1
Voorwoord ................................................................................................................................ 3 Lezing Herman ........................................................................................................................ 7 Fakkellied.................................................................................................................................. 8 Dirk-jan Wagensveld en allen anderen mensen ................................................................. 9 Thema bijeenkomst: Wie komt het huis van Beroepsvereniging Azarias bewonen? ... 9 Thema bijeenkomst: Wie komt het huis van Beroepsvereniging Azarias bewonen? . 10 Thema bijeenkomst: Leven en werken met personen met autisme, “Uitwisseling van ervaringen: spontaan gelukte ontmoetingen en onverwacht ‘mislukte’ ontmoetingen”. .................................................................................................................................................. 12 Thema bijeenkomst: ouderenzorg ..................................................................................... 14 Thema bijeenkomst: Onderzoek ......................................................................................... 15 Thema bijeenkomst:Raoul Grouls Roger Spees.............................................................. 16 Thema bijeenkomst:Raoul Grouls Roger Spees.............................................................. 17 Extra verslag over de workshop familie opstellingen...................................................... 18 Theama bijeenkomst: familie-opstellingen in de zorg .................................................. 19 Thema bijeenkomst:.............................................................................................................. 20 Gezamenlijk kunstwerk – Inspiratie in beeld.................................................................... 20 Thema bijeenkomst: gezond werken, gezond blijven....................................................... 22 Thema bijeenkomst: Heilpedagogie in Matoekoe ............................................................ 24 Thema bijeenkomst: Hoe kijk ik vanuit de antroposofie aan tegen ernstige gedragsproblematiek met name op het vlak van agressie, automutilatie … ................. 25 Thema bijeenkomst:Identiteit of identilijk........................................................................ 26 Thema bijeenkomst: Implementatie: het uitwerken van de inspiratie.......................... 27 Thema bijeenkomst: Innerlijke ontwikkeling en professionele ontwikkeling.............. 28 Thema bijeenkomst: kwaliteit met de inzet van zorghulpen........................................... 30 Thema bijeenkomst:.............................................................................................................. 31 Meditatie in de zorg............................................................................................................... 31 Thema bijeenkomst: Niet het water zien II ....................................................................... 33 Thema bijeenkomst: de toekomst van Ambulant ............................................................. 34 Thema bijeenkomst: Jaarfeesten ........................................................................................ 35 Thema bijeenkomst: lekker buiten spelen ......................................................................... 37 Thema bijeenkomst:.............................................................................................................. 38 Muziek voor mensen die denken dat ze niet kunnen zingen. ......................................... 38 Thema bijeenkomst: Bedding creëren................................................................................ 40 Thema bijeenkomst: Bedding creëren................................................................................ 41 Thema bijeenkomst: Wie komt het huis van Beroepsvereniging Azarias bewonen? . 43 Thema bijeenkomst: Beweging en muziek/zang bij kinderen ..................................... 45 Thema bijeenkomst: Fakkel overdragen ........................................................................... 46 Thema bijeenkomst: Intern wonen..................................................................................... 47 Thema bijeenkomst: authentiek zijn .................................................................................. 48 Thema bijeenkomst: Innerlijke ontwikkeling en professionele ontwikkeling.............. 49 Thema bijeenkomst: Innerlijke ontwikkeling en professionele ontwikkeling.............. 51 Thema bijeenkomst: Hoe geef je de toekomst van instituutsboerderijen vorm?......... 53 Thema bijeenkomst: Integreren doe je niet alleen ........................................................... 55 Thema bijeenkomst: Autisme deel II.................................................................................. 57 Thema bijeenkomst: Scholing en vorming jonge en oudere medewerkers................... 60 Thema bijeenkomst: Organisatie van vrijwilligerswerk in de antroposofische zorg ... 61
2
Voorwoord Voor u ligt het verslag van de herfstconferentie 2009 ‘fakkeldragers in de 21ste eeuw’. Deze conferentie is een van de meest inspirerende en dynamische bijeenkomsten geweest die ik ooit heb meegemaakt. Even denken, overdrijf ik nu? Eerlijk gezegd denk ik van niet. Het is vooral de dynamiek van de Open Space methode die ikzelf als bijzonder inspirerend heb ervaren. Maar daarover later meer. Op dit moment zit ik in de raphaelzaal. Het is 15:32 en de laatste reeks workshops is bezig. Gistermiddag om 16:00 hadden we nog geen enkele workshop gepland. De agenda voor vandaag was nog helemaal leeg... “Bent je ooit op een conferentie geweest waar een hele dag ongepland was? Ik denk het niet. Maar je bent nu op een dergelijke conferentie terechtgekomen. Je kunt nu nog weg....” Daar zaten we dan. Met 110 antroposofisch geinspireerde medewerkers in een grote cirkel. In het midden lag een grote stapel papier en een stift. De oproep was eenvoudig maar niet makkelijk: “Wie zijn de fakkeldragers in de zorg? Dat zijn wij, zoals we hier zitten. We kunnen wel wachten en achterover zitten totdat iemand anders naar voren stapt om ons te inspireren. Maar vandaag doen we het allemaal zelf, met elkaar. Identificeer thema’s waar je passie én verantwoordelijkheid voor voelt. Dus niet de thema’s waar je passie voor hebt, maar die anderen zouden moeten oppakken. Ook niet de thema’s waarvan je denkt dat iemand het zou moeten doen, maar die dodelijk saai zijn. Dus passie en verantwoordelijkheid. Als je een thema hebt loop je naar het midden van de cirkel, noem je je naam en je thema. Vervolgens claim je een tijd en ruimte in de matrix”. We hadden een grote matrix gemaakt, met tien ruimtes en vier tijdsblokken waar de bijeenkomsten plaats zouden kunnen vinden.
3
En daar zaten we dan. Elkaar aan te kijken. Ongeloof in de zaal: gaat dit lukken? Geroezemoes. Ga jij wat doen? Is dat geen leuk thema? Nee, ik durf niet. De eerste workshop. De tweede. Vijf workshops, het schiet al op. Maar vijf workshops, we hebben 110 deelnemers. We moeten er toch minimaal 10 hebben. Tien workshops. Ahh, het wordt al wat. Twintig. Wauw! Dertig! Achtendertig! Uiteindelijk heb ik achtendertig workshops geteld. Nadat je in een uur met een groep iets hebt gedaan wat wellicht onmogelijk leek, kan de dag niet meer stuk. Tijdens de workshops zelf hadden we vier principes: 1. Wie er ook zijn, het zijn de juiste mensen 2. Wat er ook gebeurt, het is het enige dat kan gebeuren 3. Het begint wanneer het begint 4. Het eindigt wanneer het eindigt Dus als je in je eentje bleek te zitten en er was niemand op je workshop afgekomen: misschien was het wel niet zo’n goed idee. Of, wellicht, is het een uitstekend idee maar ben jij de enige die competent genoeg is om het aan te pakken! Daarnaast hadden we één wet, de wet van de twee voeten:
4
Als je niks leert of bijdraagt, moet je je twee voeten gebruiken totdat je ergens bent waar je wél iets leert of bijdraagt. En nu is de Open Space bijna klaar. Ik heb zelf enorm inspirerende workshops gehad. Ik geloof de rest ook. En bovendien: de methode zelf is al een ervaring op zich. Ik zou bijna de rest van het programma vergeten: Het opzetten en aansteken van de Vlamvleugel (zie foto voorkant) met zijn twee wielen, elke ochtend. De lichtshow van Dreamworx, in een volledig verduisterde zaal met fluoriserende ballen die de meest magische bewegingen door de lucht maakten. De lezing van Herman met zijn prachtige beelden en kabbalistische structuur. Het schilderij van Herman, ter illustratie van zijn lezing En het verhaal van Palais Ideal, verteld door Ailun en begeleidt door Roger op de piano. Een prachtig applaus, en de staande ovatie (met gefluit) was meer dan verdiend.
5
Het Palais Ideal Maar we zijn er nog niet. Raymond zit nu naast mij om alle documenten te verzamelen, terwijl er nog een man of acht druk bezig zijn de laatste verslagen in te typen. Over een uur liggen alle documenten als een pdf bestand bij de drukker. Morgenvroeg krijgen we (als het allemaal goed gaat) 120 exemplaren, netjes gedrukt. Als het goed is, een van de exemplaren die u nu in uw hand heeft en leest. Dadelijk nog de lezing van Hans Reinders, vanavond Biodanza, morgen nog de workshop van Selios. Hoe dat gaat zijn weten we nog niet, maar ik heb er alle vertrouwen in. Raoul Grouls
6
Lezing Herman
7
Fakkellied
8
Dirk-jan Wagensveld en allen anderen mensen Voor alle mensen het was een geweldigen dag vandaag dat vond iedereen. allen dingen waren ge slaagt. We hadden veel plezier en we konden ons goed vermaken. En het eten was goed geregeld het was heerlijk complimenten aan de kok. Ik denk dat we het volgende jaar noch een keer kunnen doen want het was echt geslaagd. We konden genoeg dingen doen dat was goed.
9
Thema bijeenkomst: Wie komt het huis van Beroepsvereniging Azarias bewonen? Initiator Bijeenkomst: Bernadette Beelen en Alexandra Buijsman Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] T 030 69 45 456 Organisatie Initiator: Beroepsvereniging Azarias, voor therapeutische begeleiders in antroposofische zorg (heilpedagogie en sociaaltherapie)
Deelnemers: Ilse van den Berg, groepsleider Zonnehuizen, locatie Elivagar. Maria Stiphout, dagbesteding Zonnehuizen, locatie Elivagar. Inge Roelands, dagbesteding Ilmarinen. Lid van Azarias. Toos van den Tillaart, zorgplanverantwoordelijke Zonnehuizen, locatie Bronlaak. Lid van Azarias. Micheline Mets, Zonnehuizen, locatie Haags Kinder- en Jeugdtherapeuticum en eigen spelbegeleidingspraktijk Ilmatar. Lid van Azarias. Bernadette Beelen, zorgplanverantwoordelijke Zonnehuizen, locatie Elivagar. Lid van Azarias en bestuurslid. Alexandra Buijsman, coach cliëntenraad Zonnehuizen Kind en Jeugd en opleidingscoördinator, ontwikkelaar en docent bij het Edith Maryon College. Lid van Azarias en bestuurslid.
Highlights bijeenkomst: Na een voorstelronde en onze betrokkenheid bij Azarias vertelt Alexandra over de ontwikkelingen van de laatste jaren, waarin het huis (de structuur en vorm) is opgebouwd. Beroepsvereniging Azarias is in 2002, nu 7 jaar geleden, opgericht door een groep betrokken medewerkers van verschillende antroposofische zorginstellingen in Nederland. Dit initiatief ontstond na een themabijeenkomst van het toenmalige Heilpedagogisch Verbond over het beroep. Er zijn momenteel zo’n 45 leden. Dit aantal is de laatste jaren stabiel gebleven. Er zijn nu 4 bestuursleden. Azarias is lid van de NVAZ, Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorginstellingen. Met 11 andere antroposofische beroepsverenigingen wordt in een 6 wekelijks overleg gewerkt aan een kwaliteitsysteem en uitwisseling van informatie en onderwerpen, die in gezamenlijkheid ontwikkeld kunnen worden. Het afgelopen jaar heeft het bestuur gesprekken gevoerd met leden en bestuurders van zorginstellingen om de behoefte en het draagvlak te peilen. Hieruit heeft zij een aantal actiepunten geformuleerd waaraan de komende jaren gewerkt gaat worden. In het gesprek dat hierna volgde kwamen de volgende onderwerpen aan bod: Ik zoek inspiratie, wil het vuur brandende houden, wil de antroposofie levend houden in de instelling waar ik werk. Ik ben zelfstandige en zoek een achterban en draagvlak.
De doelgroep: tot nog toe moeten leden gediplomeerden zijn. Hiermee hoopten we de identiteit en de kwaliteit te bewaken, maar er zijn ook mensen die al jarenlang met hart en ziel werken in de antroposofische zorg, zonder diploma. Zouden zij ook lid kunnen worden? Kunnen we de doelgroep verbreden en alleen registratie doen voor mensen met een diploma? En is het wellicht mogelijk degenen zonder diploma middels een EVC traject ook te diplomeren? Actie Edith Maryon College. Er is een verschil tussen bevoegd en bekwaam zijn. Is het wellicht ook mogelijk samen te
10
werken aan een model van het elkaar kritisch en ondersteunend bekijken; de zgn. visitatie.
Ik had nog nooit gehoord van Azarias. Is het wellicht een idee nog iets te gaan doen met de PR en op de conferentie folders uit te delen?
