MEMO/11/171 Brussel, 16 maart 2011
Vragen en antwoorden over de CCCTB Wat is de gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting (CCCTB)? De gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting is één geheel van regels die vennootschappen die binnen de EU werkzaam zijn, kunnen gebruiken om hun belastbare winst te berekenen. Met andere woorden, vennootschappen of groepen van vennootschappen zouden maar aan één EU-systeem voor het berekenen van hun belastbare inkomen moeten voldoen in plaats van aan verschillende regels in elke lidstaat waarin zij werkzaam zijn. Bovendien zouden onder de CCCTB vennootschappen die in meer dan een EU-lidstaat actief zijn, maar één belastingaangifte voor al hun activiteiten in de EU moeten indienen.
Hoe zou de CCCTB in de praktijk werken? De CCCTB zou vennootschappen of groepen van vennootschappen in staat stellen alle winst en verlies in heel de EU te consolideren, en zo hun grensoverschrijdende bedrijvigheid erkennen. De gemeenschappelijke geconsolideerde belastingaangifte zou worden gebruikt om de heffingsgrondslag van de vennootschap vast te stellen, waarna alle lidstaten waar zij actief is, gerechtigd zouden zijn een bepaald deel van die grondslag te belasten volgens een specifieke formule op basis van drie gelijk gewogen factoren (activa, arbeid en omzet). Dit zou gebeuren via de belastingautoriteiten van de hoofdlidstaat van de vennootschap (d.w.z. via een onestopshop-systeem). De voorgestelde richtlijn voorziet in duidelijke procedurele regels over hoe vennootschappen moeten opteren voor het CCCTB-systeem, hoe zij hun belastingaangifte moeten indienen, hoe de toepasselijke formulieren moeten worden geharmoniseerd en hoe audits moeten worden gecoördineerd. Alle vennootschappen of groepen zouden hun belastingaangifte voor al hun activiteiten binnen de EUmoeten indienen via de belastingautoriteiten in hun hoofdlidstaat, die ook verantwoordelijk zou zijn voor het coördineren van de passende controles en follow-up van de aangifte.
Wat betekent elk onderdeel van de CCCTB? Verklaring van de afzonderlijke onderdelen van de CCCTB: Gemeenschappelijke – Eén geheel van regels die in heel de EU kunnen worden toegepast. Geconsolideerde – Consolidatie betekent optelling van winst en verlies van een vennootschap/groep van vennootschappen uit verschillende lidstaten om voor alle activiteiten in de EU tot een nettowinst of een nettoverlies te komen. Dit zou dan worden gebruikt om over de uiteindelijke heffingsgrondslag van de vennootschap of de groep te beslissen.
Voorbeeld: Een CCCTB-groep bestaat uit de vennootschappen A, B, C en D. De vennootschappen A en B hebben een winst van 10 miljoen euro elk; vennootschap C heeft een winst van 5 miljoen euro; vennootschap D heeft een verlies van 8 miljoen euro. De geconsolideerde heffingsgrondslag voor deze groep A+B+C-D = 17 miljoen euro.
Heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting – Het bedrag van de winst van een vennootschap dat zal worden belast. De heffingsgrondslag wordt berekend als: de opbrengsten van de vennootschap min het bedrag dat in aanmerking komt voor belastingvrijstellingen en –aftrekken zoals lonen en afschrijving. Elke lidstaat heeft een verschillend geheel van regels om deze heffingsgrondslag te berekenen. In lidstaat A bijvoorbeeld mogen activa over 10 jaar worden afgeschreven, in lidstaat B over 5 jaar. Of in lidstaat A mogen alle representatiekosten van de winst worden afgetrokken, in lidstaat B daarentegen niet. Eén EU-heffingsgrondslag zou betekenen dat vennootschappen bij hun berekeningen maar één geheel van regels moeten naleven.
Voorbeeld: een vennootschap heeft opbrengsten van 10 miljoen euro (bv. verkoop van goederen) min kosten van 3 miljoen euro (bv. lonen en kosten van de goederen die zijn gekocht om te verkopen) min aftrekken van 2 miljoen euro (bv. afschrijvingskosten van de bestelwagens) = totale heffingsgrondslag van 5 miljoen euro.
