Vraag aan bod 4
december 2007
Voorpremière Sicko: Kunnen we ‘Amerikaanse toestanden’ in Nederland verwachten? Ervaringen en aanbevelingen van ziekenhuispatiënten ‘Zuster, die pomp staat niet goed.’ ‘Mevrouw, daar hebt u geen verstand van!’ Wmo nog redelijk onbekend bij Gelders E-panel
uws e i n t e h and en l r e d l e G g Zorgbelan ‘Sickotour’: veel aandacht in de media! De provinciale Zorgbelangorganisaties wisten veel aandacht in de media te trekken door de organisatie van acht voorpremières van de Amerikaanse film Sicko met aansluitend een discussie over het Nederlandse zorgstelsel (zie ook het artikel op pagina 4 en 5). In landelijke dagbladen als de Volkskrant, het Parool en de Telegraaf werd uitgebreid geschreven over de ‘Sickotour’. Ook de zorgvakbladen Medisch Contact en Zorgvisie publiceerden over dit onderwerp. Tijdens de Gelderse voorpremière van Sicko op zondag 18 november 2007 in Lux in Nijmegen, maakte TV Gelderland opnames voor hun nieuwsprogramma. Ook Radio Gelderland belde voor een interview. ‘s Avonds laat reisde Zorgbelang Gelderland directeur Eric Verkaar af naar Hilversum om een bijdrage te leveren aan het NOS radioprogramma ‘Met het oog op morgen’. Dit spraakmakende programma wijdde een item aan de Sickotour. Bovengenoemde publicaties en
Radio- en TV-uitzendingen zijn te vinden op www.zorgbelanggelderland.nl. Van huis-aan-huis-krant tot landelijk dagblad Het Nederlands Dagblad schreef twee artikelen over de cursus Fondsenwerving die Zorgbelang Gelderland organiseert. De regionale en lokale media publiceerden over de uitreiking van de DVD Wmo ooh! aan wethouders van diverse Gelderse gemeentes. De vertrouwenspersoon Jeugdzorg werd geïnterviewd over de effecten van de rechtzaak tegen de voogd van Savanna op cliënten van de jeugdzorg. Het artikel hierover is in verschillende dagbladen geplaatst. Er is in De Gelderlander gepubliceerd over de sluiting van verzorgingshuis Mooi-Land in Doorwerth. Hieraan leverde Zorgbelang Gelderland steeds een bijdrage. Over de door Zorgbelang Gelderland georganiseerde Wmo-bijeenkomsten en thema-cafe’s voor mensen met een verstandelijke beperking werd in lokale en regionale kranten bericht.
gave p o s d u o h In Zorgbelang Gelderland en het nieuws
Colofon
Pagina
2
Ervaringen en aanbevelingen van ziekenhuispatiënten
Pagina
3
Veel zorgen over ‘Amerikaanse toestanden’ bij voorpremière van Sicko
Pagina
4 en 5
Wmo nog redelijk onbekend bij Gelders E-panel
Pagina
6
Wmo ooh! Zit dat zo...
Pagina
7
Grenzeloos gezond
Pagina
7
Van de bestuurstafel
Pagina
8
Week van de Jeugdzorg
Pagina
9
Verzorgingshuis Mooi-Land geen droomland meer
Pagina
10
Zorgbelang Gelderland geeft voorlichting over domotica
Pagina
11
24 uur per dag zorg mogelijk tijdens vakantie op Noord-Beveland
Pagina
11
Casus afdeling Informatie en Klachtenopvang
Pagina
12
Cover Bas Koning leest zijn brief aan minister Klink voor tijdens de forumdiscussie die volgde op de voorvertoning van de film Sicko in Nijmegen.
Vraag aan Bod is een uitgave van Zorgbelang Gelderland. Artikelen uit dit blad kunnen met bronvermelding worden overgenomen. Eindredactie Marit van der Goot Redactie Heleen den Breeker Kim Scheffers Maaike van der Saag m.m.v. Bertil Huzen (artikel pag. 4 en 5)
Redactieadres Zorgbelang Gelderland Postbus 5310, 6802 EH Arnhem IJsselburcht 4, 6825 BP Arnhem Telefoon 026 384 28 22 Fax 026 384 28 23 www.zorgbelanggelderland.nl
[email protected] Basisvormgeving Tva! reclame en communicatie, Doetinchem Opmaak Verheij & van der Heide, Arnhem Fotografie Joost Ooijman, Fotobureau Seen, Velp en Zorgbelang Gelderland Drukwerk Trioprint Nijmegen bv, Nijmegen
Ervaringen en aanbevelingen van ziekenhuispatiënten
‘Zuster, die pomp staat niet goed.’ ‘Mevrouw, daar hebt u geen verstand van!’ Een ziekenhuisopname verloopt succesvoller naarmate de patiënt meer de regie houdt. Dat vergt optimale informatie, communicatie en betrokkenheid. Daarin is een rol weggelegd voor arts, verpleegkundige èn patiënt. Dat wordt duidelijk in de uitkomsten van panelgesprekken die vijf Zorgbelangorganisaties, waaronder Zorgbelang Gelderland, met patiënten van zeventien ziekenhuizen organiseerden. Tijdens de panelgesprekken gaven de deelnemers hun mening over zorg in ziekenhuizen aan de hand van zes thema’s. Het zijn dezelfde thema’s die zorgverzekeraar Agis in een grootschalig ervaringsonderzoek bij 12.000 patiënten had laten meten. Ziekenhuizen krijgen in dat onderzoek het rapportcijfer acht van de patiënten. Maar welk ziekenhuis zou niet een negen willen halen, stellen de Zorgbelangorganisaties en daarom komen ze met suggesties uit de eerste hand: die van de patiënten zelf. Momenteel wordt er gewerkt aan een boek met daarin de uitkomsten van de panelgesprekken. Hoe vonden ziekenhuispatiënten dat het ging bij hun opname, was er genoeg uitleg bij het krijgen van medicijnen en hoe gingen verpleging en artsen met hen om? Maar ook kwam de vraag aan de orde of ze voldoende betrokken waren bij de besluiten over hun behandeling. Was de informatie in alle gevallen wel voldoende en hoe goed voorbereid gingen ze met ‘ontslag’ uit het ziekenhuis. Allemaal onderwerpen waarover in het boek citaten te lezen zijn, afkomstig van de panelleden. Ervaringen en waarderingen uit de eerste hand van mensen die het meegemaakt hebben. Typisch de kracht van Zorgbelangorganisaties om op deze manier het patiëntenperspectief voor het voetlicht te brengen. Maar het gaat in het boek niet alleen om de ervaringen. Er worden ook concrete aanbevelingen gedaan. Daardoor ontstaan er eigenlijk twee boeken ineen die zich ieder afzonderlijk, maar ook in combinatie, laten lezen. In de lay-out is namelijk een praktisch onderscheid gemaakt tussen datgene wat patiënten er van vinden en wat het ziekenhuis en de zorgverzekeraar zich er van aan zouden moeten trekken. Verbeteren van zorginkoop De uitkomsten van de panelgesprekken zijn in expertmeetings met de betrokken ziekenhuizen besproken. Die bijeenkomsten leidden tot aanscherping van de aanbevelingen die nu in het boek worden opgenomen. Daarnaast hadden de expertmeetings tot gevolg dat het draagvlak voor verbetering toenam. Medewerkers van de ziekenhuizen herkenden de ervaringen en toonden zich bereid om op onderdelen dingen te verbeteren. De meerwaarde van de geleverde inbreng is een specifieke focus op patiëntenervaringen.
