Voorwoord Samenvatting Profielschets van VSO... 9

Inhoudsopgave Voorwoord ......................................................................................................... 4 1

Samenvatting ............................................................................................. 6

2

Profielschets van VSO................................................................................. 9 2.1 2.2 2.3 2.4

3

Activiteiten en resultaten in 2013 – 2014 ................................................. 18 3.1

3.2

4

Drijfveren en aanpak ............................................................................................. 9 Focusgebieden en insteek ................................................................................... 12 Geschiedenis en organisatie................................................................................ 14 VSO Nederland .................................................................................................... 16

De versterking van arme gemeenschappen ........................................................ 18 3.1.1 Onderwijs .................................................................................................. 18 3.1.2 Gezondheidszorg ....................................................................................... 21 3.1.3 Bestaanszekerheid ..................................................................................... 23 3.1.4 Participatie en bestuur .............................................................................. 23 Wat VSO Nederland bereikte .............................................................................. 28 3.2.1 Samenwerking met vakdeskundigen ......................................................... 28 3.2.2 Samenwerking met bedrijven en organisaties .......................................... 31 3.2.3 Samenwerking met particuliere donateurs............................................... 34 3.2.4 Samenwerking met fondsen, stichtingen en overheden .......................... 36 3.2.5 Samenwerking met maatschappelijke organisaties .................................. 37 3.2.6 Voorlichting ............................................................................................... 39 3.2.7 Inkomsten en bestedingen in één oogopslag............................................ 40

Een solide organisatie .............................................................................. 42 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7

Bestuur en directie .............................................................................................. 42 Comité van Aanbeveling...................................................................................... 45 Organogram......................................................................................................... 46 Personeel en vrijwilligers..................................................................................... 47 Hoe we omgaan met kosten................................................................................ 49 Hoe we omgaan met reserves............................................................................. 50 Hoe we omgaan met risico's ............................................................................... 50

5

Verantwoordingsverklaring 2013 – 2014 .................................................. 52

6

Op weg naar de toekomst ........................................................................ 56 6.1 6.2 6.3

Doelen voor de middellange termijn .................................................................. 56 Doelen 2014-2015 ............................................................................................... 56 Financiële begroting 2014-2015.......................................................................... 59

Jaarverslag VSO Nederland

2

Boekjaar 2013 – 2014

7

Jaarrekening 2013 – 2014 ........................................................................ 60 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8 7.9 7.10

Balans per 31 maart 2014 ................................................................................... 60 Staat van Baten en Lasten over het boekjaar 2013-2014 ................................... 61 Kasstroomoverzicht ............................................................................................. 62 Waarderingsgrondslagen .................................................................................... 62 Toelichting op de jaarrekening ............................................................................ 63 Toelichting op de balans per 31 maart 2014 ....................................................... 64 Toelichting op de Staat van Baten en Lasten per 31-3-2014............................... 66 Toelichting op de lastenverdeling........................................................................ 68 Overige gegevens ................................................................................................ 71 Controleverklaring ............................................................................................... 72

Goed om te weten Begrippen   

VSO staat voor Voluntary Service Overseas. Waar in de tekst (alleen) VSO staat, wordt VSO Internationaal bedoeld. VSO Nederland is de Nederlandse stichting. VSO en VSO Nederland hanteren een gebroken boekjaar dat loopt van 1 april tot en met 31 maart.

Coverfoto: Docent Sarah Koye Ngalla samen met VSO-vakdeskundige Michelle Hain. Kameroen - Kumbo district. Fotografie: Mike Ashby 36, 51, 53 - Peter Caton 4 - Gert IJszenga 22 - Ben Langdon 6 - Jenny Matthews cover, 11, 37, 42 Tim Maynard 9, 46 - Dida Mulder 30 - Patricia Nieuwenhuizen 38 - Simon Rawles 26, 58 - Lilian van Rooij 44 Georgie Scott 18 - Oscar Timmers 5, 13, 24, 39 - Paul Voorham 31 - Mariska Westdijk 20 - Nienke van der Zwan 16, 33.


3


Voorwoord In 2014 is het 25 jaar geleden dat VSO Nederland werd opgericht. Sindsdien is de wereld veranderd en is Nederland veranderd. Hoe zou VSO Nederland dan hetzelfde kunnen blijven? We zouden inboeten aan relevantie als we niet inspelen op ontwikkelingen en trends. Maar er zijn ook dingen waar we aan vasthouden. We zullen altijd vinden dat extreme armoede mensenrechten schendt. We zullen altijd blijven geloven dat mensen een eind kunnen maken aan de armoede in de wereld. En altijd zullen we overtuigd blijven van de kracht van samenwerking.

Veel vakdeskundigheid die een kwarteeuw geleden ontbrak in landen als Kenia of Bangladesh, is daar nu volop beschikbaar en hoeft niet meer uit het buitenland te komen. Is dat een goede ontwikkeling? Natuurlijk. Ook VSO zou zijn werk niet goed hebben gedaan als in Afrika en Azië géén deskundigheid was opgebouwd. Tegelijkertijd moeten nog altijd ruim één miljard mensen zich zien te redden met minder dan $1,25 per dag. De armste gemeenschappen hebben geen deel aan de vooruitgang. Zij hebben nog net zo dringend ondersteuning nodig als 25 jaar geleden en soms zelfs meer dan toen. Om deze gemeenschappen duurzaam te versterken, is het delen van kennis nog steeds een heel doeltreffend middel. Alleen kan die kennis steeds vaker uit eigen land komen. Daarom zet VSO nadrukkelijk in op de werving van lokale vakdeskundigen. Ook in andere opzichten zal het zwaartepunt van VSO steeds meer verschuiven naar Afrika en Azië. Het is een ontwikkeling die we stimuleren. Samenwerking wint aan kracht door een juiste verdeling van taken.

Doeltreffender en efficiënter Vooral specialistische kennis is ter plekke niet altijd voorhanden. Dit betekent dat er nog steeds behoefte is aan internationale vakdeskundigen, maar ook dat het moeilijker is geworden om vacatures in te vullen, doordat de vereisten vaak heel specifiek zijn. Daarom heeft VSO Nederland in 2013-2014 weer alles op alles gezet om potentiële VSO-vakdeskundigen te bereiken en te interesseren. De nieuwe aanpak van werving en selectie, die VSO nu wereldwijd toepast, maakt dat we dit tegenwoordig doeltreffender kunnen doen én tegen lagere kosten.


4


Draagvlak Zonder de steun van donateurs, bedrijfspartners, stichtingen en fondsen kunnen we ons werk niet doen. Dat realiseren we ons. Daarom doen we ook steeds meer ons best om tegemoet te komen aan hun wensen en verwachtingen, bijvoorbeeld door informatie op maat. Het grote aantal nieuwe donateurs in 2013-2014 en de forse groei van de bijdragen van donateurs is voor ons een hart onder de riem. Het bewijst dat VSO Nederland een organisatie is met draagvlak in de samenleving. Sinds 1 april 2013 ontvangen we geen bijdrage meer van VSO Internationaal. We zijn aangewezen op onze eigen kracht en hebben bewezen dat we die in huis hebben. Met dank aan onze loyale en actieve achterban.

Toekomst In 2013-2014 hebben we een nieuwe visie in de grondverf gezet: de Open Huis-visie. Dit jaar wordt deze visie concreter gemaakt en vertaald in een meerjarenstrategie. In de nieuwe visie spelen we in op interne en externe ontwikkelingen en kijken we vooruit, ten minste 5 tot 10 jaar. Waar staat VSO Nederland dan? Als het aan ons ligt, staan we dan bekend als 'makelaar' van kennis en betrokken initiatieven uit heel de samenleving, in Nederland en over grenzen heen. In ons 'open huis' zullen we de kracht van samenwerking nóg sterker en overtuigender uitdragen en promoten. Met als einddoel een wereld zonder armoede. Hoe samenwerking tussen mensen die wereld concreet dichterbij brengt, leest u in dit jaarverslag in de verhalen uit het veld. Kennis is macht, kennis delen is kracht. Een kracht die zichzelf vermenigvuldigt en elk tij kan keren. Daarin geloven we, rotsvast. Utrecht, 14 augustus 2014 Pieter Marres, bestuursvoorzitter Joris Eekhout, directeur


5


1

Samenvatting

In 2013-2014 waren wereldwijd 1487 VSO-vakdeskundigen werkzaam, van wie 170 via VSO Nederland. De impact van hun inzet is vele malen groter dan hun aantal doet vermoeden. De verklaring hiervoor is de unieke aanpak van VSO: extreme armoede bestrijden door vakkennis te delen, over grenzen heen. Kennis die wordt gedeeld, blijft zich vermenigvuldigen. De kracht van VSO ligt in de samenwerking tussen mensen, die elkaar inspireren en verrijken.

Samenwerking met particulieren Particulieren en bedrijven hadden in 2013-2014 nog altijd last van de economische crisis. Toch verwelkomde VSO Nederland 9491 nieuwe donateurs. Dit resultaat overtrof onze doelstelling (7200). Ook de totale bijdragen van donateurs waren met 3,159 miljoen euro hoger dan begroot (3,054 miljoen euro).

Samenwerking met bedrijven en organisaties Onderdeel van de strategie van VSO zijn partnerschappen met bedrijven en organisaties. Mede door het ongunstige economische tij hebben we onze doelstelling voor financiële bijdragen van bedrijfspartners (365.000 euro) niet gerealiseerd. Ze kwamen uit op 251.000 euro. Wel zijn we erin geslaagd een aantal nieuwe partnerschappen aan te gaan, bijvoorbeeld met de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), de Atos Foundation en de Elsevier Foundation. Daarnaast werkten we samen met onder meer Accenture, de Ambulante Educatieve Dienst Leiden, Amtrada, BIZZdesign, de Boertiengroep, Conclusion Implementation, Essent, Movares, Netherlands Water Partnership, TempoTeam, Randstad Nederland, Royal HaskoningDHV en Yacht.

Samenwerking met fondsen, stichtingen en overheden Onze doelstelling voor de financiële steun van fondsen, stichtingen en overheden was een bijdrage van in totaal 522.000 euro. Het resultaat was ruimschoots hoger. We gingen in 2013-2014 een samenwerking aan met maar liefst zeven nieuwe fondsen. Samen dragen ze tot en met 2016 bijna 450.000 euro bij aan de financiering van VSO-programma's. Een deel hiervan ontvingen we al in 2013-2014. Fondsen en stichtingen die ons al


6


steunden, bleven dit doen. In totaal ontvingen we van fondsen en stichtingen een bedrag van ongeveer 300.000 euro. Een deel hiervan is bestemd voor specifieke programma's, wat betreft het andere deel kunnen wij zelf bepalen waaraan het wordt besteed. We werkten in 2013-2014 samen met onder meer de volgende fondsen en stichtingen: het ABCD Fonds, het Anton Jurgens Fonds, ASML Foundation, GSRD Foundation, Rabo Share4More, Stichting Liberty en de Turing Foundation. VSO Nederland werkte in 2013-2014 ook samen met het ministerie van Buitenlandse Zaken en met de 1 Europese Commissie. Van het ministerie krijgen we subsidie in het kader van het SBOS-programma dat tot doel heeft wereldburgerschap te stimuleren in de Nederlandse samenleving. VSO Nederland gebruikt het subsidiebedrag voor de bevordering van wereldburgerschap onder jongeren en richt zich daarbij doelbewust op mbo-studenten. We werkten mee aan een speciale lessenserie, Werken aan de Wereld. Onderdeel van het programma rondom de lessenserie is de uitzending van jaarlijks 10-12 mbo-studenten naar Kenia en de Filipijnen voor een vakstage van drie maanden. In het najaar van 2013 vertrokken tien studenten. Wij hielpen bij de selectie van geschikte kandidaten en bij de voorbereiding van hun reis. Ook met subsidie van het ministerie zijn we in 2013-2014 een programma gestart voor de uitzending van 2 mensen uit de Afrikaanse en Aziatische diaspora naar hun land van herkomst. Met de Europese Commissie werkt VSO Nederland samen in het EU Aid Volunteers-programma. Binnen dit programma worden vakdeskundigen uit de Europese Unie wereldwijd ingezet bij humanitaire operaties en vergelijkbare projecten. In 2013-2014 was VSO Nederland partner in een (tweede) proefproject. We coördineerden de werving en plaatsing van vakdeskundigen, werkten aan de ontwikkeling van een model voor E-volunteering en dachten en praatten in expertseminars mee over de definitieve invulling van het programma. In 2013-2014 besteedden we in totaal 200.000 euro aan subsidie van de Nederlandse overheid en de Europese Unie.

Totale inkomsten en bestedingen

1 2

Subsidiefaciliteit Burgerschap en Ontwikkelingssamenwerking. Mensen die hun land hebben (moeten) verlaten en nu in (bijvoorbeeld) Nederland wonen.


7


De totale inkomsten in het boekjaar 2013-2014 kwamen uit op € 3.985.981. Dit is 1,2 miljoen euro minder dan in 2012-2013. De belangrijkste oorzaken zijn het wegvallen van de bijdrage van VSO Internationaal, de vermindering van overheidssubsidie en lagere inkomsten uit nalatenschappen. De totale bestedingen in 2013-2014 bedroegen € 3.878.497. Hiermee waren ze 1,0 miljoen euro lager dan in 2012-2013. Van de totale bestedingen ging € 2.838.962 naar onze doelstellingen. Dit is 71 procent van de totale baten.

Samenwerking met maatschappelijke organisaties Met de Kenyan Diaspora Community in the Netherlands en het Afrika Studiecentrum werkten we samen in een project waarbij Kenianen die in Nederland wonen, zich een tijdlang gaan inzetten voor programma’s in Kenia. Daarnaast werkten we in 2013-2014 samen met onder meer de Dutch Coalition on Disability and Development (DCDD), de Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO) en de brancheorganisaties Partos en VFI (Vereniging Fondsenwervende Instellingen).

Werving en matching vakdeskundigen Het proces voor de werving en matching van vakdeskundigen is in 2013-2014 aangepast. Sinds december 2013 staan beschikbare vacatures op alle VSO-websites die er wereldwijd zijn. Belangstellenden solliciteren rechtstreeks. De nieuwe benadering heeft meerdere voordelen. Vakdeskundigen hebben meer invloed op hun plaatsing, ze reageren alleen op vacatures die aansluiten bij hun wensen en mogelijkheden. En VSO hoeft minder tijd en menskracht te investeren in de werving van kandidaten en de afstemming van vraag en aanbod. De uitzending van vakdeskundigen via bedrijfspartners - bedrijven kunnen ons ook steunen door hun medewerkers de mogelijkheid te geven zich een tijdlang in te zetten als VSO-vakdeskundige - is in 2013-2014 beter ingebed in het vernieuwde reguliere proces. Voor de werving van vakdeskundigen zette VSO Nederland verschillende middelen in, waaronder voorlichtingsbijeenkomsten (Meet VSO), het nieuwe Meet VSO online en de digitale nieuwsbrief Wereldbaan. Daarnaast waren we aanwezig bij verschillende evenementen, zoals de Tropenarts Carrière Dag. Ook het eerste deel van onze jaarlijkse campagne in december 2013/januari 2014 was gericht op potentiële VSOvakdeskundigen. Thema van de campagne was moederen kindzorg in Ethiopië. In januari lag de nadruk in de campagne op de werving van donateurs. In 2013-2014 gingen in totaal 84 vakdeskundigen aan de slag via VSO Nederland, onder wie 17 medewerkers van bedrijfspartners en 4 vakdeskundigen die vertrokken in het kader van het EU Aid Volunteers-programma.


8


2

Profielschets van VSO

2.1

Drijfveren en aanpak

Nog steeds leeft 1 op de 7 wereldbewoners in extreme armoede. Dat zijn bij elkaar meer dan één miljard mensen. Verstoken van gezonde voeding, schoon drinkwater en een wc. Afgesneden van gezondheidszorg, goed onderwijs en de arbeidsmarkt. Verzwakt en niet in staat om op te komen voor hun rechten en belangen.

3

In absolute aantallen wonen de meeste extreem arme mensen in India, China en Nigeria. Landen met een pijlsnel groeiende economie, maar ook met enorme bevolkingen waarvan de onderlaag niet profiteert van de nieuwe welvaart. Vaak is zelfs het tegendeel waar: de kloof tussen arm en rijk neemt toe. Het leven wordt duurder. Wat de allerarmsten zich eerst nog konden veroorloven, is nu onbereikbaar geworden. En in de nabijheid van toegenomen rijkdom, wordt diepe armoede als extra schrijnend ervaren. Percentueel is het aantal extreem arme mensen het grootst in de Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara. In een aantal van deze landen leeft een meerderheid van de bevolking onder de armoedegrens, bijvoorbeeld in Burundi (81%), 4 de Centraal-Afrikaanse Republiek (63%) en Rwanda (63%).

Negatieve invloeden 5

Factoren die de armoede in een land negatief beïnvloeden , zijn oorlogen en conflicten, de aanwezigheid van natuurlijke hulpbronnen, de afwezigheid van zeegrenzen, en zwak of slecht bestuur. Van de één miljard armste wereldbewoners leeft driekwart in landen waar een (burger)oorlog woedt of net achter de rug is. Het voordeel van natuurlijke rijkdommen kan omslaan in een nadeel, als niet (meer) wordt

3

Respectievelijk 33, 13 en 7 procent van het totale aantal mensen, dat leeft onder de armoedegrens van $1,25 per dag. Wereldbank, 2014. 4 Wereldbank, 2014. 5 The Bottom Billion, Paul Collier. Jaarverslag VSO Nederland

9


geïnvesteerd in andere economische sectoren en het grootste deel van de opbrengst verdwijnt naar buitenlandse bedrijven en in de zakken van een binnenlandse elite. Alleen door land omgeven zijn, is een ramp voor de export, als je producten niet kunt afzetten in je buurlanden, omdat die zelf straatarm zijn of omdat je er een conflict mee hebt. Om armoede te verminderen, heeft een land een stabiele regering nodig die goed kan functioneren; driekwart van de allerarmsten woont in fragiele staten.

Groei is niet genoeg Steeds duidelijker wordt dat economische groei niet volstaat om wereldwijd een eind te maken aan extreme armoede. Dat lukt alleen met specifieke aandacht voor de allerarmsten. Zij profiteren niet 'automatisch' van de toename van het Bruto Binnenlands Product. Daarvoor moeten eerst barrières worden opgeruimd die hun toegang blokkeren tot gezondheidszorg, onderwijs, bestaanszekerheid en zeggenschap over hun leven. Ze moeten vooral eerlijke kansen krijgen en evenveel mogelijkheden als andere burgers. Nelson Mandela (1918-2013) zei ooit: "Armoede is geen kwestie van toeval. Het is mensenwerk, net als slavernij en apartheid. Mensen kunnen armoede ook weer de wereld uit helpen.” Dat is precies de invalshoek van VSO. Onze visie is werken aan een wereld zonder armoede. Daarvoor brengen we individuen, bedrijven en deskundige organisaties bij elkaar.

Kernwaarden    

We kunnen de wereld veranderen, als we over onze eigen grenzen heen denken. Alleen samenwerking leidt tot blijvende verbetering. Kennis is ons machtigste wapen. Mensen zijn de krachtigste veranderaars.

Strategie VSO voert zijn missie uit door de uitzending van vakdeskundigen, partnerschappen met organisaties en bedrijven, bewustmaking en beleidsbeïnvloeding, en het delen van best practices. Uitzending vakdeskundigen VSO werft over de hele wereld vakdeskundigen die voor korte of langere tijd hun kennis en ervaring inzetten bij lokale (partner)organisaties in de armste landen van Afrika, Azië en Oceanië. Ze werken samen met lokale collega’s, op gelijke voet en tegen dezelfde vergoeding, in de haarvaten van gemeenschappen. Door hun expertise te delen, versterken ze de lokale organisatie, zodat die straks op eigen kracht armoede duurzaam kan bestrijden. Partnerschappen Samenwerking is een sleutelbegrip in het werk van VSO. Om armoede blijvend terug te dringen, hebben we anderen nodig. Niet alleen gedreven en betrokken professionals, maar evengoed bedrijven en maatschappelijke organisaties. Daarom gaan we partnerschappen aan met bedrijven en organisaties die zich samen met ons willen inzetten voor een wereld zonder armoede. Daarbij zoeken we steeds naar wederzijds voordeel en complementariteit.


10


Bewustmaking en beleidsbeïnvloeding VSO vraagt stelselmatig en met klem aandacht voor de levensomstandigheden van mensen in de armste gemeenschappen ter wereld. We doen dit bij het grote publiek, bijvoorbeeld via de media, én bij beleidsmakers op lokaal, landelijk en internationaal niveau. Samen met medestanders komen we op voor een eerlijker verdeling van kansen en welvaart in de wereld en maken we mensen en overheden bewust van de noodzaak hiertoe en van de mogelijkheden. Delen van 'best practices' VSO stimuleert en faciliteert binnen zijn netwerk de uitwisseling van kennis, ervaringen en best practices. Kennis delen is vergroten. De verhalen in dit jaarverslag illustreren dit.

People First In de aanpak van VSO staan mensen centraal. Niet voor niets is 6 People First het motto van het huidige VSO-beleidsplan. In dit plan zijn zes richtingen beschreven waarin VSO zich wil ontwikkelen om de impact van zijn inzet te vergroten. De eerste drie richtingen hebben betrekking op de omvang en doeltreffendheid van de programma's, de andere drie op effectiviteit van de VSO-organisatie. De richtingen     



6

Goed luisteren naar de mensen om wie het gaat. Lokale gemeenschappen moeten betrokken zijn bij de uitvoering en evaluatie van ontwikkelingsprogramma's. (Lokale) partners breder en meer op maat ondersteunen. Zorgen dat VSO werkt in landen waar het de grootste bijdrage kan leveren aan armoedebestrijding. De kosten van uitzendingen naar beneden brengen en optimaal investeren in programma's. Uitgroeien tot een organisatie die opener en transparanter is, die op heldere wijze verantwoording aflegt aan betrokkenen en waarin het voor mensen duidelijk(er) is wie waarvoor verantwoordelijk is en wat de kernwaarden zijn van VSO. Groei van de (gezamenlijke) inkomsten.

