Vormgeving: James & Co Foto s: Patricia De Laet, Luc Tessens, Geert Van den Bossche en Bert Ydiers

JAARVERSLAG 2009

Boek.be Te Boelaerlei 37, 2140 Borgerhout Tel: 03 230 89 23 E-mail: [email protected] Depot: D/2010/0125/1 Vormgeving: James & Co Foto’s: Patricia De Laet, Luc Tessens, Geert Van den Bossche en Bert Ydiers.

Jaarverslag 2009 Woord vooraf 1. Boek.be 1.1 1.2 1.3 1.4

15

Strategische doelstellingen Innovatie Onderzoek Opleiding

3. IT-platformen ten behoeve van het boekenvak 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

7

Algemene werking Operationele structuur Financieel verslag Boek.be 2009 Activiteiten van Boek.be

2. Het Kenniscentrum 2.1 2.2 2.3 2.4

5

27

Strategische doelstellingen E-boek.org Website Boek.be: nieuwe publiekswebsite gevoed door Boekenbank Website Boekenbank wordt B2B Knooppunt

4. Promotie, communicatie & evenementen 31 4.1 Strategische doelstellingen 4.2 Herman de Coninckprijs 4.3 Boekenleeuw & Boekenpauw 4.4 Boekenbeesten 4.5 Literaire Lente 4.6 Doe mei maar een doeboek 4.7 Zomer van het Spannende Boek 4.8 De Andere Strip 4.9 Debuutprijs 4.10 Boekenbeurs 4.11 Stories For Life

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging (VUV) 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8

45

Strategische doelstellingen Samenstelling en werking bestuur Marktonderzoek Dossiers & activiteiten Internationale beurzen Lobbywerk Dienstverlening Thema’s voor de toekomst



6. RUIT

63

6.1. Strategische doelstellingen 6.2. Samenstelling en werking bestuur 6.3. Financieel overzicht 6.4. Belangrijkste thema’s en ontwikkelingen 6.5. Ruit in 2010: aandachtspunten en projecten

7. Verenigde Boekenimporteurs (VBI)

71

7.1 Inleiding 7.2 Samenstelling en werking bestuur 7.3 De toekomst van VBI

8 Vlaamse Boekverkopers Bond (VBB) 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 8.9

Strategische doelstellingen Samenstelling en werking bestuur Boekhandels komen, gaan, vernieuwen en vieren zelfs feest Lobbywerk & bemiddeling Opleiding, Boekenbank, dienstverlening & samenwerking Innovatie en onderzoek Commerciële activiteiten De overheid en de boekhandel anno 2009 VBB Internationaal

9. BOEKENBANK 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6



73

Strategische doelstellingen Samenstelling en werking bestuur Boekenbank in cijfers De belangrijkste ontwikkelingen voor de leden – B2B Financiën Toekomstplannen

83

WOORD VOORAF Beste leden en vrienden van het boek, Voor u ligt het jaarverslag van 2009. Wellicht is het al het 80ste in evenveel jaren dat de vereniging bestaat. Groots hebben we dat lustrum niet gevierd maar we gaven wel een unieke Boekenagenda uit en we nodigden het boekenvak ten dans op een stijlvol Boekenbal. 2009 was op verschillende vlakken een memorabel jaar. De crisis sloeg toe in zowat alle bedrijfstakken maar ging het boekenvak voor een groot deel voorbij. We sloten het jaar af met een stijging van bijna 10% in de verkoop bij de boekhandel. Misschien kan dit voor uitgevers een goede reden zijn om nog meer in te zetten op de boekhandel als (unieke) partner. Maar 2009 zal ook de geschiedenis ingaan als het jaar dat het e-boek definitief doorbrak in de VS. In Vlaanderen moesten we een strategie uitwerken om deze (nieuwe) markt niet te laten afsnoepen door een grote internationale speler. De pionnen werden uitgezet, het spel kon beginnen. Boek.be lanceerde www.e-boek.org en zorgde er daarmee minstens voor dat de sector zich kon beraden en voorbereiden op opportuniteiten die zich de komende jaren steeds meer zullen ontvouwen. Het einde van het jaar liet zich kenmerken door een zeer geslaagde Boekenbeurs. Met de GfK-cijfers konden we bovendien aantonen dat de weken voor en tijdens de Boekenbeurs een piek veroorzaken in de verkoop bij de boekhandel. Daarmee konden we de mythe dat de Boekenbeurs schadelijk zou zijn voor de boekhandel definitief ontkrachten. Met de actie Stories for Life n.a.v. de succesvolle StuBru-actie Music for Life, brachten we niet alleen 185.000 euro in het laatje van het Rode Kruis voor de aankoop van muskietennetten, we hadden hiermee ook een grote campagne voor het eindejaar die voor extra traffic zorgde op de boekhandelsvloer en het positieve imago van de hele sector (van auteur tot boekhandel) extra in de verf zette. Kortom, we kunnen op vele vlakken terugblikken op een succesvol 2009. Maar er staan ons de komende jaren nog belangrijke uitdagingen te wachten. Op onze lauweren rusten is voorlopig geen optie. Geert Joris Gedelegeerd Bestuurder Mei 2010

woord vooraf





1. BOEK.BE

1.1 ALGEMENE WERKING

Jos Geysels en Jos Vlaminckx (externe bestuurders) behouden hun functies van resp. voorzitter en penningmeester.

Missie

Tom Van Cleef van VMB Bedrijfsrevisoren werd herbenoemd tot commissaris voor de volgende 3 jaar.

Boek.be is de beroepsvereniging van zowat iedereen die in Vlaanderen boeken produceert, invoert en verkoopt. Boek.be groepeert de Vlaamse Boekverkopersbond (VBB), de Verenigde Boekenimporteurs (VBI) en de Vlaamse Uit­gevers­ vereniging (VUV) en verdedigt hun gemeenschappe­lijke belangen. Dat betekent in de eerste plaats proberen om samen zoveel mogelijk boeken te verkopen. Om de werking van het boekenvak te bevorderen en de boekenverkoop te stimuleren, ondersteunt Boek.be zijn leden op inhoudelijk, strategisch, commercieel en logistiek vlak, treedt op als spreekbuis van de leden om vooral de overheden en het grote publiek te bereiken, en organiseert diverse evenementen en campagnes rond boeken. Met 94 uitgevers/importeurs en zo’n 340 boekhandels, zowel ketens als onafhankelijke winkels, vertegenwoordigt Boek.be meer dan 90% van de Vlaamse boekenmarkt, en dit zowel aan producenten- als aan verkoopszijde. Het zijn de afgevaardigden van de diverse ledenverenigingen die via de algemene vergadering en de Raad van Bestuur de werking van Boek.be aansturen en opvolgen. Alle verenigingen vinden sinds 2006 gezamenlijk onderdak in het Huis van het Boek in Borgerhout.

Algemene Vergadering In de Algemene Vergadering van Boek.be zetelen 27 stemgerechtigde leden uit 18 bedrijven, afgevaardigd uit de Raden van Bestuur van de ledenverenigingen VUV, VBI en VBB: 12 uitgevers, 6 importeurs en 9 boekverkopers. De verhouding 1 verkoper op 2 producenten wordt hiermee gerespecteerd. Algemene Vergadering Boek.be 12 Raad van Bestuur VUV GEWU

6 Raad van Bestuur VBI

9 Raad van Bestuur VBB

De samenstelling van de Raad van Bestuur bleef ongewijzigd t.o.v. 2008 en werd als volgt bestendigd: • Rudy Vanschoonbeek (VUV/GAU) • Johan de Koning (VUV/GAU) • Patrick Hermans (VUV/GEWU) • Hilde Van Laere (VUV/GEWU) • Iris Van Germeersch (VBB) • Yvonne Steinberger (VBB) • Rita Lissens (VBB) • Chris Boudewijns (VBI) • René Van Loon (VBI) • Geert Joris, gedelegeerd bestuurder (algemeen directeur Boek.be; zonder stemrecht)

BOEK.BE

Het Dagelijks Bestuur stuurt de operationele werking aan en komt maandelijks samen. Het Dagelijks Bestuur van Boek.be bestond in 2009 uit: • Jos Geysels (voorzitter Raad van Bestuur of

afgevaardigde) • Geert Joris (gedelegeerd bestuurder van Boek.be) • Geert Van den Bossche (beleidscoördinator VUV) • Luc Tessens (gedelegeerd bestuurder VBB) • Marc Grossen (gedelegeerd bestuurder van de VBI) • Jef Maes (gedelegeerd bestuurder Boekenbank) • Kurt Van Damme (gedelegeerd bestuurder Ruit, juri-

disch adviseur Boek.be)

Werkgroepen en commissies De operationele werking van Boek.be wordt verder aangestuurd door structurele of ad hoc samengeroepen opera­ tionele werkgroepen. Deze werkgroepen komen samen om overleg te plegen over de concrete invulling van acties of om deze te bespreken. De structurele werkgroepen van Boek.be zijn: • de Boekenbeurscommissie • de Promotiecommissie • de Werkgroep Opleiding • de Werkgroep Onderzoek en Innovatie. De ad hoc werkgroepen zijn: • de stuurgroep van de Herman de Coninckprijs • de werkgroep Boekenbeesten • de werkgroep Literaire Lente • de werkgroep Zomer van het Spannende Boek • de werkgroep De Andere Strip • de werkgroep Juridische zaken.

GAU

De Algemene Vergadering kwam op 20 mei 2009 samen in het Huis van het Boek.



Dagelijks Bestuur

1.2 OPERATIONELE STRUCTUUR De werking van Boek.be wordt gedragen door 3 centrale pijlers: • het Kenniscentrum, • Online diensten ten behoeve van het boekenvak. • Promotie voor het boek Algemeen Directeur Administratie & Logistiek (backoffice)

Kenniscentrum

Online diensten

Promotie Communicatie Evenementen

Het Kenniscentrum (> Hoofdstuk 2) Sinds 2006 stelt het Kenniscentrum zich tot doel om door een brede onderbouwende dienstverlening bij te dragen tot de professionalisering van het boekenvak. Het Kenniscentrum initieert marktonderzoek, organiseert opleidingen, seminaries en studiedagen, bepaalt standpunten, volgt juridische kwesties op en begeleidt specifieke dossiers voor VUV, VBB en VBI. Sinds 1 januari 2008 leidt Jef Maes de projecten van het Kenniscentrum in goede banen. De juridische dossiers zijn in handen van Kurt Van Damme, die deze taken combineert met zijn verantwoordelijkheden voor Ruit.

Online diensten ten behoeve van het boekenvak (> Hoofdstuk 3) Boek.be creëerde een aantal IT-platformen om haar leden - de vakverenigingen - en het boekenvak in het algemeen een efficiënte dienstverlening te kunnen bieden. Boekenbank neemt een belangrijk aandeel voor zijn rekening met o.a. het aanbieden en onderhouden van een naadloos functionerende website waar vakmensen ISBN-nummers kunnen aanvragen en boeken kunnen bestellen. Annika Buysse is projectverantwoordelijke van Boekenbank. Tot augustus/september 2009 zorgde Marc Nuijten voor de nodige ondersteuning én voor de interne IT-dienstverlening in het Huis van het Boek.

Begin januari kwam Frank Salliau in dienst als IT-manager, met als belangrijke taak de uitbouw van www.e-boek-org en de splitsing van www.boek.be in een publieke boekensite (www.boek.be) en een professionele site voor vakmensen (www.boekenvak.be). In oktober vervoegde Ben Verschooris het IT-team als IT medewerker, met een ruim en aan de reële behoeften van het huis aansluitend takenpakket.

Promotie, Communicatie en Evenementen (> Hoofdstuk 4) De afdeling Promotie organiseert het hele jaar door promotie­ activiteiten in nauwe samenwerking met de leden en initieert voorstellen voor nieuwe activiteiten ter promotie van het boek. Geertrui Schoeters, hoofd van Promotie, wordt geassisteerd door Hilde Umans en Kim Janssens. Communicatieverantwoordelijke Patricia De Laet staat in voor het uitbouwen, uitvoeren en onderhouden van een helder en effectief intern en extern communicatiebeleid. Zij ondersteunt de verschillende afdelingen van het Huis van het Boek bij communicatieopdrachten. Projectcoördinator Geert Briers biedt ondersteuning bij de organisatie van evenementen zoals de Boekenbeurs, de Cultuurmarkt, persconferenties en prijsuitreikingen.

Administratie & Logistiek De afdeling Administratie & Logistiek verleent administratieve ondersteuning aan de verschillende ledenverenigingen en aan de organisatie Boek.be. Ze staat in voor de personeels-

V.l.n.r. (boven): Tine Philips, Sven Hendrickx, Ben Verschooris, Luc Tessens, Geert Van den Bossche, Jef Maes, Kurt Van Damme, Mireille Moons, Els Maes (onder) Geert Briers, Heidi Giels, Nancy Reynders, Annika Buysse, Hilde Umans, Kim Janssens, Frank Salliau, Patricia De Laet, Geertrui Schoeters, Sarah De Graef, Geert Joris. BOEK.BE



zaken van Boek.be en voor de boekhouding van de verschillende (leden)organisaties. Daarnaast levert ze ook logistieke steun bij de organisatie van activiteiten als beurzen, recepties, seminaries, e.a. Heidi Giels staat aan het hoofd van de afdeling Administratie. Administratief medewerkster Herta Krieger nam in juni afscheid van Boek.be na vele jaren in het boekenvak. In juli werd Mireille Moons aangeworven ter ondersteuning van de administratie; Sven Hendrickx werd tijdelijk aangeworven ter vervanging van Inge Poels (wegens ziekte).

Directiesecretariaat Het directiesecretariaat is in handen van Nancy Reynders: zij verleent administratieve ondersteuning aan de directieleden van zowel Boek.be als VUV, VBI en VBB (organisatie van vergaderingen, doorstroming van verslagen, e.a.). Daar­ naast waakt zij over onderhoud van en veiligheid in het gebouw, ze is aankoopverantwoordelijke en doet aan kwaliteitscontrole.

1.3 Financieel verslag Boek.be 2009 Belangrijkste kerncijfers uit de balans Activa

Passiva

Vaste Activa

Eigen vermogen



Immateriële Activa

53.418



Terreinen en gebouwen

942.636



Overige materiële activa

23.182



Financiële vaste activa

500

Fondsen van de vereniging

736.140

Voorzieningen Voorzieningen risico’s en kosten 10.000

Vlottende Activa

Vorderingen

1.317.529



Voorraden

12.421

Schulden op meer dan 1 jaar



Geldbeleggingen

176.036

Schulden op ten hoogste 1 jaar 928.586



Liquide middelen

64.906

Overlopende rekeningen



Overlopende rekeningen

9.227

TOTAAL ACTIVA

Schulden

2.598.855

TOTAAL PASSIVA

Belangrijkste kerncijfers uit de resultatenrekening Brutomarge Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen Afschrijvingen Andere bedrijfskosten Bedrijfswinst Financiële opbrengsten Financiële kosten Winst uit gewone bedrijfsvoering Winst van het boekjaar

1.131.688 -652.499 -195.304 -182.399 91.486 163 -41.179 50.470 50.470

Analyse en bestemming Ook in 2009 stond de Boekenbeurs nog steeds in voor de belangrijkste bron van inkomsten; de jaarwerking wordt er in hoge mate mee betaald. Aan opbrengstenzijde zijn (project)subsidies en sponsoring verantwoordelijk voor 20,74% van de omzet. In vergelijking met vorig jaar blijft het percentage hetzelfde maar in absolute cijfers is dit aandeel flink toegenomen.

10

BOEK.BE

660.810 263.319 2.598.855

Met de ca. 21% van de bedrijfsopbrengsten die besteed werd aan personeelskosten bleven ook die vergelijkbaar met vorig jaar. De hoogte van de afschrijvingen wordt bepaald door hoge investeringen in immateriële vaste activa. De gerealiseerde winst werd toegevoegd aan de fondsen van de onderneming.

Verslag van de commissaris VMB Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door Tom Van Cleef, werd in 2009 herbenoemd als commissaris van de vereniging. Voor het boekjaar 2009 resulteerde hun controle­

Toekomst De afhankelijkheid van de Boekenbeurs als belangrijkste bron van inkomsten blijft een aandachtspunt. Het afgelopen jaar werd hard gewerkt aan de rentabiliteit van de projecten waardoor die zich voor het grootste gedeelte zelf konden financieren. In de komende jaren zullen extra inspanningen geleverd worden om ook extra inkomsten te kunnen genereren, zodat we de dienstverlening naar de leden verder kunnen blijven waarborgen.

1.5 ACTIVITEITEN VAN BOEK.BE Gulden Boek & Zilveren Spelden

overhandigd, een bijzondere onderscheiding voor een persoon die een speciale betekenis heeft voor het boek of het boekenvak.

Het Gulden Boek is een bijzondere onderscheiding van Boek.be voor een persoon of instantie die speciale verdiensten heeft verworven i.v.m. het boek of de verspreiding ervan, maar die zich zelf bij voorkeur buiten of in de marge van het boekenvak bevindt. Ter gelegenheid van haar nieuwjaarsreceptie op vrijdag 23 januari reikte Boek.be het Gulden Boek uit aan Leen van Dijck, al 20 jaar een vaste waarde in het AMVC-Letterenhuis in Antwerpen. Boek.be reikt het Gulden Boek uit aan Leen van Dijck vanwege haar jarenlange enthousiaste inzet voor het AMVCLetterenhuis in Antwerpen (het Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven). Leen van Dijck werd in 1989 adjunct-conservator van het AMVC. Sinds 1997 is ze directeur. Daarnaast is van Dijck voorzitter van de Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren (Nederlandse Taalunie), en ze is bestuurslid van o.a. het Vlaams Fonds voor de Letteren en de Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen. Philip Heylen, Antwerps schepen van Cultuur, sprak de laudatio uit tijdens de nieuwjaarsreceptie van Boek.be. Van Dijck kreeg een gouden speld in de vorm van een boek overhandigd, en een stenen kunstobject met haar naam gegraveerd in het Azart, een uniek alfabet ontworpen door Guy Rombouts (zie foto). Boek.be zet ook twee mensen die afscheid nemen van het boekenvak in de bloemetjes: Rob Berrevoets van Uitgeverij Acco en Marc Janssen van boekhandel Ontmoeting kregen een Zilveren Speld voor hun verdiensten en jarenlange inzet voor het boek.

Leen van Dijck

Boek.be 80 jaar Ter gelegenheid van het 80-jarig bestaan van Boek.be in 2009 organiseerde we op donderdag 23 april - de Werelddag van het Boek - het Boekenbal in samenwerking met onze leden en de Vlaamse Auteursvereniging. We willen deze verjaardag als kapstok gebruiken om de boekensector als ‘eeuwig jonge’ sector te profileren en de banden tussen alle partijen in de boekensector nauwer aan te halen. Dit bal was dan ook een exclusieve gelegenheid voor boekenvakkers, auteurs, illustratoren en al wie het boek een warm hart toedraagt om elkaar te ontmoeten en om samen te feesten. Iedereen kon zich laten vereeuwigen door fotograaf Sven van Baarle. Het publiek kon genieten van een optreden van het Score Man Orchestra en vervolgens zorgde dj Lee & Towerz ervoor dat er stevig gedanst werd.

Marc Janssen

Afscheid van Jos Geysels Jos Geysels nam in september ontslag als voorzitter van Boek.be. De concrete aanleiding hiervoor was dat hij werd aangesteld als nieuwe voorzitter van het Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL). Rudy Vanschoonbeek (Uitgeverij Vrijdag) nam als interim-voorzitter de belangrijkste taken waar. In 2010 werd Karel De Boeck voorgedragen als nieuwe voorzitter van Boek.be. Op de vooropening van de Boekenbeurs werd Geysels in de bloemetjes gezet. Als verrassing kreeg hij uit handen van Rudy Vanschoonbeek het Gulden Boek van Boek.be BOEK.BE

11

Boekenoverleg Het Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL) nam in 2007 het voortouw om de relevante partijen inzake boek, literatuur en lezen in een structureel overleg samen te brengen, dat het Boekenoverleg werd gedoopt. Het doel van dit overlegplatform is om te werken aan een overkoepelend lange­ termijnbeleid gesteund op gemeenschappelijke belangen. Vaste deelnemers van het Boekenoverleg in 2009 waren Boek.be, Canon Cultuurcel, Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, Letterenhuis, Stichting Lezen Vlaanderen, Verenigde Boeken Importeurs, Vlaams Centrum voor Openbare Bibliotheken, Vlaams Fonds voor de Letteren, Vlaamse Auteursvereniging, Vlaamse Boekverkopersbond, Vlaamse Uitgeversvereniging, Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen en het Vlaams Overlegorgaan inzake Wetenschappelijk Bibliotheekwerk. In 2009 kwam het Boekenoverleg vier maal samen. Voor Boek.be namen Geert Joris, Luc Tessens (VBB) en Geert Van den Bossche (VUV) deel. Het Boekenoverleg werd in 2009 voorgezeten door Boek.be-voorzitter Jos Geysels. Het secretariaat werd verzorgd door het VFL. Ter gelegenheid van de Vlaamse parlementsverkiezingen kwam het Boekenoverleg in het voorjaar van 2009 naar buiten met een uitgebreid memorandum dat focust op Vlaamse bevoegdheden: Het boek - een veelzijdig product. Daarin wordt een waaier aan wensen en eisen opgelijst die betrekking hebben op verschillende beleidsdomeinen met linken naar het boek: cultuur, onderwijs, economie, wetenschap, welzijn en media. Als algemene prioriteiten schuift het Boekenoverleg naar voren dat de financiële inhaal­ beweging voor het boek en de letteren moet worden gecontinueerd en dat de Vlaamse regering met alle mogelijke middelen druk uitoefent op de federale regering voor de realisatie van de federale eisen. Concreet vraagt het Boekenoverleg een Vlaams beleid dat: • de creatie en de productie van boeken stimuleert • een ruime verspreiding en promotie van het boek garandeert • de leesbevordering verder uitbouwt • opleiding en innovatie bevordert • oog heeft voor een internationale context • en een hart heeft voor het verleden (erfgoed) Het integrale memorandum is downloadbaar op de website van het VFL.

Het Het boek - een veelzijdig product werd op 19 mei voor­ gesteld op een debat in het Huis van het Nederlands (Brussel) waar vertegenwoordigers van de verschillende politieke partijen hun licht lieten schijnen over het memorandum. Het initiatief om met één stem te spreken kreeg een positief onthaal. Het Memorandum werd vervolgens aangeboden aan de nieuwe Vlaamse regering. Daarnaast legde en onderhield het Boekenoverleg contacten met verschillende federale en Vlaamse volksvertegenwoordigers - de zogenaamde ‘boekantennes’ - over uiteenlopende boekenbeleidsthema’s.

Boekenmand voor premier Van Rompuy Op 8 juli 2009 overhandigde Boek.be aan premier Herman Van Rompuy een boekenmand vol aangepaste en aangename lectuur om de zomervakantie van de minister en zijn collega’s op te vrolijken. De mand werd vergezeld van een memorandum waarin Boek.be een reeks voorstellen presenteert die de boekensector daadwerkelijk ten goede komen, die eenvoudig en op korte termijn te realiseren zijn en die - mede door de terugverdieneffecten - budgettair neutraal of weinig belastend zijn.

Memorandum De boekensector staat garant voor een aanzienlijke, kwalitatieve titelproductie en voor de verspreiding van boeken via de reguliere boekhandels - in alle genres (fictie, nonfictie, educatief, wetenschappelijk, …), voor elke smaak en voor elk budget. Bovendien is de Belgische boekensector, volgens een Arthena-studie, een belangrijke sector binnen de creatieve industrieën, groter dan bv. de muziek- en de filmsector. Met zijn volgehouden streven naar innovatie en zijn exploratie van nieuwe exploitatiewijzen en businessmodellen is de boekensector een belangrijke motor van de kenniseconomie. Omdat de economische crisis in 2009 ook de boekensector trof, en omdat de sector zich geconfronteerd zag met diverse knelpunten (o.m. het fiscaal ondernemingsklimaat, de reglementering inzake handelspraktijken en het auteursrecht), werkte Boek.be een reeks voorstellen uit - in een Memorandum - die de volledige sector daadwerkelijk ten goede komen, die eenvoudig en op korte termijn te realiseren zijn en die - mede door de terugverdieneffecten - budgettair neutraal of weinig belastend zijn.

12

BOEK.BE

Bij de overhandiging van de boekenmand aan premier Van Rompuy vroeg Boek.be de Federale Regering dan ook bijzondere aandacht voor haar voorstellen en verzuchtingen. Boekenmand Naast 2 boeken voor de premier bevatte de boekenmand 14 pakketjes met telkens 2 boeken voor ieder van de federale ministers. Boek.be deed hiervoor een beroep op haar leden-uitgevers en importeurs die voorstellen voor boeken mochten indienen, op maat van ieder van de ministers en hun bevoegdheden. Zo kreeg de premier een boek aangeboden over De kunst van leiderschap in tijden van verandering, waarbij meer dan tachtig kunstwerken verbonden worden met de dilemma’s waar leiders vandaag mee worstelen, en De wereld in 2100 waarin de Amerikaanse politicoloog en futuroloog een aantal prangende vragen over de komende 100 jaar beantwoordt. Minister van Financiën Reynders mag inspiratie opdoen met 1000 tips om beter met je geld om te gaan en minister van Defensie De Crem mag voorlezen uit De oorlog, een niet alledaags prentenboek over de zinloosheid van oorlog.

Succesverhaal: Stories for Life Op 11 november startte de verkoop van Stories For Life, een kortverhalenbundel van negen markante Vlaamse auteurs. Met deze unieke verhalenbundel leverden Boek.be, de Vlaamse Boekverkopersbond en de Vlaamse Auteurs­ vereniging een bijzondere bijdrage voor Music For Life, de goede doelenactie van Studio Brussel. Van 12 november tot 24 december werd Stories For Life voor 5 euro te koop aangeboden in meer dan 200 Vlaamse boekhandels. Met de opbrengst van de actie kocht het Rode Kruis muskietennetten en zorgde het voor de verspreiding en sensibilisering ter plaatse. Op 24 december werd een tussenstand van de verkoop opgemaakt. Geert Joris overhandigde een cheque van 150.000 euro aan het Studio Brussel team in het Glazen Huis. Uiteindelijk werd na de definitieve afrekening ca. 185.000 euro opgehaald. Een ongelooflijk mooi resultaat dankzij de inzet van onze boekhandels.

Voor meer info, zie 4.11 Stories for Life

BOEK.BE

13

14

BOEK.BE

2. het kenniscentrum

2.1 STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN Het doel van het Kenniscentrum is de verdere professiona­ li­se­ring van het Vlaamse boekenvak stimuleren en ondersteunen. Het Kenniscentrum van Boek.be wil op een pro­actieve, dynamische en kwaliteitsvolle manier een steun­ punt zijn voor het boekenvak. Tweerichtingsverkeer is het vertrekpunt en de basis om ledengerichte en professionele ondersteuning te kunnen bieden én om de vinger aan de pols te houden van de noden in de boekensector. Het Kenniscentrum focust op drie domeinen: • Innovatie • Onderzoek • Opleiding Met de internationale doorbraak van het digitale lezen is in 2009 heel veel aandacht gegaan naar het innovatietraject binnen de boekensector. Daarom plaatsen we dit hoofdstuk vooraan in het jaarverslag.

2.2 INNOVATIE 2.2.1 WERKGROEP INNOVATIE In het najaar werd de werkgroep Innovatie opgericht. Hierin zetelen zowel uitgevers, importeurs als boekhandels. • boekhandels: Jan Van Damme (Beatrijs) en Davy Hanegreefs (Club/Proxis) • uitgevers: Geert Lybaert (Van In), Marc Verhagen (Luster) en Ramses De Kuyffer (Standaard Uitgeverij) • Er zetelen ook twee externe experts in de werkgroep: Stan Lemmens (VIGC) en Geert De Cock (ePagine).

Algemene visie op het e-boek Boek.be is van oordeel dat we op een belangrijk keerpunt staan voor wat betreft het e-boek. Er worden diverse initiatieven genomen en het Vlaamse boekenvak mag op dit terrein niet achter blijven. De grootste vergissing die we kunnen begaan is te denken dat het e-boek niets gaat betekenen. We lopen dan het risico dat andere spelers dit terrein gaan inpalmen en dat de huidige waardeketen van het boek ernstig gaat vertekend worden. Meer bepaald de positie van de boekhandel binnen het e-boekverhaal verdient alle aandacht. Het Kenniscentrum werkte dan ook een strategische nota uit met de algemene visie van Boek.be op het e-boek. Start van e-boekportaal www.e-boek.org Op 22 oktober 2009 ging Boek.be van start met een portaal voor e-boeken. Boek.be treedt daarbij op als aggregator voor de e-boeken die beschikbaar zijn bij ePagine en eBoekhuis. In de eerste fase bieden we enkel Nederlandstalige e-boeken aan (zijnde alle bij ePagine en bij eBoekhuis beschikbare e-boeken). Boek.be hanteert voor deze website dezelfde filosofie als bij Boekenbank: Boek.be wil zich niet in de plaats stellen van zijn leden, maar biedt aan al zijn leden een platform aan waarlangs men extra verkoop kan genereren. Daarenboven creëren we één plek waar het publiek alle e-boeken van alle uitgevers kan terugvinden. Door de promotieacties van Boek.be kan het publiek makkelijk deze boeken terugvinden en bestellen, met respect voor de boekhandel.

De werkgroep komt 2 tot 3 keer per jaar samen om het beleid te bespreken en de grote lijnen vast te leggen. De bevoegdheden van de werkgroep Innovatie zijn: • bespreking van de belangrijkste oriëntaties inzake innovatie in de boekensector • opzetten van initiatieven voor sensibilisering en stimulering van de sector inzake innovatie • beheer van de toegewezen budgetten (IWT-dossier) Daarnaast zullen er gebruikersgroepen worden georganiseerd rond het Vlaamse e-boekplatform en alle andere digitaliseringprojecten in de sector. Alle leden van Boek.be krijgen de kans om aan deze gebruikersgroepen deel te nemen. De communicatie onder de leden van de gebruikers­ groepen gebeurt via de ledensite van Boek.be.

2.2.2 DIGITALISERING VAN HET BOEK In 2009 kende het e-boek in de Verenigde Staten een grote doorbraak met het succes van de Kindle (Amazon). In het voorjaar van 2009 werd ook aangekondigd dat Centraal Boekhuis van start ging met de distributie van e-boeken. Kort daarna maakten Bol.com en Sony hun samenwerking in Nederland bekend. In juni organiseerde Boek.be dan ook een bijeenkomst voor al zijn leden waarbij het zijn plannen toelichtte op dit terrein.

16

2. het kenniscentrum

E-boeken praktisch • Om een e-boek te kopen, maakt een koper op de site een account aan en kiest hij zijn favoriete boekhandel per verkocht e-boek krijgt de aangeduide winkel een commissie op de verkoop. • Van heel wat e-boeken wordt ook een “proefexemplaar”

gemaakt in e-pubformaat. Dit houdt in dat geïnteresseer­den de eerste 20 pagina’s kunnen lezen als teaser voor het boek. • Na betaling wordt de link naar het te downloaden e-boek

via e-mail opgestuurd. Met Adobe Digital Edition kan de koper e-boeken op de computer lezen of downloaden naar een e-reader. • Wie op www.e-boek.org een e-boek koopt, behoudt dat

in principe voor eeuwig. Verlies je je e-reader of gaat hij stuk, dan kun je het e-boek opnieuw downloaden.

• De elektronische boeken zijn beveiligd tegen ongebrei-

deld kopiëren. Je kan de e-boeken op maximaal 6 toestellen plaatsen, wat voor een doorsnee lezer zeker ruimschoots voldoende is. • De website houdt ook een persoonlijke boekenplank bij

met aangekochte werken. Comfortabel lezen op de e-reader De e-reader biedt de ideale oplossing om steeds een ruime keuze boeken bij de hand te hebben, of je nu thuis bent, op reis gaat of iedere dag op de trein leest. Een digitaal boek lezen op een computerscherm kan maar is niet erg comfortabel én vermoeiend voor de ogen. De e-reader is perfect afgestemd op het digitale lezen. Wie nog geen e-reader in huis heeft, kan deze ook via www.e-boek.org aanschaffen. Hiervoor heeft Boek.be een overeenkomst gesloten met diverse leveranciers die hun e-readers aanbieden via de website. Op www.e-boek.org waren eind 2009 vijf types van e-reader beschikbaar. Naast de BeBook en de BeBook Mini had de consument de keuze uit de Cool-ER e-reader, de Cybook Opus e-reader en de laatste nieuwe van Sony, de Sony Touch Screen. Deze e-readers waren ook al beschikbaar bij 16 boekhandels in Vlaanderen en Brussel. E-boeken en de boekhandel De werking van het e-boekportaal houdt ten volle rekening met de belangen van de boekhandel. Voor Boek.be (en ook voor de uitgevers) is het van groot belang dat de mogelijke golf van digitaal lezen niet als gevolg heeft dat het boekhandellandschap wordt gedecimeerd naar analogie van de platenzaken/cd-winkels. Daarom zijn er drie vormen waaronder de boekhandel kan participeren: • Boekhandels die via Boekenbank particuliere bestellingen

ontvangen, komen terecht in de lijst van de boekhandels waaruit het publiek zijn favoriete boekhandel kan kiezen. Die boekhandel heeft recht op een commissie op de verkochte e-boeken van zijn klant. • Voor boekhandels die dat wensen kan Boek.be een

‘schaduwsite’ maken van het e-boekportaal. Dit betekent dat een identieke kopie wordt gemaakt van de e-boekwebsite, maar het logo van Boek.be wordt vervangen door het logo van de boekhandel. Op zijn website kan de boekhandel dan verwijzen naar zijn eigen e-boekensite, zonder zelf een website te moeten opzetten. • Een boekhandel kan ervoor kiezen om de e-boeken

volledig te integreren in zijn eigen website om een eigen e-boekensite op te zetten. Via webservices kan men alle gegevens van de e-boekportal van Boek.be binnenhalen. De boekhandel zet dan zelf zijn eigen e-corner op en houdt zelf de ‘boekenplank’ van de kopers bij.

Tijdens de Boekenbeurs organiseerde het Kenniscentrum een speciale presentatie van de e-readers voor boekhandelaren. Ruim 40 boekhandelaren zakten af naar Antwerp Expo om kennis te maken met zowel de theoretische als de praktische aspecten van e-readers en e-boeken voor boekhandelaren. E-boekstand op de Boekenbeurs Op stand 220B in hall 2 op de Boekenbeurs kon het publiek van dichtbij zelf kennismaken met www.e-boek.org en de BeBook e-reader (i.s.m. BeBook en De Standaard). Deze stand kende een zeer grote belangstelling. Het publiek was voornamelijk verrast door de goede leeskwaliteit van de e-inktschermen. Heel wat lezers wachten echter nog af tot de e-readers uitgerust zijn met een touchscreen en met internetverbinding.

E-boeken en de uitgevers Om de uitgevers maximaal te informeren over de mogelijkheden om e-boeken te maken, stelde het Kenniscentrum een dossier op waarin de uitgevers een antwoord konden vinden op alle mogelijke vragen rond e-boeken. Ook een meer technisch dossier met informatie over e-pub werd door het Kenniscentrum samengesteld. Het staat ter beschikking van alle uitgevers die met e-pub willen starten.

2.2.3 HET VLAAMSE E-BOEK PLATFORM (VEP) Boek.be streeft er naar om samen met Bibnet (de vertegenwoordiger van de bibliotheeksector in Vlaanderen) om met steun van de overheid een Vlaams e-boek Platform (VEP) op te zetten. Het doel van dit VEP is: • Opslaan van digitale versies van werken die al dan niet in gedrukte vorm verschenen zijn • Faciliteren van de ontsluiting van en mogelijke exploitatie van de digitale inhoud ten behoeve van het publiek zonder de rechten van de producenten en distributeurs te schaden • Ondersteuning van het Vlaamse commerciële boekenvak met een basisinfrastructuur die nieuwe businessmodellen kan ondersteunen Dit project werd in de loop van 2009 goedgekeurd door het IWT en zal binnen het kader van het traject Innovatief Aanbesteden kunnen rekenen op een 500.000 euro overheidssteun voor het ontwikkelen van een pilootversie. Verwacht wordt dat het uiteindelijke platform in 2011 of 2012 kan opgestart worden. Het volgende schema (uit een IBBT-studie) geeft grosso modo de beoogde meerwaardeketen aan. Volle lijnen wijzen op contentstromen. Stippellijnen wijzen op geldstromen.

