VoorZorg Primaire preventie van kindermishandeling
Mini-conferentie Veilig Thuis 22-04-2016
Elle Struijf, GGD Hollands Noorden, arts Maatschappij en Gezondheid Strategisch Adviseur Publieke Gezondheid en Veiligheid Woordvoerder GGD GHOR voor Geboortezorg en eerste twee levensjaren Adviseur VoorZorg Ned Centrum JGZ
VoorZorg www.ncj.nl
Manifest: 1001 kritieke dagen: van conceptie tot 2 jaar https://d1l066c6yi5btx.cloudfront.net/ncj/ncj/docs/6dab363d-834d-46de-b89c-e216747b53d0.pdf
Sociale ongelijkheid in gezondheid: al voor de geboorte Belangrijkste factoren die bijdragen aan negatieve uitkomsten gezondheid en ontwikkeling kinderen (vanaf zwangerschap) in Europa: •
Achterstandswijk met slechte voorzieningen
•
Slechte huisvesting gezin
•
Laag inkomen ouders
•
Lage opleiding ouders
•
Slechte werkomstandigheden ouders
•
Werkloosheid ouders
Bron: Pillas D, Marmot M et al. Social inequalities in early childhood health and development: a European wide systematic review. Pediatr Res 2014;76:418-24. Meer dan 200 studies uit 32 Europese landen
Casus Alissia: 19 jaar, zwanger ‘ongeveer drie maanden denk ik’ Woont in bij haar vriend = vader van het kind; antikraak en klein Heeft een Wajong-uitkering (‘school niet afgemaakt, en ben nogal snel boos!’) Is gestopt met drugs en blowen sinds ze weet dat ze zwanger is Rookt ongeveer 20 sigaretten per dag, drinkt ‘minder’ Geen werk, geen dagbesteding. WAT ZOU U DOEN?
VoorZorg = Vertaling en culturele aanpassing van het NFP voor Nederland David Olds Professor of Pediatrics, Psychiatry and Preventive Medicine University of Colorado Health Sciences Center
VoorZorg ● doelgroep: jonge aanstaande moeders van een eerste kind met een laag inkomen, weinig opleiding in zeer risicovolle omstandigheden; ● 0,5-1% van het totale aantal geboorten per gemeente; ● intensief: circa 40-60 huisbezoeken door VoorZorgverpleegkundigen vanaf 16 à 28 weken zwangerschap tot kind 2 jaar is; ● gestandaardiseerd en flexibel.
Uitgangspunten ● Relatie tussen de verpleegkundige en de moeder: ● voorwaarde én leerervaring; ● Verpleegkundige werkt samen met de moeder aan: - gestructureerde gedragsverandering; - het stellen van realistische en haalbare doelen; - het versterken van de vaardigheden van de moeder; ● Versterking van de hechting d.m.v. Video-hometraining; ● VoorZorg wordt afgestemd op het aanbod van bestaande voorzieningen, aanvullend op reguliere zorg.
Twee traps-selectie Eerste selectie ● door verwijzer (verloskundige e.a.). Criteria Tweede selectie ● door VoorZorgverpleegkundige
Veel voorkomende risicofactoren ● huiselijk geweld in het verleden of in de huidige relatie; ● weinig sociale steun; ● ongezonde leefstijl en/of roken, drugs en alcohol misbruik; ● armoede.
Drie doelen Verbetering van het zwangerschaps- en geboorteproces voor moeder en kind. - gezond gedrag en medische zorg Verbetering gezondheid en ontwikkeling kind. - competente en verantwoorde opvoeding Verbetering van de persoonlijke ontwikkeling van de moeder en haar mogelijkheden voor opleiding en werk. - gezinsplanning, opleiding, werk
6 Domeinen: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
gezondheid van moeder en kind veiligheid van directe omgeving levensloop-ontwikkeling van moeder rol van moeder partner, familie en vrienden (andere) gemeenschapsvoorzieningen.
Uit de effectstudie blijkt dat de juiste doelgroep wordt bereikt: 76% alleenstaand 74% armoede 68% geweld in het verleden en/of heden 19% depressie 25% middelenmisbruik.
98% heeft 4 of meer risicofactoren.
% Borstvoeding babyleeftijd 6 maanden
VoorZorggroep: 14% Controlegroep: 6%
Minder VoorZorg moeders roken tijdens én na de zwangerschap.