Ik heb vragen over de HKZ
Rondvraag: Mijn bloed is sneller gaan stromen, ik voel weer een impuls, ik wil het lang ingaan. Ik zie mogelijkheden voor informatie en aanbodbundeling bijv. via de website, een forum en op locatie bijeenkomsten organiseren. Ik wil intervisie gaan aanbieden voor spelbegeleiders, begeleiders die met jonge kinderen werken en ouderconsulenten. Ik voel mij thuiskomen. Ik zou graag elkaar gaan bezoeken, bijv. een weekend per jaar. Ik ben al jaren lid, maar ga nu onderzoeken hoe ik erin sta en wat ik wil betekenen voor Azarias. Ik voel weer verbinding met de achterban. Het is belangrijk elkaar gezien te hebben en samen te spreken.
11
Thema bijeenkomst: Leven en werken met personen met autisme, “Uitwisseling van ervaringen: spontaan gelukte ontmoetingen en onverwacht ‘mislukte’ ontmoetingen”. Gespreksrondes adv Balint; methode voor probleemoplossing
Initiator Bijeenkomst: Evert Hoefman Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] [email protected] 0621570381 (email / telefoon) Organisatie Initiator: Christophorus te Bosch en Duin Deelnemers: Elsbeth de Goede (ilmarinen); Carian Hilgeman (queeste); Esther vd Poel (Edith Marion College); Peter van Otterlo (ygdrasil); Pamela Lengton (ygdrasil); Sandra Stigters (Makandra); AnnaMaria van Keulen (Christophorus); Joke Pyreveld (Scorlewald); Virginie van Dijk (Lievegoed zorggroep); Els Sietsma (Rozemarijn); Ilona Zuidema; Gert Bosma (OlmenEs); Truus Jansen (overkempe); Yvonne caspers ((Ilmarinen); Mieke vander kleyn (Michaelshoeve); Bart Vos (Ygdrasil); Aria Palvdanus (Orion); Ria vd berg (Orion); HJeidi Klitzke (Christophorus); Christa Bos (Maarthenhuis en Queeste); Fia Willemstein (midgard). 2 gespreksrondes. 1ste ronde: inbreng van een situatie door Truus Jansen.
2de ronde: inbreng van een situatie door Gert Bosma.
Bijlage: Balint; methode voor probleemoplossing Fasen: Probleemstelling Vertel een probleemsituatie die actueel is.
Vertel deze kort, in de ik-vorm, en eindig met een vraag.
Probleemverheldering Aan de hand van vragen verduidelijkt de probleeminbrenger zijn of haar probleem.
Men mag hierbij niet op elkaar reageren of in discussie gaan.
Bedenktijd Iedereen bedenkt in stilte welk advies/welke adviezen er aan de inbrenger van het probleem gegeven kan/kunnen worden en schrijft dit in steekwoorden voor zichzelf op. Adviesronde
12
Iedereen vertelt het advies/ de adviezen aan de persoon die het probleem heeft ingebracht.
Adviezen die al ingebracht zijn worden niet meer herhaald.
Geen discussie voeren, alleen verduidelijkingsvragen stellen.
De adviezen worden voor de probleeminbrenger genotuleerd.
Afronding De inbrenger geeft aan welke adviezen hem/ haar aanspreken en eventueel wat hij/zij er mee gaat doen.
13
Highlights bijeenkomst:
Thema bijeenkomst: ouderenzorg Initiator Bijeenkomst: Rika van den Berg Contactgegevens initiator bijeenkomst: 0222 317682, Maartenhuis Ruijslaan 81, 1796 AZ de Koog, Texel (email / telefoon)
[email protected] Organisatie Initiator:Maartenhuis, Texel Deelnemers: Frans van Laer, Beukenhof, Breda, Marian Hilgeman, Queeste, Alkmaar, Clarien Conijn, Bronlaak. Roland Verstraete, Christoforusgemeenschap Munte, Belgie, Rika van den Berg, Maartenhuis, Texel. Vraagstellingen: Twee vragen voor de ouderwordende bewoners in de instellingen, waarvan ook de vraag voor ouder wordende medewerkers. Een persoon kwam met een vraag vanuit zijn privé leven, waaruit behoefte bleek aan gezelschap bij ouderen. Hij stelde zich vragen over de verbetering van terminale zorg en mogelijke initiatieven van hemzelf om vorm te geven aan dagbesteding aan ouderen. Een persoon, die vanuit de organisatie waar ij werkt wil zoeken naar mogelijkheden om ouderenzorg toe te voegen aan het al bestaande zorgaanbod. Iemand die vanuit het maatschappelijke thema babyboom, economische crisis, en reeds nijpende situaties in de ouderenzorg, vragen heeft over mogelijkheden van de antroposofie om vormen te ontwikkelen voor de toekomst. Er is gesproken over uitwisseling van expertise. Gesignaleerd wordt, dat verschillende instellingen onafhankelijk van elkaar bezig zijn hun beleidsplannen op het gebied van ouderenzorg vorm te geven. Vanuit de antroposofische ervaring, rijkdom aan therapievormen en cultuur kan er veel aangeboden worden aan de kwaliteit van leven van ouderen opdat de vitaliteit en levensvreugde zo optimaal mogelijk kunnen blijven. Daarbij staat ook de ontmoeting centraal. Ook zaken betreffende verpleging en begeleiding van de terminale fase vragen aandacht. We hebben een aantal ingrediënten besproken die een rol spelen bij de ouderenzorg: belang van opbouw van verschillende leeftijdscategorieën; werken aan gemeenschapsvorming in eigen omgeving; vormen die al bestaan bestuderen, zoals Humanitas, Zonnewijzer en Thomashuizen; omgekeerde integratie (b.v. restaurant met hoge kwaliteit voedsel in woonvoorziening staat open voor publiek). Het is zinvol mogelijkheden te onderzoeken voor een antroposofische thuiszorg. Een ander idee is gepensioneerden te betrekken bij vrijwillig werk op bestaande instellingen. Conclusie: we hebben al brainstormend een aantal onderwerpen op verschillende manieren aangeraakt, als aanzet tot het ontwikkelen van antroposofische ouderenzorg in de breedste zin van het woord, die open staat voor iedereen.
14
Highlights bijeenkomst:
Thema bijeenkomst: Onderzoek Initiator Bijeenkomst: Calder Rokosch Contactgegevens initiator bijeenkomst: (email / telefoon)
[email protected] Coehoornsingel 6 7204BT Zutphen 0575-439494
Organisatie Initiator: Polikliniek Twee Stromen, Zonnehuizen Deelnemers: Bart Kuyilen, Widar Els de Biscop, Christophorus Piet Keesmaat, NVAZ coördinator onderzoek Heleen Steinbuch, Zonnehuizen Mieke Rotthier, Midgard, KDC Appelboom Karin Kooiman, Igdrasil
Highlights bijeenkomst: Onderzoek doen wordt vaak geassocieerd met iets naar buiten toe resultaatgerichts. Van belang is ook om onderzoek te doen naar het eigen handelen. Gericht op wat de meerwaarde is van de antroposofisch geïnspireerde zorginstellingen, in vergelijking met de reguliere zorg. Binnen het cliënt waarderingsonderzoek zou hier meer expliciet naar gevraagd kunnen worden. Hoe kun je de meerwaarde van de antroposofische zorg zichtbaar kunnen maken? Een methode die dit doet is ‘participerende observaties’ zoals Hans Reinders met Karin Würtz op Orion heeft gedaan en waar onlangs een publicatie is van verschenen. Onderzoek moet niet primair op het overtuigen van de buitenwereld gericht zijn, maar op het ontwikkelen van het primair proces, namelijk de zorg/behandeling van de cliënten. Wanneer dit lukt wordt je als instelling interessant voor de buitenwereld. Door te beschrijven wat je doet, wordt de geboden zorg inzichtelijk. Het samen doen van onderzoek levert een belangrijke bijdrage aan de gemeenschapsvorming en een gevoel van onderlinge verbondenheid wat een onderdeel is van de kwaliteit van zorg. In de praktijk zal er, na een stukje scholing, een vraag kunnen ontstaan waar bijvoorbeeld met een team voor een bepaalde periode onderzoek naar wordt gedaan. Zoals het observeren en beschrijven van fenomenen (fenomenologie). Het is werkzaam wanneer de vraagstellingen van het onderzoek gericht zijn op praktisch observeerbaar gedrag. Door de onderzoeksvraag mee de nacht in te nemen wordt het ‘vergeten’ in het dagelijks bewustzijn en kan achteraf in een terugblik bekeken worden of er ‘onbewust gelukte handelingen’ hebben plaatsgevonden en wat die ons zeggen. Hiermee doe je dus ook onderzoek naar jezelf en naar de interactie tussen jezelf en de omgeving. Wel zijn er voorwaarden nodig om dit te kunnen doen. Zo moet het klimaat binnen een organisatie veilig genoeg zijn om onderzoeksvragen te kunnen stellen. Ook werkt het positief door wanneer alle lagen binnen een organisatie zich met vergelijkbare
15
onderzoeksvragen bezighouden en elkaar hierin respecteren en ondersteunen. Het doen van onderzoek begint met het stellen van vragen en daar moet wel ruimte voor zijn, zowel in letterlijke zin als figuurlijk.
16
Thema bijeenkomst:Raoul Grouls Roger Spees Initiator Bijeenkomst:
[email protected] [email protected] Contactgegevens initiator bijeenkomst: (email / telefoon) Organisatie Initiator: zonnehuizen/ pianotales Deelnemers: Elske Hoen, Dirk Jan, Froukje Weeteling, Sjannie Keetels, Rudolphine de Vidal, Rosanne, Sanne vd Heijde, Petra Kanp, Maaike Rijpstra, Martine, Christine Burger.
Highlights bijeenkomst: Experiment met familie opstelling met begeleiding van piano. Pianist laat zich inspireren door de deelnemers die in de opstelling staan en wat daar gebeurd. Er is begonnen met een uitleg van wat familie opstelling eigenlijk is. Aan de groep werd gevraagd of er iemand een vraag wilde stellen. Er was iemand die de situatie schetste van een cliënt waar zij mee werkt waarbij zij wilde weten hoe zij er voor kon zorgen dat haar cliënt meer contact kon krijgen met zijn familie. Familie situatie is dat de vader was overleden maar client wel een moeder had.Bij een familie opstelling wordt gevraagd of degene die in de groep zitten een rol van , in dit geval, cliënt, moeder, vader, begeleidster, teamlid op zich willen nemen. Vraagster zet de personen in de ruimte neer, ten opzichte van elkaar. Er wordt gevraagd hoe dat voelt . Wanneer het niet goed voelde werden de personen verplaatst. Het werd al snel duidelijk wat er moest gebeuren om het antwoord te krijgen op de vraag waarmee wij waren begonnen. Situatie kwam er in het kort op neer dat de begeleidster een paar stappen naar achteren moest zetten om de ouders weer dichter bij te kunnen laten komen. Ook de vader kwam weer dichterbij, terwijl hij voorheen helemaal geen rol leek te hebben. Daarna kon het teamlid de verbinding maken van met zijn allen om de cliënt heen staan . Gelardeerd met mooie klanken, raakte het mij , als toeschouwer in mijn ziel. Voor de pianist was het nog de vraag of hij met piano door de ruimte moest. Deze bijeenkomst vraagt om meer, ook voor de beide initiatiefnemers. Voor hun gevoel was het experiment geslaagd. De rest van de groep gaat in de middag verder.