2. het kenniscentrum

17

Welke meerwaarden heeft dit project? 1. De Vlaamse aanwezigheid in het digitale aanbod. De aanwezigheid van Vlaamse boeken op het internet; een Vlaamse digitale realiteit inzake boek, e-boek en de verdere digitale ontwikkeling van het medium. 2. Kostenbesparing door schaalvergroting Creatie van een platform dat schaalvoordelen brengt. Door technologie en ontwikkeling in één gemeenschappe­ lijke oplossing te concentreren wordt aan slagkracht gewonnen. Vanuit dit platform kan het Vlaams boek­ wezen en het bibliotheekwezen zich verder ontwikkelen. Het gemeenschappelijk platform laat ook toe om applicaties die nu naast elkaar ontwikkeld worden meer geïntegreerd aan te pakken: gedeelde kost en daardoor (maatschappelijk) lagere kost. Dit betreft ook het genereren en aggregeren van de bibliografische beschrijving en andere metadata zoals cover, achterflap/samenvatting, inhoudstafel, gerelateerde URL, e.d.m. 3. Stroomlijnen van distributieproces Door een privaat-publieke samenwerking tussen de bibliotheek en de boekensector is het mogelijk om vertrouwenwekkende afspraken te maken binnen een wederzijds gecontroleerde omgeving. 4. Full Text Search Dankzij de digitale content wordt full text search mogelijk op de websites van bibliotheken en van de boekensector. Zowel de boekhandel als de bibliotheek hebben als functie de lezer te gidsen door het ruime aanbod. Door full text search (zoeken in het boek) mogelijk te maken, kunnen meer geavanceerde zoekondersteunings­ technieken toegepast worden en kan het fysiek vast­ nemen en doorbladeren van boeken een digitale pendant krijgen. 5. Digitale bewaring Uitgevers hebben noch de middelen noch de maatschappelijke verplichting om hun producten langdurig te bewaren en te exploiteren. Dit is een taak die weggelegd is voor de overheid via (diverse types van) biblio­ theken. Zonder digitale bewaring riskeren de huidige digitale boeken verloren te gaan (als ze enkel voor digitale dragers worden geproduceerd) of ze moeten opnieuw worden gedigitaliseerd, wat dubbel werk betekent.

18

2. het kenniscentrum

6. Innovatiestoot aan de boekensector De creatie van een digitaal e-boekplatform zal een innovatiestoot geven voor het geheel van de boekensector, inclusief de bibliotheken. Tal van afgeleiden zijn mogelijk op basis van dit digitale platform. Heel wat uitgevers zullen zich sneller en meer digitaal oriënteren, waardoor de Vlaamse boekensector de ontwikkelingen op internationaal vlak kan bijbenen.

2.2.4 EEN INNOVATIEMANAGER VOOR DE BOEKENSECTOR De boekensector bevindt zich in een belangrijk tijds­gewricht. Door de digitalisering en de intrede van het digitale lezen, treden we in een nieuw tijdperk: het boek zal in de toekomst steeds meer digitale of crossmediale vormen aannemen. Boek.be beseft ten volle de noodzaak tot innovatie in de boekensector. Maar niet alle partijen zijn zich hiervan bewust. Daarom vervullen wij sinds enkele jaren een dubbele rol: • de rol van stimulant voor nieuwe initiatieven • de rol van bewustmaker naar onze leden toe De komende jaren willen we de Vlaamse boekensector op de kaart zetten op het vlak van digitaal lezen. Daarom heeft het Kenniscentrum een dossier ingediend bij het IWT voor ‘Thematische Innovatie Stimulering’ rond het thema ‘Digitalisering van het Boek’. Het streefdoel van dit project is om het overgrote deel van de Vlaamse publicaties ook digitaal beschikbaar te maken en om ervoor te zorgen dat de Vlaamse boeken aanwezig zijn op alle mogelijke (bestaande en nog te ontwikkelen) devices en alle mogelijke platformen, zowel voor het algemene als voor het educatieve boek. Dit doel willen we bereiken door op alle mogelijke manieren alle spelers in het boekenvak te stimuleren richting digitalisering van het boek. In het voorjaar 2010 kregen we bericht dat dit project positief werd onthaald door het IWT. Het eigenlijke project gaat in 2010 van start.

2.2.5 GROEN LICHT Groen Licht op de Boekenbeurs Boek.be wilde op de Boekenbeurs in 2009 een aanzienlijke vermindering van de ecologische voetafdruk realiseren. We concentreerden ons daarbij in eerste instantie op de verlichting. Uit een eerste onderzoek uitgevoerd door Groen Licht Vlaanderen bleek dat alle 107 standen samen goed waren voor 110 MWh gedurende de Boekenbeurs - dit staat ongeveer gelijk met 100 voetbalwedstrijden. De moeite waard dus om dit probleem aan te pakken.

• Welk soort lampen zijn in welke omstandigheden de beste? • Wie kan mij adviseren voor het installeren van groen

licht in mijn boekhandel? • Hoeveel kan ik hiermee besparen op mijn energiefactuur? • Kan ik op een fiscaal voordeel rekenen? • Kan ik hiervoor subsidies krijgen? • Hoe benader ik mijn installateur, winkelinrichter of

architect het best?

Naast het verminderen van de elektriciteitsrekening wilden we met deze studie ook de temperatuur tijdens de Boekenbeurs naar omlaag krijgen, zodat de bezoekers op een comfortabeler manier de Beurs konden bezoeken. Op 12 juni organiseerde Boek.be dan ook een demo­stand in Antwerp Expo. Ruim 40 standhouders bezochten deze demostand, waarbij twee vergelijkbare standen werden uitgewerkt: één met Groen Licht en één met halogeen verlichting. Het verschil in temperatuur en verbruik was heel erg duidelijk.

Op basis van deze informatie stelde het Kenniscentrum het dossier Groen Licht in de Boekhandel samen. Daarin ‘belichten’ we drie mogelijkheden: het vervangen van lampen, het vervangen van armaturen en de herinrichting van de volledige winkelverlichting.

2.3 ONDERZOEK 2.3.1. MARKTONDERZOEK: DE BOEKENMARKT IN 2009 De demostand werd moge­lijk gemaakt dank­zij de steun van Antwerp Expo en De Groeve Lighting, die het materiaal ter beschikking stelden. Groen Licht Vlaan­deren, Argus, Ecolife en Voka Vlaams Brabant zorgden voor de nodige inhoudelijke ondersteuning. De demonstratie had tot gevolg dat 50% van de standhouders al in 2009 overschakelden naar Groen Licht op hun stand. Groen Licht in de Boekhandel De Boekenbeurs duurt echter slecht 12 dagen, terwijl de boekhandel een volledig jaar open is. Daarom wilde het Kenniscentrum de boekhandel maximaal betrekken bij de mogelijkheden om groen licht te gebruiken. Groen licht is niet alleen gunstig voor het milieu, het zorgt ook voor een aanzienlijke besparing op de energiefactuur (verlichting maakt een belangrijk onderdeel uit van de energiefactuur van een boekhandel). Door er verstandig mee om te springen kan men aanzienlijk besparen zonder in te boeten aan lichtcomfort. Boek.be organiseerde een infoavond op dinsdag 23 november 2009 in het Licht­paviljoen van ETAP (Malle). Diverse specialisten (Groen Licht Vlaanderen, Unizo, Voka Vlaams Brabant) gingen in op vragen als:

Dankzij de overeenkomst die Boek.be in december 2008 afsloot met GfK kunnen we ook voor 2009 een gedetailleerd overzicht geven van de boekenmarkt in Vlaanderen. GfK volgt wekelijks de kassaverkopen in drie kanalen: de boekhandels, de grootwarenhuizen en de muziek- en entertainment winkels. GfK schat de dekking van dit panel op 85% van de algemene boekenmarkt in Vlaanderen. Algemene Markt Uit de jaarcijfers van de boekenverkoop in Vlaanderen in 2009 van GfK Retail and Technology Benelux blijkt dat, ondanks de economische crisis, de boekenverkoop in 2009 gestegen is met bijna 10 % in omzet en 5,9% in aantal boeken. De groei situeert zich voornamelijk bij de kinderboeken en de kookboeken. Zeven op de tien verkochte boeken in Vlaanderen is ofwel een fictieboek (literatuur of kinderboek) of een non-fictie vrijetijdsboek - of zeg maar kookboek, want 10 van de 20 topboeken in de categorie ‘vrije tijd’ zijn kookboeken.

omzet

afzet

2009

€ 183.400.000

13.860.000

2008

€ 166.800.000

13.084.000

2. het kenniscentrum

19

Uitgezet over de 12 maanden van het jaar, levert dit de volgende grafiek op:

Verkoop 2009

25.000.000

20.000.000

15.000.000

10.000.000

5.000.000

0

Jan

Feb

Maa

Apr

Mei

Jun

Jul

Aug

Sep

Okt

Nov

Dec

Genres Kinderboeken en vrije tijd in de lift Twee genres doen het bijzonder goed: de kinderboeken (+12%) en de non-fictie vrije tijd (+16%). De hitlijsten van de kinderboeken werden heel het jaar gedomineerd door twee fenomenen: Stephenie Meyer en Geronimo Stilton, allebei razend populair bij de Vlaamse jeugd. Opvallend is ook dat het audioboek doorbreekt in Vlaanderen. Twee producties van Het Geluidshuis (De Vlo en de Professor en De Mestkever) prijken in de top 20 van meest verkochte kinderboeken. Het aandeel van de non-fictie vrije tijd is gestegen naar 22,5% van de totale verkoop. Qua omzet gaat het zelfs om 25,9% van het totaal aantal verkochte boeken. Quasi één boek op vier is dus een non-fictie vrije tijd boek. Kort door de bocht: een kook­boek, want de spectaculaire groei van de verkoop in dit genre is opvallend. Koken is duidelijk populairder dan op restaurant gaan. De vele tv-programma’s waarin koken centraal staat, zijn daar zeker niet vreemd aan. Vlaamse bestsellers SOS Piet 3 is de absolute beststeller van 2009. Piet Huysentruyt domineert de top 5 met nog twee andere titels. In de top 20 van het genre non-fictie vrije tijd staat de bekende tv-kok zelfs met zes titels te blinken. In de categorie fictie en literaire non-fictie blijft Stieg Larsson de meest populaire auteur: zijn drie titels (Mannen die vrouwen haten, De vrouw die met vuur speelde en Gerechtigheid) staan samen in de top 10. Het Verloren Symbool, de 20

2. het kenniscentrum

nieuwe Dan Brown, haalde ook de top 10 van 2009, hoewel dit boek pas sinds eind oktober in de boekhandel ligt - een mooie prestatie. Het spannende boek doet het trouwens zeer goed in Vlaanderen: Pieter Aspe haalt met twee boeken (De cel en Misleid) de top 20 bij de fictie (plaats 7 en 8); Deflo staat met Lust op 13. Ook de strips blijven in Vlaanderen goed voor een ruime verkoop met Kiekeboe als absolute topper, op de voet gevolgd door F.C. De Kampioenen. Opvallend is dat de top 10-lijsten van zowel non-fictie vrije tijd, kinderboeken als strips sterk bepaald worden door uitgaven van Vlaamse uitgevers. Op het terrein van de fictie zijn de Vlaamse uitgevers duidelijk minder prominent aanwezig. Tot slot: opvallend is dat de top 10-lijsten van zowel non-fictie vrije tijd, kinderboeken als strips sterk bepaald worden door uitgaven van Vlaamse uitgevers. Op het terrein van de fictie zijn de Vlaamse uitgevers duidelijk minder prominent aanwezig.

Omzet per genre: vergelijking 2009 - 2008 Genre

omzet 2009

aandeel %

omzet 2008

aandeel %

verschil in omzet

verschil % 2009 t.o.v. 2008

Fictie en literaire non-fictie

49.451.066

30,27

45.136.446

30,32

4.314.619

9,56

Kinderboeken

29.669.337

18,16

24.709.429

16,60

4.959.908

20,07

Non-fictie vrije tijd/koken

30.338.261

18,57

24.204.639

16,26

6.133.622

25,34

Non-fictie informatief / taal en cultuur

13.468.969

8,24

15.026.479

10,10

-1.557.509

-10,37

Non-fictie vrije tijd / reizen

11.683.924

7,15

11.103.310

7,46

580.613

5,23

Non-fictie informatief / menswetenschappen

9.600.025

5,88

10.072.566

6,77

-472.541

-4,69

Educatieve uitgaven

6.322.262

3,87

5.203.947

3,50

1.118.315

21,49

Non-fictie informatief / bedrijfskunde

4.955.355

3,03

5.189.342

3,49

-233.986

-4,51

Non-fictie informatief / wetenschappen

3.938.599

2,41

4.378.050

2,94

-439.450

-10,04

Non-boeken

3.867.074

2,37

3.633.264

2,44

233.810

6,44

76.877

0,05

186.854

0,13

-109.977

-58,86

163.371.753



148.844.330



14.527.422

+9,76

Onbekend totaal

2.3.2 ANDERE ONDERZOEKSONDERWERPEN Het profiel van de Boekenbeursbezoeker 2008 In 2008 organiseerde Boek.be met steun van de Stad Antwerpen een enquête naar het profiel van de Boekenbeursbezoeker. Wat zijn hun koopintenties, lezen zij veel, verschilt het profiel in vergelijking met de voorbije jaren? Uit de 165.000 bezoekers die de Boekenbeurs 2008 over de vloer kreeg, werden 1.056 mensen ondervraagd door een team van Plantijnstudenten. De resultaten van het onderzoek werden voorgesteld op een persconferentie op 30 maart 2009. • Tussen 31 oktober en 11 november 2008 werden de gan-

gen van de Antwerp Expo voornamelijk betreden door vrouwen (69%) met een gemiddelde leeftijd van 34 jaar. De huidige bezoeker is dus iets jonger geworden - twee jaar geleden was de gemiddelde leeftijd nog 36 jaar. • Het aantal bedienden en leerkrachten dat de Boeken-

beurs bezoekt, is gestegen. Opmerkelijk is dat ook steeds meer lager geschoolden de weg naar de Boekenbeurs vinden. • Meer dan driekwart van de Boekenbeursbezoekers leest

minstens één boek per maand en koopt gemiddeld 5 boeken per jaar. De bezoekers zijn vooral geïnteresseerd in ontspanningsromans en ook jeugdboeken blijven populair. • 67% van de bezoekers komt met de intentie om boeken

te kopen en de meesten voegen de daad bij het woord.

Van de mensen die zich hadden voorgenomen om een boek te kopen, heeft 90% effectief een boek gekocht. Van de mensen die zich hadden voorgenomen om niets te kopen, heeft 56% toch een boek gekocht. Het blijkt moeilijk om aan boeken te weerstaan. • Mensen zijn wel voorzichtiger geworden met hun

bestedingspatroon in vergelijking met voorgaande jaren. In 2008 werd een kleiner budget voorzien en de meeste ondervraagden hielden zich daar beter aan dan in 2006. De financiële crisis zal hier zeker niet vreemd aan zijn. • Meer en meer mensen zien de Boekenbeurs als een

belevingsbeurs: zij maken er een gezellige daguitstap van, meestal met vrienden of gezin. • Signeersessies zijn niet de hoofdreden waarom mensen

naar de Boekenbeurs komen, maar blijken toch verleide­lijk. Steeds meer bezoekers (bijna 1 op 3) laten een boek signeren. • De voornaamste redenen om de beurs te bezoeken zijn:

1. om boeken te kopen en 2. om iets mee te maken van het programma op de Boekenverdieping. De themadagen en het auteursprogramma worden dan ook steeds populairder: 17% van de bezoekers woont een lezing, workshop of boekvoorstelling bij op de Boekenverdieping. • Nieuw op de Boekenbeurs dit jaar waren de themaroutes

Kidz en Spannende boeken. 2% van de bezoekers volgde zo’n themaroute (zo’n 3300 bezoekers dus). 1 op 3 van de ondervraagden was nog niet op de hoogte van het bestaan van de themaroutes. Toch vindt 41% dit een goede formule. De themaroutes zullen dus tijdens de volgende editie op flink wat interesse kunnen rekenen.

2. het kenniscentrum

21

• Uit het onderzoek bleek verder dat de bezoekers hun

informatie over het programma meestal via het internet opzoeken. De vernieuwing van de website van de Boeken­ beurs is hier wellicht niet vreemd aan. De nieuwe, interactieve website heeft duidelijk zijn doel bereikt. • De Boekenbeursbezoekers verkiezen nog steeds de

auto als vervoermiddel naar de beurs maar komen steeds meer in groep: de auto’s zijn vaak gevuld met 2 à 4 personen. Ook het gebruik van het openbaar vervoer is gestegen. Voornamelijk mensen uit West-Vlaanderen kiezen voor de trein, wat wellicht te maken heeft met de goede treinverbindingen. Er zijn niet bepaald meer mensen die vooraf informatie over transport naar de beurs opzoeken, maar opmerkelijk was dat indien zij dit wél doen, dit invloed heeft gehad op de keuze van het vervoermiddel. • De voornaamste succesfactoren op de Boekenbeurs

2008 waren het ruime boekenaanbod en de overzichtelijkheid. Toch zijn er nog een aantal zaken die volgens de bezoekers voor verbetering vatbaar zijn. Zo zou de beurs minder warm en minder druk mogen zijn.

Hoe moeizame lezers bereiken? Hoe kunnen we moeilijke lezers toch aan het lezen krijgen? Rond deze vraag liet Boek.be een onderzoek verrichten door Céline Bleuzé, masterstudente Vergelijkende Moderne Literatuurwetenschap aan de Universiteit Gent. Zij richtte haar onderzoek op de groep van jongeren tussen 9 en 12 jaar. Een internationaal onderzoek heeft nl. aangetoond dat Vlaanderen binnen deze groep erg slechts scoort qua leesgedrag. Slechts 38% van de Vlaamse leerlingen heeft een zeer positieve houding ten opzichte van lezen, terwijl het internationaal gemiddelde op 49% ligt. Ook bij de ouders van deze kinderen is er weinig aandacht voor het lezen. Vlaanderen staat op de laatste plaats wat betreft het percentage van leerlingen van wie de ouders een zeer positieve houding ten opzichte van lezen hebben. Slechts 49% van de Vlaamse leerlingen heeft ouders met een zeer positieve attitude ten opzichte van lezen. Het Europese gemiddelde ligt op 52%. Extra aandacht voor moeizame lezers is dus van groot belang want lezen blijft nog altijd de belangrijkste vorm van kennis verzamelen. Wie niet of weinig leest zal ook slechter scoren in het onderwijs. Een aantal uitgevers, meestal Nederlandse, brengt boeken op de markt die aansluiten bij de interesses van moeizame lezers met een laag leesniveau. De bekendste boeken zijn de Zoeklichtboeken van uitgeverij Zwijsen. Maar er zijn er nog heel wat meer. De studie van Céline Bleuzé toont aan dat de mensen die met moeizame lezers werken onvoldoende op de hoogte zijn van het bestaan van een brede waaier aan geschikte boeken. Toch is er recent een positief fenomeen voor de moeizame lezers: Geronimo Stilton! De recente hype rond de muis Geronimo is een zegen voor de moeizame lezers. De boeken 22

2. het kenniscentrum

van de populaire uitgeversmuis worden door álle kinderen in Vlaanderen gelezen. Het succes is te danken aan de toegankelijkheid van de verhalen. Bovendien is de vorm­ geving van de boeken kleurrijk en speels, en dat spreekt elk kind aan. Zeker de moeizame lezer. Het onderzoek wijst verder uit dat ouders, leerkrachten en bibliothecarissen signaleren dat er te weinig informatie te vinden is over boeken voor moeizame lezers. Hierdoor komen de boeken zelden bij hen terecht. Vele moeizame lezertjes vinden geen geschikte boeken en haken ontmoedigd en gefrustreerd af. Er zijn te veel kinderen in Vlaanderen die tussen hun 9de en 12de stoppen met lezen. Heel wat literatuurorganisaties ondernemen pogingen om kinderen aan het lezen te krijgen teneinde onze Vlaamse leescultuur te bevorderen. Dat is een nobel doel. Maar dikwijls schieten hun initiatieven boven de hoofden van de kinderen waarop ze mikken. Boeken en literatuur worden te vaak als elitair aanzien. Deze organisaties moeten de mensen overtuigen van het tegenovergestelde en hen contacteren en informeren. Want onbekend is onbemind. Een belangrijke rol is ook weggelegd voor het onderwijs. Sommige kinderen kunnen alleen via deze weg bereikt worden. Daarom moeten uitgeverijen en scholen samenwerken. Uitgeverijen moeten scholen informeren over hun aanbod en het onderwijs moet zijn leerlingen warm maken voor boeken. De directie is hier maar al vaak de bottle neck waar de informatie blijft hangen. Omwille van geldgebrek wordt interessante informatie vaak niet doorgespeeld naar de leerkrachten. Nochtans is de rol van de leerkrachten erg belangrijk. Als zij enthousiast over een boek vertellen, dan worden kinderen nieuwsgierig en gaan ze op zoek naar dat boek. Heel wat scholen beschikken over een eigen schoolbibliotheek, maar ook die kan soms niet tegemoet komen aan de behoeften van de kinderen omdat het budget beperkt is. Er schort ook duidelijk een en ander aan de lerarenopleiding. Die stimuleert de aanstormende leerkrachten te weinig om extra aandacht aan lezen te besteden in de klas. De leerkrachten die dat wel doen, doen dat vaak uit liefde voor boeken en lezen. Heel wat leerkrachten zijn echter geen fervente boekenlezers. Hoe kunnen we dan verwachten dat deze leerkrachten hun leerlingen aandacht voor boeken bijbrengen? Ook de openbare bibliotheek staat ten dienste van zijn lezers en moet hen informeren over het aanbod. De moeizame lezers hebben extra aandacht nodig, want vaak lopen zij verloren in de bibliotheek. Een apart rek, een folder, een hulpvaardige bibliothecaris kan hen wegwijs maken in de wereld van boeken. Er wordt verwacht van een bibliothecaris dat hij op de hoogte is van het huidige aanbod van moeizame lezers en zijn collectie af en toe uitbreidt met recente titels. Helaas kennen ook zij alleen de gespecialiseerde reeksen voor moeizame lezers en zijn ze niet op de hoogte van toegankelijke ‘gewone’ boeken die evenwel geschikt zijn voor deze doelgroep.

2.4 OPLEIDING LESSENREEKS UITGEVERIJ EN BOEKHANDEL: ACTUELE VRAAGSTUKKEN In 2009 kon deze Lessenreeks niet doorgaan wegens het ontbreken van de nodige subsidies vanuit de bevoegde instanties. Maar door de goede samenwerking tussen Boek.be en de Universiteit Antwerpen heeft deze laatste in 2009 besloten om deze lessenreeks op eigen risico opnieuw op te starten. Goed nieuws dus voor de boekensector die de Antwerpse Universiteit hiervoor erg erkentelijk is. Vanaf 2010 verzorgt de Universiteit Antwerpen in samenwerking met Boek.be opnieuw een opleiding van 12 lessen over het boekenvak, die kadert binnen de postacademische vorming Informatie- en Bibliotheekwetenschap. Binnen deze opleiding wordt het keuzevak Uitgeverij en boekhandel: actuele vraagstukken ingericht. De samenwerking met Boek.be waarborgt een optimale aansluiting bij de hedendaagse praktijk en een programma met deskundige gastsprekers. Iedereen kan op deze lessenreeks intekenen: zowel mensen die reeds actief zijn bij een uitgeverij of een boekhandel als mensen die graag in de boekensector aan de slag zouden willen gaan. Ook journalisten of andere cultuurliefhebbers kunnen heel wat interessante kennis opdoen over hoe het boekenvak vandaag in Vlaanderen werkt.

LEERSTOEL BOEK.BE: CROSSMEDIAAL UITGEVEN Op woensdag 23 april 2009 zakten zo’n 50-tal mensen uit het boekenvak af naar het mooie Hof van Liere op de Stadscampus van de Universiteit Antwerpen voor de tweede Leerstoel Boek.be. De Leerstoel stond in het teken van het thema “Hoe lezers verleiden in de 21ste eeuw?”. In zijn welkomstwoord beklemtoonde Alain Verschoren, Rector van de Universiteit Antwerpen, de grote aandacht die zijn Universiteit schenkt aan het boek in het algemeen en de boekensector in het bijzonder. De Rector nam de aanwezigheid van Minister Ceysens, tevens bevoegd voor Wetenschappen, aan om het probleem aan te kaarten dat er een moratorium is afgekondigd op het aantal Masterstudierichtingen en pleit er voor zo spoedig mogelijk om dit moratorium op te heffen opdat om de opleiding IBW (Informatie en Bibliotheek Wetenschappen) als een nieuwe masteropleiding zou kunnen erkend worden. Minister Patricia Ceyssens legt de klemtoon op het belang van innovatie. Zij schetst het trappenmodel van Michaël Porter, waarop het innovatiebeleid van de Vlaamse Regering gebaseerd is. In haar beleid legt ze drie klemtonen: ondernemen, innoveren en internationaliseren. Zij wijst er op dat in Vlaanderen de K van Kassa te veel ontbreekt als er over innovatie wordt gesproken. David Huijzer, hoofdredacteur van InCT, sluit hier naadloos op aan. Nadat hij in grote lijnen schetst wat Crossmediaal uitgeven is, legt hij vooral de klemtoon om de noodzaak om

nieuwe businessmodellen uit te denken en uit te werken. Het is lang niet evident dat in de toekomst mensen nog gaan betalen voor content. Het succes van de gratis kranten toont dit feit reeds aan. Ieder medium vraagt een specifieke benadering en heeft ook een ander verdienmodel. Keynote spreekster is Lisa Holton. Zij was actief als uitgeefster bij Harper Collins, Disney en Scolastics en was o.a. uitgeefster in de VS van de succesvolle Harry Potter boeken. Twee jaar geleden richtte ze haar eigen uitgeverij Fourth Media Stories op. Dit labo, want zo noemt ze het, werkt vnl. in de richting van crossmediale producten. Uitgangspunt is dat de manier waarop we gaan lezen binnen 25 jaar aanzienlijk zal wijzigen. De uitgeverswereld kan niet langer de digitale media negeren. Er is een generatie lezers die is opgegroeid met het internet. Holtons ervaringen met de website van Harry Potter heeft haar aan het denken gezet. J.K. Rowling was een kampioen in het opzetten van virale marketing. De digital natives willen mee participeren in het culturele proces. User generated content is niet alleen een modebegrip, het is keiharde reali­ teit op het internet. Daarom heeft ze het Amandaproject opgezet, dat zich richt naar jonge meisjes van 13 tot 16 jaar die zelf mee werken aan het schrijven van verhalen. Tezelfder­tijd wordt rond het project een hele merchandising gekoppeld. Maar ook hier is het belangrijk om uit te gaan van wat de jongeren echt willen en hen niets op te dringen. De essentie is en blijft dezelfde: het vertellen van verhalen. Alleen de manier waarop ze tot stand komen en de manier waarop ze naar je doel­publiek worden gebracht gaan verschillen. Lisa Holton beklemtoont vooral te vertrekken van de leefwereld van de lezers en daarop in te spelen om hen naar je producten te krijgen. Ronald Soetaert, Hoogleraar aan de Universiteit Gent en tevens Voorzitter van de Stichting Lezen, bekijkt het crossmediaal uitgeven vanuit een helikopterperspectief. De network society vraagt van de mensen totaal andere vaardigheden. Hij verwijst naar de stellingen van de New London Group die een evolutie ziet van enkelvoudig richting meervoudig handelen en van broadcast naar narrowcast. Door de groeiende mediatisering wordt de realiteit opgedeeld in diverse lifestyles, subculturen en hybride culturen. Hij deelt niet de mening van de doeldenkers die poneren dat geletterdheid er op achteruit gaat. Hij deelt ook niet de negatieve houding ten opzicht van gaming. Heel veel games bevatten leerrijk materiaal en leren aan de jongeren de vaardigheden aan die ze in de huidige maatschappij nodig hebben. Geert Joris van Boek.be sluit de Leerstoel 2009 met een pleidooi om de realiteit onder ogen te zien en de kop niet in het zand te steken. Te veel uitgevers zijn zich niet bewust 2. het kenniscentrum

23

van de ontwikkelingen inzake kennisoverdracht. Men steekt te dikwijls de kop in het zand en hoopt dat het toch allemaal niet zo’n vaart zal lopen. Hij pleit er voor om zorgvuldig na te denken over de wijzigingen in de business­ modellen die zich in de toekomst zullen voltrekken. Het is niet gegarandeerd dat mensen zullen willen blijven betalen voor kwaliteit en informatie. Hoe ga je daar als uitgever mee om?

DIVERSE ANDERE SEMINARIES EN STUDIEDAGEN In 2009 organiseerde het Kenniscentrum niet minder dan acht studiedagen. De onderwerpen waren zeer uiteenlopend, maar er springen twee thema’s uit: Auteursrecht en Aspecten van de digitalisering van het boek en het crossmediaal uitgeven. Hierbij een overzicht. Auteursrecht en fiscaliteit - 26 januari 2009 Het auteursrecht en fiscaliteit, meer bepaald de nieuwe fiscale behandeling van inkomsten uit het auteursrecht, is een hot topic in de boekenwereld. De tijd was rijp voor een studieavond. Sprekers van dienst waren: Kurt Van Damme, gedelegeerd bestuurder van Ruit, legal adviser van Boek. be en van nabij betrokken bij de parlementaire totstand­ koming van de wet van 16 juli 2008, en Jef Wellens, tax consultant. Kurt Van Damme schetste de link tussen het fiscaal recht en auteursrecht. Vragen als ‘wat zijn auteursrechten, naburige rechten en wettelijke licenties precies?’ kwamen aan bod. Jef Wellens schetste de achtergrond en algemene aspecten van de nieuwe fiscale wet en hoe de roerende voorheffing in de uitgeefsector praktisch dient te worden toegepast: ‘Hoe werkt het systeem van de roerende voorheffing? Wat is de basis van de voorheffing? Welke formaliteiten moeten worden vervuld? Binnen welke termijn moet de betaling aan de fiscus gebeuren?’ Het zijn maar enkele van de vele vragen uit het veld. In totaal namen meer dan 40 uitgevers deel. Mede afgaande op de uitgebreide vragenronde achteraf mogen we concluderen dat de organisatie van deze studieavond aan de noden van de leden-uitgevers voldeed. Juridische studienamiddag voor kleine uitgevers 19 maart 2009 Kleine uitgevers moeten zich dagelijks over heel wat zaken buigen: contacten met auteurs, met boekverkopers, met de boekhouder, met de pers, met de fiscus enz… Vaak zitten er juridische aspecten aan diverse uitgeefactiviteiten maar heeft men niet de tijd of de middelen om hier dieper op in te gaan. Daarom organiseerde Boek.be een studienamiddag waarin onze juridische raadgever Kurt Van Damme de meest urgente juridische onderwerpen die voor kleine uitgevers van belang zijn vandaag, op een gecomprimeerde maar bevattelijke manier behandelde. Een tiental uitgevers namen deel aan deze studienamiddag.

24

2. het kenniscentrum

In company training Auteursrecht Heel wat uitgeefbedrijven vroegen of Kurt Van Damme, de jurist van Boek.be een training kon organiseren in hun bedrijf over zijn boek Het auteursrecht in de boekensector. Een praktisch handboek voor leek en jurist. Het auteursrecht is namelijk overal, zelfs op de meest onverwachte plaatsen. Het is bovendien in volle evolutie. En het is complex. Daarom bood Boek.be aan zijn leden aan om een training te geven voor uw medewerkers in hun bedrijf. Niet minder dan acht uitgevers maakten van dit aanbod gebruik. Kurt Van Damme, de jurist van Boek.be, overliep de belangrijkste punten van zijn boek Hij ging ook in op concrete vragen en problemen waarmee de uitgeefbedrijven worden geconfronteerd. Aan de hand van zijn boek loodste hij iedereen op drie uur tijd veilig door de basisbeginselen en de grondstromingen van het auteursrecht. Zij maakten op een bevatte­lijke manier kennis met het Belgische auteursrecht in de boekensector in zijn meest actuele vorm. Bewegende boeken: nieuwe kansen voor uitgevers, bibliotheken en onderwijs - 12 juni 2009 Hoe maak je boeken aantrekkelijker voor kinderen en jongeren die opgroeien in het tijdperk van internet en games? Dankzij een innovatieve technologie kunnen bestaande boeken geanimeerd worden tot zogenaamd “bewegende boeken”. Het oorspronkelijk werk wordt tot animaties omgevormd waarbij deze als het ware tot leven komen. De eigenschappen van deze bewegende boeken blijven gelijklopend aan de basisdrager. Zo wordt het scenario, de verhaal­lijn, de boodschap, de inhoud, ... volledig gerespecteerd. De toepassing van deze techniek hoeft niet beperkt te blijven tot kinder- en prentenboeken. Op termijn is er mogelijks een groot toepassingsgebied voor culturele doeleinden waarbij bv. schilderijen, maar ook (oude) foto’s, taferelen enz… in beweging worden gebracht. Onderzoekers van de UGent, VUB en het centrum voor taal en onderwijs van de KUL onderzochten op vraag van Playlane en met steun van het IWT een aantal aspecten. Op de studievoormiddag presenteerden onderzoekers van deze drie universiteiten de resultaten van hun onderzoek: • VUB: belevingsonderzoek naar bibliotheken en scholen (verwachtingen, mogelijkheden,aanpak, …)… • UGENT: Team van TELIN. Welke mogelijkheden voor uitgevers richting digitalisering van hun (oude) materialen? • KUL: Centrum voor Taal en Onderwijs: toepassing van levende boeken in scholen. De belangstelling was groot. Ruim 120 mensen (uitgevers, bibliothecarissen, onderwijsmensen, …. ) zakten af naar het Ellipsgebouw in Brussel. Ze reageerden heel enthousiast op de mogelijkheden die door de diverse onderzoekers werden gepresenteerd. Deze studiedag was een gezamenlijke organisatie van Boek.be, Canon Cultuurcel en Bibnet.

Web 2.0 voor boekhandels - 9 juni en 28 oktober 2009 Web 2.0 is een begrip dat regelmatig opduikt in allerlei teksten over het internet. Maar wat betekent dit en hoe kan een boekhandel er zijn voordeel mee doen? In de bibliotheek­ wereld is er een website die al deze elementen op een rijtje zet: www.23dingen.be. Trainer Eva Simon is docente aan de Bibliotheekschool in Gent en geeft ook workshops en trainingen voor bibliothecarissen rond het programma “23 dingen”. Zij is dé specialiste inzake web 2.0 en de toepassingen ervan voor bibliotheken. Simon bekeek haar ervaring met de bibliotheken vanuit de bril van de boekhandel en paste haar cursus aan in functie van de noden van de boekhandelaren. Wat zijn RSS feeds, interessante boekadviessites, toepassingen als Dizzie.nl, Book Burro, Shelfari, Library Thing, …..? Hoe kunnen boekhandels gebruik maken van sociale netwerken, blogs, enz… ? Wat zijn sociale boekhandelcatalogi en user generated content?

toelichting bij wat beweegt in de markt van het educatieve boek. Een 15-tal boekhandelaren namen deel aan deze studie­ namiddag. Succesvol e-boeken ontwikkelen en uitgeven 1 december 2009 Deze cursus bood een grondige introductie in het ontwikkelen en uitgeven van documenten voor e-reader, smartphone en notebook. De cursus bestond uit twee onderdelen: Succesvol e-books uitgeven en Succesvol e-books ontwikkelen.

Wegens het grote succes van de eerste studiedag en de enthousiaste reacties van de deelnemers, hebben we deze studiedag een tweede maal georganiseerd in het najaar 2009.

Een twaalftal uitgevers, redacteuren en vormgevers gingen een volle dag aan de slag rond onderwerpen als: Welke e-readers zijn geschikt zijn voor het consumeren van jouw content (e-readers, smartphones, notebooks, laptops)? Welk businessmodel kies je voor je eigen uitgaven (bestaande of nieuwe) in de vorm van e-books? Op welke manier kun je e-books distribueren; welke kanalen en partijen spelen daarbij een rol; en welke voorwaarden stellen die partijen? Welke beschermingsvorm van je digital copyright voor je uitgaven is optimaal en hoe kun je die bescherming implementeren?

Studiedag recessiemarketing - 18 juni 2009 De recessie heeft onmiskenbaar een invloed op de consumenten en dus ook op de lezers en boekenkopers. Hoe kunnen bedrijven hierop inspelen? Marketing evolueert steeds meer van ‘creatieve kunst’ naar ‘wetenschap’ waarin meetbaarheid en return on investment centraal staan.

Trainer was Jacob Molenaar, een onafhankelijk adviseur op het terrein van e-publishing, content management en e-learning. Jacob Molenaar verzorgt gastcolleges over e-books voor de Universiteit van Utrecht en de Hogeschool van Amsterdam. De cursus werd georganiseerd in samenwerking met het Nederlandse VOB (Vakopleiding Boekenbranche van VOB Boek en Media Academie).

Lesgever Geert Vanhees is CEO en merkstrateeg bij 4Growth en gastdocent bij de Vlerick Management School. Hij paste voor deze studiedag zijn algemene programma aan de boekensector aan. Diverse vragen kwamen aan bod: Welke invloed heeft de recessie op de klant, op zijn behoeften, op het beslissingsproces in bedrijven en op de marketingplanning? Wat zijn relevante strategieën voor bedrijven in een laagconjunctuur, zowel voor de doel­ stellingen op korte als lange termijn? Hoe kunt u uw mediamix optimaliseren in functie van de meetbaarheid en kosten­ efficiëntie? Hoe past u uw marketingbudgetten aan voor een recessie en bent u in staat om zowel reanimatie als overspending te vermijden?