Vraag aan bod 4 • december 2007
Vervolgens hebben de Zorgbelangorganisaties deze uitkomsten vertaald in aanscherping van de zorginkoopcriteria voor Agis en de ziekenhuiszorg. Rol bij kwaliteitsbeleid voor patiënten Met het boek over de patiëntenervaringen en hun aanbevelingen in deze vorm doen de Zorgbelangorganisaties uit Gelderland, Utrecht, Flevoland, Overijssel, Amsterdam (stad) en NoordHolland verslag van de aansprekende inbreng van patiënten om de kwaliteit van ziekenhuiszorg te verbeteren. Het illustreert de rol die de organisaties kunnen spelen bij de verbetering van de kwaliteit van zorg. In dit geval zijn het de ziekenhuizen en zorgverzekeraar Agis die er hun voordeel mee doen. Het boek wil echter ook verslag doen en inspireren. Het brengt de betrokkenheid van patiënten bij goede zorg onder de aandacht van ziekenhuizen, opleidingen, cliënten en patiëntenplatforms en andere zorgverzekeraars. Een lezersgroep die met belangstelling kan uitkijken naar het boek, dat begin 2008 verschijnt. Aanbevelingen in de praktijk In het voorjaar van 2008 organiseren de Zorgbelangorganisaties en zorgverzekeraar Agis een symposium over dit onderwerp, waarvoor alle betrokken partijen worden uitgenodigd. Tijdens dit symposium wordt onderzocht hoe men gezamenlijk in de praktijk een vervolg kan geven aan de aanbevelingen die de Zorgbelangorganisaties hebben gedaan om de kwaliteit van zorg te verbeteren.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Marion Reinartz van Zorgbelang Gelderland via telefoonnummer 026 384 28 22 of e-mail marionreinartz@zorg belanggelderland.nl.
3
Veel zorgen over ‘Amerikaanse toestanden’ bij voorpremière van Sicko
‘Ik ben doodsbang dat dit hier ook gaat gebeuren’ Sicko, de nieuwe film van Michael Moore over de wantoestanden in de Amerikaanse gezondheidszorg, laat zien wat het betekent om ziek te worden in een land waar het recht op zorg geen vanzelfsprekendheid is. Tijdens een speciale voorpremière en de aansluitende forumdiscussie, die Zorgbelang Gelderland in samenwerking met distributeur A-film op 18 november 2007 in het Nijmeegse filmtheater Lux organiseerde, bleek dat er ook veel zorg bestaat over de Nederlandse gezondheidszorg. Veel aanwezigen vrezen voor ‘Amerikaanse toestanden’ door stijgende kosten, toenemende marktwerking, verdere uitholling van het basispakket en verminderde bereidheid tot solidariteit. V.l.n.r. het forum: Dirk-Jan Westerwoudt, Martha van Biene, Hans van Santen en Eric Verkaar.