17
Extra verslag over de workshop familie opstellingen We kwamen binnen en we gingen zitten. en we gingen praten over gevoel dat je heb in je familie en of een probleem in je familie van nu of van vroeger en dat probeert de workshopleider het in drie regels uit te leggen wat je er mee kunt doen en we gingen een probleem van een jongeren en zijn groepsleiding vertellen. Het over ging zijn plaats in zijn familie en zij legde uit dat hij een probleem had en ze vertelden dat zijn positie in zijn familie een beet je uit elkaar stond en we probeerde het op een goede manier uit te zoeken. En we deden dat door een paar mensen aan te wijzen. De jongen zelf en de groepsleiding en moeder en vader na te spelen en we kwamen er op uit dat ze de groepsleiding dicht bij de jongeren zetten en zijn vader en moeder verder weg en we dachten dat het daar het probleem zat. We deden nog een anderen oefening we hadden muziek en vader en jongeren tegen over elkaar en we moesten onze ogen dicht doen en toen moesten we naar elkaar toe lopen het was heel emotioneel
Mening van mij 1.Mijn mening ik vond het heel goede les 2.en ik heb er veel van geleerd 3.ik heb de zelfde omstandigheden in mijn familie
Dit is een extra verslag van Dirk-jan Wagensveld jongere van de Dijckhof
18
Theama bijeenkomst: zorg Initiator Bijeenkomst:
familie-opstellingen in de
Raoul Grouls
Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] Organisatie initiator:
Zonnehuizen Zeist
Deelnemers: Karin Kooiman, Jos Klein Koerkamp, Viola Brouns, Evert Hoefman, Pamela Lengton, Joka Dulmers, Truus Jansen, Janneke Doeksen, Sjannie Keetels
Hoogtepunten Na een introductie en een kleine oefening waarbij deelnemers in volgorde van leeftijd naast elkaar gaan zitten, werd aan de hand van een vraag een opstelling gemaakt waarbij het bijzonder was te ervaren hoe alle aanwezigen zich bij het proces betrokken voelden en een bijdrage wilde geven. Bij een opstelling rondom een cliënt werd duidelijk dat het maken van opstellingen kan helpen om inzicht te krijgen in jezelf als groepsleider en in de vraag van de cliënt. Een bijzonder hulpmiddel dat door een persoon buiten het systeem kan worden gehanteerd. Bij de onderlinge uitwisseling bleek dat er sprake sprake was van universele vragen waar alle deelnemers herkenning bij hadden. Samengevat de hoogtepunten, betrokkenheid, toepasbaarheid, herkenbaarheid
19
Thema bijeenkomst: Gezamenlijk kunstwerk – Inspiratie in beeld Initiator Bijeenkomst: Elske Hoen
Contactgegevens initiator bijeenkomst: (email / telefoon)
[email protected] / 0317-412996 / www.elskehoen.nl
Organisatie Initiator: Elske Hoen – kunstzinnig therapeut beeldend
Deelnemers: Esther v.d. Poel – Edith Maryon College Elsbeth de Goede Bernadette Beelen – Elivagar Anna Maria van Keulen Maria Stiphout – Elivagar Wanda de Gruyt – Overkempe Roel Bos – St. Ygdrasil Josee de Wit Esther Bont – Fermento/Scorlewald Bart Vos – St. Ygdrasil Mieke Rotthier – KDC Appelboom / Midgard Judith van Prooijen – St. Orion, Edith Maryon College Stasja van Suchtelen – Makandra Ede Sandra Stigters – Makandra Petra Kamp – Scorlewald
20
Highlights bijeenkomst: Op een grote en een kleine tafel lag een divers palet aan materialen: diverse kleuren, soorten en maten papier, pastelkrijt, acrylverf, plaatjes uit tijdschriften, lijm, kleurpotloden, viltstiften, gekleurd dun papier, verfoplossing in flesjes. Op de deur hing een briefje met de tekst: ‘Haal even adem, stem jezelf af op wat hier gaande is, en voeg iets toe op jouw manier, IN STILTE.’ Iedereen die binnenkwam had de vrijheid de materialen bij elkaar te zoeken, die hij of zij wilde en daarmee aan de slag te gaan met de inspiratie van het moment. Gedurende anderhalf uur is er in stilte (met af en toe een fluisterend gesprekje), door iedereen op zijn/haar eigen manier prachtig kunstzinnig gewerkt. Het was een heel organisch gebeuren.
21
Thema bijeenkomst: gezond werken, gezond blijven Initiator Bijeenkomst: Heleen Steinbuch Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] 030-6945422 (email / telefoon) Organisatie Initiator: Zonnehuizen Deelnemers: Heidi Klitzke, Sandra Stigtazs, Els Sietsma, Ilse van den Berg, Janny v.d. Ham, Anna Janssen, Bash Ruigendijk, Margreet Takken, Fia Willemstein, Esther Bont, Gert Bosma, Petra Kamp, Tilly Jonker, Calder Rokosch, Christine Burger Highlights bijeenkomst: Een mogelijke manier om naar gezondheid te kijken is salutogenese. Hierbij gaat het erom het gezonde in de medewerker aan te spreken. Salutogenese start met drie vragen: begrijp je de situatie waarin je je bevindt? Kun je er iets aan/mee doen? Heb je het gevoel dat de situatie iets met jou te maken heeft? Zorg voor gezondheid heeft te maken met zorgen voor jezelf, maar ook zorgen voor elkaar. Juist in de zorg is het nodig om een goede samenwerking te hebben, omdat je daarmee de emotionele belasting die het werk met zich meebrengt beter kunt hanteren. Vragen die rond gezondheid opkomen: hoe ga je om met onregelmatig werken? Dit wordt nog belangrijker als je ouder wordt. Hoe ga je om met pauzes of werkonderbrekingen? Hoe ga je om met minder prettige taken die uitgevoerd moeten worden? Hoe ga je om met de fysieke omgeving als die niet in orde is en je krijgt geen gehoor? Ten aanzien van het roosteren blijkt dat vooral het gebrek aan invloed een belangrijke rol speelt in het gevoel overvraagd te worden. Op plekken waar de eigen wensen t.a.v. vrije momenten beter gehonoreerd worden ontstaat voor veel medewerkers een harmonisch of passend werkpatroon. Daarmee komt ruimte om het privéleven vorm te geven en te gebruiken voor het opladen. Niemand heeft ervaring met zelfroosteren, een werkwijze waarbij medewerkers zelf invullen welke diensten ze willen werken. Wel zien de aanwezigen de mogelijkheden van deze manier van werken. Een mogelijke valkuil is dat het steeds dezelfden zijn die hun zin doordrijven. Dan is het aan het team of de leidinggevende om dit bespreekbaar te maken. De nachtwerkers hebben vooral behoefte aan voldoende vrije nachten (voorspelbaar) en goede slaap (niet altijd beïnvloedbaar). In dit specifieke geval is de werkruimte op de Michaelshoeve niet optimaal. Via de geëigende routes is het tot nu toe niet gelukt dit te verbeteren. Suggesties (in afwachting van een structurele oplossing): kristallen neerzetten, planten (ficus?) die zuiverend werken, losse snoeren met plakband aan het bureaublad plakken. Pauzes nemen wordt op verschillende plekken verschillend ingericht. Het Maartenhuis heeft verplichte pauzes om 10.30 uur, dat geeft nog weinig lucht maar lijkt op dit moment meer een keurslijf. Bij poliklinieken en kantoorafdelingen is het gemakkelijker om pauzes te houden als er collega’s zijn die dat ook doen. Een gewoonte om samen te eten of te wandelen zorgt voor een gezonde onderbreking. Op andere plekken zijn pauzes moeilijk of niet inpasbaar, maar de aanwezigen blijken vaak heel creatief in het verzinnen van werkonderbrekingen of oplaadmomenten.
22
Iemand leest altijd na het avondeten de krant (met een kopje thee), een ander gaat af en toe op de bank liggen of juist een eindje wandelen met een zorgvrager. Even de tuin in om planten te verzorgen of een andere rustige activiteit werkt ook ontspannend. Men geeft aan dat dit ook best samen met zorgvragers kan gebeuren. Er zijn plekken waar zorgvragers spontaan voet- en nekmassages geven (maar die vermelden wij hier niet, want dan wil iedereen daar werken) Openheid t.o.v. zorgvragers over de eigen gezondheid, bv. aangeven dat je hoofdpijn hebt of moe bent, creëert in veel situaties ruimte voor de medewerker om zich te herstellen. Bij zowel het invullen van een rooster als het uitvoeren van minder prettige taken lijkt het van belang expliciet te maken wat het gemeenschappelijke of overstijgende belang is. Er wordt opgemerkt dat dit soms tijd nodig heeft, mensen moeten de kans krijgen om het te laten bezinken alvorens zij tot handelen kunnen overgaan. Dus: de ene week bespreken en pas een volgende overleg overgaan tot (her)verdelen van taken of diensten. Het zou mooi zijn als je in plaats van het gebaar van afwijzen een gebaar naar de ander toe kunt maken: laat mij die diensten maar draaien, of: laat mij maar wat extra casemanagement doen. Vanuit het schenken kan de ander dan ruimte voelen ontstaan om ook een bijdrage aan het geheel te leveren.
23
Thema bijeenkomst: Heilpedagogie in Matoekoe Initiator Bijeenkomst: Kamla Madho en Marian Wester Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] Mobiel: +597 8910687 / +597 8701759
[email protected] Mobiel: +597 8609688 (email / telefoon) Organisatie Initiator: Heilpedagogisch Centrum Matoekoe Deelnemers: Anseline van Eden Virginie van Dijk Ilona Zuidema
Highlights bijeenkomst:
Contacten leggen in Nederland via de Vrije School
Promotiecampagne op scholen in Nederland via aangewezen contactpersonen van Matoekoe
Heilpedagoog contacten via Skype (werkt nog niet voor Suriname)
Ipv een heilpedagoog een orthopedagoog aantrekken (beschikbaarheid is groter)
Kennistekort in Suriname wegwerken door structureel trainings- of vormingstraject
Plan van aanpak opstellen dat intern (medewerkers) en extern (aantrekken van donoren) gebruikt kan worden
24
Thema bijeenkomst: Hoe kijk ik vanuit de antroposofie aan tegen ernstige gedragsproblematiek met name op het vlak van agressie, automutilatie … Initiator Bijeenkomst: Elroy Schaap Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] 0639758352 (email / telefoon) Organisatie Initiator: Orion Deelnemers: Elroy, Kitty
Highlights bijeenkomst:. Het thema roept vooral veel vragen op: Wat maakt het dat iemand zich zelf ernstig beschadigt? Staat de antroposofie open voor ‘andere’ alternatieve behandelwijze/therapieen? Kunnen we bv wat met healing, reading, reiki, osteopathie … Bezig zijn met het onderbewustzijn/ander nivo bv aura’s en chakra’s lezen. Is de begeleiding, die veelal blootstaat aan agressie en geweld, hierbij gebaat? De ervaring met healing/reading is dat je je zelf kan ‘gronden’ , zorgen dat je je zelf veilig voelt. Van daaruit kun je zorgen dat ook de client zich veilig bij jou voelt. Hebben wij vaak te maken met nieuwe tijdskinderen? Deze mensen staan erg open en ervaren dat de mensen om hen heen andere dingen doen dan dat ze voelen, dit geeft een gevoel van onduidelijkheid/onveiligheid. Er ligt nog een groot gebied open op het vlak van antroposofie cq agressie en geweld. Het idee is dan ook dat het erg nodig is om onderzoek te doen, een netwerk op te bouwen van ervaringsdeskundigen op het gebied van gedragsproblematiek. Hoe komen we in contact, kunnen we brainstormen, ervaringen/info uitwisselen.
25
Thema bijeenkomst:Identiteit of identilijk. Initiator Bijeenkomst:Daan Vrijmoed Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] (email / telefoon)0570-522788 Organisatie Initiator:Ygdrasil Deelnemers:Ton Aarts, Ilona Zuidema, Alice Konkelaar, Bart Cleeren, Judith Jaspers, Yvonne Caspers (St. Marinen), Grietje van de Flier, Ernest Droge (Novalis College, integratieklas De Blauwe Bloem),Katharina Schulze (Overkempe), Eduward Schultze (Overkempe), Margo van Houten. Meten van kwaliteit gaat aan de hand van procesbewaking in deze tijd. Anthroposofische zorg is lichaam, geest en ziel. +Diverse verhalen van ervaringen van de invoering van de HKZ worden gedaan. Bv bewonersbesprekingen op de werkplaats, bewoners maken zelf de notulen. De HKZ kan ons versterken, we omschrijven onze processen en dat geeft duidelijkheid op de werkvloer. +We praten over, hoe dragen we onze zorg uit. +We praten over, hoe spreken we intern tussen ouderen en jongeren. +we praten over hoe geven we de jaarfeesten vorm en hoe houden we ons personeel betrokken daarbij. +We praten over, wat verwacht je van collega’s tav onze zorg. Gesproken wordt over kleinschaligheid en toch wel steeds meer de grootschalige instellingen. Het elkaar kennen en samen de organisatie dragen worden ervaren als grote drijfveer om door te gaan met onze vorm van zorg. Maar het is belangrijk dat wij onze zorg profileren naar buiten.
26
Highlights bijeenkomst:
Thema bijeenkomst: Implementatie: het uitwerken van de inspiratie Initiator Bijeenkomst: Maaike Rijpstra Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] (email / telefoon) 06 2907 1731 Organisatie Initiator: Zonnehuizen Deelnemers: 0 Ik ben niet iemand met een negatieve inslag maar ik had er al een hard hoofd in dat er mensen op mijn workshop zouden afkomen. Toen ik aan het wachten was bij de deur kwamen er toch mensen binnen. Zij bleken echter te komen voor de bijeenkomst over Matoekoe. Mijn eigen workshop bleek verplaatst naar een andere plek maar dat ontdekte ik zelf te laat. Mijn indruk is misschien wel dat mensen die ervoor kiezen om te werken in een antroposofische instelling andere prioriteiten hebben dan het organiseren van zaken. Zij zijn wellicht veel meer gericht op het ontspruiten, het laten komen van ideeën en hierdoor veel minder met hoe we zo’n idee dan aan de man kunnen brengen, in kunnen voeren, laten beklijven: kunnen implementeren. Dat maakt het moeilijk, zeker in een grote instelling als Zonnehuizen Kind en jeugd om nieuwe methodieken en afspraken door te voeren. Aan het begin is men enthousiast. Daarna volgen er echter weer andere ideeën en vernieuwingen waarvoor men dan ook enthousiast raakt en het voorgaande naar achteren schuift. Ik denk dat hier wel voor mij een uitdaging ligt en dat ik me er misschien meer in kan verdiepen zodat in ieder geval de kennis wel aanwezig is binnen de instelling en zo kan worden opgevraagd en overgedragen waardoor we op die manier kunnen samenwerken aan het invoeren en behouden van veranderingen en verbeteringen.