*= significant verschil
VoorZorg moeders roken minder sigaretten én roken niet waar de baby bij is.
Afname huiselijk geweld Deelname aan VoorZorg vermindert het huiselijk geweld. ● Afname zowel tijdens de zwangerschap als 2 jaar later. ● Bij vrouwen als slachtoffer en als dader.
Nederlands onderzoek (2014) Hoofdvraagstelling: Wordt kindermishandeling door VoorZorg voorkomen? Conclusie: VoorZorg is effectief in het voorkomen van kindermishandeling.
Financieel Uit onderzoek in de Verenigde Staten blijkt: ● na 4 jaar kostenneutraal; ● na 15 jaar 4-voudig terugverdiend. Uit onderzoek in Nederland (Investeren in opvoeden en opgroeien loont! 2013) blijkt: het uitvoeren van VoorZorg levert een kosten-baten rendement van minimaal 20% op.
Succesfactoren VoorZorg ● aanvullend op reguliere preventieve jeugdgezondheidszorg ● veelomvattend: 6 domeinen ● langdurige vertrouwensrelatie tussen zwangere/ jonge moeder ● start op cruciaal moment in het leven: zwangerschap ● gericht op empowerment van de jonge moeder ● intensieve huisbezoeken begin zwangerschap tot 2 jaar ● gebaseerd op theorie en onderzoek.
Zijn er vragen?
www.ncj.nl https://d1l066c6yi5btx.cloudfront.net/ncj/ncj/docs/6dab363d-834d-46de-b89ce216747b53d0.pdf
Casus Alissia Vervolg gesprek: Kindje is niet echt gewenst, maar vriend wil absoluut geen abortus. Alissia heeft een verleden van weglopen, jeugdzorg, ruzie met ouders, nu geen contact meer. ‘kan geen hulpverlener meer zien’; regelmatig ruzie met vriend (geweld? Verbaal?). Wil wel het beste voor ‘het kind’; nu het niet weggehaald mag worden, dan moet het kind het beter krijgen dan ik!
WAT ZOU U DOEN?
Dank U
Presentatie-titel | Wijzig deze tekst onder 'Beeld'>'Koptekst en voettekst' |
FACTSHEET VOORZORG Preventie van kindermishandeling, het bevorderen van de gezondheid en het vergroten van ontwikkelingskansen van aanstaande moeders en kinderen.
Wat is VoorZorg?
totdat het kind ongeveer twee jaar oud is, ondersteu
VoorZorg is een vrijwillig preventief programma be
ning bij de verzorging en opvoeding van hun kind,
staande uit een intensief schema van huisbezoeken
gericht op het bevorderen van de gezondheid en het
door een hiertoe opgeleide VoorZorgverpleegkundige
vergroten van de ontwikkelingskansen van de moe
van de jeugdgezondheidszorg. Jonge vrouwen in een
ders en kinderen. VoorZorg is gebaseerd op het Ame
hoog risico situatie krijgen, tijdens hun zwangerschap
rikaanse programma ‘Nurse Family Partnership’ (NFP).
Voor wie is VoorZorg?
Het programma wordt aangeboden bij (zwanger
Het programma richt zich op vrouwen tot 25 jaar die
schap van) het eerste kind omdat de vrouwen ‘blan
zwanger zijn van hun eerste kind. Het gaat om hoog
co’ beginnen aan het leren opvoeden van een eigen
risico moeders, die vaak alleenstaand zijn, een laag
kind en nog geen negatieve ervaringen hebben met
inkomen hebben, weinig opleiding hebben genoten
opvoeden. Deze zwangeren zijn juist bij hun eerste
of vrouwen die in hun jeugd mishandeld of verwaar
zwangerschap gemotiveerd hun gedrag te veran
loosd zijn, te kampen hebben met andere problemen
deren. Ook eventuele volgende kinderen profiteren
en risicofactoren, zoals weinig sociale steun, midde
hiervan. Een belangrijke meerwaarde is dat VoorZorg
len gebruik, huiselijk geweld etc.
zo vroeg mogelijk start tijdens de zwangerschap waardoor prenatale schade wordt verminderd, er
Gemiddeld blijkt 0,5 – 1 % van het aantal geboor-
een relatie wordt opgebouwd voor de bevalling en
ten per gemeente tot de doelgroep te behoren.
risicofactoren worden aangepakt.