50 miljoen onverzekerden, zorgverzekeraars die alleen op winst uit zijn en alles doen om noodzakelijke behandelingen niet te betalen, mensen die bankroet en dakloos worden omdat ze de pech hebben ziek te worden en torenhoge rekeningen moeten betalen. In de film Sicko, die momenteel in de Nederlandse bioscopen draait, geeft de Amerikaanse documentairemaker Michael Moore een ontluisterend beeld van de deplorabele staat van de gezondheidszorg in zijn land. Zorgbelang Gelderland greep de film aan om de vinger aan de pols van de Nederlandse zorgverzekering te houden. ‘Doodsbang dat dit hier ook gaat gebeuren’ Sicko maakte grote indruk op de circa 150 aanwezigen, waaronder vertegenwoordigers van patiëntenverenigingen, lokale en provinciale politici, huisartsen en andere professionals uit de gezondheidszorg. Voor sommigen was het ook
een regelrechte waarschuwing. ‘Ik ben doodsbang dat dit hier ook gaat gebeuren’ en ‘Deze film is een spiegel die we onszelf kunnen voorhouden’, waren enkele van de vele reacties uit het publiek tijdens de aansluitende forumdiscussie onder leiding van Piet-Hein Peeters. Huisarts Hans van Santen uit Velp is minder angstig: ‘Maar als we het basispakket gaan verkleinen en als er bij de aanvullende pakketten risicoselectie wordt toegepast, moeten we ons zorgen gaan maken.’ Voorlichter Dirk-Jan Westerwoudt van zorgverzekeraar CZ vindt dat we trots mogen zijn op ons verzekeringsstelsel: ‘Of mensen nu oud of jong zijn, gezond zijn of een vlekje hebben; iedereen wordt geaccepteerd. En van premiedifferentiatie is geen sprake.’ Het betere geneesmiddel zelf betalen Dat de premies de komende jaren flink zullen stijgen, staat vast. Nu betalen we al te weinig
Sicko Regisseur Michael Moore veroorzaakte de afgelopen jaren veel ophef met geruchtmakende documentaires als Bowling for Columbine en Fahrenheit 9/11. Na het wapenbezit in de Verenigde Staten en de oorlog in Irak stelt Moore in Sicko de wantoestanden in de Amerikaanse gezondheidszorg aan de kaak. Niet alleen zijn naar schatting zo’n 50 miljoen Amerikanen onverzekerd omdat de verzekering ze weigert te accepteren, maar ook de 250 miljoen gelukkigen die wel verzekerd zijn moeten maar afwachten of hun verzekeraar betaalt als ze in het ziekenhuis belanden. Moore laat zien hoe zorgverzekeraars alles in het werk stellen om claims niet uit te betalen en mensen die ziek worden alsnog uit de verzekering gooien. Sicko vertelt schrijnende verhalen van mensen die door ziekte huis en haard verliezen of gewoon dood gaan omdat ze niet of niet tijdig behandeld worden. Zelfs reddingswerkers die ernstige gezondheidsklachten opliepen bij de aan-
Vraag aan bod 4 • december 2007
slagen van 11 september worden aan hun lot overgelaten. In de film doet Moore ook vergelijkend warenonderzoek in Canada, Engeland en Frankrijk.Tot zijn verbazing is daar iedereen verzekerd tegen ziektekosten via een op solidariteit gebaseerd nationaal zorgsysteem. Een zorgstelsel dat Amerikanen afkeer inboezemt omdat het een ‘socialistisch’ systeem zou zijn dat toch niet goed werkt en vrije keuze onmogelijk maakt. Overvolle wachtkamers, wachtlijsten en wantoestanden zoals in de VS treft Moore er echter niet aan. De film krijgt een onverwachte en voor de VS haast vernederende wending als Moore met een aantal onverzekerden uit de film in kleine bootjes naar Cuba vaart. Zelfs daar, bij de zo verfoeide maar ook zo armlastige communistische vijand, blijkt de gezondheidszorg superieur aan die in het rijkste land ter wereld en worden Moore’s onverzekerden gratis en goed behandeld.
4
premie. Volgens CZ-man Westerwoudt hebben de Nederlandse zorgverzekeraars vorig jaar 300 miljoen euro verlies geleden. Daarnaast stijgen de kosten in de zorg jaarlijks. Van Santen: ‘De grote vraag voor de toekomst is: hoeveel willen we betalen voor onze zorg? En wat vergoeden we wel en wat vergoeden we niet?’ Volgens gezondheidswetenschapper Martha van Biene (Hogeschool Arnhem-Nijmegen) moet er veel meer gedaan worden aan preventie om de gezondheidszorg nog betaalbaar te houden. Vanuit het publiek kwamen veel klachten over vergoedingen voor medicijnen. Patiënten met ADHD of concentratiestoornissen zijn aangewezen op het goedkope middel Ritalin, omdat het door artsen voorgeschreven maar veel duurdere Concerta niet vergoed wordt. De 13-jarige Bas Koning schreef er een brief over naar minister Klink van Volksgezondheid, die hij tijdens de forumdiscussie voorlas. Bas: ‘Ik vind het raar dat veel kinderen geen goede medicijnen kunnen krijgen. Een ziektekostenverzekering hoort volgens mij de medicijnen te betalen die je nodig hebt.’ Westerwoudt: ‘Niet de zorgverzekeraar maar de Tweede Kamer heeft bepaald dat alleen Ritalin vergoed wordt. Wie dat betere geneesmiddel wil slikken moet dat maar zelf betalen.’ Vrije keuze in gedrang Veel zorg is er ook over de contracten die zorgverzekeraars met zorgaanbieders afsluiten. Directeur Eric Verkaar van Zorgbelang Gelderland: ‘Mijn angstbeeld is dat je via je zorgverzekeraar alleen nog maar bij een bepaald ziekenhuis terecht kunt.’ Keuzevrijheid moet er volgens Westerwoudt van CZ wel blijven, maar hij vindt ook dat ‘er niets op tegen is om verzekerden de weg te wijzen naar goede zorg die daarnaast ook nog betaalbaar is’. Dat de gezondheidszorg in Amerika voor de zorgverzekeraars niet alleen een schrikbeeld maar ook een inspiratiebron is, bleek uit het relaas van iemand uit de zaal die net terug was van een studiereis in de Verenigde Staten, waaraan ook veel vertegenwoordigers van Nederlandse zorgverzekeraars deelnamen. Die toonden zich volgens haar opvallend gecharmeerd van de aanpak van Kaiser Permanente, een Amerikaanse zorgverzekeraar die volgens Sicko grossiert in kwalijke praktijken. ‘Alles gebeurt bij hen in hun eigen klinieken, bij hun eigen artsen. Zij bepalen wie ziek is en wie niet, en niet de arts.’ Doel Sickotour Zorgbelang Nederland en de provinciale Zorgbelangorganisaties willen de film Sicko benutten voor het aanjagen van een maatschappelijke
Vraag aan bod 4 • december 2007
discussie over het Nederlandse gezondheidszorgsysteem en met name de (toekomstige) rol van verzekeraars daarin. Ter gelegenheid van de Sickotour bracht Zorgbelang Nederland een Brandboek uit met verontrustende signalen over de zorgverzekering die bij de dertien Zorgbelangorganisaties in Nederland binnenkwamen. In het brandboek worden twaalf casussen beschreven die een beeld schetsen van de zorgverzekering in Nederland anno 2007. Een hot item? Oordeel zelf en vraag het brandboek op bij Zorgbelang Gelderland. Uitgebreide verslagen van de landelijke persvoorstelling in Amsterdam en van de regionale voorpremière in Nijmegen zijn ook te vinden op www.zorgbelanggelderland.nl.
