Vormings- en uitwisselingsmoment voor schepenen en ambtenaren mondiaal beleid
Aan de slag met de SDG's
Wat staat er op het programma?
1. Het nieuwe globale kader: De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen 2. Leidraad 3. Spelmethodiek
VVSG -
Het nieuwe globale kader: De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen En de raakvlakken met lokale besturen
Overzicht 1. 2. 3. 4.
VVSG -
Even terugblikken De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen Een blik vooruit Lokale schouders voor mondiale uitdagingen
1. Even terugblikken De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen = 2 agenda’s die samen komen Ontwikkelingssamenwerking
VVSG -
Duurzame ontwikkeling klimaat
Ontwikkelingssamenwerking: MDG’s • Armoedebestrijding • Verschil in thema’s
VVSG -
Ontwikkelingssamenwerking: MDG’s • Armoedebestrijding • Verschil in thema’s • Verschil in landen
VVSG -
Ontwikkelingssamenwerking: MDG’s • • • •
Armoedebestrijding Verschil in thema’s Verschil in landen Oude visie op ontwikkelingssamenwerking
VVSG -
Duurzame ontwikkeling - Klimaat
VVSG -
VVSG -
VVSG -
Parijs 2015: - Lange termijndoelstellingen - Transparant - Acties in stijgende lijn - « afdwingbaar » - bedrijven
VVSG -
2. De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen
VVSG -
Karakteristieken • 17 doelstellingen, 169 subdoelstellingen, XXX indicatoren • Opmaak via participatief proces met landen, academici, bedrijven, civiele maatschappij… • 2016-2030 • Armoedebestrijding + duurzame ontwikkeling • Universeel (cfr. Mensenrechten) en voor iedereen!
VVSG -
Karakteristieken • 17 doelstellingen, 169 subdoelstellingen, XXX indicatoren • Opmaak via participatief proces met landen, academici, bedrijven, civiele maatschappij… • 2016-2030 • Armoedebestrijding + duurzame ontwikkeling • Universeel (cfr. Mensenrechten) en voor iedereen!
VVSG -
Karakteristieken • 17 doelstellingen, 169 subdoelstellingen, XXX indicatoren • Opmaak via participatief proces met landen, academici, bedrijven, civiele maatschappij… • 2016-2030 • Armoedebestrijding + duurzame ontwikkeling • Universeel (cfr. Mensenrechten) en voor iedereen! • 1 en ondeelbaar, elk thema evenwaardig • Verantwoording afleggen
VVSG -
Aandachtspunten
VVSG -
3. Een blik vooruit
VVSG -
4. Lokale schouders voor mondiale uitdagingen • Interne organisatie gemeentebestuur: • DOD hebben links met diensten onderwijs, welzijn, mondiaal beleid, duurzaamheid, mobiliteit, integratie, aankopen, jeugd, sport, gezondheid, armoede, economie, landbouw, ruimtelijke planning, milieu… => Voorbeeldfunctie, faciliteren, sturen
• Extern: • Bedrijven, scholen, burgers, gezinnen, verenigingen… • informeren en sensibiliseren
KT: laaghangend fruit MLT-LT: leidraad VVSG -
5 pijlers
VVSG -
Beëindig armoede overal en in al haar vormen
Bedoeling is om armoede op nationaal vlak te halveren tegen 2030 VVSG -
Vlaanderen: 12-15% in armoede Lokale besturen: • Charter tegen kinderarmoede • Sociale tarieven voor VT activiteiten • Samenwerken met diaspora-organisaties om armoede in herkomstregio te verminderen
VVSG -
Beëindig honger, bereik voedselzekerheid en verbeterde voeding en promoot duurzame landbouw
• Betaalbare voeding • Voedselzekerheid • Gezond en kwalitatief voedsel op een duurzame manier verbouwen VVSG -
Verbinding steden (afzetmarkt) en platteland Lokale besturen: • Transversale duurzame voedselstrategie • Stadslandbouw promoten vb. volkstuintjes, eetbare gevels • Organisaties ondersteunen die in OL werken aan duurzame landbouw en voedselketens VVSG -
Verzeker een goede gezondheid en promoot welvaart voor alle leeftijden
• Daling kinder- en moedersterfte, drank- en druggebruik, verkeersdoden, mentale zieken • Informatie over besmettelijke ziektes is noodzakelijk om de verspreiding ervan tegen te gaan VVSG -