Waarom hebben we de CCCTB nodig in de EU? De CCCTB zou alles veel goedkoper en eenvoudiger maken voor de bedrijven door het creëren van één geheel van regels voor de berekening van de heffingsgrondslag van een vennootschap of een groep, en door het opzetten van een onestopshopsysteem voor het indienen van belastingaangiften. Op dit moment hebben vennootschappen te maken met 27 verschillende regelingen voor de berekening van hun belastbare winst en moeten zij aangiften bij de fiscus indienen in elke lidstaat waar zij actief zijn. Dit resulteert in hoge nalevingskosten, administratieve lasten en complexe herzieningen. Het gecompliceerde verrekenprijzensysteem dat momenteel voor intragroepstransacties bestaat, is bijzonder duur en loodzwaar voor de bedrijven die binnen de EU werkzaam zijn, kan tot geschillen tussen belastingdiensten van de lidstaten leiden en in dubbele belasting van vennootschappen resulteren. Bovendien zou dankzij de CCCTB, doordat consolidatie van winst en verlies op EUniveau mogelijk wordt, met de grensoverschrijdende activiteiten van bedrijven ten volle rekening kunnen worden gehouden en overbelasting kunnen worden vermeden.
2
Is de CCCTB een eerste stap naar harmonisatie van de belastingtarieven? Nee. De CCCTB gaat niet over belastingtarieven en de Commissie heeft geen plannen om de vennootschapsbelastingtarieven van de lidstaten te harmoniseren. De lidstaten blijven over hun eigen vennootschapsbelastingtarieven beslissen, zoals hun soevereine recht is. Voor zover dit niet tot verstoringen leidt, maken verschillen in belastingtarieven het mogelijk een zekere mate van fiscale concurrentie te handhaven in de interne markt. Wat de CCCTB wel zal doen, is meer transparantie creëren met betrekking tot de effectieve vennootschapsbelastingsituatie in de lidstaten en zo ook een eerlijkere belastingconcurrentie binnen de EU. De CCCTB zal ook een veel effectievere stimulans zijn voor het concurrentievermogen van de EU wereldwijd dan maatregelen die betrekking hebben op uniforme vennootschapsbelastingtarieven.
Kunnen de mogelijke voordelen van de CCCTB met cijfers worden aangetoond? Voor bedrijven die grensoverschrijdend werkzaam zijn in de EU, staat de CCCTB ondubbelzinnig voor tijd- en kostenbesparingen op nalevingsgebied. Naar schatting kunnen de huidige nalevingskosten met 7% worden verminderd, hetgeen gelijkstaat met een besparing van 0,7 miljard euro in heel de EU. Het nieuwe systeem zal ook tastbare voordelen brengen voor vennootschappen die willen uitbreiden naar andere lidstaten. Momenteel kost het een grote onderneming om een nieuwe dochteronderneming te openen in een andere lidstaat, meer dan 140 000 euro alleen al aan belastinggerelateerde uitgaven. De CCCTB zal deze kosten verlagen met 87 000 euro of 62%. Voor middelgrote ondernemingen zal het voordeel waarschijnlijk nog groter zijn omdat hun gemiddelde belastinggerelateerde kosten voor uitbreiding binnen de EU zouden dalen van 127 000 euro tot 42 000 euro (een daling van 67%). Als nog maar 5% van de kleine en middelgrote ondernemingen zou beslissen om op basis hiervan uit te breiden, zouden de totale besparingen in de orde van grootte van 1 miljard euro lopen. Bovendien kan het voorstel, doordat het bedrijven in staat stelt voor fiscale doeleinden de verliezen in de ene lidstaat te compenseren met winsten elders in de EU (d.w.z. consolidatie), leiden tot een extra besparing van 1,3 miljard euro voor de vennootschappen in de hele EU. Samengevat zou de CCCTB voor de bedrijven een besparing betekenen van 0,7 miljard euro aan nalevingskosten, 1 miljard euro aan kosten om grensoverschrijdend uit te breiden en 1,3 miljard euro door consolidatie.