Eric Verkaar: ‘Het kan bij ons ook die kant opgaan.’ ‘Het lijken extreme voorbeelden in Sicko, maar het is wel de realiteit in één van de welvarendste landen ter wereld. En het kan bij ons ook die kant op gaan.’ Met acht voorpremières waaronder eentje in Nijmegen wisten de Zorgbelangorganisaties volle zalen en veel aandacht in de media te trekken voor een discussie over de Nederlandse zorgverzekering. Het idee kwam van Eric Verkaar, directeur van Zorgbelang Gelderland, ‘Ik denk dat de film goed bekeken zal worden. Iedereen praat erover. Ik wist dat we hiermee aandacht konden krijgen voor de Nederlandse problematiek. Ons verzekeringsstelsel is namelijk afgeleid van het Amerikaanse systeem. De essentie is hetzelfde: de zorg is een risico- en een kostenpost. Dat betekent dat we sommige mensen de zorgmiddelen ontzeggen die ze nodig hebben, bijvoorbeeld medicijnen. Dat we de toegankelijkheid van zorg beperken. Het meeste indruk op mij maakte de scène met die vrouw die met haar doodzieke kind geweigerd werd bij de spoedeisende hulp, omdat ze van haar verzekering naar een ander ziekenhuis moest. Dat is het ultieme horrorscenario! Zover is het nog lang niet, dat weet ik ook wel. Maar kijk eens naar de nieuwe zorgverzekering van Univé, waarbij je nog maar in elf ziekenhuizen geholpen wordt. Dat is al een stap in die richting. Vijftien jaar geleden was een eigen risico nog ondenkbaar. Volgend jaar heeft iedereen een eigen risico van € 150. Ik weet zeker dat we steeds verder gaan met prijsconcurrentie en gedwongen winkelnering. Marktwerking was ooit bedoeld voor meer kwaliteit. Maar het is nu alleen maar een verzekeringsmarkt waarin vooral de prijs belangrijk wordt. Mensen worden niet met meer kwaliteit van zorg gelokt, maar met minder hoge premies in ruil voor een hoger eigen risico of minder keuzevrijheid. Ik ben ervan overtuigd dat we als Zorgbelang over vijf jaar veel meer klachten ontvangen. We hebben met de discussie rondom de film weer iets op de kaart gezet, dat weggezakt was na de invoering van de nieuwe zorgverzekeringswet. Vaak hoorde je: waar maak je eigenlijk druk om, het loopt toch lekker? Maar er kleven risico’s aan ons systeem en dat geven mensen nu ook toe. Ook de zorgverzekeraars zijn gevoelig voor onze argumenten bij de keuze van hun aanbod.’ Eric Verkaar beantwoordt een vraag van Astrid joosten tijdens de landelijke persvoorstelling op 19 oktober jl. in Amsterdam.
5
Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) nog redelijk onbekend bij Gelders E-panel
21% van de deelnemers vraagt: ‘Wmo... wat is dat?’ 339 van de 505 leden van het E-panel van Zorgbelang Gelderland hebben in oktober 2007 de enquête over de Wmo ingevuld. De Wmo is op 1 januari 2007 in werking getreden. De basisgedachte van de Wmo is dat gemeenten de taak hebben ervoor te zorgen dat iedere burger volwaardig kan deelnemen aan de samenleving. Een aantal zorg- en ondersteuningstaken is van het Rijk overgeheveld naar de gemeenten, omdat de gemeente de bestuurslaag is die het dichtst bij de burger staat. Maar ervaren de burgers de gemeente ook echt zo ‘dichtbij’? Iets meer dan de helft van de deelnemers geeft aan vorig jaar al van de Wmo te hebben gehoord. Maar als er gevraagd wordt naar veranderingen als gevolg van de invoering van de Wmo, antwoordt 21 procent daar nog niet over te zijn geïnformeerd. Is de onbekendheid van de Wmo te wijten aan de gemeente of aan de burgers zelf, die meestal pas geïnteresseerd in iets raken wanneer ze er zelf mee geconfronteerd worden? Gevolgen van de Wmo Er worden nauwelijks gevolgen genoemd door de invoering van de Wmo voor het Persoonsgebonden Budget (PGB). Of de herindicatie tot problemen leidt, daar kan op dit moment nog weinig over gezegd worden, omdat tot nu toe pas negen procent is geherindiceerd. De overgang van de huishoudelijke verzorging naar de Wmo is niet helemaal soepel verlopen. Voor vier tot zeven procent van de deelnemers heeft dit gevolgen gehad en voor drie tot vijf procent zijn de veranderingen zelfs zeer ingrijpend geweest.
Mantelzorg en vrijwilligerszorg Gezien de grote onbekendheid met de gemeentelijke ondersteuning voor mantelzorg en vrijwilligerszorg zoals steunpunten mantelzorg en logeermogelijkheden, wekt het geen verbazing dat twee van de drie deelnemers geen oordeel geven over het ondersteuningsaanbod. Van degenen die het aanbod in de gemeente wél (kunnen) beoordelen houden de meesten zich op de vlakte: neutraal, is het oordeel van 43 à 44 procent. De weegschaal is verder in evenwicht: ongeveer even veel mensen zitten aan de negatieve als aan de positieve kant van het midden. Enquête over apotheken Inmiddels heeft Zorgbelang Gelderland de volgende enquête aan de E-panelleden gestuurd. Deze enquête gaat over apotheken. In december worden de resultaten hiervan bekend gemaakt.
Meer informatie Om mee te doen met het E-panel van Zorgbelang Gelderland gaat u naar www.zorgbelanggelder land.nl/e-panel. Daar vindt u ook de Nieuwsbrief met een uitgebreid verslag van de uitkomsten van de enquête over de Wmo.
Vraag aan bod 4 • december 2007
6
‘Wmo ooh!’ Zit dat zo...