Andere beleidsniveaus (Vlaams, federaal) Lokale besturen: • Campagne ‘gezonde gemeente’ • Gezondheid opnemen in woonbeleid (vb. kangoeroewoningen, cohousing) • Faciliteren internationale samenwerking en uitwisseling tussen ziekenhuizen of actoren uit zorgverlening VVSG -
Verzeker gelijke toegang tot kwaliteitsvol onderwijs en bevorder levenslang leren voor iedereen
• Deelname jongens en meisjes aan lager en middelbaar onderwijs • Kans om verder te studeren VVSG -
Gemeenten zijn kleine speler Flankerende maatregelen van Lokale besturen: • Inrichting schoolomgeving (fietspaden, veiligheid…) in overleg met o.a. politie • Levenslang leren bij eigen gemeentepersoneel • Wereldburgerschapseducatie stimuleren
VVSG -
Bereik gendergelijkheid en empowerment voor alle vrouwen en meisjes
• Komaf maken met genderongelijkheid: het glazen plafond, de loonkloof, gendergeweld • Vrouwen en mannen hebben recht op een goede gezondheid en VVSG kennis over seksualiteit en voortplanting
LB nemen een voorbeeldfunctie op: • Eigen personeelsbeleid • Genderaspect in ruimtelijke ordening meenemen (vervoer, verlichting,…) • Europees charter voor gelijkheid van mannen en vrouwen • Bij internationale partnerschappen over gendergelijkheid waken
VVSG -
VVSG -
Verzeker toegang tot duurzaam beheer van water en sanitatie voor iedereen
• Veilig water • Verbetering waterkwaliteit (minder vervuiling, chemicaliën, afvalwater) VVSG • Waterschaarste aanpakken
Veel actoren (Europa: regelgeving, VMM, intergemeentelijke samenwerking, provincies…)
Lokale besturen: • Opvang en hergebruik van regenwater: Goede voorbeeld geven bij gemeentelijke gebouwen • Noodplan bij wateroverlast • Sensibilisering
VVSG -
Verzeker duurzame consumptie- en productiepatronen
VVSG -
• Afval verminderen (+ voedselverspilling) • Duurzaam grondstoffenbeheer • Sensibiliseren voor een duurzame levensstijl
Lokale besturen: • Verwerken organisch afval tot compost + inzetten op compostmeesters • Bij overheidsopdrachten: duurzaam materialenbeheer, eerlijke handel… • Duurzame lokale voedselstrategie: veggie-dagen, seizoensgroenten in gemeentelijke keukens,…
VVSG -
Neem dringend actie om de klimaatverandering en haar impact te bestrijden
VVSG -
• Beleidsmaatregelen tegen klimaatverandering • Sensibilisering burgers • Weerbaarheid verhogen van kwetsbare naties
Lokale besturen: • Europese burgemeestersconvenant • Autodelen en fietsen aanmoedigen • Klimaatbuffers • Compensatie vliegreizen gemeentepersoneel
VVSG -
Behoud en maak duurzaam gebruik van de oceanen, de zeeën en de maritieme hulpbronnen
VVSG -
Overbevissing, afval, illegale visvangst
Kustgemeenten: • Verbreden strand, verstevigen golfbrekers, bouw keerdammen • Kustburgemeestersoverleg • Acties voor kuisactie strand Andere gemeenten: • Sensibiliseren burgers over gebruik microplastiek, bedreigde vissoorten, keurmerken • Duurzame vis in gemeentekeukens VVSG -
Bescherm, herstel en bevorder het duurzaam gebruik van ecosystemen, beheer bossen duurzaam, bestrijd woestijnvorming en landdegradatie en draai het terug en roep het verlies aan biodiversiteit een halt toe
• Behoud biodiversiteit en ecosystemen • Herstel aangetaste gebieden VVSG -
Voornamelijk op Vlaams niveau Lokale besturen: • Openbare bossen voor recreatief gebruik inzetten • In eigen groenbeheer en ruimtelijk beleid aandacht voor biodiversiteit • Inzetten op vrijwilligers vanuit jeugd- en milieuverenigingen (vogeltelling, herstel wandelwegen)
VVSG -
VVSG -
Verzeker toegang tot betaalbare, betrouwbare en moderne energie voor iedereen
VVSG -
• Efficiënte energieproductie en –gebruik • Focus op hernieuwbare bronnen
Voorwaarden creëren voor omschakeling naar duurzame energie: • Elektrische laadpalen en fietspompen • Goede voorbeeld geven: groendaken, fietsparking, energieneutraal gebouw, elektrische fietsen voor dienstverplaatsingen… • Mensen met energie-armoede opvolgen
VVSG -