Waarom heeft de Commissie voorgesteld dat de CCCTB optioneel moet zijn voor vennootschappen? De CCCTB zou optioneel zijn, waardoor bedrijven die vinden dat ze met dit geharmoniseerde systeem echt hun voordeel zouden doen, eraan kunnen meedoen, terwijl andere bedrijven binnen hun nationale systeem kunnen blijven voortwerken. Dit is een kwestie van gezond verstand, want het betekent dat vennootschappen die niet van plan zijn om buiten hun nationale grenzen uit te breiden, en daarom altijd alleen maar binnen één systeem zullen werken, niet nodeloos op een nieuw belastingstelsel dienen over te stappen. De Commissie meent ook dat een verplichte CCCTB niet zou sporen met het beginsel van subsidiariteit, omdat het zou betekenen dat EU-maatregelen zouden worden ingevoerd voor louter binnenlandse bedrijvigheid en bedrijvigheid op EU-niveau.
3
Waarom is consolidatie een belangrijk onderdeel van dit systeem? Consolidatie is een cruciaal aspect van de CCCTB omdat het betekent dat de grensoverschrijdende bedrijvigheid van een vennootschap binnen de EU volledig zal worden erkend. Vandaag bijvoorbeeld kan een groep de winst van een dochteronderneming in lidstaat A optellen bij het verlies van een andere dochteronderneming in dezelfde lidstaat A om tot een nettowinst of een nettoverlies te komen. Dezelfde groep kan echter geen rekening houden met verlies dat hij in een andere lidstaat B lijdt. Dit betekent dat, ook al zou het verlies van de groep in de ene lidstaat groter zijn dan de winst van de groep elders in de EU (er zou dus netto verlies zijn gemaakt), hij toch belasting zou moeten betalen in de lidstaten waar winst is gemaakt. Er is geen grensoverschrijdende verliesverrekening. Onder de CCCTB zou de groep winst en verlies van alle dochters in heel de EU mogen verrekenen. Er zou dan belasting worden betaald over de nettowinst van de groep voor heel de EU. Een en ander Bovendien zou consolidatie het complexe verrekenprijzensysteem dat momenteel bestaat voor grensoverschrijdende transacties binnen een groep, overbodig maken. Gezien het feit dat het vaststellen van verrekenprijzen voor ondernemingen een van de meest belastende en meest kostbare aspecten van de vennootschapsbelasting is, zal de eliminatie ervan leiden tot aanzienlijke voordelen voor vennootschappen en groepen binnen de EU.
Hoe is de Commissie tot de verdeelformule gekomen? Onder de CCCTB zal de heffingsgrondslag van de vennootschap, zodra deze is bepaald, worden omgeslagen over alle lidstaten waar de vennootschap actief is, op basis van een vaste verdeelformule. Deze formule is gebaseerd op drie gelijk gewogen factoren : - Activa: alle materiële vaste activa, met inbegrip van gebouwen, vliegtuigen en machines. Ook de kosten die voor O&O, marketing en reclame zijn gemaakt in de 6 jaar voordat een vennootschap tot de CCCTB is toegetreden, worden gedurende 5 jaar opgenomen als een substituut van de immateriële activa. - Arbeid: voor arbeid worden twee factoren in aanmerking genomen: 50% voor loonkosten en 50% voor het werknemersaantal. - Omzet: deze wordt berekend op basis van de plaats waar de goederen naar worden verzonden / voor bestemd zijn. Voor diensten is dit de plaats waar de dienst fysiek wordt uitgevoerd. Voorbeeld: De vennootschappen A, B en C vormen een CCCTB-groep. De geconsolideerde heffingsgrondslag is 900. Vennootschap A heeft een kapitaal van 100, lonen van 100, 1 000 werknemers en een omzet in lidstaat A van 10 000. Vennootschap B heeft een kapitaal van 200, lonen van 200, 2 000 werknemers en een omzet in lidstaat B van 20 000. Vennootschap C heeft een kapitaal van 300, lonen van 300, 3 000 werknemers en een omzet in lidstaat C van 30 000. De berekening is als volgt: Een derde van 900 voor kapitaal: 100/600 voor A, 200/600 voor B en 300/600 voor C