De reacties van de deelnemers waren zo positief dat besloten werd om de cursus in 2010 opnieuw te organiseren.

Een tiental marketeers van uitgevers en boekhandels namen actief deel aan deze studiedag. Evoluties en tendensen in het boekenaanbod 2 november 2009 Na de positieve reacties op deze studienamiddag vorig jaar, wilden we in 2009 opnieuw gebruik maken van de Boeken­ beurs om de boekverkopers een beter inzicht te geven in de tendensen in het boekenaanbod. Dit jaar hebben we vooral gefocust op gesprekken met gepassioneerde uitgevers. Rudy Vanschoonbeek, oprichter van uitgeverij Vrijdag en voorzitter van de VUV bracht zijn levensloop als uitgever en sprak over de actuele tendensen in het uitgeefbeleid. Tim Seynave, uitgeverij de educatieve uitgeverij De Boeck gaf 2. het kenniscentrum

25

26

3. IT-PLATFORMEN TEN BEHOEVE VAN HET BOEKENVAK (B2C]

3.1 STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN Boek.be heeft een aantal IT-platformen gecreëerd die ten dienste staan van de vakverenigingen en het boekenvak in het algemeen. Deze platformen zijn bedoeld om de verkoop van boeken te faciliteren door middel van de nodige IT-infra­structuur en dienen als referentiepunt voor de markt op het gebied van informatie en prijzen. Op deze manier kunnen ze een grotere professionalisering van de sector bewerkstelligen. Deze platformen hebben tot doel om zoveel mogelijk informatie over boeken te verzamelen en ter beschikking te stellen van een groot publiek. De uiteindelijke finaliteit is om aan het publiek de mogelijkheid te bieden om deze boeken ofwel te bestellen bij de boekhandel dan wel te reserveren in de bibliotheek. Hiermee willen we het koop-, leen- en leesgedrag van het publiek stimuleren. Dé grote vernieuwing in 2009 was de lancering van de website www.e-boek.org voor het publiek.

3.2 E-BOEK.ORG Op 22 oktober 2009, net voor de start van de Boekenbeurs, lanceerde Boek.be als eerste in Vlaanderen een website voor e-boeken en e-readers: www.e-boek.org. Boek.be nam dit initiatief omdat zij erin gelooft dat het digitale boek in de toekomst zal doorbreken.

beschikbaar zijn op de Vlaamse markt en neemt op deze manier de fakkel over van www.boekenbank.be. Op langere termijn zal de nieuwe Boek.be-site de publieke website van Boekenbank vervangen. Boekenbank zal zich in de toekomst immers verder richten op het B2B-luik, waar het B2C-luik wordt losgelaten en overgenomen door Boek. be met een heuse communitywebsite. De nieuwe Boek.bewebsite staat grafisch los van Boekenbank, maar wordt inhoudelijk gevoed door de gegevens uit Boekenbank. Zo wordt dagelijks de titelinformatie, prijsinformatie en content uit de database van Boekenbank verwerkt op de publieke website van Boek.be. Het interactieve luik is sterk uitgebreid: • Creëer je eigen virtuele boekenplank met “nog te lezen” boeken of boeken voor je “verlanglijstje” en hou je eigen leesgeschiedenis zo perfect bij. • Ken een waardering van 1 tot 5 aan een boek toe. • Geef reacties op een boek of schrijf een recensie. • Duid bij een boek aan in welk fase van (willen) lezen je bent beland. • Deel je favoriete boeken met je vrienden op Facebook of Twitter.

Na amper 2 maanden kon het publiek al meer dan 3.000 e-boeken downloaden via de nieuwe site. In de eerste fase waren dat enkel Nederlandstalige e-boeken, maar in de loop van het najaar werd het aanbod uitgebreid met Engelstalige en Franstalige e-boeken. Pieter Aspe, Hugo Claus, Stieg Larsson, Karin Slaughter en vele anderen waren allemaal digitaal verkrijgbaar. De prijs van een e-boek leunt dicht tegen de prijs van een gewoon boek aan. verwachting zal het aantal titels in de toekomst zeker toenemen want Boek.be wil alle uitgevers stimuleren om hun nieuwe - en ook minder nieuwe - boeken in digitale vorm aan de lezer aan te bieden. Boek.be werkt hiervoor samen met ePagine, een bedrijf gespecialiseerd in software­ applicaties voor de boekhandel. Voor alle info over www.e-boek.org, zie 2.2.2 Digitalisering van het boek.

3.3 WEBSITE BOEK.BE: NIEUWE PUBLIEKSWEBSITE GEVOED DOOR BOEKENBANK In 2009 besliste Boek.be dat de merknaam Boek.be een grotere draagkracht bij het grote publiek zou moeten bereiken. Daarom werd besloten om een innovatieve, interactieve publiekswebsite onder het webadres www.boek.be te ontwikkelen. De site heeft als doel om iedereen die boeken leest of erin geïnteresseerd is van heel nabij met de boeken en hun auteurs te laten kennismaken en om een levendig platform te bieden voor meningen over boeken. De Boek.be-website biedt toegang tot alle boeken die 28

3. IT-PLATFORMEN TEN BEHOEVE VAN HET BOEKENVAK

In de toekomst wordt de site nog verder uitgewerkt met o.a. tips van boekhandelaars, de mogelijkheid om elkaars boekenprofiel te bekijken, …. Op de Boekenbeurs werd het publiek actief uitgenodigd om op de nieuwe site fan te worden van de nieuwe Dan Brown, Het verloren symbool. De eerste 200 intekenaars op de Boek.be community kregen een gratis exemplaar van Browns wereldwijde pocketbestseller De Da Vinci Code (met dank aan VBK). Aangezien de nieuwe website hét publieksluik van Boek.be moet worden, werd er op de Boekenbeurs al voor gekozen om niet langer de website van Boekenbank te gebruiken om het publiek te laten zoeken op boeken (op de Zoek-eenBoek-stand), maar hiervoor de nieuwe Boek.be-website te benutten. De reacties van het publiek waren alvast positief.

3.4 WEBSITE BOEKENBANK WORDT B2B

beesten komen tevoorschijn op de detailpagina van het boek op de publieke website van Boekenbank.

B2B website Omdat de nieuwe Boek.be-site de publieke functie van Boeken­ bank vervangt, nam de Raad van Bestuur van Boeken­bank het besluit om de publieke website van Boeken­bank verspreid over de komende jaren af te bouwen en de site volledig te richten op het B2B-luik. De website was immers toch aan vernieuwing toe en kan op deze manier volledig overgaan in de nieuwe interactieve community-Boek.bewebsite, die beantwoordt aan de veranderende ‘internetvereisten’ van een B2C-website. De afbouw van de publieke website van Boekenbank wordt nog even uitgesteld tot 2011 om alle bestaande functionaliteiten van de website te kunnen integreren in de nieuwe Boek.be-website.

Themapagina’s In 2007 ontwikkelde Boekenbank reeds de mogelijkheid om een bepaalde actie van Boek.be in de kijker te zetten via een themapagina. In 2008 breidden we de mogelijkheden uit met eigen thema’s, en in 2009 zetten we hier verder op in. Per maand stellen we een eigen Boekenbankthema centraal. Uitgevers die boeken binnen dit thema willen aanbieden, kunnen op dit thema intekenen. Via de Boekenbrief wordt het thema dan gepromoot naar de bezoekers van Boekenbank toe. In 2009 waren de thema’s: Januari: De EU en de wereld Februari: Darwin en de evolutieleer Maart: Vrouwendag April: Science Fiction & Astronomie Mei: Muziek Juni: Reizen Juli: Sport Aug. - sept.: Geloof & Bijgeloof Oktober: Boekenbank @ the movies Nov. - dec.: Boekenbank Eindejaarslijst

Boekenbeesten opladen in Boekenbank Sinds enkele jaren brengt Boek.be in maart via de Boekenbeesten de nieuwe kinder- en jeugdboeken onder de aandacht. De 9 Boekenbeesten helpen kinderen (en hun ouders) om boekengenres te leren kennen en zijn intussen erg populair geworden. Zowel uitgevers als boekhandels vragen al enige tijd om de Boekenbeesten het hele jaar door levend te houden. Sinds 2009 kan dat via Boekenbank! Het publiek kan op Boekenbank meteen zien welk Boekenbeest hoort bij het kinderboek dat ze kiezen. Om dit mogelijk te maken werd in Boekenbank voor de leveranciers een module ontworpen waarmee Boekenbeesten aan een titel gekoppeld kon worden. Uitgevers en leveranciers zijn immers het best geplaatst om te bepalen welk Boekenbeest bij een boek past. De opgeladen Boeken­

Boekenbrief Elke maand stuurt Boekenbank een nieuwsbrief naar alle geregistreerde bezoekers van Boekenbank. Op 31 december 2009 waren er 56.4157 lezers ingeschreven op deze service. In de maandelijkse nieuwsbrief wordt de lezer geïnformeerd over de recent verschenen boeken die in zijn interesse­ gebieden verschenen zijn. Naast de specifieke boeken­ informatie bevat de Boekenbrief ook de laatste nieuwtjes uit het boekenvak, voornamelijk dan over de lopende acties van Boek.be.

3.5 Knooppunt In september 2009 werd de vzw Knooppunt boven de doopvont gehouden door de oprichtende leden (Van In en Plantyn), VUV en Boek.be. Knooppunt is de realisatie van een uniek online loket voor digitale leermiddelen. Leerlingen en leerkrachten krijgen met één login en paswoord toegang tot alle digitale leer­ inhouden die ze aangekocht hebben bij uitgevers van leerboeken die lid zijn van de vereniging. Daarbij is het belangrijk dat alle mogelijkheden worden aangewend die ertoe kunnen bijdragen dat de uitgevers hun positie in de (moeilijke) educatieve markt kunnen versterken en daaruit hun businessdoelstelling kunnen vergroten. In afwachting van de toetreding van de leden werd een voorlopige Raad van Bestuur samengesteld bestaande uit Dries Van Hove (Plantyn), Geert Van den Bossche (VUV) en Geert Joris (Boek.be). Deze 2 laatsten treden ook op als gedelegeerd bestuurder. Van zodra de leden gekend zijn, zal de Algemene Vergadering de toetreding van de nieuwe leden goedkeuren en zal er een Raad van Bestuur worden samengesteld door de nieuwe Algemene Vergadering, bestaande uit alle leden. De projectleiding van Knooppunt is in handen van IT manager Frank Salliau. Het initiatief wordt gerealiseerd samen met partners Microsoft België en Threeships.

3. IT-PLATFORMEN TEN BEHOEVE VAN HET BOEKENVAK

29

30

4. PROMOTIE, COMMUNICATIE & EVENEMENTEN

4.1 STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN

4.2 HERMAN DE CONINCKPRIJS

De promotieacties van Boek.be zijn een belangrijke motor om het boek het hele jaar onder de aandacht te brengen. Boek.be wil een zo breed mogelijk publiek motiveren om boeken te lezen en te kopen en wil daarbij de non-users overtuigen, de light users motiveren en de heavy users bedienen. De belangstelling voor boeken loopt over alle leeftijdscategorieën en is bij vrouwen net iets groter dan bij mannen. Al deze verschillende doelgroepen hebben hun specifieke interesses en behoeftes. Daarom zet Boek.be verschillende soorten acties in: A. De maandcampagnes zijn jaarlijks weerkerende acties

voor specifieke doelgroepen (kinderen, volwassenen, liefhebbers van spannende boeken, …) die verschillende boekengenres onder de aandacht brengen. B. De evenementen spreken een breed en gelaagd publiek aan. De Boekenbeurs is het meest bekende: hét grootste boekenevenement van de Lage Landen. C. De boekenprijzen zijn een middel om lezers op een spannende manier te enthousiasmeren en te fideliseren. In 2009 werden de bestaande acties verder uitgebouwd en verfijnd. De Andere Strip, de nieuwe zomeractie, is de jongste loot aan de promotieboom. De collectieve promotieacties van 2009 waren (in chronologische volgorde):

A B C Zie

Herman de Coninckprijs



•

• 4.2

Boekenleeuw & Boekenpauw

• 4.3

• Genre: poëzie • Type: boekenprijs • Aangemelde titels: 37 • Deelnemers: 7 uitgevers & importeurs |

184 boekhandels

• Partners: Provincie Antwerpen, De Standaard, Canvas

en Radio 1

De Herman de Coninckprijs heeft als doel om de poëzie in Vlaanderen in de kijker te zetten en de nodige waardering toe te kennen. Door de prijs op te splitsen in een professioneel luik (erkenning door vakjury) en een publiek luik (Publieksprijs) dient Boek.be een dubbele injectie van appreciatie en promotie toe aan poëzie in Vlaanderen. De prijs wordt mede mogelijk gemaakt dankzij de steun van de provincie Antwerpen.

Mediacampagne Boek.be, De Standaard, Radio 1 en Canvas bundelden tijdens de actieweek van 19 tot 23 januari hun krachten om zo veel mogelijk mensen op te roepen om te stemmen voor het beste gedicht. Stemmers maakten kans op boekencheques ter waarde van €25 én/of duotickets voor de feestelijke uitreiking op het Gedichtendagevenement op 29 januari. 5281 mensen brachten hun stem uit op hun favoriete gedicht

Promotiecampagne • Om het publiek op te roepen tot stemmen werden

12.500 flyers met de 5 genomineerde gedichten verspreid via boekhandels en bibliotheken.

Boekenbeesten

• 4.4

Literaire Lente & Zogezegd in Gent

•

Doe mei maar een Doeboek

• 4.6

de genomineerde en winnende bundels te plakken.

Zomer van het Spannende Boek

• 4.7

• Het gedicht ‘Moeders’ werd op 29 januari als gratis

De Andere Strip

• 4.8

• 4.5

Debuutprijs Boekenbeurs

• 4.9

• 4.10

A = maandcampagne B = evenement C = boekenprijs Voor deze collectieve boekenacties kan Boek.be steevast rekenen op de medewerking van de leden van Boek.be. Deelnemende uitgevers en importeurs participeren via actietitels en boekhandels ontvangen voor iedere actie op maat gemaakt actie- en promotiemateriaal (bv. affiches, stickers, pancartes, …). Op die manier krijgen de acties een brede uitstraling in heel Vlaanderen. Daarnaast kan Boek.be zoals steeds rekenen op uitgebreide free publicity vanwege de media die het als een belangrijke opdracht zien om het boek onder de aandacht te brengen. Het succes van de acties was dan ook zeker te danken aan een intensieve samenwerking met (media)partners en pers. 32

4. PROMOTIE, COMMUNICATIE & EVENEMENTEN

• De deelnemende boekhandels kregen stickers om op

Gedichtenposter verspreid via de deelnemende boekhandels (22.000 ex.).

Jury De prijzen worden toegekend door een onafhankelijke vakjury, samengesteld door Boek.be. De vakjury bestond uit Lieve Coppens (voorzitter), Marc Reynebeau (De Standaard), Piet Piryns (De Morgen), Friedl’ Lesage (Radio 1) en Lisbeth Imbo (Canvas). Uit het aanbod nomineerden zij 5 bundels.

Laureaten De vakjury oordeelde dat 2008 een bijzonder goed jaar was voor de poëzie in Vlaanderen: het aanbod was rijk en van een hoge kwaliteit. Het kiezen van de beste bundel was dan ook geen evidente beslissing.

Uitreiking Op Gedichtendag, 29 januari 2009, kreeg Peter Verhelst een cheque ter waarde € 6.000 uit handen van Ludo Helsen, gedeputeerde voor cultuur van de Provincie Antwerpen, hoofdsponsor van de Herman de Coninckprijs. De uitreiking vond plaats tijdens het Gedichtendagevenement in de Antwerpse Arenbergschouwburg. De vijf genomineerde dichters en de winnaar van de debuutprijs lazen voor uit hun werk en Tuur Florizoone en Jessa Wildemeersch vertolkten live de gedichten die meedongen naar de publieksprijs. Het tweede luik van de avond werd ingevuld door Ramsey Nasr, Joke van Leeuwen en Stijn Vranken. • De winnaar van de Herman de Coninckprijs 2009 was

Peter Verhelst met Nieuwe sterrenbeelden. Uit het juryverslag: “Verhelst experimenteert in deze bundel niet met vorm. Hij gebruikt geen ingewikkelde taal of opzichtige metaforen. Maar zijn taal en beelden werken, overrompelen de lezer en slagen er in de complexiteit te verwoorden van wat aan de oppervlakte eenvoudig en eenduidig lijkt. […] Kortom, een dichter die zich naakt en kwetsbaar opstelt en daar zijn kracht uitpuurt.” Peter Verhelst kreeg een cheque van € 6.000 overhandigd door de heer Helsen, gedeputeerde van de provincie Antwerpen. • Met zijn eerste poëziebundel Tijd en landen won Wil-

lem van Zadelhoff de Herman de Coninckprijs voor het Beste Debuut. De jury was “gecharmeerd door de ontregelende taal waarmee van Zadelhoff beklijvende beelden oproept en het gemak waarmee hij verschillende registers hanteert. […] Poëzie die zowel vertedert als verbijstert - en af en toe zelfs flink durft stinken”, aldus het juryverslag.

4.3 BOEKENLEEUW EN BOEKENPAUW • Genre: kinder- en jeugdboeken • Type: boekenprijs • Aangemelde titels: 85 voor Boekenleeuw en 40 voor

Boekenpauw

• Deelnemers: 6 uitgevers & importeurs |

220 boekhandels

Naar aanleiding van de Jeugdboekenweek 2009 organiseerde Boek.be twee acties: de uitreiking van de Boekenleeuw en de Boekenpauw en de Boekenbeestenactie (zie 4.4). De Boekenleeuw en de Boekenpauw bekronen de beste Vlaamse auteur en illustrator van kinder- en jeugdboeken van het voorbije jaar. Voor deze prijzen kwamen de eerste uitgaven in aanmerking van het werk van Vlaamse auteurs en illustratoren dat verscheen tussen 1 januari en 31 december 2008. De feestelijke uitreiking vond plaats op woensdag 25 februari in de Zoo van Antwerpen.

• Voor de Herman de Coninckprijs voor het beste gedicht

werd het publiek uitgenodigd om online te stemmen op een van de vijf gedichten uit de genomineerde bundels. Het gedicht ‘Moeders’ van Luuk Gruwez won overtuigend met 1542 voorkeurstemmen. Op 29 januari Gedichtendag - werd een poster met het winnende gedicht, ontworpen door Gert Dooreman, gratis verspreid bij de deelnemende erkende boekhandels in Vlaanderen.

De jury bestond in 2009 uit Koen Driessens (Gazet van Antwerpen/Het Belang van Limburg; voorzitter), Vanessa Joosen (Universiteit Antwerpen), Annemie Rombaut (Beste Boekenjuf 2007), Katelijne Vanhove (Brugse Boekhandel) en Liesbet Vreys (Stichting Lezen). Uit 85 aangemelde boeken nomineerde de jury 17 titels: 13 Nederlandstalige en 4 vertalingen. Met haar boek Allemaal willen we de hemel (Querido) kaapte Els Beerten de Boekenleeuw 2009 weg. Uit handen van Geert Joris kreeg zij een cheque van € 2.500 en een gouden speld. De jury zei erover: “[een boek over] hoe kiezen voor ogenschijnlijke deugden onvermoede ondeugden met zich meebrengt; hoe niet voor zich­zelf en aan de anderen denken tot drama’s kan leiden; hoe vriendschap sterker is dan verraad en de dood. Eeuwige en universele waarheden.”

4. PROMOTIE, COMMUNICATIE & EVENEMENTEN

33

Twee illustratoren werden bekroond met een Boekenpluim en kregen een zilveren speld: • Carll Cneut voor Het geheim van de keel van de nachtegaal, tekst Peter Verhelst (De Eenhoorn) • Ingrid Godon voor Morgen was het feest, tekst Toon Tellegen (Querido)

Promotiecampagne • Om de boeken in de boekhandel de nodige zichtbaarheid

te geven, kregen de winnende uitgeverijen en de boekhandel stickers aan­geboden met “Bekroond met de Boekenleeuw” en “Bekroond met de Boekenpauw”. • Een affiche met de namen en covers van alle winnaars

- ook de welpen en de pluimen met een korte tekst werd verspreid naar boekhandels, uitgevers en bibliotheken op 3.500 exemplaren. Daarnaast werden ook bladwijzers met de winnaars verspreid (16.500 ex.).

Els Beerten

De jury deelde ook vier Boekenwelpen of eervolle vermeldingen uit. De laureaten, die een zilveren speld kregen, waren: • Do Van Ranst voor Moeders zijn gevaarlijk met messen

(Davidsfonds/ Infodok)

• Wendy Stroobant voor Prins van de hel (Davidsfonds/

Infodok)

• Peter Verhelst voor Het geheim van de keel van de

nachtegaal (De Eenhoorn)

• Ingelin Angerborn voor De dag dat ik een hond wilde

zijn (Lannoo), vertaald door Reina Ollivier

4.4 BOEKENBEESTEN • Genre: kinder- en jeugdboeken • Type: maandactie (maart) • Titels: 48 • Deelnemers: 15 uitgevers & importeurs |

191 boekhandels | 6 bibs

De jury bestond in 2009 uit Annemie Leysen (De Morgen, voorzitter), Evelyne De Mesmaeker (Boekhandel Malpertuus), Els Michielsen (Stichting Lezen), Albert Pepermans (SintLucas Gent) en Eric Van Thillo (recensent Pluizuit, Pluizer). Uit 40 aangemelde boeken nomineerde de jury 9 titels. De Boekenpauw 2009 ging naar Sabien Clement voor En iedereen ging op zijn mieren zitten (Lannoo; geschreven door Paul de Moor). Ook zij kreeg een cheque van € 2.500 en een gouden speld. De jury was enthousiast: “Met een minimum aan middelen wordt een bereik van formaat gehaald. In een summiere, zuinige teken­stijl is alles tot een verbluffende essentie herleid. […] De illustrator boorde een gevoelige onderlaag aan die veel van de aandachtige lezer en kijker vraagt en die zowel een jong als volwassen publiek onweerstaanbaar kan betoveren.”

Sabien Clement 34

4. PROMOTIE, COMMUNICATIE & EVENEMENTEN

• Partner: Libelle

In maart bundelen de 9 Boekenbeesten hun krachten om kinderen van 6 tot 12 jaar aan het lezen te krijgen. Met een gloednieuwe website, een toffe wedstrijd met een aantrekke­ lijke prijs en een fijn cadeautje bij aankoop van een kinder- of jeugdboek hoopte de actie heel wat kinderen aan te zetten om te lezen en om nieuwe boeken te ontdekken.

Mediacampagne Op 26 februari verscheen de speciale Jeugdboekenbijlage bij Libelle (oplage: 220.000, doordruk voor boekhandels: 44.000 ex.) waarin de Boekenbeesten de 48 niet te missen leuke kinder- en jeugdboeken voorstellen.

Promotiecampagne • De boekhandels gaven boekensteunen van de Boeken-

beesten cadeau voor wie in maart kinder- of jeugdboeken kocht voor minstens € 10. • Naast 44.000 Libellebijlagen en 40.000 boekensteunen

konden de boekhandels ook gebruik maken van affiches (600), pancartes van de Boekenbeesten (245 sets) en flyers (42.000) om de actie mee te ondersteunen. • Op www.boekenbeesten.be fungeerden de Boeken-

beesten als wijze raadgevertjes voor de 48 boeken die aan de actie deelnamen. De site kreeg een volledige make-over. Je kon er alle 48 actieboeken via de 9 categorieën van de Boekenbeesten ontdekken, uitzoeken welk Boekenbeest het best bij je past met de Boekenbeestentest en meedoen met de Woordenzoekerwedstrijd om een volledig ingerichte kinderkamer te winnen. • De gloednieuwe Boekenbeestenbus toerde toerde

vanaf maart 2009 door Vlaanderen en hield halt bij boekhandels, bibliotheken en scholen. De Boeken­ beesten­bus heeft een gezellig minitheater voor zo’n 30 kinderen (van 6 tot 12 jaar). Tijdens een vertelvoorstelling van ongeveer 50 minuten konden de kinderen via de Boekenbeesten hun lievelingsboeken leren ontdekken. Met de informatie gingen kinderen en leerkrachten thuis of in de klas verder aan de slag. Ook na maart bleef de bus het land doorkruisen op zoek naar leesgrage kinderen. De Boekenbeestenbus is een initiatief van Boek.be i.s.m. de Luisterlezer (www.luisterlezer.be) en kidsLAB (www.kidslab.be).

4.5 LITERAIRE LENTE • Genre: literaire romans • Type: maandactie (april) & evenement • Titels: 24 • Deelnemers: 4 uitgevers & importeurs |

170 boekhandels | 52 bibliotheken

• Partners: Stad Gent, Radio 1, De Standaard

De Literaire Lente laat literatuurliefhebbers proeven van het nieuwe literaire voorjaarsaanbod. Het Vlaamse boeken­ vak kiest 24 eigentijdse romans die samen een rijk geschakeerde smaak­maker vormen van het literaire aanbod deze lente. Een bont gezelschap schrijvers uit 10 verschillende landen bevolkte de lijst. De Literaire Lenteactie liep op drie sporen: • de promotie van 24 nieuwe titels in de Literaire Lentebijlage en bij de boekhandel • Zogezegd in Gent, de feestelijke opening • het auteursprogramma in Vlaanderen

Literaire Lentebijlage Boek.be ging voor de bijlage opnieuw in zee met De Standaard. De Standaard der Letteren van 3 april 2009 stond volledig in het teken van de 24 boeken van de Literaire Lente en bevatte ook het overzicht van het auteurs­programma (oplage: 90.000 ex. + 80.000 doordrukken). Dankzij de kortingsbonnen in de bijlage waren de boeken tegen lanceerprijzen verkrijgbaar in 170 deelnemende boekhandels.

Zogezegd in Gent De Literaire Lente startte op vrijdag 3 april met de 2de editie van Zogezegd in Gent, het boekenfestival van Radio 1 dat de Literaire Lente feestelijk lanceerde. Dit bruisende literaire festival liet het publiek live proeven van de literaire voorjaarsoogst in de Vooruit in Gent. Curator Dimitri Verhulst stelde een veelzijdig en intrigerend programma samen.

Dimitri Verhulst

Cees Nooteboom

Alle zalen van de Vooruit werden ingepalmd door een schare binnen- en buitenlandse auteurs die hun nieuwste werk presenteren. Een flink aantal van de 24 Literaire Lente­auteurs betraden er het podium, naast ronkende namen als Cees Nooteboom, Jan Mulder, Pjeroo Roobjee en vele anderen. Zogezegd in Gent was een initiatief van Radio 1 i.s.m. Boek.be. De organisatie was in handen van Radio 1. Het evenement vindt plaats met de steun van de Stad Gent en De Standaard.

Auteursprogramma Wie Zogezegd in Gent gemist had, hoefde niet te treuren: het auteursprogramma Zogedaan bracht in april de auteurs van de Literaire Lente naar het publiek. In alle provincies kwamen auteurs hun nieuwe boeken in levende lijve voorstellen bij de boekhandel. Het waren kleinschalige initiatieven waar het publiek na afloop rustig een praatje kon maken met de auteurs. 4. PROMOTIE, COMMUNICATIE & EVENEMENTEN

35

Boeken om te proeven, auteurs om op te eten! De Literaire Lente liet de nieuwste boeken letterlijk op je tong smelten. Bakker Gunther Cornelis uit Zemst maakte een tongstrelende creatie van ieder van de 24 boeken op basis van nougat n.a.v. De Internationale Dag van het Eetbare Boek op 1 Naima Albdiouni snijdt een april. Proeven kon op Zogezegd nougat­creatie aan in Gent of in de boekhandel tijdens het auteursprogramma.

Mediacampagne • De Standaard zorgde voor een uitgebreide online

campagne op hun website (+/- 150.000 bezoekers per dag) en publiceerde een groot aantal advertenties voor de Literaire Lente en Zogezegd in Gent. • Op Eén en op Canvas werden in maart 40 televisiespotjes uitgezonden om Zogezegd in Gent aan te kondigen. • Op Radio 1 werden in maart frequent radiospots uitgezonden. Radio 1 zorgde ook voor affiches en flyers ter promotie van Zogezegd in Gent, die naar de deelnemende boekhandels en literaire cafés werden gestuurd.

Promotiecampagne • Boek.be verspreidde 4.000 affiches van de Literaire

Lente naar o.a. boekhandels, literaire cafés en bibliotheken. • De boekhandels kregen stickers om op de deelnemende boeken te plakken.

4.6 DOE MEI MAAR EEN DOEBOEK • Genre: doeboeken • Type: maandactie (mei) • Titels: 36 • Deelnemers: 11 uitgevers & importeurs |

206 boekhandels | 26 bibliotheken

• Partner: Libelle

Mei is dé maand om in actie te schieten, en Doe mei maar een doeboek speelt daar graag op in. Met 36 leuke, nieuwe en vooral handige doeboeken vol tips en info maakte Boek.be het publiek warm om in mei de handen uit de mouwen te steken. De actie richtte de schijnwerpers op boeken over Koken & co, Hobby & creatief, Wellness & psycho en Huis & tuin.

Mediacampagne Boek.be ging opnieuw in zee met Libelle (oplage: 230.000) om de Doeboeken te promoten. Op 24 april verscheen in Libelle een speciale bijlage waarin de 36 Doeboeken uit­ gebreid worden voorgesteld. Voor ieder boek waren er kortings­bonnen van € 2 tot € 7, die tot 31 mei 2009 inruilbaar waren bij 206 deelnemende boekhandels..

Promotiecampagne • De Libellebijlage werd op 43.500 exemplaren verspreid

via de 206 deelnemende boekhandels en 26 bibliotheken en kon ook worden gedownload op www.boek.be. • De boekhandels konden affiches of stickers bestellen om de actie in hun winkel te ondersteunen.

4.7 ZOMER VAN HET SPANNENDE BOEK • Genre: spannende boeken • Type: maandactie (9 juni > 4 augustus) • Deelnemers: 7 uitgevers & importeurs |

200 boekhandels | 75 bibliotheken

• Partner: Humo

Het Vlaamse boekenvak selec­teerde 48 super­spannen­de titels voor de Zomer van het Spannende Boek. Naast een aantal be­kende of nog te ontdekken auteurs van eigen bodem (o.a. Pieter Aspe, Christian De Coninck, Toni Coppers en Stan Lauryssens) bevatte de selectie ook het nieuwste werk van een rist inter­nationale auteurs (o.a. Lee Child, Michael Connelly en James Patterson). Keuze te over in ieder genre: van historische misdaadromans tot ouderwetse detectives, en van psychologische thrillers tot politie­romans.

Mediacampagne Op 9 juni bevatte Humo (280.000 ex.) een speciale Misdaadbijlage van 18 pagina’s waarin de 48 geselecteerde titels uitgebreid werden voorgesteld. Met de kortingsbonnen kon je tot 4 augustus genieten van een aantrekkelijke korting op ieder actieboek (€ 2,50 of € 3).

Promotiecampagne • De Misdaadbijlage (76.500 ex.) was de hele zomer te

vinden in de 200 deelnemende boekhandels, die ook affiches (8750 ex.) en stickers voor op de deelnemende boeken kregen om het spannende boek in de kijker te plaatsen. De Misdaadbijlage was ook beschikbaar bij 75 bibliotheken verspreid over het Vlaamse land. • Op www.boekenbank.be kwam een speciale thema­

pagina voor de Zomer van het Spannende Boek waar je alle boeken kon ontdekken. Wie een mening over de 36

4. PROMOTIE, COMMUNICATIE & EVENEMENTEN

boeken kwijt wou, kon op Boekenbank een persoonlijke recensie aan een boek toevoegen. • Wie op www.boek.be deelnam aan de wedstrijd, maakte

kans om iedere dag één van de 48 spannende boeken te winnen. Een alerte speurneus en een snel reactievermogen kwamen daarbij goed van pas. 4200 mensen waagden hun kans.

4.9 DEBUUTPRIJS • Genre: literatuur • Type: boekenprijs • Aangemelde titels: 15 • Deelnemers: 8 uitgevers & importeurs |

330 boekhandels

• Partner: Provincie Antwerpen

De Debuutprijs bekroont de beste literaire debutant van het afgelopen jaar. De winnaar van de Debuut­prijs werd naar goede gewoonte bekendgemaakt op de pers­con­feren­tie van de Boekenbeurs op 6 oktober; de uitreiking volgde op de vooropening van de Boekenbeurs. De prijs werd mogelijk gemaakt dankzij de steun van de provincie Antwerpen.

4.8 DE ANDERE STRIP • Genre: striproman • Type: maandactie (11 augustus > 12 september) • Deelnemers: 7 uitgevers & importeurs | 80 boekhandels

en stripwinkels | 31 bibliotheken

• Partner: Humo

De tweede editie van De Andere Strip stond op scherp met een onweerstaanbare mix van bekende en te ontdekken stripromans uit 9 landen. Met 24 titels wilde De Andere Strip een breed publiek warm maken voor een boeiend stripgenre dat intussen zijn eigen plek in de literaire wereld heeft veroverd.

De jury bestond uit Anna Luyten (voorzitter), Lisbeth Imbo (VRT), Dirk Leyman (De Morgen/De Papieren Man), Kristoff Tilkin (Humo) en Peter Van den Eede (Vooruit). Zij beoordeelden 15 literaire debuten die in 2008 gepubliceerd werden. De Debuutprijs 2009 ging naar Simone Lenaerts voor haar roman Zeewater is zout, zeggen ze (De Geus). Het is het verhaal van een Antwerpse familie in de jaren vijftig tegen de achtergrond van de Koude Oorlog en een overheersend katholicisme.

Mediacampagne Op 11 augustus verscheen Humo (280.000 ex.) met een uitneembare bijlage van 20 pagina’s rond de 24 stripromans. De bijlage bevatte interviews met bekende strip­roman­ciers, waaronder Brecht Evens en Charles Burns, en bood een staalkaart van de overige stripromans.

Promotiecampagne • De Humobijlage was tijdens de

actie beschik­baar in 80 boekhandels en strip­winkels (18.000 ex.). Omdat het genre balanceert tussen strips en literatuur deden voor deze actie uitzonderlijk zowel algemene boek­ handels als strip­speciaal­zaken mee. De boekhandels kregen ook affiches (375) en bladwijzers (4.800) om de actie in de verf te zetten. • Om nieuwe lezers van de striproman

over de drempel te helpen, waren er voor iedere titel kortingsbonnen die tot 12 september 2009 bij de deelnemende boekhandels en strip­ winkels konden worden ingeruild.

“Simone Lenaerts schreef met Zeewater is zout, zeggen ze een roman die op een zeer intelligente wijze door taal en stijl wordt gedreven. Het is literatuur die een ode is aan de kracht en macht van taal. […] Lenaerts toont haar meesterschap als een realistische en intimistische tijds­chroniqeur,” aldus het juryverslag. Op de opening van de Boekenbeurs nam ze de prijs ter waarde van € 6.200 in ontvangst, met de steun van de provincie Antwerpen.

Promotiecampagne • De deelnemende boekhandels en de Antwerpse

bibliotheken kregen promotie­affiches (705 ex.) aangeboden. • De winnende uitgeverij kreeg

stickers met het logo van de Debuutprijs om op het winnende boek te plakken. • Er werden advertenties

gepubliceerd in De Standaard, Gazet van Antwerpen en De Morgen

• Met de stripwedstrijd op www.boek.be kon iedereen

zijn kennis van de striproman uittesten en één van de 24 stripromans winnen. 4. PROMOTIE, COMMUNICATIE & EVENEMENTEN

37

4.10 Boekenbeurs • Genre: alle genres • Type: evenement • Hoofdpartners: Provincie Antwerpen, Stad Antwerpen,

Knack, Radio 1, Canvas, Base, KBC, B-Dagtrips, De Lijn, Duvel, De Koninck

• De grote meerderheid van de standhouders was zowel

over de Boekenbeurs op zich (gemiddelde tevredenheid van 7,8/10) als over de verkoopcijfers tevreden tot zeer tevreden. Bijna 75% van de standhouders noteerde een stijging of een status quo van de omzet. Bij 54% van de stijgers steeg de omzet met 5 tot 15%. Bijna 20% van de standhouders noteerde een opvallende stijging van 40% of meer. Donderdag 5 november was de dag met de grootste omzet. • Zowat 840 auteurs en illustratoren kwamen naar de beurs

om hun boeken te signeren. In het totaal waren er meer dan 2100 individuele signeersessies. De signeer­toppers waren – naar goede gewoonte - Piet Huysentruyt en Geronimo Stilton. Ook eregast David Grossman kon op veel belangstelling rekenen. De stand van VBK België lokte veel volk met het bezoek van Sultan Kösen, de grootste man ter wereld.