Bevorder aanhoudende, inclusieve en duurzame groei, volledige en productieve tewerkstelling en waardig werk voor iedereen
VVSG -
• Vooral economische groei voor minst ontwikkelde landen • Arbeidsrechten • Geen schade aan milieu en levensomstandigheden
Lokale besturen: • Duurzame bedrijventerreinen • Duurzaam logistiek systeem (bundelen transporten, elektrisch vervoer…) • Sensibiliseren rond schone kleren • Internationale (handels)relaties (her)evalueren adhv duurzaamheidscriteria
VVSG -
Bouw veerkrachtige infrastructuur, bevorder inclusieve en duurzame industrialisering en stimuleer innovatie
Duurzame infrastructuur, innovatieve industrie & internet VVSG -
Lokale besturen: • Duurzame overheidsopdrachten • Stimuleren innovatie door aanbod ruimten + begeleiding, gemeenschappelijke diensten, promotie ter beschikking te stellen van starters • Duurzame infrastructuur bij stedenbandpartner
VVSG -
Dring ongelijkheid in en tussen landen terug
VVSG -
Brede sectoroverschrijdende strategie met structurele hervormingen (vnl regionaal en nationaal) Lokale besturen: • Inzetten op integratie en inburgering van nieuwkomers/vluchtelingen • In communicatie een positief beeld geven van diversiteit VVSG -
Maak steden en menselijke nederzettingen inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam
VVSG -
• Huisvesting – veilig, proper en duurzaam bouwen • Groen en natuur in woongebieden • Degelijk openbaar vervoer
Dwarsverband met alle DOD Lokale besturen: • Verduurzaming stedelijke agenda (TRAKSIS) • Transitie-initiatieven van middenveld ondersteunen • Netwerken van steden rond duurzaamheid
VVSG -
VVSG -
Bevorder vreedzame en inclusieve samenlevingen met het oog op duurzame ontwikkeling, verzeker toegang tot justitie voor iedereen en creëer op alle niveaus doeltreffende, verantwoordelijke instellingen
Vrede, veiligheid – Eerlijk bestuur – Participatie VVSG -
Lokale besturen: • Lokale inburgerings- en integratiemonitor gebruiken voor beleid • Divers personeelsbeleid • Inspraak en participatie van de brede bevolking
VVSG -
VVSG -
Versterk de implementatiemiddelen en revitaliseer het wereldwijd partnerschap voor duurzame ontwikkeling
• Meer samenwerking: tussen bedrijven, overheden, burgers, organisaties… • Technologie, kennisdeling, handel, financiën en data VVSG -
Lokale besturen: • Middelen vrij maken voor een mondiaal beleid (0,7%) • Partnerschappen • Op gemeentelijk grondgebied • Internationale samenwerking ikv internationale rechtvaardigheid (stedenband, ngo’s, 4depijlers, diaspora, bedrijven…)
VVSG -
Meer informatie • Publicatie VVSG ‘Lokale schouders voor mondiale uitdagingen. Een lokale vertaling van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen.’ • Website VVSG > Internationaal > Noord-Zuid > De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen • Politiek standpunt 11.11.11 mbt SDG’s • Global goals, local focus, 27 mei, Antwerpen
VVSG -
Leidraad voor lokale besturen om gericht bij te dragen aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen – versie 4/2016
Leidraad • Wat is de leidraad? • Een stappenplan
• Waarom deze leidraad? • Om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen bekend te maken binnen het gemeentebestuur én daarbuiten • Om te tonen hoe de gemeente bijdraagt aan de DOD • Om het kader van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in de volgende beleidsperiode mee te nemen in het gemeentelijk beleid
• Voor wie? • Schepen en ambtenaren lokaal mondiaal beleid • Adviesraden
• Hoe gebruiken? • Stappenplan: aanpassen aan eigen situatie en behoeften 61 - VVSG - Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen
13-4-2016
De ‘stappen’ Opwarmer 10 stappen (of ‘onderdelen’) op tafel → bekijk de 10 → welke volgorde volgens jullie? (per tafel) (10 min)
→ feedback op ons voorstel
62 - VVSG - Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen
13-4-2016
Stap 1: Eerste analyse
Wat?