4
½ van een derde van 900 voor lonen: 100/600 voor A, 200/600 voor B en 300/600 voor C ½ van een derde van 900 voor werknemers: 1 000/6 000 voor A, 2 000/6 000 voor B en 3 000/6 000 voor C Een derde van 900 voor omzet: 10 000/60 000 voor A, 20 000/60 000 voor B en 30 000/60 000 voor C. De heffingsgrondslag van A = 50 + 25 + 25 + 50 = 150 – belast in lidstaat A tegen het tarief van A De heffingsgrondslag van B = 100 + 50 + 50 + 100 = 300 – belast in lidstaat B tegen het tarief van B De heffingsgrondslag van C = 150 + 75 = 75 + 150 = 450 – belast in lidstaat C tegen het tarief van C
De winst van de vennootschappen wordt afgeleid uit de omzet, de arbeid en de activa, de reden waarom de verdeelformule uit deze drie criteria bestaat. Het gebruik van deze drie factoren betekent dat de formule is gebaseerd op gegevens die gemakkelijk beschikbaar zijn, moeilijk te manipuleren zijn en representatief zijn voor de plaats waar de winst werkelijk wordt gecreëerd in een bedrijf.
Hoe speelt afschrijving een rol bij de berekening van de heffingsgrondslag? Zal dit onder de CCCTB worden geharmoniseerd en hoe? De waarde van een activum vermindert gaandeweg; fiscaal wordt dit tot uiting gebracht door middel van afschrijvingen. Als u bijvoorbeeld een machine koopt voor 100 000 euro en deze vijf jaar later verkoopt voor 20 000 euro, is de machine 80 000 euro in waarde gedaald. Dit gebeurde niet in het 5e jaar – de machine is elk jaar een beetje van haar waarde verloren. Wanneer een vennootschap een activum, bijvoorbeeld een gebouw of een auto, koopt, is haar belastinggrondslag elk jaar opbrengsten min kosten, min een aftrek voor de waardevermindering van dit activum. De geschatte waardevermindering van het activum wordt gespreid over de verwachte periode van gebruik ervan door de vennootschap en op basis daarvan is elk jaar een aftrek van de belastinggrondslag mogelijk. Er zijn verschillende afschrijvingsregels in elke lidstaat. Sommige spreiden de aftrek over een langere periode (bijvoorbeeld 5% over 20 jaar), andere concentreren de aftrek in een kortere periode (bijvoorbeeld 20% over 5 jaar). Doel is om de kosten van de activa over het passende aantal jaren te spreiden en de winst niet te vertekenen, bv. door aftrek toe te staan van alle kosten in het eerste jaar. Voor vennootschappen die voor de CCCTB opteren, zal er één afschrijvingsregeling gelden (25% over 4 jaar). Voor de andere vennootschappen blijven de nationale regels gelden.
5
Hoe zullen de kleine en middelgrote ondernemingen van de CCCTB profiteren? De CCCTB opent de mogelijkheid tot uitbreiding binnen de EU voor kleine en middelgrote ondernemingen die tot nu toe misschien gedacht hebben dat het te duur en te ingewikkeld was om dat te doen. Omdat kleine en middelgrote ondernemingen meestal niet over dezelfde middelen (fiscaal juristen en experts; consultants en adviseurs) beschikken als grotere ondernemingen, is de drempel om de belastinggrondslag in andere lidstaten aan de hand van andere regels te moeten berekenen vaak onoverkomelijk. De CCCTB zou de kleine en middelgrote ondernemingen in staat stellen met slechts één systeem en één belastingdienst te blijven werken, zelfs als ze ervoor kiezen uit te breiden naar andere lidstaten. Naar schatting zullen de belastinggerelateerde kosten van een middelgrote onderneming die binnen de EU uitbreidt, bij toepassing van de CCCTB met 67% verminderen. De Commissie heeft zich ervoor ingezet dat de voorgestelde nieuwe regels voldoende begrijpelijk en gebruiksvriendelijk zijn voor kleine en middelgrote ondernemingen zowel als grote bedrijven.