27
Highlights bijeenkomst:
Thema bijeenkomst: Innerlijke ontwikkeling en professionele ontwikkeling Initiator Bijeenkomst: Maarten Moens Contactgegevens initiator bijeenkomst: www.devuurcirkel.nl,
[email protected], 06/25525702 (email / telefoon) Organisatie Initiator: Scorlewald, huis Yggdrasil, Bickerslaan 3 te Schoorl. Deelnemers:Gert Bosma, Christine Rats, Kitty Konijn, Clasien Conijn, Bart Cleeren, Elske Hoen, Inge Jaspers, Heleen Steinbuch, Bernadette Beelen, Janneke Doeksen, Ilse van den Berg, Roland Verstraete. Highlights bijeenkomst: Start met gedicht van R.M. Rilke Heb geduld met alles wat onopgelost is in je hart en probeer je vragen met liefde te bezien als kamers die gesloten zijn, of als boeken in een volslagen vreemde taal. Zoek nog niet naar antwoorden. Die kunnen je nog niet gegeven worden omdat je niet in staat zou zijn ze te leven. En het gaat erom alles te ´leven´. Leef nu de vragen. Misschien zul je dan geleidelijk, zonder het te merken, jezelf, ooit op een dag, in het antwoord terugvinden.` De wisselwerking tussen de weg naar binnen en de weg naar buiten. Er lijkt weinig ondersteuning voor de innerlijke ontwikkeling vanuit de instellingen. Innerlijke ontwikkeling door hulp van buitenaf (coach, therapeut, begeleider) Innerlijke ontwikkeling is eigen verantwoordelijkheid, voorbeeld: pelgrimstocht van 4 maanden. ´Een goed reiziger weet niet waar hij heen gaat, een uitmuntend reiziger weet niet waar hij vandaan komt.´ In het Nu zijn. In de teamvergadering d.m.v. een inhoudelijke opmaat inspiratie wekken. Er kunnen zijn met eigen kwetsbaarheden (cultuur van een team) De cliënt maakt ook dat je je innerlijk ontwikkelt of moet ontwikkelen. Is er iets tussen zelfverwerkelijking en professionele ontwikkeling, hoe zet je dat in? Je bent je eigen instrument, al spelend stem je jezelf. Innerlijke ontwikkeling heeft in dit beroep altijd te maken met de bewoners. Innerlijke ontwikkeling blijft een vrije keuze, ieder heeft zijn eigen moment. Met inhouden bezig zijn = spirituele ontwikkeling. Twee stromen: het (levende) denken en het emotionele. Via scholing komt er ruimte voor intuïtie: onverwachts gelukte handeling, 28
tegenwoordigheid van geest. Scholing helpt bij de innerlijke ontwikkeling. Meditatie (boeddhistische) = zoveel mogelijk open in het nu staan. Belang van kwetsbaarheid = cultuur in het team is belangrijk. Kunstzinnig werken kan een ingang geven. Binnen teams vormgeven valt of staat met de leidinggevende. Je kunt allerlei werkvormen daarin gebruiken. Iemand van buitenaf ´inhuren´ kan verfrissend werken. Afsluiting: Loesje: ´De wereld is rond, je komt jezelf altijd weer tegen´.
29
Thema bijeenkomst: kwaliteit met de inzet van zorghulpen Initiator Bijeenkomst:Alice Konkelaar-Bentum Contactgegevens initiator bijeenkomst:mail per
[email protected] (email / telefoon)0570-590773 Organisatie Initiator:Ygdrasil Deelnemers:geen Jammer genoeg kwamen er geen mensen af op het thema. Wel is het thema aan de orde geweest bij de workshop “vrijwilligers”.
30
Highlights bijeenkomst:
Thema bijeenkomst: Meditatie in de zorg Initiator Bijeenkomst: Sjannie Keetels en Raoul Grouls
Contactgegevens initiator bijeenkomst: (email / telefoon)
[email protected] 06-26710051
[email protected]
Organisatie Initiator: zonnehuizen
Deelnemers: Irma van Mackelenbergh, Akke wijnja, Pamela Lengton, Anna Janssen, Bart Kuylen
Highlights bijeenkomst: In hoeverre mag je een nieuwe methodiek introduceren op je werk? Sommige deelnemers vertellen over het afvoeren van energie bij clienten. Als de client bijv een aanval heeft, of gewoon gespannen is, ernaast gaan zitten. Soms een hand erop, maar het innerlijk beeld van afvoeren is soms ook al voldoende om een client tot rust te brengen. Meditatie kan met bewoners, ook met medewerkers. Het kan vrijwillig georganiseerd worden (bijv elke donderdagavond een half uur in eigen tijd na werktijd). Het kan ook aan het begin van een vergadering: bijv. 5 minuten voordat je start met elkaar. Het zou ook georganiseerd kunnen worden rondom het verlagen van de agressie incidenten. Er is onderzoek gedaan dat wanneer een bepaald percentage van de bevolking mediteert, dat dan de agressie daalt. Je zou met bijv 10% van de groepsleiders kunnen mediteren en onderzoeken of de m&m meldingen dalen. Integreren in opleidingen. Open workshops Reacties van elke deelnemer: Een innerlijk vuur waar de weg naartoe gezocht moet worden, en die je niet altijd eenvoudig vindt.
Fijn om met gelijkgestemden open en eerlijk over meditatie te zijn. Waarom ben ik dat eigenlijk op mijn werk niet: het is de angst dat gezegd wordt moet je die zwever zien. Mooi om dan te denken aan Palais Ideal, waar iedereen de paleisbouwer een gek vondt.
De innerlijkheid is belangrijk. Een uiterlijk bouwwerk, dat doen we eigenlijk allemaal, 33 jaar lang aan iets bouwen, net als Palais Ideal.
De innerlijke kracht: de verbinding voelen met een ander. Het sociale stuk met elkaar is belangrijk om te delen met meditatie.
31
De dynamiek tussen doelgerichtheid en vrijheid. Elk heeft zijn eigen vorm nodig in de zorg.
Wij zijn allemaal fakkeldragers. Het gaat over de vraag: wil ik dit, en zo ja, dan neem ik de verantwoordelijkheid om het te doen. Ook al doe ik het in mijn eentje.
Ik heb een besluit genomen: ik ga op mijn werk een meditatieve dans organiseren.
32
Thema bijeenkomst: Niet het water zien II Initiator Bijeenkomst: Herman van Kampen Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] / 030-6945308 (email / telefoon) Organisatie Initiator: Zonnehuizen Deelnemers: Irma van Markelenbergh (Novaliscollege); Leny Talsma (OlmenEs); Inge Jaspers (Scorlewald); Bert Vroom (NVAZ); Janneke Doeksen (OlmenEs); Esther Bont (Fermento/Scorlewald); Marian Wester (Matoekoe); Grietje van der Flier (Ygdrasil); Bash Ruigendijk (Verdandi); Christine Hanegraaf (Christoforusgemeenschap); Hanneke Weehuizen (OlmenEs); Jos Klein Koerkamp (Ygdrasil). Verslag: Herman gaf eerst een nadere uitleg van de levensboom van de Kabbala en betrok daar ook de invloeden van de planeten bij. De middenkolom die staat voor de ziels/bewustzijnsontwikkeling; de rechterkolom voor de mannelijke kant, die verrassenderwijs staat voor intuitie, mededogen, stemming en de linkerkolom voor de vrouwelijke kant, de vormkant, de kant van keuzes maken, woorden geven... Daarna vertelde een van de deelnemers haar verhaal dat begon bij een ‘flits’moment en eindigde bij het werken en beland zijn in een ander (ver) land. We konden tijdens haar vertelling de verbanden zien en volgen met de levensboom. Voor mij was het een beeld van open staan en ontvankelijk zijn voor geestelijke impulsen en daar in vertrouwen op anticiperen, je hart volgen en de signalen uit de omgeving opvangen, om vervolgens in het ‘doen’ te komen.
33
Thema bijeenkomst: de toekomst van Ambulant Initiator Bijeenkomst: Judith Jaspers Contactgegevens initiator bijeenkomst: (email / telefoon)
[email protected] / 0570522788 Organisatie Initiator: stichting Ygdrasil Deelnemers: Yvonne Caspers Ilmarinen
Highlights bijeenkomst: Enige jaren geleden leek de ambulante zorg de zorg voor toekomst. Maar vandaag de dag wordt er alleen maar zwaar bezuinigt op de ambulante zorg en de AWBZ. Mensen/ gezinnen en de ambulante zorg worden van het kasje naar de muur gestuurd. AWBZ geeft aan dat we naar het WMO van de gemeentes moeten gaan en die geven weer aan dat ze deze vorm van hulp niet bekostigen, want dat moet gehaald worden uit de AWBZ. Daarbij is er de ervaring dat er erg veel tegenstrijdigheid zit tussen de Inspectie en het CIZ, waar de cliënt uiteindelijk de dupe van wordt, omdat er geminderd wordt in indicatie uren door het CIZ, maar de inspectie wil meer multidisciplinaire overlegvormen met ketenpartners binnen de indicatie uren van de cliënt. Waardoor de ambulante zorg, minder aanwezig is bij de cliënt, maar meer extern moet werken om de verantwoordelijkheid over het werk van verschillende disciplines te kunnen waarborgen. Heeft ambulant een toekomst: Wij ( ambulant begeleiders ) zeggen ja, want de problematieken blijven bestaan bij mensen/ gezinnen, het is brood nodig. Overheid, CIZ zeggen nee, bezuinigen, bezuinigen, bezuinigen. Het gaat zelfs zo ver dat ouders gedwongen worden om na te denken over het uit huis plaatsen van hun kind, terwijl ze met ambulante hulp hun kind thuis kunnen houden. En dat er een grote groep mensen nu nog net kunnen overleven in deze maatschappij, maar bij het wegvallen van de ambulante zorg ze aan hun lot overgelaten worden, met alle gevolgen van dien.
34
Thema bijeenkomst: Jaarfeesten Initiator Bijeenkomst:Inge Roelands Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] / 0503136695 (email / telefoon) Organisatie Initiator: Stichting Ilmarinen Deelnemers:Jeanette Klaassen, Femke Roco, Maaike Derksen, Anselma van Eck, Elske Schaefer, Virginie van Dijk, Christa Bos, Jan Paul de Bruijn, Peter van Otterlo.
Highlights bijeenkomst: Tijdens deze werkgroep hebben we ervaringen uitgewisseld over o.a. het vieren van de jaarfeesten, hoe de organisatie geregeld is, hoe de ondersteuning vanuit de directie is, de deelname en/of weerstand van medewerkers. Er zijn grote verschillen per instelling. Deze verschillen hebben te maken met de doelgroep, de grootte van de instelling, de ruimte en financiële ondersteuning vanuit de directie voor cultuur en/of jaarfeesten. Een rondgang langs verschillende instellingen maakt deze verschillen duidelijk. Yggdrasil: de tradities worden veelal losgelaten. De feesten worden kort gevierd en de bewoners / deelnemers en medewerkers weten van tevoren niet wat hen te wachten staat. Hiervoor is gekozen omdat er anders zoveel kritiek was dat mensen bij voorbaat al niet kwamen. Nu laten ze zich verrassen en doen enthousiast mee. Er is een medewerkster cultuur, die sinds kort begonnen is de medewerkers informatie te geven over de achtergronden van de feesten, de legendes en verhalen te lezen of uit te delen. Er wordt steeds gezocht naar vernieuwing en verrassing, en een verbinding met de belevingswereld van hun cliënten. Ouders en familie worden veel betrokken bij de feesten. Orion: Het vieren van de jaarfeesten zit in een stroom. Ze worden altijd gevierd in het cultureel centrum waar iedereen dan naartoe gaat. Sommige medewerkers moeten dan soms eerder komen of kunnen pas later weg. Dit levert soms wel weerstand op. Nieuwe mensen maken moeilijker verbinding met de feesten. Waarom zou ik erheen gaan als ik niet begrijp waar het om gaat? Christophorus: De jaarfeesten worden vanuit de school geregeld. In de huizen is dit minder duidelijk geregeld. Zij krijgen een programma en evt. instructies van de school zodat ze weten wat er van hen verwacht wordt. Het leeft niet altijd bij de medewerkers. Hier wordt wel aan gewerkt. Maartenshuis: Verbindend zijn vaak muziek, eten en drinken en workshopachtige activiteiten. Er is een cultuurcommissie waar ook bewoners inzitten. De feesten zijn elk jaar min of meer hetzelfde, maar er wordt ook elke keer opnieuw gekeken wat men wil. Steeds kleine variaties en geen vaste draaiboeken. Vernieuwing is belangrijk, blijven verrassen. Ilmarinen: elke groep heeft iemand die in de jaarfeestencommissie zit, met daarnaast nog een mandaathouder. Veel tradities worden in ere gehouden. De verschillende
35
afdelingen vieren mooie feesten (kinderdagcentrum/werkplaatsen en wonen) maar het gezamenlijke is lastig te verwezenlijken. Verder maakt het veel uit of je in een grote of kleine instelling werkt. Bij kleinere instellingen gaat het makkelijker, ligt de voorbereiding bij één of twee mensen en is de betrokkenheid groter. Bij grote instellingen kost het veel meer tijd en moeite om mensen enthousiast te krijgen. Ook is er daar vaak meer weerstand bij de medewerkers om buiten hun roosteruren te komen, of langer te blijven bijvoorbeeld. Medewerkers die functies hebben buiten de groepen komen weinig naar de feesten. Het helpt dan om hen persoonlijk te vragen een bepaalde taak te doen zodat ze er toch even bij zijn. Wat ook helpt is als de data en een evt. afwijkend dagprogramma ruim van tevoren bekend zijn zodat de roosters daar tijdig op aangepast kunnen worden. Op Overkempe is veel geld en ruimte vrijgemaakt voor cultuur. De prioriteit ligt heel hoog. Enthousiasmeren van medewerkers is heel erg belangrijk. Bovendien staat het belang van jaarfeesten overal bij elke instelling in de visie. Het helpt om de directie om steun te vragen (uren, geld enz.) Jaarfeesten betekenen veel voor de cliënten, daar is iedereen het over eens. Het is belangrijk elk jaar weer opnieuw te bespreken met elkaar wat de essentie van een feest is en hoe je dat aan de betreffende doelgroep overbrengt. Ook op vergaderingen moet het vaak aan bod komen. Het werkt goed als je zoekt naar een tijdstip om het feest te vieren op een gezamnelijk moment; bijv. wonen wat eerder komen en dagbesteding wat later weg. Goed voorbereiden, zeker ook voor zwakkere clienten, helpt om de dag van het feest echt te kunnen genieten dat alles anders is als anders. Veel beeldentaal gebruiken.