Eerste analyse van hoe de eigen stad of gemeente, via de huidige BBC, bijdraagt aan de DOD
Waarom? eerste zicht krijgen op de bijdrage van de gemeente argumentatie opbouwen
Wie?
o Mondiale/Noord-Zuid ambtenaar o Geïnteresseerde collega’s (duurzaamheidsambtenaar, milieuambtenaar, sociale dienst, dienst welzijn …) o Adviesraad / andere betrokkenen bij mondiaal beleid
Hoe?
BBC-meerjarenplan + fluo-stift
63 - VVSG - Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen
13-4-2016
Stap 2: bespreking met de betrokken schepen(en) Wat?
Overleg met de schepen(en) (mondiaal/Noord-Zuid beleid, duurzaamheid, milieu, sociale zaken, welzijn…) over: de DOD het belang van de (huidige en toekomstige) bijdrage van de gemeente
Waarom? Inzicht geven in de rol en actuele bijdrage van gemeente Goedkeuring en draagvlak voor verdere stappen Schepen(en) met argumentatie ‘wapenen’ voor ondersteuning college. Wie? o Mondiale ambtenaar + betrokken collega’s (duurzaamheidsambtenaar, milieuambtenaar, sociale dienst, dienst welzijn …) + evt. voorzitter adviesraad o Schepen(en) Hoe?
Overleg
64 - VVSG - Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen
13-4-2016
Stap 3: draagvlak bij college bekomen
Wat?
College / gemeenteraad informeren en bewust maken over de rol en huidige bijdrage aan de DOD
Waarom? Mandaat nodig van College voor verdere analyse/stappen Wie?
Respectieve schepen(en) + ambtenaren; Het schepencollege / gemeenteraad
Hoe?
Infomeren & sensibiliseren via infosessie (schepen, ambtenaar, expert, VVSG of andere), via brochure ‘lokale vertaalslag’, via presentatie van de eerste analyse, … College ondertekent engagementsverklaring + geeft mandaat
65 - VVSG - Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen
13-4-2016
Stap 4: draagvlak bij adviesraden creëren Wat?
Diverse adviesraden informeren en bewustmaken over de belangrijke rol en bijdrage van de eigen gemeente o De eerste stap of initiatief kan komen vanuit één of meerdere adviesraden >> moeten worden ondersteund! om een groter politiek draagvlak te bekomen bij het lokale bestuur
Waarom? Langs diverse kanalen het politieke draagvlak vergroten Wie? Respectieve ambtenaren en hun adviesraden Hoe? Informeren, sensibiliseren via infosessies, spelmethodiek, debat, … Ondersteunen in hun advies aan het college
66 - VVSG - Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen
13-4-2016
Stap 5: Intern informeren en sensibiliseren Wat?
MAT + personeel informeren en bewustmaken over de (huidige en toekomstige) bijdrage van de eigen gemeente en het eigen beleidsdomein. Waarom? Draagvlak creëren binnen de administratie en alle beleidsdomeinen Wie? Mondiale ambtenaar en betrokken/geïnteresseerde collega’s (duurzaamheids- (of milieu)ambtenaar, ambtenaar voor welzijn, sociale zaken, …)
Hoe?
De respectieve adviesraden Spelmethodiek, lunchcauserie, infosessie, VVSG-brochure met voorbeelden, posters in de gebouwen van het gemeentebestuur, interne nieuwsbrief, als agendapunt op een vergadering van het managementteam, via individueel overleg met de gemeentesecretaris en collega’s per dienst of beleidsdomein, …
67 - VVSG - Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen
13-4-2016
Stap 6: Interne werkgroep oprichten Wat?
Interne werkgroep uitbreiden of oprichten met geïnteresseerde collega’s (schepenen/ambtenaren), vb. duurzaamheid, milieu, ruimtelijke ordening, gezondheid, sociale zaken, welzijn, …
Waarom? Groter draagvlak bekomen binnen de organisatie voor volgende stappen Wie? Hoe?