Zorgbelang Gelderland overhandigt DVD aan wethouders gemeenten De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is behoorlijk complex. Veel allochtone burgers zijn nog niet goed bekend met de Wmo. Met behulp van de DVD ‘Wmo Ooh!’, die door Zorgbelang Nederland is gemaakt, wil Zorgbelang Gelderland deze informatieachterstand verkleinen. Op de DVD ‘Wmo Ooh!’ wordt ingegaan op een aantal onderwerpen uit de nieuwe wet die op 1 januari van dit jaar in werking trad. Wat is de betekenis van de wet? Hoe regelt de gemeente de uitvoering ervan en hoe betrekt de gemeente haar allochtone burgers bij deze wet? Onderwerpen die aan bod komen zijn: huishoudelijke hulp, het Persoons Gebonden Budget (PGB), mantelzorg en hulpmiddelen. Op de DVD wordt Nederlands gesproken, maar er is ook ingesproken in zeven andere talen waaronder Marokkaans-Arabisch, Turks en Papiamento.
Allochtonen betrekken bij de Wmo Het perspectief van allochtone burgers wordt via de DVD door de Gelderse Werkgroep Belangenbehartiging Allochtone Zorgvragers van Zorgbelang Gelderland ingebracht bij gemeenten en zorg- en welzijnsorganisaties. De leden van de werkgroep beschikken over veel ervaring op het gebied van cultuurgebonden zorg- en welzijnsproblematiek. De DVD is geschikt als voorlichtingsmateriaal en zet aan tot een gesprek over de Wmo. Zorgbelang Gelderland streeft naar bewustwording bij gemeenten en zorgaanbieders over de noodzaak
Wethouder Berkhoff van de gemeente Epe neemt de DVD ‘Wmo Ooh!’ in ontvangst. om allochtonen te betrekken bij de uitwerking van de Wmo. ‘Wmo Ooh!’ levert daartoe een bijdrage en een aantal wethouders heeft de DVD tijdens speciaal daarvoor georganiseerde bijeenkomsten in ontvangst genomen. In diverse Gelderse gemeenten is inmiddels samen met allochtone burgers een notitie geschreven over knelpunten op het gebied van zorg, wonen en welzijn.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Marjorie Hollants via telefoonnummer 026 384 22 28 of e-mail marjoriehollants@zorg belanggelderland.nl
Grenzeloos Gezond In het voorjaar van 2007 organiseerden Zorgbelang Gelderland en het Euregionale Zelfhulpbureau in Kleef een succesvolle bijeenkomst over grensoverschrijdende zorg met als thema ‘Grenzeloos Gezond’. Uit dit initiatief is een aantal vervolgactiviteiten voortgekomen. Tijdens de bijeenkomst hebben leden van patiëntenorganisaties uit Nederland en leden van zelfhulpgroepen uit Duitsland de wensen op het gebied van de grensoverschrijdende gezondheidszorg geïnventariseerd. Deze varieerden van specifieke vragen van de Duitse kant tot gemeenschappelijke wensen van beide zijden van de grens. Naar aanleiding van de inventarisatie zijn er in
Vraag aan bod 4 • december 2007
Duitsland al informatiebijeenkomsten gehouden met als doel de Duitse leden van zelfhulpgroepen te informeren over ‘De Nederlandse (keten)zorg’ en over de cliëntenraden. Er staan nog gemeenschappelijke bijeenkomsten op het programma over de onderwerpen pijnbestrijding, thuismonitoring van chronisch zieken en revalidatiemogelijkheden. Alle betrokken lidorganisaties krijgen hier een uitnodiging voor.
Voor meer informatie over de bijeenkomsten kunt u terecht bij Karin Kalthoff via telefoonnummer 026 384 28 22 of e-mail karinkalthoff@zorg belanggelderland.nl.
7
stafel r u u t s e b Van de Activiteitenplan Zorgbelang Gelderland Zorgvragersperspectief speelt ook in 2008 een centrale rol Zorgbelang Gelderland werkt voor gebruikers van zorg en welzijn. Het is dé consumentenorganisatie die vanuit het perspectief van zorgvragers opkomt voor vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen voor de Gelderse burgers. Per jaar stelt Zorgbelang Gelderland een activiteitenplan op. Voor het komende jaar is onlangs het Activiteitenplan 2008 vastgesteld. Na ruggespraak met de achterban, keurde het bestuur van Zorgbelang Gelderland de grote lijnen goed waaraan in het nieuwe jaar hard gewerkt gaat worden. De werkwijze blijft in 2008 onveranderd: Zorgbelang Gelderland behartigt collectieve belangen, ondersteunt individuele zorgvragers, lidorganisaties en vrijwilligers en biedt ondersteunende diensten aan. De verbetering van dienstverlening aan consumenten door zorginstellingen en organisaties op het gebied van zorg en welzijn, kan niet plaats vinden zonder betrokkenheid van deze zorgorganisaties zelf. Zorgbelang Gelderland heeft dan ook talloze werkrelaties met een breed scala aan instellingen. Sinds enkele jaren neemt ook de samenwerking met zorgverzekeraars toe. Het uitgewerkte Activiteitenplan 2008 is te vinden op de website www.zorgbelanggelder land.nl. Een papieren versie kunt u aanvragen bij Anne-Kirsten Westra, telefoon 026 384 28 22.
Iedereen is (ooit) zorgvrager De herkenning en erkenning van het feit dat zorgvragers een eigen perspectief hebben, is de reden voor het bestaan van honderden Gelderse patiënten- en consumentenorganisaties en daarmee ook van Zorgbelang Gelderland. Elke Gelderse burger is een (potentiële) zorgvrager. Het zorgvragersperspectief dient daarom
Vraag aan bod 4 • december 2007
permanent een rol te spelen bij de verdere ontwikkelingen van het aanbod van zorg- en welzijnsvoorzieningen. Overheden (provincie, gemeenten), zorgaanbieders en zorgverzekeraars streven, net als zorgvragers, naar een optimale kwaliteit van zorg- en welzijnsvoorzieningen tegen aanvaardbare kosten. Feit is echter dat zij als ‘partijen’ ieder een ander belang hebben. In Nederland is sinds enkele decennia het besef gegroeid dat een vraaggericht, kwalitatief hoogwaardig aanbod van zorg- en welzijnsvoorzieningen (tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten), niet tot stand kan komen zonder de inbreng van kennis en ervaringen vanuit het zorgvragersperspectief. Kwaliteit van leven Zorgbelang Gelderland heeft een nauwe relatie met de Provincie Gelderland en voert met haar activiteiten het provinciale zorgvragersbeleid uit. De Provincie Gelderland is de belangrijkste structurele financier van Zorgbelang Gelderland. Daarmee is een belangrijke provinciale ‘sturing’ van Zorgbelang Gelderland een feit. Dat laat echter onverlet dat Zorgbelang Gelderland een onafhankelijke maatschappelijke organisatie is – gebouwd op ruim 418 lidorganisaties – die haar eigen koers bepaalt. Zorgbelang Gelderland kent naar verwachting in 2008 een ‘omzet’ van ongeveer 3,1 miljoen euro. Ongeveer de helft (1,5 miljoen euro) van deze middelen bestaat uit een structurele subsidie van de Provincie Gelderland. Overige bronnen van inkomsten zijn gelegen in het lokaal en regionaal werken, de jeugdzorg en in het verrichten van aanvullende diensten voor bijvoorbeeld zorgverzekeraars, gemeenten en (zorg)instellingen.