People First, VSO strategy (2010).


11


2.2

Focusgebieden en insteek

De activiteiten van VSO concentreren zich op vier belangrijke levensgebieden: onderwijs, gezondheidszorg, bestaanszekerheid en participatie en bestuur. Binnen de focusgebieden richten we ons (vooral) op vier aspecten:    

betere toegang van de allerarmsten tot behoorlijke voorzieningen de ontwikkeling en toepassing van beleid, gericht op hun specifieke belangen inclusie van de meest uitgesloten groepen capaciteitsversterking van lokale partners

Onderwijs Ieder kind heeft recht op goed, kindvriendelijk basisonderwijs. In het jaar 2000 maakten de lidstaten van de Verenigde Naties afspraken over acht Millenniumdoelen, die in 2015 moesten zijn bereikt. 'Elk kind naar de basisschool' is een van deze doelen. Maar nog altijd gaan 57 miljoen kinderen nooit naar school. De meesten wonen in Afrika, ten zuiden van de Sahara. En veel kinderen in lage-inkomenslanden die wel naar school gaan, krijgen geen goed onderwijs. Leraren zijn slecht opgeleid. Leermiddelen zijn niet afgestemd op de belevingswereld van kinderen. De leeromgeving is onveilig of ongezond. De vakdeskundigen van VSO helpen de kwaliteit van lerarenopleidingen te verbeteren. Ook ondersteunen ze ministeries van Onderwijs en lokale overheden bij de uitvoering van praktijkgericht onderzoek en bij de ontwikkeling van beleidsplannen, curricula, kwaliteitsnormen en toetsen. In lokale gemeenschappen maken ze duidelijk dat ieder kind recht heeft op onderwijs.

VSO draagt eraan bij dat kinderen beter onderwijs krijgen en zich ontwikkelen tot volwassenen die actief kunnen meewerken aan maatschappelijke verandering en die hun kennis doorgeven aan de volgende generatie.

Gezondheidszorg Goede eerstelijnsgezondheidszorg moet voor iedereen beschikbaar, toegankelijk en betaalbaar zijn. In samenwerking met overheden en lokale partnerorganisaties draagt VSO bij aan betere gezondheidszorg die voor méér mensen toegankelijk is. Vakdeskundigen van VSO delen hun expertise met lokale collega's: dokters, verpleegsters, verloskundigen en gezondheidswerkers. Daarnaast werken ze mee aan de verbetering van diensten, voorzieningen en administratiesystemen. Ook helpen ze gezondheidszorg te verankeren in de gemeenschap. Dat is nodig om zeker te stellen dat ook de allerarmsten in hun eigen omgeving behoorlijke zorg kunnen krijgen. VSO richt zich vooral op de gezondheid van moeders en jonge kinderen, seksuele en reproductieve gezondheid, en dienstverlening gerelateerd aan hiv en aids.

VSO werkt eraan mee dat volwassenen en kinderen die in grote armoede leven, gezonder, sterker en weerbaarder worden. Dit vergroot hun kansen om aan armoede te ontsnappen.

Bestaanszekerheid Bestaanszekerheid is een recht. Ieder mens moet in zijn basisbehoeften kunnen voorzien. Toch gaan miljoenen mensen elke dag met honger naar bed. In Afrika en Azië spelen kleine boeren een belangrijke rol in de voedselproductie, maar hun werkwijze is verouderd. Ze kunnen zelf het hoofd niet boven water houden en hun oogsten zijn te mager om te voorzien in de behoefte aan betaalbaar voedsel. Vakdeskundigen van VSO delen Jaarverslag VSO Nederland

12


hun kennis en ervaring met arme gemeenschappen om ze in staat te stellen economisch zelfstandig en veerkrachtig te worden. Daarbij houden ze rekening met bestaande en potentiële gevolgen van klimaatverandering. Ze geven advies over de omgang met natuurlijke hulpbronnen en verbetering van de voedselproductie. Ze ondersteunen met hun kennis ook de ontwikkeling van ondernemerschap en de totstandkoming van betere arbeidsvoorwaarden.

VSO stelt mensen in staat zelf te voorzien in hun levensonderhoud. Dit vergroot in elk opzicht de kwaliteit van hun bestaan en verbetert het toekomstperspectief voor henzelf en voor hun kinderen.

Participatie en bestuur Je mening geven, gekend worden in beslissingen die van invloed zijn op jouw leven. Ook dat is een basisrecht. Maar armoede maakt monddood. In besluitvormingsprocessen staan de allerarmsten stelselmatig buitenspel. Ze hebben geen toegang tot het rechtssysteem, kunnen niet opkomen voor hun belangen en niet claimen wat hun toekomt. Vakdeskundigen van VSO versterken belangenorganisaties, bevorderen dat ze meer samenwerken met elkaar en ondersteunen de ontwikkeling van participatieve besluitvorming. Daarbij gaat extra aandacht uit naar de meest kwetsbare groepen, bijvoorbeeld vrouwen en mensen met een handicap. In veel landen worden vrouwen nog steeds als tweederangsburgers gezien, die minder waard zijn dan mannen. Dit belemmert de naleving van hun rechten en hun toegang tot diensten en voorzieningen. Armoede en handicaps vormen een vicieuze cirkel: armoede leidt tot handicaps en een handicap leidt tot armoede. Van de 7 allerarmsten in de wereld heeft 20 procent een handicap. VSO ondersteunt de ontwikkeling van belangenorganisaties van en voor mensen met een handicap en draagt eraan bij dat kinderen en volwassenen met een handicap meer meedoen in hun gemeenschap en in de maatschappij.

VSO versterkt mensen die te zwak zijn om hun stem te laten horen. Ze hebben nu meer zeggenschap over hun eigen leven.

Ondersteunende doelstellingen VSO Nederland ondersteunt de plaatsing van vakdeskundigen met twee extra doelstellingen: het aangaan van partnerschappen met bedrijven en bewustmaking door voorlichting. Bedrijven kunnen door samenwerking met VSO invulling geven aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemerschap (MVO).

7

World Report on Disability, Wereldgezondheidsorganisatie en Wereldbank, 2011.


13


2.3

Geschiedenis en organisatie

VSO begon in 1958 in het Verenigd Koninkrijk, als een particulier initiatief. Nu, 55 jaar na de oprichting, is VSO een internationale ontwikkelingsorganisatie met een unieke werkwijze: de inzet van vakdeskundigen om armoede te bestrijden. VSO is hierin toonaangevend. Het begon klein, met de reactie van Alec en Mora Dickson op een oproep van de bisschop van Portsmouth. Hij zocht mensen die in overzeese gebiedsdelen Engels wilden doceren. Het schrijversechtpaar Dickson vond 16 geschikte vakdeskundigen en maakte hun uitzending mogelijk. Dit was het begin van Voluntary Service Overseas ofwel VSO. Vooral jonge mensen voelden zich aangetrokken tot de filosofie van VSO en John F. Kennedy nam VSO als voorbeeld voor zijn Peace Corps (1961). Intussen heeft VSO ruim 40.000 vakdeskundigen geplaatst bij lokale organisaties in meer dan 90 landen.

Organisatie

Toelichting De huidige VSO-federatie heeft vijf leden: VSO Bahaginan (Filipijnen), VSO Ierland, VSO Jitolee (Kenia), VSO Nederland en VSO Verenigd Koninkrijk, dat ook fungeert als VSO Internationaal. De federatieleden zijn autonome organisaties, maar werken samen aan de uitvoering van de VSO-strategie. Ze hebben een gezamenlijk beleid voor de werving en selectie van vakdeskundigen, fondsenwerving, lobby en de uitvoering. Sinds december 2013 werven we via onze websites ook vakdeskundigen uit andere delen van de wereld. Bij de werving van vakdeskundigen werken VSO-leden dikwijls samen. Dit gebeurt ook bij fondsenwerving en de ontwikkeling van programma's. Behalve in de landen van de federatieleden vindt werving en selectie van vakdeskundigen ook plaats in India, China en Zuid-Afrika.


14


Landenkantoren 8 VSO heeft 35 landenkantoren in Afrika, Azië en Oceanië . De landenkantoren werken samen met lokale organisaties. Ze ondersteunen organisaties en vakdeskundigen bij de uitwerking van een strategie voor duurzame ontwikkeling en bij de formulering van concrete doelstellingen. De kantoren bieden ook praktische steun aan vakdeskundigen die in het land werkzaam zijn. Dit zijn steeds vaker mensen uit het land of de regio zelf. In Afrika en Azië zijn steeds meer mensen hoog opgeleid. VSO vindt het belangrijk dat landenkantoren deze professionals stimuleren zich een tijdlang in te zetten voor de bestrijding van armoede. Voorbeeld uit de praktijk In 2013-2014 gingen drie Indonesiërs als vakdeskundigen aan de slag bij drie organisaties in hun eigen land. Zij werken mee aan de capaciteitsopbouw bij deze organisaties. We streven ernaar de komende jaren steeds vaker mensen uit het land in te zetten voor programma's. Een groot voordeel is hun kennis van taal en cultuur. Sinds het najaar van 2013 kunnen de kantoren in Afrika en Azië voor advies en ondersteuning op het gebied van fondsenwerving, de rekrutering van vakdeskundigen, ICT en Monitoring & Evaluatie een beroep doen op netwerken in hun eigen regio. Internationaal Bestuur en Council De VSO-federatie heeft een Internationaal Bestuur dat momenteel uit tien personen bestaat. De bestuurstermijn bedraagt drie jaar. Bestuursleden kunnen eenmaal worden herbenoemd. Tot de verantwoordelijkheden van het Internationaal Bestuur behoren de goedkeuring van de langetermijnstrategie, de jaarplannen, de doelstellingen en de budgetten van VSO én het monitoren van de uitvoering ervan. Het bestuur is ook verantwoordelijk voor wijziging van de statuten en de aanstelling van nieuwe bestuursleden en de algemeen directeur. In maart 2014 kwam het Internationaal Bestuur in Nederland bijeen. Het was de eerste keer dat VSO Nederland optrad als host voor een vergadering van het hoogste orgaan binnen VSO. Tijdens de bijeenkomst benadrukten VSO Internationaal en VSO Nederland het belang van een gezamenlijke koers en goede samenwerking. Er is uitvoerig gesproken over de toekomststrategie. Council Naast het Internationaal Bestuur is er een Federation Council (ledenraad) waarin alle federatieleden zijn vertegenwoordigd. De Federation Council fungeert als adviesorgaan voor het Internationaal Bestuur en is verantwoordelijk voor alle zaken die zijn gerelateerd aan het lidmaatschap van de VSO-federatie, bijvoorbeeld de criteria voor het lidmaatschap en de toelating van nieuwe leden. De ledenraad werft en selecteert ook de kandidaten voor het Internationaal Bestuur. In het bestuur en de ledenraad hebben de Zuidelijke partners de afgelopen jaren een grotere stem gekregen.

8

In 2013-2014 was VSO actief in Bangladesh, Burkina Faso, Cambodja, China, Ethiopië, de Filipijnen, Gambia, Ghana, India, Indonesië, Kameroen, Kenia, Laos, Lesotho, Malawi, Mongolië, Mozambique, Myanmar, Nepal, Nigeria, Oeganda, Pakistan, Papoea-Nieuw-Guinea, Rwanda, Sierra Leone, Sri Lanka, Swaziland, Tajikistan, Tanzania, Thailand, Vanuatu, Zambia, Zimbabwe, Zuid-Afrika en Zuid-Soedan. In de cursief geschreven landen heeft VSO inmiddels geen vakdeskundigen meer. Jaarverslag VSO Nederland

15


2.4

VSO Nederland

VSO Nederland plaatst vakdeskundigen bij lokale organisaties in Afrika en Azië, sluit en onderhoudt partnerschappen met bedrijven en organisaties, en medefinanciert plaatsing van vakdeskundigen door VSO (Internationaal). Daarnaast geven we voorlichting en werven we fondsen voor onze activiteiten. We vinden het belangrijk zo effectief en efficiënt mogelijk te werken:   

wat we doen, leidt aantoonbaar tot vermindering van armoede we slagen erin vakdeskundigheid en internationale samenwerking doeltreffend te combineren we realiseren de juiste match tussen vraag en aanbod.

Uit onze jaarlijkse klanttevredenheidsonderzoeken, bijvoorbeeld onder vakdeskundigen en donateurs, moet blijken dat onze belanghebbenden tevreden zijn over onze werkwijze en de resultaten.

Makelaarsrol VSO Nederland maakt een koppeling tussen de vraag van lokale partnerorganisaties en de respons daarop van particulieren, bedrijven en organisaties. Zij willen meewerken aan de bestrijding van extreme armoede met de middelen die ze daarvoor tot hun beschikking hebben: tijd en expertise, competenties, financiële steun, de bereidheid een actie te organiseren, capaciteit. Wij zorgen dat hun bijdragen op de juiste manier en de juiste plek worden ingezet.

Werving en plaatsing vakdeskundigen VSO Nederland plaatst vakdeskundigen binnen de vier focusgebieden van VSO: onderwijs, gezondheidszorg, bestaanszekerheid en participatie en bestuur. Leidend is de behoefte van lokale partnerorganisaties. Zij vragen voor de uitvoering van programma's ondersteuning aan in de vorm van vakkennis die ze zelf nog niet in huis hebben. De VSO-landenkantoren beoordelen de relevantie van de aanvragen. Zij zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de VSO-strategie in hun land. Aanvragen die zijn goedgekeurd, worden gepubliceerd op de websites van VSO. Onder meer VSO Nederland werft op basis van deze aanvragen kandidaten met de juiste kennis en ervaring. Vakdeskundigen uit de hele wereld kunnen reageren op de vacatures. VSO Nederland verzorgt de selectie van vakdeskundigen uit Nederland, België en Duitsland en bereidt hen vervolgens voor op hun plaatsing. Vanaf de oprichting in 1989 tot en met 31 maart 2014 zond VSO Nederland in totaal 1830 vakdeskundigen uit. Een van hen is fysiotherapeut Michiel Duinkerke (37), die twee jaar als VSO-vakdeskundige werkte in PapoeaNieuw-Guinea: " De uitzending door VSO heeft van mij een beter mens gemaakt. Mijn wereld is groter geworden. Naast levenslessen, zoals het niet te snel klaarstaan met een mening, heb ik mijn professionele kennis en ervaring vergroot. Bijvoorbeeld het verder ontwikkelen van leiderschapskwaliteiten, onderwijsmanagement en mijn eigen inhoudelijk vakgebied. Zonder uitzending via VSO zou ik mijn huidige baan als manager bedrijfsvoering en opleidingsmanager bij Fontys Hogescholen niet hebben gekregen."


16


Partnerschappen met bedrijven en organisaties De bedrijven waarmee we samenwerken, steunen ons financieel maar ook op andere manieren. De donatie aan VSO kan bijvoorbeeld ook bestaan uit de kennis en inzet van medewerkers. Als het personeel van bedrijven betrokken raakt bij het armoedevraagstuk, draagt dit in Nederland bij aan de groei van het draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking.

Financiering en ondersteuning programma's In overleg met een landenkantoor ondersteunen we ook specifieke programma’s of projecten. Onze steun bestaat uit de plaatsing van vakdeskundigen of een financiële bijdrage.

Voorlichting VSO Nederland maakt het publiek in Nederland bewust van ontwikkelingsvraagstukken. We laten zien hoe kennisuitwisseling een impuls kan geven aan de zelfredzaamheid van gemeenschappen en armoede kan verminderen. In onze voorlichting richten we ons op potentiële donateurs en vakdeskundigen, beleidsmakers en het brede publiek.


17


3

Activiteiten en resultaten in 2013 – 2014

3.1

De versterking van arme gemeenschappen

VSO heeft in 2013-2014 weer kunnen bijdragen aan verdere terugdringing van extreme armoede in de wereld door arme gemeenschappen sterker, zelfbewuster en weerbaarder te maken. Vakdeskundigen, bedrijfs- en kennispartners, en betrokken donoren en donateurs hadden een groot aandeel in het resultaat.

Op elk van zijn vier focusgebieden was VSO in verscheidene landen actief en werkte samen met een groot aantal lokale partnerorganisaties.

3.1.1 Onderwijs In 2013-2014 werkte VSO in 16 landen aan beter onderwijs voor meer kinderen door programma’s te ondersteunen van bijna 170 lokale partners. Tot deze partners behoorden lokale, provinciale en nationale onderwijsautoriteiten, opleidingsinstituten, verenigingen van ouders en leerkrachten, en maatschappelijke organisaties. Via VSO Nederland gingen 24 vakdeskundigen aan de slag in onderwijsprogramma's. Voorbeelden van resultaten 



De Dalits ofwel de Onaanraakbaren wonen vooral in India. Buitengesloten van het kastenstelsel, staan ze onderaan de maatschappelijke ladder. Ook in Nepal wonen Dalits. Net als Dalits in India worden ze buitengesloten en gediscrimineerd. Samen met een organisatie die zich in Nepal inzet voor hun belangen, heeft VSO bereikt dat ruim 800 kinderen van de Dalits nu naar reguliere scholen gaan. Met steun van VSO vaardigden dorpsoudsten in Jirapa, een district in Ghana, verordeningen uit die gedwongen huwelijken en kinderarbeid inperken en die meisjes ruimere mogelijkheden geven om naar school te gaan en die ook af te maken.


18




In Nigeria zette VSO zich in om meisjes die geen onderwijs kunnen of mogen volgen, toch op school te krijgen. Al 100 van deze meisjes gaan nu naar school. VSO zorgde ook voor starterspakketten met schoolbenodigdheden.

Op de bres voor verandering 





In de deelstaat Rajasthan in India ondersteunde VSO het protest van kinderen, ouders, leerkrachten en vertegenwoordigers van lokale gemeenschappen tegen de sluiting van een aantal scholen. De regering van de deelstaat had daartoe besloten. De actievoerders deden met succes een beroep op de Right to Education Act. Acht scholen gingen weer open. In Malawi paste de regering de Onderwijswet aan. Basisonderwijs is voortaan verplicht. Dat is deels te danken aan de druk die lokale lobbygroepen hebben uitgeoefend. Ze kregen daarbij steun van vakdeskundigen van VSO. In Ghana droegen vakdeskundigen bij aan inclusief onderwijsbeleid en de uitvoering ervan. Ze werkten daarbij samen met Ghanese organisaties en belangengroepen. Meer kinderen met een handicap kunnen nu in Ghana naar een reguliere school. Scholen en leerkrachten zijn beter toegerust voor goed onderwijs aan kinderen met een beperking.

Verhaal uit het veld

Mariska maakt scholen in Malawi kindvriendelijk Mariska Westdijk is onderwijskundige. In Nederland werkte ze op een Rotterdamse basisschool, in het voortgezet onderwijs en als onderwijsadviseur. In 2008 vertrok ze naar Malawi, samen met haar man Marcel. Inmiddels voert ze daar haar tweede VSO-project uit: eraan bijdragen dat kinderen in het district Salima kindvriendelijk basisonderwijs krijgen in een prettige, veilige omgeving.

Slechte schoolprestaties Basisschool Chenjerani in Yambe, een district van Salima, opende haar deuren in het jaar 2000. Er waren twee lokalen voor meer dan honderd leerlingen. De lokalen waren voor de eerste en de tweede klas.1 De derde klas kreeg buiten les. Meer dan drie leerjaren bood de school niet. Kinderen die daarna verder wilden leren, moesten naar een andere school. Het kostte hun een uur om naar die school te lopen. Een ander probleem op Chenjerani was dat het onderwijs te wensen overliet. Zo was de leesmethode niet geschikt om kinderen in korte tijd goed te leren lezen: ze moesten hele woorden onthouden. Andere scholen in Yambe hadden soortgelijke problemen. De combinatie van te weinig voorzieningen, gebrekkige (leer)middelen en onvoldoende gekwalificeerde leerkrachten, leidde tot slechte prestaties van leerlingen, veel verzuim en een grote groep voortijdige schoolverlaters.

Meer ruimte, beter onderwijs Als vakdeskundige van VSO en medewerker van Kindvriendelijke Scholen, een UNICEF-programma, werkt Mariska aan kindvriendelijk onderwijs op tien basisscholen in Yambe. Hierbij ligt de focus op naleving van kinderrechten, doeltreffend onderwijs, veiligheid en bescherming, de gelijkwaardigheid van alle kinderen en de verbondenheid van gemeenschap en school. Ook de Chenjeranischool doet mee in het project. Na een workshop van Mariska voor leden van het schoolbestuur en van oudercommissies werd besloten tot de bouw van een extra lokalenblok. Mariska: "Alle mensen uit het dorp werkten eraan mee." De leerlingen van de derde klas krijgen niet langer buiten les. De verbeteringen die zijn doorgevoerd, hebben geleid tot betere schoolprestaties en minder absentie. Veel


19


leerlingen die waren afgehaakt, komen nu weer naar school. Het schoolhoofd schrijft de vooruitgang voor een groot deel toe aan VSO: "Mariska heeft veel werk verzet. Zo hebben we nu betere lesmethodes, bijvoorbeeld voor het leesonderwijs."

Meer ruimte, beter onderwijs Als vakdeskundige van VSO en medewerker van Kindvriendelijke Scholen, een UNICEF-programma, werkt Mariska aan kindvriendelijk onderwijs op tien basisscholen in Yambe. Hierbij ligt de focus op naleving van kinderrechten, doeltreffend onderwijs, veiligheid en bescherming, de gelijkwaardigheid van alle kinderen en de verbondenheid van gemeenschap en school. Ook de Chenjeranischool doet mee in het project. Na een workshop van Mariska voor leden van het schoolbestuur en van oudercommissies werd besloten tot de bouw van een extra lokalenblok. Mariska: "Alle mensen uit het dorp werkten eraan mee." De leerlingen van de derde klas krijgen niet langer buiten les. De verbeteringen die zijn doorgevoerd, hebben geleid tot betere schoolprestaties en minder absentie. Veel leerlingen die waren afgehaakt, komen nu weer naar school. Het schoolhoofd schrijft de vooruitgang voor een groot deel toe aan VSO: "Mariska heeft veel werk verzet. Zo hebben we nu betere lesmethodes, bijvoorbeeld voor het leesonderwijs."