Inhoud programma VoorZorg
Doelstelling van VoorZorg
Centraal in het programma staan de 4060 huisbe zoeken, waarin een relatie van vertrouwen wordt
De belangrijkste doelstellingen van VoorZorg zijn:
opgebouwd en samen gewerkt wordt aan de vei
• primaire preventie van kindermishandeling
ligheid van moeder en kind, het versterken van moederschapsfuncties, opvoedvaardigheden en de ontwikkeling van het kind. VoorZorg wordt afgestemd op het aanbod van bestaande voorzieningen. Een goede relatie tussen de VoorZorg verpleegkun dige en de (aanstaande) moeder is een belangrijke
en ernstige ontwikkelingsproblemen bij jonge kinderen; • verbetering van het zwangerschaps en geboorteproces voor moeder en kind; • verbetering van de gezondheid en ontwikkeling van het kind; • verbetering van de persoonlijke ontwikkeling
voorwaarde voor het slagen van het programma én
van de moeder en haar mogelijkheden
een leerervaring voor de moeder. Er wordt gewerkt
voor opleiding en werk, zodat zij meer kan
aan gestructureerde gedragsverandering. De Voor
betekenen voor haar kind.
Zorgverpleegkundige ondersteunt de moeder bij het maken en behalen van realistische doelen. Daarbij be antwoordt de verpleegkundige de vragen die leven bij de moeder en betrekt zij haar sociale netwerk bij het programma. Een goede training en werkbegeleiding van de verpleegkundige zijn belangrijke voorwaarden om het programma goed te kunnen uitvoeren.
Aanmelding van aanstaande moeders voor VoorZorg Iedereen kan, vanzelfsprekend in overleg met de zwangere, potentiële deelnemers aanmelden bij het VoorZorgteam van de Jeugdgezondheidszorg. Hiervoor is een set van eerste criteria ontwikkeld. Aanmelders zijn bijvoorbeeld verloskundigen, huisartsen, gynaecologen, straathoekwerk, MEE, intern schoolbegeleiders, leerplichtambtenaren, medewerkers wijkteams etc. De VoorZorgverpleegkundige neemt na de aanmelding contact op met de zwangere en gaat op een uitgebreid kennismakingshuisbezoek (tevens intake).
Effectstudie
Bewezen kosteneffectief
Het programma is in Amerika gedurende 35
VoorZorg is een intensief programma. De baten
jaar onderzocht en op diverse punten effectief
van het programma wegen ruim op tegen de kos
gebleken. Ook in Nederland zijn de onderzoeks
ten. Op grond van Amerikaans onderzoek beveelt
resultaten zeer positief. Er is onderzoek gedaan
de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) VoorZorg
naar de effectiviteit van VoorZorg (Mejdoubi,
als kosteneffectief aan. Op basis van de huidige
2014). De belangrijkste resultaten uit dit onder
ervaringen kan gesteld worden, dat VoorZorg een
zoek zijn:
relatief goedkoop programma is (ongeveer € 13.000,per traject van 2,5 jaar, prijspeil 2013). Ter verge
•
afname van kindermishandeling:
lijking: een residentiële plaatsing van een jongere
In de controlegroep kwam kindermishandeling
gedurende een half jaar kost ca. € 30.000,-.
bij 19% van de kinderen voor, bij de interventie •
groep die VoorZorg ontving, was dit 11%.
VoorZorg loont en leidt tot:
VoorZorgmoeders roken minder tijdens en
•
na de zwangerschap in vergelijking met de vrouwen uit de controle groep; •
schoolbegeleiding; •
VoorZorgmoeders roken niet waar de baby bij is;
•
•
minder herstelkosten van schade (materieel en immaterieel) voor burgers door jeugd
borstvoeding in vergelijking met de controle
•
minder criminaliteit met lagere uitgaven voor politie en justitie;
VoorZorgmoeders geven vaker en langer groep, dit percentage komt overeen met het
minder kosten in het speciaal onderwijs en de
criminaliteit; •
lagere medische kosten voor de behandeling
landelijke gemiddelde;
van de gevolgen van kindermishandeling en
de VoorZorgmoeders zijn minder vaak
een afname van mishandeling en verwaarlozing;
slachtoffer van huiselijk geweld.