36
Thema bijeenkomst: lekker buiten spelen Initiator Bijeenkomst: Roxanne, Pamela, Sanne Contactgegevens initiator bijeenkomst: (email / telefoon) 0570590773 Organisatie Initiator: Ygdrasil Deelnemers: Andre, Maaike
Highlights bijeenkomst: Helaas was de opkomst laag en zijn er ook een aantal afgehaakt. Echt spelen was dus niet een mogelijkheid. Het idee erachter was dat je na veel luisteren en discussiëren ook wel graag even wilt ontladen. Het kind in jezelf weer even terug kan vinden. Maar ook samenwerking. Ook kun je actieve spelen gebruiken in het werk met kinderen en ook volwassenen. Een fysieke druk kan weer zorgen dat een cliënt zich weer kan concentreren, of zorgt voor ontlading.
37
Thema bijeenkomst: Muziek voor mensen die denken dat ze niet kunnen zingen. Initiator Bijeenkomst: Anna Maria van Keulen Contactgegevens initiator bijeenkomst: (email / telefoon):
[email protected] 0343-453672
Organisatie Initiator: St. Christophorus, Bosch en Duin Deelnemers: Esther van der Poel, Edith Maryon College Judith van Prooijen, Stichting Orion, Edith Maryon College Truus Jansen, Overkempe (Ols, Overijssel) Bash Ruigendijk, Verdandi Christine Hanegraef, Christoforus gemeenschap Sandra Kusters, Widar Bart Vos, Stichtng Ygdrasil Dirk-Jan Wagensveld, Dijckhof Froukje Weeteling Dijckhof Martine Wijers, Mens en Tuin Petra Kamp, Scorlewald Maria Stiphout, Etiragar
Highlights bijeenkomst: Inleiding Deze Workshop was bestemd voor mensen die denken dat ze niet kunnen zingen. De deelnemers konden eerst kennismaken met de andere deelnemers en er werd kort verteld met welke doelgroep er gewerkt werd. Na de kennismaking werden zowel lichaam als stem opgewarmd. Vervolgens zijn er verschillende liedjes zowel gezamenlijk als in kanon gezongen. Kennismaking Iedere deelnemer zegt zijn naam, vervolgens zingt iedere deelnemer zijn naam. Iedere deelnemer verwelkomt een andere deelnemer door te zingen: hallo …….(naam andere deelnemer), welkom. De deelnemers die verwelkomt wordt, verwelkomt vervolgends een andere deelnemer, zo wordt iedere deelnemer verwelkomt. Opwarmen Om op te warmen wordt er een klap en stamp oefening gedaan. Klapoefening De initiator klapt in haar handen, vervolgens klapt de deelnemer naast de initiator en wordt het klappen doorgeven aan de volgende deelnemer. Het handenklappen gaat de hele groep rond. Eerst links om dan rechts om.
38
Stampoefening De deelnemers stampt eerst rechts en dan links met zijn voet. Het stampen wordt net als het klappen doorgeven aan de deelnemer naast zich. De deelnemer stampt eerst rechts dan links en weer rechts, kort-kort-lang. Deze oefening wordt ook weer doorgegeven in de groep. Eerst links om en dan rechtsom. Zingen Om de stem op te warmen worden er klankoefeningen gedaan. Klanken als oehs en aahs. Eerst laag en dan hogere tonen. Het maken van klanken gaat over in het zingen van een Indianen liedje. Vervolgens wordt geoefend met het zingen van het fakkellied. Eerst gezamenlijk dan in kanon. Er wordt geoefend met het ademhalen. Na welk woord kan je inademen. De workshop wordt afgesloten met het zingen van kinderliedjes waarbij een cliënt ook in beweging kan komen. Ondanks dat de deelnemers dachten dat ze niet konden zingen, was de drempel om te gaan zingen laag. Iedereen deed snel enthousiast mee en gezamenlijk klonken de liedjes heel stemmig.
39
Thema bijeenkomst: Bedding creëren Initiator Bijeenkomst: Annemieke Korte Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] (email / telefoon)030-6945565 Organisatie Initiator: Zonnehuizen Deelnemers: Aria Paludanus Ria van de Berg Andre Termorshuizen Suzan Bruin Bert Vroon Joke Rijnvlied Inge Roelands Joka Dulmers Kasper van Kraaij Het onderwerp van deze workshop was hoe lichamelijke gezondheid en welbevinden bij cliënten een basis vormen voor zorg en behandeling. Als initiator had ik dit onderwerp ingebracht omdat ik voor Zonnehuizen een brochure schrijf over dit onderwerp. Ik wilde graag uitwisseling en voorbeelden uit de praktijk. Dit is wat mij betreft goed uit de verf gekomen. Al pratend ontstond bij de deelnemers enthousiasme en hernieuwd bewustzijn voor het onderwerp. Tevens ontstond het inzicht (wat we in feite allang weten) hoe ‘goede zorg’ ligt in aandacht voor kleine dingen, goed zelfstandig waarnemen, en het gewoon doen! Thema’s die aan bod kwamen: -Het belang van een helende omgeving voor lichamelijke gezondheid en welbevinden. -De werking van de natuur, van het volgen van processen in de natuur, van bewegen, onder andere van wandelen omdat het een beweging is die de ritmische processen stimuleert. -Hoe een boerderij bij de instelling een basaal ritme met zich brengt op het terrein en vele kansen met zich meebrengt voor cliënten om iets te beleven aan de dieren en even tot zichzelf te komen. -Het belang van goed afronden van de dag voor goede nachtrust. -En ….een goede start van de dag is het halve werk…. -Voorkomende spanningsvelden omdat je niet alles kunt doen wat je zou willen. Het belang om daar bewust je houding in te bepalen. Cliënten reageren hier namelijk vaak sterk op.
Highlights bijeenkomst: Voorbeelden van deelnemers die er door eigen individuele inzet in slaagden eenvoudige oplossingen te vinden voor ernstig ‘ probleemgedrag’. Hieronder volgen enkele voorbeelden: Een apart ingericht hoekje voor een cliënt in een groepskamer, wat veel rust gaf Een eigen avondritueel voor iemand die voorheen altijd ‘ spookte’ s’ nachts. Een nieuwe werkplek op een kinderboerderij voor een cliënt met autisme, die enorm gebaat bleek bij werken buiten.
40
Thema bijeenkomst: Bedding creëren Initiator Bijeenkomst: Annemieke Korte Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] (email / telefoon)030-6945565 Organisatie Initiator: Zonnehuizen Deelnemers: Aria Paludanus Ria van de Berg Andre Termorshuizen Suzan Bruin Bert Vroon Joke Rijnvlied Inge Roelands Joka Dulmers Kasper van Kraaij Het onderwerp van deze workshop was hoe lichamelijke gezondheid en welbevinden bij cliënten een basis vormen voor zorg en behandeling. Als initiator had ik dit onderwerp ingebracht omdat ik voor Zonnehuizen een brochure schrijf over dit onderwerp. Ik wilde graag uitwisseling en voorbeelden uit de praktijk. Dit is wat mij betreft goed uit de verf gekomen. Al pratend ontstond bij de deelnemers enthousiasme en hernieuwd bewustzijn voor het onderwerp. Tevens ontstond het inzicht (wat we in feite allang weten) hoe ‘goede zorg’ ligt in aandacht voor kleine dingen, goed zelfstandig waarnemen, en het gewoon doen! Thema’s die aan bod kwamen: -Het belang van een helende omgeving voor lichamelijke gezondheid en welbevinden. -De werking van de natuur, van het volgen van processen in de natuur, van bewegen, onder andere van wandelen omdat het een beweging is die de ritmische processen stimuleert. -Hoe een boerderij bij de instelling een basaal ritme met zich brengt op het terrein en vele kansen met zich meebrengt voor cliënten om iets te beleven aan de dieren en even tot zichzelf te komen. -Het belang van goed afronden van de dag voor goede nachtrust. -En ….een goede start van de dag is het halve werk…. -Voorkomende spanningsvelden omdat je niet alles kunt doen wat je zou willen. Het belang om daar bewust je houding in te bepalen. Cliënten reageren hier namelijk vaak sterk op.
Highlights bijeenkomst: Voorbeelden van deelnemers die er door eigen individuele inzet in slaagden eenvoudige oplossingen te vinden voor ernstig ‘ probleemgedrag’. Hieronder volgen enkele voorbeelden: Een apart ingericht hoekje voor een cliënt in een groepskamer, wat veel rust gaf Een eigen avondritueel voor iemand die voorheen altijd ‘ spookte’ s’ nachts.
41
Een nieuwe werkplek op een kinderboerderij voor een cliënt met autisme, die enorm gebaat bleek bij werken buiten.
42
Thema bijeenkomst: Wie komt het huis van Beroepsvereniging Azarias bewonen? Initiator Bijeenkomst: Bernadette Beelen en Alexandra Buijsman Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] T 030 69 45 456 www.azarias.nl
Organisatie Initiator: Beroepsvereniging Azarias, voor therapeutische begeleiders in antroposofische zorg (heilpedagogie en sociaaltherapie)
Deelnemers: Ilse van den Berg, groepsleider Zonnehuizen, locatie Elivagar. Maria Stiphout, dagbesteding Zonnehuizen, locatie Elivagar. Inge Roelands, dagbesteding Ilmarinen. Lid van Azarias. Toos van den Tillaart, zorgplanverantwoordelijke Zonnehuizen, locatie Bronlaak. Lid van Azarias. Micheline Mets, Zonnehuizen, locatie Haags Kinder- en Jeugdtherapeuticum en eigen spelbegeleidingspraktijk Ilmatar. Lid van Azarias. Bernadette Beelen, zorgplanverantwoordelijke Zonnehuizen, locatie Elivagar. Lid van Azarias en bestuurslid. Alexandra Buijsman, coach cliëntenraad Zonnehuizen Kind en Jeugd en opleidingscoördinator, ontwikkelaar en docent bij het Edith Maryon College. Lid van Azarias en bestuurslid.
Highlights bijeenkomst:
Na een voorstelronde en onze betrokkenheid bij Azarias vertelt Alexandra over de ontwikkelingen van de laatste jaren, waarin het huis (de structuur en vorm) is opgebouwd. Beroepsvereniging Azarias is in 2002, nu 7 jaar geleden, opgericht door een groep betrokken medewerkers van verschillende antroposofische zorginstellingen in Nederland. Dit initiatief ontstond na een themabijeenkomst van het toenmalige Heilpedagogisch Verbond over het beroep en onze beroepstrots en beroepsontwikkeling. Er zijn momenteel zo’n 45 leden. Dit aantal is de laatste jaren stabiel gebleven. Er zijn nu 4 bestuursleden. Azarias is lid van de NVAZ, Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorginstellingen. Met 11 andere antroposofische beroepsverenigingen wordt in een 6 wekelijks overleg gewerkt aan een kwaliteitsysteem en uitwisseling van informatie en onderwerpen, die in gezamenlijkheid ontwikkeld kunnen worden. Het afgelopen jaar heeft het bestuur gesprekken gevoerd met leden en bestuurders van zorginstellingen om de behoefte en het draagvlak te peilen. Hieruit heeft zij een aantal actiepunten geformuleerd waaraan de komende jaren gewerkt gaat worden. In het gesprek dat hierna volgde kwamen de volgende onderwerpen aan bod: Ik zoek inspiratie, wil het vuur brandende houden, wil de antroposofie levend houden in de instelling waar ik werk. Ik ben zelfstandige en zoek een achterban en draagvlak.