Verdere verbetering Het aantal leerlingen op de school is in een paar jaar tijd verdubbeld. Gelukkig is er voor iedereen plek. De school beschikt inmiddels over vijf klaslokalen en heeft nu ook een vierde en vijfde klas. Mede dankzij Mariska, UNICEF en Stichting Mwanawaleza, die Mariska en Marcel hebben opgericht. In 2014 krijgt de Chenjeranischool er nog een paar lokalen bij en kunnen leerlingen er het hele basisonderwijs volgen. De dorpsbewoners zijn vastbesloten om de school te onderhouden en te blijven verbeteren.

Nog niet klaar Mariska’s werk is nog niet klaar. Binnenkort kijkt ze samen met de schoolhoofden in Yambe naar betere boeken voor leerlingen en leerkrachten.


20


3.1.2 Gezondheidszorg In 2013-2014 werkte VSO in 22 landen aan goede en toegankelijke gezondheidszorg, inclusief de dienstverlening aan mensen die leven met hiv of aids. Dit gebeurde in samenwerking met bijna 190 lokale partners, waaronder lokale en nationale overheidsinstellingen, opleidingsinstituten en gezondheidsorganisaties. Via VSO Nederland werden 24 vakdeskundigen geplaatst in programma's voor betere gezondheidszorg. Voorbeelden van resultaten 





In Ethiopië werd de afdeling Intensive Care (IC) Neonatologie van het Yirgalem Ziekenhuis, die is opgezet met steun van VSO-vakdeskundigen, een landelijk kenniscentrum. Sinds de IC-unit in gebruik is genomen, is de sterfte onder pasgeboren baby's met twee derde gedaald. Inmiddels beschikken nóg twee ziekenhuizen over een speciale IC-afdeling voor premature of ernstig zieke baby’s en zijn medewerkers van drie andere ziekenhuizen getraind in de verzorging van deze kinderen. De Ethiopische partnerorganisatie waarmee VSO de projecten heeft uitgevoerd, wil informatie over de behandeling van extra kwetsbare pasgeborenen ook verspreiden in plattelandsgebieden. De organisatie test uit of dit mogelijk is met behulp van mobiele technologie. In Chingeltei, een district in Mongolië, leidden VSO-vakdeskundigen 95 gezondheidswerkers op. Het Mongoolse ministerie van Gezondheid was onder de indruk van de aanpak en de resultaten. Werken met vakdeskundigen binnen gemeenschappen is nu onderdeel van de beleidsplannen voor gezondheidszorg op districtsniveau. In een project dat zich uitstrekt over zeven Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara, heeft VSO bijgedragen aan een meer doeltreffende preventie van hiv en aids en aan een betere behandeling en ondersteuning van mensen die zijn geïnfecteerd. Zo werkten VSO-vakdeskundigen in Zimbabwe mee aan de versterking van programma’s die ondersteuning geven aan mensen die thuis zorgen voor familieleden of vrienden met hiv of aids. Ze ontvingen thuiszorgpakketten, leerden hoe ze goede medische en psychosociale hulp kunnen bieden en kregen steun bij het opzetten van activiteiten waarmee ze dicht bij huis wat inkomen kunnen verwerven.






In Sierra Leone hebben vakdeskundigen van VSO zich ingezet om, in samenwerking met leerkrachten en religieuze leiders, verandering te brengen in de manier waarop ouders en andere familieleden aankijken tegen tienerzwangerschappen. Veel tienerouders stoppen met school en 40 procent van de vrouwen die tijdens de zwangerschap of kort na de bevalling overlijden, zijn meisjes in de tienerleeftijd. In Odisha, een van de deelstaten van India, praten mensen uit de armste gemeenschappen voortaan mee over de aanpak en uitvoering van basisgezondheidszorg. Ze kunnen hun mening en behoeften kenbaar maken met een geschreven of ingesproken bericht. VSO-vakdeskundigen ondersteunden het project door de initiatiefnemers te trainen en te adviseren over de technische invulling ervan. In Zambia en Mozambique hielp VSO druk uit te oefenen op de regering om beleid te maken voor de ondersteuning van mensen die zorgen voor iemand met hiv of aids. Daarbij werd verwezen naar het voorbeeld van Zimbabwe, dat zo’n beleid al met succes heeft ingevoerd, daarbij ondersteund door VSO. In Zambia had de lobby effect. Er kwam een nationaal beleid voor mantelzorgers. VSO-vakdeskundigen hielpen bij de opstelling en de invoering ervan en bij het vinden van de benodigde financiële middelen.


21



Floris redt levens van Ethiopische moeders en baby's Floris Braat uit Utrecht is tropenarts met als specialisatie moederen kindzorg. In juli 2013 vertrok hij met vrouw en kinderen naar Butajera in Ethiopië, 130 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Addis Abeba. In het ziekenhuis van Butajera deelt Floris zijn kennis van gynaecologie en verloskunde met lokale artsen en verpleegkundigen. Mede door zijn inzet maken meer vrouwen een gezonde zwangerschap door en een veilige bevalling. Hierdoor hebben ook hun baby’s een grotere overlevingskans. Terugdringing van moederen kindersterfte is dringend nodig in Ethiopië.

Kennis nodig Wereldwijd overlijden elke dag 800 vrouwen tijdens of kort na de bevalling. En nog altijd sterven elke dag 18.000 kinderen jonger dan 5 jaar, van wie een groot deel door complicaties tijdens of vlak na de bevalling. De moedersterfte in Ethiopië is een van de hoogste ter wereld. Dit komt doordat 90 procent van de aanstaande moeders geen medische begeleiding heeft tijdens de zwangerschap en de bevalling. Ze weten niet hoe belangrijk het is vooraf te weten of er kans is op complicaties en dat bevallen in een ziekenhuis het veiligst is voor henzelf en hun kind. De Ethiopische overheid doet er veel aan om de moederen kindersterfte te verminderen, maar in ziekenhuizen als dat van Butajera is dringend behoefte aan meer kennis van gynaecologie en verloskunde.

Protocollen en echo's "We begeleiden hier tweeduizend bevallingen per jaar", vertelt Floris vanuit Butajera. "Samen met Gashaw, een Ethiopische basisarts, maak ik elke ochtend een ronde langs alle patiënten. Bevallingen doen we tussen de bedrijven door." Die bevallingen zijn vaak gecompliceerd. "Gescheurde baarmoeders en stuitbevallingen komen bijvoorbeeld veel voor. Om dit soort complicaties zo veel mogelijk te voorkomen, is het belangrijk echo’s te maken en protocollen te volgen. Mijn kennis hierover deel ik met Gashaw en andere collega's. Ik heb hun ook uitgelegd hoe de foetale doppler werkt, waarmee we het hartje van een ongeboren baby kunnen controleren."


22


Gashaw maakt zich de nieuwe kennis en vaardigheden snel eigen. "Hij heeft nauwelijks nog ondersteuning nodig bij het maken van echo's, schrijft veel meer op in statussen en communiceert beter met zijn patiënten." Floris werkt nu ook met een tweede basisarts, die graag gynaecoloog wil worden. Straks kunnen Gashaw en zijn collega (aanstaande) moeders en hun baby’s zelf goede medische begeleiding geven. "Hopelijk blijven ze dan ook in Ethiopië en zetten ze zich in voor een blijvende verbetering van de zorg." Met vakdeskundigen als Floris draagt VSO bij aan een lagere moederen kindersterfte in Ethiopië.

3.1.3 Bestaanszekerheid In 2013-2014 ondersteunde VSO in 22 landen projecten voor de vergroting van bestaanszekerheid. Het betrof initiatieven van bijna 200 lokale partners, waaronder ministeries, maatschappelijke instellingen, bedrijven, technische scholen en opleidingsinstituten. In de projecten werd nadrukkelijk rekening gehouden met de oorzaken en (potentiële) gevolgen van klimaatverandering. Via VSO Nederland gingen 24 vakdeskundigen aan het werk in programma’s, gericht op de versterking van bestaanszekerheid. Voorbeelden van resultaten 





In het district Khagrachari in Bangladesh hielpen vakdeskundigen van VSO in zes dorpen boeren bij de oprichting van coöperaties. Ze ondersteunden hen ook bij het maken van businessplannen en het rond krijgen van financiering voor de verbetering van hun productie. In totaal hebben meer dan 3000 mensen profijt van dit initiatief. In Nigeria ondersteunde VSO de training van 740 boeren en vakdeskundigen die zich in gemeenschappen inzetten voor modernisering van de landbouw. In de training werd onder meer aandacht besteed aan de omgang met gewassen na de oogst, het maken van compost en bedrijfsontwikkeling. In Kagera, een regio in het noordwesten van Tanzania, hielpen VSO-vakdeskundigen koffieboeren een controlesysteem op te zetten, zodat hun bonen voldeden aan de internationale kwaliteitsnormen. Met als resultaat dat de boeren contracten konden sluiten met koffiebranderijen in het buitenland. Dit kwam ten goede aan bijna 23.000 mensen in Kagera.


VSO werkt met overheden en maatschappelijke organisaties aan beter beleid voor de bestaanszekerheid van de meest gemarginaliseerde groepen. Zo werkten we in Laos met het ministerie voor Bosbeheer en de UNDP (United Nations Development Programme) aan de verbetering van lokale bosbouw en het toezicht hierop. De insteek hierbij was bewustmaking: in 48 dorpen zijn 12.000 posters en 2000 handboeken verspreid over duurzaam behoud van biodiversiteit, klimaatverandering en bodemaantasting.

3.1.4 Participatie en bestuur In 2013-2014 droeg VSO er in 18 landen aan bij, dat mensen in achterstandsposities meer inspraak en zeggenschap kregen in beslissingen die van invloed zijn op hun leven. In samenwerking met ruim 70 lokale partners, waaronder mensenrechtenorganisaties, vrouwengroepen en overheidsdiensten, droegen VSOvakdeskundigen bij aan de verbetering van systemen, structuren, beleid en praktijken. Via VSO Nederland gingen 12 vakdeskundigen hiermee aan de slag. Voorbeelden van resultaten  Het VSO-programmakantoor in Pakistan voerde samen met de Vereniging voor Vrouwenrechten het Voice of Peace-project uit in Multan, een stad met meer dan een miljoen inwoners in het zuiden van de Punjab.


23



(Nieuwe) vruchten plukken in Bangladesh Gerrit ten Broeke heeft een achtergrond in de voedingsmiddelenindustrie. Nu werkt hij als VSOvakdeskundige voor Renaissance, een organisatie in Chitalmari, een dorp 180 kilometer ten zuidwesten van Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh. Gerrit wil zijn kennis en ervaring graag delen met ondernemende mensen en hen helpen hun ideeën vorm te geven, zodat ze meerdere bronnen van inkomsten kunnen ontwikkelen.

Hoge werkeloosheid De regio waar Gerrit woont, heeft een hoge bevolkingsdichtheid (700 mensen per km²). Jongeren zijn vaak opgeleid, maar toch is het voor hen moeilijk om aan werk te komen. Heel veel mensen zijn werkloos. Vrijwel alle bewoners van de regio zijn boeren die leven van de aquacultuur (voornamelijk vis en garnalen) of van de groente- of rijstteelt. De elektriciteitstoevoer is beperkt. Gerrit moet zich ’s avonds dikwijls redden met een hoofdlamp.

Aardbeien Gerrit kwam met een dubbel doel naar Chitalmari: alternatieve agrarische producten en productiemethoden introduceren, zodat er nieuwe winstgevende ondernemingen kunnen ontstaan die werkgelegenheid bieden, én de lokale organisatie helpen om lopende projecten te verbeteren en nieuwe activiteiten in de regio op te starten. Hij constateerde dat in de regio veel dezelfde producten werden verbouwd, tomaten en komkommers bijvoorbeeld, die tegen heel lage prijzen werden verkocht. Daarom ging hij op zoek naar producten met een hogere verkoopwaarde. De keuze viel op aardbeien. Gerrit nam contact op met een professor die een aardbeiensoort heeft gekweekt die bestand is tegen hoge temperaturen, al moeten de vruchten nog steeds in het winterseizoen (december-april) worden gekweekt.


24


Tegenslag Vooral jonge mensen staan open voor innovatie. De 'aardbeienprofessor' hield een workshop voor elf leden van een Youthclub die belangstelling hadden voor de aardbeienteelt. Na afloop van de workshop kregen ze allemaal zestien plantjes mee. Helaas hadden ze het tij niet mee. Ze zetten ze in zware kleigrond die onvoldoende met compost was vermengd en de plantjes waren niet beschermd tegen de regen. De eerste maand ging het nog goed. Daardoor verslapte de aandacht van de aardbeientelers in spe en toen begon het mis te gaan. De jonge deelnemers aan het project hadden te weinig kennis van zaken en het ontbrak hun ook een beetje aan motivatie. Niemand hield ook maar één plantje over.

Succesvolle oogst Een nieuwe poging had meer succes. Nu gingen twee wat oudere aspirant-telers aan de slag: Sattay, een medewerker van de organisatie waarvoor Gerrit werkt, en Biplop, die lesgeeft op een middelbare school. Vooral Sattay is heel gedreven. Hij houdt ervan om nieuwe dingen uit te proberen en heeft zich fanatiek op de aardbeienteelt gestort, geholpen door twee van zijn zoons. Op het juiste moment, vlak voor het winterseizoen, werden 1200 planten gekocht en verdeeld tussen Biplop en Sattay. De eerste oogst was meteen een succes. De vruchten werden gepresenteerd op de plaatselijke middelbare school. Alle aanwezigen waren blij en keken met verwondering naar de voor hen onbekende vruchten. De verwachting was dat Biplop en Sattay 50 tot 75 kilo aardbeien konden produceren en die zouden kunnen verkopen voor 4 tot 5 euro per kilo. Het resultaat: de twee mannen hebben samen 90 kilo aardbeien geoogst en verkocht voor 5 euro per kilo. Niet iedereen kan zich de vruchten veroorloven, maar er zijn genoeg lokale mensen met een redelijk inkomen die ze wel kunnen betalen. Sattay en Biplop moeten 10 procent van de opbrengst afstaan aan de Youthclub, die met het geld weer andere ondernemersinitiatieven kan opzetten en uitvoeren.

Koelcel De volgende uitdaging is zorgen dat geoogste aardbeien niet te snel bederven. Daarvoor is een eenvoudige koelcel gebouwd. Hierin kunnen boeren maar ook winkeliers groenten en fruit opslaan. Uit de opbrengst verstrekt de organisatie waaraan Gerrit is verbonden tegen een lage rente leningen aan mensen.

Veel belangstelling Gerrit ten Broeke: "Al meer dan tien mensen hebben te kennen gegeven dat ze het komende seizoen ook aardbeien willen gaan telen. Ik weet zeker dat de aardbeienteelt hier een grote vlucht gaat nemen. Dat zal in de nabije toekomst een positieve wending geven aan het leven van veel mensen. Met de juiste mensen, mensen met een geef-nooit-op-mentaliteit, kun je heel veel bereiken."







In totaal werden 160 jonge vrijwilligers uit vijf wijken van de stad getraind om in hun eigen omgeving te werken aan de bewustmaking van mensen. De onderwerpen die ze daarbij aankaarten, zijn het respect voor verschillende geloven, conflictoplossing en de opbouw van vrede. In het grensgebied van Thailand en Myanmar werkten VSO-vakdeskundigen met bij uitstek kwetsbare bevolkingsgroepen: inheemse bergstammen, migranten en vluchtelingen. De vakdeskundigen van VSO versterkten hun inzicht in de werking van democratische processen, zodat ze beter in staat zijn bij de overheid hun stem te laten horen over voorgenomen besluiten die hun leven raken. In Rwanda leerden ruim 1000 mensen met een handicap lezen, schrijven en rekenen. Hierdoor doen én tellen ze meer mee in de gemeenschap. Ze kregen les van 50 lokale vrijwilligers, die getraind waren door VSO.


25


Op de bres voor verandering  VSO was ook actief op nationaal niveau. Regeringen werden ondersteund bij de ontwikkeling van beleid dat ook rekening houdt met de rechten en belangen van de allerarmste, meest gemarginaliseerde burgers. Zo werkte VSO, samen met UN Women, de VN-organisatie voor de naleving van vrouwenrechten, in Tanzania samen met vrouwen- en meisjesgroepen. We hielpen invloed uit te oefenen op de nieuwe grondwet die wordt opgesteld, om zo te bereiken dat daarin voldoende aandacht is voor de positie van vrouwen en meisjes. En in Cambodja adviseerde VSO de regering over nationale plannen op het gebied van onder meer onderwijs, gezondheid, landbouw en werk. Ook hier was de insteek, dat in elk plan rekening moet worden gehouden met de behoeften van de allerarmsten. Verhaal uit het veld

Strijd tegen zuuraanvallen in Bangladesh Na een huwelijk van achttien jaar smeet de man van Nurbaru zuur in haar gezicht. Haar huid is volledig verbrand en ze is blind geworden. Nurbaru is een van de duizenden vrouwen en meisjes in Bangladesh die slachtoffer werden van een zuuraanval. Vaak als wraak voor het weigeren van seksuele avances, een huwelijksaanzoek of een bruidsschat. De vrouwen die een zuuraanval overleven, hebben niet alleen te maken met de fysieke en psychologische gevolgen van de aanval, de meesten worden ook verstoten en kunnen moeilijk werk of een huwelijkspartner vinden. VSO-vakdeskundige Michael McManus, afkomstig uit Ierland, werkt in Bangladesh met een lokale mensenrechtenorganisatie aan plannen voor langdurige ondersteuning van zuurslachtoffers. Hij helpt de organisatie ook bij het opzetten van een registratiesysteem voor zuuraanvallen dat kan helpen bij de terugdringing van dit soort geweld tegen vrouwen.

Nurbaru’s verhaal Toen Nurbaru ontdekte dat haar man een verhouding had met een andere vrouw, ging ze met haar kinderen bij haar vader wonen. Op een dag verscheen haar man op een motorfiets, samen met twee vrienden. Met zijn handen op zijn rug liep hij op Nurbaru af. Toen ze naar hem opkeek, gooide hij zuur in haar gezicht. Daarna wist hij zich maandenlang te verbergen. Uiteindelijk werd hij gepakt en veroordeeld tot één jaar gevangenis. De Acid Survivors Foundation, een stichting voor steun aan vrouwen die een zuuraanval hebben overleefd, zorgde in de tussentijd dat Nurbaru een eigen huis kreeg. Toen haar man vrij kwam, dwong zijn familie haar hem ook in huis te nemen. Het argument: ze had immers niemand anders die naar haar omkeek.


26


"Ik ben doodsbang voor mijn man", zegt Nurbaru, "maar ik moet wel met hem leven, omdat ik nergens anders naartoe kan. Hij gebruikt nog steeds geweld tegen me. Toen ik bij mijn vader woonde, namen mijn zoons het voor me op. Maar nu hun eigen vader er weer is, durven ze dat niet meer. Je zou misschien denken dat een man zorgt voor zijn blinde vrouw, maar dat is absoluut niet zo. Hij bedreigt me en hij slaat me. Zo gaan mijn dagen voorbij."

Topje van ijsberg Volgens de Acid Survivors Foundation zijn de afgelopen 15 jaar meer dan 3000 zuuraanvallen gerapporteerd, maar waarschijnlijk is dit slechts het topje van de ijsberg. De overheid houdt geen statistieken bij. Verreweg de meeste slachtoffers van zuuraanvallen zijn vrouwen en meisjes, van wie er veel nog geen 25 jaar zijn.


27


3.2

Wat VSO Nederland bereikte

Wat wereldwijd geldt voor VSO, gaat ook op in Nederland. Onze grootste kracht ligt in het kenmerk van ons werk: samenwerking. De resultaten die VSO Nederland in 2013-2014 bereikte, zijn stuk voor stuk aan samenwerking te danken. We werkten samen met gedreven, betrokken vakdeskundigen, met bestaande en nieuwe partners, en met particuliere donateurs. Met vereende krachten droegen we wereldwijd bij aan de versterking van arme gemeenschappen, ieder met zijn eigen kwaliteiten en op zijn je eigen manier. Samen vergrootten we de kwaliteit van leven en het toekomstperspectief van kwetsbare, achtergestelde volwassenen en kinderen.