Piet Huysentruyt

Sultan Kösen

• Op de Boekenverdieping kon het publiek luisteren naar

auteurs en nieuwe boeken ontdekken. Zie 4.10.5 voor meer info. • De bestverkopende boeken in 2009 waren:

Van zaterdag 31 oktober tot woensdag 11 november 2009 werd antwerp expo opnieuw tot de nok gevuld met boeken voor het grootste boekenevenement van het jaar. De 73ste Boekenbeurs - die in 2009 samenviel met de herfstvakantie – bood opnieuw een boeiend auteursprogramma op de Boekenverdieping met 5 themadagen. Tijdens de nocturnes op donderdag 5 en dinsdag 10 november was de Boekenbeurs open tot 22u. De zoals steeds drukbezochte vooropening sloot af met een swingende afterparty.

4.10.1 Boekenbeurs in cijfers • Meer dan 175.000 volwassenen en kinderen brachten

een bezoek aan de Boekenbeurs. De topdag was donder­dag 5 november met 21.152 bezoekers. • Meer dan 20.000 kinderen onder de 12 bezochten de

Boekenbeurs (een stijging met 2.000 t.o.v. 2008). Voor de kinderen waren er op de Boekenverdieping 50 items op kindermaat. De Routefolder voor Kidz (20.000 ex.) werd gretig meegenomen als leidraad voor het bezoek. Kinderen konden hun creativiteit botvieren op de Doe-degroeten-van-de-Boekenbeurs-postkaart-route. Bijna 7.000 kinderen maakten zelf een postkaart die ze op de beurs konden versturen. 38

4. PROMOTIE, COMMUNICATIE & EVENEMENTEN

Fictie 1. Pieter Aspe, De cel, 3100 ex. 2. Tom Lanoye, Sprakeloos, 1065 ex. 3. Paolo Giordano, De eenzaamheid van de priem­getallen, 950 ex. Non-fictie 1. Piet Huysentruyt, SOS Piet (1, 2 en 3 samen), 5010 ex. 2. Stef Adriaenssens, Religie & economische innovatie, 1972 ex. 3. Guinness Book of World Records, 912 ex. Kinder- en jeugd 1. Geronimo Stilton, De grote invasie van Rokford, 1170 ex. 2. H.C. Andersen, De vlo en de professor, > 1000 ex. 3. Guido Van Genechten, Rikki helpt Sinterklaas, 800 ex. Strips 1. Merho, Kiekeboe, 4700 ex. 2. Andy Riley, Zelfmoordkonijntjes, 500 ex. 3. Charel Chambré, Albert&co op reis naar Oostende (deel 2), 450 ex.

4.10.2 Promotiecampagne • Op 30 augustus 2009 onthulde Boek.be de affiche van

de Boekenbeurs op de Cultuurmarkt in Antwerpen. De affiche was van de hand van Tom Hautekiet, een Antwerpse grafisch ontwerper voor wie theater, musea en muziek het favoriete werkterrein is. De affiches werden verspreid op 10.000 exemplaren via culturele centra, bibliotheken, cafés, cultuurdiensten en horeca. Er waren ook pancartes voor trams en bussen van De Lijn. • Op de Cultuurmarkt werden flyers (9.000 ex.) uitgedeeld

met info over de online wedstrijd waarmee 50 toegangs­ tickets tot de Boekenbeurs te winnen waren. De flyers werden ook verspreid op Zuiderzinnen. • Er werden 24 Boekenbeursadvertenties gepubliceerd

in De Standaard, De Morgen, Gazet van Antwerpen, Het Laatste Nieuws, Dag Allemaal, Plus Magazine, Trends, Knack en P-Magazine. • De VRT zond in totaal 104 radiospots uit, via Radio 1 (40

spots), Radio 2 (38 spots), Klara (15 spots), Studio Brussel (15 spots), Radio 2 (13 spots) en MNM (10 spots) • De website www.boekenbeurs.be werd volledig

gerestyled naar de look & feel van het affiche. Een tiental bloggers die hun hart aan boeken verpand hebben, doen op de site verslag van hun leven als schrijver, journalist of boekenvakker. Bloggers van dienst waren: jeugdauteurs Inge Bergh, Inge Misschaert en Marc de Bel, stripuitgever Ann Jossart (Pinceel), dichter Maarten Inghels, schrijfster Tine Mortier en boekhandelaar Bart Deruyck (Paard van Troje). Wie zich registreerde op de website krijgt de laatste nieuwtjes van de Boekenbeurs zo in de mailbox.

4.10.3 Nieuw op de Boekenbeurs 2009 Groen licht op de beursvloer, handige fietsenstalling én een gratis zadelhoesje voor wie met de fiets kwam, een speciaal vakantietarief voor jongeren van 13 t/m 17 jaar, gratis toegang voor iedereen die in 1929 werd geboren (omdat Boek.be 80 jaar bestaat), korting in musea op vertoon van je Boekenbeursticket, de Boek.be Lounge met het Uur van de Literatuur, heel veel beleving op de standen, demonstratie van e-boeken en e-readers, … De Boekenbeurs pakte uit met een flinke stapel nieuwig­ heden.

4.10.4 De Boekenbeurs gaat ECO > nieuw! Drie concrete doelen Omdat de Boekenbeurs een mega-evenement is, wilden we een flinke steen bijdragen aan een beter en groener leef­ milieu. De Boekenbeurs bracht daarom haar Ecologische Voetafdruk in kaart i.s.m. Ecolife en zette in op drie concrete doelen om de ecologische voetafdruk te verminderen: • ‘Groen Licht’ op de beursvloer

Voor het eerst werden de standhouders grondig ingelicht over de noodzaak van duurzame verlichting. Dankzij antwerp expo konden ze nu ook ‘Groen Licht’ gebruiken op hun stand – dit is energieefficiënte verlichting die als extra voordeel bijna geen warmte creëert. Op één na waren alle standhouders die grote wattages gebruiken, overgestapt op duurzame verlichting (31 standhouders). Hierdoor werd een besparing van 83.100 watt gerealiseerd. Uiteraard kwam dit ook het comfort van de bezoekers ten goede. Dit project werd gerealiseerd met de financiële steun van het Fonds Duurzaam Afval- en Energiebeheer van de Koning Boudewijnstichting. • Verbetering van de mobiliteit

Iedereen werd aangespoord om met het openbaar vervoer naar de Boekenbeurs te komen. Dankzij de nauwe samenwerking met de NMBS en De Lijn waren er opnieuw voordelige combitickets. In Antwerpen Centraal Station leidde een opvallende signalisatie je moeiteloos van de trein naar bus of tram. Wie met de fiets kwam, profiteerde van de fietsenstalling vlakbij de ingang én kreeg bovendien een leuk zadelhoesje als beloning. • Afvalberg verminderen

Minder afval en beter met afval omgaan, dat is het doel. Partner Natuurpunt haalde iedere dag het papierafval van de beurs op. In ruil daarvoor ontving Natuurpunt een vergoeding die integraal naar de aankoop van het Stappersven ging, een unieke brok natuur die deel uitmaakt van de Kalmthoutse Heide.

4. PROMOTIE, COMMUNICATIE & EVENEMENTEN

39

ARGUS-prijs voor de Groenste Stand > nieuw! Voor het eerst werd ook de ARGUS-prijs voor de Groenste Stand georganiseerd voor de meest ecovriendelijke stand die zijn milieu-impact het beste weet te verkleinen op het vlak vanenergieverbruik,materiaal­ gebruik, catering, afvalbeheer en communicatie. De prijs werd georganiseerd door ARGUS, het milieupunt van KBC en Cera, in samenwerking met Ecolife en Boek.be. Een vakjury, bestaande uit Karina De Beule (voorzitter, ARGUS), Katrijn Siebens (Ovam), Peter Tom Jones (KULeuven), Kathelijne De Ridder (Bond Beter Leefmilieu), Fons Van Dijck (Think BBDO) en Tine Bosschaert (Ecolife), selecteerde de genomineerden en bepaalde de winnaar. Met De Geus bekroonde de vakjury een stand van een bedrijf uit de boekensector waar ‘groen’ en ‘mooi’ hand in hand gaan. De Geus scoorde positief op het gebruik van ‘groen licht’, een tapijt uit recycleerbaar maïszetmeel, herbruikbaar standmeubilair en het gebruik van het openbaar vervoer voor de standmedewerkers. Ook de keuze voor energiezuinige gasontladingslampen en 100% gebruik van FSC-papier voor de boeken sprongen in het oog. De Geus kreeg een trofee en een berekening van de ecologische voetafdruk van zijn bedrijf, aangeboden door Ecolife (www.ecolife.be). Boekhandel Johannes kreeg een eervolle vermelding voor haar ecologische stand. De jury kende ook een bijzondere vermelding toe aan de stand van Natuurpunt die op milieuvlak zeer goed scoorde. Minisymposium ‘Eco voor de boekensector’ Op 3 november organiseerde ARGUS het minisymposium ‘Eco voor de boekensector’ met o.a. informatie over de mogelijkheden voor duurzamer verlichting in de sector.

4.10.5 Boekenverdieping De Boekenverdieping bood een uitgebreid programma met 232 items in de zalen op de eerste en tweede verdieping. Zo’n 15.000 mensen woonden een programmapunt bij. De populairste themadagen waren Leve de Klassieken (1 nov.), Red jezelf (7 nov.) en Wondere Wetenschap (11 nov.). Ook de items over Duitsland en Congo op de themadag De geschiedenis is jarig (8 nov), de 2 leerkrachtendagen en de Dag van de Polemiek van De Standaard zorgden voor volle zalen.

40

4. PROMOTIE, COMMUNICATIE & EVENEMENTEN

Tijdens de 5 themadagen ging het programma dieper in op een specifiek thema: • Za 31/10 > Als Cupido schiet - Hoe zorg je ervoor dat de pijlen van Cupido hun doel treffen? Met o.a. Ilse Nackaerts, Jolien Janzing en Goedele Liekens • Zo 1/11 > Leve de Klassieken! - Over de zin en onzin van

klassieke taal en literatuur Met o.a. Bart Koubaa, Imme Dros en Ugo Janssens • Za 7/11 > Red jezelf - Wijze raad en handige tips voor

een leven met meer glans, wijsheid en inzicht. Met o.a. David Dewulf, Ingeborg en Guus Kuijer • Zo 8/11 > De geschiedenis is jarig - De geschiedenis

viert een aantal markante verjaardagen. Met o.a. Simon Montefiore, Marc Reynebeau en Catherine Vuylsteke • Wo 11/11 > Wondere wetenschap - Verbazende kennis

met Charles Darwin als centrale gast Met o.a. Stijn Meuris, Désiré Collen en Griet Vandermassen Eregast >

nieuw! David Grossman (°1954), een van Israëls succesvolste schrijvers, was eregast van de Boekenbeurs. Hij is de auteur van een tiental romans, verhalenbundels en nonfictie­werken en schreef daarnaast bijna evenveel jeugdboeken. Grossman kwam op zondag 1 november naar de Boekenbeurs om te praten over zijn nieuwste roman Een vrouw op de vlucht voor een bericht.

Het Uur van de Literatuur > nieuw! Op 5 en 10 november vroeg Jelle Van Riet in Het Uur van de Literatuur, een nieuw gezellig literair rendez-vous, aan een aantal literaire gasten naar het hoe en waarom van hun nieuwste werk. 11 auteurs vleiden zich in de sofa naast Jelle. Plaats van het gebeuren: de nieuwe Boek.be Lounge in .

Poëziemarathon > nieuw! Op zondag 1 november stonden 23 dichters voor het voetlicht tijdens de Poëziemarathon, een vervolg op de felgesmaakte poëziemarathon van vorig jaar. Een hele dag taalvirtuositeit in haar puurste vorm. De Nachten Talkshow > nieuw! De Nachten zorgt ieder jaar voor een bonte en boeiende mix van literatuur, muziek en beeld in deSingel in Antwerpen. Dit jaar braken de Nachten voor het eerst in op de Boekenverdieping met als rode draad Berlin, de meest hippe stad van Europa. Met o.a. Cees Nooteboom, Oscar van den Boogaard, Marc Legendre, Reinhard Kleist, Robert Vuijsje en Tom Lanoye. Leerkrachtendagen Op 4 en 5 november werden de Leerkrachtendagen op de Boekenverdieping weer druk bijgewoond. De Leerkrachtendagen bieden een massa informatie over nieuwe handboeken, toffe activiteiten voor in de klas en zinvolle tips om beter en leuker les te geven. Specials Daarnaast waren er nog een aantal specials te beleven: • Ma 2/11: Mijn kleinkind leest, ik doe mee: speciaal

voor leesgrage grootouders en hun kleinkinderen. • Do 5/11: Boeken voor professionals en specifieke vak-

gebieden tijdens de nocturne • Vr 6/11: Knackdag: Diepgravende gesprekken met

klinkende namen • Ma 9/11: Dag van de Polemiek i.s.m. De Standaard:

Pittige debatten met spraakmakende schrijvers

4.10.6 Op de beursvloer Routefolders Na het succes van de themaroutes vorig jaar, waren er opnieuw twee routefolders om een specifiek doelpubliek wegwijs te maken op de Boekenbeurs. • KIDZ Routefolder: Een herfstvakantie lang was het

Boekenbeurs. Daarom werden kinderen en jongeren extra verwend met deze folder. Van de stands met kinder- en jeugdboeken tot het volledige Kidz-programma. • Routefolder voor LEERKRACHTEN >

nieuw!: Om de leerkrachten niet alleen tijdens maar ook buiten de Leerkrachtendagen de weg te wijzen naar alle standen met een educatief aanbod en naar de activiteiten voor leerkrachten op de Boekenverdieping.

Doe de Groeten-van-de-Boekenbeurs-postkaart-route

• AXI hielp om de voorkant van de postkaart te maken. • DWARREL schrift mee aan de tekst. • Met SPEUR ontdekken de kinderen welk Boekenbeest

het best bij hen past. Daarna maakten ze een postzegel met hun eigen Boekenbeest. • GIECHEL zorgde voor een echte boekenvakantiefoto. Heel wat kinderen deden enthousiast mee en postten hun postkaart in de speciale brievenbus op de stand van De Post. Extra activiteiten op de beursvloer > nieuw! De standhouders leverden dit jaar een extra inspanning om meer beleving te creëren op de beursvloer, van Chinese kalligrafie en Joodse muziek tot bijzondere fotosessies, culinaire proefmomenten of lachsessies. Deze activiteiten werden erg geapprecieerd door het publiek. De Boekenbeurs wil hier in de toekomst zeker nog meer op inzetten. • Op de stand van de VRT in hal 4 waren er dagelijks live

uitzendingen van Radio 1, Radio 2, Klara, MNM en Studio Brussel - in totaal goed voor bijna 50 uur live radio. • De nieuwe cateraar Gourmet Invent verwende de

bezoekers op verschillende locaties met heerlijke koude & warme gerechten in self-service en met een originele sapjesbar. • Heel wat stands verrasten het publiek met een leuk

mini-event, een bijzondere meet&greet sessie of muziek. Deze extra beleving op de beursvloer bleek erg aan te slaan bij het publiek. • Met een ploeg enthousiaste journalisten zorgde CJP

dagelijks voor heet-van-de-naald verslaggeving vanop de Boekenbeurs. Je kon het boekengebeuren in woord en beeld volgen via www.cjp.be en www.boekenbeurs.be. • De Boek.be Lounge in hal 4 (stand 431) was een gezel-

lig rustpunt waar je niet alleen kon verpozen bij een koffietje maar waar ook heel wat te beleven viel (i.s.m. Ergo Comfort bvba). Je kon er het cultuurjournaal van Exqi bekijken of kennismaken met het SMART Board (interactive whiteboard, i.s.m. VSV). Op 5 en 10 november was er Het Uur van de Literatuur, een gezellig literair rendez-vous met gastvrouw Jelle Van Riet.

> nieuw!

Alle kinderen van 6 tot 12 jaar konden zelf een leuke postkaart in elkaar knutselen en opsturen naar vrienden of familie. Op 4 plekken op de beursvloer hielpen twee vrienden van de Boekenbeesten de kinderen bij het maken van een super­ originele postkaart.

4. PROMOTIE, COMMUNICATIE & EVENEMENTEN

41

Cera-nocturne > nieuw! Exclusief voor Cera-vennoten werd een aparte nocturne georganiseerd op dinsdag 3 november. Cera-vennoten konden genieten van een mooie korting op de toegang en werden verwend met tapas op de beursvloer én een programma op de Boekenverdieping. Deze besloten nocturne was een succes met bijna 5000 deelnemers. Prijs voor de Mooiste Stand Een blijver op de Boekenbeurs! De vakjury, bestaande uit Iris Vanspauwen, Leen Scholliers en Michael Decock, nomineerde vijf stands bij aanvang van de Boekenbeurs: De Geus, Academic and Scientific Publishers, Lampedaire, Roularta Books en Paard van Troje. De vakjury kende de Prijs voor de Mooiste Stand toe aan Lampedaire Uitgevers (stand 432), een flamboyante stand die een juiste vertaling vormde van het productaanbod. Kleurgebruik, afwerking en sterke grafische kwaliteiten werden geprezen. Ook de functionele communicatie (bv. signeersessies) klopte. Ondanks de relatief kleine oppervlakte had de stand een zeer grote uitstraling, niet in het minst door het belichtingsconcept, de naam ‘Lampedaire’ waardig.

toeristische en culturele centra, bibliotheken, hogescholen en universiteiten en horeca en werd hij overal op de beurs verdeeld (70.000 ex.). • VRT radio zond bijna 50 uur live uit vanop haar stand in

hal 4 (120 m²). Alle radionetten van de openbare omroep kwamen de geur van de boeken opsnuiven: er waren uitzendingen van Radio 1, Radio 2, Klara, StuBru en MNM. In de periode van 7 oktober tot 30 oktober was de radiospot van de Boekenbeurs op dezelfde 5 zenders te beluisteren.

• Op Canvas werd de Canvas Book Delivery uitgezonden:

Frieda Van Wijck ging op haar rode scooter een boek ophalen bij de ene om het af te leveren bij de volgende gast. De kijker kreeg leestips én een inkijk in het leesgedrag van de bekende medemens. Op vrijdag 30 oktober was het cultuurprogramma Strada te gast op de Boekenbeurs. Frieda Van Wijck praatte o.m. met Geert Joris over de zin en onzin van e-books.

• Om het parkeren voor standhouders en auteurs te ver-

gemakkelijken, zorgde Jaguar opnieuw voor een comfortabele shuttledienst. Zo’n 600 personen maakten er dankbaar gebruik van. (i.s.m. Centraal Boekhuis) De jury gaf een eervolle vermelding aan de stand De Drie Leliën omwille van de rust, de ruimte en de overzichtelijkheid die weliswaar op kleine schaal maar toch op een geslaagde wijze aanwezig was. Het publiek, dat zijn stem kon uitbrengen op de mooiste stand via een stemformulier, koos voor De Geus als mooiste stand, een sfeervolle boekenstand waar pianomuziek voor een extra cachet zorgde.

4.10.7 Partners & Media • Partner Knack zorgde

opnieuw voor de handige Boeken­beursgids van 48 pagina’s met alle info over de Boekenbeurs en het volledige programma van de Boeken­verdieping. Eind oktober verscheen deze speciale bijlage bij Knack (oplage: 143.000 ex.). Daarnaast werd deze gratis gids verspreid naar 42

4. PROMOTIE, COMMUNICATIE & EVENEMENTEN

• In samenwerking met Joker was

er weer een leuke wedstrijd met als inzet een mooie reis. Wie meedeed, maakte kans op een van de acht vliegtuigtickets naar New York. Zo’n 700 mensen waagden hun kans. • BASE zorgde opnieuw voor Speaker’s Corners tijdens

de nocturne van donderdag 5 november: ludieke acteurs van het improvisatietheater lieten het publiek op geestige wijze kennismaken met het nieuwe boekenaanbod. • De samenwerking met brouwerijen De Koninck &

Moortgat resulteerde o.a. in de productie van 200.000 bierviltjes met het logo van de Boekenbeurs; ze werden verspreid in cafés over heel de provincie Antwerpen. Op de beursvloer pakten de brouwerijen uit met de succesvolle kado­ verpakkings­dienst Bière Literaire (geschenk­ verpakking voor het aangekochte boek).

4.10.8 Scholenprogramma Helaas kon Boek.be in 2009 geen begeleid programma en geen gereduceerd tarief aanbieden aan leerlingen van de 3de graad basisonderwijs die in klasverband de Boekenbeurs willen bezoeken. De Beoordelingscommissie Leesbevordering van de Vlaamse regering kende immers geen subsidies toe voor het scholenprogramma op de Boekenbeurs. Toch werden de scholen opnieuw uitgenodigd om op maandag 9 en dinsdag 10 november in schoolverband een vrij bezoek aan de Boekenbeurs te brengen. De leerkracht werden verzocht om zelf te zorgen voor een zinvolle omkadering van het bezoek.

de opbrengst van de actie kocht het Rode Kruis muskietennetten en zorgde het voor de verspreiding en sensibilisering ter plaatse. Een muskieten­net kost … 5 euro. Met één boekje kon je dus een mensenleven redden. Promotiemateriaal en mediacampagne De actieperiode van Stories for Life werd ondersteund door • affiches en displays in de boekhandel en affiches in bibliotheken • radiospots op Studio Brussel • een voorpublicatie van een van de verhalen in Humo • een advertentiecampagne in Het Nieuwsblad.

4.10.9 Perszaal naast Ingang 1 > nieuw! De nieuwe, aparte persruimte die we in 2008 op de Boekenbeurs creëerden, werd goed onthaald. Om de pers nog betere faciliteiten aan te bieden, verhuisde de persruimte naar de kantoren van antwerp expo aan Ingang 1. In deze grote ontvangstruimte vonden persmensen niet alleen up-todate informatie, maar ze konden er ook rustig aan een artikel of nieuwsbericht werken of afspreken met auteurs voor interviews. De Boekenbeurs kon rekenen op zeer grote belangstelling vanwege de pers: meer dan 420 persmensen en 35 televisie­ ploegen meldden zich aan in de nieuwe perszaal en zorgden voor een uitgebreide verslaggeving in woord en beeld. Van juni tot november 2009 verschenen er ruim 300 artikelen over de Boekenbeurs in de geschreven en online pers (+33% t.o.v. 2008), met een opmerkelijke stijging voor wat betreft krantenartikels (+ 35% t.o.v. 2008). Ook opmerkelijk was dat meer dan de helft van alle artikelen het woord ‘Boekenbeurs’ in de titel bevatte en bijna de helft (45%) van alle artikels geïllustreerd werd met beeldmateriaal.

4.11 Stories for Life Op 11 november lanceerde Boek.be Stories For Life, een kortverhalenbundel van negen markante Vlaamse auteurs: Rachida Lamrabet, Tom Lanoye, Dimitri Leue, Bart Moeyaert, Tom Naegels, Joke van Leeuwen, Margot Vanderstraeten, Dimitri Verhulst en Erik Vlaminck. Met deze unieke verhalenbundel leverden Boek.be, de Vlaamse Boekverkopersbond en de Vlaamse Auteurs­ vereniging een bijzondere bijdrage voor Music For Life, de goede doelenactie van Studio Brussel. Van 12 november tot 24 december werd Stories For Life voor 5 euro te koop aangeboden in meer dan 200 Vlaamse boekhandels. Met

Samenwerking Het bijzondere aan dit boekje was dat alle schakels in het ontstaan ervan met geen of zo weinig mogelijk kosten tot stand zijn gekomen. De negen auteurs engageerden zich belangeloos om hun verhalen te schrijven voor het goede doel. Daarnaast stelden de producenten alles in het werk om gratis of tegen kostprijs materiaal en/of diensten leverden. Ook vormgever Tom Hautekiet en fotograaf Koen Broos deden een belangeloze duit in het zakje. Tot slot verkocht de boekhandel Stories For Life zonder winst. Op die manier hoopte Boek.be een zo groot mogelijke bedrag bijeen te kunnen brengen voor het goede doel. Resultaat Op 24 december werd een tussenstand van de verkoop opgemaakt. Geert Joris overhandigde een cheque van 150.000 euro aan het Studio Brussel team in het Glazen Huis. Uiteindelijk werd na de definitieve afrekening ca. 185.000 euro opgehaald. Een ongelooflijk mooi resultaat dankzij de inzet van onze boekhandels. Het bedrag had nog hoger kunnen zijn als de fiscus een uitzondering zou hebben gemaakt op de btw van 6%. Herhaalde pleidooien om dat bedrag – een goeie 10.000 euro – kwijt te schelden, leverden helaas niets op. Stories For Life kwam tot stand dankzij de medewerking van Studio Brussel, Humo, Corelio, Het Nieuwsblad/De Gentenaar en Igepa. Met dank aan Print ’n Display en No Limit. 4. PROMOTIE, COMMUNICATIE & EVENEMENTEN

43

44

5. DE VLAAMSE UITGEVERS VERENIGING (vuv)

5.1 STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN De Vlaamse Uitgevers Vereniging (VUV) is de belangen­ organisatie voor de uitgevers van boeken in Vlaanderen. VUV volgt het reilen en zeilen in de branche, representeert de s naar de overheid en andere instanties, verzorgt dienstverlening, informatie en collectieve promotie voor haar leden in nauwe samenwerking met de overkoepelende organisatie Boek.be. De leden van VUV zijn uitgevers van zowel algemene boeken (fictie, non-fictie, strips, kinder- en jeugdboeken) als educatieve, wetenschappelijke en informatieve uitgaven.

• Nancy Derboven (Acco - GEWU) • Franck Libeer (Die Keure - GEWU) • Dries Vanhove (Plantyn - GEWU)

Geert Van den Bossche wordt op 8 september 2009 door de Raad van Bestuur voorgedragen als gedelegeerd bestuurder van VUV. Van 6 april tot 6 september is Selm Wenselaers actief als projectmedewerker bij VUV. Vanaf 17 november wordt hij vervangen door Sarah De Graef, die verantwoordelijk wordt voor een aantal projecten zoals de buitenlandse beurzen, de Plantin-Moretusprijs, de Beste Boekenjuf/-Meester en het GEWU-(markt)onderzoek.

5.2 SAMENSTELLING EN werking BESTUUR Geheel onverwachts moesten we het overlijden van Jan Berghmans vernemen in november 2009, juist na de intensieve Boekenbeursperiode, waar velen hem nog ontmoetten en spraken. Als bestuurslid heeft Jan zich onverdroten ingespannen voor de belangen van de kleine uitgeverijen. Als uitgever schiep hij voortdurend kansen voor poëzie. Vorig jaar werd Jan Berghmans nog gehuldigd op het Antwerpse stadhuis voor zijn verdiensten. Wij huldigen hem hier, node postuum, voor zijn werk en inzet als uitgever en bestuurder bij VUV.

Evolutie ledenbestand De Algemene Vergadering van 12 mei 2009 verwelkomde de volgende uitgeverijen als definitief lid: Olala Books (GAU), mj Publishing (GEWU), AMW Power-Write History (nu Write History - GAU), Uitgeverij Vrijdag (GAU), Lampedaire (GAU) en Deystere (GAU). Dargaud-Lombard, Dupuis en De Ballon fuseren onder de naam Ballon Media; Houtekiet en BMP fuseren tot Linkeroever Uitgevers; ER Productions/Paradiso, Caramel, Facet en Abdij Bethlehem worden op eigen verzoek geschrapt. In de loop van het jaar worden 2voor5, Flying Pencil, Witsand, Stichting Charles Catteau en Luster als voorlopig lid aanvaard. Op 31 december 2009 telt de vereniging in totaal 94 leden.

Bestuur Het bestuur van de VUV was per 1 januari 2009 samengesteld uit de volgende leden: • Rudy Vanschoonbeek (Uitgeverij Vrijdag - GAU), Voorzitter • Patrick Hermans (Altiora Averbode - GEWU), Vice-voorzitter • Matthias Lannoo (Lannoo - GAU), Penningmeester • Hilde Van Laere (Uitgeverij De Boeck - GEWU), Secretaris • Johan de Koning (Standaard Uitgeverij - GAU) • Isi De Vries (C. De Vries Brouwers - GAU) • Bart Desmyter (De Eenhoorn - GAU) • Jan Berghmans (Berghmans Uitgevers - GAU) • Peter Van Achteren (Cego - GEWU)

46

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

Geert Van den Bossche

Sarah De Graef

Vertegenwoordigingen • Raad van Bestuur Boek.be: Rudy Vanschoonbeek,

Patrick Hermans, Johan de Koning en Hilde Van Laere. • Boekenbeurscommissie: Patrick Hermans (Averbode),

Frank Jaspers (Linkeroever Uitgevers) en Leen Lever (Standaard Uitgeverij) • Promotiecommissie Boek.be: Philippe Werck (Clavis), Mieke Deprez (Lannoo) en Leen Lever (Standaard Uitgeverij). • Boekenbank Raad van Bestuur: Frank Dewulf (Lannoo), Algemene Vergadering: Hilde Van Laere (De Boeck). • Werkgroep Opleiding (Kenniscentrum): Tim Seynaeve (De Boeck), Patricia Defour (Standaard Uitgeverij), Marieke van der Vloedt (Van In) en Geert Van den Bossche. • Werkgroep Innovatie (Kenniscentrum): Marc Verhagen (Luster), Ramses De Kuyffer (Standaard Uitgeverij), Geert Lybaert (Van In), en Geert Van den Bossche. • Werkgroep Jeugdboeken (Promotiecel): Koen David (Abimo), Tanja Appeltants (Clavis), Bart Desmyter (De Eenhoorn), Els Depooter (Standaard Uitgeverij) en Chris Boudewijns (WPG). • Overleg Nederlandstalige Uitgeverij en Boekhandel (ONUB): Rudy Vanschoonbeek (met Patrick Hermans als plaatsvervanger). • Federation of European Publishers / Fédération Européenne des Editeurs • (FEP/FEE): Rudy Vanschoonbeek en Geert Van den Bossche. • Boekenoverleg: Geert Van den Bossche.

5.3 MARKTONDERZOEK 2009 was een succesjaar voor het boek in Vlaanderen Uit de jaarcijfers van de boekenverkoop in Vlaanderen in 2009 van GfK Retail and Technology Benelux blijkt dat, ondanks de economische crisis, de boekenverkoop in 2009 gestegen is met bijna 10 % in omzet en 5,9% in aantal boeken. Boeken blijven het dus verrassend goed doen in Vlaanderen. Voor meer info, zie 2.3.1 Marktonderzoek: de boekenmarkt in 2009.

5.4 DOSSIERS & ACTIVITEITEN 5.4.1 VUV ALGEMEEN Fiscale behandeling van inkomsten uit auteursrechten De nieuwe wet werd gepubliceerd op 16 juli 2008, maar mede door het lobbywerk van VUV werd het in gang treden van de inhoudsplicht verlaat naar 1 januari 2009. De uitvoeringsbesluiten zijn er ook in 2009 niet gekomen, maar de fiches 273S en 281.45 werden eindelijk gepubliceerd, samen met een samenvattend opgaven voor inkomsten vanuit auteursrecht. VUV informeerde haar leden uitvoerig over de nieuwe fisca­ li­teit. Kurt Van Damme presenteerde een verhelderende bullet point nota, een modelbrief om auteurs in te lichten over de nieuwe regeling en een adviesnota inzake buitenlandse auteurs; informatie werd verspreid over details van de regeling, over parlementaire vragen terzake, interessante infosessies en websites met relevante informatie. VUV besliste ook tot het inschakelen van een fiscaal raadsman om te komen tot de meest optimale oplossingen voor verdere interpretatie- en toepassingsproblemen betreffende de nieuwe regeling. In het bijzonder wordt de raadsman ingeschakeld op een aantal knelpunten te verduidelijken: • Het al dan niet bestaan van inhoudingsplicht RV bij betalingen aan vzw’s en feitelijke verenigingen zoals universiteiten; • De precieze werkwijze bij betalingen aan auteurs die in het buitenland verblijf houden (in het bijzonder Nederland, Frankrijk, Duitsland en Gr.-Br.), met name in het licht van de fiches 273S en 276R; • De verhoudingen tussen onkostenvergoedingen van allerlei slag en het nieuwe fiscale stelsel inzake auteursvergoedingen; • Opdrachtwerk (split loutere vergoeding materiële werk en eigenlijke auteursrechtelijke honorarium). In dit laatste dossier is het doel te komen tot twee eenvoudige categorieën van opdrachtwerkers, zonder split. Er zal een formele vraag worden gesteld aan de Dienst Voorafgaande Zaken van de FOD Financiën, zodat we een vaste en door de fiscus aanvaarde/gedoogde gedragslijn kunnen uitwerken.

Modelcontracten Onder leiding van Kurt Van Damme, juridisch adviseur van Boek.be, worden sneuvelteksten ontwikkeld in voorbereiding van auteurscontracten voor educatieve, wetenschappelijke en voor algemene uitgaven. Deze teksten worden uitgebreid besproken in de Werkgroep Juridische Zaken en in de leden­ groepen GAU en GEWU. Na onderhandelingsvergaderingen met de Vereniging van Educatieve en Wetenschappelijke Auteurs (VEWA) en de Vlaamse Auteurs Vereniging (VAV), wordt telkens terug­ gekoppeld naar de respectieve ledengroepen. Zie ook GAU en GEWU. Waarderingsregels Op vraag van de leden werd een onderzoek opgestart naar de gangbare waarderingsregels in het boekenvak. Bedoeling is de ‘best practices’ in de sector te definiëren, onderverdeeld in 7 categorieën (educatief, juridisch, wetenschappelijk, jeugd, kunst, literatuur en non-fictie), om als richtlijn te worden gebruikt in discussies met de fiscus. Het rapport wordt in het voorjaar van 2010 verwacht. Multimediale rechten Vanuit het principe dat uitgevers alle belang hebben bij het respecteren van auteursrechten in de breedste betekenis van het woord zijn VUV en RUIT ook een dossier gestart omtrent audiovisuele rechten. Het uiteindelijke doel is te komen tot een one-stop-shop voor het clearen van multimediale rechten aan een verlaagd collectief tarief. Dit is een gevoelig dossier waarvoor we een lange adem reserveren. Transportoptimalisatie Samen met het Kenniscentrum trekt VUV het dossier transport­ optimalisatie op gang. In een eerste fase wordt een aantal leden bevraagd over de huidige stand van zaken. In een volgende fase wordt vooral de van de algemene uitgevers afwijkende praktijk bij de educatieve uitgevers onderzocht. Beleidsvoorbereiding De verschillende geledingen van VUV kiezen resoluut voor een meer professionele aanpak die onder meer inhoudt dat GAU, GEWU en GroKi zich beraden over de beleidsprioriteiten van hun subgeleding. Samen met de ontwikkeling van een projectmatige begroting, die voor meer eenduidigheid en transparantie moet zorgen, zal dit ertoe leiden dat het VUV-beleidsplan in de toekomst een breed vertegenwoordigend draagvlak heeft in de hele vereniging. Kostenbeheersing De begroting 2010 werd zorgvuldig voorbereid in overeenstemming met de beleidsprioriteiten van de verschillende ledengroepen en met aandacht voor het beheersen van de kosten, in het bijzonder van de buitenlandwerking van VUV. Op basis van een zorgvuldig samengesteld dossier werd voor €125.000 subsidie toegekend door het FIT (Flanders Investment & Trade).