8
Week van de Jeugdzorg
Uitreiking Gelderse Jeugdzorg Award en interactieve bustour hoogtepunten Van 17 t/m 24 november 2007 was het de Week van de Jeugdzorg. In heel Nederland vond een groot aantal activiteiten plaats waarbij de jeugd en de jeugdzorg centraal stonden. Ook in de provincie Gelderland werd van alles georganiseerd. Zoals het Gelders Jeugd Event, een award voor hulpverleners en een bustour langs scholen. Op 17 november werd als start van de Week van de Jeugdzorg in het Triavium in Nijmegen het Gelders Jeugd Event 2007 gehouden. De optredens van bekende Nederlanders zorgden voor een spetterende dag. Diverse workshops en sportactiviteiten werden goed bezocht. Natuurlijk was er ook informatie te vinden over de Jeugdzorg en de instellingen die te maken hebben met zorg voor jeugd. Deze presenteerden zichzelf in een Kennisplein Opvoeden en Opgroeien. Maar de uitreiking van de Gelderse Jeugdzorg Award was natuurlijk het hoogtepunt van het Gelders Jeugd Event. Gelderse Jeugdzorg Award 2007 De Gelderse Jeugdzorg Award is in het leven geroepen door onder andere de Provincie Gelderland en Zorgbelang Gelderland om de medewerkers binnen de jeugdzorg in het zonnetje te zetten en om anderen te stimuleren. Gedeputeerde Hans Esmeijer: ‘’Deze medewerkers hebben het niet gemakkelijk. Zij werken met hart en ziel in een lastige situatie met een kwetsbare doelgroep. Voortdurend moeten zij inschattingen maken, want mensenwerk is persoonlijk maatwerk. Het is dan ook niet meer dan terecht dat ze een keer positief in het nieuws komen.’’ Bert Wolbrink werd de trotse winnaar van de eerste Gelderse Jeugdzorg Award. Hij ontving de prijs uit handen van Hans Esmeijer. Wolbrink werkt bij jeugdzorginstelling Lindenhout. Uit de drie genomineerden koos de jury uiteindelijk hem omdat hij zich niet alleen als persoon meer dan volledig geeft, maar ook omdat hij een project van de grond heeft getild dat op meer plekken toegepast kan worden. Het gaat om het project Bewust Actief Leren, waarbij via sport- en spelsituaties de kinderen en jongeren meer over zichzelf en anderen leren. Bovendien ervaren zij daarbij hoe ze kunnen omgaan met voor hen lastige situaties. Bij de prijs hoort een bedrag van € 2.500.- dat ingezet kan worden voor een project of activiteit binnen de jeugdzorg.
Vraag aan bod 4 • december 2007
Bert Wolbrink (midden) heeft net de Gelderse Jeugdzorg Award in ontvangst genomen. Interactieve informatiebus bezoekt scholen in Gelderland Tijdens de week van de jeugdzorg reed een speciale jeugdzorgbus kriskras door de Provincie Gelderland en deed vele basisscholen aan. De kinderen op die scholen kregen daarmee de kans om kennis te maken met de wereld van de jeugdzorg. Naast medewerkers van de Kindertelefoon verzorgden ook de jongeren van het project Beeldvorming van Zorgbelang Gelderland gastlessen op een aantal scholen met behulp van hun eigen DVD ‘Wie ben jij?’’. Met deze DVD willen zij de soms negatieve beeldvorming die over hen bestaat, ombuigen naar een positiever beeld. Er werden ook allemaal leuke dingen georganiseerd zoals workshops sociale weerbaarheid, theatersport en hiphop.
Meer weten over het project Beeldvorming van jongeren die te maken hebben met de jeugdzorg? Bel of mail Hellen Houterman. Telefoonnummer 026 384 28 22, e-mail hellenhouterman@zorg belanggelderland.nl
9
Verzorgingshuis Mooi-Land sluit haar deuren
Mooi-land geen droomland meer Verzorgingshuis Mooi-Land in het Gelderse Doorwerth gaat per 1 februari 2008 haar deuren sluiten. Dat heeft de directie van Vilente, eigenaar van acht woonzorgcentra en verpleeghuizen in de regio waaronder Mooi-Land, in augustus 2007 bekend gemaakt. Een aantal bewoners van het verzorgingshuis en hun familieleden hebben contact gezocht met de afdeling Informatie en Klachtenopvang van Zorgbelang Gelderland om hun zorgen over de plotselinge sluiting kenbaar te maken. Uit contacten van Zorgbelang Gelderland met de cliëntenraad van Mooi-Land blijkt dat de communicatie van de directie richting de bewoners te wensen over laat waardoor er veel onduidelijkheid is ontstaan. Reden genoeg voor Zorgbelang Gelderland om op basis van deze signalen het proces van sluiting op de voet te volgen, in het belang van de hoogbejaarde en kwetsbare bewonersgroep van het huis. De cliëntenraad van Mooi-Land is pas in een laat stadium door de directie van de sluitingsplannen op de hoogte gebracht. De sluiting van MooiLand gaat in tegen eerder gemaakte afspraken. Sinds 1999 is het uitgangspunt steeds geweest dat de bewoners in Mooi-Land zouden kunnen blijven wonen tot het moment van verhuizing naar het nieuw te bouwen Sonnenberg in Oosterbeek. Door de plotselinge wijziging van dit beleid vraagt de cliëntenraad zich af wat de ware reden voor de sluiting is en of sluiting van het pand echt de enig mogelijke optie is. Ook de bewoners hebben niet de indruk volledig over de achtergronden van de sluiting geïnformeerd te zijn.