Zal de CCCTB helpen om O&O en innovatieve bedrijven te stimuleren? De O&O-uitgaven worden onder de CCCTB-regeling ruimhartig en innovatievriendelijk behandeld: zo zijn onderzoekerslonen en -salarissen volledig aftrekbaar het jaar waarin ze zijn betaald (ongeacht het tijdstip waarop het resultaat van het onderzoek beschikbaar zal zijn) en geldt een directe 100%-aftrek voor uitgaven voor onderzoeksgebouwen. Daarnaast wordt bij de algemene afschrijvingsregel uitgegaan van zeer snelle technische vooruitgang en kunnen kosten in de eerste drie jaar voor bijna 60% worden afgetrokken. Deze methode weerspiegelt beter de snelle daling van economische of technische waarde van vaste activa. Al bij al leidt de CCCTB tot een betere omgeving voor onderzoek en innovatie dan de huidige vennootschapsbelastingsystemen van de meeste lidstaten.
Zijn er voorwaarden verbonden aan toetreding tot of uittreding uit de CCCTB? Ja. Vennootschappen moeten ten minste vijf jaar tot de CCCTB toetreden (om te vermijden dat ze voor fiscale planningsdoeleinden toetreden en uittreden). Daarnaast staan in een bijlage bij het voorstel verschillende criteria vermeld waaraan een vennootschap moet voldoen om tot het CCCTB-systeem te mogen toetreden (bijvoorbeeld het type vennootschapsbelastingregels waaronder zij op dat moment moet vallen; het type vennootschap ...).
Zou de CCCTB beschikbaar zijn voor in Europa gevestigde niet-EUvennootschappen Ja. Niet-EU-vennootschappen met bijkantoren of dochters in een lidstaat zouden tot de CCCTB kunnen toetreden met betrekking tot hun EU-activiteiten, zolang zij daarbij aan dezelfde criteria als de EU-vennootschappen voldoen (zie hierboven).
6
Zal de CCCTB helpen om directe buitenlandse investeringen aan te trekken? De CCCTB kan van de EU een veel aantrekkelijker markt voor buitenlandse investeerders maken. Zo hebben op dit moment vennootschappen die actief zijn in derde landen zoals de VS of China maar met één nationaal belastingstelsel te maken. Ter vergelijking, het Europees systeem telt 27 verschillende regelgevingen, wat veel complexer en duurder is. Eén geheel van regels voor de heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting en een onestopshop-systeem voor het indienen van belastingaangiften zou het voor buitenlandse ondernemingen veel gemakkelijker maken om in de EU te investeren. Veel derde landen hebben de Commissie al laten weten dat de CCCTB zou helpen om van de EU een interessantere markt voor buitenlandse investeringen te maken.
Zal er voor de CCCTB een ander belastingtarief gelden dan voor het nationale systeem? De lidstaten blijven beslissen over hun eigen vennootschapsbelastingtarieven, waaronder het tarief voor vennootschappen die binnen de CCCTB werken (omdat de CCCTB alleen betrekking heeft op de belastinggrondslag, niet op het belastingtarief). Een lidstaat kan voor de CCCTB een ander belastingtarief toepassen als zijn eigen nationale grondslag sterk verschilt en hij hetzelfde effectieve belastingtarief (d.w.z. het werkelijke niveau van betaalde belasting wanneer met het tarief, de grondslag en de verschillende aftrekposten rekening wordt gehouden) wil behouden. Zo kan, als de CCCTB-grondslag breder zou zijn dan de nationale grondslag, de lidstaat voor een lager tarief voor de CCCTB kiezen om hetzelfde effectieve belastingtarief te behouden. Een andere mogelijkheid is dat de lidstaten hun nationale grondslagen voldoende op de CCCTB afstemmen om verschillende tarieven voor de twee te vermijden. Het is aan elke lidstaat om de aanpak te kiezen die hij als de beste beschouwt voor zijn eigen nationale behoeften.