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

47

Plantin-Moretusprijs 2009 De VUV en het Plantin Genootschap organiseerden voor de tweede maal de vernieuwde Plantin-Moretus­prijzen voor de best verzorgde boeken in Vlaanderen. De vakjury bestond uit Marc Mombaerts (typografisch vormgever; voorzitter), Nicolaas De Schryver (boekbinder), Tessa van der Waals (grafisch vormgever), Michiel Hendryckx (fotograaf) en Luc Vermeire (deskundige pre-press en drukken). Zij lieten hun kritisch oog over meer dan 120 inzendingen gaan en beoordeelden aspecten als letterkeuze, bindwijze en andere grafisch-technische elementen. De Publieksprijs werd georganiseerd in samenwerking met de krant De Standaard die mede instond voor een uitvoerige publicitaire aankondiging in print en online. Naar aanleiding van de uitreiking werd er een mooi vormgegeven brochure aangeboden met een gedetailleerd juryverslag (van de hand van Wim Lemont) en foto’s van de bekroonde werken, die ook dienst deed als tentoonstellings­ catalogus. In 6 categorieën kon de vakjury telkens verschillende titels bekronen. Daarnaast kon de jury ook het werk van een jonge, pas afgestudeerde vormgever een prijs geven. Er werden geen boeken bekroond in de categorie ‘Werk van Vlaamse vormgevers voor buitenlandse uitgevers’. De winnaars ontvangen een trofee die ontworpen werd door van Looveren en Princen. De volgende veertien werken werden bekroond:

Categorie Literatuur Betoverende Katastrofe Kroniek van een polychroom eremiet Vormgever: Danny Dobbelaere (Gent) Uitgever: Het balanseer Auteur: Willy Roggeman Er is overal meer ginder dan hier Vormgever: Gert Dooreman (Gent) Uitgever: Davidsfonds Auteur: Bob Van Laerhoven The Rearrangement Vormgever: Studio Luc Derycke (Gent) Uitgever: MER. Paper Kunsthalle Auteur: Adam Lehner Opzicht. Gedichten Vormgever: Studio Luc Derycke (Gent) Uitgever: Poëziecentrum Auteur: Bart Janssen

48

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

Categorie school- en studieboeken en wetenschappelijke uitgaven Dans in Québec. Concertgebouwcahier Vormgever: Jurgen Maelfeyt (Gent) Uitgever: Borgerhoff & Lamberigts Auteurs: Guy Cools, Isabelle Poulin, Philip Szporer en Isabelle Van Grimde Bouwblokkenboek. Over het bouw­ blokkenweefsel in Antwerpen, theorie en praktijk Vormgever: Lodewijk Joye (Antwerpen) Uitgever: Academic and Scientific Publishers/UniversityPress Antwerp Redactie: Katrijn Apostel, Dirk Janssen, Filip Pittillion

Categorie Kunst- en fotoboeken en catalogi van tentoonstellingen en musea Michaël Borremans Whistling a Happy Tune Drawings / Tekeningen Vormgever: Koen Bruyñeel (Kortrijk) Uitgever: Ludion Auteur: Michaël Am Academia. Qui es-tu? Vormgever: Studio Luc Derycke (Gent) Uitgever: Axel Vervoordt ism MER. Paper Kunsthalle Auteur: Bernard Lietaer, Henri-Claude Cousseau, Dominique Païni, e.a. Observatorium. Johan Tahon Vormgever: Studio Luc Derycke (Gent) Uitgever: Ludion Auteur: Paul Depondt, Wim Van Mulders en Peter Verhelst VSTA08. Van Stof tot Asse 7de editie Vormgever: Hugo Puttaert Visionandfactory (Brussel) Uitgever: Galerie De Ziener

Categorie overige non-fictie Cross-over. Kunst, media en technologie in Vlaanderen Vormgever: OSP (Open Source Publishing, Brussel) Uitgever: LannooCampus en BAM Auteur: Liesbeth Huybrechts

Categorie Kinder- en jeugdboeken Het grote vriendelijke en ondeugende boek voor tuinpiraten Vormgever: Johan Vandebosch (Tongeren) Uitgever: Borgerhoff & Lamberigts Auteur: Emmie Declerck

Debuutprijs voor jonge afgestudeerden Der Naturen Bloeme Vormgever: Katrien Dellafaille (Gent-Brussel) Uitgever: Katrien Dellafaille Auteur: Jacob van Maerlant

Publieksprijs voor beste boekomslag Na het succes van de eerste Publieksprijs voor het Beste Boekomslag in 2008 kon het publiek opnieuw meestemmen op het beste boekomslag via de website van partner De Standaard. Met 1790 voorkeurstemmen gaat de Plantin-Moretus Publieks­ prijs naar Het geheim van de keel van de nachtegaal Vormgever: Leen Depooter (Gent) / Quod.voor de vorm Uitgever: De Eenhoorn Auteur: Peter Verhelst Illustraties: Carll Cneut Winnares Leen Depooter mag voor De Post een postzegel ontwerpen die in 2011 zal worden uitgegeven. De feestelijke uitreiking, voorafgegaan door een interessante studienamiddag voor uitgevers en vormgevers georganiseerd door het Plantin Genootschap, ging door in Bozar op 4 juni 2009.

Die dag ging ook de tentoonstelling ‘De best verzorgde boeken van 2009’ in Bozar van start, in een vormgeving van Johan Van Looveren en Hilde Princen. De tentoonstelling was gratis toegankelijk van 30 juni tot 24 augustus. De bekroonde boeken werden ook nog tentoongesteld op Stiftung Buchkunst (Leipzig) en de Frankfurter Buchmesse.

5.4.2 GROEP ALGEMENE UITGEVERS De Groep Algemene Uitgevers (GAU) behartigt de belangen van de Vlaamse boekenuitgevers van literatuur, kinderboeken en non-fictie onder de koepel van de Vlaamse Uitgevers Vereniging (VUV), die op haar beurt deel uitmaakt van Boek.be. Deze heterogene groep wil de boekverkoop in Vlaanderen stimuleren. Door een kwaliteitsvol, langetermijn­ beleid te definiëren wil de GAU de Vlaamse boekenuitgevers ondersteunen en hiertoe relevante activiteiten ontwikkelen. In december 2009 zijn er 66 uitgeverijen bij de Groep Algemene Uitgevers aangesloten. De GAU houdt in 2009 een brede consultatieronde om voor het eerst de GAU-beleidsprioriteiten te definiëren onder de categorieën: informatie, professionalisering en dienst­ verlening, promotie, lobbywerk, en participatie en netwerken. GAU zet in op een fatsoenlijke leenvergoeding, een goed overlegd modelcontract, de ‘verovering’ van de Nederlandse markt en het inspelen op de veranderende markt met het e-boek. Er wordt ook onderzocht hoe de bestaande promotieacties kunnen worden aangevuld en uitgebreid en of de ontwikkeling van nicheacties (low-budget), bv. voor actualiteit, tot de mogelijkheden behoort. Vanwege de heterogeniteit is het wellicht zinvol per jaar op een vast tijdstip een andere nicheactie uit te werken. Op basis van een reeks overlegvergaderingen, met bijzondere aandacht voor de uitgeefpraktijk, ontwikkelt Kurt Van Damme een voorstel voor een overlegd modelcontract voor algemene uitgaven. De constructieve onderhandelingen met de Vlaamse Auteursvereniging (VAV) laten hopen op een overeenkomst in het voorjaar van 2010. GAU hecht ook een bijzondere waarde aan initiatieven die de professionalisering van de leden kan versterken. Ze wordt hierin sterk ondersteund door de informatie- en vormings­initiatieven van het Kenniscentrum van Boek.be. Uiteraard is er veel aandacht voor de veranderende markt: het boek bevindt zich op een scharniermoment, hoe kan GAU hieraan participeren? Hierbij wordt de groep uitgebreid geïnformeerd over de technologische mogelijkheden en knelpunten, de andere kostprijsstructuur (met 21% btw op digitale producten) en mogelijke nieuwe businessmodellen, de noodzakelijke aanpassingen in de administratieve organisatie van de uitgeverij en de belangrijke kwestie van auteursrechten in de digitale context. Een speciaal voor algemene uitgevers uitgewerkt e-boekdossier wordt (via de ledensite) ter beschikking gesteld.

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

49

De buitenlandwerking ondergaat een heroriëntering. Vanwege de onzekerheid over de FIT-subsidie wordt de collectieve deelname aan de London Book Fair geschrapt en keert GAU haar aandacht naar Nederland. Er wordt een aparte werkgroep opgericht om te brainstormen over haalbare acties, in het bijzonder om de bottleneck bij de boekhandels en in de Nederlandse media te doorbreken. De GAU benadrukt in haar beleidsplan het behoud van speciale inspanningen voor de kleine/beginnende uitgevers. Op 19 maart wordt een speciale studienamiddag voor kleine uitgevers georganiseerd over diverse juridische onderwerpen. Dankzij tussenkomst van VUV kunnen de kleine uitgevers onder gunstige voorwaarden deelnemen aan het nieuwe initiatief van de Boeken­happening in Oud-Sint-Jan, Brugge (17-19 april). De stand die op de Boekenbeurs door 3 beginnende uitgevers wordt gedeeld, leidt tot overleg met de kleine/beginnende uit­gevers om een ‘echte’ gemeen­ schappe­lijke stand in 2010 voor te bereiden.

5.4.3 GROEP EDUCATIEVE EN WETENSCHAPPELIJKE UITGEVERS (GEWU) De Groep Educatieve en Weten­schappe­lijke Uitgevers (GEWU) wil voor haar leden toegevoegde waarde creëren door de gezamenlijke beharti­ ging van dossiers in diverse domeinen: marktonderzoek, lobbywerk, promotie, juridische zaken … Dit gebeurt door advies, coördinatie, praktische onder­steuning, begeleiding van projecten, etc. Daarbij streeft GEWU ernaar doorheen haar acties de wil tot samenwerking en overleg tussen de leden verder te verbeteren. Eind 2009 telt de Groep Educatieve en Wetenschappelijke Uitgevers 30 leden. Beleidsplan 2009 GEWU ontwikkelt een actieplan voor 2009. Vanuit de vijf uitgangspunten: gemeenschappelijk belang, langetermijnvisie, reactiviteit, evenwicht en afstemming met VUV en Boek.be worden vijf projecten prioritair gedefinieerd: onder­zoek en marktinformatie; e-publishing; PR, commu­ nicatie en promotie; strategische dossiers (technisch, juridisch, commercieel) en vorming. Deze prioriteiten worden ook vertaald in een rationalisering van de GEWU-werkgroepen (Basisonderwijs, Secundair Onder­wijs, Marketing & Promotie, E-Publishing, Vorming, Export). Er wordt ook een nieuwe Werkgroep opgericht die zich buigt over de specifieke verzuchtingen van de Wetenschappelijke Uitgevers.

50

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

In 2009 gaat speciale aandacht naar een optimale infor­ matie­doorstroming vanuit de Werkgroepen naar de grote GEWU-vergadering en omgekeerd. 1 september in de media GEWU maakt de afspraak niet individueel te reageren op ‘sensationeel nieuws’ rond 1 september (te zware boekentassen, te dure schoolboeken). Er worden standaard antwoorden geformuleerd die ingaan tegen het soms negatieve imago van de sector. GEWU kiest voor positieve berichtgeving over haar kopieercampagne, het project rond dyslexie, de voortgang met Knooppunt, de ICT-enquête, en de digitalisering met het e-boek als mogelijk antwoord op te zware schooltassen. Overleg Dienst Curriculum Het Protocol dat in 2008 werd getekend met de dienst Curriculum, garandeert de structurele uitnodiging van GEWU op regelmatige overlegmomenten. Dat overleg verloopt vlot in 2009, met regelmatige informatie- en gedachteuitwisselingen, voorinzage in de nieuwe leerplannen techniek, geschiedenis en vreemde talen en overleg omtrent de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen. Werkgroep Wetenschappelijke Publicaties De nieuwe Werkgroep komt duidelijk tegemoet aan een reële behoefte bij de Vlaamse wetenschappelijke uitgevers, met een mooie opkomst op de eerste vergadering tot gevolg. De Werkgroep beslist zich in de eerste plaats te focussen op het probleem van de academische accreditering. Onder de vleugels van de VLIR is een commissie (zelf bestaande uit zestien subcommissies) bezig met het opstellen van een Vlaams Academisch Bibliografisch Bestand (VABB). De Werkgroep neemt contact op met de Commissie VABB met de nadrukkelijke vraag tot overleg vanwege de vrees dat de Vlaamse wetenschappelijke uitgeverijen op basis van arbitraire criteria zullen worden geweerd uit de lijst geaccrediteerde uitgeverijen.

Auteursrecht Vanuit het algemene principe dat de kern van de uitgeef­ activiteit uitmaakt, besteedt GEWU in diverse dossiers bijzondere aandacht aan het sensibiliseren omtrent en het doen respecteren van het auteursrecht. Het belang van de sensibiliseringscampagne omtrent kopieergedrag op school, het modelcontract voor educatieve uitgaven, verhuur van schoolboeken, het clearen van audiovisuele rechten en het dyslexieproject moet telkens in de context van het auteursrecht worden begrepen. • Driesporenactie GEWU/RUIT inzake kopieergedrag van en in scholen De campagne rond het bijsturen van het kopieergedrag van en in scholen, die in 2008 werd opgestart, krijgt een nieuw elan. Na uitgebreid overleg met de verschillende koepels, die de campagne opnemen in hun eigen communicatie­ kanalen, wordt de eigen communicatie herhaald met een nieuwe versie van de kopieertest en de bijhorende website.

De nadruk blijft liggen op sensibilisering; het is nog wachten op de melding van een flagrante overtreding van de kopieerregels die een optreden van de beëdigd controleur zou activeren. GEWU bepaalt ook een collectief standpunt betreffende het gebruik van bladmuziek op school.

• modelcontract Na veelvuldige overlegvergaderingen en terugkoppeling naar de ledengroep onder leiding van Kurt Van Damme, huisjurist, zijn de onderhandelingen met VEWA afgesprongen omdat voorzitter Blanpain, op aanraden van een nieuwe raadsman, een compleet nieuw voorstel op tafel legt waarvan de voorwaarden niet aanvaardbaar zijn voor GEWU. GEWU opteert daarom voor een degelijk sectorakkoord dat als referentiecontract kan worden gebruikt voor educatieve publicaties niet in opdracht. Het GEWU-contract, dat het resultaat is van Kurts onvermoeibaar juridisch talent, wordt aan de leden overgemaakt met kleurmarkeringen die aangeven wat wettelijk verplicht is, wat optioneel, plus tips & tricks. • Verhuur schoolboeken Het verhuren van schoolboeken gebeurt al enige tijd, nieuw in 2009 is het feit dat het ook wordt geïntroduceerd in scholen die voordien geen eigen schoolfonds hadden. Aangezien verhuur één van de exploitatiemanieren is waarover auteurs zeggenschap hebben, kan verhuur worden beschouwd als een inbreuk op het auteursrecht. Bovendien is er een afwending van de eigenlijke bestemming (wet op de handelspraktijk, verbod op deloyale handelspraktijk). In het kader van dit juridisch sterke dossier bepaalt GEWU een gemeenschappelijk standpunt, om daarna, in overleg met de betrokken commerciële partijen, een voor de educatieve uitgevers aanvaardbare regeling uit te werken. De mooie collectieve reflex die tot uiting komt in de ad hoc Werkgroep Verhuur leidt uiteindelijk tot de ondertekening van de raamovereenkomst (met nota van toelichting) met de commerciële partijen. De kostprijs van schoolboeken stijgt door de overgang van een eigen naar een extern verhuurfonds met 25%. Deze evolutie zal dus allicht onderdeel worden van de publieke discussie over de kost van het onderwijs. • Audiovisuele rechten Er bestaat op dit ogenblik geen sluitende regeling over wie uitgeverijen moeten aanspreken, hoe tarieven worden bepaald en wat te doen bij een combinatie van film-, muziek- en andere rechten. Het opstarten van dit dossier heeft twee doelstellingen: enerzijds het vereenvoudigen

van de te volgen procedure, anderzijds het bereiken van een sectoriële overeenkomst die aangestuurd wordt vanuit de uitgeefpraktijk. • dyslexie De onderhandelingen met de vzw Die-’s-Lekti-kus om leermiddelen ter beschikking te stellen van dyslectische leerlingen, worden afgerond. Het Memorandum wordt definitief goedgekeurd en het vervolgproject wordt opgestart. De leermiddelen worden voortaan digitaal overgedragen aan de vzw Die-’s-Lekti-kus (niet langer papieren versie), de regeling wordt uitgebreid tot het secundair onderwijs en er wordt afgesproken een vast aantal titels per maand bij de uitgeverijen op te vragen (voor betere spreiding). Er wordt gelobbyd bij het kabinet Onderwijs om de financiering van het vervolgproject veilig te stellen. Gezien de wissel van de Vlaamse regering blijft het wachten op een geschikt ogenblik voor de formele ondertekening van het Memorandum in aanwezigheid van de minister van Onderwijs. Het is uniek in Europa dat uitgevers vrijwillig de wettelijke uitzonderingsregeling voor ‘handicaps’ uitbreiden voor dyslectici. Uit maatschappelijk engagement dragen zij zo bij tot de bevordering van gelijke kansen voor deze leerlingen. Door het toestaan van de uitzondering wordt tegelijk de algemene regel van het auteursrecht onderstreept. Vzw Die-’s-Lekti-kus zal dit project voorstellen op de eerste grote Europese conferentie over dyslexie in 2010. De belangstelling binnen de Federation of European Publishers is groot. marktinformatie Door de GEWU-omzetenquête en het kwalitatief en kwantitatief onderzoek bij leerkrachten in het secundair onderwijs over de (gewenste) wijze van informatieverzameling over uitgaven, kan GEWU haar uitgevers informeren hoe zij hun communicatiemiddelen efficiënter kunnen inzetten. In 2009 wordt wel beslist de omzetenquête te beperken tot de educatieve uitgeverijen: vanwege de dominantie van buitenlandse uitgaven op deze markt heeft deelname door de Vlaamse Wetenschappelijke Uitgevers minder zin.

onderzoek • Lerarenopleiding De Werkgroep Promotie start een onderzoek bij de docenten, bibliothecarissen en studenten van de verschillende lerarenopleidingen in Vlaanderen. Doel is te achterhalen hoe zij zich informeren over enerzijds de specifieke leermiddelen die worden gebruikt in de lerarenopleiding, en anderzijds de leermiddelen voor het basisonderwijs zelf.

5. VLAAmSE uitGEVERS VEREniGinG

51

• ICT op school De enquête over het gebruik van leermiddelen door leerkrachten wordt omgezet in een lobbynota die inzet op de toegevoegde waarde van digitalisering (bv. interactief en ondersteunend oefenmateriaal), met als belangrijke kant­ tekening dat digitaal niet noodzakelijk goedkoper wordt. In samenwerking met het Kenniscentrum krijgt dit onderzoek vervolg: de Universiteit Antwerpen keurt een inter­ disciplinair project goed over de invloed van het beleid op het gebruik van digitale leermiddelen. Op basis van de resultaten van de eigen ICT-enquête wordt de digitalisering in de ons omringende landen onderzocht, expliciet gekaderd in de context van de verdere ontwikkeling van de kennismaatschappij en de belangrijke verantwoordelijk­heid van de overheid hierin, met vier focusgroepen: leerkrachten, pedagogen, uitgevers en beleidsmensen. GEWU neemt deel aan het zogenaamde O5-initiatief (Onder­wijs, Ouders, Overheid, Onderzoek, Ondernemingen), dat tot doel heeft een charter op te stellen over ICTmiddelen in het onderwijs. De gemeenschappelijke visie is dat een structureel en geïntegreerd ICT-beleid in het onderwijs cruciaal is voor de kwaliteit van het onderwijs, de maatschappij en de kenniseconomie GEWU verdedigt in deze context het standpunt dat er géén directe relatie is tussen de kwaliteit van het onder­wijs en de aanwezigheid van digitale infrastructuur: ze herhaalt haar vraag naar ‘gekleurde middelen’ en de noodzaak van structureel overleg met de educatieve uitgevers.

Sensibiliseringscampagne kostenbeheersing Secundair Onderwijs Deze campagne, die nog op vraag van Frank Vandenbroucke wordt georganiseerd door de Koning Boudewijnstichting, start met de publicatie van een rapport over de kostprijs van het secundair onderwijs. Het zwaartepunt van de campagne ligt in het voorjaar 2010, wanneer vijf doe- en denk­dagen zullen worden georganiseerd in de verschillende Vlaamse provincies.

Knooppunt

De Groep Kinder- en Jeugdboeken­ uitgevers (GroKi) levert een belangrijke bijdrage aan de Vlaamse kennis­economie en samenleving. De Vlaamse uitgevers begeleiden intensief auteurs en illustratoren, doen actief aan leesbevordering, lanceren met een mooie regelmaat nieuwe initiatieven en genieten een internationale kwaliteitsreputatie. GroKi streeft naar de verdere ontwikkeling en instandhouding van de professionele kinderboekenuitgeverij in Vlaanderen en pleit voor een doorgedreven beleid om de leescultuur in Vlaanderen beter te ontwikkelen.

Als gezamenlijk project van GEWU binnen VUV, met Boek.be als facilitaire partner, wordt Knooppunt verder uitgebouwd. Er wordt budget voor vrijgemaakt binnen de begroting van VUV, en de nieuwe e-manager van Boek.be, Frank Salliau, organiseert informatie­sessies voor geïnteres­ seerde uitgeverijen. De langere­termijn­strategie van de verzelfstandiging van Knooppunt als aparte vzw onder de koepel van Boek.be, krijgt stilaan vorm. Boekenbeurs Er is grote tevredenheid over de gewijzigde organisatie van de leer­ krachtendagen op de Boeken­beurs en de uit­gebreide promotie van de Promotiecel. De programma’s worden zeer goed bijgewoond, de Dag van de Professional was vooral ’s avonds succesvol. GEWU pleit sterk voor het behoud van dit programma, los van de algemene uitgevers. Voor het eerst is er, naar analogie met de Kids Folder, een educatieve routefolder voor leerkrachten die de educatieve uitgeverijen meer zicht­ baar maakt en hun programma’s bundelt. 52

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

GEWU is verheugd dat ze inspraak krijgt binnen dit forum en formuleert een gemeenschappelijk standpunt dat vooral een positieve boodschap wil uitdragen. De nadruk ligt op kwaliteitsvolle content, het begeleidingsproces dat de educatieve uitgevers mogelijk maken, het succes van het onder­wijs en de rol van gepubliceerd leermateriaal daarin, een internationale vergelijking en de toegevoegde waarde van digitale leermiddelen.

5.4.4 GROEP KINDER- EN JEUGDBOEKEN UITGEVERS

Eind 2009 telt de Groep Kinder- en Jeugdboekenuitgevers 17 leden. Beleidsnota 2009 Vanuit de reeds in 2008 geformuleerde beleidsprioriteiten werkte GroKi in 2009 een heuse beleidsnota uit. Hiervoor baseerde de groep zich op het Memorandum van het Boeken­overleg (zie lager): door aan te sluiten bij de brede verzuchtingen van het boekenvak, kunnen de specifieke verzuchtingen van GroKi gestructureerder worden gecommu­niceerd. In de aanvullende GroKi-nota ligt de nadruk op: de kleinschaligheid van de Vlaamse kinderboekenuitgeverijen, de beperkte export naar Nederland, waarbij de markten bovendien nog verder uit elkaar groeien, en de beperkte

leescultuur in Vlaanderen. De nota legt ook de nadruk over de eigen initiatieven en op de relevante creatieve beroepen in de Vlaamse kenniseconomie. auteurs en illustratoren worden ook vermeld. Het vertrekpunt is dat GroKi de basis legt voor een lees­ cultuur waar vervolgens alle algemene uitgevers later de vruchten van kunnen plukken. De prioriteiten worden gedefinieerd als: lobbywerk; denktank; lees- en boekbevordering, waarbij niet alleen de veelheid aan doelgroepen (kinderen, ouders, leerkrachten, leerkrachten in opleiding, jeugdbewegingen, opvang, …) maar ook aan overheden (Cultuur, Economie, Onderwijs en Welzijn & Gezin) systematisch moeten worden aan­ge­ sproken. Vanuit het besef dat GroKi een aantal goede ideeën heeft ontwikkeld maar niet altijd over de tijd of de middelen beschikt om er geslaagde campagnes van te maken, werd in 2008 geopteerd de GroKi-acties over te dragen aan de Promotiecel van Boek.be. Met de bedoeling meer gestroomlijnde acties mogelijk te maken, meer weerklank in de media te krijgen en een versterkte samenwerking met de boekhandel en het onderwijs te realiseren, wordt de Boek. be-Werkgroep Jeugdboeken aangevuld met GroKi-leden.

Lees- en boekbevordering • Lang Zullen We Lezen Deze actie wordt helemaal opnieuw geconcipieerd. Kris Nelissen, vroeger verantwoordelijk voor een vergelijkbare actie bij Zwijsen werkt een voorstel uit voor ‘Verjaardagsboeken’ dat bijzondere aandacht heeft voor de medewerking van de verschillende partners: uitgeverijen, boekhandels, directies en leerkrachten, ouders en de koepels van de ouderraden. Canon Cultuurcel staat positief tegenover een principiële samenwerking. • Beste Boekenjuf/-Meester GroKi reikt op 25 maart voor de vijfde keer de prijzen voor de Beste Boekenjuf/Meester uit. Dit feestelijke evenement vindt plaats op de derde dag van de Dagen van Literatuureducatie (georganiseerd door Canon Cultuurcel) in de theaterzaal van de Vooruit in Gent. Onder massale belangstelling (de zaal is tot de nok gevuld) verzorgt Kapitein Winokio een feestelijke en vrolijke prijsuitreiking. De jury bestaat in 2009 uit: Bart Desmyter (directeur uit­ geverij De Eenhoorn, voorzitter GroKi en voorzitter jury), Wally De Doncker (auteur en leesbevorderaar), Ria Dorssemont (gedreven en ervaren leesbevorderaar), Veerle Moureau (uitgever bij Davidsfonds) en An Slegers (Beste Boekenjuf 2008). De jury beoordeelt de 51 aangemelde kandidaten op de originaliteit van hun projecten, op leesplezier en motivatie, op aandacht voor speciale zorggroepen en op de presentatie van een goed dossier.

Brigitte Decock, boekenjuf van de Sancta Maria Lagere School in Ronse krijgt als Beste Boekenjuf de hoofdprijs: een mand met 100 boeken voor de school. De Boekenjuffen op de 2de, 3de en 4de plaats: Nele Daneel (juf 1ste leerjaar, VBS Tuimelaar, Stekene), Kris Brigitta (kleuterjuf, H. Hartcollege, Wezembeek-Oppem) en Sonja Bellens (2de leerjaar, SintElizabeth ‘Boekenschool’, Zoersel) worden beloond met respectievelijk 75, 50 en 25 boeken. De vier laatste genomineerden, Esmeralda Vertriest (juf, Freinetschool De Vlieger, Gent), Raoul Vercaigne (gepensioneerde boekenmeester, De Boomhut, Gent), Greet Michiels (logopediste, Sint Janshof Buso, Mechelen) en Rita Feraille (Zorgleerkracht, SintVincent­school, Ekeren)krijgen ieder 10 boeken cadeau. Over het algemeen stelt de jury een positieve evolutie vast: het boekengebeuren op school gaat niet zozeer over niveau­lezen (technisch lezen), maar draait meer en meer rond leesplezier! Ook de actieradius breidt zich uit: niet alleen van klas tot klas, maar ook ouders, bibliotheken of rusthuisbewoners worden actief bij het leesgebeuren betrokken. Lezen wordt niet gereduceerd tot één activiteit maar is wel de optelsom van verschillende momenten en activiteiten (voorleesweek, Gedichtendag, klasover­ schrijdend, …). De boeken werden geschonken door Abimo, Baeckens Books, Clavis, Davidsfonds, De Eenhoorn, C. De Vries-Brouwers, Lannoo, Standaard Uitgeverij en WPG Uitgevers.

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

53

• Bovenste Beste Kinderboek Wat is het beste kinderboek van het jaar? Jaarlijks vraagt de Groep Kinderboekenuitgevers de mening van de kinderen hierover en reikt hiervoor een prijs uit. Per leeftijdscategorie wint 1 kind zijn of haar gewicht in boeken. Bovendien krijgt zijn klas het bezoek van de auteur, illustrator of vertaler van het winnende boek. Het bijzondere aan deze prijs is dat de kinderen stemmen en niet een jury van volwassenen.

Attitude van de leerlingen t.o.v. lezen

In 2009 nemen meer dan 3000 kinderen deel aan de stemming. De winnende boeken zijn: Kleuters Belladonna leert vliegen Auteur: Mieke Hallemans Uitgever: De Eenhoorn

Attitude van de ouders t.o.v. lezen

Eerste graad Tom en Free piraten! Auteur: Jonas Boets Uitgever: De Eenhoorn Tweede graad Geheime missie Olympische Spelen Auteur: Geronimo Stilton Uitgever: Bakermat Derde graad De beelden van Kasàr Auteur: Luc Embrechts Uitgever: Abimo

Denktank • Stages (onder leiding van het Kenniscentrum) In opvolging van de vraag aan het Kenniscentrum van Boek.be om een aantal onderzoeken te laten uitvoeren ter ondersteuning van de verzuchtingen van de kinderboeken­ uitgevers richting nieuwe Vlaamse regering, vinden in 2009 twee onderzoeken plaats. • Céline Bleuzé, Onderzoek rond moeizame lezers Het onderzoeksrapport waarvoor Céline Bleuzé (Masterstudie Vergelijkende Literatuurwetenschappen, UGent) contact had met uitgevers, bibliotheken en het onderwijs, gaat over moeizame lezertjes tussen negen en twaalf. Sommige kinderen hebben om allerhande redenen leesproblemen en vinden in de bibliotheek of in de boekhandel geen boeken op hun niveau die hen bovendien nog kunnen boeien. De kloof tussen hun interesseveld en hun lees­ niveau is daarvoor te groot. Omdat lezen voor hen een hele klus is en omdat er geen boeken zijn die ze leuk vinden, haken velen af. In tegenstelling tot wat men zou vermoeden, is deze groep kinderen heel groot. Een internationaal onderzoek (PIRLS 2006) heeft aangetoond dat de Vlaamse kinderen uit het derde en vierde leerjaar het laagst scoren op het vlak van leesvaardigheid. Ook de houding van de ouders tegenover het lezen scoort erg laag in Vlaanderen. 54

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

Het rapport dat ter beschikking wordt gesteld van de leden, geeft een overzicht van de verschillende soorten moeizame lezers. Daarna wordt overlopen wat voor hen het huidige aanbod is en welke initiatieven worden ondernomen. Het rapport maakt ook duidelijk dat er nog heel wat kan worden gedaan om deze kinderen ervan te overtuigen dat lezen leuk is. Zowat alle instanties die met hen in aanraking komen, kunnen bijkomende acties ondernemen om deze kinderen te ondersteunen en hen het genot van lezen bij te brengen. Er zijn ook heel wat adviezen terug te vinden in het rapport, met inbegrip van een lijst met nuttige adressen voor al wie meer wil te weten komen over dit onderwerp. In haar conclusie houdt Céline een pleidooi om meer te vertrekken vanuit het oogpunt van de kinderen. In de bijlage van de studie zijn ook de statistieken van het PIRLS-onderzoek naar leescultuur in verschillende Europese landen opgenomen. • Ruth Dupré, Leesbevordering in Vlaanderen en Nederland: aanzet tot een vergelijkend onderzoek Voor haar onderzoek interviewde Ruth Dupré (Masterstudie Vergelijkende Literatuurwetenschappen, UGent), Vlaamse kinderboekenuitgevers, mensen van de Stichting Lezen Vlaanderen en van de Stichting Lezen Nederland. De meest in het oog springende conclusie is de zeer verschillende ontstaansgeschiedenis van de twee Stichtingen, die zich vertaalt in een sterk verschillende werking. De verzuchtingen van de Vlaamse uitgevers richten zich vooral op een bredere representativiteit binnen de Stichting Lezen Vlaanderen, een sterkere leesbevordering (in plaats van louter literatuurbevordering) en een breder doelgroepenbeleid.

Lobbywerk Kabinet Onderwijs Vanuit de specifieke onderwijsonderwerpen in de GroKibeleidsnota wordt gepleit voor structureel overleg met de kinderboekenuitgevers, voor aandacht voor boeken in het onderwijs, in het bijzonder in de lerarenopleiding, voor meer auteurslezingen, meer participatie en een sterker doelgroepenbeleid dat rekening houdt met de doorgaande leeslijn. In opvolging hiervan komt Canon Cultuurcel (CC) zich voorstellen aan de kinderboekenuitgevers. Daar wordt afgesproken dat GroKi (meer) gebruik kan maken van de communicatiekanalen van CC, dat de expertise van de uitgevers meer ingezet zal worden in de uitwerking van de leerplannen alsook om de formulering over cultuureducatie te verfijnen. CC plant ook een breed overleg om meer precieze krachtlijnen uit te tekenen omtrent leescultuur. CC is enthousiast over de prijs voor de Beste Boekenjuf. CC zal de prijs opvolgen, onder meer door de expertise verkregen in de nominatieprocedure te bundelen, aanbevelingen uit te schrijven en deze informatie via haar website voor leerkrachten beschikbaar te maken.

5.5 INTERNATIONALE BEURZEN Nederlandse Onderwijstentoonstelling (Utrecht, 27-31 jan 2009)

Vijf educatieve en wetenschappelijke uitgeverijen nemen deel aan de Nederlandse Onderwijstentoonstelling (NOT): Acco, Averbode, Cego Publishers, Pelckmans en Uitgeverij De Boeck. Met 59.000 bezoekers en meer Vlamingen dan bij de vorige editie, heerst algemene tevredenheid. Er is een stijgende vraag naar verkoop op de beurs. Voor de beurs in 2011 wordt een optie genomen op een stand op een kruispunt: dit zal zorgen voor meer exposure voor de Vlaamse deelnemers.

Nieuwe opvallende stand voor internationale beurzen Het subsidiedossier dat voor 2009 werd ingediend bij het FIT (en waarvoor €125.000 is toegekend), handelt over vier buiten­ landse beurzen: Angoulême (georganiseerd door het Vlaams Fonds voor de Letteren), Bologna, London en Frankfurt. In 2009 wordt voor de collectieve VUV-stand gekozen voor een opvallende uitstraling die gebaseerd is op de VUV-tas, ontworpen door Greet Verhoeven. Volgens Laurence Bertels van La Libre Belgique was de draagtas die de Publishers from Flanders uitdeelden, dé hit van de beurs (artikel naar aanleiding van de Fiera in Bologna). Omdat de hedendaags vormgegeven tas met de slogan We were great in the Middle Ages. We moved on én het echtpaar Arnolfini van Van Eyck als eyecatcher zo gegeerd was, gingen vele deelnemers en bezoekers op zoek naar waar ze die tas konden krijgen, met een bij tijden overweldigende toevloed naar de hippe nieuwe collectieve stand tot gevolg. In dit crisisjaar hielden de internationale cont(r)acten van de Vlaamse uitgevers goed stand.

Fiera del Libro per Ragazzi (Bologna, 23-26 maart 2009) De nieuwe gemeenschappelijke stand lokt heel wat geïnteresseerden. De uitgevers hebben meer dan 400 vooraf vast­gelegde afspraken met vertegenwoordigers uit meer dan 35 landen. De stand biedt ruimte aan 7 uitgevers: 7 uitgevers: Abimo, Davidsfonds/Infodok, De Eenhoorn, Lannoo, Standaard Uitgeverij/Manteau, the house of books en Uitgeverij Vrijdag. Ook het Vlaams Fonds voor de Letteren had er een plaats. 5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

55

Karen Tolomei, vertegenwoor­diger van Marleen Mehuys, economisch attaché van Flanders Investment & Trade (Milaan), bezoekt de stand en krijgt de verzuchtingen van de Vlaamse boekensector inzake buitenlandwerking mee.

Bij het bezoek van Ben De Smit, economisch attaché van Flanders Investment & Trade (London), en Geert De Proost, vertegenwoordiger van de Vlaamse Regering in London, worden de verzuchtingen inzake het buitenlandbeleid nogmaals benadrukt.

Buchmesse (Frankfurt, 14-18 oktober 2009) Met China als gastland en de vele seminaries en lezingen over de digitale uitdaging in het boekenvak gaat de 61ste Buchmesse de controverse en discussie niet uit de weg. Angela Merkel zette meteen de toon door aan de vooravond van de Buchmesse op te roepen om (digitale) auteurs­ rechten beter te respecteren. Vanwege de recessie werden minder uitgevers van overzee verwacht, maar tegelijk vond in Frankfurt de eerste Europese première van Tools of Change for Publishing (TOC) plaats, de belangrijkste Amerikaanse conferentie over innovatie in de uitgeverswereld.

London Book Fair (20-22 april 2009) Het succes van de gorgeous green bags kondigt vanuit Bologna de komst van de Vlaamse uitgevers aan en ook hier lokt de tas met het koppel Arnolfini vele bezoekers naar de collectieve stand van de Vlaamse Uitgevers Vereniging. De beurs is druk bezocht, de vele vooraf geregelde afspraken leveren interessante resultaten op, het algemeen gevoel is uitgesproken positief. London wint ook aan belang tegenover de andere internationale boekenbeurzen: deze beurs ‘op mensenmaat’ wordt een steeds belangrijker netwerking event waar het persoonlijk contact met collega’s en partners primeert.

De VUV-stand biedt plaats aan 9 Vlaamse uitgeverijen: Lannoo, Ludion, Mercatorfonds, Ons Erfdeel, Stichting Kunst­ boek, the house of books, Uitgeverij Vrijdag, Universitaire Pers Leuven en Yoyo Books, ook Exhibitions International vindt er een plekje. Andere Vlaamse boekenvakkers, zoals Academia Press, Acco, het Vlaams Fonds van de Letteren en de enige Vlaamse literaire agent, Allied Authors Agency, maken dankbaar gebruik van de collectieve stand.

56

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

De Buchmesse vat met het motto van dit jaar, ‘Tradition & Innovation’, de wereldwijde stemming dan ook uitstekend samen; getuige ook de Vlaamse vertegenwoordiging op deze hoogmis van het wereldwijde boekenvak. In Frankfurt biedt de collectieve VUV-stand plaats aan 15 deelnemers: Abimo, Acco, Averbode, Cego, Davidsfonds/ Infodok, De Eenhoorn, Die Keure, Ons Erfdeel, Pelckmans, Stichting Kunstboek, the house of books, Van In, Uitgeverij Vrijdag en Universitaire Pers Leuven. Ook Bozar, partner van de Plantin-Moretusprijs, krijgt een plaats.