Wilt u meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met Hans Verhaar via telefoonnummer 026 384 28 22 of e-mail hansverhaar@zorg belanggelderland.nl
Bewoners vroegtijdig informeren Zorgbelang Gelderland is begin september in gesprek gegaan met de directie van Vilente. Tijdens dit gesprek is om nadere informatie gevraagd over de sluiting van Mooi-Land. Ook is de directie verzocht naar alternatieve huisvestingsmogelijkheden te zoeken. Geadviseerd is om de bewoners vroegtijdig te betrekken bij volgende stappen in het proces. Juist omdat er sprake is van een zeer bejaarde en kwetsbare
groep bewoners. Zorgbelang Gelderland heeft ook het zorgkantoor benaderd over de sluiting van Mooi-Land. Duidelijk werd dat het zorgkantoor niet blij is met de situatie en reeds in overleg is met Vilente om te zoeken naar een alternatieve oplossing. Sluitingsdatum opschorten De leden van de cliëntenraad hebben zich de afgelopen periode steeds ingezet voor het opschorten van de sluitingsdatum tot het moment dat de Sonnenberg opgeleverd wordt. Naast de cliëntenraad is er inmiddels een Belangengroep Mooi-Land opgericht, bestaande uit bewoners en familieleden, die streven naar hetzelfde doel. Einde niet in zicht; onzekerheid blijft Inmiddels is nog steeds geen definitief besluit gevallen over de datum van sluiting van MooiLand. De huidige situatie brengt veel onzekerheid met zich mee. In eerste instantie voor de bewoners die nog steeds niet weten waar zij volgend jaar zullen wonen: in het vertrouwde Mooi-Land of ergens anders. Maar ook het personeel gaat in reactie op de onzekere situatie op zoek naar een andere baan. Sommigen zijn daar al in geslaagd en hebben ontslag genomen. Het mag niet zo zijn dat door het uitblijven van een besluit het open houden van Mooi-Land praktisch onmogelijk wordt. Zorgbelang Gelderland volgt de voortgang van deze zaak kritisch en blijft alert op nieuwe ontwikkelingen. In de toekomst zal het steeds vaker gebeuren dat een verzorgingshuis haar deuren sluit. Ook het beleid van extramuralisering, waarbij verzorgingshuizen gesloten worden en ouderen weer in een aangepaste woning in de wijk worden gehuisvest vraagt om een zorgvuldige voorbereiding en heldere communicatie om onrust en ziekte, of erger: overlijden van bewoners, te voorkomen.
Vraag aan bod 4 • december 2007
10
Kort nieuws Zorgbelang Gelderland geeft voorlichting over domotica Op 6 november 2007 organiseerde Zorgbelang Gelderland in Bronbeek te Arnhem een bijeenkomst voor belangenbehartigers van ouderen, chronisch zieken en mensen met een lichamelijke beperking. Het thema van de middag was domotica. Domotica is de naam voor alle denkbare techniek die het mensen mogelijk maakt langer zelfstandig te blijven wonen. Zoals een voordeur die opengaat wanneer er een pasje voor wordt gehouden en een gasleiding die na tienen ‘s avonds automatisch sluit. Mevrouw van Dam van ILSE Adviesgroep en mevrouw Scholten van zorginstelling De Lichtenvoorde gaven beiden een inspirerende presentatie. Mevrouw van Dam heeft de domoticatoets mede ontwikkeld. Op de site www.domotica toets.nl is het mogelijk om deze toets te doen, waarna men een persoonlijk advies krijgt over de mogelijkheden en kosten van domotica. Domotica promoten Een kort onderzoek onder de aanwezigen toonde aan dat 80% van hen al voor de bijeenkomst wist wat domotica is. Het merendeel van de aanwezigen promoot domotica ook daadwerkelijk binnen de eigen organisatie en bij gemeenten en woningcorporaties via folders, persoonlijke en/of telefonische gesprekken. Zij geven aan dat hierbij ondersteuning van Zorgbelang Gelderland is
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Leonie Wiekamp of Maaike van der Saag via telefoonnummer 026 384 28 22 of e-mail leoniewiekamp@zorg belanggelderland.nl, maaikevandersaag@ zorgbelanggelderland .nl
gewenst in de vorm van informatie en voorlichting. Daarnaast vinden ze het belangrijk dat Zorgbelang Gelderland hen ondersteunt bij het invloed uitoefenen op beleid van gemeenten en woningcorporaties. Deze taken neemt Zorgbelang Gelderland graag op zich.
Vakantie met zorg aan de Zeeuwse kust Voor veel mensen met een chronische ziekte, zoals Parkinson of MS, is een gewone vakantie vaak niet haalbaar. Het is te vermoeiend, de zorg is te ver weg en er is behoefte aan een vertrouwde omgeving met deskundige mensen. En toch is het juist in geval van ziekte fijn om even te ontspannen, weg van alle drukte. In een rustige omgeving genieten van de natuur en van vrienden en familie. In mei 2007 is De Résidence op Landgoed Rijckholt op het Zeeuwse Noord-Beveland geopend. Het gaat hierbij om kleinschalige particuliere zorg, persoonlijk en gericht op individuele wensen. Tot aan verpleeghuiszorg en terminale zorg toe. De Résidence biedt de mogelijkheid tot permanente bewoning, maar heeft ook een zorghotel functie. In het Zorghotel is er de mogelijkheid voor een vakantie, maar ook voor herstel na een operatie of een tijdelijk verblijf om de mantelzorger(s) te ontlasten.