3.2.1 Samenwerking met vakdeskundigen VSO-vakdeskundigen moeten aan een aantal basiscriteria voldoen: ze zijn tussen de 23 en 68 jaar, hebben minimaal een hbo-opleiding en drie jaar werkervaring, beheersen de Engelse taal en willen werken tegen een vergoeding die vergelijkbaar is met het lokale salaris. Daarnaast moet hun expertise aansluiten op de vraag van lokale partners. Tegenwoordig is veel deskundigheid ook ter plekke beschikbaar. Bij de gevraagde expertise gaat het vooral nog om heel specifieke vakspecialistische kennis. Het aantal potentiële kandidaten is hierdoor beperkt. Dit is een van de redenen waarom VSO de aanpak van werving en matching heeft veranderd. Nieuwe aanpak Sinds december 2013 staan beschikbare vacatures op alle VSO-websites die er wereldwijd zijn. Belangstellenden solliciteren rechtstreeks. De nieuwe benadering heeft meerdere voordelen. Vakdeskundigen hebben meer invloed op hun plaatsing en ze reageren alleen op vacatures die aansluiten bij hun wensen en mogelijkheden. VSO hoeft bovendien minder tijd en menskracht te investeren in de werving van kandidaten en de afstemming van vraag en aanbod. Wervingsactiviteiten VSO Nederland organiseerde drie wervingsbijeenkomsten (Meet VSO). Voorafgaand aan de bijeenkomsten voerden we campagne om mensen te interesseren. Via onze elektronische nieuwsbrief Wereldbaan en met gerichte mailings informeerden we (potentiële) belangstellenden over concrete vacatures en over de wervingsbijeenkomsten. Kandidaten voor specifieke vacatures hebben we ook geworven via andere online en offline media. Sinds september 2013 zetten we voor werving van vakdeskundigen ook structureel social media in. In december 2013 organiseerde VSO Nederland een succesvolle wervingscampagne om professionals uit de gezondheidszorg aan te trekken. We hebben nu een pool van geschikte kandidaten, die we kunnen benaderen zodra er passende vacatures zijn. We waren ook vertegenwoordigd op evenementen van derden om daar vakspecialisten te interesseren voor ons werk. Dit deden we met name op het gebied van gezondheidszorg. Zo verzorgden we presentaties op de Tropenartsen Carrière Dag en op een internationale conferentie voor verloskundigen, en hadden we, samen met VSO Internationaal, een stand op AidEx in Brussel. Met de


28


verschillende activiteiten bereikten we een groot aantal potentiële VSO-vakdeskundigen. We wierven bijna 300 geschikte kandidaten, onder wie ongeveer 50 medewerkers van onze bedrijfspartners. Leerpunt We constateerden dat het aantal informatie-aanvragen en sollicitaties fors steeg in periodes dat we de 9 publiciteit zochten, zoals in het najaar van 2013 met de handtekeningactie voor onderwijzers. Ter versterking van onze werving zullen we daarom vaker de media opzoeken om aandacht te vragen voor ons werk. Invulling aanvragen In 2013-2014 wilden we invulling geven aan 100 aanvragen van partnerorganisaties in Afrika en Azië. Het werden er 84. Vakdeskundigen van bedrijfspartners Dat het aantal ingevulde aanvragen lager was dan beoogd, komt doordat we minder vakdeskundigen (17) van 10 bedrijfspartners konden uitzenden dan was gepland (33). Enkele beoogde partnerschappen gingen later in dan gepland of ketsten uiteindelijk af. VSO vindt het belangrijk dat vakdeskundigen van bedrijfspartners zich een tijdlang inzetten in Afrika of Azië. Het vergroot de kracht van samenwerking over grenzen heen. Daarom is de uitzending van vakdeskundigen van bedrijfspartners het afgelopen jaar beter ingebed in het reguliere wervings- en matchingsproces. Landenkantoren in Afrika en Azië zijn nu beter op de hoogte van de specialismen die bedrijfspartners in huis hebben en kunnen die onder de aandacht brengen van lokale organisaties. Hierdoor steeg het aantal vacatures dat aansluit bij de expertise van bedrijfspartners. Wij op onze beurt kunnen bedrijven tijdiger en beter informeren over de mogelijkheden. Dit leidt er naar verwachting toe dat medewerkers meer belangstelling krijgen voor uitzending als vakdeskundige van VSO, ook al omdat de tijd tussen aanmelding en plaatsing een stuk korter wordt. Verkorting van de 'wachttijd' is ook aantrekkelijk voor potentiële nieuwe partners uit het bedrijfsleven. EU Aid Volunteers De Europese Commissie wil 10.000 vakdeskundigen uit de Europese Unie wereldwijd inzetten bij humanitaire operaties en vergelijkbare projecten. Hoe dit nieuwe EU Aid Volunteers-programma eruit moet gaan zien, is de afgelopen jaren uitgetest in verschillende proefprojecten. VSO Nederland was in 2013-2014 voor de tweede keer als partner bij zo’n proefproject betrokken. In deze pilot, die werd geleid door VSO Internationaal, coördineerden we de werving, plaatsing en training van vakdeskundigen uit heel Europa voor projecten in India, Pakistan en de Filipijnen, die zich richten op de preventie en beheersing van (natuur)rampen en de 11 aanpassing aan klimaatverandering . Concrete doelstellingen voor 2013-2014 waren de werving en plaatsing van 17 geschikte vakdeskundigen en de ontwikkeling van een model voor E-volunteering. VSO Nederland wierf meer dan 150 geïnteresseerde vakdeskundigen uit heel Europa en vulde 16 van de 17 vacatures in. Vier van deze vakdeskundigen werden door VSO Nederland uitgezonden. De anderen werden door andere VSOkantoren begeleidt. Twee van de vakdeskundigen uitgezonden vanuit VSO Nederland zijn afkomstig van onze bedrijfspartner Accenture. Zij zullen na terugkeer als E-volunteer 'hun' partnerorganisatie op afstand van adviezen blijven voorzien. Het proefproject loopt door tot eind januari 2015. Vóór die tijd zullen de doelstellingen grotendeels zijn gerealiseerd. Onze bedrijfspartner Movares heeft toegezegd mee te doen in een proefproject met E-volunteers in een van de drie projectlanden. Binnen dit project ontwikkelen we in 2014-2015 nog meer mogelijkheden voor vakdeskundigen om op afstand hun expertise te delen met lokale partners in Afrika en Azië.

9

Zie pagina 40 Zie ook pagina 32

10 11

Disaster Risk Reduction, Disaster Management en Climate Change Adaptation.


29


De leerpunten uit het proefproject delen we met DG ECHO, de afdeling Humanitaire Hulp van de Europese Commissie. Als expert in de uitzending van vakmensen naar de armste landen van de wereld heeft VSO Nederland daarnaast ook deelgenomen aan expertseminars om mee te denken en te praten over de definitieve invulling van het programma. De Europese Commissie heeft de nieuwe regeling in het voorjaar van 2014 gepubliceerd. Eind 2014 worden de eerste calls for proposal (mogelijkheden voor het aanvragen van subsidie) verwacht. Minder kosten per uitzending Doelstelling voor 2013-2014 was de kosten per uitzending met 20 procent te verminderen ten opzichte van 2011-2012. Deze doelstelling hebben we niet gehaald. Wel zijn de kosten per uitzending met 13 procent gedaald. Flexibele bezetting Door de veranderingen in het wervings- en matchingsproces en de vermindering van het aantal (meerdaagse) trainingsbijeenkomsten voor vertrekkende vakdeskundigen door de inzet van e-learning, zijn de salariskosten op onze afdeling Recruitment sinds 2011 verminderd met 24 procent. Dat het ondanks deze besparing niet is gelukt de gemiddelde kosten per uitzending met 20 procent te verlagen, komt doordat het aantal uitzendingen in 2013-2014 lager was dan begroot, terwijl de bezetting was ingericht op de streefwaarde. Voor de werving en matching van vakdeskundigen moeten we inspanningen verrichten én dus kosten maken, ongeacht het aantal gerealiseerde uitzendingen. Een kleiner deel van de kosten is direct gerelateerd aan het aantal uitzendingen. Gezien de schommelingen in de aanvragen van lokale partnerorganisaties moet de bezetting van VSO Nederland op den duur flexibeler worden, zodat we beter kunnen inspelen op deze schommelingen. Waardering en tevredenheid De werving en plaatsing van vakdeskundigen is een kernactiviteit van VSO Nederland. De waardering en tevredenheid van sollicitanten en geplaatste vakdeskundigen zijn dan ook heel belangrijk voor ons. Voor 20132014 streefden we naar een gemiddelde score van 8 op een schaal van 0-10. Alle sollicitanten, geselecteerde kandidaten en geplaatste en vertrekkende vakdeskundigen ontvingen een elektronische vragenlijst. Ongeveer een kwart van de vragenlijsten kwam ingevuld retour. We hadden gehoopt op meer respons. Om het aantal reacties te verhogen, kijken we allereerst kritisch naar de lengte van de vragenlijst. Ook werken we samen met VSO Internationaal aan een nieuw laagdrempelig 'feedbacksysteem'. De verwachting is dat dit meer informatie oplevert, omdat mensen op verschillende momenten in het wervings-, selectie- en plaatsingsproces kort en eenvoudig kunnen aangeven hoe tevreden ze zijn. De vertrekkende vakdeskundigen waardeerden de manier waarop we hen hadden voorbereid gemiddeld met een 8. Het sollicitatieproces en het assessment scoorden beide een 7,5. We gaan ervan uit dat verbeteringen die recent zijn doorgevoerd, zullen leiden tot een hogere waardering in 2014-2015. Inzet na terugkeer We willen in Nederland een sterke achterban opbouwen. Vakdeskundigen die na een uitzending weer terug zijn in eigen land, kunnen hierin een belangrijke rol spelen. We willen hen meer dan in het verleden blijven betrekken bij VSO. Ook willen we hun onderlinge contacten stimuleren. Daarom organiseerden we, samen met een paar enthousiaste teruggekeerde vakdeskundigen, op 8 juni 2013 de eerste VSO Meet Again-bijeenkomst. Meer dan honderd mensen meldden zich aan. Het werd een geanimeerde bijeenkomst waarop de VSO’ers ook in debat gingen met Jan Pronk, voormalig minister voor Ontwikkelingssamenwerking, en met Ruerd Ruben, hoogleraar Ontwikkelingsstudies. "Vakdeskundigen die via VSO hun kennis delen in ontwikkelingslanden, dragen bij aan de levensomstandigheden van mensen om hen heen. Dit is micro. Tel je veel micro-ervaringen bij elkaar op, dan weten deze mensen een betere wereld te bewerkstelligen.” - Oud-minister Jan Pronk op de bijeenkomst


30


Het succesvolle initiatief krijgt een vervolg: VSO Meet Again wordt ook in 2014 georganiseerd. Dat wordt een speciale editie, omdat VSO Nederland dan 25 jaar bestaat. Vakdeskundigen blijven ook na hun terugkeer de digitale nieuwsbrief Wereldnieuws ontvangen. De nieuwsbrief werd drie keer verstuurd; hiermee bereikten we gemiddeld bijna 600 uitgezonden en teruggekeerde vakdeskundigen. Vrienden van VSO Ook in 2013-2014 troffen enkele teruggekeerde vakdeskundigen voorbereidingen voor de oprichting van de stichting Vrienden van VSO. In maart 2014 werd de oprichting een feit. Het initiatief sluit naadloos aan bij ons streven om de betrokkenheid en kennis van onze achterban beter te benutten. De opbouw van een actieve community van teruggekeerde vakdeskundigen is daarin een belangrijke stap. De nieuwe stichting richt zich in eerste instantie op vakdeskundigen die al een keer zijn uitgezonden. Op termijn kunnen ook sollicitanten, donateurs en anderen die VSO een warm hart toedragen, zich aanmelden als 'vriend'. VSO als kennispartner Niet alleen wij onderkennen de kracht van samenwerking. Ook anderen doen dit en benaderen VSO Nederland voor samenwerking vanwege onze expertise. Zo vroeg het ministerie van Buitenlandse Zaken ons mee te werken aan de selectie en training van deelnemers in door het ministerie gesubsidieerde projecten. Met het Marokkofonds spraken we over het programma YouShare YouCare, gericht op capaciteitsopbouw van de gezondheidssector in Marokko door mensen uit de Marokkaanse diaspora die over relevante vakkennis beschikken. Dit laatste project bleek niet succesvol. De samenwerking met het Marokkofonds bleef hierdoor beperkt tot de selectie en training van twee kandidaten in mei 2014. Ook met de Nederlandse Vereniging voor Tropen Geneeskunde zijn we in gesprek over een samenwerkingsverband. De samenwerking heeft betrekking op de recent erkende opleiding Tropengeneeskunde. In de zomer van 2014 voeren we een proefproject uit voor de uitzending van studenten van deze opleiding. Het is de bedoeling dat de samenwerking daarna verder wordt uitgebouwd.

3.2.2 Samenwerking met bedrijven en organisaties Onderdeel van de strategie van VSO zijn partnerschappen met bedrijven en organisaties. Naast VSO UK (Verenigd Koninkrijk) heeft vooral VSO Nederland hierin veel expertise opgebouwd. Door samenwerking met VSO kunnen bedrijven en organisaties invulling geven aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemerschap (MVO). Hoe ze dit doen, verschilt. Ze kunnen bijvoorbeeld hun medewerkers de mogelijkheid geven om zich voor een bepaalde tijd in te zetten als VSO-vakdeskundige, op een plek in Afrika of Azië of in Nederland. In plaats daarvan of daarnaast kunnen ze ook bijdragen aan de financiering van VSO-projecten, samen met VSO een programma of project opzetten, of fondsenwervende acties organiseren. Sinds enkele jaren werken we ook samen met bedrijven die een deel van hun productieketen (van grondstof tot eindproduct) in lage inkomenslanden hebben en die de keten ook daar duurzaam willen maken om zo de bestaanszekerheid van arme lokale gemeenschappen te versterken. Met dit oogmerk werkt bijvoorbeeld Amtrada samen met VSO Nederland aan duurzame cacao- en koffieteelt.


31


Resultaten 2013-2014 We hebben niet al onze doelstellingen voor partnerschappen met bedrijven volledig gerealiseerd. Dit komt onder meer doordat Nederland de economische crisis maar moeizaam te boven komt. Veel bedrijven ervaren dit en hebben andere prioriteiten dan samenwerking met VSO Nederland. Toch zijn we erin geslaagd in 2013-2014 (nieuwe) partnerschappen aan te gaan met de Immigratie- en Naturalisatie Dienst (IND), de Atos Foundation en de Elsevier Foundation. Met de IND gaan we een traject aan, gericht op de ontwikkeling van mobiliteit. De Elsevier Foundation gaat bijdragen aan ons werk door de uitzending van medewerkers. De Atos Foundation financiert voor 13.000 euro een ICT-project in Bangladesh. Daarnaast sloten we een samenwerkingsovereenkomst met het Netherlands Water Partnership 12 (NWP) rondom YEP Water. In dit programma, gesubsidieerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken , kunnen young professionals uit de watersector ervaring opdoen in een ontwikkelingsland. Wij verzorgen een deel van de training die ze krijgen voor hun vertrek. De totstandkoming van de nieuwe samenwerkingsverbanden vergde meer tijd dan verwacht. De 'opbrengst' van de meeste nieuwe partnerschappen is daardoor pas goed zichtbaar in het boekjaar 2014-2015. Uitzendingen Onder 'Samenwerking met vakdeskundigen' (pagina 29) hebben we al toegelicht dat we de uitzending van vakdeskundigen via bedrijfspartners het afgelopen jaar hebben geïntegreerd in het reguliere wervings- en matchingsproces. Vaststaat dat we de aansluiting tussen de vraag uit het Zuiden en het aanbod van bedrijfspartners moeten verbeteren en dat we sneller goede matches tot stand moeten brengen. Dit vraagt intern om meer samenwerking en afstemming tussen de betrokken afdelingen. VSO Nederland wil niet donor driven werken, maar we begrijpen dat een partnerschap ook voor het betrokken bedrijf 'waardevol' moet zijn. We willen bedrijfspartners programma’s kunnen aanbieden die aansluiten bij hun domein en die ook aantrekkelijk zijn voor hun medewerkers. Als de programma’s van VSO zelf onvoldoende geschikt zijn voor uitzending van medewerkers, dan kunnen we bemiddelen in plaatsing via een collega-organisatie. Bemiddeling bij uitzending Een eerste voorbeeld hiervan is onze samenwerking met Plan Nederland in een project voor jongeren in de Braziliaanse stad Natal, een van de speelsteden van het WK Voetbal 2014. Andere deelnemers in dit bijzondere partnerschap zijn Randstad, Akzo Nobel, Plan Brazil, Arena das Dunas en de Amsterdam ArenA/ArenA do Brasil. Samen hebben we bereikt dat 150 kansarme jongeren werden toegelaten tot het trainingsprogramma voor stewards en hosts in de nieuwe Arena das Dunas. In aanvulling hierop krijgen ze een beroepsopleiding, een training in zelfredzaamheid en coaching bij het vinden van werk. Het is de bedoeling dat daarvoor in de Arena das Dunas tijdelijk een beroepsopleidingscentrum komt.

12

Het ministerie heeft NWP aangewezen als uitvoerende organisatie.


32


Twinning In de samenwerking met bedrijven en organisaties zien we ook perspectief in twinning. Hierbij gaat het om samenwerking tussen twee vergelijkbare ondernemingen of instellingen, bijvoorbeeld tussen een Nederlands en een Afrikaans ziekenhuis. In 2013-2014 werkten we een twinning-aanpak uit. Een concreet project is nog niet gerealiseerd. Financiële bijdragen en pro bono-ondersteuning Doelstelling voor 2013-2014 was groei van de financiële bijdragen van bedrijfspartners naar in totaal 365.000 euro. Hierin zijn we niet geslaagd. De subdoelstelling, 50.000 euro van nieuwe bedrijfspartners, hebben we wel gerealiseerd. Maar de inkomsten uit bestaande partnerschappen gingen niet omhoog. De totale bijdragen van bedrijfspartners kwamen in 2013-2014 uit op 251.000 euro. Dat het resultaat lager is dan begroot, komt onder meer doordat we onze ambitie om voor bedrijven nieuwe fondsenwervende 'producten' te ontwikkelen en in te zetten, slechts beperkt hebben kunnen waarmaken. Een van de oorzaken hiervan was de vermindering van de beschikbare capaciteit. Onze fondsenwervende activiteiten gericht op bedrijven, brachten 15.000 euro op. Begroot was een opbrengst van 60.000 euro. Nieuw initiatief: sportevenementen Nieuwe initiatieven die wél zijn uitgetest, betroffen sportevenementen: de Dam tot Damloop, het grote hardloopevenement 'van Amsterdam tot Zaandam' en de Heldenrace, een hardloopevenement ten bate van goede doelen dat in heel Europa wordt georganiseerd. Wat betreft inkomsten en het aantal deelnemers voor VSO, vooral van bedrijfspartners, beantwoordden de resultaten nog niet aan de verwachtingen. Wél leverden deze experimenten ons waardevolle informatie en netwerken op die we kunnen gebruiken bij de verdere ontwikkeling van fondsenwervende producten. Pro bono ondersteuning houdt in dat bedrijven 'om niet' medewerkers met specifieke deskundigheid inzetten om VSO Nederland te ondersteunen bij werkzaamheden, waarvoor we zelf onvoldoende capaciteit of expertise hebben. De doelstelling voor pro bono ondersteuning, uitgedrukt in 'manuren', was een inzet van 0,9 fte. Gerealiseerd werd een inzet van 0,2 fte. Belangrijkste oorzaak van de lager dan begrote pro bono ondersteuning was een te gering aanbod vanuit onze bedrijfspartners. Daarnaast hebben we zelf de behoefte aan ondersteuning niet altijd tijdig genoeg gecommuniceerd. Voor 2014-2015 is de streefwaarde voor de inzet bepaald op 0,5 fte. Uitbreiding en betere benutting netwerk In 2013-2014 hebben we ingezet op (meer) free publicity via bedrijfspartners, op de organisatie van evenementen en onze aanwezigheid op evenementen van anderen, en op het gebruik van social media. We hebben met onze inspanningen een aantal mooie resultaten geboekt. Een voorbeeld daarvan is het congres Duurzame Talentontwikkeling met de Boertiengroep en Nive. Hierbij bleek weer eens hoe belangrijk samenwerking is. In ons eentje was het ons nooit gelukt een evenement van dit kaliber te organiseren. Door de samenwerking, in het bijzonder met de Boertiengroep, hadden we een uniek podium om de aandacht te vestigen op ons werk. Omgekeerd waren wij een interessante partner voor de twee andere organisatoren, vanwege onze expertise in talentontwikkeling. We leverden dan ook twee van de vier key note speakers. Een ander voorbeeld is onze deelname aan de Partnershipverkiezing in samenwerking met de Atos Foundation. Daarnaast verschenen er dankzij onze contacten verschillende artikelen van en over VSO Nederland in dagbladen en tijdschriften, onder meer in Het Financieele Dagblad. Onderwerp van het artikel was 'internationaal zakendoen'.