De internationale werking wordt steeds belangrijker voor het Vlaamse boekenvak. Op de Buchmesse, die jaarlijks zo’n 7.000 uitgevers, 10.000 journalisten en een 300.000 bezoekers begroet, vertegenwoordigen de aanwezige bedrijven Vlaanderen in de wereld. Traditionele sterkhouders als Clavis, Lannoo en Standaard Uitgeverij effenen de weg voor uitgeverijen die vooral de laatste vijf jaar hun internationale werking hebben uitgebouwd én voor complete nieuwkomers op de internationale markt zoals Uitgeverij Vrijdag en Lampedaire Uitgevers. De traditionele bescheidenheid maakt dat de economische waarde van deze sector niet altijd wordt erkend. Als één van de belangrijkste creatieve industrieën (groter dan de film- en de muziekindustrie in België) versterken de

Vlaamse uitgevers op de Buchmesse de oproep tot een ook van overheidswege innovatieve benadering van de Vlaamse boekensector. Voor het eerst wordt een Vlaams export­ dossier samengesteld dat deze boodschap kracht bijzet en waarmee de uitgeverijen ontegensprekelijk demonstreren hoe ‘Vlaanderen in Actie’ al volop gerealiseerd wordt in het uitgeversvak. VUV stelt ook een uitgebreid evaluatiedossier samen dat het belang van collectieve deelname aan de buitenlandse beurzen nogmaals benadrukt.

5.6 LOBBYWERK • ADEB (beroepsvereniging van de Franstalige uitgevers)

Nationaal • Administratie/Kabinet Cultuur

Vraag tot structureel overleg, mogelijke projecten ter ondersteuning van de leescultuur en de boekverspreiding, meer aandacht voor boeken op de openbare omroep. • CultuurInvest

Overleg over welke boekendossiers in aanmerking kunnen komen voor steun, aandacht voor marktprospectie (ook in Nederland). • Flanders Investment & Trade / Kabinet Economie

Er worden intensieve besprekingen gevoerd met het FIT. De najaarscall 2009 wordt afgeschaft, er heerst grote onduidelijkheid over de vernieuwde werking onder de nieuwe Vlaamse regering (minister Kris Peeters). Bedoeling is de boekensector als doelsector erkend te krijgen zodat onze internationale activiteiten zouden kunnen worden opgenomen in het Actieprogramma 2011. Naar aanleiding van de Buchmesse bundelt VUV de internationale activiteiten van de deelnemers in een exportdossier dat wordt overgemaakt aan het FIT en het kabinet Peeters. Er wordt ook een nota opgesteld die nadrukkelijk de econo­mische kaart trekt, onder meer gebruikmakend van de Arthena-studie waaruit het economische belang van de auteursrechtelijke sectoren in België blijkt. • Administratie/Kabinet Onderwijs

Verdedigen van GEWU- en GroKi-standpunten inzake onderwijsbeleid en (digitale) leermiddelen, leescultuur en de doorlopende leeslijn, AVI-normering, uitwisselen van informatie, structureel overleg. • Canon CultuurCel

Overleg over brede samenwerking, zowel met de kinderboeken- als de educatieve uitgevers. Mogelijke steun voor de vernieuwde actie Lang Zullen We Lezen, opvolging van de Beste Boekenjuf/-Meester. • Federale regering

Samen met een voor elke minister samengesteld boekenpakket, geschonken door de Vlaamse uitgevers, worden de federale eisen van VUV, VBB en Boek.be aangeboden aan eerste minister Herman Van Rompuy.

Overleg over gezamenlijke standpunten inzake dossiers op federaal niveau, uitwisseling van informatie, gezamenlijke rapportering aan FEP. • Arthena

Overleg over hoe de creatieve sectoren hun lobby­werk beter kunnen bundelen, bespreking van het Arthena­ rapport en politieke opvolging daarvan. • Vlaams Fonds voor de Letteren

Overleg over hoe onze inspanningen beter op elkaar af te stemmen en betere informatie-uitwisseling over bv. nieuwe publicaties, fragmentvertalingen, mogelijkheden vertaalsubsidies, beurzen voor mentorship illustratoren Bologna, stimuleringsbeurzen, etc. Voorbereiding Publishers’ Tour (2010). Medewerking Vlaanderen gastland in Angoulême. • Stichting Lezen

Overleg over de samen­werking, ruimere representatie in de Raad van Bestuur en een breder doelgroepenbeleid. • BoekenOverleg

Het Memorandum Boeken­Overleg is het concrete resultaat van het BoekenOverleg waarin de spelers van het boekenveld in Vlaanderen samenkomen.

Internationaal • Nederlandse Taalunie/ONUB

Overleg over Vlaams-Nederlandse samenwerking omtrent thema’s die het boekenvak aanbelangen zoals vakopleiding, vaste boekenprijs, NUR-codering en marktgegevens. • Titelbank

In de zomer van 2009 is het Centraal Boekhuis dan toch van start gegaan in dit dossier dat al tien jaar aansleept. Met ondersteuning van VUV ijvert Boekenbank voor de belangen van de Vlaamse uitgevers. • Federatie van Europese Uitgevers (FEP/FEE)

Informatie-uitwisseling met Europese uitgevers­ verenigingen omtrent dossiers die op nationaal of Europees niveau van belang zijn (copyright, piraterij, ecommerce, fiscaliteit, nieuwe media, digitalisering,…). Ook gezamenlijke standpuntbepaling in Europese dossiers is hier van belang. Actueel zijn de Europese 5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

57

dossiers omtrent bijvoorbeeld Google, de Copyright Directive en de nieuwe richtlijn over de veiligheid van speelgoed. De Algemene Vergadering van november, waarop Frank Salliau, e-manager van Boek.be, het project www.e-boek.org voorstelt, wordt georganiseerd in Gent.

5.8 THEMA’S VOOR DE TOEKOMST • Het e-boek • Werkgroep Nederland • Het imago van de uitgever • Verdere opvolging van dossiers omtrent fiscaliteit van

de auteur, btw gemengde/digitale producten, modelcontracten, leenrecht • Versterking buitenlandwerking (ook Nederland),

in samenspraak met FIT en Boek.be • Verzelfstandiging van Knooppunt • Sectorovereenkomst inzake multimediale rechten • Erkenning van de wetenschappelijke uitgevers in het

VABB • Ontwikkeling van een nieuwe actie Lang Zullen We

Lezen, in samenwerking met Boek.be, Canon Cultuurcel en de ouderkoepels

• Verdere intensifiëring en optimalisering van de eigen

dienstverlening en de samenwerking met Boek.be

5.7 DIENSTVERLENING VUV verzorgt uitgebreide dienstverlening voor haar leden, informatieverspreiding over haar werking, relevante onderwerpen en dossiers, vergaderagenda’s en verslagen, juridisch en ander advies en ondersteuning, participatie in of samenwerking met Boekenbank, het ISBN-kantoor en Ruit.

Boekenbank Voor informatie over de samenwerking met Boekenbank, zie het jaarverslag van Boekenbank.

ISBN-kantoor Door een akkoord met het ISBN-kantoor van het Nederlandse taalgebied in Culemborg vervult de VUV deze functie voor alle titels die in Vlaanderen verschijnen. VUV doet daar­voor een beroep op de administratieve diensten van Boek.be en Boekenbank. De doorstroming van de Vlaamse ISBN’s naar Nederland gebeurt dagelijkse via een Onix­ protocol. Deze afspraken maken het de Vlaamse uitgevers makkelijker om hun ISBN-registratie en -administratie te voeren.

Ruit Ruit cvba is de beheersvennootschap die instaat voor het beheer en de verdeling van alle binnen- en buitenlandse vergoedingen uit wettelijke licenties (reprografie, leenrecht en, in de toekomst, thuiskopie en digitale onderwijsuit­ zondering) onder de Vlaamse uitgevers die lid zijn van de vennoot­schap. Kurt Van Damme blijft naast zijn werkzaamheden voor Ruit en Reprobel ook actief als juridisch adviseur voor alle aangelegenheden van de vereniging en haar leden. Voor informatie over de samenwerking met Ruit, zie het jaarverslag van Ruit. 58

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

• Verdere intensifiëring van de contacten met de overheid,

gebruikmakend van de lobbykracht van Boek.be.

Nominaties & prijzen 2009 Maar liefst 84 nominaties en prijzen hebben de VUV-leden in 2009 verzameld in categorieën die gaan van de Gourmand World Cookbook Awards en de Vrouw en Kultuur Debuutprijs over de Prix du Livre Européen, Cutting Edge Awards en Deutscher Jugendliteraturpreis, tot een Gouden Feniks, Uil en Griffel. Hieronder vindt u de bekroonde titels (in alfabetische volgorde). Aan Chesil Beach Ian McEwan Nominatie Boekdelenprijs 2009 Standaard Uitgeverij African Faces Hugo Maertens, Marnix Neerman, Herman Burssens Top Applications Award 2009 (nov 2009) Lannoo Agent en Boef Tjibbe Veldkamp, Kees de Boer Zilveren Griffel 2009 Boekenpluim van de maand (jan 2009) Lannoo

Cross-over. Kunst, media en technologie in Vlaanderen Plantin-Moretusprijs 2009 categorie Overige non-fictie LannooCampus Dans in Québec, Concertgebouwcahier Guy Cools, Isabelle Poulin, Philippe Szporer en Isabelle van Grimde, vormgeving Jurgen Maelfeyt Plantin-Moretusprijs 2009 categorie School- en studieboeken en wetenschappelijke uitgaven Borgerhoff & Lamberigts De Beelden Van Kasàr Luc Embrechts Bovenste Beste Kinderboek Abimo

Alles voor de helft Tanja Seegers 2de Prijs Kinder- en Jeugdjury 2009 (cat 8-10) Standaard Uitgeverij

De dag dat ik een hond wilde zijn Ingelin Angerborn Boekenwelp 2009 Lannoo

Bankroet Pieter Aspe Toplijst De Diamanten Kogel 2009 Standaard Uitgeverij

De Europese Grondwet in Verzen Nominatie Prix du Livre Européen 2009 Uitgeverij Vrijdag

Basic BBQ Peter De Clercq Gourmand World Cookbook Awards 2009 (dec 2009) Best Barbecue Book Lannoo Basic Brood Frank Deldaele Gourmand World Cookbook Awards 2009 (dec 2009) Best Bread Book Lannoo Broodje Deluxe Stefaan Daeninck Gourmand World Cookbook Awards 2009 (dec 2009) Best Easy Recipes Book Lannoo Chatroom Helen Vreeswijk Nominatie Prijs van de Jonge Jury 2009 Standaard Uitgeverij

De hoed van Vos Roel Verniers Nominatie Kinder- en Jeugdjury 2008-2009 Standaard Uitgeverij De lange weg naar huis Michael De Cock Nominatie Boekenleeuw Davidsfonds De lange weg naar huis Gerda Dendooven Nominatie Boekenpauw Davidsfonds Dell’Anno Hilde Smeesters Gourmand World Cookbook Awards 2009 (dec 2009) Best Cookbook Cover Lannoo De primeurs Marc Declercq Gourmand World Cookbook Award Best Food Literature Book in the World Borgerhoff & Lamberigts

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

59

De Smaak van De Keyser. Anders bekeken Erik Verdonck Gourmand World Cookbook Awards 2009 (dec 2009) Best Culinary Travel Guide Lannoo

• Gouden Uil Jeugdliteratuur voor Peter Verhelst en Carll

DVD Topografische Fietskaarten Vlaanderen Gold Award 2008 (feb 2009) Lannoo

De Eenhoorn

Een vree(md) Gents kookboek Kristel Deweerdt, Martine Vermeire Gourmand World Cookbook Awards 2009 (dec 2009) Best Local Cuisine Book Lannoo En toen kwam Linde & de Franse vertaling Brigitte Minne Nationale Inclusieve Griffel (B) De Eenhoorn European Cooperation between Financial Supervisory Authorities, Tax Authorities and Judicial Authorities Michiel Luchtman 2009 Siracusa Prize Intersentia Food & Wine-reeks (Desserts & wijn - Marc Declercq, Vlees & wijn - Willem Asaert, Kaas & wijn - Marc Declercq, Vis & wijn - Marc Declercq, Groenten & wijn - Frank Fol) Gourmand World Cookbook Awards (juli 2009) Best Wine Book Publisher of the Year Lannoo Foundational Facts, Relative Truths A Comparative Law Study on Children’s Right to Know Their Genetic Origins Richard J. Blauwhoff Erasmus Research Prize 2009 Intersentia Greep naar de markt. De sociaal-economische agenda van de Vlaamse Beweging en haar ideologische versplintering tijdens het interbellum Olivier Boehme Antwerpse Provinciale Prijs voor Geschiedenis en Volkskunde 2009 LannooCampus Het geheim van de keel van de nachtegaal Peter Verhelst, ill. Carll Cneut • Boekenwelp voor Peter Verhelst (B) • Boekenpluim voor Carll Cneut (B) • Woutertje Pieterse Prijs voor Peter Verhelst en Carll Cneut (NL) • White Raven Special Mention voor Peter Verhelst en Carll Cneut (D)

60

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

Cneut (B) • Zilveren Griffel voor Peter Verhelst (NL) • Publieksprijs Plantin-Moretusprijs 2009 voor Leen

Depooter (quod voor de vorm) (B) • Gouden Griffel voor Peter Verhelst (NL)

Het kistje van Cleo Hilde Vandermeeren Tweede prijs Provincie West-Vlaanderen Davidsfonds Hij of ik? Bettie Elias Kinder- en Jeugdjury 2009 (cat. 12-14) Standaard Uitgeverij Indringer Patrick De Bruyn Toplijst De Diamanten Kogel 2009 Standaard Uitgeverij Just Cooking Viki Geunes Viki Geunes, Willem Asaert Gourmand World Cookbook Awards 2009 (dec 2009) Best Chef Book Lannoo Just Grilling Peter De Clercq Gourmand World Cookbook Awards (juli 2009) Zilveren medaille Best Barbecue Book Lannoo Lust Deflo Shortlist De Gouden Strop 2009 Standaard Uitgeverij Mama Lucinda Koen van Biesen Vlag en Wimpel Abimo Mama wil op reis Hilde Vandermeeren Gouden Feniks 2009 Davidsfonds Meneer Papier en zijn meisje Elvis Peeters, ill. Gerda Dendooven Zilveren Griffel voor Elvis Peeters (NL) De Eenhoorn Mijn eerste dierengroeiboek. Kriebeldieren Sebastiaan Van Doninck en Ludwien Veranneman Vlag en Wimpel Davidsfonds

Moeders zijn gevaarlijk met messen Do Van Ranst Boekenwelp Davidsfonds

Ravenhaar (in Duitse vertaling) Do Van Ranst Nominatie Deutscher Jugendliteraturpreis 2009 Davidsfonds

Nestvallers Lies Bate Prijs van de Provincie Oost-Vlaanderen voor Letterkunde 2009 voor kinder- en jeugdliteratuur Davidsfonds

Rode aarde Nellie Mandel Shortlist Hercule Poirotprijs 2009 Standaard Uitgeverij

Nopjes en Reus Klaas Verplancke Prijs Letterkunde van de provincie West-Vlaanderen De Eenhoorn Operatie Bernie Buiten Hilde Vandermeeren Derde prijs Provincie West-Vlaanderen Davidsfonds Picasso-Citytrip Filip Vanluchene Taalunie Toneelschrijfprijs 2009 Uitgeverij Vrijdag Plat Préféré Jeroen Meus Gourmand World Cookbook Awards 2009 (dec 2009) Best Television Celebrity Cookbook Lannoo Point Het 25-jarig jubileum van de uitgeverij werd gevierd als onderdeel van het programma van de Struga Poetry Evenings, het oudste en belangrijkste internationaal poëziefestival van Europa. Germain Droogenbroodt zelf kreeg in 2009 als dichter, vertaler en uitgever op het 29th World Congress of Poets in Budapest de Gouden Medaille van de president, de belangrijkste onderscheiding van het congres.

Sam Smith en de Dragons Jonas Boets Nominatie Kinder- en Jeugdjury 2009-2010 Standaard Uitgeverij Schilders en spionnen Katharina Smeyers Nominatie Boekenleeuw Davidsfonds Sneeuw! Komako Sakai, vertaling Siska Goeminne Zilveren Griffel voor Komako Sakai (NL) De Eenhoorn Stiletto Libretto Bavo D’Hooge Shortlist De Gouden Strop 2009 De Diamanten Kogel 2009 Standaard Uitgeverij Taakverdeling in het burgerlijk proces Benoit Allemeersch Vijfjaarlijkse prijs Baron Emile van Dievoet Intersentia Telfeest! Jaak Dreesen & Soetkine Aps Leespluim van de Maand (september) voor Jaak Dreesen en Soetkine Aps (NL) De Eenhoorn

Prins van de hel Wendy Stroobant Boekenwelp Davidsfonds

Thalassa Karel Verleyen Nominatie Kinder- en Jeugdjury 2008-2009 Standaard Uitgeverij

Puinvrouw in Berlijn Hilde Keteleer Longlist Gouden Uil Literatuurprijs 2010 Nominatie Vrouw en Kultuur Debuutprijs 2010 Uitgeverij Vrijdag

The Best Accountancy Software The Tax Professionals Business Unit ‘Tax & Finances Kluwer

Puur Maasland Hilde Smeesters Gourmand World Cookbook Awards 2009 (december 2009) Best Cookbook Photography Lannoo

The Best Free Access to the Legal Sources via the portail www.financeworld.be The Tax Professionals Business Unit ‘Tax & Finances Kluwer

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

61

The Best Software for the Introduction of the Annual Accounts The Tax Professionals Business Unit ‘Tax & Finances Kluwer Verzegeld Lydia Verbeeck Shortlist Hercule Poirotprijs 2009 Standaard Uitgeverij Vlucht Tom Mariën Nominatie Kinder- en Jeugdjury 2009-2010 Standaard Uitgeverij Voor zijn hele oeuvre: Claus Scholz: Gouden Potlood Standaard Uitgeverij Vuil geld Bob Mendes Toplijst De Diamanten Kogel 2009 Standaard Uitgeverij Wie knipt de tenen van de reus? Jan Smeekens Leespluim van de maand december 2009 Davidsfonds

62

5. Vlaamse Uitgevers Vereniging

Wiet Waterlanders-Kleine Caroluscode Mark Tijsmans Kinder- en Jeugdjury 2009 (cat 10-12) Standaard Uitgeverij Wraak Mats Wahl Nominatie Boekenleeuw Davidsfonds Zonder Sylvie Marie Humo’s Gouden Aap Poëziewedstrijd 2009 Nominatie Cutting Edge Awards Uitgeverij Vrijdag Zwart goud Marc Cave Toplijst De Diamanten Kogel 2009 Standaard Uitgeverij Zwarte mysteries in België Paul Koeck Shortlist Publieksprijs Plantin-Moretusprijs 2009 Standaard Uitgeverij

6. Ruit

6.1. STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN De Raad van Bestuur en de gedelegeerd bestuurder van Ruit CVBA willen Ruit ook in 2010 verder uitbouwen tot een professionele, behoorlijk gestructureerde en ondersteunde, slagvaardige en transparante beheersvennootschap, handelend in het uitsluitende belang van haar leden en (pro)actief optredend op die terreinen waarop en in die gremia waarin de belangen van de leden moeten worden verdedigd, zeker gesteld en/of versterkt.

drager Boeken), achtte Hilde Van Laere het raadzaam haar bestuursmandaat bij Ruit met onmiddellijke ingang neer te leggen. Als vervanger heeft Uitgeverij De Boeck Philippe Hosten **** voorgedragen. Hij zetelt sedert de genoemde bestuursvergadering als waarnemend bestuurder van Ruit, in afwachting van zijn formele benoeming op de Algemene Vergadering van 11 mei 2010. De commissaris van de vennootschap is de heer Geert Van Goolen (Grimbergen) *****

Ruit heeft haar Huishoudelijk Reglement al herhaaldelijk aangepast aan de genoemde strategische doelstellingen. In 2010 zullen ook haar statuten formeel worden gewijzigd, om deze af te stemmen op het bedoelde Reglement, de nieuwe Wet Statuut en Controle Beheersvennootschappen (verschenen in het Belgisch Staatsblad in december 2009) en het Beleidsplan “Ruit 2.0(10)” van de gedelegeerd bestuurder.

* in mei 2007 verlengd c.q. benoemd voor een mandaat van 4 jaar - mandaat te verlengen op de AV van 2011

Het Beleidsplan waarvan sprake zal in april 2010 ter goedkeuring aan een bijzondere Raad van Bestuur van de vennoot­schap worden voorgelegd, om vervolgens te worden besproken op de Algemene Vergadering van mei 2010. In het beleidsplan wordt de rol van Ruit als beheersvennootschap in een verander(en)de wereld onderzocht, worden nieuwe accenten gelegd en nieuwe inkomstenbronnen onder de loep genomen en wordt ook een voorstel van naamsverandering van de vennootschap gedaan. Als het Beleidsplan wordt goedgekeurd, veronderstelt dit een statutenwijziging, omdat het vennootschapsdoel wordt gewijzigd.

***** in mei 2008 verlengd c.q. benoemd voor een mandaat van 3 jaar - mandaat te verlengen op de AV van 2011

** in mei 2008 verlengd c.q. benoemd voor een mandaat van 4 jaar - mandaat te verlengen op de AV van 2012 *** in mei 2009 verlengd voor een mandaat van 4 jaar mandaat te verlengen op de AV van 2013 **** op de AV van mei 2010 te benoemen voor een mandaat van 4 jaar - mandaat te verlengen op de AV van 2014

De gedelegeerd bestuurder van de vennootschap was ook in 2009 Kurt Van Damme, formeel aangesteld door de Raad van Bestuur van de vennootschap op 15 januari 2008. De Raad van Bestuur van Ruit vergaderde drie maal in de loop van 2009: in maart, september en november. Er werd uitzonderlijk geen Raad van Bestuur georganiseerd na de AV van mei 2009.

Alle handelingen van Ruit moeten evident binnen een strikt wettelijk kader worden gesteld en Ruit houdt zich daar minutieus aan.

6.2. SAMENSTELLING EN WERKING BESTUUR

Kurt Van Damme

De Raad van Bestuur van Ruit was bij het begin van 2009 samengesteld uit de volgende personen: • Rudy Vanschoonbeek (Uitgeverij Vrijdag) **, voorzitter GAU • Matthias Lannoo (Uitgeverij Lannoo) **, penningmeester - GAU • Isi De Vries (C. De Vries-Brouwers) ** - GAU • Bart Desmyter (De Eenhoorn) *** - GAU • Nancy Derboven (Acco) * - GEWU • Peter Van Achteren (Cego) *- GEWU • Wim Verheije (Standaard Uitgeverij) *- GAU • Hilde Van Laere (De Boeck) - GEWU • Marike Schipper (Universitaire Pers Leuven) ** - GEWU • Franck Libeer (Die Keure) ** - GEWU

Operationeel werd de vennootschap in de eerste drie kwartalen van 2009 administratief ondersteund door Selm Wenselaers voor de titelcontrole en -verwerking. Per 12 oktober 2009 trad Tine Philips in dienst van de vennootschap, ter vervanging van Selm van wie afscheid werd genomen tijdens zijn proefperiode. Tine Philips werkte in 2009 op een 80%-basis.

Op 8 september 2009 nam Hilde Van Laere ontslag als bestuurder van de vennootschap. Zij behartigt voortaan immers de belangen van Copiebel - de Franstalige zustervennootschap van Ruit - in Reprobel. Aangezien Ruit en Copiebel soms tegenstrijdige belangen hebben (bv. bij het vastleggen van de taalgebonden verdeelsleutels voor de 64

6. ruit

Tine Philips

Boekhoudkundig werd een beroep gedaan op het kantoor Bastiaens, Van den Wouwer & Co en op Heidi Giels, intern boekhoudster van Boek.be vzw. Eind 2009 telde Ruit 78 aangesloten leden. Werden nieuw lid in 2009: Uitgeverij Vrijdag, mjPublishing, Een Fijne Dag, Het Bronzen Huis en het Nationaal Geografisch Instituut. Het aantal vennoten bedroeg 48 (exclusief de oprichters van de vennootschap). Ook in 2009 werd het Huishoudelijk Reglement van de vennoot­schap herhaaldelijk gewijzigd om het bij de tijd te houden en om aan vastgestelde knelpunten en disfuncties te verhelpen. De leden worden steeds van een wijziging

van het reglement op de hoogte gebracht (door een publicatie op de ledensite of anderszins). De nieuwe Statuten van de vennootschap, die tot doel hebben om de tekst ervan beter af te stemmen op (1) de nieuwe Wet Statuut en Controle Beheersvennootschappen (zie verder), (2) het Huishoudelijk Reglement van de vennootschap en (3) het beleidsplan van de gedelegeerd bestuurder “RUIT 2.0(10) (zie verder), waren in 2009 nog in voor­bereiding. Zij zullen in 2010 ter goedkeuring aan de Algemene Vergadering en de Controledienst worden voorgelegd.

6.3. FINANCIEEL OVERZICHT Tijdens het boekjaar 2009 heeft Ruit 4.340.767,73 EUR bruto reprografievergoedingen ontvangen van Reprobel. Daarvan dienen, zoals bekend, 5 % reserve en 10 % forfaitaire kosten (met een latere verrekening van de werkelijke kosten) te worden afgetrokken. Het bedrag van de rechten die Ruit in de loop van het boekjaar 2009 bruto ontving, lag andermaal in de buurt van de bruto ontvangsten over de boekjaren 2007 en 2008 (beide ook meer dan vier miljoen euro), die zelf ook jaren met uitzonderlijk hoge inkomsten waren. De jaarlijkse bruto mediaan­ontvangsten van de vennootschap - wat dus in een normaal jaar wordt ontvangen - mogen immers naar redelijkheid worden geraamd op 2,3 à 2,5 miljoen euro. De hoogte van het in 2009 ontvangen bedrag is in hoofdzaak te verklaren door de omstandigheid dat in het Uitgevers­ college van Reprobel een langverwacht maar moeizaam verworven akkoord werd bereikt over de verwerking van de resultaten van de studie ASK/MARKET PROBE over het kopieergedrag (zie verder) voor de verbruiksjaren 2005 tot en met 2008. Daardoor kwam in één klap een bedrag van 2.697.810,54 EUR bruto vrij ten bate van de leden (i.e. 30% geblokkeerde fondsen op het niveau van het UC). De bruto ontvangsten over 2009 hadden verder betrekking op de definitieve terbeschikkingstelling van juli 2009 binnenland (inningen Reprobel laatste kwartaal 2008: 725.357,73 EUR) en buitenland (106.731,64 EUR), vrijgekomen bedragen in afwachting voor het verbruiksjaar 2004 (216.647,59 EUR), een vrijgekomen potje verdelingen bestemd voor het buiten­ land (360.232,44 EUR - zie verder, RIO-fonds) en leenrechtvergoedingen voor het referentiejaar 2006 (233.988,09 EUR). De voorlopige terbeschikkingstelling van oktober 2009 (samen ong. 1,9 miljoen EUR bruto) werd door Reprobel echter maar betaald in 2010, waardoor een ontsporing van de inkomsten in het boekjaar 2009 (én de bijhorende terugval) werd vermeden. Van het bruto bedrag van 4.340.768,03 EUR was netto 3.802.423,48 EUR verdeelbaar onder de leden. De wettelijke reserve (5%) bedroeg 217.038,38 EUR, de werkelijke kosten 321.305,87 EUR. De vrijgekomen reserve voor 2006 bedroeg 6.108,30 EUR (bijkomend te verdelen onder de leden). De werkelijke kosten van de vennootschap bedroegen dus 7,40% van de bruto inkomsten.

Op het einde van het boekjaar 2009 werd boekhoudkundig 2.354.645,64 EUR verdeeld onder de leden. Per saldo stond nog 1.447.777,84 EUR aan “uit te keren rechten” open. Dat bedrag is samengesteld uit een deel vergoedingen die pas in 2010 konden worden verdeeld (verbruiksjaar 2008, saldo 50 %, zie verder – titelverwerking 2007), ad 432.023,25 EUR, en een bedrag van 1.015.754,59 EUR verdeelde rechten waartegenover op het einde van het boekjaar nog geen facturen stonden. In reële cijfers lag de netto verdeling onder de leden in 2009 met 4.400.847,30 EUR een stuk hoger. In dit laatste bedrag is ook de verdeling van de voorlopige terbeschikkingstelling van oktober 2008 (ten bedrage van netto 961.762,39 EUR) begrepen, een TBS die door Reprobel nog in 2008 aan Ruit werd overgemaakt maar pas in 2009 onder de leden kon worden verdeeld. Ook de verrekening van het restbedrag 2008 (verrekening werkelijke kosten ad 239.959,61 EUR) is in deze verdeling begrepen. Deze beide laatste verdelingen zijn om boekhoudkundige redenen niet terug te vinden in de jaarrekening over 2009. In reële termen stond op het einde van het boekjaar 2009 nog een bedrag van 1.664.597,34 EUR ter verdeling open. Dit bedrag bestaat in hoofdzaak uit reserves en voorafnemingen voor kosten, buitenlandse reprografievergoedingen (zie verder) en in het boekjaar 2010 nog te verdelen saldi voor het verbruiksjaar 2008 (1.052.931,53 EUR: de betreffende vergoedingen werden in 2009 voor de helft al voorlopig verdeeld volgens de verdeelsleutel van het verbruiksjaar 2007 – het saldo zal in boekjaar 2010 worden verdeeld, als de titels van 2007 zijn gecontroleerd en verwerkt en de defini­tieve verdeelpercentages voor het verbruiksjaar 2008 dus bekend zijn). [noot na afsluiten van het boekjaar: de betreffende saldi werden inmiddels verdeeld onder de leden, KVD] In de loop van het boekjaar 2009 werd een bruto bedrag van 106.384,26 EUR reprografievergoedingen uit het buitenland niet verdeeld onder de leden, gelet op het relatief geringe bedrag daarvan. Van zodra een verdeling van de buitenlandse reprovergoedingen administratief verantwoord is, zullen deze fondsen worden verdeeld onder de leden. Hetzelfde geldt voor het nog veel kleinere openstaande saldo voor de drager Tijdschriften, dan nauwelijks 20.000 EUR overschrijdt. In 2009 werd netto een bedrag van 198.692,85 EUR vergoedingen uit openbaar leenrecht (referentiejaar 2006) verdeeld onder de leden. Uit de andere wettelijke licenties (i.e. thuiskopie, digitale onderwijsuitzondering) ontvangt Ruit vooralsnog geen vergoedingen van Reprobel, zodat hier­voor ook nog verdelingen onder de leden kunnen worden verricht. Zoals vermeld in het vorige jaarverslag sloot Ruit begin 2009 een voor haar gunstige minnelijke schikking in het raam van twee rechtsgedingen gevoerd tussen haar en één van haar leden. Door deze minnelijke regeling kon een eerder geprovisioneerd bedrag (voorziening voor risico’s en kosten) van 200.000 EUR worden vrijgemaakt ten bate van de leden. Daarnaast werd ook afstand gedaan van een hangende cassatievoorziening tegen een voor Ruit nadelig arrest van 6. ruit

65

het Hof van Beroep te Antwerpen (2007). De bedoelde regeling kwam er na onderhandelingen tussen de voorzitter van de Raad van Bestuur en de gedelegeerd bestuurder van Ruit enerzijds en het betreffende lid anderzijds. Deze regeling moet worden gezien tegen de achtergrond van een voor Ruit gunstig vonnis van de Rechtbank van Eerste Aanleg te Antwerpen (2009). De Raad van Bestuur van Ruit besliste in 2009 om een bij Reprobel vrijgekomen potje vergoedingen bestemd voor het buitenland - vrijgekomen tengevolge van een nieuw verdeelsysteem naar het buitenland (uitgewerkt door een technische werkgroep waarvan de gedelegeerd bestuurder voorzitter is) - te bestemmen voor sociale/culturele doel­ einden. Een bedrag van 50.000 EUR werd bestemd en overgemaakt aan Boekenbank, om op haar website (inmiddels www.boek.be) een permanent kanaal op te zetten waarop boeken over of uit de derde en de vierde wereld onder de aandacht worden gebracht. Het kanaal wordt opgezet in samenwerking met 11.11.11. Daarnaast werd beslist om 250.000 EUR te blokkeren ten behoeve van een nog op te richten RUIT INNOVATIE- en ONTWIKKELINGSFONDS (RIO). Dit fonds moet echter eerst afdoende een juridische grondslag vinden in de nieuwe statuten en zal dus pas operationeel kunnen worden na en onder de opschortende voorwaarde van goedkeuring van deze statuten door de AV en de Controledienst. In afwachting van deze goedkeuring wordt het betreffende bedrag boekhoudkundig als een “toe te rekenen kost” in het resultaat opgenomen..

6.4. BELANGRIJKSTE THEMA’S EN ONTWIKKELINGEN 6.4.1. Op het niveau van Reprobel Raad van Bestuur Prof. dr. Roger Blanpain (Vewa) was in 2009 voorzitter van de Raad van Bestuur van Reprobel. Ondervoorzitter was Christian De Boeck (Copiebel) namens de uitgevers. Hij werd op 18 september 2009 als ondervoorzitter opgevolgd door de gedelegeerd bestuurder van Ruit, Kurt Van Damme. Penningmeesters van Reprobel waren en zijn Christian Cherdon (Assucopie) namens de auteurs en Alain Lambrechts (ReproPress) namens de uitgevers. Alle mandaten eindigen op de AV van juni 2010. In 2009 was Alex Fordyn voorzitter van het Uitgeverscollege. Martine Loos (Sabam) werd als voorzitter van het Auteurscollege opgevolgd door Prof. Dr. Roger Blanpain. Kurt Van Damme hield namens Ruit zitting in de Raad van Bestuur van Reprobel, als effectief bestuurder en sedert 18 september 2010 als ondervoorzitter. Hij nam ook deel aan de vergaderingen van het Uitgeverscollege [noot na afsluiten van het boekjaar, KVD: sedert 1 april 2010 is Kurt Van Damme ook voorzitter van het uitgeverscollege - hij werd door dit college bovendien voorgedragen als nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur van Reprobel]. 66

6. ruit

Dagelijkse leiding Benoît Proot was in 2009 Algemeen Directeur van Reprobel. Reprobel nam afscheid van de heer Philip De Kerckheer, financieel directeur van de vennootschap.