•
minder uitkeringen voor invaliditeit en werkloosheid;
•
meer inkomen door hogere arbeidsparticipatie;
•
hogere opleidingsgraad;
•
hogere kwaliteit van leven;
•
betere gezondheid van moeder en kind
Meer informatie Marieke Timmermans Nederlands Centrum Jeugdgezondheid
[email protected] www.voorzorg.info
VoorZorg door GGD Hollands Noorden JGZ Aanleiding Er is veel aandacht voor de zorg voor jeugdigen, het vroegtijdig signaleren en het vroegtijdig interveniëren om uitval van jeugdigen zoveel mogelijk te voorkómen. Om te signaleren is een bredere kijk op het gezin nodig dan alleen op het kind zelf. Het gezin en de sociale omgeving, maar vooral de ouders zijn daarbij belangrijk. De focus in het werk van de jeugdgezondheidszorg verschuift van het signaleren naar het interpreteren van signalen, inclusief signalen van ander professionals zoals verloskundigen, kraamzorg, leidsters op kinderdagverblijven of peuterspeelzalen en anderen, om op grond van die signalen samen met de ouders een plan te maken om de problemen aan te pakken. Indien sprake is van een zorgwekkende opvoedingssituatie hebben kinderen niet de garantie om een zo goed mogelijke opvoeding te genieten en is de kans op kindermishandeling, het ontwikkelen van psychische stoornissen of het ontwikkelen van ernstige gedragsproblemen des te groter. Het is van belang om een zorgwekkende opvoedingssituatie te voorkómen of op te heffen door zo spoedig mogelijk te starten met effectieve interventies. Des te eerder gestart wordt met effectieve interventies, des te kleiner is de kans op het ontstaan van opvoedingsonmacht, kindermishandeling, psychische stoornissen en de ontwikkeling van gedragsproblemen. Door op jonge leeftijd een interventie te plegen, wordt voorkomen dat een kind en een gezin in een neerwaartse spiraal geraakt en kunnen schadelijke effecten beperkt blijven. Zorgwekkende opvoedingssituaties, opvoedingsonmacht en kindermishandeling komt onevenredig méér voor in gezinnen, die in een zwakke materiële en maatschappelijke positie verkeren; en waarbij sprake is van een cumulatie van risicofactoren. Daarom dient aan ouders in deze positie extra aandacht geschonken te worden. Ondersteuning in de opvoeding èn de maatschappelijke situatie (werk, huisvesting, financiën) heeft in het buitenland aangetoond de zorgwekkende leefsituaties minder zorgwekkend te kunnen maken en kindermishandeling te kunnen voorkòmen. Een van de programma’s welke bewezen effectief is om zorgwekkende leefsituaties minder zorgwekkend te kunnen maken en kindermishandeling te voorkomen is het programma Nurse Family Partnership. Dit programma is in Nederland geïnitieerd en geïmplementeerd onder de naam VoorZorg, en in diverse onderzoeksfases ook in Nederland bewezen effectief op leefstijl verbetering en vermindering van huiselijk geweld en kindermishandeling gebleken. Vanaf 2015 is daarom gestart met een landelijke uitrol van VoorZorg door het NCJ. Om VoorZorg te mogen uitvoeren is een licentieovereenkomst met het NCJ (als afgeleide van de licentie welk het NCJ met de University van Denver, Prof. Dr. D. Olds, eigenaar van het programma Nurse Family Partnership) verplicht. GGD Hollands Noorden JGZ biedt sinds 2010 het programma VoorZorg, ter ondersteuning van hoog risico zwangeren in het Noord-Holland Noord (Noord-Kennemerland, Kop van Noord Holland en West Friesland) met als doel zware opvoedingsproblemen (incl. kindermishandeling) te voorkomen dan wel terug te dringen, en daarmee op termijn de kosten voor zorg voor jeugdigen te verminderen. VoorZorg kent een vaste intake procedure en werkt volgens draaiboeken, waarbij flexibel met de vraagstellingen omgegaan kan worden. De programmabeschrijving wordt in bijlage 1 weergegeven; de locale en landelijke trainings- en ondersteuningsstructuur wordt in bijlage 2 weergegeven. Inhoudelijke informatie kan worden opgevraagd bij mevr. E. Struijf, Strategisch Adviseur Publieke Gezondheid en Veiligheid GGD Hollands Noorden (estruijf@ggdhollandsnoorden), of bij mevr. M. Timmermans, Senior Beleidsadviseur Nederlands Centrum Jeugdgezondheidszorg (NCJ). Voor meer informatie willen we u ook verwijzen naar de website: www.voorzorg.info. Bijlagen: 1. Selectieprocedure en Criteria VoorZorg 2. Beschrijving van VoorZorg 3. Toelichting uitvoering VoorZorg