De doelgroep: tot nog toe moeten leden gediplomeerden zijn. Hiermee hoopten we de identiteit en de kwaliteit te bewaken, maar er zijn ook mensen die al jarenlang met hart en ziel werken in de antroposofische zorg, zonder diploma. Zouden zij ook lid kunnen worden? Kunnen we de doelgroep verbreden en alleen registratie doen voor mensen met een diploma? En is het wellicht mogelijk degenen zonder diploma
43
middels een EVC traject ook te diplomeren? Actie Edith Maryon College. Er is een verschil tussen bevoegd en bekwaam zijn. Is het wellicht ook mogelijk samen te werken aan een model van het elkaar kritisch en ondersteunend bekijken; de zgn. visitatie.
Ik had nog nooit gehoord van Azarias. Is het wellicht een idee nog iets te gaan doen met de PR en op de conferentie folders uit te delen? Actie Alexandra
Ik heb vragen over hoe je in de HKZ onze eigen identiteit kunt borgen. Wellicht kan dat op een platform bij de beroepsvereniging gedeeld en uitgewerkt worden.
Sommigen hebben de ervaring dat de antroposofische waarden en inhouden in deze tijd niet meer zo vanuit het management komt, en dat zij er alleen voor staan. Als voorbeeld werd het schrappen van biologische voeding genoemd. Kan Azarias daarbij ondersteunen wellicht en dit thema aankaarten bij de directie?
Is het een idee om informatie over aandacht voor het kleine, jaarfeesten, spreuken ed., maar ook onderzoek en filmpjes uit de antroposofische zorg, op de website te plaatsen?
Wat de herfstconferentie brengt, kan de beroepsvereniging door het jaar heen verzorgen. Bijvoorbeeld door op locatie bijeenkomsten te organiseren door en voor leden en belangstellenden.
Reacties ter afsluiting van de bijeenkomst: Mijn bloed is sneller gaan stromen, ik voel weer een impuls, ik wil het land ingaan. Ik zie mogelijkheden voor informatie en aanbodbundeling bijv. via de website, een forum en op locatie bijeenkomsten organiseren. Ik wil intervisie gaan aanbieden voor spelbegeleiders, begeleiders die met jonge kinderen werken en ouderconsulenten. Ik voel mij thuiskomen. Ik zou graag elkaar gaan bezoeken, bijv. een weekend per jaar. Ik ben al jaren lid, maar ga nu onderzoeken hoe ik erin sta en wat ik wil betekenen voor Azarias. Ik voel weer verbinding met de achterban. Het is belangrijk elkaar gezien te hebben en samen te spreken over hoe we Azarias levendiger kunnen maken. Daar hebben we elkaar bij nodig.
44
Thema bijeenkomst: Beweging en muziek/zang bij kinderen Initiator Bijeenkomst:
Christine Burger
Contactgegevens initiator bijeenkomst: (email / telefoon) Organisatie Initiator: Deelnemers:
[email protected]
Zonnehuizen, Heimdal, Eindhoven Mieke Rotthier, Anna Maria van Keulen, Mieke van der Kleyn, Els Sietsma, Leny Talsma, Calder Rokosch, Christine Rats, Marion Wester, Kamla Madho
Highlights bijeenkomst: Concrete ideeën: ‐ lichaamsdelen gebruiken op ritme van muziek ‐
Tonen en klanken gebruiken ipv gesproken woorden
‐
Bewegen op muziek van cd van de Weerklank (te vinden via Weerklank)
‐
Liedjes uit boekje ‘muziek op schoot’. Hierdoor ook gevoelservaring meegeven
‐
Gebruik van voorwerpen, bijv. een sjaal: indirecter, samen bewegen door sjaal vast te houden, lichaamsdelen laten voelen, wind laten voelen, lichaamsdelen bedekken
‐
Bewegingen uit dagelijkse leven gebruiken om bewegingsimpuls/bewegingsherkenning te geven, bijv. zich uitrekken, opstaan, wassen, tandenpoetsen…
‐
Meer tijd nemen, rustmomenten. Kind heeft verwerkingstijd nodig om beweging binnen te laten komen en zelf mee te doen.
‐
Beurtliedjes. Hierdoor tijd voor verwerking, ritme bij ieder kind terugkerend liedje, weer aan de beurt zijn met herhaling van zelfde beweging. Hierbij bijv. (koperen) bal doorgeven.
‐
Voorbeelden van liedjes:
Li-la-larm, ik aai over je arm, ik aai over je lieve arm, li-la-larm// Li-la-land, ik aai over je hand…// Li-la-loet, ik aai over je voet…
Ik ben een wandelende boom, jij bent een wandelende boom, 2x Voeten op de grond, handen in de lucht, maak een regenboog en een diepe zucht, hhhhuhhhhhh…..
‐
45
Thema bijeenkomst: Fakkel overdragen Initiator Bijeenkomst: Stasja van Suchtelen Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] (email / telefoon) Organisatie Initiator: Makandra Deelnemers: Maarten Moens, Scorlewald, Rudholphine Vidal de St. Germain Olmenes, Hanneke Weehuizen, Olmenes, Lex Lugthart, Scorlewald, Bernadette Beelen, Elivagar
Highlights bijeenkomst: Herstconferentie wordt van oorsprong georganiseerd door HPV, dat bestaat niet meer, nu door NVAZ, waar ook steeds wisselingen zijn. Belangrijk dat goed gedragen kan worden. Groep is gevuld door betrokken en enthousiaste mensen. Voor het eerst zonder Alexandra, zij had veel ervaring in het organiseren! De inschrijvingen verliepen moeizaam, daarbij heeft de organisatie het moeilijk gehad, pas 20 dagen geleden is de knoop doorgehakt en is de beslissing dus pas laat gevallen dat het door kon gaan met ongeveer 100 mensen. Het lijkt een tendens in de tijd dat mensen zich pas laat inschrijven voor een conferentie: ook bij andere conferenties gebeurt dat! Hoe is de conferentie bekend gemaakt binnen de instellingen? Wat is het beleid wat gevoerd is door de organisaties, hoe is het gefaciliteerd in bijdrage in de kosten en tijdsinvestering? Hoe zouden de medewerkers van de Arta Lievegoed betrokken kunnen worden bij de conferentie? Is er voldoende oog voor de ambulante zorg, zorg voor ouderen enzovoort? De mensen die nu rond de tafel zitten zijn gekomen omdat zij het van belang vinden dat de fakkel doorgegeven kan worden. Daarmee geven zij aan dat zij het van belang vinden dat de conferentie doorgang kan vinden. Zou een volgende keer weer gewerkt worden via het ‘open space‘ model of zou het weer via vaste workshops gewerkt kunnen worden? De huidige organisatie gaat nog evalueren en vraagt de deelnemers om hun mening. Tot nu toe zijn er positieve geluiden over de gekozen werkvorm! De mensen die rond de tafel zaten zijn bijna allen bereid om na te denken over een bijdrage tot het organiseren van de conferentie, met die kanttekening dat zij niet in de toekomst kunnen kijken: hoe ziet het leven er over een of twee jaar uit?
46
Thema bijeenkomst: Intern wonen Initiator Bijeenkomst: Sandra Kusters Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] (email / telefoon) Organisatie Initiator: Dorpsgemeenschap Widar, Merksplas, België Deelnemers: Kasper van Kraai, Maartenhuis Roland Verstraeten, Christophorus Belgie Regula, De kleine koning Bart Kuylen, Widar Sandra Kusters, Widar
Highlights bijeenkomst: In Maartenhuis onderscheid tussen werk en privé. Privacy en vrije tijd is gewaarborgd. Gemis aan verbondenheid met andere externen. In Christophorus is een eigen entiteit ontstaan in de gemeenschap. Er is eigen plek voor gezin en uurrooster is aangepast. Op Widar is er een eigen plek voor geen zin maar weinig eigen ruimte in tijd. De kleine Koning. Initiatiefnemer en nu 1 jaar inwonend met gezin. In gemeenschap horen alle medewerkers. Financieel kader maken voor bijdrage in huur, maaltijden, ook voor iedereen. Basis bepalen en vrijblijvend kan meer gegeven worden. Wat is de meerwaarden van inwonend gezin voor gemeenschap? Zorg voor overlegmomenten tussen inwonenden, vragen kunnen terug worden gebracht naar centrale vergadering. Verzorging van bewoners, verzorging van elkaar. Scheiding wonen (zorg) en werken (werkplaatsen). Het is niet meer van deze tijd. Gezin vraagt eigen ontwikkeling van het gezin. Ga in gesprek met medewerkers over nieuwe organisatie. Spreek uit hoe je het voor jezelf wil. Leg je behoeften op tafel en maak er geen eis van. Inwonen in een andere vorm is ook meerwaarde voor het initiatief.
47
Thema bijeenkomst: authentiek zijn Initiator Bijeenkomst:Roel Bos Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] 0570522788/ 06-10913000 (email / telefoon) Organisatie Initiator:St. Ygdrasil Deelnemers: Maaike, roxanne, elroy, Andre, jeanette, Sanne, jos, joke judith, ilona, bert, mathilde, Christine, jannie, truus, Jeroen, Ton, Pamela.
Highlights bijeenkomst: Vanuit de heilpedagogiek kwam Roel op het onderwerp: authentiek/echt zijn. Roel is erg bezig geweest over wat authentiek/echt zijn inhoud en vroeg zich af hoe de anderen hier over dachten. Een aantal punten die naar voren kwamen: Authentiek zijn is persoongebonden, tijdsgebonden. Niet bij iedereen werkt het zelfde en niet altijd op het zelfde moment. Echt zijn: oprechte interesse tonen, echt op die tijd op die locatie willen zijn, elkaar aanvoelen, iets negatiefs positief maken,vertrouwen, inleven, betrokken zijn, gevoel benoemen, bewust zijn van handelen, elkaar ontmoeten zonder oordelen, eigen fouten laten zien. Echt zijn is benoemen hoe je je voelt: het effect daarvan kan zijn dat je zelf ineens veel meer terug krijgt, dat de ander zich waardig voelt, gelijk voelt. Iedereen mag zichzelf zijn en iedereen heeft zijn eigen leerproces. Echt zijn, authentiek zijn is voor iedereen anders en hierdoor moeilijk te definiëren. Als afsluiting de overdenking: kun je professioneel echt zijn?
48
Thema bijeenkomst: Innerlijke ontwikkeling en professionele ontwikkeling Initiator Bijeenkomst: Maarten Moens Contactgegevens initiator bijeenkomst: www.devuurcirkel.nl,
[email protected], 06/25525702 (email / telefoon) Organisatie Initiator: Scorlewald, huis Yggdrasil, Bickerslaan 3 te Schoorl. Deelnemers:Gert Bosma, Christine Rats, Kitty Konijn, Clasien Conijn, Bart Cleeren, Elske Hoen, Inge Jaspers, Heleen Steinbuch, Bernadette Beelen, Janneke Doeksen, Ilse van den Berg, Roland Verstraete. Highlights bijeenkomst: Start met gedicht van R.M. Rilke Heb geduld met alles wat onopgelost is in je hart en probeer je vragen met liefde te bezien als kamers die gesloten zijn, of als boeken in een volslagen vreemde taal. Zoek nog niet naar antwoorden. Die kunnen je nog niet gegeven worden omdat je niet in staat zou zijn ze te leven. En het gaat erom alles te ´leven´. Leef nu de vragen. Misschien zul je dan geleidelijk, zonder het te merken, jezelf, ooit op een dag, in het antwoord terugvinden.` De wisselwerking tussen de weg naar binnen en de weg naar buiten. Er lijkt weinig ondersteuning voor de innerlijke ontwikkeling vanuit de instellingen. Innerlijke ontwikkeling door hulp van buitenaf (coach, therapeut, begeleider) Innerlijke ontwikkeling is eigen verantwoordelijkheid, voorbeeld: pelgrimstocht van 4 maanden. ´Een goed reiziger weet niet waar hij heen gaat, een uitmuntend reiziger weet niet waar hij vandaan komt.´ In het Nu zijn. In de teamvergadering d.m.v. een inhoudelijke opmaat inspiratie wekken. Er kunnen zijn met eigen kwetsbaarheden (cultuur van een team) De cliënt maakt ook dat je je innerlijk ontwikkelt of moet ontwikkelen. Is er iets tussen zelfverwerkelijking en professionele ontwikkeling, hoe zet je dat in? Je bent je eigen instrument, al spelend stem je jezelf. Innerlijke ontwikkeling heeft in dit beroep altijd te maken met de bewoners. Innerlijke ontwikkeling blijft een vrije keuze, ieder heeft zijn eigen moment. Met inhouden bezig zijn = spirituele ontwikkeling. Twee stromen: het (levende) denken en het emotionele. Via scholing komt er ruimte voor intuïtie: onverwachts gelukte handeling, tegenwoordigheid van geest. Scholing helpt bij de innerlijke ontwikkeling. Meditatie (boeddhistische) = zoveel mogelijk open in het nu staan. 49
Belang van kwetsbaarheid = cultuur in het team is belangrijk. Kunstzinnig werken kan een ingang geven. Binnen teams vormgeven valt of staat met de leidinggevende. Je kunt allerlei werkvormen daarin gebruiken. Iemand van buitenaf ´inhuren´ kan verfrissend werken.