Vijfjaarlijkse studie Reprobel is ertoe gehouden om iedere vijf jaar een grootschalige en officiële studie te organiseren met betrekking tot het kopieergedrag in België (A-luik). Reprobel heeft vrijwillig beslist om deze studie - hoewel de wet van 22 mei 2005 nog steeds niet in werking is getreden en er dus strikt genomen geen verplichting in die zin bestaat - uit te breiden naar het printgedrag (B-luik). Zowel het uitgeverscollege als het auteurscollege hebben daarnaast - via dagboeken en vragenlijsten die zij gezamenlijk voorbereidden - nog aan­vullende vragen gesteld die dienstig zijn om de repro­ vergoedingen in de beide colleges te verdelen onder de verschillende beheersvennootschappen, te weten per categorie van werk (auteurscollege) en per drager (uitgevers­ college). De gunning werd uiteindelijk toegewezen aan het onderzoeksbureau Profacts. Michael De Busscher (VUB) begeleidt de studie wetenschappelijk voor Reprobel. De resultaten van deze grootschalige studie, waarbij 4.000 particulieren en 3.000 bedrijven zullen worden bevraagd in een eerste wave en waarbij vervolgens minstens 800 toestellen over een geheel jaar (drie extra waves) van nabij zullen worden gevolgd, zijn te verwachten tegen de zomer van 2011. De gedelegeerd bestuurder van de vennootschap volgt deze studie van zeer nabij op, in het bijzonder wat de methodologie betreft. Hij is ook voorzitter van de werkgroep die zich in het uitgeverscollege over het C-luik van de studie buigt. Andere werkgroepen en commissies In 2009 speelde Ruit, in de persoon van haar gedelegeerd bestuurder, een actieve rol in een reeks Reprobel-werkgroepen: • reprografie • thuiskopie (voorzitter) • verdeling naar het buitenland (voorzitter - werkzaam­ heden afgerond) • digitale onderwijsuitzondering/digitale studie (co-voorzitter) • statuten • en nieuwe studie naar het kopieergedrag (voorzitter van de subwerkgroep in het uitgeverscollege - C-luik). Kurt Van Damme was ook in 2009 lid van de Ministeriële Adviescommissie Thuiskopie en nam in die hoedanigheid deel aan de - moeilijke - onderhandelingen met industrie, distributie en consumentenorganisaties over de heffingen op toestellen en dragers die kennelijk voor thuiskopie worden

gebruikt (bv. IPods en soortgelijke, externe harde schijven, usb-sticks, smartphones, e-readers, …). Deze onderhande­ lingen werden in een laatste stadium rechtstreeks op het kabinet van minister Van Quickenborne gevoerd, in aan­ wezig­heid van de kabinetschef. Zij leidden uiteindelijk tot een nieuw vergoedingsbesluit, dat in december 2009 in het Belgisch Staatsblad verscheen. Dit besluit is echter gebaseerd op een oude versie van de Auteurswet (i.e. van vóór de wet van 22 mei 2005, die nog steeds niet in werking is getreden), zodat uitgevers van letterkundige werken vooralsnog in de kou blijven staan. [noot na afsluiten van het boekjaar, KVD: de bedoelde wet maakt het voorwerp uit van een verzoek tot nietigverklaring bij de Raad van State, ingediend door Nokia. Auvibel is vrijwillig tussengekomen in deze procedure, Reprobel zal dat zeer binnenkort doen]. Kurt Van Damme was ook in 2009 lid van de Ministeriële Adviescommissie Reprografie en nam deel aan de - andermaal moeilijke - onderhandelingen met de betreffende actoren over de uitbreiding van de wettelijke licentie naar prints en stand-alone printers. Deze onderhandelingen, die in hoofdzaak met Eurimag (de Europese koepel van producenten van printers en kopieertoestellen) worden gevoerd, waren eind 2009 nog lopende. Knelpunten zijn onder meer (1) een mogelijke herziening van de bestaande tarieven voor bepaalde categorieën van kopieertoestellen, (2) de basis van het vergoedingsysteem voor zowel kopieer­ toestellen als printers (Reprobel houdt vast aan het bestaande speed-based systeem, Eurimag wil een systeem gebaseerd op de (immer dalende) verkoopprijs en (3) de in aanmerking te nemen snelheid in een speed-based systeem. Aan te stippen valt dat Reprobel in 2009 een belangrijke slag heeft thuisgehaald in een rechtsgeding met Dell. De Rechtbank van Eerste Aanleg te Brussel oordeelde immers dat de in aanmerking te nemen snelheid de draftsnelheid (i.e. de maximale snelheid) van het toestel is, zoals die blijkt uit de technische fiche van de fabrikant, en niet de normale kopieersnelheid zoals voorgehouden door Dell. Op basis van dit vonnis - waartegen inmiddels hoger beroep werd aangetekend - zullen ook andere grote bijdrage­plichtingen (HP, Canon, Lexmark, Epson, …) voor de rechter worden gebracht omdat ze systematisch een te lage kopieersnelheid hebben gedeclareerd. Uitgeverscollege In 2009 werd in de schoot van het Uitgeverscollege - na lang onderhandelen waarin Ruit en Copiebel een gemeenschappelijk standpunt innamen én een actieve rol speelden - een akkoord bereikt over de verwerking van de resultaten van de ASK-MARKET PROBE-studie naar het kopieer­ gedrag. De resultaten van deze studie, die werd uitgevoerd op verzoek van het uitgeverscollege, waren rechtstreeks bepalend voor de verdeling van de reprografievergoedingen wat de verbruiksjaren 2006 tot 2008 betreft. Het verbruiksjaar 2005 werd nog volgens de oude verdeelsleutels verdeeld. Uit de ASK-studie is gebleken dat het aandeel digitaal (i.e. de printfunctie op multifunctionals) steeds toeneemt, terwijl het aandeel van de boeken in de digitale wereld inklapt

(van ongeveer 65% in de analoge kopieerwereld naar één tiende daarvan in de digitale printwereld). Gelukkig kon deze studie, omwille van methodologische zwaktes, worden beperkt tot de periode 2006-2008. Mede op aansturen van de gedelegeerd bestuurder besliste het uitgeverscollege om voor de periode vanaf het verbruiksjaar 2009 (1) een nieuwe studie te voeren naar het kopieer- en printgedrag (Profacts, C-luik, zie boven) en (2) de reprovergoedingen opnieuw voorlopig en voor 70% te verdelen, op basis van het wiskundig gemiddelde van de verdelingen voor de verbruiksjaren 2004, 2005, 2006, 2007 en 2008. Voor de periode 2006 en 2007 was de invloed van de ASK-studie eerder beperkt door een onderhandeld aandeel digitaal (10% voor 2006; 15% voor 2007) en een correctiemechanisme dat het verlies van sommige beheersvennootschappen (door negatieve studieresultaten) compenseerde door dit ten dele te verrekenen met de winst van andere beheersvennootschappen (36% voor 2006; 26% voor 2007). Alleen voor het verbruiksjaar 2008 liet de negatieve invloed van de ASK/ MARKET PROBE-studie zich ten volle voelen.

6.4.2. Op het niveau van de verhouding met Copiebel (ADEB) De relaties tussen Ruit en Copiebel waren ook in 2009 uitstekend te noemen. Beide beheersvennootschappen namen nagenoeg steeds gelijklopende standpunten in de verschillende gremia van Reprobel in, wat hun slagkracht zonder twijfel heeft verhoogd. Bovendien zijn ook de persoonlijke relaties, zowel met Bernard Gérard, Hilde Van Laere als Catriona Roe, zeer goed. Ruit juicht deze constructieve samenwerking - in 2009 vooral op het stuk van de ASK/MARKET PROBE-studie over het kopieergedrag (zie boven) - zeer toe. Kurt Van Damme nam ook op geregelde tijdstippen als gast deel aan de juridische commissie van ADEB, en ook omgekeerd waren leden van Copiebel/ADEB welkom op de juridische commissie van VUV. Nuttige documenten werden frequent uitgewisseld. In 2009 werd beslist om een Strategische Commissie RuitCopiebel op te richten, waarin op geregelde tijdstippen overleg zal worden gepleegd over belangrijke onderwerpen die beide beheersvennootschappen aanbelangen en/of waarin zij een gezamenlijk belang hebben. Voor Ruit zullen Rudy Vanschoonbeek, Franck Libeer en Kurt Van Damme deel uitmaken van de commissie.

6.4.3. Wetgevende ontwikkelingen (binnenland) Reprografie en thuiskopie De uitvoeringsbesluiten van de wet van 22 mei 2005 (omzetting richtlijn 22 mei 2001) lieten ook in 2009 op zich wachten. Het betreft, ter herinnering, de verruiming van de reprografieregeling tot de prints van elektronische letterkundige en fotografische publicaties en de stand-alone printers, en de verruiming van de thuiskopieregeling (zeg maar: de elektronische kopie) met de letterkundige en 6. ruit

67

fotografische werken (wat de thuiskopie betreft: zie ook boven). Mede gelet op de verjaringstermijn heeft Reprobel de Belgische Staat op dit punt formeel in gebreke gesteld. Als de bevoegde Minister niet op zeer korte termijn de nodige uitvoeringsbesluiten neemt, zal Reprobel de Belgische Staat voor de rechter dagen. Digitale onderwijsuitzondering (d.i. digitale kopie en gesloten intranettransmissie voor onder­wijs en wetenschappelijk onderzoek) Ook op dit punt was het in 2009 nog steeds wachten op een uitvoeringsregeling die de vergoeding aan de rechthebbenden regelt. Binnen Reprobel is hierover een werkgroep actief. Deze werkgroep was in 2009 echter vooral bezig met de voorbereidingen van een eerste studie naar het digitale kopieergedrag van leerlingen en leerkrachten, zowel in de onderwijs- als in de thuisomgeving. Statuut en controle beheersvennootschappen Net voor het jaareinde van 2009 werd in het Belgisch Staatsblad de nieuwe Wet Statuut en Controle Beheersvennootschappen gepubliceerd. Deze wet verscherpt het toezicht op beheersvennootschappen aanzienlijk. Delen van de wet zijn in april 2010 in werking getreden. De statuten van Ruit worden thans aangepast om (mede) met deze wet in overeenstemming te worden gebracht. De nieuwe wet heeft ook tot gevolg dat Ruit in 2010 een nieuwe publiekswebsite moet ontwikkelen. Kopieercampagne De Ruit/GEWU kopieercampagne “Het origineel is altijd beter dan de kopie. Ook in het onderwijs” - gelanceerd in 2008 kreeg in april 2009 een doorstart met de actieve steun en goedkeuring van alle koepels en met een vernieuwde website en kopieerquiz. Doel van de campagne was om leerkrachten bewust te maken van de wettelijke grenzen bij het kopiëren van leermiddelen en andere beschermde werken. De campagne werd ondersteund door een website (www.doedekopieertest.be), een quiz en een ludiek filmpje. Zij maakte deel uit van een driesporenbeleid, waarbij de twee andere sporen informele gesprekken met de onderkoepels en de aanstelling van een beëdigd controleur door Ruit zijn. De campagne wil een positieve boodschap uitdragen en de nadruk ligt op sensibiliseren. Enkele duizenden leer­ krachten deden uitein­ de­lijk de test, wat gelet op het moeilijke onderwerp een succes mag worden genoemd.

68

6. ruit

6.4.4. Buitenlandse ontwikkelingen De relevante ontwikkelingen op Europees en internationaal niveau worden nog steeds van nabij opgevolgd, in het bijzonder door de betrokkenheid van Ruit/VUV in de Federation of European Publishers (FEP, Brussel). De voorzitter van de Raad van Bestuur en de gedelegeerde bestuurders van Ruit en VUV namen in 2009 regelmatig aan diverse vergaderingen in binnen- en buitenland deel, evenals aan de verschillende consultatierondes. Kurt Van Damme nam ook in 2009 op regelmatige basis deel aan het informele juristenoverleg van FEP, om de vinger aan de pols te houden van belangwekkende ontwikkelingen op het gebied van (Europese en internationale) wetgeving, rechtspraak en doctrine. Ruit sponsorde het Excom van FEP in Gent, in november 2009. Daarnaast worden ook de werkzaamheden van de IFRRO opgevolgd. Kurt Van Damme nam in november 2009 deel aan de AGM van IFRRO in Oslo, als lid van de Reprobeldelegatie.

6.5. RUIT IN 2010: AANDACHTSPUNTEN EN PROJECTEN In 2010 zullen de volgende projecten en aandachtspunten prioritair worden afgehandeld: • De oplevering en de praktische implementatie van

RIALTO, wat staat voor “Ruit Interactieve Applicatie voor Ledenbeheer, Titelverwerking en Omzetdeclaratie”; deze applicatie heeft tot doel om de volledige werking van de beheersvennootschap van de bron (ledenbeheer; titel- en omzetverwerking en -controle) tot de monding (uiteindelijke verdeling naar de leden) zo veel als mogelijk te informatiseren; de implementatie van RIALTO zal in 2010 worden geaudit door Deloitte, om de sterktes en zwaktes van de applicatie as is in kaart te brengen en een oplevering op relatief korte termijn mogelijk te maken; Tine Philips werd inmiddels als projectverantwoordelijke van RIALTO aangesteld; zij zal ook instaan voor de redactie van de handleiding en het organiseren van instructiedagen voor de leden. • Een vlotte en spoedige titel- en omzetverwerking voor

de jaren 2007, 2008 en 2009, zodat de reprografie­ vergoedingen en de vergoedingen uit het openbaar leenrecht voor de verbruiksjaren 2008, 2009 en 2010 nog in 2010 onder de leden kunnen worden verdeeld; Ruit heeft de blijvende ambitie om geen enkele achterstand in de verdelingen te hebben, zeker wat betreft de binnen­landse reprografievergoedingen voor de drager Boeken. • Het opvolgen en begeleiden van de twee overgangsjaren

(verbruiksjaren 2009 en 2010) onder het nieuwe verdeel­ reglement, waarin - pro memorie - het oude verdeel­ systeem nog voor resp. 2/3 en 1/3 zal gelden en het nieuwe (met een substantiële vermindering en vereenvoudiging van het aantal kopieercategorieën, de wijziging van de

Unescocodes (36) door de Nieuwe Kopieer Coëfficiënten (NKC: 9) en de beperkte invoering van een omzetcriterium voor de binnenlandse reprografieverdelingen) voor 1/3 resp. 2/3; • De verdere opvolging van de verdeling van de vergoe-

dingen uit het buitenland en het openbaar leenrecht; • De opvolging en de implementatie van de statuten­

wijziging, om de bestaande statuten van Ruit af te stemmen op het Huishoudelijk Reglement, de nieuwe wet Statuut en Controle Beheersvennootschappen en het beleidsplan van de gedelegeerd bestuurder (4.8); • De navolgende wijziging en de gebeurlijke hernieuwing

van de overdrachtovereenkomsten met de leden, om deze in overeenstemming te brengen met statuten, reglement en beleidsplan waarvan sprake hierboven; • Het operationeel maken van het RIO-fonds (het sociaal

en cultureel fonds van RUIT), zij het na en onder voorwaarde van goedkeuring van de nieuwe statuten door de AV en de Controledienst; • Het uitschrijven en de implementatie (in de nieuwe

statuten) van een beleidsplan voor de jaren 2010-2012, waarin de rol van Ruit in een gewijzigde wereld zal worden geherdefinieerd; • Het verder actief ijveren voor de inwerkingtreding van

de wet van 22 mei 2005 (wijziging Auteurswet 30 juni 1994) op het stuk van de reprografie en de thuiskopie, in het voordeel van de rechthebbende uitgevers; • De verdere inbedding van Ruit in het Huis van het

Boek, met volle respect voor haar bijzonder statuut als beheersvennootschap; • De verdere uitbouw van Ruit tot een professionele,

behoorlijk gestructureerde en ondersteunde, slagvaardige en transparante beheersvennootschap, handelend in het uitsluitende belang van haar leden en (pro)actief optredend op die terreinen waarop en in die gremia waarin de belangen van de leden moeten worden verdedigd, zeker gesteld en/of versterkt.

6. ruit

69

70

7. VERENIGDE BOEKENIMPORTEURS (VBI)

7.1 INLEIDING

7.3 DE TOEKOMST VAN VBI

De vzw Verenigde Boekenimporteurs (VBI) heeft tot doel de beroepsbelangen te behartigen van alle in Vlaanderen gevestigde importeurs van buitenlandse boeken of andere types informatiedragers. In 2009 telde de VBI 36 leden.

Het alternatief van één leveranciersbond, waarin Vlaamse uitgevers én importeurs zouden verenigd zijn, werd door het VBI-bestuur verworpen.

Qua types import is er een onderscheid waar te nemen tussen importeurs die in hoofdzaak Nederlandstalig werk of die in hoofdzaak anderstalig werk (vaak/meestal Engels) importeren. Daarnaast is er een wezenlijk onderscheid tussen importeurs die zelf instaan voor hun fysieke distributie en de administratieve verwerking, en importeurs die de logistieke en administratieve afhandeling hebben overgedragen aan derden. Boek.be ziet er mee op toe dat de specifieke belangen van importeurs goed behartigd worden en dat er rond het boek een professionele structuur is die in staat is om op alle terreinen, en niet in het minst ook op politiek vlak, een stem te laten horen.

7.2 SAMENSTELLING EN WERKING BESTUUR Raad van Bestuur In augustus 2008 nam Frank Libeer ontslag uit de Raad van Bestuur vanwege zijn overstap van uitgeverij Lannoo naar Standaard Uitgeverij. Zijn mandaat werd tijdelijk ingevuld door Sabine Froyman van Lannoo. Op de bestuursvergadering van 10 maart 2009 nam het VBIbestuur akte van het ontslag van Jacques van Mello (Agora), Jan Ingelbeen (Roularta) en Nees Zwaan (Zwaan). Sinds 19 mei 2009 bestaat het bestuur uit • Chris Boudewijns, voorzitter (WPG Uitgevers België) • René Van Loon, vice-voorzitter (VBK) • Marc Grossen, secretaris / gedelegeerd bestuurder (Denis) • Sabine Froyman (Lannoo) • Frits Linssen (CB Vlaanderen) • Bart Pinceel (Pinceel Stripverspreiding) • Ludo Stroobants (Standaard Uitgeverij)

Vertegenwoordigingen • Raad van Bestuur Boek.be: Chris Boudewijns en

René Van Loon • Raad van Bestuur Boekenbank: Marc Grossen • Algemene Vergadering Boekenbank: Marc Grossen • ONUB: Frits Linssen (plaatsvervangend bij afwezigheid:

Chris Boudewijns) Het secretariaat werd gevoerd door Nancy Reynders (Boek.be).

Omdat er op basis van de Europese regelgeving juridisch geen basis meer is om het principe van het exclusieve recht op import te handhaven vervalt een - althans in het verleden - belangrijke bestaansreden van de VBI. Derhalve heeft het VBI-bestuur in 2009 de doelstellingen en de toekomst van de vereniging opnieuw bekeken. Hiertoe werd op 5 november een extra bijeenkomst georganiseerd. In de raad van bestuur van 1 december werd het gesprek verder gezet. Deze kwestie wordt door het bestuur op de agenda gezet van de algemene vergadering in mei 2010. Wat betekent de VBI voor haar leden? VBI-leden kunnen volop gebruikmaken en genieten van alle diensten die Boek.be aanbiedt: promotionele acties, opleidingen, IT-platformen,… Zij verschillen daarin niet van de leden van andere bonden. Ieder lid van VBI heeft alle belang bij een sterk en professioneel Boek.be. Het VBI-bestuur opteert voor het behoud van de importeurs­bond Een prioritair argument pro behoud van VBI is het aanzienlijke marktaandeel dat de importeurs realiseren op de Vlaamse markt. Deze positie brengt niet alleen mee dat VBI een belangrijke financier is voor de activiteiten van Boek.be, maar maakt de VBI tot een organisatie waarmee in het Vlaamse boekenvak rekening moet gehouden worden. Anderzijds heeft de VBI het recht en de macht om toe te zien en invloed te hebben op de werking van de overkoepelende vakorganisatie die de belangen van al haar leden moet verdedigen. Indien deze invloed zou wegvallen zou dit nefaste gevolgen kunnen hebben op de omzetontwikkeling van haar leden, hetgeen één van de kerntaken van de branche­vereniging is. Het bestuur van VBI heeft besloten dat de organisatie voldoende reden van bestaan heeft en nog verschillende uitdagingen wachten met betrekking tot de toekomst (opkomst van e-books, nieuwe media, etc …). Om haar juridische positie in de toekomst te vrijwaren zal het echter nodig zijn dat er een aanpassing van haar statuten doorgevoerd wordt en het aspect van ‘de exclusiviteit’ geschrapt wordt. Daarnaast is het de opdracht van het bestuur om haar leden te overtuigen van het belang van dit lidmaatschap om te kunnen genieten van de werking van Boek.be en gebruik te maken van de opgebouwde expertise binnen de VBI met betrekking tot de mogelijke opportuniteiten en/of issues die zich zouden kunnen voordoen uit de werking van haar leden. Voor wat de samenwerking met de Vlaamse collega-uitgevers betreft, moet het streven zijn dat zij beiden in collegialiteit hun marktpositie versterken en het koop- en leesgedrag van de potentiële consumenten stimuleren; in Vlaanderen voor wat VBI betreft, maar ook in Nederland wat VUV betreft.

72

7. VERENIGDE BOEKENIMPORTEURS

8. VLAAMSE BOEKVERKOPERS BOND (VBB)

8.1 STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN De Vlaamse Boekverkopersbond behartigt de belangen van haar leden op verschillende vlakken. Ze laat de stem van de boekhandel klinken in acties waarbij andere partners (bv. overheidsinstanties) betrokken zijn, en lobbyt op politiek vlak. Ze verstrekt bibliografische informatie, geeft een antwoord op o.a. juridische vragen, verzamelt actueel nieuws uit het boekenvak, zoekt partnerships met andere spelers uit het culturele veld, participeert aan collectieve promotieacties van Boek.be en creëert ontmoetingskansen. Samen met het kenniscentrum van Boek.be ontwikkelt VBB vakop­leidingen en initieert onderzoeken zoals transportoptimalisatie, innovatie in retail, … Als lid van de European en International Booksellers Federation verzamelt en verdeelt VBB boeken­ vak­nieuws van gelijkaardige buitenlandse organisaties. Deze kennisuitwisselingen bieden meermaals inspiratie voor nieuwe promotionele acties.

8.2 SAMENSTELLING EN WERKING BESTUUR Raad van Bestuur • Iris Van Germeersch (I*Boeks) - Voorzitter • Rita Lissens (Fnac) - Vice-voorzitter • Isabelle Bouckaert (Club/Proxis) • Daniël Cool (De Striep) • Karla De Ceulener (Salvator) • Manuella De Deckker (ECI) • Marjan Mertens (Acco) • Katelijne Ryssaert (Etiket) • Yvonne Steinberger (De Reyghere) - Penningmeester • Diane Vangeneugden (De Groene Waterman) • Luc Tessens (VBB) - Secretaris en gedelegeerd

bestuurder

Vertegenwoordigingen • Raad van Bestuur Boek.be: Rita Lissens,

Iris Van Germeersch, Yvonne Steinberger • Algemene Vergadering Boek.be:

Werkelijke leden: Daniël Cool, Karla De Ceulener, Rita Lissens, Marjan Mertens, Katelijne Ryssaert, Yvonne Steinberger, Iris Van Germeersch. Toegetreden leden: Manuella De Deckker • ONUB: Yvonne Steinberger, Luc Tessens • Promotiecommissie Boek.be: Daniël Dullers (Standaard Boekhandel), Rita Lissens, Luc Vander Velpen (CoLibro), Diane Vangeneugden • Boekenbank: Roger Somers (Standaard Boekhandel), Karla De Ceulener, Isabel Bouckaert • Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO: Luc Tessens en Yvonne Steinberger • EBF/IBF: Luc Tessens en Yvonne Steinberger • Unizo: Luc Tessens • Bureau Boek.be: Luc Tessens • Werkgroep strips: Daniël Cool, Rita Lissens 74

8. DE VLAAMSE BOEKVERKOPERSBOND

Het VBB-bestuur vergaderde op volgende data in 2009: 2 maart, 4 mei, 23 september, 16 november Vaste agendapunten waren de vertegenwoordigingen en rapporteringen uit commissies en werkgroepen. Thema’s die in het voorbije jaar behandeld werden zijn Boekenbank, evaluatie collectieve acties, boekenbeurs & aanpassing reglement, deontologische code, aanvragen lidmaatschap, Boekencheque, marktonderzoek, opleidingen, boek­handel­ onvriendelijke praktijken, herziening ledenbijdrage, statuten­ wijziging, financiële rapportage, goed gereglemen­teerde boekenprijs, transport, bibliotheekleveringen, NUR-code, boekenoverleg, schoolboekenverhuur, imagocampagne voor de boekhandel, bezoeken aan boekhandels, label voor kwaliteitsboekhandels, wijziging VBB in VVB.

Algemene Vergadering Vlaamse Boekverkopersbond Op maandag 4 mei 2009 vond de jaarlijkse gewone Algemene Vergadering plaats. Volgende boekhandels werden op de Algemene Vergadering definitief aanvaard: • Books 2 boekhandels: ’t Krantje (Kampenhout) ’t Schrijverke (Herselt) Big News (Wemmel) Boek en Papier PLUS (Brecht) Boeken & kranten De Markt (Schepdaal en Vlezenbeek) Boekenhuisje (Lichtaart) Booking Berchem (Berchem) Booking Schilde (Schilde) Bookshop Mia (Opwijk) Carpe Diem (Dworp) Charade (Kortrijk) Dagbladhandel Agnes, Nadine en Ilse (Bekkevoort) Dagbladhandel An & Wim (Stekene) Dagbladhandel Boeket (Hamme) Dagbladhandel De Mus (Retie) Dagbladhandel Kadoshop (Begijnendijk) Dagbladhandel Laarbeke (Merksem) De Gazettenman (Beerse) De Kelle (Overijse) De Kiosk (Opglabbeek) De Loft (Tremelo) De Pershoek (Olmen) Domino (Hoeilaart) Drukkerij Vanwing (Herk-de-Stad) Drukkerij Vonckers (Diepenbeek) EOS (Sint-Job-In-’t-Goor) Krantenwinkel AmC (Gentbrugge) Laenen Boekhandel (Beringen-Mijn) Lektuurshop (Lommel) Letterland (Oudenaarde) Meulenbergs (Aarschot) Paperclip (Noorderwijk) Papierus (Wuustwezel) Papyrus (Nijlen) Perswinkel ’t Pleintje (Mol)

Perszaak Josie (Roosdaal) Press & Paper Clips (Kinrooi) Somi (Beringen, Booischot, Heusden-Zolder, Hulst, Neerpelt, Sint-Truiden en Zonhoven) The Daily News (Nieuwerkerk) Unex (Oostduinkerke) • Andere: Anno 1455 (Deurne) Anticyclone des Açores (Herent) Comic Strips (Mechelen) De Stripkever (Mechelen) De Zondvloed (Mechelen) Hermelijn (Aalst) Stripwinkel Tistjen Dop (Turnhout) TseTse (Antwerpen) WWAOW (Puurs) Volgende boekhandels werden op de Algemene Vergadering als lid definitief geschrapt: • Eureka Shop (Lochristi) • Intertaal (Deurne) • Libris Arts (Antwerpen) • Alternatief Hof van Wonderen (Antwerpen) • Egmont (Deurne) • Boekhandel Dorine (Oostende) • Plus Kantoor boekhandel (Ternat) • De Persshop (Geel) • Den Hooghe (Tessenderlo) • Jojo (Kapellen)

Aanvaarding nieuwe werkelijke leden schrapping werkelijke leden Volgende boekhandels werden in 2009 door de Raad van Bestuur van VBB voorlopig aanvaard: • Stripspeciaalzaken: Koeritza (Aalst) en Willi’s Wereld (Roeselaere) • ’t Vlaams Stripcentrum (Wilrijk) • Stripwinkel BEO (Antwerpen) • De Striep (Oostende) • Stripwinkel Alex (Berchem) • Stripwinkel Bloomies (van uitgeverij Dedalus) (Genk) Andere: • S-pas bvba (webwinkel non-profit­sector) (Lokeren) • Boekhandel Pardoes (Herentals; verbonden met Baeckens Books) • Depuydt bvba (Ieper) • De Dry Coppen (Leuven) • www.reisbib.be & www.managementbib.be (webwinkels van uitgeverij Lannoo) Volgende boekhandel werd in 2009 voorlopig als lid geschrapt: • Comprom (Antwerpen)

Buitengewone Algemene Vergadering Op 5 juni 2009 vond een Buitengewone Algemene Vergadering plaats in Sint-Niklaas. Op de gewone Algemene Vergadering van 4 mei 2009 was er geen quorum en kon de statutenwijziging niet gestemd worden. De ontwerptekst van de nieuwe

statuten werd samen met de agenda van laatstgenoemde AV aan de leden van de vereniging toegezonden. De voornaamste wijziging betrof de voorgestelde naamsverandering van de vereniging. Om in lijn te zijn met de andere beroepsverenigingen (VUV en VBI) en van het oubollig woord ‘bond’ af te geraken werd voorgesteld de naam van de vereniging te wijzigen in Vereniging Vlaamse Boekverkopers, kortweg VVB. De naamswijziging werd unaniem goedgekeurd. Verdere goedgekeurde wijzigingen waren: • verwijzingen naar de deontologische code en/of het huishoudelijk reglement: in art. 3, art. 8 en art. 10 • enkele kleine rechtzettingen die voordien via het huishoudelijk reglement gecorrigeerd werden; die bepalingen werden nu in het huishoudelijk reglement verwijderd. De voorgestelde wijzigingen in artikel 14 betreffende de aan­ vullende filiaalbijdrage werden in het licht van de opmerkingen van enkele leden vooralsnog bij unanimiteit afgekeurd. De voorgestelde zinsnede “Voor inkoopcombinaties, beginnende boekverkopers of bijzondere categorieën van boek­verkopers kan het huishoudelijk reglement afwijkende bepalingen op het stuk van de lidmaatschapsbijdrage bevatten” werd wel behouden en bij unanimiteit goedgekeurd. Ook de bepaling betreffende de indexering van de lidmaatschapsbijdrage werd behouden en bij unanimiteit goed­ gekeurd. De nieuwe statuten werden, in hun goedgekeurde vorm, gefaseerd in het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt: eerst de inhoudelijke wijzigingen en, in een later stadium, de naams­verandering. Een en ander ten einde de vereniging toe te laten de leden geleidelijk vertrouwd te maken met de nieuwe verenigingsnaam en het nog aanwezige briefpapier e.d. niet nodeloos te moeten vernietigen. Tijdens deze Buitengewone Algemene vergadering werden volgende boekhandels definitief aanvaard: • Corelio webshop (Groot-Bijgaarden) • Gobelijn strips (Leuven) • Het computerwinkeltje (6 filialen) (Hoofdzetel Brugge)

Hulde aan Marcel Mertens Marcel Mertens, medeoprichter van de boekverkopersbond, overleed op 12 februari 2009. Hij was stichtend lid, bestuurder en voorzitter van de Vlaamse Boekverkopersbond en ook bestuurder en voorzitter van de toenmalige VBVB, nu Boek.be. Marcel Mertens was iemand die spanningen tussen boekhandelaars en uitgevers kon ontmijnen en hij heeft er op die manier mee voor gezorgd dat Boek.be vandaag nog altijd bestaat. Mertens was stichtend lid en voorzitter van de Groep der Boekverkopersbonden der EU, wat vandaag de European Booksellers Federation heet. Hij was tevens ondervoorzitter van de International Booksellers Federation (de IBF).

8. DE VLAAMSE BOEKVERKOPERS BOND

75

8.3 BOEKHANDELS KOMEN, GAAN, VERNIEUWEN EN VIEREN ZELFS FEEST (in alfabetische volgorde) Belis-Vinck Boekhandel Belis-Vinck sloot op 31 december na negentig jaar de winkel in Antwerpen. De boekhandel gaat door als onderdeel van schoolboekhandel De Clerck. BookPlus In mei 2009 kondigde Persdistributeur AMP het stopzetten van de distributie van boeken in Vlaanderen en Wallonië aan. Hiermee was BOOKplus, drie jaar geleden opgezet als een concept waarmee dagbladhandelaars zich commer­ cieel konden profileren als boekverkoper, definitief verleden tijd. De divisie ‘boeken’ was geen kernactiviteit en leed al jaren verlies. Tussen 2005 en 2008 daalde de omzet van de boekdistributie met 34 % en boekte de divisie ieder jaar een groter verlies: 1,19 miljoen euro (2005) 2,11 miljoen euro (2006), 2,69 miljoen euro (2007) tot 2,91 miljoen euro (2008). Het einde van de boekdistributie betekende het schrappen van 80 arbeidsplaatsen. Books2 Vele vroegere BookPluswinkels verkasten naar Books2 van Colibro, de belangenvereniging van de literaire boekhandel. Zoals bekend is het doel van Books2 om de marktpositie van kleine zelfstandige ondernemers te versterken en de om­zet voor boeken te verdubbelen. De buurtboekhandel biedt een laagdrempelig assortiment. Books2 werkt samen Libridis en Imapress voor de toelevering van boeken en strips. Om een aanzienlijk aantal Books2leden bij VBB te laten aansluiten werd een apart aansluitingstarief onderhandeld waaraan enkele voorwaarden verbonden waren (o.a. centrale levering van promotiemateriaal). In 2009 waren 41 Books2-ers (49 winkelpunten) bij VBB aan­ gesloten. Brugse Boekhandel 75 jaar De Brugse Boekhandel blies 75 kaarsjes uit en gaf ter gelegen­heid van dit jubileum twee boeken uit. Een verzamel­bundel met fantastische verhalen en een boek over de eigen geschiedenis. Club Club kondigde in maart aan dat het begin 2010 de filialen in Gent, Merksem en Aalst sluit. Hoewel de winkels goed draaien, konden ze een aangekondigde huurverhoging niet dragen en bleek de Club-directie niet in staat geschikte alternatieven te vinden. Voor de vestiging in Gent kwam wel een oplossing uit de bus (verhuizing naar een andere locatie). Daarmee houdt

76

8. DE VLAAMSE BOEKVERKOPERSBOND

de keten vier filialen in Vlaanderen over: Gent, Leuven, Roeselare en Wijnegem Shopping. Daarnaast heeft Club twintig winkels in Brussel en Wallonië. ECI Sinds de overname in 2008 door investeringsmaatschappij Clearwood is ECI een nieuwe koers gaan varen. Ook nietleden kunnen sinds midden 2009 boeken bestellen. Het assortiment breidde fors uit naar 400.000 producten. Men is gestopt met het werven van leden op straat en ook het ‘kroonboek’, het boek dat leden verplicht waren aan te schaffen als ze niet binnen de vastgestelde termijn een ‘clubartikel’ kochten, is definitief verleden tijd. In 2009 startte ECI België met de ‘Boekbarometer’. Deze peiling naar de boekenconsumptie en het leesgedrag van de Vlaming moet inzicht bieden in de rol van lectuur en literatuur in het kader van diens globale vrijetijdsbesteding. Er worden er twee per jaar georganiseerd. ECI België lanceerde zo een onderzoek naar het leesgedrag van de Vlaming op het toilet en in bad, in samenwerking met badkamerspecialist Groep Van Marcke. De resultaten werden op de Boekenbeurs bekendgemaakt. De shop-in-shop van ECI in het filiaal Herentals van boekhandel Van Sande is na acht jaar stopgezet. Boekhandel Walry 30 jaar 30 jaar geleden nam Paul Luyten Boekhandel Walry over. 30 weken lang, van 3 september 2009 tot 31 maart 2010, bood de boekhandel een uitgekiende selectie boeken aan met een fikse korting.

8.4 LOBBYWERK & BEMIDDELING Bezoeken aan boekhandels Om meer de vinger aan de pols te hebben en om een blijk van appreciatie te tonen voor het lidmaatschap werd - in samen­werking met Boekenbank - in 2008 gestart met het bezoeken van boekhandels. Deze boekhandels bezoeken worden gecontinueerd in 2009. Volgende boekhandels werden bezocht: ’t Krantje, ’t Oneindige Verhaal, ’t Romanneke, ’t Verschil, 11.11.11, Anticyclone des Açores, Arta, Belis-Vinck, Bontebaai, Club Aalst, Dagbladhandel An & Wim, De Boekuil, De Cuyper, De Kleine Prins, De Plukvogel, De Wase Boekhandel, Drie Leliën, ECI, Erik Tonen, In den Olifant, Jeukiboe, Johannes, Licap, Mikado, Mollet Kookboeken, Ontmoeting, Pardoes Antwerpen, Passa Porta, De Stripspeciaalzaak, Techniek en Kunst en Woeste Willem. De bezoeken leerden dat correcte data in Boekenbank als een conditio sine qua non worden beschouwd. Het komt immers voor dat een titel - ondanks het feit dat hij de classificatie ‘in voorraad’ heeft - niet leverbaar is, wat voor ergernis zorgt bij boekhandelaar en klant. Daarnaast waren deze bezoeken uitgelezen momenten om boekhandelaars verder wegwijs te maken in de uitgebreide mogelijkheden van Boekenbank.

Bezoek aan Vlaamse Europarlementsleden Eind 2009 werd gestart met lobbywerk naar Vlaamse Europarlementariërs. Deze démarche past in de strategie die binnen de European Booksellers Federation (EBF) is afgesproken. Iedere boekverkopersassociatie contacteerde naar aanleiding van de Europese verkiezingen in 2009 de verkozen parlementsleden uit zijn land.

Naast items zoals transportkosten, kortingen op bibliotheek­ leveringen en VBP kwam ook de dienstverlening aan boekhandels tijdens en na de Boekenbeurs ter sprake. Om deze wensen kracht bij te zetten, kregen alle standhouders een brief waarin ze verzocht werden erop te letten dat boeken die naar de boekhandel worden verzonden geen sporen meer dragen van de Boekenbeurs (etiketten, beduimeld,…). Ook werd gezorgd voor een lijst van contact­personen bij de uitgevers tijdens de Boekenbeurs. Bovendien ondertekenden alle standhouders een charter, dat o.a. het respecteren van de relatie met de boekhandelaar stipuleerde: “POSITIE VAN DE BOEKHANDEL - Bij het samenstellen van zijn titelaanbod, de prijszetting, de verkoops­voor­ waarden en het voeren van eventuele acties met betrekking tot de aangeboden titels, [beloven de stand­ houders] geen handelingen te stellen die, zonder redelijke en objectieve verantwoording (uitgevers), kennelijk nadelig zijn voor de reguliere boekhandel (i.c. beurs­ boek­­handels) of voor concurrerende boekhandels.”

NUR-werkgroep Midden 2009 verscheen in een samenwerking met Pearson het boekje NUR voor Dummies (oplage 3000) Het was het resultaat van de NUR-werkgroep binnen ONUB waaraan zowel vertegenwoordigers van het Vlaamse als Nederlandse boekenvak aan deelnamen. Het boekje werd op een zo ruim mogelijke schaal verspreid. Deze handleiding was bestemd voor uitgevers, marketeers, automatiseerders, met de codering belaste redacteuren, hun naaste medewerkers en boekverkopers. Nog altijd halen niet alle uitgevers optimaal hun voordeel uit de commerciële meerwaarde van een goed toegekende NUR-code. Met die code is onder andere het gedrag van consumenten makkelijker in kaart te brengen en op basis van onder­ zoek naar de verkoop van de afzonderlijke rubrieken kan de uitgever zijn marketingbeleid bepalen. En bij sommige (literaire) prijzen vermijdt een correct toegekende code dat een bepaalde titel uit de boot valt.