33


"Enerzijds werken we samen met bedrijven als Randstad en Accenture die niet direct een voet aan de grond (willen) hebben in ontwikkelingslanden, maar die vanwege hun maatschappelijke betrokkenheid en vanuit een HR-oogpunt met ons samenwerken. Daarnaast werkt VSO samen met internationale bedrijven die wel werkzaam zijn in ontwikkelingslanden. "Het is van belang dat vooral diegenen die in armoede leven, de kans krijgen te profiteren van de aanwezigheid van de onderneming daar. We vinden dat deels een verplichting van de betreffende multinational, zeker daar waar (jeugd)werkloosheid één van de grootste problemen is. Anderzijds levert dit ook voordelen voor het bedrijf zelf op. Een voorbeeld van een dergelijke samenwerking is die met de British Gas (BG) Group in de regio Mtwara en Lindi in Tanzania. Recent is daar gas ontdekt en de multinational constateerde dat om écht succesvol te zijn deze afhankelijk is van lokale betrokkenheid, zowel direct als in de supply chain. Te denken valt aan loodgieters en lassers die nodig zijn. Toen het bedrijf lokale mensen wilde betrekken, ontdekte het dat hun niveau niet voldeed aan de eisen. VSO analyseerde daarop het beoogde kennisniveau en ontwikkelde een programma om het beroepsonderwijs naar internationale maatstaven te tillen. "VSOvakdeskundigen spelen een grote rol in dit programma, dat we hebben opgezet met de Tanzaniaanse overheid en beroepsonderwijsinstellingen. Naast de ontwikkeling van een curriculum trainen zij de docenten en begeleiden zij hen minimaal één jaar ‘on the job’. Dit is karakteristiek voor de aanpak van VSO: inzet van vakdeskundigen die hun kennis delen met lokale docenten. Het is veel duurzamer dan je richten op studenten." Uit Het Financieele Dagblad (18 maart 2014)

3.2.3 Samenwerking met particuliere donateurs Onze donateurs vormen onze achterban, zij zijn essentieel voor ons werk. Dankzij de steun en het vertrouwen van donateurs kunnen wij ons werk blijven doen. Wij zijn onze donateurs bijzonder dankbaar voor hun steun. Resultaten 2013-2014 In 2013-2014 zette VSO Nederland in op de werving van nieuwe donateurs en het behoud van bestaande donateurs. Met 3,159 miljoen euro waren de totale bijdragen van donateurs hoger dan begroot (3,054 miljoen euro). Ook onze doelstelling voor het aantal nieuwe donateurs (7200) hebben we overtroffen. In 2013-2014 wierven we 9491 donateurs. Werving van donateurs Al jaren werft VSO Nederland met veel succes nieuwe donateurs via huis-aan-huiswerving. Ook in 2013-2014 maakten we vooral van deze methode gebruik. Dit heeft geleid tot ruim 8500 nieuwe donateurs. In aanvulling op de huis-aan-huiswerving voerden we een proefproject uit met de werving van donateurs via promotiestands in winkelcentra. Wervers vertelden het winkelend publiek over het werk van VSO en vroegen hun of ze ons financieel wilden steunen. Met een resultaat van 1000 nieuwe donateurs bleek ook deze aanpak doeltreffend te zijn. De wervers namens VSO Nederland krijgen een gedegen training, waarbij ze ook luisteren naar verhalen van teruggekeerde vakdeskundigen, zodat ze het verhaal van VSO met overtuiging en met kennis van zaken vertellen. In totaal benaderden de wervers ongeveer 190.000 mensen op verschillende plekken in Nederland. Een bijdrage overmaken naar VSO Nederland is het afgelopen jaar gemakkelijker geworden, doordat we op onze website de online betaalfaciliteit iDeal hebben geïnstalleerd voor eenmalige giften. Er werden ruim 100 eenmalige machtigingen afgegeven met een gemiddeld bedrag van


34


30 euro. Daarnaast kregen we diverse doorlopende machtigingen met een jaarwaarde van gemiddeld 60 euro. In 2014-2015 intensiveren we de online werving van donateurs. Op 31 maart 2014 had VSO Nederland in totaal 45.600 donateurs, van wie er ruim 27.500 een doorlopende machtiging hebben. Extra bijdragen van donateurs Bij uitzondering vragen we onze donateurs om een extra bijdrage. In 2013 ontvingen bijna 24.500 donateurs een sms’je met het verzoek een extra bijdrage over te maken voor slachtoffers van de tyfoon Haiyan op de Filipijnen. Ook op onze website en in een speciale e-mailnieuwsbrief deden we een oproep tot extra steun. Verhoging bijdrage Hoe meer giften we ontvangen, hoe meer we kunnen doen aan de terugdringing van extreme armoede. In 2013-2014 belden we ruim 3100 donateurs met de vraag of ze hun bijdrage wilden verhogen. We benaderden twee verschillende groepen: donateurs die VSO al geruime tijd steunen en donateurs die dit doen sinds ongeveer een jaar. Van de eerste groep reageerde 14 procent positief, van de tweede groep 10 procent. De donateurs die ons nog niet zo lang steunen, verhoogden hun bijdrage met gemiddeld 50 euro, degenen die al langer donateur zijn met 18,50 euro. Nalatenschap In een speciale campagne maakten we donateurs attent op de mogelijkheid (een deel van) hun nalatenschap te bestemmen voor het werk van VSO. We benaderden 8000 donateurs met een mailing. Met 1600 donateurs is vervolgens telefonisch contact opgenomen. Van hen wilden er ruim 300 meer informatie ontvangen. VSO Nederland deed ook mee aan de campagne Schenken & Nalaten van brancheorganisatie VFI (Vereniging Fondsenwervende Instellingen) in november 2013. Onderdeel van de actiemaand waren 'open dagen' bij de notariskantoren van Formaat. Wij namen deel aan de 'open dag' van een vestiging in Groningen. Donateurs behouden We vinden het belangrijk om bestaande donateurs te blijven inspireren en bij ons werk te betrekken. In 20132014 organiseerden we een speciale donateursdag in het Tropenmuseum. De in totaal 75 deelnemers luisterden geboeid naar onder anderen Klaas Koop, een teruggekeerde vakdeskundige, die vertelde over zijn werk als tropenarts in Ethiopië en Malawi. Actrice en zangeres Hadewych Minis trad op als dagvoorzitter. 's Middags konden de donateurs het Tropenmuseum bezoeken. Ook door het jaar heen houden we donateurs op de hoogte van ons werk. In 2013-2014 ontvingen 26.500 donateurs tweemaal ons blad Lifechanges. Vier keer verstuurden we onze e-mailnieuwsbrief Wereldwijs aan 29.800 donateurs. Nieuwe donateurs horen snel van ons: binnen twee weken na het begin van hun donateurschap ontvangen ze een e-mailnieuwsbrief. Uit het jaarlijkse klanttevredenheidsonderzoek onder donateurs blijkt dat het blad Lifechanges bijzonder wordt gewaardeerd. Ook de e-mailnieuwsbrief Wereldwijs wordt veel gelezen. Omdat veel donateurs liever per email worden geïnformeerd dan per post, onderzoeken we de mogelijkheid Lifechanges (ook) digitaal beschikbaar te maken. Hierdoor kunnen we het bereik vergroten en onze kosten verlagen.


35


3.2.4 Samenwerking met fondsen, stichtingen en overheden Voor de (mede)financiering van VSO-programma’s en de uitzending van vakdeskundigen is de steun van fondsen en stichtingen onontbeerlijk. Veel fondsen en stichtingen waarmee we samenwerken, hebben doelstellingen die verwant zijn aan de onze. Ook de samenwerking met overheden is van groot belang voor de bestrijding van armoede door het delen van kennis. Resultaten 2013-2014 Onze doelstelling voor de samenwerking met fondsen, stichtingen en overheden was een bijdrage van in totaal 522.000 euro voor de financiering van programma’s en het opstarten van minstens één programma waarin hoogopgeleiden uit het land zelf zich inzetten voor de strijd tegen armoede Bijdragen van fondsen en stichtingen We gingen in 2013-2014 een samenwerking aan met maar liefst zeven nieuwe fondsen. Samen dragen ze bijna 450.000 euro bij aan de financiering van VSO-programma's. Hiermee is het resultaat ruimschoots hoger dan was begroot. Het bedrag stelt ons in staat om in de jaren 2013-2016 vier nieuwe programma’s uit te voeren. Een deel van het toegezegde bedrag ontvingen we al in 2013-2014. Ook fondsen en stichtingen die ons al steunden, deden dit vorig jaar opnieuw. In totaal ontvingen we van fondsen en stichtingen een bedrag van ongeveer 300.000 euro. Een deel hiervan is bestemd voor specifieke programma's, van het andere deel kunnen wij zelf bepalen waaraan het wordt besteed. De succesvolle werving van nieuwe fondsen en stichtingen is mede te danken aan de inzet van een groep teruggekeerde vakdeskundigen. Zij hielpen mee aan het schrijven van verzoeken om steun. Dit kwam de kwaliteit van de aanvragen ten goede, door hun kennis van zaken en doordat ze konden refereren aan hun eigen ervaringen. In 2013-2014 werkte VSO Nederland samen met onder meer de volgende fondsen en stichtingen: het ABCD Fonds, het Anton Jurgens Fonds, ASML Foundation, GSRD Foundation, Rabo Share4More, Stichting Liberty en de Turing Foundation.

Beter onderwijs in Cambodja – VSO in samenwerking met fondsen Hoe belangrijk samenwerking met fondsen en stichtingen is, bleek bijvoorbeeld in Cambodja. Verscheidene fondsen, waaronder ASML Foundation en Rabo Share4More, droegen bij aan een programma voor verbetering van het onderwijs op middelbare scholen. In dit kader heeft VSO-vakdeskundige Hans Langendam samen met andere vakdeskundigen een instructieboek ontwikkeld voor de vakken scheikunde, natuurkunde en aardrijkskunde. De inhoud is afgestemd op het leven in arme gebieden, waar soms geen elektriciteit en/of stromend water is. In het boek staan proefjes die ook daar goed uit te voeren zijn. Hierdoor is het boek beter bruikbaar en voor leerlingen veel motiverender dan de leerboeken die nu in Cambodja verkrijgbaar zijn. Het boek werd vertaald in het Khmer en vervolgens werden 25 Cambodjaanse


36


trainers geïnstrueerd over het gebruik van het boek. Daarbij ging veel aandacht uit naar het klassikaal uitvoeren van proefjes. De trainers gaven de kennis weer door aan 370 leraren. Vrijwel alle leraren zijn enthousiast over de nieuwe lestechniek. En wat minstens zo belangrijk is, de leerlingen ook. Ze kunnen zich nu op een leuke manier beter voorbereiden op de veranderende samenleving en, wie weet, ook op een carrière in de wetenschap. Fondsen en stichtingen die programma's (mede)financieren, ontvangen regelmatig inhoudelijke en financiële voortgangsrapportages. Voor de werving van nieuwe fondsen en stichtingen maken we gebruik van onze netwerken, databanken en het internet. Samenwerking met overheden VSO Nederland werkt samen met het ministerie van Buitenlandse Zaken en met de Europese Commissie. Van 13 het ministerie krijgen we subsidie in het kader van het SBOS-programma , dat tot doel heeft wereldburgerschap in Nederland te bevorderen. Ook met subsidie van het ministerie zijn we in 2013-2014 een programma gestart voor de uitzending van mensen in diaspora naar hun land van herkomst. 14

Met de Europese Commissie werkt VSO samen in het EU Aid Volunteers-programma . Binnen dit programma worden vakdeskundigen uit de Europese Unie wereldwijd ingezet bij humanitaire operaties en vergelijkbare projecten. In 2013-2014 besteedden we in totaal ruim 200.000 euro aan subsidie van de Nederlandse overheid en de Europese Unie.

3.2.5 Samenwerking met maatschappelijke organisaties VSO Nederland werkt veelvuldig samen met andere maatschappelijke organisaties. Door samen te werken vergroten we onze gezamenlijke impact. Het SBOS-programma SBOS staat voor Subsidiefaciliteit Burgerschap en Ontwikkelingssamenwerking. Dit programma van het ministerie van Buitenlandse Zaken beoogt vergroting van wereldburgerschap in de Nederlandse samenleving. VSO Nederland ontvangt subsidie in het kader van SBOS en zet zich hiermee in voor de bevordering van wereldburgerschap onder jongeren. In 2013-2014 richtten we ons daarbij doelbewust op het mbo, omdat er voor mbo-studenten nog geen geschikte lesprogramma’s waren om wereldburgerschap te stimuleren. We werkten samen met het Koning Willem I College en met ROC Midden Nederland. Met deze onderwijsinstellingen ontwikkelden we de lessenserie Werken aan de Wereld. De serie die uit vier lessen en een themadag bestaat, is afgestemd op de leefwereld van mbostudenten. Bij de behandeling van de milieuproblematiek gaat het bijvoorbeeld over mobieltjes en kleding. Werken aan de Wereld is nu voor 1000 studenten in gebruik. Het is de bedoeling

13 14

Subsidiefaciliteit Burgerschap en Ontwikkelingssamenwerking. Voor een beschrijving van ons SBOS-programma, zie 3.2.5 Voor een beschrijving van ons aandeel in EU Aid Volunteers, zie pagina 29.


37


dat in mei 2015 ongeveer 8000 mbo-studenten de lessenserie volgen. Onderdeel van het programma rondom de lessenserie is de uitzending van jaarlijks 10-12 mbo-studenten naar Kenia en de Filipijnen voor een vakstage van drie maanden. In het najaar van 2013 vertrokken weer tien stagiair(e)s. VSO Nederland hielp bij de selectie van geschikte kandidaten en bij de voorbereiding van hun reis. Zowel vooraf als tijdens de stage werden de studenten intensief begeleid. Alle stages verliepen probleemloos. Na terugkeer gaven alle stagiair(e)s presentaties op hun school en in hun omgeving. Samen bereikten ze met ruim 40 presentaties meer dan 1000 mensen. Pleun Tilborghs liep in het najaar van 2013 stage op de Filipijnen: "Ik heb veel dingen geleerd en leren leven met de dingen die je hebt. Dat heeft mij een rijker persoon gemaakt." Judith Koedam liep in dezelfde periode stage in Kenia: "Ik merk pas dat ik weg ben geweest aan de kleine dingen die ik anders doe. Ik douche minder lang, ik doe mijn gordijnen open in plaats van het licht aan. Ook merk ik dat ik zelf rustiger ben geworden en me minder druk maak over wat er gaat komen. Ik leef meer in het moment, met wat ik nu aan het doen ben." We ontwikkelden ook een website over het programma (www.werkenaandewereld.nl) met daarop ook weblogs van de stagiair(e)s in Kenia en de Filipijnen. Mede dankzij de pro bono ondersteuning van twee communicatieadviseurs van Yacht kwam er een professionele, gebruiksvriendelijke site die in 2013 ruim 50.000 bezoekers trok. Het hoge bezoekersaantal was mede te danken aan de weblogs van de uitgezonden studenten. Familie en vrienden lazen ze graag. Rondom het programma en in het bijzonder de uitzending van de studenten gingen 8 persberichten uit, verschenen 15 artikelen in de lokale media en werd één radio-interview uitgezonden. Diaspora VSO Nederland voert samen met de Kenyan Diaspora Community in the Netherlands (KDCN) en het AfrikaStudiecentrum (ASC) een project uit waarbij 15 Kenianen die in Nederland wonen, een tijdlang gaan meewerken aan programma’s in Kenia. Pamela Matinde is een van de deelnemers aan dit project: "Het project geeft Kenianen in Nederland de kans om de kennis en vaardigheden die ze hebben opgedaan, met hun landgenoten te delen. Tegelijkertijd ervaren ze hoe het nu gaat in Kenia en kunnen ze bijdragen aan de sociaaleconomische ontwikkeling van het land. Ik grijp de kansen die dit project biedt, met beide handen aan."

Overig In 2013-2014 werkte VSO Nederland ook samen met de Dutch Coalition on Disability and Development (DCDD), de Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO) en de brancheorganisaties Partos en VFI (Vereniging Fondsenwervende Instellingen). Veel VSOvakdeskundigen die in Afrika of Azië werkten in programma’s voor mensen met een handicap, zijn nu betrokken bij activiteiten van DCDD die zich inzet voor structurele versterking van de positie van


38


mensen met een handicap in ontwikkelingslanden. NCDO deed op verzoek van VSO Nederland onderzoek naar de impact van het SBOS-programma. Een aandachtspunt daarbij was de concurrentie van andere initiatieven voor het vak Burgerschap op ROC's. Op een aantal scholen van onze partners in het project past Werken aan de Wereld niet (meer) in het leerplan. Daarom wordt de serie nu aangeboden aan een grotere groep ROC's.

3.2.6 Voorlichting Voorlichting is een van onze statutaire doelstellingen. Onze voorlichting is primair gericht op bewustmaking en op het aantrekken van vakdeskundigen. We willen met voorlichting onze naamsbekendheid vergroten en mensen laten zien dat een bijdrage in tijd of geld aan VSO Nederland een goede investering is in de terugdringing van armoede. Resultaten 2013-2014 Een succesvolle campagne met een hoog bereik, intensievere inzet van social media en met vernieuwende initiatieven inhaken op de actualiteit. Dit waren in 2013-2014 voor ons belangrijke doelstellingen op het gebied van voorlichting. Campagne We voerden onze campagne in twee gedeelten uit: van 9 tot en met 23 december en van 6 tot en met 26 januari. In de campagne stond één thema centraal: moederen kindzorg in Ethiopië. Motto van de campagne was Kennis ontwikkelt, kennis helpt. Een hoofdrol was weggelegd voor tropenarts en vakdeskundige Floris Braat, werkzaam in Butajera in Ethiopië (lees zijn verhaal op pagina 22). In het eerste deel van de campagne richtten we ons vooral op vakdeskundigen, in het tweede deel op potentiële donateurs. Om zo veel mogelijk aandacht te vestigen op de campagne, hebben we verschillende middelen tegelijkertijd ingezet. Onze website had tijdelijk een homepage die helemaal in het teken van de campagne en van moederen kindzorg stond. Ook waren we extra zichtbaar in de social media. In december kochten we daarnaast - tegen een gereduceerd tarief - advertentieruimte in bij Het Financieele Dagblad en Metro en plaatsten we oproepen voor vakdeskundigen in onder meer Arts & Auto, Zorg Visie en Oneworld. In januari focusten we op de inzet van online kanalen: onze website met opnieuw een speciale homepage, social media en onze digitale nieuwsbrief Wereldwijs. De inzet van parallelle kanalen, de beschikbaarheid van goed beeldmateriaal en boeiende informatie, en de betrokkenheid van Floris Braat droegen bij aan het succes van de campagne. Anderzijds bleek het lastig om in één campagne meerdere doelstellingen te realiseren: bewustmaking en meer naamsbekendheid, het aantrekken van vakdeskundigen én financiële steun. Voor de toekomst overwegen we de campagne te verdelen over drie periodes met steeds één specifieke doelstelling en ook gericht op een meer specifieke doelgroep. Daarbij is het wel de bedoeling dat de campagnemomenten elkaar versterken. In volgende campagnes zullen we ook het centrale thema in een brede context belichten. Bereik Tijdens de campagneweken trok onze eigen website 11.555 unieke bezoekers. Via social media - Facebook, LinkedIn en Twitter bereikten we 16.365 mensen en via Adwords (Google) ruim 45.000 mensen. Metro had een oplage van 1,9 miljoen. Van de Filantropiespecial van Het Financieele Dagblad zijn 60.000 exemplaren gedrukt en de special is ook onder de aandacht gebracht van 11.000 online abonnees. Op de homepage van de special zagen 8000 unieke bezoekers het artikel over VSO Nederland.


39


Intensivering inzet social media VSO Nederland maakt intensiever gebruik van social media voor de vergroting en versterking van zijn achterban. Op 1 april 2014 had VSO Nederland op Facebook 4500 vrienden. Sinds het voorjaar van 2014 plaatsen we ook geregeld advertenties op Facebook. We slagen er steeds beter in aandacht te trekken op deze website. Sommige van onze posts kregen meer dan 100 likes. Ook op andere social media platforms bouwen we de community uit. Vernieuwende initiatieven In Tanzania is er een schreeuwend tekort aan goede onderwijzers, in Nederland zijn ruim 17.000 onderwijzers werkloos. Wederzijds voordeel ligt voor het grijpen. Als werkloze onderwijzers aan de slag gaan in Tanzania, verbetert daar het basisonderwijs, hoeft de Nederlandse overheid een tijdlang minder WW uit te keren en doen de onderwijzers ervaringen op die ze straks ook in Nederland kunnen gebruiken – als de vergrijzing toeslaat en er weer een tekort aan onderwijzers is. Helaas, werkloze onderwijzers verliezen hun recht op een uitkering als ze langer dan zes maanden in het buitenland verblijven. VSO Nederland begon een handtekeningenactie om de ongerijmdheid van de situatie onder de aandacht te brengen en om steun te verwerven in zijn pleidooi voor verandering. Ruim 700 mensen tekenden de petitie. De actie kreeg veel aandacht in de media, onder meer in De Telegraaf, De Volkskrant en Het Financieele Dagblad, op Radio2 en op BNR Nieuwsradio. Inmiddels onderzoeken we met de vakbonden CNV Onderwijs en de Algemene Onderwijsbond hoe we gezamenlijk in actie kunnen komen om te bereiken dat de wet wordt aangepast.

3.2.7 Inkomsten en bestedingen in één oogopslag Wat hebben onze inspanningen in 2013-2014 opgeleverd voor de bestrijding van armoede in de wereld? En hoe hebben we het geld dat ons is toevertrouwd besteed? In de grafieken op de volgende pagina ziet u het in één oogopslag. Toelichting op de inkomsten De totale inkomsten in het boekjaar 2013-2014 kwamen uit op € 3.985.981. Dit is 1,2 miljoen euro minder dan in 2012-2013. De belangrijkste oorzaken zijn het wegvallen van de bijdrage van VSO Internationaal en de vermindering van overheidssubsidie. Daarnaast waren de inkomsten uit nalatenschappen 0,3 miljoen euro lager dan in het vorige boekjaar. Inkomsten uit nalatenschappen zijn moeilijk voorspelbaar en kunnen van jaar tot jaar sterk verschillen. Heel positief is dat de bijdragen van particuliere donateurs toenamen met 0,5 miljoen euro. Dit onderstreept dat VSO Nederland een organisatie met draagvlak is. Toelichting op de bestedingen Onze totale bestedingen in 2013-2014 kwamen uit op € 3.878.497. Hiermee waren ze 1,0 miljoen euro lager dan in 2012-2013. Van de totale bestedingen ging € 2.838.962 naar onze doelstellingen. Dit is 71 procent van de totale baten. In het boekjaar 2012-2013 konden we meer besteden aan onze doelstellingen (€ 3.547.129), maar was het percentage ten opzichte van de inkomsten lager (69 procent). Van de totale bestedingen aan onze doelstellingen ging 0,9 miljoen euro ofwel 24 procent naar de uitzending van vakdeskundigen. In 20122013 was dit 19 procent. Aan programma-activiteiten besteedden we eveneens 0,9 miljoen euro. Door het gedeeltelijk wegvallen van de overheidssubsidie is dit 0,4 miljoen euro minder dan vorig jaar.


40


Het overzicht hieronder laat zien hoe onze totale bijdrage aan programma’s in 2013-2014 was verdeeld. Financiering Programma’s door VSO Nederland Bestaanszekerheid in Bangladesh en Ethiopië

€ 17.257

Bevorderen wereldburgerschap mbo-studenten

€ 200.018

Gezondheidszorg in Ethiopië

€ 4.056

Werving vakdeskundigen voor Bangladesh en Zuid-Soedan

€ 69.429

Onderwijs in China, Cambodja, Ethiopië en Kameroen

€ 24.440

Onderwijs in Kenia

€ 105.889

TOTAAL

€ 421.089

Meer uitvoerige informatie over inkomsten en bestedingen staat in onze Jaarrekening 2013-2014 (hoofdstuk 7).


41


4

Een solide organisatie

4.1

Bestuur en directie

Het bestuur van VSO Nederland heeft een gecombineerde toezicht- en bestuursfunctie. De directeur verzorgt de voorbereiding en uitvoering van het beleid en is verantwoordelijk voor het dagelijks goed functioneren van VSO Nederland. Hij legt verantwoording af aan het bestuur.