Vraag aan bod 4 • december 2007
Alle zorg die nodig is Omdat de woonzorgfunctie gecombineerd wordt met het zorghotel is er 24 uur per dag deskundig personeel aanwezig. De Résidence telt verschillende luxe 1- en 2- persoonsappartementen met de nodige voorzieningen. Tegemoetkoming in de zorgkosten Sommige zorgverzekeringspolissen kennen de zorghotelfunctie en vergoeden geheel of gedeeltelijk het verblijf in het zorghotel. Indien er een indicatie wordt aangevraagd bij het CIZ (voor thuiszorg in natura) wordt de zorg geheel vergoed vanuit de AWBZ.
Landgoed Rijckholt ligt op vijf minuten afstand van het Veerse Meer en tien minuten van het strand. De omgeving is goed toegankelijk voor een rolstoel of rollator. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Aly Wisse, telefoonnummer 06-51993871. Of kijk op de website www.zorghotelzee land.nl.
11
pvang o n e t h c a l en K e i t a m r o f Casus In Van het (schoonmaak)kastje naar de muur! Thuiszorgorganisaties worden met de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) geconfronteerd met meer indicaties voor type 1 zorg (alphahulpen) en minder type 2 zorg (coördineren van het huishouden). Dit heeft ingrijpende gevolgen voor hun organisatie en zij knokken voor hun plek op de ‘markt’. Voor klanten betekent dit dat zij vaak afscheid moeten nemen van hun vertrouwde hulp of plotseling met twee hulpen worden geconfronteerd. Verder weten mensen niet goed meer bij wie ze voor wat moeten zijn. Onderstaande casus geeft hiervan een praktijkvoorbeeld. Mevrouw A. belt met de afdeling Informatie en Klachtenopvang van Zorgbelang Gelderland om haar ervaringen met de Wmo te melden. Zij heeft sinds 1996 al thuiszorg vanwege een bindweefselziekte. Deze ziekte zorgt er onder andere voor dat haar gewrichten gemakkelijk uit de kom schieten en ook is mevrouw erg moe. Ze is hierdoor volledig afgekeurd, kan niets zelf in huis, alleen zeer lichte werkzaamheden. Boodschappen worden door een vriendin gedaan. Iets dat zwaarder is dan een pakje boter kan zij niet optillen. Tot 2004 had zij drie uur huishoudelijke hulp per week. Toen zij ook nog een hernia kreeg werd dit vijf en een half uur. In maart 2007 kreeg ze een herindicatie via het Centrum Indicatie Zorg (CIZ) en had ze recht op zes uur per week hulp. Deze hulp is van het type 2, wat inhoudt dat er naast huishoudelijke taken ook aandacht is voor de geestelijke en fysieke gesteldheid van de cliënt.
Info
De afdeling Informatie en Klachtenopvang van Zorgbelang Gelderland is op alle werkdagen te bereiken van 9.00 tot 16.30 uur via telefoonnummer 026 384 28 22 of e-mail ikg@zorgbelang gelderland.nl.
Geen antwoorden Mevrouw had altijd een vaste hulp. Die is in juni vertrokken door omstandigheden. Daarna begon de ellende. Ze belde de thuiszorgorganisatie met de vraag of ze een kennismakingsgesprek kon voeren met haar nieuwe kracht. De leidinggevende kon daarop geen antwoord geven. Want waarschijnlijk zou ze alphahulp krijgen. Een alphahulp voert enkel huishoudelijke taken uit en wordt niet vervangen in vakanties. In de zomer volgden enkele vakantiekrachten. Daarna kwam mevrouw op een wachtlijst. Ze ging naar het Wmo-loket van de gemeente, om te vragen waarom ze nu ineens alphahulp krijgt. Dat wisten ze daar ook niet, zij moest zich maar tot de thuiszorgorganisatie wenden. Type 1 zorg niet genoeg Mevrouw A. vindt het vervelend dat ze nu met alphahulpen te maken heeft. Zij vindt dat ze niet met type 1 hulp kan volstaan, omdat ze soms slechte weken heeft, waarin ook wat extra moet gebeuren zoals een boodschapje of naar de
Vraag aan bod 4 • december 2007
apotheek gaan. Zij is dan ook niet in staat om de hulp aan te sturen, heeft behoefte aan een zelfstandige hulp die haar situatie kent. De gemeente geeft aan dat nu nog maar 10% van de mensen type 2 zorg krijgt. Emotioneel belastend Mevrouw A. heeft bij de thuiszorgorganisatie altijd goede hulpen gehad. Ze had daar een vaste contactpersoon, op dit moment niet meer. Ook bij de gemeente had zij vroeger een vaste contactpersoon en nu niet meer. Als zij belt, krijgt ze steeds een andere medewerker aan de telefoon en moet ze steeds opnieuw haar verhaal vertellen. Door het tekort ervaart mevrouw A. dat er minder eisen worden gesteld aan alphahulpen: zij lijken onervaren. Mevrouw A. vindt het emotioneel zeer belastend: wie komt er, hoe werkt diegene, er steeds weer achteraan zitten. ‘Je bent er toch van afhankelijk’. Meld uw ervaring met de Wmo! Wilt u ook uw ervaringen melden met de Wmo? Kent u ook iemand die bovengenoemde problemen ondervindt? Bel dan met de afdeling Informatie en Klachtenopvang van Zorgbelang Gelderland. Alle ervaringen worden gebundeld en tot aanbevelingen verwerkt. Daarnaast kunt u natuurlijk altijd met uw vragen of meldingen over de gezondheidszorg bij de afdeling terecht. Het verschil tussen huishoudelijke verzorging type 1 en huishoudelijke verzorging type 2 Bij de indicatie huishoudelijke verzorging type 1 komt er een goedkopere alphahulp, die schoonmaakt en verder weinig tijd en ruimte heeft, en ook geen opleiding, om te bezien wat verder nodig is. Bij huishoudelijke verzorging type 2 gaat het om de meer gekwalificeerde huishoudelijke hulp die niet alleen de boel op orde brengt, maar ook snel overziet waar de cliënt mogelijk nog meer behoefte aan heeft, om (zo lang mogelijk) zelfstandig te kunnen blijven wonen.
12