Samen met EBF had VBB in december 2009 een meeting met een medewerker van Europarlementariër El Khadraoui (sp.a). Een memorandum met als titel ‘Wat wil Boek.be op Europees niveau?’ met verschillende standpunten (over o.a. BTW, fiscaliteit, auteursrecht en leenrecht) werd voorgesteld en toegelicht. In 2010 worden nog ontmoetingen met andere parlementsleden gepland.

Bezoek aan Eerste Minister Herman van Rompuy Een uitbreiding van de tax shelter, de invoering van een gereglementeerde boekenprijs en een auteursrecht op maat van de digitale wereld. Dat zijn enkele van de voorstellen die Boek.be op 8 juli in een memorandum over­ handigde aan Herman Van Rompuy. De premier en zijn ministers kregen er nog een boekenmand bovenop, vol aangepaste zomerlectuur. Daarnaast vroeg Boek.be ook een verlaagd btw-tarief voor alle digitale boeken, onafhankelijk van de drager. Gezien de druk van de grootdistributie op de reguliere boekhandel, eiste Boek.be ook dat het verbod van verkoop met verlies gehandhaafd bleef.

8.5 OPLEIDING, BOEKENBANK, DIENSTVERLENING & SAMENWERKING OPLEIDING Het Kenniscentrum Boek.be biedt professionele, kwaliteits­ volle en ledengerichte opleidingen voor de verschillende spelers in het boekenvak. De werkgroep Opleiding, waar Luc Tessens namens de VBB in zetelt, stuurt het programma van de opleidingen binnen Boek.be aan. Op twee vergaderingen werd de planning van de diverse opleidingen besproken en geëvalueerd. Leerstoel Boek.be - 23 april Op woensdag 23 april 2009 zakten zo’n 50-tal mensen uit het boekenvak af naar het Hof van Liere op de Stadscampus van de Universiteit Antwerpen voor de tweede Leerstoel Boek.be. De Leerstoel stond in het teken van het thema “Hoe lezers verleiden in de 21ste eeuw?”. > voor meer info, zie 2.4 Leerstoel Boek.be. Web 2.0 voor boekhandels - 28 oktober Vanwege de grote belangstelling voor de vorige editie en het enthousiasme bij de deelnemers werd deze studiedag hernomen op 28 oktober bij Boek.be. De docente, Eva Simon, werd ervaren als een zeer degelijke docente die ernstige 8. DE VLAAMSE BOEKVERKOPERS BOND

77

inspanningen heeft gedaan om haar programma aan te passen voor de boekhandel. Productkennis voor boekhandelaars - 2 november Tijdens de Boekenbeurs werden volgende infosessies voor boekhandels georganiseerd: • het algemene boek (Rudy Vanschoonbeek) • het educatieve boek (Tim Seynaeve) • de e-reader i.s.m. ePagine en BeBook (G. De Cock) Infosessie Groen Licht bij ETAP Malle - 23 november Tijdens deze sessie gaven specialisten van Groen Licht Vlaanderen, Unizo en Voka toelichting bij de mogelijkheden om zowel de energiefactuur te laten dalen als te opteren voor een milieuvriendelijke verlichting met fiscale steunmaatregelen. > zie ook 2.2.5 Groen Licht. Crealab Crealab in West-Vlaanderen (onderdeel van het Innovatiecentrum West-Vlaanderen) organiseert sessies voor winkels en KMO’s rond het creatief zoeken naar oplossingen voor een specifiek probleem. Als eerste proefkonijn nam boekhandel Etiket hieraan deel. Deze boekhandelaar was zeer enthousiast over de sessie. Helaas worden deze sessies voorlopig enkel in West-Vlaanderen georganiseerd en niet in andere provincies.

BOEKENBANK • Verbeterde titelgegevens in Boekenbank • Administratieve opvolging particuliere bestellingen • Webservice voor de leden van Boekenbank

> voor meer info, zie 9.4 De belangrijkste ontwikkelingen voor de leden.

DIENSTVERLENING & SAMENWERKING Juridische dienstverlening VBB-leden konden met hun juridische vragen aankloppen bij Kurt Van Damme. Deze dienstverlening is betalend, maar voor de leden van de ledenverenigingen geldt een verlaagd tarief. Digitaal abonnement Boekblad Vanaf 2009 werd met de steun van de Taalunie een gratis digitaal abonnement aan de VBB-leden aangeboden. London Book Fair & Buchmesse Omdat VBB lid is van de European Booksellers Association kon de organisatie haar leden een belangrijk voordeel aanbieden: gratis toegang tot beide beurzen. Samenwerking met Stichting Lezen In het kader van de Jeugdboekenweek stelde Stichting Lezen voor 6 leeftijdsgroepen een pakket van telkens 6 boeken samen. Scholen en bibliotheken konden deze pakketten tegen aantrekkelijke voorwaarden (22,5% korting

78

8. DE VLAAMSE BOEKVERKOPERSBOND

op de adviesprijs) aankopen. Een keuzelijst en een affiche van Jeugdboekenweek kregen ze er bovenop. Uitgevers boden hun titels aan met een korting van 47% waardoor de boekhandel op een marge van 24,5% kon aanspraak maken. De boekhandels verdeelden in 2009 1.407 Jeugdboeken­ week­pakketten naar scholen en bibliotheken, een lichte daling. Materiaal voor de Voorleesweek werd naar kinder- en jeugd­boekhandels gestuurd. Centraal Boekhuis nam de verzendkosten op zich. Samenwerking met Bozar In 2007 VBB startte een structurele samenwerking met Bozar in Brussel. VBB-leden krijgen op vertoon van hun lidkaart een korting van 50% op hun toegangsticket voor bepaalde tentoonstellingen in Bozar. Boekhandels die zich engageerden kregen een infopakket en een pakket bladwijzers met een afscheurstrook waarmee zij hun klanten een korting van 10% konden aanbieden op de toegangsprijs van deze tentoonstellingen. Deze samenwerking werd gecontinueerd in 2009. Op 17 maart organiseerde Bozar i.s.m. Behoud de Begeerte een literaire avond over leven en werk van Cesare Pavese. VBB kon gratis duotickets onder zijn leden verspreiden op voorwaarde dat ze op hun website een link plaatsten naar deze literaire manifestatie Verder werden dankzij deze samenwerking een 30-tal leden uitgenodigd om het PassaPorta Festival gratis bij te wonen Samenwerking met Unizo Al enkele jaren is VBB als sectororganisatie aangesloten bij Unizo. Begin 2009 vond een evaluatie plaats met de heer Luc Ardies, directeur distributie binnen Unizo. Tijdens deze meeting werden de voordelen van het VBB-lidmaatschap bij Unizo nog eens op rijtje gezet, nl.: lobbyinstrument, een second opinion op juridisch vlak (16 juristen in dienst met eigen specialisatie), verdediging belangen van kleinere krantenwinkels, lobbyen van voordelen die voor de leden van alle sectororganisaties gelden zoals goedkopere tarieven voor betalingsterminals en opleidingen. Er werd gezocht naar een voorstel om VBB-leden een directe korting op hun lidmaatschap te geven. In samenwerking met de Unizo-ledenmarketingdienst werd in het najaar een voorstel ontwikkeld dat begin 2010 gelanceerd werd.

8.6 INNOVATIE EN ONDERZOEK Marktonderzoek Uit de jaarcijfers van de boekenverkoop in Vlaanderen in 2009 van GfK Retail and Technology Benelux blijkt dat, ondanks de economische crisis, de boekenverkoop in 2009 gestegen is met bijna 10 % in omzet en 5,9% in aantal boeken. > voor meer info, zie 2.3.1 Marktonderzoek: de boekenmarkt in 2009.

NV Kastklaar De aanbesteding van de bibliotheek van Antwerpen deed in 2008 heel wat stof opwaaien. Er werd een onderzoek door Vlerick uitgevoerd naar het opzetten van een eigen NV Kastklaar. De uitkomst van het onderzoek leerde dat het leveren van kastklare boeken niet de voornaamste prioriteit van de bibliotheken was, wel de prijs en informatie­verschaffing (wat vnl. komt van Biblion en Vlabin). Het starten van een eigen NV Kastklaar bleek dan ook niet rendabel te zijn. De Nederlandse Bibliotheekdienst zag opportuniteiten in Vlaanderen en kon hier een dominante positie verwerven. Het idee groeide om een Vlaamse tegenhanger op te richten: de Vlaamse Bibliotheekdienst. Er werd een pilootproject voor­ zien in de provincie Antwerpen waar gekeken zou worden naar de slaagkansen van een Vlaamse Bibliotheekdienst. Transportoptimalisatie Na de faling van de CIEB (Centrale Import en Export Boeken) zochten de verladers van boekentransporten hun eigen oplossing. De opvallendste gevolgen daarvan zijn: • de boekhandels krijgen dagelijks meerdere vervoerders aan de deur met een grotere of kleinere boekenzending; • als gevolg hiervan is het totaal van de boekenvervoersactiviteiten minder kostenefficiënt; • in het kader van het duurzaam ondernemen is de milieubelasting door de onnodig vele vrachtwagen­ bewegingen niet wenselijk. Vanuit haar dienstverlenende rol achtte Boek.be het noodzakelijk om bovengenoemde negatieve aspecten van de huidige vervoersorganisatie te keren. In die optiek werd aan het Vlaams Instituut voor Logistiek (VIL) gevraagd om een onderzoek uit te voeren naar de haalbaarheid van een optimaler georganiseerd boekenvervoer in Vlaanderen. Het VIL voerde daarom een FIT-analyse uit waarbij 9 bedrijven uit het boekenvak betrokken werden. De kernvraag van de FIT-analyse was: In welke mate is er binnen de boekensector in Vlaanderen bereidheid om samen te werken op het vlak van transport? De resultaten van de analyse werden voorgesteld op een druk bijgewoonde workshop begin 2010. Hieruit kwamen 4 pistes naar voor die op hun haalbaarheid werden getoetst met de 9 partners. Noch een sector-overkoepeld platform noch een virtuele transportbank leken haalbare kaarten. Wat wel haalbaar leek: enerzijds een samenwerking tussen enkele betrokken partijen wiens activiteiten sterk complementair zijn en anderzijds een samenwerking voor specifieke niches (bv educatieve boeken). Lancering www.e-boek.org In september startte Boek.be als eerste in Vlaanderen met een website voor e-boeken en e-readers: www.e-boek.org. Boek.be nam dit initiatief in samenwerking met de boekhandels in Vlaanderen omdat zij erin gelooft dat het digitale boek in de toekomst zal doorbreken. Op de verkoop van econtent via deze site krijgt de gekozen boekhandel een commissie.

Boek.be wil de boekhandel bij het e-boek betrekken omdat zij overtuigd is van de adviserende rol van de boekhandel. Het aanbod van digitale boeken zal de komende jaren gigantisch toenemen en de lezer zal er zijn keuze uit moeten maken. Hier komt de kennis en ervaring van de boekhandel boven die de lezer kan adviseren en oriënteren in het ruime e-boekenaanbod. Boek.be maakt zich sterk dat de boekhandel daar ook online een belangrijke rol in kan spelen. > zie ook 2.2.1 Digitalisering van het boek.

8.7 COMMERCIËLE ACTIVITEITEN Verkoop verpakkingsmateriaal In totaal werden van het verpakkingsmateriaal 568.500 stuks besteld en verspreid. Zoals de vorige jaren werd dit materiaal ook aangeboden aan de standhouders op de Boekenbeurs. VBB sloot met de verpakkingsproducent Corne een partner­ ship. Dit maakte dat de leden 2 x per jaar verpakkings­ materiaal konden bestellen met eigen opdruk, tegen een voordelig tarief. Voor die extra, rechtstreekse bestellingen kon de VBB rekenen op een commissie van 5%. Verkoop schoolkalender De oplage bedroeg ruim 30.000 exemplaren. Jarenlang adverteerde Van Dale Lexicografie op de achterzijde van deze kalender. Door budgettaire restricties kwam in 2009 een einde aan deze jarenlange traditie. In de plaats kwam een advertentie van de bewustwordingscampagne ‘Het origineel is altijd beter dan de kopie’, betaald door beheersvennootschap Ruit. Bonnenclearing • De 48 actietitels van de Boekenbeesten werden in maart via een bijlage bij Libelle gepromoot. 4.696 kortingsbonnen werden ingeruild. • Tijdens de Literaire Lente werden 24 romans gepromoot:

8.187 kortingsbonnen vonden hun weg naar de boekhandel. • De Doeboekenactie 2009 was opnieuw een samenwerking

met Libelle en omvatte 36 titels. Resultaat: 9.329 ingeruilde kortingsbonnen. • Ook bij de Zomer van het Spannende Boek werden kortings­

bonnen aangeboden in de speciale Humobijlage. In totaal werden voor deze actie 37.396 bonnen ingeruild. • De Andere Strip kende via een bijlage bij Humo (met

kortingsbonnen voor ieder van de 24 deelnemende titels) een tweede succesvolle editie. Om stripspeciaalzaken opnieuw aan te trekken stond deze collectieve actie in 2008 eenmalig open voor niet-VBB-leden. Voor de editie 2009 werd wel een bijdrage gevraagd. 5.482 kortingsbonnen werden ingeruild.

8. DE VLAAMSE BOEKVERKOPERS BOND

79

Boekencheque - Book Pass Sodexo veranderde in 2008 eenzijdig de naam van Boekencheque in Book Pass. Ook het contract met De Post hadden ze stopgezet. Naar aanleiding van deze eenzijdige inbreuk op het contract vond eind 2008 een ontmoeting plaats tussen Luc Tessens en Boek.be-jurist Kurt Van Damme en Thierry Van Noppen en Caroline Noyons namens Sodexo. Het bestaande contract werd onder de loep genomen en een nieuwe versie werd in januari 2009 aan Sodexo voorgelegd. In het nieuwe contract werd de verplichte exclusiviteit uit het contract geschrapt waardoor VBB de gelegenheid kreeg om met andere partners (zoals de Nederlandse Boekenbon) over samenwerking te praten.

8.8 DE OVERHEID EN DE BOEKHANDEL ANNO 2009 A-boekhandels De kwaliteitsboekhandel is een economisch kwetsbaar bedrijf met een hoge culturele meerwaarde. De betrachting van het letterenbeleid om een gevarieerd en kwalitatief boekenaanbod tot stand te brengen, boet aan kracht in wanneer boekhandels als tussenschakel het brede aanbod niet (meer) voorstellen aan een ruim publiek. Uitgevers en boek­handels zijn meer dan ooit belangrijke ‘geleiders’ tussen de auteur en de lezer. Daarom ontwikkelde het Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL) in 2008 in opdracht van de Minister van Cultuur een ondersteuningsregeling voor de boekhandel. De regeling wil kwaliteitsboekhandels ondersteunen die een ruim, divers en kwalitatief assortiment nastreven, extra aandacht besteden aan informatie en dienstverlening aan de lezer en literaire activiteiten organiseren. Zulke kwaliteits­ boekhandels krijgen het label ‘A-Boekhandel’ en kunnen aanspraak maken op gratis exemplaren van titels die productie­ steun hebben ontvangen van de Vlaamse Gemeenschap (het VFL en het Agentschap Kunsten). Daarnaast kunnen ook literaire activiteiten in de boekhandel worden betoelaagd. De steunmaatregelen genereren positieve effecten voor alle betrokken partijen. • Allereerst voor het publiek: er ontstaat extra zichtbaar-

heid voor een aantal moeilijk bereikbare titels die nu gegarandeerd in de boekhandel liggen en voorzien zijn van een BoekWijzersticker. Bovendien kan de bezoeker van de boekhandel nog meer genieten van de aangename leescontext door deel te nemen aan literaire activiteiten. • Ten tweede kunnen de boekhandels door de onrecht-

streekse ondersteuning (gratis boeken en activiteitensubsidie) hun publieksbereik vergroten. • Ten derde kunnen de auteurs het publiek op een relevante

manier bereiken en een (beperkte) bijkomende inkomsten­ bron aanspreken dankzij de literaire activiteiten.

80

8. DE VLAAMSE BOEKVERKOPERSBOND

• Ten vierde zet de Vlaamse Gemeenschap als subsidiënt

de laatste stap in het traject van creatie tot lezer door de gesubsidieerde titels toegankelijker te maken. Bij een bevraging van de boekhandels in de eerste helft van 2009 werd de regeling zeer positief geëvalueerd. 81 Vlaamse boekhandels, waarvan er (helaas) enkele geen lid zijn van VBB, hebben intussen een A-label. In 2009 werden 6.200 exemplaren van zeventig verschillende titels gratis aan de A-Boekhandels bezorgd. Zestig activiteiten werden gesteund met een subsidie van € 350. Totaal budget: € 100.600 (opdracht aan het VFL door het Departement CJSM). Vanuit het VBB-bestuur werd het idee geopperd om het label een grotere bekendheid te geven bij het publiek, bv. met raamsticker ‘kwalitatieve boekhandel’ (marketingconcept). De boekhandel wil ook de focus leggen op de boekhandel, niet enkel op de gesubsidieerde boeken. Voorlopig werd hier door het VFL niet op ingegaan maar de continuïteit van het logo werd gewaarborgd voor 2009. (bron: Jaarverslag 2009 VFL)

Boekenoverleg Het Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL) nam in 2007 het voortouw om de relevante partijen inzake boek, literatuur en lezen in een structureel overleg samen te brengen, dat het Boekenoverleg werd gedoopt. In 2009 kwam het Boeken­ overleg vier keer samen. Voor Boek.be namen Geert Joris, Luc Tessens (VBB) en Geert Van den Bossche (VUV) deel. Ter gelegenheid van de Vlaamse parlementsverkiezingen kwam het Boekenoverleg in het voorjaar van 2009 naar buiten met een uitgebreid memorandum dat focust op Vlaamse bevoegdheden: Het boek - een veelzijdig product. > Voor meer info, zie 1.4 Activiteiten van Boek.be.

Gratis boeken voor 7-jarigen Stichting Lezen deed 63.000 7-jarigen het boek Voor nu en nog heel lang cadeau, een boek met meer dan 20 nieuwe verhalen van 51 Vlaamse en Nederlandse auteurs. Kinderen en ouders konden het boek gratis meenemen in de bibliotheek. En daar wrong het schoentje. De VBB twijfelde niet aan het nut van de actie, maar betreurde dat de actie geen beroep deed op de medewerking van de boekhandels. In een brief aan Minister van Cultuur Anciaux schreef VBB: “De boekhandel heeft nauwe contacten met de biblio­ theken en geeft daarenboven forse kortingen bij bibliotheek­ leveringen. Het zou dan ook fair zijn hun bij een dergelijk project te betrekken. […] Enkele maanden geleden was de Vlaamse Boekverkopersbond verheugd met de invoering van het kwaliteitslabel. Dit initiatief van u is ten zeerste geapprecieerd en via het Vlaams Fonds voor de Letteren zijn al meer dan 40 boekhandels ‘bekroond’. In dat kader zou het een mooi, versterkend signaal geweest zijn als die kersverse kwaliteitsboekhandels dit boek ook mochten uitdelen.”

De VBB-brief werd opgepikt door Boekblad en De Standaard. Als ‘geste’ kregen boekhandels die aan de Jeugdboekenweek participeerden ieder 2 exemplaren van het boek.

8.9 VBB INTERNATIONAAL EBF/IBF General Assembly in New York Meer dan 30 boekhandelaars uit de hele wereld woonden op 26 en 27 mei in New York de jaarlijkse conferentie bij van de Europese en Internationale Verenigingen van Boekhandelaars. Namens VBB waren Luc Tessens, Iris Van Germeersch en Yvonne Steinberger aanwezig. “Laat ons positief blijven“ was de teneur van de openingstoespraak van de voorzitter van het EBF over de uitdagingen waar de boekhandel momenteel voor staat. De digitalisering was het centrale thema van de conferentie. Verschillende sprekers onderstreepten hoe belangrijk het was voor boekhandelaars om de digitale uitdaging met open armen aan te gaan.

Boekverkopersbond. Het is de intentie om de besluiten van de workshops te presenteren aan de vertegenwoordigers van de verschillende associaties. European Prize for Literature In samenwerking met de European Booksellers Federation (EBF), de European Writers’ Council (EWC) en de Federation of European Publishers (FEP) heeft de Europese Commissie de European Prize for Literature in het leven geroepen. Omdat het onmogelijk was om voor alle 27 lidstaten tege­ lijker­tijd een auteur/boek te bekronen is men overgegaan tot een opsplitsing gespreid over 3 jaar. De eerste 10 landen hebben in 2009 hun bekroning ontvangen. België komt in 2010 bod. Via de inspanningen vanuit VBB en Boek.be zal een Vlaamse auteur bekroond worden, wat zich in een positieve verkoop in de Vlaamse boekhandels kan vertalen.

Inspirerend was ook de presentatie over de verreikende acties van het Indiebound-programma dat vorig jaar door de American Booksellers Association werd gelanceerd en dat aan de leden een brede waaier van promotiemateriaal aanbiedt om het essentiële belang van onafhankelijke en plaatselijke boekhandels voor lokale gemeenschappen te beklemtonen. (meer info: www.indiebound.com).

EBF/IBF General Assembly 2010 in Brussel & ICYB 2010 in Gent In 2009 werd gestart met de voorbereiding van zowel het congres van de Jonge Boekverkopers (International Congress of Young Booksellers - ICYB) als van de jaarvergaderingen van de European en International Booksellers Federation, die in 2010 in België plaatsvinden. De formule van het jongerencongres zal sterk verschillen van de voorgaande jaren. Vanwege de terugloop in het aantal deelnemers zal het een 3-daags programma worden i.p.v. een week, wat te lang en te kostelijk bleek. De workshops worden begeleid door een extern iemand. Het ICYB Farewell Dinner zal aansluiten bij de startavond van de Algemene Vergadering van de Europese en Internationale

8. DE VLAAMSE BOEKVERKOPERS BOND

81

82

9. BOEKENBANK

9.1 STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN De missie van Boekenbank is gericht op één centrale pijler, namelijk de titeldatabase. Boekenbank wil zoveel moge­lijk informatie over boeken verzamelen en ter beschikking stellen van zowel de professionelen uit het vak (boekhandels, bibliotheken, uitgevers…) als van het publiek. Hieruit volgt een tweede pijler, namelijk het bestelsysteem. Door titel­ infor­matie te centraliseren, kan Boeken­bank aan de gebruikers (boekhandels, bibliotheken, publiek) een gecentraliseerd bestelsysteem aanbieden. Particuliere bestellers bestellen een boek bij een boekhandel via de publieke website van Boekenbank, bibliotheken beschikken over een eigen biblio­theek­bestelmodule, boekhandelaren verzamelen deze bestellingen en kunnen deze met één klik op de knop doorsturen naar de distributeurs & uitgevers. Deze laatsten ontvangen één verzamelbestand van alle verschillende bestellingen van boekhandels die voor hen bedoeld zijn. Op deze manier vormt het bestelsysteem van Boekenbank een aaneensluitende keten van bij de publieke gebruiker tot bij de leverancier van de boeken.

9.3 BOEKENBANK IN CIJFERS (REFERTE DATUM 31/12/2009) 2009 was voor Boekenbank een jaar van rust. Na de herbouw in 2008 waarbij onze leden met een aantal kinderziektes van de applicatie geconfronteerd werden, concentreerden we ons in 2009 voornamelijk op de stabiliteit van de applicatie. Bovendien werd er heel sterk ingezet op de inhoud van Boekenbank, voornamelijk op de correctheid en volledigheid van de gegevens. We geven hieronder een overzicht in cijfers. • Aantal titels in het actuele bestand: 261.946. Aangezien

Boekenbank nu 10 jaar constant zijn database uitbreidt en uitzuivert, bouwen we een waardevol historisch bestand op met 301.916 titels. • In 2008 werd de Open Markt Module uitgewerkt, samen

met de herbouw van Boekenbank. Deze module werd voornamelijk in 2009 ook inhoudelijk met titels ingevuld. In totaal bevonden zich eind 2009 3.695.633 titels in deze Open Markt Module, wat een groei van het bestand met meer dan 1 miljoen titels ten opzichte van 2008 betekent (toen 2.121.889 titels).

9.2 SAMENSTELLING EN WERKING BESTUUR

• Er zijn 327 boekhandels (verkooppunten) aangesloten.

Het bestuur van Boekenbank is samengesteld uit vertegenwoordigers van zowel de boekverkopers- (VVB), de uitgevers(VUV) als de importeursvereniging (VBI).

• De stijging in het aantal aangesloten bibliotheken en

Samenstelling van het bestuur (situatie december 2009): • Philippe Majersdorf, voorzitter (VUV) • Frank de Wulf, secretaris (VUV) • Roger Somers (VVB) • Karla De Ceulener (VVB) • Isabelle Bouckaert (VVB) • Marc Grossen (VBI) • Bart Pinceel (VBI) Philippe Majersdorf nam in 2008 de voorzittersfakkel van Koen De Meester over. Nees Zwaan ging in 2009 op pensioen en nam om die reden afscheid als bestuurslid van Boekenbank en VBI. Dit mandaat wordt overgenomen door Bart Pinceel. De dagelijkse leiding was in 2009 in handen van Annika Buysse. Ze wordt hierin bijgestaan door Jef Maes, die sinds 2008 afgevaardigd bestuurder van Boekenbank is. Tot september 2009 werd Marc Nuijten door Boek.be halftijds vrijgesteld om mee te werken aan de uitbouw van het publieke luik van Boekenbank. Marc koos op dat moment voor een loopbaan als zelfstandige. Ben Verschooris verzorgt sindsdien voor Boekenbank de helpdesk voor ISBNaanvragen en de B2C-omgeving.

84

9. BOEKENbank

Dit zijn drie aansluitingen meer dan in 2008. instellingen die in 2008 was ingezet, heeft zich in 2009 gestaag verder gezet. Van 161 aangesloten bibliotheken en instellingen zijn we in 2009 gestegen naar 180 aansluitingen. • Het gemiddeld aantal orderlijnen per maand daalde in

2009 lichtjes ten opzichte van 2008, van 89.388 in 2009 naar 88.268 orderlijnen per maand. In totaal konden we meer dan 1 miljoen orderlijnen op jaarbasis noteren. • Boekenbank beschikte eind 2009 over 117.273 covers,

47.169 flapteksten, 35.472 achterflappen.

9.4 DE BELANGRIJKSTE ONTWIKKELINGEN VOOR DE LEDEN - B2B Verbeterde titelgegevens in Boekenbank In 2009 heeft Boekenbank heel sterk ingezet op de kwaliteit van de gegevens in de database. Dit gebeurde op verschillende manieren. • Via de nieuwsbrief werd maandelijks een aantal vuist­ regels meegegeven die de verbetering van het titel­ bestand van de uitgevers konden bevorderen. • Op de Technische Werkgroep werd steevast een aantal punten rond correctheid van de titelinformatie geagendeerd. • De 14-daagse foutenlijst, een controlelijst in Boekenbank waar leveranciers elke veertien dagen kunnen nagaan welke titels uit hun aanbod met foute informatie op Boekenbank staan, werd bijgewerkt en uitgebreid. De foutenlijst in Boekenbank werd zo bijgewerkt dat de lijst vanaf 2009 wekelijks werd geüpdatet, zodat steeds de laatste ‘foute’ titelinformatie gecontroleerd kon worden. Ook werd telkens per onderdeel een fouten­ percentage toegevoegd zodat leveranciers konden inschatten wat hun foutenlast was ten opzichte van het aantal titels in Boekenbank. Dankzij deze aanpassingen en de grote aandacht die eraan besteed werd, zagen we de foutenlast in Boekenbank in 2009 opvallend dalen. • Titelservice: aan niet-leden van Boekenbank die wel reeds ISBN-nummers hadden aangevraagd, werd een nieuwe service aangeboden. Voor 5,5 euro per aanwezige titel konden deze ‘uitgevers’ toegang krijgen tot de eigen titels in Boekenbank, zodat deze titels up-to-date gehouden kunnen worden. Reeds een 20-tal gebruikers tekenden in op deze service.

Particuliere bestellingen - administratieve opvolging Sinds 2009 rekent Boekenbank 3% commissie aan op de door de boekhandels ontvangen particuliere bestellingen via de website van Boekenbank. Hiervoor werd in 2008, bij de herbouw van de applicatie, een administratieve facturatie­ module uitgebouwd die in 2009 in gebruik is genomen.

Wettelijk depotnummer - gebruik titelbestand door RUIT Bij de herbouw van Boekenbank in 2008 werd speciaal voor Ruit, de beheersvennootschap van de Vlaamse Uitgevers, een extra functionaliteit toegevoegd. De database van Boekenbank fungeert als basis voor het opmaken van de lijsten van boeken die in een bepaald jaar in aanmerking komen voor reprovergoeding. De basis hiervoor vormt het Wettelijke Depotnummer. Sinds 2009 heeft Ruit deze module in gebruik genomen. Op basis van de foutenlijst in Boekenbank (zie boven) kunnen uitgevers nagaan of er nog depotnummers voor de titels ontbreken.

Imprintnaam vervangt uitgeversnaam In 2009 werd in Boekenbank een nieuwe weergave voor imprints opgenomen. Zodra een imprintnaam aanwezig is, wordt die in de zoekresultaten getoond waar voordien de uitgeversnaam stond. Hetzelfde geldt voor de weergave in het titeldetail waar de imprintnaam de uitgeversnaam vervangt, indien de eerste aanwezig is voor de titel. Deze wijziging werd uitgevoerd om het belang van de imprintnaam te benadrukken.

Webservice voor de leden van Boekenbank Eind 2009 werd op vraag van onze leden de webservice van Boekenbank verder uitgebouwd. Hierdoor kan Boekenbank nu een volwaardige webservice aan de leden aanbieden waarmee op een externe website de titelinformatie van Boekenbank opgevraagd en getoond kan worden.

Bijgewerkte NUR-lijst In maart 2009 vond de NUR-werkgroep plaats in Roosendaal. Op deze werkgroep, waarvan Boekenbank deel uitmaakt, werd de bestaande NUR-lijst van 2007 geherevalueerd. Er werd beslist dat de NUR-codes uitsluitend toegepast mogen worden voor de aanduiding van het genre en de doelgroep. Aanduidingen van de productsoort vormen geen onderdeel van NUR. Hierdoor drongen een aantal wijzigingen zich op: • De NUR-codes voor digitale producten werden gewist (090 e.v.) • Daarnaast werden nieuwe codes geïntroduceerd voor Luisterboeken (078) en True Crime (339). Deze wijzigingen werden in Boekenbank uitgevoerd.

Onixstandaard in Boekenbank en de Onixwerkgroep Nederland-Vlaanderen 2009 was het jaar waarin EDItEUR, de internationale instantie die de standaarden voor Onix vastlegt, een nieuwe versie van het Onixformaat introduceerde. Eind 2009 werd versie Onix 3.0 officieel bekrachtigd door EDItEUR met het oog op overname door de lokale Onixwerkgroepen. Vanuit haar rol als medevoorzitter van de Onixwerkgroep Nederland-Vlaanderen legde Boekenbank deze nieuwe Onixversie ter discussie voor op de werkgroep. Deze nieuwe versie werd in een kleinere werkgroep toegepast op de situatie in Nederland en Vlaanderen, waaruit een nieuwe handleiding voor alle geïnteresseerde Onixgebruikers werd opgesteld. Boekenbank plant een ingebruikname van de nieuwe Onixversie in de loop van 2011. Daarnaast werden in 2010 in Boekenbank een aantal aanpassingen uitgevoerd zodat bepaalde gegevens ook via Onix ingelezen zouden kunnen worden. Zo zorgden we er bijvoorbeeld voor dat introductie- en actieprijzen via Onix konden worden opgenomen in onze databank.

9. BOEKENbank

85

E-boeken in Boekenbank In 2009 startte Boek.be niet alleen met de uitbouw van een nieuwe publiekswebsite, maar bovendien kwam Boek.be met een vernieuwend initiatief op de proppen, namelijk de lancering van een e-boekplatform voor het grote publiek, www.e-boek.org. Om de link tussen de e-boeken op Boeken­ bank en op het platform correct te laten verlopen, werd aan de uitgevers gevraagd om voor elk e-boek een nieuw ISBNnummer aan te vragen, een depotnummer toe te kennen en de boeken onder de noemer ‘informatieve titel’ op Boekenbank te plaatsen. De boekhandels kunnen via Boekenbank geen e-boeken maar wel e-readers bestellen, die door twee partijen, namelijk DistriRead en Endless Ideas, aangeboden worden. Voor meer info, zie 3.2 E-boek.org

Nederlandstalig Titelbestand Het samenstellen en beheren van een Nederlandstalig Titelbestand is enkele jaren geleden voor het eerst voorgesteld vanuit de Nederlandse Beroepsverenigingen van het Boeken­ vak. Het Nederlandse Titelbestand zou de Database van alle titels van het Nederlandse taalgebied worden, die vrij raadpleegbaar is voor verschillende partijen, maar waarbij andere services betalend kunnen zijn. Op vraag van de Nederlandse Uitgeversvereniging is Centraal Boekhuis in 2009 gestart met de ontwikkeling van een database die alle informatie over Nederlandstalige Titels bevat. CB staat in voor het databaseonderhoud en de redactie. De database is eind 2009 tot Titelbank gedoopt en ging begin 2010 live. Boekenbank heeft in 2009 verschillende gesprekken met CB gevoerd over Titelbank, met als doel om als cluster­ organisatie voor de Vlaamse markt te kunnen optreden. Technisch werd in 2009 alles doorgepraat om in 2010 concrete ontwikkelingen te kunnen laten uitvoeren voor het aanleveren en het afnemen van de titelinformatie.

Uitwisseling titelbestand met Bibnet In 2009 intensiveerde Boekenbank de samenwerking met Bibnet, een projectorganisatie van de Vlaamse Overheid ter bevordering van de digitalisering in de bibliotheeksector. Het samenwerkingsverband tussen Bibnet, het vroegere VCOB en Boekenbank kwam in 2007 tot stand met de instelling van een webservice waarmee bezoekers op de website van http://zoeken.bibliotheek.be konden zien of een boek bij Boekenbank beschikbaar was, en waarmee bezoekers op de website van Boekenbank konden zien of een boek beschikbaar was in de bibliotheek. In 2009 werd overeengekomen om ook effectieve titel­ bestanden te gaan uitwisselen. Zo zou Bibnet van Boekenbank dagelijks titelinformatie van te verschijnen boeken toegestuurd krijgen, terwijl Boekenbank verrijkte/gecorrigeerde titelinformatie toegestuurd krijgt. Beide partijen 86

9. BOEKENbank

zorgen hierdoor voor een verbetering van de eigen service. Bibnet kan de bibliotheken veel sneller op de hoogte brengen van aangekondigde publicaties, terwijl Boekenbank, door het inlezen van de titelbestanden van Bibnet, waar de informatie tot stand komt door controle met het boek in de hand, een correcter titelbestand aan de leden zal kunnen aanbieden. Hiervoor werd een conversie tussen MARC21, de bibliotheek­ standaard voor gegevensuitwisseling, en Onix 2.1 uitgewerkt. In 2009 werd de overdracht naar Bibnet uitgewerkt. In 2010 volgt dan de uitwisseling naar Boekenbank.

9.5 FINANCIËN Boekenbank sluit 2009 af met een verlies van 37.921,30 euro, een verlies dat volledig in de lijn licht met de voorop­gestelde begroting van 2009. In de begroting van 2010 beogen we een positief resultaat van 5.115 euro. Dit positieve resultaat wordt bereikt door de herschikking van de lidmaatschapsbijdragen in 2010 en een strikte inschatting van de kosten voor Hosting en Onderhoud IT.

9.6 TOEKOMSTPLANNEN In 2010 staat een aantal belangrijke projecten op de planning van Boekenbank, die voornamelijk de kwalitatieve verbetering en uitbreiding van de databank beogen.

Professioneel luik Op het vlak van B2B zijn de belangrijkste aandachtspunten: • Verbetering van de titeldatabase, o.a. door de samen­ werking met Bibnet, voor een maximale integratie van de titelbestanden. • Uitbreiding van de contentdatabase om de zichtbaarheid van boeken te bevorderen • Gegevensuitwisseling met Titelbank in samenwerking met Centraal Boekhuis. • Integratie van de bibliotheekmodule van Boekenbank in de Provinciale Bibliotheeksystemen. • Uitwerken van een voorraadmodule in samenwerking met verschillende leveranciers • Nastreven van een maximale digitalisering van pakbons, facturen, payment, … (e-facturatie).

Publiek luik Op het vlak van B2C plant Boekenbank geen grote aanpassingen meer. Zoals vooropgesteld zal Boekenbank de website in 2010 verder onderhouden, maar niet verder uitbreiden, zodat in 2011 overgegaan kan worden tot de afbouw van de publieke website en het aanbieden van een professioneel luik voor bv. ISBN-aanvragen. In 2010 blijven de volgende onderwerpen nog steeds een bron van verdere aandacht: • Verdere promotie van de themapagina’s voor commerciële doeleinden. • Maximale input van het publiek mogelijk maken door het plaatsen van recensies.