Samenstelling bestuur Op 31 maart 2014 bestond het bestuur van VSO Nederland uit de volgende personen: de heer Pieter Marres, voorzitter Aandachtsgebied(en): governance (Neven)functie(s): voorzitter Stichting Samsara lid Commissie van Wijzen voor de modernisering van de diplomatie voorzitter Raad van Advies Stichting Berendina mevrouw Maud van den Meiracker, vicevoorzitter Aandachtsgebied(en): organisatieontwikkeling (Neven)functie(s): organisatieadviseur (zelfstandig ondernemer) bestuurslid Stichting Heshima lid adviesraad Teampro de heer Steven Hubeek, penningmeester Aandachtsgebied(en): financiën, planning & control (Neven)functie(s): partner Strategie Advisering Accenture (tot oktober 2013) onafhankelijk adviseur vrijwilliger De Normaalste Zaak mevrouw Jasmin Beverwijk, lid Aandachtsgebied(en): internationale samenwerking en beleidsontwikkeling, inclusief de recrutering van vakdeskundigen en deskundigen in het veld (Neven)functie(s): manager en universitair docent Ontwikkelingsstudies Radboud Universiteit Nijmegen lid bestuur South Africa Netherlands research Programme on Alternatives in Development (SANPAD) mevrouw Petra Hoogerwerf, lid Aandachtsgebied(en): externe communicatie en innovatie (Neven)functie(s): eigenaar Veleda Advies geassocieerd adviseur Lysias Advies lid Provinciale Staten Noord-Holland voorzitter Raad van Toezicht Stichting Meerkring (Openbaar Primair Onderwijs Amersfoort)


42


de heer Jaap Zeekant, lid Aandachtsgebied(en): fondsenwerving/ inkomsten (Neven)functie(s): oprichter en eigenaar Vakblad Fondsenwerving Mutaties in 2013-2014 In oktober 2013 is mevrouw Jasmin Beverwijk tot bestuurslid benoemd. Ze volgt de heer Herman Snelder op, die in juni 2013 aftrad. Aftreedrooster bestuur functie

bestuurslid

infunctietreding

herbenoeming

Voorzitter

Pieter Marres

Vicevoorzitter

Maud van den Meiracker

22-03-2007

Penningmeester

Steven Hubeek

21-04-2010

20-04-2015

Lid

Jasmin Beverwijk

1-11-2013

31-10-2018

Lid

Petra Hoogerwerf

1-04-2012

31-03-2017

Lid

Jaap Zeekant

1-04-2012

31-03-2017

1-01-2011

aftreeddatum 31-12-2015

21-03-2012

20-03-2017

Toelichting Bestuursleden worden benoemd voor een periode van vijf jaar. Ze kunnen eenmaal worden herbenoemd. Als een bestuurslid een tussentijdse vacature invult, neemt hij (zij) op het rooster van aftreden de plaats van zijn (haar) voorganger in.

Directie VSO Nederland heeft een eenhoofdige directie. Algemeen directeur is Joris Eekhout. Hij heeft een vaste aanstelling.

Taakverdeling binnen bestuur VSO Nederland streeft naar een bestuur waarin alle deskundigheden zijn vertegenwoordigd die relevant zijn voor de organisatie. Ieder bestuurslid is verantwoordelijk voor het geheel en heeft daarnaast een specifiek taakgebied. De voorzitter is bovendien het eerste aanspreekpunt voor de directeur, lid van de Federation Council van VSO en onderhoudt de contacten met VSO Internationaal. Ook voert hij het jaarlijkse beoordelingsgesprek met de directeur en stelt, na ruggenspraak met het bestuur, samen met een ander bestuurslid de directiebeloning vast.

Samenwerking met directeur Het bestuur omschrijft zijn rollen als volgt: kaderstellend, besluitvormend, sparringpartner, innoverend, stimulerend en controlerend. De directeur is als regel aanwezig bij de bestuursvergaderingen. Het bestuur kan ook besluiten zonder hem te vergaderingen. De directeur heeft geen stemrecht in de bestuursvergaderingen.

Activiteiten bestuur Het bestuur van VSO Nederland kwam in 2013-2014 vier keer in een reguliere vergadering bijeen. Alle keren was de directeur hierbij aanwezig. Jaarverslag VSO Nederland

43


Besluiten Het bestuur nam in het verslagjaar onder meer de volgende formele besluiten:      

goedkeuring Begroting 2013-2014 (maart 2013) goedkeuring Jaarrekening 2012-2013 (oktober 2013) goedkeuring visie en toekomststrategie VSO Nederland (Open Huis) (oktober 2013) herijking salaris directeur (oktober 2013) functiewaardering personeel VSO Nederland (december 2013) interne taakverdeling bestuur (maart 2014)

Onderwerpen Belangrijke onderwerpen op de bestuursagenda waren:     

uitzending en programmaontwikkeling fondsenwerving via Direct Dialogue en partnerschappen met bedrijven en instellingen interne organisatie en samenwerking met VSO Internationaal voorstel meerjarenstrategie voor uitvoering van de visie (besluit in juni 2014) voorstel nieuwe huisvesting VSO Nederland (besluit in juni 2014)

(V.l.r.n. Maud van den Meiracker, Jaap Zeekant, Pieter Marres, Joris Eekhout, Petra Hoogerwerf en Steven Hubeek. Jasmin Beverwijk ontbreekt op de foto.)

Beloning bestuur en directie De bestuursleden van VSO Nederland worden niet bezoldigd. Het bestuur stelt de beloning vast van de directeur. Het bestuur hanteert hierbij de Adviesregeling Beloning Directeuren van Goede Doelen, die brancheorganisatie VFI (Vereniging Fondsenwervende Instellingen) heeft

vastgesteld op basis van het advies van de Commissie Goed Bestuur voor Goede Doelen (de Commissie Wijffels).


44


Overzicht van de bezoldiging van Joris Eekhout, algemeen directeur van VSO Nederland Looptijd Aard van het dienstverband

Onbepaald

Uren

36

Parttimepercentage

100

Periode

01-04-2013 tot 31-03-2014

Brutoloon/-salaris Bezoldiging (EUR)

Vakantiegeld

6.266

Eindejaarsuitkering

7.118

Gratificatie TOTAAL JAARINKOMEN

Werkgeverslasten

78.742

300 92.426

SV-lasten (wg-deel)

4.579

Belastbare vergoedingen/bijtellingen

3.920

Pensioenlasten (wg-deel)

10.185

Overige beloningen op termijn

-

Uitkeringen beëindiging dienstverband

-

TOTAAL BEZOLDIGING 2013-2014 (totaal jaarinkomen inclusief werkgeverslasten)

111.110

De Adviesregeling geeft aan de hand van zwaartecriteria een maximumnorm voor het jaarinkomen van de directeur. Het bestuur heeft, na evaluatie van deze Regeling, besloten de bezoldiging (brutosalaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering, 13/14e maand en variabel jaarinkomen) van de directie met ingang van 1 januari 2014 te maximeren op een bedrag van € 88.094,- in overeenstemming met functiegroep F van de Regeling. Het voor de toetsing aan de VFI-maxima relevante jaarinkomen van de directeur van VSO Nederland bedroeg in 2013-2014 € 92.426. Inclusief werkgeverslasten bedroeg zijn jaarinkomen € 111.110.

4.2

Comité van Aanbeveling

In de samenstelling van ons Comité van Aanbeveling kwam in 2013-2014 geen wijziging Gedurende het hele verslagjaar bestond het Comité uit de volgende personen: prins Bernhard van Oranje-Nassau, Van Vollenhoven de heer dr. F.J.D. Goldschmeding, oprichter Randstad Groep de heer dr. A.J. van Kemenade, minister van Staat de heer mr. W. Meijer, voormalig voorzitter Raad van Commissarissen NS de heer drs. H. Wiegel, voormalig voorzitter Zorgverzekeraars Nederland


45


4.3

Organogram

Het organogram van VSO Nederland op 1 april 2014.


46


4.4

Personeel en vrijwilligers

Bij VSO Nederland werken medewerkers in dienstverband en vrijwilligers samen aan de verwezenlijking van onze doelstelling. Ook zij bewijzen telkens weer de kracht van samenwerking. We vinden het belangrijk zorgvuldig om te gaan met al onze belanghebbenden. Daartoe behoren ook de medewerkers op ons kantoor in Utrecht en de vrijwilligers. Een kleine groep vrijwilligers verricht regelmatig werkzaamheden op kantoor, een grotere groep zet zich op andere wijze in.

Bezetting 15

In 2013-2014 was de gemiddelde bezetting, uitgedrukt in fte's (fulltime-equivalents) , 22 fte's. De gemiddelde bezetting is hiermee gelijk aan die in het vorige boekjaar. Op 31 maart 2014 had VSO Nederland 26 mensen in dienst. Van hen hadden er op dat moment 19 een contract voor onbepaalde tijd. Er waren 20 vrouwen en 6 mannen in dienst. Mutaties In 2013-2014 gingen 6 medewerkers uit dienst en verwelkomden we 5 nieuwe medewerkers.

Medewerkerstevredenheid Ook onder onze medewerkers houden we jaarlijks een tevredenheidsonderzoek. In 2013-2014 bedroeg de respons 92 procent. Uit het onderzoek kwam naar voren, dat de waardering is gestegen op de onderdelen strategie en leiderschap, inspraak, de cultuur binnen VSO en voldoening. De waardering van 'algemene betrokkenheid' bleef gelijk. Op de onderdelen VSO-waarden en management is de waardering licht gedaald. Onze verbeteracties zullen zich richten op de versterking van coachend leidinggeven. Ontwikkeling en mobiliteit staan hierbij centraal. Mooie uitkomsten van het onderzoek zijn dat iedereen VSO aanbeveelt als een goede uitzendorganisatie voor vakdeskundigen, dat iedereen op de hoogte is van de afdelingsdoelstellingen en ook weet wat er van hem (haar) in zijn (haar) functie wordt verwacht. Ziekteverzuim 16 17 In 2013-2014 bedroeg het ziekteverzuim (exclusief zwangerschap) 5,4 procent. De meldingsfrequentie was 1,88. Het verzuim lag dit jaar veel hoger dan vorig jaar (3,4 procent) door langdurige uitval van drie medewerkers. Bij een hen kwam dit door de gevolgen van een verkeersongeluk.

Medezeggenschap De medezeggenschap van medewerkers is bij VSO Nederland geregeld via een Personeelsvertegenwoordiging (PVT). De PVT bestaat uit twee medewerkers, afkomstig van verschillende afdelingen. De PVT overlegt geregeld met zowel de medewerkers als de directeur en de manager Bedrijfsvoering. De frequentie van het overleg hangt af van de onderwerpen die op een bepaald moment spelen. In 2013-2014 heeft de PVT aan de directeur onder meer advies uitgebracht over de herstructurering van de afdeling Recruitment. Ook heeft de PVT in een gesprek met twee bestuursleden de visie van de medewerkers verwoord op de voorgenomen wijziging in het functie- en salarisgebouw.

15

Een fulltime werkweek bedraagt bij VSO Nederland 36 uur. Het aantal verzuimde kalenderdagen t.o.v. het aantal fte’s x 365. 17 Verhouding tussen het aantal verzuimgevallen en het aantal medewerkers. 16


47


Resultaten 2013-2014 Belangrijke doelstellingen in 2013-2014 waren de ontwikkeling van een nieuw functiehuis en uitbreiding van de inzet van vakdeskundigen die zich inzetten als vrijwilliger. Functie- en salarisgebouw Streven voor 2013-2014 was de ontwikkeling en invoering van een functie- en salarisgebouw dat aansluit bij wat gebruikelijk is in de goededoelensector. Alle functies zijn opnieuw beschreven, gewogen en ingedeeld. Hierbij is gebruikgemaakt van de door de VFI opgestelde referentiefuncties en van het indelingsinstrument MNT (Methodische Niveau Toekenning), zoals dit wordt gebruikt binnen de CAO Welzijn die VSO Nederland volgt. Per 1 april 2014 zijn alle medewerkers ingeschaald op het juiste functieniveau en in de juiste salarisschaal. VSO Nederland beschikt nu over een transparant functie- en salarisgebouw dat past binnen de goededoelensector. De nieuwe functiebeschrijvingen zijn helder en up to date. De in de functiebeschrijvingen opgenomen resultaatgebieden zijn realistisch en toekomstgericht. Ze passen in onze Open Huis Visie. Inzet vakdeskundigen In 2013-2014 wilden we 0,75 fte realiseren met de inzet van (teruggekeerde) vakdeskundigen. De werkelijke inzet vertegenwoordigde ruim 2 fte’s, waarmee de streefwaarde ruimschoots is overschreden. Op kantoor ondersteunde een groep van vier vrijwilligers een dag per week ons Programmateam. Drie van hen zijn teruggekeerde VSO-vakdeskundigen. De vrijwilligers schrijven kleine(re) fondsen aan met een verzoek om financiële steun en verzorgen bij honorering van een verzoek ook de verantwoordingsrapportages. Daarnaast verkennen ze mogelijkheden om het werk van VSO ook bij andere fondsen onder de aandacht te brengen. Hun kennis, ervaring en inzet waren bijzonder waardevol. Twee IT- vrijwilligers hebben in 2013-2014 een fondsendatabase ontwikkeld. De administratie van alle aanvragen en rapportages staan nu op één plek overzichtelijk bij elkaar. Ook het werk van deze vrijwilligers heeft bijgedragen aan de kwaliteit van onze organisatie. Circa 55 vrijwilligers hebben zich buiten kantoor ingezet, bijvoorbeeld bij de selectie van vakdeskundigen (35), als trainer (4), voor peer support (7) of bij Meet VSO-bijeenkomsten (circa 10). Baukje Kleinbekman is marketing adviseur. Als VSO-vakdeskundige werkte ze in Ethiopië en Oeganda. Nu werkt ze als vrijwilliger voor VSO Nederland: "Kennis delen helpt! Na twee uitzendingen blijf ik daarom ook in Nederland vanuit mijn vakgebied graag betrokken bij VSO. Om VSO te laten groeien en om Nederland achter de doelstelling van VSO te krijgen: kennisuitwisseling om armoede te bestrijden."


48


4.5

Hoe we omgaan met kosten

VSO Nederland vindt het belangrijk om heel zorgvuldig om te gaan met gelden van donateurs, bedrijfspartners en andere fondsenverstrekkers. Daarom willen we doeltreffend maar ook kostenefficiënt werken. Kosten maken is noodzaak, ook voor een maatschappelijke organisatie als VSO Nederland. We moeten kosten maken om onze doelstellingen op een effectieve en verantwoorde wijze te realiseren, om voldoende fondsen bijeen te (blijven) brengen voor de bestrijding van armoede door kennisuitwisseling, en voor een deugdelijke bedrijfsvoering. Maar degenen die ons geld toevertrouwen, mogen erop rekenen dat we behoedzaam omgaan met deze investeringen in de continuïteit en de kwaliteit van ons werk.

Kosten eigen fondsenwerving In 2013-2014 gaven we € 712.096 aan eigen fondsenwerving uit. Het resultaat van onze eigen fondsenwerving bedroeg € 3.666.143. Het 'kostenpercentage eigen fondsenwerving' - de kosten gedeeld door de baten - komt hiermee uit op 19 procent. In 2012-2013 was dit 25 procent. We investeerden in 2013-2014 vooral in huis-aan-huiswerving. De investeringen hebben niet alleen geleid tot financiële steun. De mensen die we hebben benaderd, weten nu ook meer over het werk van VSO en over ontwikkelingssamenwerking in het algemeen. We verdeelden de investeringen in huis-aan-huiswerving dan ook naar rato over voorlichting (50 procent) en werving (50 procent). Het 'kostenpercentage eigen fondsenwerving' van VSO Nederland voldoet aan de norm die het CBF (Centraal Bureau Fondsenwerving) hiervoor hanteert (25 procent op drie jaar gemiddeld).

Kosten beheer en administratie In 2013-2014 bedroegen de totale kosten voor beheer en administratie € 327.438. Dit is 8 procent van de totale lasten. Het 'kostenpercentage beheer en administratie' is hiermee gelijk aan het percentage in 20122013. Het percentage blijft ruim onder onze eigen norm van 11 procent. De interne norm is gelijk aan het percentage dat VSO hanteert om de kosten van beheer en administratie door te berekenen aan de uit te voeren programma's. Een overzicht van de lastenverdeling over de doelstellingen, de werving van baten en de kosten van beheer en administratie is opgenomen in de Jaarrekening 2013-2014, op pagina 63. Investeringen in bedrijfsvoering VSO Nederland heeft in 2013-2014 geïnvesteerd in ICT: meerdere kleine servers zijn vervangen door twee grote. Hierdoor besparen we op hardware en energie en is het beheer vereenvoudigd. Daarnaast is de oude telefooncentrale vervangen door een nieuwe met meer mogelijkheden, waardoor vooral onze front office veel effectiever kan werken.


49


4.6

Hoe we omgaan met reserves

VSO Nederland besteedt gelden, bestemd voor zijn doelstellingen, zo snel en verantwoord mogelijk. Maar we hebben een 'buffer' nodig voor tijden dat het tegenzit. Bij VSO Nederland fungeert het vrij besteedbaar vermogen als continuïteitsreserve.

Continuïteitsreserve De continuïteitsreserve is bedoeld om negatieve resultaten in de bedrijfsvoering op te vangen en om in tijden van nood te kunnen blijven voldoen aan financiële verplichtingen. Het bestuur van VSO Nederland stelt in overleg met de directie een richtbedrag vast voor de omvang van de continuïteitsreserve. Het bestuur baseert zich daarbij op een actuele risico-inventarisatie waarin de financiële risico’s per VSO-federatielid en de gezamenlijke risico’s in kaart zijn gebracht. Op basis van deze risico-inventarisatie moest VSO Nederland per 31 maart 2014 beschikken over een continuïteitsreserve van ten minste € 994.000. Per 31 maart 2014 bedroeg de continuïteitsreserve € 1.173.142.

Beleggingsbeleid VSO Nederland heeft een risicomijdend beleggingsbeleid. Ook hebben we op dit moment geen directe beleggingen in aandelenfondsen. We handelen hiermee conform de Richtlijn Financieel Beheer van de VFI.

4.7

Hoe we omgaan met risico's

VSO Nederland heeft een maatschappelijke functie. Om onze doelstellingen te realiseren, zetten we financiële middelen in die anderen ons hebben toevertrouwd. Daarom vinden we het heel belangrijk om risico’s op negatieve gebeurtenissen in kaart te brengen. We treffen maatregelen om te voorkomen dat ze zich voordoen, of om ze te beheersen als ze toch plaatsvinden. De omgeving waarin VSO Nederland werkt, is voortdurend in beweging. Ontwikkelingen volgen elkaar snel op, in Nederland en in de wereld. Daarom zijn we voortdurend alert op potentiële risico’s die ertoe kunnen leiden dat we onze doelstellingen niet kunnen verwezenlijken. We houden onze risicoanalyse up to date.

Belangrijkste risico's Hieronder zijn onze belangrijkste risico's, inclusief beheers-maatregelen, beschreven. Onvoldoende spreiding fondsenwerving VSO Nederland is al jaren zeer succesvol in huis-aan-huiswerving en straatwerving. Een groot deel van onze (ongebonden) inkomsten komt via dit kanaal. Daarmee zijn we heel afhankelijk van dit specifieke kanaal. Dit is een risico. Daarom is in ons meerjarenplan diversificatie van de fondsenwerving een prioriteit en investeren we in het uittesten van nieuwe fondsenwervingskanalen en -technieken. Uitval donateurs De betrokkenheid en de bijdragen van onze donateurs zijn heel belangrijk om ons werk te kunnen doen en onze doelstellingen te behalen. Wij werven vooral donateurs 'huis-aan-huis' en 'op straat'. Het percentage geworven donateurs dat vervolgens toch afhaakt (het uitvalpercentage) is bij ons gelijk of zelfs lager dan bij andere goede doelen die gebruikmaken van deze wervingsmethode. Maar juist omdat wij deze benadering op grote schaal hanteren, doen we er alles aan het uitvalpercentage zo laag mogelijk te houden. We investeren in het behoud van bestaande donateurs, in de relatie en de communicatie met hen. We informeren donateurs zo


50


veel mogelijk op maat en betrekken hen bij ons werk. Ook het behoud van donateurs is een speerpunt in ons meerjarenplan. Veranderde aanpak kernactiviteit De afgelopen jaren heeft VSO gewerkt aan een herziening van de aanpak van zijn kernactiviteit: de uitzending van vakdeskundigen. De nieuwe manier van werken is bedoeld om de resultaten en de kwaliteit van VSO te verbeteren en onze efficiëntie en flexibiliteit te vergroten. In 2013-2014 is wereldwijd een begin gemaakt met de invoering van nieuwe werkprocessen, medio 2014 wordt de implementatie voltooid. Door de vernieuwde website, de online assessment methodiek en de E-learning-modules die VSO het afgelopen jaar ontwikkelde, is het mogelijk om vakdeskundigen van over de hele wereld te werven. Conform de People First-strategie zal VSO meer doen in minder landen, worden internationale vakdeskundigen alleen ingezet als er echt een kenniskloof is, en werken we steeds vaker met lokale vakdeskundigen. Bovendien hebben de VSO-landenkantoren voortaan een grotere eigen verantwoordelijkheid voor de werving van fondsen voor de projecten van lokale organisaties. VSO vult aanvragen pas in als er financiering is voor het project. Voor VSO Nederland betekenen de wijzigingen dat het aantal vacatures dat we kunnen invullen kleiner wordt en ook dat het vacatures zijn voor deskundigen met heel specialistische kennis. Daarnaast zijn er grotere schommelingen in het aantal vacatures en zijn de aanvragen diverser geworden. Onze aanpak van werving en selectie hebben we hierop aangepast. We richten ons nu op de vorming van een talent pool van de juiste omvang en samenstelling, waaruit we aanvragen kunnen invullen zodra deze binnenkomen. Als het aantal uitzendingen door VSO Nederland structureel lager wordt, dan kan dit op termijn ook gevolgen hebben voor de bezetting. Daarom streven we naar een (meer) flexibele organisatiestructuur waarmee we beter kunnen inspelen op schommelingen in het aantal uitzendingen en projecten. Er is de afgelopen jaren meer veranderd dan alleen het proces rondom de uitzending van vakdeskundigen. Mede door de economische crisis maar ook door maatschappelijke ontwikkelingen is de markt voor goede doelen ongunstiger dan voorheen. Een derde verandering is dat VSO Nederland geen bijdrage meer krijgt van VSO Internationaal. In antwoord op deze ontwikkelingen hebben we in 2013-2014 een nieuwe (toekomst)visie ontwikkeld. Deze Open Huis-visie wordt in 2014-2015 uitgewerkt in een nieuw business plan. Vaststaat dat VSO Nederland meer zal gaan samenwerken met andere maatschappelijke organisaties en meer zal gaan fungeren als katalysator en 'verbinder' van initiatieven uit verschillende sectoren van de samenleving.