Mondiale ambtenaar + reeds betrokken collega’s Goedkeuring gemeentesecretaris en managementteam Via oproep in interne nieuwsbrief, collega’s aanspreken, via stimulansen van het managementteam, tijdens interne infomomenten over de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (zie vorige stap), …
68 - VVSG - Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen
13-4-2016
Stap 7: Verfijnd analyseren Wat? Grondigere analyse (BBC // DOD) Waarom? - andere collega’s (diverse diensten) beter betrekken - grondig zicht op de (mogelijke) bijdrage van de gemeente voor elk beleidsdomein. Wie?
Interne werkgroep zet in gang collega’s van de andere diensten en adviesraden nemen deel
Hoe?
BBC + DODs, + diensthoofd per dienst + collega’s: - Elk lid van de interne werkgroep + eigen dienst (+ eventueel een andere dienst) om in detail samen een zicht te krijgen op huidige + mogelijke bijdrage van eigen dienst/beleidsdomein aan de DODs - Bespreking resp. schepen/dienst met adviesraad voor eventuele aanvulling of bijsturing
69 - VVSG - Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen
13-4-2016
Stap 8: voorstel van aanvullende acties Aanvullende acties bepalen vanuit de analyse over wat gemeente nog kan of wil doen vóór de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Voorleggen aan en goedkeuring krijgen van college Waarom? Eigen bijdrage tot 2018 expliciteren, zodat ook lokale politici deze bijdrage kunnen gebruiken in hun communicatie en werk. Wie? Interne werkgroep, managementteam, schepenen, diensten, adviesraden Hoe? Hetzelfde groepje per dienst of beleidsdomein (+ schepen + consultatie adviesraad) maakt voorstel van mogelijke aanvullende acties voor het eigen beleidsdomein. Interne werkgroep brengt alles samen (met steun van het managementteam) + bereidt voorstelling op college voor. Na (eventuele) bekrachtiging bewaken het MAT en het schepencollege de uitvoering en opvolging. Wat?
70 - VVSG - Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen
13-4-2016
Stap 9: 2030 in het vizier Wat?
Beleidsvoorbereidend werk van diensten en adviesraden naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen (in 2018 en 2024) om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in een nieuwe beleidsperiode (2019 en 2025) op te nemen. Waarom? Een voorstel doen om het kader van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in de volgende beleidsperiode mee te nemen in het gemeentelijk beleid. Wie? Interne werkgroep, managementteam, schepenen, diensten, adviesraden Hoe? Overleg van diensten, adviesraden en schepenen (per beleidsdomein + samen) naar aanleiding van nieuwe verkiezingen (in 2018 en 2024) om voorstel uit te werken voor de nieuwe beleidsperiode opdat de DOD in het vizier van het gemeentelijk beleid blijven.
71 - VVSG - Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen
13-4-2016
Extern: draagvlak creëren bij de bevolking Wat?
Diverse doelgroepen (individuele burgers, bedrijven, scholen, verenigingen…) informeren en bewust maken over de DOD, hun rol, huidige en mogelijke bijdrage aan de DOD
Waarom?
Draagvlak bij de burger creëren om, samen met de gemeente, de DOD helpen realiseren
Wie?
Geïnteresseerde ambtenaren en adviesraden die naar hun respectieve doelgroepen communiceren over de DOD
Hoe?
Infoblad, infosessies, lezingen, debatten, via wijkcomités, gerichte subsidies met info over Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen, …
72 - VVSG - Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen
13-4-2016
Overzicht leidraad → feedback ?
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Eerste analyse Bespreking met de betrokken schepen(en) Draagvlak bij het college bekomen Draagvlak bij de adviesraden verkrijgen Intern informeren en sensibiliseren bij administratie Interne werkgroep oprichten Verfijnd analyseren Voorstel van aanvullende acties tot 10/2018 (gemeenteraadsverkiezingen) 9. 2030 in het vizier Extern: draagvlak creëren bij de bevolking
73 - VVSG - Leidraad om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in het lokaal beleid op te nemen
13-4-2016
Smakelijk!
VVSG -
Spelmethodiek Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen
Doel spelmethodiek: • Inhoudelijke smaakmaker: nadenken over DOD • Reflecteren over hoe lokale besturen bijdragen/kunnen bijdragen aan DOD
VVSG -
Module 1: persoonlijke sfeer
Module 2: lokaal bestuur
1: maatschappelijke thema’s linken aan DOD
1: huidige situatie
2: verbanden leggen tussen DOD
2: ideaal/verbeterde situatie
3: subdoelstellingen
VVSG -
Bedankt!
VVSG -