Bijlage 1: Selectie en selectiecriteria voor deelname aan VoorZorg 1. Eerste selectie vindt plaats door de verloskundige bij intake (1e bezoek zwangere) of een andere zorgverlener, die bij de zwangere betrokken is, op de volgende criteria: -
geen eerder levend geboren kind deelname moet starten bij uiterlijk 28 weken zwangerschap leeftijd maximaal 25 jaar opleidingsniveau maximaal VMBO-kader, of een niet afgemaakte schoolopleiding enige beheersing van de Nederlandse taal
2. De VZ-vp doet een tweede selectie op de volgende criteria: inhoudelijk - geen (steunend) sociaal netwerk / partner - alcohol- en/of drugsgebruik - actueel gezinsgeweld of partnergeweld - zelf mishandeld - psychische problematiek: angst, depressie, - irreële opvattingen over a.s. moederschap - niet-pluis gevoel bij verpleegkundige - niet afgemaakte vooropleiding, schoolverlater, werkloos - financiële en/of huisvestingsproblemen voorwaardelijk - kan voldoende in het Nederlands communiceren om de inhoud te begrijpen - lijkt insteek van programma te snappen - geen verhuisplannen buiten de regio binnen 2 jaar - bereidheid om aan dit (in principe gehele) programma mee te doen 3. Contra-indicaties: -
zware psychiatrische problematiek of aperte psychoses zware drugs- en/of alcoholverslaving
Procedure vragen en aanmeldingen bij expertisegroep VoorZorg De expertisegroep dient worden geraadpleegd bij twijfel of een cliënt past in VoorZorg. Die twijfel kan een of meer van de volgende factoren betreffen: -
te hoog opleidingsniveau te laag opleidingsniveau / beperkte verstandelijke vermogens (LVG) leeftijd van de moeder cliënt voldoet aan de harde criteria maar er zijn geen of weinig risicofactoren zwangerschapsduur (criterium: maximaal 28 weken) is op de grens etc.
1.
De secretaris deelt het besluit van de expertisegroep na uiterlijk 8 dagen mee aan de VoorZorgverpleegkundige, met een afschrift aan de leden van de Expertisegroep. Het NCJ houdt een overzicht bij van de aangemelde cliënten en documenteert de reden van aanmelding of afwijzing. Dit overzicht wordt geplaatst en regelmatig geactualiseerd op het besloten gedeelte van de website: www.VoorZorg.info, onder de knop ‘Expertisegroep: procedure en casussen’.
2. 3.
Bijlage 2: Beschrijving van VoorZorg VoorZorg is een programma voor jonge vrouwen tot 25 jaar die zwanger zijn van hun eerste kind en weinig of geen opleiding hebben genoten. Zij krijgen verpleegkundige ondersteuning bij hun zwangerschap en bij de verzorging, hechting en opvoeding van hun kind. VoorZorg bestaat uit een intensief schema van gestructureerde huisbezoeken door ervaren en specifiek getrainde jeugdverpleegkundigen: VoorZorgverpleegkundigen. De huisbezoeken beginnen in de zestiende week van de zwangerschap en gaan door tot het kind 2 jaar is. De frequentie ligt op gemiddeld twee bezoeken per maand, met verhoogde frequenties (wekelijks) in de eerste maand van het programma en tijdens de eerste zes weken na de geboorte. Gedurende de laatste vier maanden neemt de frequentie van de huisbezoeken af tot een keer per maand. De huisbezoeken duren 1 à 1½ uur. Doelstellingen en onderwerpen De belangrijkste doelstelling van VoorZorg is:
voorkomen en verminderen van ernstige opvoedproblemen, kindermishandeling en huiselijk geweld.
Subdoelstellingenvan VoorZorg zijn:
Verbetering van het zwangerschaps- en geboorteproces voor moeder en kind; Verbetering van de gezondheid en ontwikkeling van het kind, en Verbetering van de persoonlijke ontwikkeling van de moeder en haar mogelijkheden voor opleiding en werk, zodat zij meer kan betekenen voor haar kind.