50
Thema bijeenkomst: Innerlijke ontwikkeling en professionele ontwikkeling Initiator Bijeenkomst: Maarten Moens Contactgegevens initiator bijeenkomst: www.devuurcirkel.nl,
[email protected], 06/25525702 (email / telefoon) Organisatie Initiator: Scorlewald, huis Yggdrasil, Bickerslaan 3 te Schoorl. Deelnemers:Gert Bosma, Christine Rats, Kitty Konijn, Clasien Conijn, Bart Cleeren, Elske Hoen, Inge Jaspers, Heleen Steinbuch, Bernadette Beelen, Janneke Doeksen, Ilse van den Berg, Roland Verstraete. Highlights bijeenkomst: Start met gedicht van R.M. Rilke Heb geduld met alles wat onopgelost is in je hart en probeer je vragen met liefde te bezien als kamers die gesloten zijn, of als boeken in een volslagen vreemde taal. Zoek nog niet naar antwoorden. Die kunnen je nog niet gegeven worden omdat je niet in staat zou zijn ze te leven. En het gaat erom alles te ´leven´. Leef nu de vragen. Misschien zul je dan geleidelijk, zonder het te merken, jezelf, ooit op een dag, in het antwoord terugvinden.` De wisselwerking tussen de weg naar binnen en de weg naar buiten. Er lijkt weinig ondersteuning voor de innerlijke ontwikkeling vanuit de instellingen. Innerlijke ontwikkeling door hulp van buitenaf (coach, therapeut, begeleider) Innerlijke ontwikkeling is eigen verantwoordelijkheid, voorbeeld: pelgrimstocht van 4 maanden. ´Een goed reiziger weet niet waar hij heen gaat, een uitmuntend reiziger weet niet waar hij vandaan komt.´ In het Nu zijn. In de teamvergadering d.m.v. een inhoudelijke opmaat inspiratie wekken. Er kunnen zijn met eigen kwetsbaarheden (cultuur van een team) De cliënt maakt ook dat je je innerlijk ontwikkelt of moet ontwikkelen. Is er iets tussen zelfverwerkelijking en professionele ontwikkeling, hoe zet je dat in? Je bent je eigen instrument, al spelend stem je jezelf. Innerlijke ontwikkeling heeft in dit beroep altijd te maken met de bewoners. Innerlijke ontwikkeling blijft een vrije keuze, ieder heeft zijn eigen moment. Met inhouden bezig zijn = spirituele ontwikkeling. Twee stromen: het (levende) denken en het emotionele. Via scholing komt er ruimte voor intuïtie: onverwachts gelukte handeling, tegenwoordigheid van geest. Scholing helpt bij de innerlijke ontwikkeling. 51
Meditatie (boeddhistische) = zoveel mogelijk open in het nu staan. Belang van kwetsbaarheid = cultuur in het team is belangrijk. Kunstzinnig werken kan een ingang geven. Binnen teams vormgeven valt of staat met de leidinggevende. Je kunt allerlei werkvormen daarin gebruiken. Iemand van buitenaf ´inhuren´ kan verfrissend werken.
52
Thema bijeenkomst: Hoe geef je de toekomst van instituutsboerderijen vorm? Initiator Bijeenkomst: Kasper van Kraaij Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] / 0222-317682 Organisatie Initiator: St. Camphillgemeenschap Maartenhuis Deelnemers: Ton Aarts (St. Ydrasil), Regula Rigter (De Kleine Koning), Joka Dulmers (Verdandi), Andre Termorshuizen (Orion), Susanne Bruin (Orion), Jan Paul De Bruin (Hoeve Corisberg, Heerlen), Frans van Laer (Beukenhof), Hans Reijnders (UvA), Stasja van Suchtelen (Makandra). Highlights bijeenkomst: Centrale vraag: Hoe opereer je als boer in een zorginstelling en hoe zorg je er als boer voor dat de boerderij binnen de kaders van de zoginstelling blijft passen. Is het zinvol om een boerderij te hebben op dezelfde locatie als de woonvorm? Of waarom wil je met cliënten op een boerderij wonen? Heeft dat een andere kwaliteit dan elke dag voor dagbesteding naar een boerderij reizen om te werken? Mensen van Ydrasil en Orion geven aan juist graag een boerderij bij de instelling te willen hebben. Hoofdreden daarvoor is dat het een mooie vorm van dagbesteding is. Maar kun je daarvoor niet ook samenwerking zoeken met een boerderij in de omgeving? Op sommige plaatsen gaat de boerderij nog goed samen met de woon/zorgfunctie (Beukenhof). Op andere plaatsen staat deze onder druk. Waarom toch een boerderij op je eigen terrein? We inventariseren de kwaliteiten van een boerderij in de nabijheid van de woonomgeving, of gewoon wonen op de boerderij. Kwaliteiten die genoemd worden:
Mensen ontwikkelen zich aan de plek door erop te wonen Boerderij als drager van ritme/seizoenen. Biedt aan de bewoners mogelijkheid tot in contact komen met planten en dieren. Gezond makend. Draagt bij aan de uitstraling van het geheel. Een fijne plek om te zijn. De plek om te werken aan de verzorging van de aarde als onderdeel van de sociale impuls: werken met planten, dieren en de mens.
Welke problemen komen we in de praktijk tegen? Hoe komt het dat veel instellingsboerderijen onder druk staan?
53
De kwaliteiten van een boerderij zijn onvoldoende zichtbaar voor medebewoners, management, overheid, etc. Het boerenwerk in moeilijk inpasbaar in de werkelijkheid van Cao’s, HKZ, managementstrategieën. Zorginstellingen (lees managers daarvan) hebben onvoldoende kennis van landbouw. Instellingsboerderijen kosten geld. Het is door omstandigheden (schaalgrootte, niveau cliënten, etc.) moeilijk om een instellingsboerderij rendabel te maken.
Hoe verantwoord je de aanwezigheid van een boerderij als deze ter discussie staat? Positiever: Hoe laat je de kwaliteiten van een boerderij aan elkaar zien? Ideeën en ervaringen die genoemd worden:
Laat mensen de landbouwcursus lezen! Daar staat in waarom een boerderij wezenlijk is voor een instelling (sociale impuls/sociaal therapie). Creëer maximale betrokkenheid. Betrek mensen bij de activiteiten, laat ze de seizoenen meemaken, bijvoorbeeld aan de hand van de jaarfeesten. Zorg dat de boerderij een fijne plek is om te zijn. Maak het mooi, maar misschien ook niet te `aangeharkt’.
Hoe doe je dit in de praktijk? We proberen handvaten te ontwikkelen om een boerderij een duurzame plek te geven op het terrein van een zorginstelling. Deze zijn onder te verdelen in 2 aandachtsgebieden:
Financieel/organisatorisch o Organiseer je bedrijf goed. Probeer zoveel mogelijk rendabel te zijn (houd je eigen broek op). Maak een begroting en werk daarmee. Op sommige plekken is het mogelijk om het bedrijf commercieel af te splitsen van de instelling. o Wees creatief met de regelgeving. Laat je niet leiden door de beperkingen daarvan maar gebruik ze. o Schakel medebewoners/vrijwilligers in om de boerderij te verzorgen buiten kantooruren. Beperk de uren van de boer, maar wees als boer bereid om misschien niet geheel volgens Cao uren te werken.
Betrokkenheid o Laat je eigen passie zien. Boeren is een manier van leven. Laat dat zien. Dat straalt uit naar cliënten, collega’s, anderen. o Creëer een positieve stroom en neem mensen hierin mee. o Maak van de boerderij een fijne plek om te zijn en te werken. Zorg ervoor dat het er mooi/verzorgd uitziet, maar wel als echte boerderij. Romantiek werd genoemd.
54
o Leg nadruk op het ritme van de boerderij, bijvoorbeeld door de seizoenen. De boerderij kan een duidelijk plaats zijn voor het vieren van de jaarfeesten.
Thema bijeenkomst: Integreren doe je niet alleen Initiator Bijeenkomst: Ernest Dröge Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected] (email / telefoon) Organisatie Initiator: Novalis College integratieklas De Blauwe Bloem Deelnemers: Roland Verstraete van Christophorus
[email protected] Josee de Wit Maaike Derksen van Overkempe
[email protected] Ellen Schäefers van Ygdrasil
[email protected] Ronald van de Kuilen van Overkempe
[email protected] Patricia Kroes van Ygdrasil
[email protected]
Highlights bijeenkomst: Het Novalis college is een vrije school, waar ze reguliere leerlingen hebben en waar ze een klas hebben met verstandelijk beperkte leerlingen. Deze twee groepen integreren daar waar het kan. Een manier hiervoor is het buddy systeem. Een leerling van de reguliere klas wordt buddy voor de Blauwe Bloem leerling. Samen gaan ze aan het werk in de klas, buiten schooltijd of in de pauzes. Het is een samenwerking waaraan beide kinderen kunnen ontwikkelen. Daarnaast geven docenten van de Blauwe Bloem voorlichting aan de reguliere kinderen; wat is autisme of wat is het syndroom van Down en hoe kun je daarmee omgaan. Ook de docenten die lesgeven aan de reguliere kinderen leren hiervan; nieuwe inzichten, nieuwe ingangen vinden om kinderen op een effectieve manier te begeleiden. Dus elkaars expertise gebruiken. Hoe kijk je tegen integratie aan? Wat is integratie? Wat in ieder geval helder is, integreren doe je niet alleen. Een verstandelijk beperkte leerling plaatsen in een klas op het achterste bankje met een ambulant begeleider ernaast belemmerd deels, omdat de leerling een buitenbeen positie krijgt. Dus 2 leerlingen tegelijkertijd laten instromen blijkt handiger te zijn, zodat ze zich optrekken aan de ander. Wat zijn voorwaarden om te kunnen integreren? Een goed netwerk hebben is essentieel. Bruggen bouwen dat doe je door dingen bespreekbaar maken, begrip creëren, taboes doorbreken. Ervaringen delen. Wat vraagt de inspectie? Zij willen concreet weten wat de opbrengst is van lesgeven op deze manier. Daarom is er een ontwikkelingsvolgmodel geschreven. Kinderen worden op allerlei punten gescoord zodra ze starten. Je kan het vergelijken met een sito toets. Zodra een blauwe bloem leerling uitstroomt wordt deze weer gescoord. Waardoor je kunt laten zien wat de cognitieve opbrengst is van deze manier van onderwijs geven. Om dit te bereiken is er voor de klas een groepsplan geschreven, dit staat centraal. Het kind wat onderwijs komt volgen heeft een eigen handelingsplan, dit moet dus in grote lijnen passen binnen het groepsplan. Een paar doelen worden eruit gelicht waar individueel aan gewerkt wordt.
55
Wat is de meerwaarde van dit systeem? Je brengt de samenleving bij elkaar; mensen met en zonder een beperking komen elkaar dagelijks tegen in de school in de klas. Dit blijft de hele schoolperiode zo. Normaliseren kun je het ook noemen, weerstanden en taboes doorbreken. Openheid creëren, mogen zijn wie je bent en daar niet op aangekeken worden. Maatschappelijke meerwaarde; of wel open staan en de ander willen helpen omdat je zelf net iets meer mogelijkheden hebt. Maar docenten leren ook van elkaar, ze delen ervaringen en reiken elkaar handvatten aan, hoe kun je omgaan met gedragingen. Er ontstaat gelijkwaardigheid, de mens met beperking wordt niet in een uitzonderingspositie geplaatst. Daardoor wordt aanspreken op verantwoordelijkheden ook gemakkelijker, omdat je de realiteit direct zichtbaar kunt maken door een spiegel voor te houden. Je helpt de leerlingen, je bouwt de brug tussen mensen met en zonder een beperking. Daardoor ontstaat het principe gewoon waar het kan en speciaal waar het moet.