Zijn er waarborgen om lidstaten te beschermen tegen vennootschappen die activa verschuiven om het maximum uit de formule te halen? Het CCCTB-voorstel bevat strenge anti-ontwijkingsregels om ervoor te zorgen dat groepen niet kunstmatig hun winsten van de ene lidstaat naar de andere kunnen verschuiven. Vennootschappen zullen om echte commerciële redenen (bijvoorbeeld de bouw van een nieuwe fabriek in een andere lidstaat) echter nog steeds hun vrijheid van verkeer en vestiging kunnen oefenen zoals ze dat vandaag doen.
Welke antimisbruikmaatregelen zijn in het voorstel opgenomen? Het voorstel bevat een algemene antimisbruikclausule, die in overeenstemming is met hetgeen al in veel lidstaten bestaat. Daarnaast bevat het specifieke antimisbruikmaatregelen zoals een beperking van de renteaftrek in sommige gevallen en een uitzondering op de vrijstelling van buitenlandse inkomsten in andere gevallen.
7
Kan de CCCTB tot grotere belastingconcurrentie bijdragen? Door het creëren van een uniforme grondslag zal de CCCTB zorgen voor grotere transparantie en moet hij er dus voor zorgen dat er wordt geconcurreerd op het effectieve belastingtarief in plaats van op mogelijk verborgen elementen in de verschillende grondslagen. Dit moet leiden tot opener en eerlijker belastingconcurrentie. De lidstaten zouden zelf de vennootschapsbelastingtarieven voor hun grondgebied blijven vaststellen. Het is aan elke lidstaat om te beslissen over de aanpak die het beste past bij zijn eigen nationale budgettaire behoeften en fiscale beleidsmix.
Zou de CCCTB leiden tot de verbreding van de belastinggrondslag in de meeste lidstaten? Voor de meeste lidstaten1 zou de CCCTB-grondslag breder zijn dan de bestaande nationale belastinggrondslag. Gemiddeld is de gemeenschappelijke belastinggrondslag 7,9% breder. Deze bredere belastinggrondslag betekent dat de lidstaten zich geen zorgen hoeven te maken over de houdbaarheid van hun belastingstelsels in de context van de begrotingsconsolidatie (de bredere belastinggrondslag vermindert namelijk het risico op belastingderving).
Kan de CCCTB ertoe leiden dat vennootschappen daadwerkelijk zwaarder belast worden als de winsten in markten met hogere belastingtarieven vallen? De CCCTB is optioneel. Als vennootschappen niet geloven dat ze hiervan zullen profiteren, hoeven zij niet toe te treden. De overgrote meerderheid van de bedrijven (80%) blijkt echter achter de CCCTB te staan en ziet er de voordelen van op het stuk van verminderde administratieve lasten, lagere nalevingskosten en het vermijden van geschillen over verrekenprijzen (KPMG-studie van 2007, "Harmonised corporate tax base – are European business for or against it? Pan-EU survey results investigating reactions to proposed Common Consolidated Corporate Tax base", Jeff Wagland).
Is dit voorstel in overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel? Ja. Bij de CCCTB gaat het om het opheffen van hinderpalen voor de interne markt zodat het voor de bedrijven goedkoper en gemakkelijker wordt om grensoverschrijdend actief te zijn. De CCCTB kan enkel op EU-niveau met succes worden geïmplementeerd. Een EU-aanpak is nodig om gemeenschappelijke regels en een "onestopshop"-systeem voor grensoverschrijdende bedrijven vast te stellen, sommige van de belangrijkste elementen van het voorstel (bijvoorbeeld grensoverschrijdende verliesverrekening, verdeling van de belastinggrondslag door middel van een gemeenschappelijke formule) zouden immers op louter nationaal niveau niet haalbaar zijn.
Wat zijn de volgende stappen? Het voorstel moet nu in de Raad door de lidstaten worden besproken en goedgekeurd, na advies van het Europees Parlement. See also IP/11/319
1
Estland hoort hier niet bij omdat in dat land enkel een dividendbelasting op uitbetaalde dividenden bestaat en er geen belastinggrondslag dient te worden bepaald.
8