Tijdens de huisbezoeken werken de verpleegkundigen met de moeders aan:
de gezondheid van de moeder; de gezondheid en veiligheid van het kind; de persoonlijke ontwikkeling van de moeder; de rol van de moeder als opvoeder van haar kind; de relatie van de moeder met partner, familie en vrienden, en het gebruik van gemeenschapsvoorzieningen door de moeder.
Uitgangspunten Een goede relatie tussen de verpleegkundige en de moeder is een belangrijke voorwaarde voor het slagen van het programma én een leerervaring voor de moeder. Tijdens de uitvoering van VoorZorg werkt de verpleegkundige samen met de moeder aan: gestructureerde gedragsverandering, realistische en haalbare doelen, en het versterken van de vaardigheden van de moeder. Daarbij beantwoordt de verpleegkundige de vragen van de moeder en betrekt zij het sociale netwerk van de moeder bij het programma. Theoretische onderbouwing Het programma VoorZorg is gedegen theoretisch onderbouwd en vormt een logische vertaling van de theorie naar de praktijk. Onderliggende theorieën van VoorZorg zijn Bandura's self-efficacytheorie, het ecologisch model van Bronfenbrenner en de hechtingstheorie van Bowlby. Het programma wordt ondersteund door onderzoeksresultaten uit de Verenigde Staten en Nederland. In de Verenigde Staten in drie gedegen studies werden significante effecten van het programma aangetoond:
een hoger geboortegewicht bij kinderen van tienermoeders;
een vermindering van vroeggeboortes met 80 procent bij vrouwen die rookten bij aanvang van de zwangerschap; een afname van zwangerschapgeïnduceerde hypertensie (hoge bloeddruk); een afname van nierinfecties tijdens de zwangerschap; een afname van kindermishandeling en verwaarlozing tijdens de eerste twee levensjaren van het kind met 79 procent; een afname van het aantal bezoeken aan de Spoedeisende Hulp wegens ongelukken - de kinderen die de SEH bezoeken zijn bovendien ouder en hun trauma's van mildere aard, er zijn vooral minder fracturen en hoofdtrauma's; een hoger niveau van intellectueel functioneren bij 4-jarige kinderen van moeders die door het programma stopten met roken tijdens de zwangerschap; op 15-jarige leeftijd vertonen de kinderen die hebben deelgenomen aan het programma 50 tot 60 procent minder antisociaal gedrag; meer moeders die in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien en minder tweede zwangerschappen (een afname van 23 procent).
In het RCT onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam werden de volgende effecten aangetoond: -
Leefstijl beïnvloeding, bewezen positief op minder roken, niet roken waar de baby bij was en vaker en langer borstvoeding geven Verbetering Kindermishandeling: minder huiselijk geweld en minder meldingen bij het Adviesen Meldpunt Kindermishandeling
Kosten-batenanalyses in de Verenigde Staten tonen aan dat de interventiekosten zijn terugverdiend als het kind 4 jaar is, terwijl de kosten over de gehele levensloop viervoudig worden terugverdiend. Een eerste kosten-batenanalyse in Nederland toont minimaal 20 % kostenreductie aan. Tot slot: VoorZorg wordt afgestemd op het aanbod van bestaande voorzieningen, inclusief de ontwikkelingen in het sociaal domein en de wijkteamontwikkelingen. Een goede training en werkbegeleiding van de verpleegkundigen zijn belangrijke voorwaarden om het programma goed te kunnen uitvoeren; deze worden in gecombineerde ondersteuning landelijk vanuit het NCJ en lokaal vanuit de locale organisatie voor Jeugdgezondheidszorg aan geboden. Voor meer informatie: zie www.voorzorg.info.