51


5

Verantwoordingsverklaring 2013 – 2014

Het bestuur van VSO Nederland onderschrijft de principes van Goed Bestuur die zijn vastgelegd in de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen (Vereniging Fondsenwervende Instellingen, 2005) en die het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) in 2008 heeft opgenomen in het Reglement CBF-Keur. Goed Bestuur bij Goede Doelen voldoet aan de drie beginselen:   

een duidelijke scheiding tussen 'toezicht houden' en 'besturen' of 'uitvoeren' een doeltreffende en doelmatige besteding van middelen een optimale relatie (nastreven) met alle belanghebbenden, in het bijzonder als het gaat om informatievoorziening en de behandeling van wensen, vragen en klachten.

Scheiding toezicht houden, besturen en uitvoeren Bij VSO Nederland heeft het bestuur een gecombineerde toezichts- en bestuursfunctie. De (titulaire) directeur is verantwoordelijk voor zowel de voorbereiding als de uitvoering van plannen en beleid. Hij legt verantwoording af aan het bestuur. Zijn taken zijn beschreven in het Directiereglement en zijn ook vastgelegd in een volmacht die is gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Het bestuur beoordeelt de plannen en het beleid en stelt deze vast. Hiermee is het bestuur eindverantwoordelijk en aansprakelijk voor de gang van zaken binnen de organisatie.

Optimale besteding van middelen VSO Nederland spant zich voortdurend in om zo doeltreffend en zo doelmatig mogelijk te werken. Richting geven aan doelstellingen 



VSO Nederland werkt met een meerjarenstrategie, die deels is gebaseerd op de strategie van de internationale VSO-federatie. De meerjarenstrategie is vertaald in een meerjarenbeleidsplan en een meerjarenbegroting. Deze dienen als uitgangspunt bij de opstelling van jaarplannen en jaarbegrotingen. In de jaarplannen staan specifieke, meetbare doelstellingen. De meerjarenstrategie, de meerjaren- en jaarplannen en de daaraan gekoppelde begrotingen worden opgesteld door de directeur. Het bestuur stelt ze vervolgens vast.

Uitvoering, monitoring en bijstelling  





De doelstellingen in het algemene jaarplan van VSO Nederland worden per afdeling verder uitgewerkt. De (meeste) doelstellingen op organisatie- en afdelingsniveau zijn meetbaar, doordat kern-prestatieindicatoren (KPI's) zijn bepaald waaraan streefwaarden gekoppeld zijn. De voortgang op alle KPI’s wordt maandelijks besproken door het managementteam. Daarnaast bespreekt de directeur de voortgang elk kwartaal met het bestuur. Als hiertoe aanleiding is, worden ofwel de doelen bijgesteld ofwel extra maatregelen getroffen om ze alsnog te verwezenlijken. Onderdeel van de KPI’s zijn interne en externe klanttevredenheid en de uitvoering van de projecten in ontwikkelingslanden. Specifieke informatie over de voortgang van projecten staat in een monitoring- en evaluatieprotocol dat wordt opgesteld in overleg met de donor en het betrokken VSO-landenkantoor. Voor ieder project maken we een protocol op maat met daarin onder meer de rapportage-eisen en -momenten. VSO Nederland monitort de voortgang van projecten in ontwikkelingslanden aan de hand van de vierjaarlijkse financiële rapportages van de uitvoerende VSO-landenkantoren. Daarnaast wordt elk project jaarlijks gecontroleerd. Als de conclusies hiertoe aanleiding geven, worden het budget en/of de doelstellingen aangepast.


52




  



De landenkantoren leveren ook periodiek een evaluatierapportage aan, waarin per project de belangrijkste leerpunten staan. Deze leerpunten worden meegenomen in toekomstige projecten. Het managementteam evalueert elk jaar de resultaten die in de projecten zijn bereikt. Dit gebeurt onder meer aan de hand van de KPI's. Ook de uitkomsten van deze evaluatie kunnen leiden tot bijstelling van budgetten en/of doelstellingen. Over aanpassingen wordt altijd overlegd met het betrokken landenkantoor en de lokale partner(s). De afdeling Programma’s legt alle 'geleerde lessen' en de daaruit gevolgde acties vast. De uitkomsten van de evaluaties worden meegenomen in het eerstvolgende jaarplan. De meerjarenstrategie wordt geanalyseerd in een periodieke 'meerjarenanalyse'. VSO Nederland waarborgt de naleving van de overeengekomen kwaliteitseisen in een kwaliteitsmanagementsysteem dat is gecertificeerd volgens de ISO 9001: 2008-norm. We controleren de handhaving van onze kwaliteit met interne audits. Daarnaast voert Lloyds Register Quality Assurance, ons ISOcertificeringsbureau, periodiek een externe audit uit. Zo werken we aan een voortdurende verbetering van onze interne processen en klanttevredenheid. De manager Bedrijfsvoering en de directeur houden toezicht hierop. In het jaarverslag, dat wordt vastgesteld door het bestuur, legt de directeur verantwoording af over het gevoerde beleid en de besteding van de financiële middelen. Het jaarverslag wordt gepubliceerd in combinatie met de jaarrekening, die eveneens door het bestuur wordt vastgesteld. Het jaarverslag is goedgekeurd door het bestuur. De jaarrekening wordt gecontroleerd door een externe accountant (Dubois & Co). De accountant heeft op 14 augustus 2014 een goedkeurende verklaring verstrekt bij de Jaarrekening 2013-2014 van VSO Nederland.

Omgang met belanghebbenden VSO Nederland hecht grote waarde aan een open en respectvolle communicatie met alle belanghebbenden. Belanghebbenden VSO Nederland VSO Nederland onderscheidt de volgende groepen belanghebbenden:      

lokale partnerorganisaties en VSO-landenkantoren in Afrika en Azië vakdeskundigen: mensen die VSO Nederland (mogelijk) uitzendt (potentiële) bedrijfspartners bedrijfsfondsen, subsidieverstrekkers en overheden onze actieve 'achterban': (incidentele en vaste) donateurs, schenkers, vrijwilligers en deskundigen die ons op pro bono basis terzijde staan in Nederland het algemene publiek: alle Nederlanders en in het bijzonder de doelgroepen waarop VSO Nederland zijn voorlichting richt.

Informatievoorziening aan belanghebbenden Elk jaar maakt VSO Nederland een communicatiejaarplan. Hierin staat welke communicatiemiddelen we inzetten om de verschillende groepen belanghebbenden te informeren:    

Met lokale partnerorganisaties en VSO-landenkantoren hebben medewerkers van VSO Nederland geregeld een-op-een-contact over projecten en ontwikkelingen. Potentiële VSO-vakdeskundigen ontvangen Wereldbaan, een digitale nieuwsbrief met verhalen en vacatures. Uitgezonden en teruggekeerde VSO-vakdeskundigen ontvangen Wereldnieuws, een digitale nieuwsbrief met verhalen van collega’s en informatie over de laatste ontwikkelingen bij VSO. Bedrijfspartners informeren we met brochures, een informatiefilm op internet en beschrijvingen van projecten die we met bedrijvenpartners uitvoeren.


53


 

 

Bedrijfsfondsen en subsidieverstrekkers ontvangen verantwoordingsrapportages op maat en het jaarverslag. Particuliere donateurs worden geïnformeerd in Lifechanges, een magazine dat twee keer per jaar verschijnt, in de digitale nieuwsbrief Wereldwijs die vier keer per jaar wordt verstuurd, en in het jaarverslag. Medewerkers en vakdeskundigen worden stelselmatig 'bijgepraat' over resultaten en ontwikkelingen. Het algemene publiek informeren we onder meer via de media, op voorlichtingsbijeenkomsten, bij huis-aan-huiswerving en op onze website.

Vrijwilligersbeleid In 2012 heeft VSO Nederland zijn vrijwilligersbeleid geactualiseerd. Met ons vrijwilligersbeleid beogen we de (rechts)positie van vrijwilligers te waarborgen, duidelijkheid te bieden aan zowel vrijwilligers als andere betrokkenen en te zorgen voor de continuïteit van de vrijwillige inzet. Zoals de Code Goed Bestuur Goede Doelen dit voorschrijft, hebben we beschreven welke activiteiten vrijwilligers kunnen uitvoeren en welke niet. We hebben ook vastgelegd hoe we omgaan met aspirant-vrijwilligers, hoe we vrijwilligers informeren en hoe we met hen over hun inbreng communiceren. Medezeggenschap De medezeggenschap van medewerkers is bij VSO Nederland geregeld via een Personeelsvertegenwoordiging (PVT). Klachten, ideeën en wensen VSO Nederland neemt klachten, ideeën en wensen van belanghebbenden altijd serieus: We hebben een speciale klachtenregeling. Die staat ook op onze website. We registreren elke klacht. Alle klachten worden afgehandeld conform onze interne kwaliteitsrichtlijnen. VSO kent drie categorieën klachten: algemene klachten, klachten van vakdeskundigen en klachten van donateurs. Algemene klachten Er zijn in 2013-2014 geen algemene klachten binnengekomen. Evenmin hebben medewerkers zich met een klacht tot de vertrouwenspersoon gewend. Klachten van vakdeskundigen In 2013-2014 ontving VSO Nederland slechts één klacht van een vakdeskundige. De klacht betrof de procedures en voorwaarden van VSO en onze communicatie hierover. Klachten van donateurs Het aantal klachten van donateurs is in 2013-2014 gestegen naar 190. In 2010-2011 ontvingen we 82 klachten, in 2012-2013 waren het er 131. Het is aannemelijk dat de stijging van het aantal klachten deels samenhangt met de groei van ons donateursbestand, maar we hebben ook andere oorzaken in kaart gebracht. Uit een benchmark met andere goede doelen blijkt, dat VSO Nederland opmerkingen van donateurs al snel benoemt en registreert als klachten. Daar hebben we een reden voor: voor ons zijn 'klachten' feedback, ze bieden ons de mogelijkheid ons werk te verbeteren. Daarom streven we niet primair naar zo min mogelijk klachten, we willen vooral zorgvuldig reageren op de feedback van donateurs. Daarnaast maken we veel gebruik van huis-aanhuiswerving, een methode die klachtengevoelig is.

Tevredenheidsonderzoek Jaarlijks meten we in een klanttevredenheidsonderzoek of de verschillende groepen belanghebbenden onze communicatie als adequaat ervaren. Opmerkingen en suggesties die uit het onderzoek voortkomen, gebruiken we voor verbetering van onze communicatie en onze dienstverlening. Jaarverslag VSO Nederland

54


Methodes van resultaat meting VSO werkt voortdurend aan de verbetering van zijn toetsingsinstrumenten. De belangrijkste hiervan zijn de Annual Partnership Review (APR) en de Partnership Monitoring and Learning Tool (PMLT). Met deze instrumenten toetst VSO bij zijn lokale partners de doelstellingen van het partnerschap, de gerealiseerde capaciteitsopbouw, de impact van het programma en de opgedane ervaringen om zo feedback en leerpunten te vergaren die kunnen worden benut voor bijstelling en verbetering van het programma. Resultaatgegevens Op dit moment zijn de APR en de PMLT ook de belangrijkste kanalen voor de verkrijging van de resultaatgegevens van lokale partners die VSO aan donateurs, donoren en andere fondsenverstrekkers rapporteert. Om de kwaliteit en de consistentie van deze gegevens te verbeteren zijn in 2013-2014 definities en methodieken gestandaardiseerd. Ook zijn protocollen herzien, zodat dubbele of niet verifieerbare gegevens sneller worden gesignaleerd en verwijderd. Daarnaast zijn mensen ter plekke getraind om goed om te gaan met de aanpassingen. Sterke verbetering De doorlopende inspanningen van VSO om de kwaliteit van gegevens te verbeteren, hebben hun vruchten afgeworpen. De monitoring- en evaluatiesystemen van de lokale partners zijn met name in het afgelopen jaar sterk verbeterd. Processen zijn aangescherpt en hetzelfde geldt voor de uitvoering ervan, waardoor veel duidelijker is geworden welke input heeft geleid tot welke (directe) resultaten, effecten en maatschappelijke impact, en waardoor de partners nu veel accuratere gegevens aanleveren. Dit neemt niet weg dat er nog altijd ruimte voor verbetering is. VSO streeft ernaar doeltreffende monitoring en evaluatie te integreren in al zijn activiteiten en in zijn hele organisatie, inclusief de landenkantoren. Gegevens 2013-2014 Uit externe analyse blijkt dat de gegevens uit de PMLT over 2013-2014 een betrouwbaarheid hebben van 84 procent wat betreft input, van 70 procent wat betreft de bereikte resultaten bij intermediate beneficiaries (bijvoorbeeld scholen of klinieken), en van 77 procent als het gaat om wat is bereikt bij degenen om wie het uiteindelijk gaat, de mensen in arme gemeenschappen.


55


6

Op weg naar de toekomst

De wereld verandert, het werk van VSO verandert mee. Maar armoedebestrijding door kennisuitwisseling blijft actueel, hoe die ook wordt ingevuld. Onze doelen voor de middellange termijn zijn vastgelegd in een meerjarenplan. Onze jaarplannen met doelen voor de kortere termijn zijn hiervan afgeleid.

6.1

Doelen voor de middellange termijn

In 2014-2015 werken we de Open Huis-visie die we in 2013-2014 hebben ontwikkeld, uit in een meerjarenstrategie en een meerjarenplan met concrete doelstellingen. De contouren van de strategie zijn nu al duidelijk: 





VSO Nederland wil zich ontwikkelen tot een organisatie die initiatieven uit de samenleving om armoede te bestrijden door kennis te delen, met elkaar verbindt en de uitvoering ervan ondersteunt. Daarvoor zetten we onze specifieke expertise en ons netwerk in. We willen een 'open huis' bieden aan particulieren, bedrijven en organisaties met goede ideeën en ze met elkaar en andere partijen in contact brengen. VSO Nederland vervult hierin steeds meer een 'makelaarsrol'. Ook zullen we steeds meer gaan samenwerken met andere (non-gouvernementele) organisaties die actief zijn in landen waar VSO actief is. Samenwerking in projecten vergroot de impact van onze inspanningen. Een andere optie voor samenwerking is het gezamenlijk aanvragen van subsidie. Het EU Aid Volunteersinitiatief van de Europese Commissie is hiervoor een interessante mogelijkheid. VSO Nederland deed mee in de twee proefprojecten voor dit initiatief en was ook betrokken bij de totstandkoming van het definitieve voorstel aan de Europese Commissie. Daarnaast zullen we blijven investeren in partnerschappen met bedrijven, in de samenwerking met fondsen en stichtingen, en in de steun van donateurs. VSO Nederland wil een draagvlakorganisatie zijn.

6.2

Doelen 2014-2015

Open Huis Voor het Open Huis dat ons voor ogen staat, leggen we in 2014-2015 het fundament: 





We willen in Nederland bekend staan en gewaardeerd worden als dé organisatie die armoede bestrijdt met vrijwillige inzet van vakdeskundigheid. Vooral via internet en social media zullen we de mogelijkheden om actief mee te werken aan de terugdringing van extreme armoede uitdrukkelijk onder de aandacht brengen van vakdeskundigen. We streven naar een zich snel uitbreidende community van betrokken en gedreven belanghebbenden en sympathisanten, die ons werk uitdragen. Om deze community te realiseren, investeren we in naamsbekendheid, bijvoorbeeld door meer inzet van social media en andere communicatiekanalen, en bieden we mensen mogelijkheden op maat om ons werk te steunen. Om vakdeskundigen, donateurs, bedrijven en organisaties te boeien en te binden, moeten we weten wat ze belangrijk vinden, wat hun behoeften en verwachtingen zijn. Daarom investeren we in marktonderzoek, waarbij we kijken naar de verschillende doelgroepen. De bevindingen helpen ons meer maatwerk te leveren in de benadering van afzonderlijke doelgroepen.


56


Inzet en werving van vakdeskundigen 







18

Samen met VSO Internationaal, andere ngo’s en bedrijfspartners ontwikkelen we programma’s waarin vakdeskundigen, ngo’s en bedrijven hun expertise bundelen en die daardoor donoren vertrouwen inboezemen. Met onze huidige pool van vakdeskundigen en de bestaande bedrijfspartners zullen we ons in eerste instantie vooral richten op de arbeidsmogelijkheden voor jongeren, (beroeps)onderwijs, bestaanszekerheid 19 en de omgang met klimaatverandering, en op twinning in de gezondheidszorg. VSO Nederland wil niet alleen bemiddelen in de inzet van vakdeskundigen voor VSO-programma's, maar ook voor programma’s van andere actoren op het gebied van internationale samenwerking, bijvoorbeeld ngo’s en bedrijven. Dit laatste doen we bij voorkeur binnen de VSO-landenprogramma's, maar als het niet anders kan, ook daarbuiten. We willen onze specifieke expertise inzetten voor de vorming van een extra pool van vakdeskundigen die inzetbaar zijn voor andere ngo’s die zich inzetten voor armoedebestrijding, en voor bedrijven die invulling willen geven aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemerschap. Ons streven is dat steeds meer organisaties en bedrijven gebruik gaan maken van deze pool. We willen nóg doeltreffender worden in de werving van vakdeskundigen in Nederland. Daarom gaan we hiervoor, samen met kennis- en bedrijfspartners, nieuwe methoden en instrumenten ontwikkelen.

Werving van fondsen 



Het is belangrijk dat we voor ons werk blijven beschikken over voldoende ongeoormerkte fondsen. Daarom investeren we in onder meer donordiversificatie, het behoud van donoren en donateurs, innovatie door samenwerking met kennispartners, en fondsenwerving. Onder meer met impactonderzoek zullen we de doeltreffendheid en de doelmatigheid van onze aanpak onderbouwen en onder de aandacht brengen van institutionele en andere fondsenverstrekkers.

Organisatie We willen VSO Nederland ondernemender en wendbaarder maken. Dit doen we door aanscherping van onze werkwijze en door vergroting van onze efficiëntie.

Doelen 2014-2015 VSO Internationaal Voor de vier focusgebieden heeft VSO onder meer de volgende doelstellingen: Onderwijs VSO richt zich met zijn onderwijsprogramma’s nadrukkelijk op betere onderwijskansen voor de allerarmste, meest uitgesloten kinderen en jongeren. VSO doet dit door bij te dragen aan vergroting van het aantal gekwalificeerde, goed opgeleide leerkrachten, aan versterking van leiderschap en management bij onderwijsinstellingen, aan een grotere betrokkenheid van lokale gemeenschappen en aan een betere kwaliteit van het onderwijs en van onderwijsbeleid. VSO zet daarbij nadrukkelijk in op de werving van lokale vakdeskundigen. Daarnaast wil VSO bereiken dat er meer aandacht komt voor onderzoek, onder meer naar de mogelijkheden én uitdagingen van ICT, en voor advocacy. Ook streeft VSO voor 2014-2015 naar toetsing en 20 validering van de theory of change (de interventielogica) .

18

Niet-gouvernementele organisaties. Samenwerking tussen twee vergelijkbare organisaties of instellingen in Nederland en in het Zuiden. 20 Een theory of change wordt gebruikt om in kaart te brengen hoe een interventie leidt tot verandering of het beoogde resultaat. 19


57


Gezondheidszorg Ook op het gebied van gezondheidszorg gaat de aandacht van VSO primair uit naar de degenen die het meest achtergesteld zijn. VSO werkt eraan mee dat ook zij toegang krijgen tot goede moederen kindzorg, tot voorzieningen voor seksuele en reproductieve gezondheid en tot dienstverlening op het gebied van hiv en aids. Dit gebeurt onder meer door bij te dragen aan professionalisering van de gezondheidszorg en door gemeenschappen te betrekken bij de zorg voor kwetsbare kinderen en volwassenen. VSO wil ook steeds beter kunnen aantonen hoeveel impact de inzet van vakdeskundigen heeft. Op langere termijn dragen de inspanningen van VSO onder meer bij aan verlaging van de moederen kindersterfte en een betere preventie en behandeling van hiv-infecties. Bestaanszekerheid De bestaanszekerheidsprogramma’s van VSO richten zich op de gevolgen van klimaatverandering en rampen op ecosystemen en daarmee op lokale gemeenschappen, en daarnaast op versterking van de sociaaleconomische positie van achtergestelde gemeenschappen en groepen. VSO draagt eraan bij dat gemeenschappen beter leren omgaan met hun natuurlijke omgeving, dat er meer aandacht komt voor duurzaamheid van productieprocessen, dat voor producten een eerlijke prijs wordt betaald en dat arbeidsomstandigheden verbeteren. Zo werkt VSO eraan mee dat arme gemeenschappen economisch sterker en weerbaarder worden. Participatie en bestuur Ook in 2014-2015 ondersteunt VSO de ontwikkeling van beleid, systemen, structuren en praktijken die erin voorzien dat achtergestelde mensen en groepen zeggenschap hebben in beslissingen die van invloed zijn op hun leven. Op het gebied van participatie en bestuur gaat VSO best practices identificeren en een theory of change opstellen.