56
Thema bijeenkomst: Autisme deel II Initiator Bijeenkomst: Contactgegevens initiator bijeenkomst: (email / telefoon) Organisatie Initiator: Deelnemers: Highlights bijeenkomst: Verslag bijeenkomst Autisme deel II Evert opent en legt in het kort uit wat de bedoeling is van deze bijeenkomst. Hij vraagt iedereen om zich even in het kort voor te stellen. Hierna vraagt hij om goede en slechte ervaringen met een autistische cliënt te delen. Er wordt een casus voorgelegd van een volwassen autistische bewoner die grotendeels 1 op 1 begeleiding heeft, maar gedeeltelijk in de groep functioneert. Hij heeft een groepsleidster die door een operatieve ingreep voor 3 maanden uitvalt. Voor de uitval had zij een goed contact met hem en waren er geen of nauwelijks problemen. Na terugkomst blijkt het dat hij zeer gespannen reageert en komt het tot een escalatie door het volgende. De bewoner – een autist die echt alles heel letterlijk neemt en bij bepaald woordgebruik ook negatieve associaties heeft – wordt ’s morgens op gang geholpen met douchen en scheren. Het eerst doet hij alleen, bij het scheren krijgt hij hulp. De begeleidster scheert hem met scheerschuim en vraagt na afloop of hij een washandje wil om het schuim weg te halen of dat hij gewoon zijn handen onder de kraan wil houden en het dan wegspoelt. Op dat moment gaat hij al met zijn handen naar de kraan en realiseert de begeleidster, dat het water nog gloeiend heet zal zijn, waardoor hij zich kan branden. Ze roept naar hem: “Pas op S., waarop hij zich omdraait en de begeleidster aanvalt. Hij geeft haar een kopstoot en trekt haar letterlijk de haren uit het hoofd. Daarna wil hij de voet (die met zware schoenen is geschoeid) naar mij uithalen. Zij roept hem te stoppen. Gelukkig komt er al snel een collega bij. Wat was nu het geval? Hij associeert “pas op” met een vermaning, zoals die vroeger aan hem gegeven werd, plus het feit dat de begeleidster geschrokken reageert en het feit dat hij zich door haar in de steek gelaten voelt – maandenlange afwezigheid. In de tijd die erop volgt, wil hij absoluut niets tijdens de diensten van deze begeleidster. Hij wil geen muziek, hij wil geen drinken, geen eten, hij wil niet met haar wandelen. Niets! Alleen neemt hij zijn medicijnen in, omdat hij geleerd heeft, dat dit belangrijk is. Iedere keer als zij dienst heeft, begint de dienst met het smeren van hem en verder wil hij niets. Als hij haar buiten ziet aankomen of hij hoort het dat zij weggaat, dan begint hij hard te schreeuwen. Zij negeert dat gegeven en gaat iedere keer opnieuw weer als zij hem “draait” vol goede moed naar binnen, vraagt gewoon wat hij wil en geeft hem de tijd om weer langzaam toenadering te zoeken. In het begin gaat hij letterlijk achteruit als zij binnenstapt (om zichzelf in de hand te houden) en zegt ook, dat hij haar niets zal doen. Later wordt dat minder. Tot op de dag, dat hij zegt dat hij nog niet alles wil, maar dat dit wel weer zal komen. Op een gegeven moment stapt zij binnen en stelt de gebruikelijke vragen. Nog wil hij niets. Dan als de
57
groep het eten al opheeft en met de koffie begint en zij hem zijn pillen brengt, vraagt hij of het eten al klaar is. Dat is het geval, maar je kunt nog we mee doen met de koffie. Dat wil hij wel en hij wil straks ook fris met chips. Als zij hem afsluit voor de nacht vraagt hij om een knuffel die hij ook krijgt van haar. Vervolgens gaat hij slapen en het licht uit. Dan roept hij om toiletpapier en zakdoekjes. Als zij dat dan brengt, vraagt hij om een goede nachtkus. Het lijkt op een definitieve doorbraak. Bespreking en vragen stellen in de workshop Deelnemers geven aan dat het misschien ook belangrijk was om bij terugkeer er met hem over te praten, wat de reden was van haar afwezigheid. Verder dat het voor mensen met autisme alles dubbel zo hard binnenkomt. Dus ook de reactie van haar: schrikreactie. De sensitiviteit is zeer hoog: helder horen, helder zien, heldere tast. Zij hebben geen voorstellingsvermogen hoe het bij de ander gesteld is, geen empathie met de ander. Beleven is er echter wel. Casus met Balintmethode Een man van 30 jaar spreekt G. aan na de dagopening. Hij heeft ontdekt dat de arts niet aanwezig was. Hij geeft aan, dat hij bang is dat de arts niet komt. G: “Hij komt wel!” B: “Hij komt niet!” G: “Je moet positief zijn. Ik weet zeker dat hij komt!” B: “Nu ben ik bang, dat hij niet komt, omdat ik gedacht heb, dat hij niet komt!” G: “Je draait het nu om, het is niet zo, dat hij niet komt, omdat jij dat denkt!” B: “Dit gesprek blijft onder ons!” G: “ Akkoord” Dezelfde man wordt uitgelegd, waarom een groepsleidster die week afwezig is. Zij heeft net te horen gekregen, dat zij kinderloos zal blijven en daar is zij nogal ondersteboven van . Hij vindt dit geen ziekte: “Dat is toch geen reden om thuis te blijven!” is zijn commentaar. G. geeft aan, dat dit iets is voor vrouwen en dat zij mannen daar kennelijk toch niets van snappen. G. vindt het moeilijk om met de vragen van deze bewoner om te gaan. Hierna wordt volgens de Balintmethode met de probleemstelling omgegaan. Eerst worden alle vragen over de bewoner geïnventariseerd, zodat iedereen wat meer over de man weet. Vervolgens worden hem adviezen aangereikt: ‐ Bij ons is ook iemand die voortdurend dit soort vragen stelt en dat lossen we meestal op door hem in het “hier en nu te houden” en door dan de vraag te stellen: “Waar zijn we nu mee bezig? Daar en daar mee ………… dus hier gaan we nu mee bezig en dat andere zien we t.z.t. wel weer!” ‐
Geef hem de bevestiging die hij vraagt met een korte uitleg;
‐
Eén keer vertellen, daarna vragen of het binnengekomen is en dan afsluiten voor die dag;
58
‐
Hem momenten geven waarop hij zijn vragen mag stellen: inkaderen;
‐
Activiteiten zoeken, waar hij affiniteit mee heeft;
‐
Met zijn kwaliteiten laten uitleven: b.v. een absentielijst laten opstellen;
‐
Structuur aanbrengen in het denken;
‐
Kunsttherapie aanbieden om innerlijke houvast te bieden: denken, oefeningen die structuur bieden. Wilsgebied: versterken in handelen, grond onder de voeten geven;
‐
Geen redenen geven van b.v. de reden van de ziekte: veel teveel informatie;
‐
Beperk de informatie: bijzaken weglaten.
Onderzoeksvraag: Tastzin: ‐ Wil hij aangeraakt worden; ‐
Is er een contactmoment mogelijk.
De voorkeur van G. ging naar het 2e en 3e advies. Zeist, 23 oktober 2009, Truus Jansen.
59
Thema bijeenkomst: Scholing en vorming jonge en oudere medewerkers Initiator Bijeenkomst: Froukje Weeteling en Herman van Kampen Contactgegevens initiator bijeenkomst: (email / telefoon) Organisatie Initiator: Zonnehuizen Kind en Jeugd Deelnemers: Herman van Kampen, Zonnehuizen. Froukje Weeteling, Zonnehuizen. Hans Reinders, Bernard Lievegoed Leerstoel. Hanneke Weehuizen, OlmenEs. Gert Bosma, OlmenEs. Lex Lugthart, Scorlewald. Kitty Konijn, Scorlewald. Maarten Moens, Scorlewald. Jacinta Op de Beek, Zonnehuizen. Signer Regula, de Kleine Koning. Ronald van de Kuilen, Zonnehuizen. Els de Biscop, Christophorus, België.
Froukje die zelf nog jong en bovendien onbekend met de antroposofie is, vraagt zich in deze workshop af hoe onze zorginstellingen hun werkers kunnen helpen zich te vormen tot antroposofisch zorgverleners. Men herkent dat er een gemis is aan antroposofische achtergrond bij veel van de werkers en soms zelfs in hele teams. Instellingen zouden moeten investeren in de vorming van hun werkers. We concluderen dat er twee domeinen van de vorming zijn. Enerzijds is er het domein van de uitingsvormen van de antroposofie en anderzijds is er het belang van bewustzijnsontwikkeling. De beide domeinen hebben elkaar nodig, maar er bestaat een spanning tussen het overdragen van kennis en het leren door ervaren. Beide domeinen en manieren van leren moeten een plek krijgen. Cursussen zouden door nieuwe medewerkers naar eigen inzicht uit een door de instelling aangeboden aanbod worden uitgekozen om zo de eigen ontwikkeling van elke werker optimaal te kunnen ondersteunen. Antroposofische vorming door ondergedompeld te worden, door de antroposofie overal tegen te komen en samen met anderen te leven, was vroeger een weg, maar is in onze tijd niet meer vanzelfsprekend. We kunnen proberen het dynamische leren van onderdompelen te gaan organiseren voor nieuwe mensen. Er lijkt daartoe een mogelijkheid te liggen in het gebruiken van de zogenaamde senioren. De senioren kunnen de antroposofie voorleven én toelichten. De senioren zullen wel begeleid moeten worden om anderen te kunnen begeleiden. Bovendien kan gedacht worden aan werken in thema’s of projecten, bijvoorbeeld met jaarfeesten. De vorming is niet alleen voor jonge mensen van belang, maar voor mensen van alle leeftijden, want we hebben alle levensfasen en mensen nodig om te komen tot antroposofie die instellingbreed geleefd en daardoor ontwikkeld wordt.
60
Thema bijeenkomst: Organisatie van vrijwilligerswerk in de antroposofische zorg Initiator Bijeenkomst: Lex Lugthart Contactgegevens initiator bijeenkomst:
[email protected], 0725094104 (email / telefoon) Deelnemers: Anna Janssen, Anselm van Eck, Judith Jaspers, Alice Konkelaar, Kamla Madho, Lies van der Wiel, Hans Reynders, Highlights bijeenkomst: Er blijken grote verschillen tussen de instellingen hoe het vrijwilligerswerk georganiseerd is. Bij een instelling was er 1 vrijwilliger, bij een andere wel honderd. Bij de laatste was er een coördinator op instellingsniveau, en ook verantwoordelijken op de huizen. (Bronlaak) Het werkt goed als het gedragen wordt. Er zijn ook vrijwilligers op werkplaatsen. Die werken bijvoorbeeld twee dagen per week mee. Bij Matoekoe in Suriname komen vrijwilligers uit Nederland. Die krijgen dan ook kost en inwoning, en zijn er voor langere tijd. Stagiaires zijn eigenlijk ook een soort vrijwilligers, in die zin dat ze ook extra zorg leveren die niet veel kost. Er kan vanuit de bewoner gezocht worden naar een goede vrijwilliger voor een bepaalde activiteit. Ook gebeurt het andersom dat vrijwilligers zich aanmelden en dat ze op een huis meedraaien, en dat er iets ontstaat. Vaak vanuit een kwaliteit of vaardigheid van die vrijwilliger. Er waren voorbeelden van oproepen in het huis-aan-huis blad of op de website. Ook werd genoemd het maatjesproject. Dit is niet antroposofisch. Vast op google te vinden. Er is lang gepraat over de verantwoordelijkheid. Wie is er verantwoordelijk voor als er iets mis gaat? Hoe zit het verzekeringstechnisch? Sommige instellingen hebben dat goed uitgewerkt, bij anderen wordt er weinig risico genomen, omdat men bang is voor de consequenties. Het is niet genoeg als je als begeleider het idee hebt dat de bewoner een gezellig weekend heeft bij een vrijwilliger thuis. Je moet garanderen dat het goed zit. Er wordt soms uit veiligheid voor gekozen dat de vrijwilliger alleen op het huis dingen met de bewoners onderneemt. Hoe houdt je de vrijwilliger gemotiveerd? Een kerstpakket is een ding, maar er waren ook voorbeelden van instellingen waar vrijwilligers aan bijna alle activiteiten mee konden doen, jaarfeesten , cultuur, cursussen. Als er op het huis een medewerker is die de zorg voor de vrijwilligers op zich neemt helpt dat. Het zou niet zo moeten zijn dat er vrijwilligers gezocht worden vanuit een noodsituatie in de zorg. Het moet een extra zijn naast de goede zorg die er geleverd wordt. Wat is de kwaliteit van de zorg die een vrijwilliger levert, en moet je daar mee bezig zijn. Er werd gezegd dat je al blij moet zijn als je mensen hebt, ze leveren een stuk extra gezelligheid, ook contact met de ‘gewone’ maatschappij.
61
hele organisatie
Huidige stand van zake: Op woonhuizen, op werkplaatsen, Op Matoekoe een essentiële aanvulling
Hoe krijg je ze? Advertenties, persoonlijk contact, een vast persoon binnen de organisatie coördineert
Hoe houd je ze?
Verzekeringstechnisch?
Kwaliteit van vrijwilligers: Antroposofisch of niet? Je mag blij zijn als je een vrijwilliger hebt. Vrijwillig maar niet vrijblijvend!
62