Bijlage 3: Toelichting uitvoering VoorZorg
Training en begeleiding van verpleegkundigen binnen VoorZorg De kwaliteit van het programma VoorZorg wordt mede bepaald door een adequate implementatie in de JGZ. Goede deskundigheidsbevordering en begeleiding van de verpleegkundigen, die het programma uitvoeren, maken daar een belangrijk deel van uit in combinatie met getrouwe uitvoering, nauwkeurige registratie. Hieronder geven we een opsomming van de trainingen en landelijke begeleiding. Uitgangspunt is dat de ondersteuning van de feitelijke uitvoering een goede mix wordt vanuit enerzijds de landelijke ondersteuningsstructuur en anderzijds wat op de locaties zelf aan voorwaarden en ondersteuning geregeld moet zijn. Een algemene voorwaarde ten aanzien van de trainingen en begeleiding, zoals ook vastgelegd in de licentieovereenkomsten tussen het Nederlands Jeugdinstituut en de uitvoerende JGZ-organisaties, is dat de organisaties het programma toepassen zoals beschreven in de handleidingen en het competentieprofiel VoorZorg verpleegkundigen hanteren. De hierbij noodzakelijke training en begeleiding bestaat uit drie onderdelen: 1. Training VoorZorgverpleegkundigen, inclusief de training ‘VHT in VoorZorg’ 2. Supervisie 3. Case conferences
1. TRAINING VOORZORGVERPLEEGKUNDIGEN Doel: - verpleegkundigen kennen de belangrijkste theoretische achtergronden en principes van het programma - verpleegkundigen voelen zich voldoende toegerust om programma te kunnen uitvoeren De inhoud van de trainingen is gebaseerd op de NFP trainingen en omvat: -
het werken met de handleidingen specifieke thema’s per ontwikkelingsfase de verschillende domeinen van het VoorZorgprogramma de werkzame principes in het programma reflectie op de eigen praktijk
Vormgeving en inhoud training binnen VoorZorg 1. Training zwangerschapsperiode: - Basistraining inclusief training babyperiode: 8 dagdelen (4 dagen): overzicht en theoretische basis van het programma, cliëntgericht werken, werken aan motivatie en gedragsverandering, monitoring, onderzoek en kwaliteitsborging - (Als onderdeel) Trimbos: 1 dagdeel: motiveren/begeleiden bij stoppen met roken. - Tevens als onderdeel training van MEE: ‘Herkennen van moeders met een verstandelijke beperking en hun leerbaarheid’. 2. Video Hometraining (VHT): 11 dagdelen inclusief supervisie (o.a. gericht op bevorderen ouder– kind interactie). Aangevuld met twee werkontwikkelingsbijeenkomsten (WOK’s) voor gecertificeerde verpleegkundigen. Dit is een verplicht onderdeel binnen de training van VoorZorg. De training wordt verzorgd door de Associatie Intensieve Thuiszorg, afdeling JGZ (AIT). 3. Training babyperiode: 2 dagdelen: toelichting babyhandleiding, de ‘therapeutische relatie’ tijdens de babyperiode, moederschap en de invulling van de moederrol’. 4. Training Peuterperiode: 2 dagdelen: toelichting peuterhandleiding, kennismaking met ‘Jij bent belangrijk’’, opvoeden in de peutertijd, werken aan gedragsverandering en de ‘therapeutische relatie’ Uitvoerders: NCJ, Stivoro, MEE, AIT 2. SUPERVISIE / WERKBEGELEIDING (1 OP 1 CONTACT)
Supervisie heeft een tweeledig doel: 1. Zorgen dat programma goed loopt (o.a. bewaken instroom nieuwe cliënten, contact met andere instellingen, administratieve verplichtingen zoals dataverzameling, financiën etc.) 2. Zorgen dat de verpleegkundige haar werk goed en met plezier doet. Supervisie/werkbegeleiding binnen VoorZorg - Is op locatie geregeld met de leidinggevende van de eigen instelling - Kan worden aangevuld met werkbegeleiding door een ervaren (VoorZorg)verpleegkundige of de nationale trainer/supervisor van het NCJ. 3. CASE-CONFERENCES Doel: - verpleegkundigen voelen zich gesteund in hun werk door intercollegiale toetsing en feedback van collega’s - verpleegkundigen doen nieuwe inzichten en vaardigheden op m.b.t. de uitvoering van het programma Case conferences binnen VoorZorg Per jaar vier landelijke bijeenkomsten van 4 uur voor alle VoorZorgverpleegkundigen Supervisor/trainer NCJ geeft leiding aan case conferences. Gericht op implementatie van nieuwe werkwijzen, kwaliteitsbewaking en uitvoering zoals afgesproken, bv d.m.v. casuïstiekbespreking, intercollegiale consultatie, teamreflectie, studiebijeenkomsten. Case conferences kunnen aangevuld worden met expertise van buitenaf