58


6.3

Financiële begroting 2014-2015

Budget 01.04.2014 31.03.2015 Baten Baten uit eigen fondsenwerving Subsidies van overheden Inkomsten uit beleggingen (rente) Overige baten

€ 4.553.787 201.705 10.000 0

Som der baten

4.765.492

Lasten Besteed aan doelstellingen 1. Onderwijs 2. Hiv en aids 3. Mensen met een handicap 4. Gezondheidszorg 5. Bestaanszekerheid 6. Participatie en bestuur 7. MVO Partnerschappen 8. Voorlichting Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten verkrijging subsidies van overheden Kosten van beleggingen Kosten overige baten

1.153.836 69.255 51.941 259.705 471.346 426.023 307.956 808.627 3.548.689 74% 770.019 0 0 0 770.019 16%

Beheer en administratie Kosten beheer en administratie

439.171 439.171 9% 4.757.880

Som der lasten

Resultaat


7.612

59


7

Jaarrekening 2013 – 2014

7.1

Balans per 31 maart 2014

Activa

31.03.2014 €

31.03.2013 €

Vaste activa Materiële vaste activa Vlottende activa Rekening-courant VSO International Overige vorderingen en overlopende activa

59.798

11.989 241.196

52.351

161.510 253.184

Liquide middelen

161.510

1.513.034

1.389.202

1.826.016

1.603.063

Passiva Reserves Continuïteitsreserves Bestemmingsfonds

1.173.142 0

Egalisatiereserve vaste activa Kortlopende schulden Crediteuren Belastingen en sociale verzekeringen Rekening-courant VSO International Overige schulden en overlopende passiva

1.065.658 0 1.173.142

1.065.658

31.724

42.531

196.979 62.704 0 361.467

71.224 63.577 50.954 309.119 621.150 1.826.016


60

494.874 1.603.063


7.2

Staat van Baten en Lasten over het boekjaar 2013-2014

Baten

Boekjaar 01.04.2013 31.03.2014

Budget 01.04.2013 31.03.2014 €

Baten uit eigen fondsenwerving Subsidies van overheden Inkomsten uit beleggingen (rente) Overige baten

Boekjaar 01.04.2012 31.03.2013 €

€

3.666.143 212.411

3.800.179 141.259

3.600.537 630.589

10.663 96.764

5.000 25.000

15.101 919.844

Som der baten

3.985.981

3.971.438

5.166.071

Lasten Besteed aan doelstellingen 1. Onderwijs 2. Gezondheidszorg 3. Bestaanszekerheid 4. Participatie en bestuur 5. MVO-partnerschappen 6. Voorlichting

998.763 277.518 268.830 297.505 221.894 774.453

1.140.334 353.665 240.604 216.544 184.145 695.937 2.838.962

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten verkrijging subsidies van overheden Kosten van beleggingen Kosten overige baten

2.831.229

684.773

907.318

0 0 0

50.000 0 0

29.314 0 0

327.438

Som der lasten Resultaat Toevoeging / onttrekking aan continuïteitsreserve Toevoeging aan bestemmingsfonds

734.773

382.937

936.632

369.567

327.438

382.937

369.567

3.878.497

3.948.939

4.853.328

107.484

22.499

312.743

107.484

22.499

312.743

0 107.484

0 22.499

0 312.743

2013-2014

2012-2013

71%

69%

19%

25%

8%

8%

De kosten besteed aan doelstellingen als percentage van de totale inkomsten De kosten eigen fondsenwerving als percentage van inkomsten eigen fondsenwerving De kosten beheer en administratie als percentage van som der lasten


3.547.129

712.096

712.096 Beheer en administratie Kosten beheer en administratie

997.783 789.207 227.473 204.725 353.722 974.219

61


7.3

Kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode 2013-2014

2012-2013 €

€

Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat Afschrijvingen Mutaties werkkapitaal

107.484 24.463 34.602

312.743 19.631 94.986 166.549

427.360

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen Egalisatiereserve materiële vaste activa

-31.910 -10.807

Toename liquide middelen

Liquide middelen per 1 april 2012 resp. 2011 Liquide middelen per 31 maart 2013 resp. 2012

-42.717

-6.589

123.832

420.771

1.389.202 1.513.034

Toename liquide middelen

7.4

-27.516 20.927

968.431 1.389.202

123.832

420.771

Waarderingsgrondslagen

Algemeen VSO Nederland heeft de jaarrekening ingericht conform de Richtlijn 650 voor de verslaggeving door fondsenwervende instellingen. De financiële gegevens van Stichting VSO Fonds worden ook in deze jaarrekening betrokken. De samenstelling van het bestuur van VSO Fonds is dezelfde als die van Stichting VSO Nederland. Activa en passiva en de bepaling van het resultaat worden gewaardeerd op basis van historische kosten. Activa en passiva zijn opgenomen tegen nominale waarde, tenzij bij het balanshoofd anders wordt vermeld. Baten en lasten rekenen we toe aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Winsten nemen we alleen op voor zover we deze op de balansdatum hebben gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden vóór het einde van het verslagjaar, nemen we mee als ze vóór het opmaken van de jaarrekening bekend zijn. De baten uit legaten worden opgenomen in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld.


62


Algemene grondslagen van de jaarrekening Omrekening van vreemde valuta Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta rekenen we om tegen de koers per balansdatum. Als we het koersrisico hebben afgedekt, waarderen we tegen de overeengekomen termijnkoersen. Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode zijn in de jaarrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling. De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen staan in de Staat van Baten en Lasten. Materiële vaste activa We waarderen materiële vaste activa tegen aanschafprijs verminderd met de afschrijvingen. Investeringen worden gedaan met de middelen die VSO daarvoor beschikbaar heeft gesteld. Deze middelen zijn door middel van een egalisatiereserve op de balans gepassiveerd. Deze egalisatiereserve verminderen we met de jaarlijkse afschrijvingen. De investeringen zijn geactiveerd tegen de aanschafwaarde verminderd met afschrijvingen. De actuele waarde van de materiële vaste activa is gelijk aan de boekwaarde. Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Eventuele voorzieningen voor oninbaarheid zijn daarop in mindering gebracht.

7.5

Toelichting op de jaarrekening

Oprichting en doelstelling Stichting VSO Nederland is opgericht op 22 september 1989 en heeft tot doel armoede, achterstand en maatschappelijke uitsluiting in ontwikkelingslanden te bestrijden. De stichting wil dit onder andere bereiken door het versterken van kennis en capaciteit van mensen, organisaties en overheden die zich inzetten voor dit doel, en door het geven van voorlichting en het doen van onderzoek.

Adres Stichting VSO Nederland Herculesplein 8 3584 AA UTRECHT Voor Stichting VSO Fonds gelden dezelfde adresgegevens.

Middelen De stichting haalt haar middelen uit:    

subsidies; schenkingen, giften, erfstellingen en legaten; bijdragen en donaties van derden en begunstigers; andere baten.

Winst maken is geen doelstelling van de stichting.

Niet in de balans opgenomen verplichtingen Op 1 januari 2009 is VSO Nederland een nieuw huurcontract aangegaan voor een kantoorruimte op Herculesplein 8 te Utrecht voor een periode van vijf jaar. De jaarhuur voor het komend boekjaar bedraagt ongeveer € 147.000. VSO Nederland heeft het huurcontract inmiddels opgezegd per 31 december 2014. Verder heeft VSO Nederland voor het komende jaar een huurverplichting met betrekking tot de kopieerapparaten van € 11.500.


63


7.6

Toelichting op de balans per 31 maart 2014

Activa (in euro's) Vaste activa Materiële vaste activa

Boekwaarde per 1 april Investeringen Afschrijvingen Boekwaarde per 31 maart

31.03.2014 € 52.351 31.910 84.261 24.463 59.798

31.03.2013 € 44.466 27.516 71.982 19.631 52.351

De totale aanschafwaarde van de materiële vaste activa bedraagt € 163.625. De cumulatieve afschrijvingen bedragen € 103.825. De verzekerde waarde van de materiële vaste activa is € 282.900. Vlottende activa Rekening-courant VSO Internationaal Vordering op VSO Internationaal

31.03.2014 11.989

31.03.2013 € 0

Over de vordering in rekening-courant is geen rente berekend.

Overige vorderingen en overlopende activa

Vooruitbetaald aan programmakantoren Waarborg huur Nog te ontvangen programmagelden MVO partnerschap fondsen Particulierenfondsen Rente Huur Vooruitbetaalde pensioenpremie Overige

Liquide middelen Spaartegoeden ING Bank Rekening-courant bank Kas

31.03.2014 €

31.03.2013 €

41.951 46.953 26.328 48.907 2.507 53.048 404 21.098 241.196

9.081 46.954 19.439 8.500 10.906 3.704 50.996 11.930 161.510

31.03.2014 € 1.383.954 128.661 419 1.513.034

31.03.2013 € 1.362.213 26.950 39 1.389.202

De liquide middelen zijn direct opeisbaar.


64


Passiva (in euro's) Reserves Continuïteitsreserve Per 1 april Mutaties bestemmingsfonds Resultaat Per 31 maart

31.03.2014 €

31.03.2013 €

1.065.658 0 107.484 1.173.142

752.915 0 312.743 1.065.658

31.03.2014 €

31.03.2013 €

42.531 42.531 10.807 31.724

21.604 27.516 49.120 6.589 42.531

Egalisatiereserve materiële vaste activa

Boekwaarde per 1 april Investeringen Afschrijvingen Boekwaarde per 31 maart

De egalisatiereserve is gevormd voor investeringen die door VSO Internationaal beschikbaar zijn gesteld. Deze investeringen zijn in de vorm van een egalisatiereserve op de balans gepassiveerd. De egalisatiereserve valt jaarlijks vrij met de afschrijvingen ten gunste van de staat van baten en lasten. Kortlopende schulden Belastingen en sociale verzekeringen

Belastingen Sociale verzekeringen Pensioen

31.03.2014 € 37.768 24.936 0 62.704

31.03.2013 € 37.063 25.479 1.036 63.578

31.03.2014

31.03.2013 € 50.954

Rekening-courant VSO Internationaal

Schuld aan VSO Internationaal

0

Over de schuld in rekening-courant is geen rente berekend.


65


Overige schulden en overlopende passiva 31.03.2014 €

31.03.2013 €

Vooruitontvangen subsidie overheid Overige verplichtingen aan programmakantoren

114.405

51.343

6.656

21.335

Vakantiegeld, -dagen en eindejaarsuitkering

140.368

Vooruitontvangen programmagelden Huisvestingskosten

53.030

Accountantskosten

13.950

Voorziening herstructurering

22.393

Overige

10.664

20.511

361.467

309.119

Voorziening herstructurering Boekwaarde per 1 april Dotaties in het boekjaar Boekwaarde per 31 maart

147.330

0

30.750 20.000 17.850 0

0 22.393 22.393

0 0 0

In 2013-2014 is het wervings- en matchingsproces van vakdeskundigen verder geoptimaliseerd, waardoor de functie van trainer kwam te vervallen. De mogelijke toekomstige kosten van doorbetaling van salaris van het sociaal plan zijn opgenomen onder de voorziening herstructurering. De dotatie is opgenomen onder de salariskosten.

7.7

Toelichting op de Staat van Baten en Lasten per 31-3-2014

Baten (in euro's)

Baten uit eigen fondsenwerving Bijdrage particuliere donateurs Bijdrage MVO-partnerschappen Bijdrage bedrijfsfondsen Bijdrage particulierenfondsen Legaten Overige bijdragen Totaal


Boekjaar 2013-2014 €

Budget 2013-2014 €


3.139.770 250.672 161.289 89.755 24.657

3.054.679 364.500 281.000 100.000 -

2.654.499 352.211 154.705 70.450 316.971 51.701

3.666.143

3.800.179

3.600.537

66



Budget 2013-2014 €


Subsidies van overheden Bijdrage PSO Bijdrage Europese Unie Bijdrage SBOS

52.675 159.736

141.259

346.279 123.470 160.840

Totaal

212.411

141.259

630.589


Budget 2013-2014 €


Inkomsten uit beleggingen (rente) Rente op banktegoeden

10.663

5.000

15.101

Overige baten Bijdrage VSO International

96.764

25.000

919.844

Boekjaar 2013-2014

Budget 2013-2014

Boekjaar 2012-2013

Lasten (in euro's) Totale lasten

1. Personeelskosten 2. Directe bijdrage 3. Communicatie 4. Huisvestingskosten 5. Overige kosten


1.455.232 2.098.418 24.241 188.462 112.143

1.421.392 2.103.080 35.000 200.163 189.305

1.373.091 3.110.177 48.698 195.353 126.009

3.878.497

3.948.940

4.853.328

67


7.8

Toelichting op de lastenverdeling

Hieronder volgt een specificatie van alle bovengenoemde lasten. De personeelskosten ad € 1.455.232 zijn opgenomen, inclusief de directe personeelskosten voor de realisatie van uitzendingen en programma’s. Deze bedragen respectievelijk € 625.750 en € 392.912. De directe kosten betreffen alle overige directe kosten, niet zijnde personeelskosten. In het totaalbedrag van € 2.098.418 zijn opgenomen de kosten voor uitzendingen ad € 175.472 en kosten ad € 421.089 voor het (blijven) bijdragen aan de capaciteitsversterking van partnerorganisaties van VSO en eventueel, in samenwerking met VSO, van andere lokale organisaties. De totale kosten van uitzendingen bedragen € 940.906 en de totale kosten van de capaciteitsversterking van organisaties € 901.710. Voor de verdeling van deze lasten over de doelstellingen verwijzen wij u naar paragraaf 7a.

Boekjaar 2013-2014 € 1. Personeelskosten Salariskosten en inhuur personeel Doorbelaste salaris programma's en VSO I Sociale lasten Pensioenlasten Totaal personeelskosten

1.368.407 -214.638 181.075 120.388 1.455.232

Budget 2013-2014 €

1.421.392

Boekjaar 2012-2013 € 1.309.358 -239.780 182.609 120.904 1.373.091

In het boekjaar waren gemiddeld 22 FTE's in dienst van de stichting (2012-2013: 22 FTE's).

De personeelskosten betreffen alle directe en indirecte personeelskosten. Vanuit de salariskosten is ten laste van het programma SBOS (Subsidiefaciliteit voor Burgerschap en Ontwikkelingssamenwerking) een bedrag van € 69.388 doorbelast voor salariskosten. Ten behoeve van het programma EVHAC (European Voluntary Humanitarian Aid Corps) is een bedrag van € 42.049 doorbelast.

Boekjaar 2013-2014 € 2. Directe bijdrage Kosten gerelateerd aan de uitzendingen Advertentie- en communicatiekosten Meet VSO en andere evenementen Assessment Training Medische kosten Plaatsingskosten Doorbelaste uitzendkosten aan VSO Internationaal Terugkerende vakdeskundige Overige subtotaal


68

Budget 2013-2014 €


101.982 9.589 9.619 36.296 72.234 17.980

93.250 8.100 11.940 55.734 71.530 70.911

130.229 5.986 13.512 52.603 73.326 15.800

-79.928 4.827 2.874 175.472

-96.855 5.533 6.800 226.943

-85.562 3.233 4.665 213.792


Boekjaar 2013-2014 € Kosten gerelateerd aan de programma's ASML overige programma's BFG II-programma ALP II / I -programma Kenia Vocational-programma Turing Kameroen SBOS EVHAC Overige programma's subtotaal

Budget 2013-2014 €


0 0 0 105.889 0 200.018 69.429 45.753 421.089

15.000 0 0 68.000 3.000 181.752 0 220.001 487.753

10.000 1.704 344.755 106.019 31.530 199.698 136.794 4.682 835.182

52.349 -2.498 3.959 13.545 29.933 97.288

0 12.500 6.000 7.500 34.500 60.500

182.114 9.857 1.144 6.746 36.840 236.701

Voorlichting

667.648

589.955

873.915

Fundraising Huis-aan-huiswerving Externe adviseurs Kosten verkrijging subsidies Kosten verkrijging bedrijfsfondsen en trust Donorupgrading en loyalty Donorwerving DRTV Donordatabase Direct mail donors Eenmalige donaties en legaten Fondsenwerving via vakdeskundigen Online donorrecruitment Donormagazines en brochures Overige subtotaal

503.609 14.486 0 4.441 11.041 3.817 30.232 8.344 11.713 1.922 7.835 16.754 8.900 623.093

408.026 20.000 40.000 32.500 18.160 5.510 36.397 11.868 15.050 2.550 38.180 10.000 8.215 646.455

692.772 10.942 29.314 614 15.671 3.385 43.126 35.766 3.841 1.201 418 7.304 8.693 853.047

Beheer en administratie Bestuurskosten Accountantskosten Salarisadministratie Juridische kosten Advieskosten

6.990 15.666 5.585 3.233 59.966

6.000 26.700 4.574 8.750 40.450

7.362 30.165 5.197 5.371 37.935

Kosten herstructurering

16.030

0

0

6.359 113.829

5.000 91.474

11.512 97.542

2.098.418

2.103.080

3.110.179

Kosten gerelateerd aan MVO-partnerschappen Externe adviseurs in kind Events Communicatiematerialen Reiskosten Kosten STA uitzendingen subtotaal

Overige subtotaal Totaal directe bijdragen


69


In 2013-2014 is het wervings- en matchingsproces van vakdeskundigen verder geoptimaliseerd, waardoor de functie van trainer kwam te vervallen. De bijbehorende juridische en advieskosten staan onder 'kosten herstructurering'. De kosten van doorbetaling van salaris en van het sociaal plan, tezamen € 62.500, en de dotatie aan de voorziening herstructurering ad € 22.393 zijn opgenomen onder 'salariskosten'. Van VSO Internationaal ontving VSO Nederland een vergoeding van € 70.000 voor deze kosten. Deze vergoeding is opgenomen onder de overige baten.


Budget 2013-2014 €


3. Communicatie Externe adviseurs Informatiematerialen Overige

635 19.827 3.780

7.000 19.500 8.500

5.569 37.431 5.698

Totaal communicatie

24.241

35.000

48.698

4. Huisvestingskosten Huur Overige

145.778 42.684

145.500 54.663

138.390 56.963

Totaal huisvestingskosten

188.462

200.163

195.353

5. Overige kosten Afschrijvingen Kantoorinventaris Egalisatierekening

24.463 -10.807

0 0

19.631 -6.589

Overige personeelskosten Woon-werkverkeer Advertentiekosten Overige reiskosten Training Arbodienst Ziektegelduitkering Overige

28.989 0 2.103 22.214 1.220 -10.268 1.367

35.745 16.570 4.630 30.000 9.510 0 4.150

31.547 6.288 804 17.481 1.517 -13.908 2.214

6.822 3.970 12.321 9.162 19.547 1.035 -40 45

11.810 3.300 46.080 8.810 15.600 1.000 600 1.500

8.029 3.017 20.618 16.112 15.352 1.311 2.171 414

112.143

189.305

126.009

Kantoorkosten Kantoorbenodigdheden Post Systeembeheer Telefoonkosten Fotokopieën Abonnementen Bankkosten Overige Totaal overige kosten


70


De 'overige kosten' bedragen € 112.143 en zijn € 77.000 lager dan begroot. De begrote advertentiekosten ad € 16.570 zijn niet uitgegeven. In de begroting van systeembeheer zijn ook de investeringen ad € 30.000 opgenomen. In 2013-2014 ontving VSO Nederland een vergoeding voor ziekteverzuim van € 10.268.

Toelichting op de lastenverdeling (in euro's) Specificatie en verdeling kosten naar bestemming Doelstellingen

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Werving baten

Beheer en administratie

Boekjaar

Budget

Boekjaar

2013-2014

2013-2014

2012-2013

Personeelskosten

496.848

182.571

178.786

160.458

101.866

87.314

72.762

174.628

1.455.232

1.421.392

1.373.091

Directe bijdragen

391.006

54.192

50.135

101.228

97.288

667.648

623.093

113.829

2.098.418

2.103.080

3.110.177

Communicatie

8.276

3.041

2.978

2.673

1.697

1.454

1.212

2.909

24.241

35.000

48.698

Huisvestingskosten

64.345

23.644

23.154

20.780

13.192

11.308

9.423

22.615

188.462

200.163

195.353

Overige kosten

38.288

14.069

13.778

12.365

7.850

6.729

5.607

13.457

112.143

189.305

126.009

998.763

277.518

268.830

297.505

221.894

774.453

712.096

327.438

3.878.497

3.948.940

4.853.328

Doelstellingen: 1. Onderwijs, 2. Gezondheidszorg, 3. Bestaanszekerheid, 4. Participatie en bestuur, 5. MVOpartnerschappen en 6. Voorlichting. Toerekeningsmethodiek kosten naar bestemming VSO Nederland gebruikte voor de toerekening van de kosten naar bestemming de 'Aanbeveling voor toepassing van Richtlijn 650 voor kosten beheer en administratie', die is opgesteld door de brancheorganisatie VFI (Vereniging Fondsenwervende Instellingen). Dit houdt in dat de kosten die vallen onder bestuur, directie, algemeen secretariaat en financiën, en planning en control voor 100 procent zijn toegerekend aan beheer en administratie. Dit gebeurde niet als er directe inspanningen van bestuur, directie, algemeen secretariaat en financiën, en planning en control zijn geleverd voor doelstellingen en/of de werving van baten. In dat geval zijn deze naar rato toegerekend. Kosten vallend onder ICT, huisvesting, facilitair en personeelszaken zijn naar rato toegerekend op basis van de begrote medewerkers. Personeelskosten, juridische kosten en communicatie zijn zo veel mogelijk toegerekend aan de doelstelling waar deze kosten voor gemaakt zijn, of naar rato van de begrote medewerkers.

7.9

Overige gegevens

Statutaire regeling voor als VSO Nederland wordt opgeheven Het bestuur bepaalt welke bestemming, na betaling van alle schulden, aan de overgebleven bezittingen van de stichting zal worden gegeven. Het bedrag moet worden besteed aan een doel dat zo goed mogelijk aansluit bij het werk van de stichting (artikel 12 lid 6). Bestemming van het resultaat Het voordelig saldo van € 107.484 over het boekjaar 2013-2014 is toegevoegd aan de continuïteitsreserves. Controleverklaring De controleverklaring is in dit jaarverslag opgenomen op pagina 74 en 75.


71


7.10 Controleverklaring


72


Controleverklaring, pagina 2:


73


Voorwoord Samenvatting Profielschets van VSO... 9

Recommend Documents