Jaarstukken
2014
3
“Toekomstbestendig”
Het wordt FidesWonen echter niet gemakkelijker gemaakt. In 2014 hebben we de financiële gevolgen van de verhuurdersheffing
Voorwoord
en de saneringsheffing voor het eerst ten volle voor de kiezen gekregen. En dat is een hard gelag. Zeker als we beseffen dat een belangrijk deel van deze rekening voor de huurders is! En dat in een tijd waarin de gevolgen van de crisis in veel huishoudens nog dagelijks wordt gevoeld. Dat desondanks de huurders FidesWonen, drie jaar na de fusie, een 7,1 geven in een huurderstevredenheidsonderzoek zien we dan
De titel onder het Jaarplan 2014 was: “Toekomstbestendig”. In een roerig jaar, met een Parlementaire Enquête is een bestendige toekomst van FidesWonen voor de huurders van onze woningen van eminent belang. Daarbij spelen drie basiselementen, namelijk Betaalbaarheid voor de huurders, Beschikbaarheid voor woningzoekenden en Kwaliteit van de woningen een prominente rol. Dat valt ook binnen de primaire taak van een wooncorporatie als FidesWonen zoals dat ook in onze missie en visie is aangegeven.
ook als een teken van blijvende verbondenheid met onze huurders waar we heel content mee zijn. De uitkomsten van het onderzoek bieden ook aanknopingspunten om de dienstverlening nog verder te verbeteren. Sinds april 2014 kunnen we dat doen vanuit ons centraal gelegen kantoor aan de Langeweg 10 te Middelharnis waar de huurders en woningzoekenden ons intussen uitstekend weten te vinden. FidesWonen verkeert in een gezonde financiële situatie. De Raad van Commissarissen als interne toezichthouder, maar ook onze externe toezichthouders houden de vinger aan onze pols. Het Centraal Fonds Volkshuisvesting(CFV) en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) hebben zich de afgelopen jaren geherpositioneerd en aanvullende, verscherpte, eisen gesteld. Maar ook daar blijkt FidesWonen aan te kunnen voldoen. Samen met onze belanghouders kijken we terug op een goed jaar, maar kijken we vanuit het verleden ook naar de toekomst. En dan blijft er nog genoeg te doen in onze dorpskernen. Daar hebben we in 2014 al een eerste aanzet toe gegeven. In 2015 zullen definitieve keuzen worden gemaakt. Maar eerst dit Jaarverslag 2014 en de financiële context waarbinnen we 2014 definitief achter ons kunnen laten. Zonder een team van gemotiveerde medewerkers is het onmogelijk onze huurders en woningzoekenden van dienst te kunnen zijn. Daarom ook op deze plaats een woord van dank voor hun inzet en betrokkenheid in 2014.
Samen “realistisch verder bouwen”. Veel leesplezier gewenst!
✔
G.J. (Gert-Jan) van der Valk
directeur-bestuurder
Middelharnis, mei 2015
FidesWonen | Jaarstukken 2014
Inhoud 1.
2.
Kernwaarden, missie en visie
Bestuurder brengt verslag uit
2.1. Terugblik op 2014
7
9 9
2.2. Wat gaat ons 2015 brengen
15
2.3. Rol van de bestuurder
16
2.4. Corporatie Governance
17
3.
Onze Raad van Commissarissen aan het woord
19
3.2. Taken van de Raad van Commissarissen
20
3.3. De Raad van Commissarissen in 2014
22
3.4. Remuneratiecommissie
22
4.
25
4.1. Dit is de Ledenraad
25
4.2. De Ledenraad in 2014
27
5.
De Ondernemingsraad aan het woord
Onze Huurdersverenigingen aan het woord
10.
Ons woningbezit
53
13.9. Borgingsruimte WSW
82
33
10.1. Onze woningen
53
13.10. Fiscaliteiten
83
6.1. De Huurdersverenigingen
33
10.2. Verkochte woningen
55
85
6.2. Constructief overleg huurdersverenigingen-FidesWonen
13.11. Financiële sturing, risico's en risicobeheersing
33
11.
59
13.12. Een oog op de (financiële) toekomst
90
7.
37
14.
Verklaringen
93
14.1.
Verklaring bestuur
93
14.2.
Verklaring Raad van Commissarissen
95
15.
De jaarrekening
96
15.1.
Winst- en verliesrekening over 2014
97
15.2.
Balans per 31 december 2014
98
15.3.
Kasstroomoverzicht over 2014
100
16.
Overig
102
16.1.
Gebeurtenissen na balansdatum
102
16.2.
Kengetallen per 31 december 2014
102
Betrokken belanghouders
7.1. De belanghouders
37
7.2. Betrokkenheid belanghouders in 2014
37
8.
39
Het onderhoud van onze woningen
11.1. Beheer algemeen
59
11.2. Na-investeringen
61
11.3. Duurzaam bouwen en onderhouden
62
11.4. Onze nieuwbouw- en investeringsprojecten
62
12.
65
19
3.1. Dit is de Raad van Commissarissen
Onze Ledenraad aan het woord
6.
29
5.1. Dit is de Ondernemingsraad
29
5.2. De Ondernemingsraad in 2014
30
Onze werkwijze
8.1. FidesWonen werken
39
8.2. Onze medewerkers
40
8.3. Ziekteverzuim
41
8.4. Duurzame organisatie
42
8.5. Afhandelen van bezwaren en klachten
43
9.
Huisvesten van onze huurders / woningzoekenden
47
9.1. Strategisch Vastgoed Beleid (SVB)
47
9.2. Huurbeleid
47
9.3. Toewijzen van woningen
48
9.4. Betalingsproblemen tijdig signaleren
50
9.5. Ontruimingen
51
Meer dan een huis
12.1. Huurderstevredenheidsonderzoek
65
12.2. Investeren in leefbaarheid
67
12.3. Wonen, zorg en welzijn
70
13.
73
FidesWonen financieel gezond
13.1. Algemeen
73
13.2. Onze financiële prestaties
73
13.3. Financieel beleid
75
13.4. Ons maatschappelijk rendement
75
13.5. Bedrijfslasten
77
13.6. Waardering van het bezit
77
13.7. Vermogensdoelstelling
81
13.8. Treasury
81
6
7
1. Kernwaarden, missie en visie In 2012 zijn onze kernwaarden, missie en visie vastgesteld. Deze vormen ook de basis voor het
Betrouwbaar
Menselijke maat
Ondernemingsplan wat in 2013 is vastgesteld.
Kernwaarden FidesWonen • Betrouwbaar
• Modern vakmanschap
• Menselijke maat
• Dynamisch en duurzaam
• Eenvoudig en doelmatig
• Laagdrempelig en transparant
Missie FidesWonen:
"waar we voor gaan, onze drive"
Wij bieden op duurzame wijze zekerheid in wonen op Goeree-Overflakkee, primair voor mensen die daar zelf onvoldoende in kunnen voorzien.
Visie FidesWonen:
Eenvoudig en doelmatig
Modern vakmanschap
"wat we vinden, onze opvatting"
• Wij zijn een betrouwbare wooncorporatie op Goeree-Overflakkee die zich richt op diverse doelgroepen die onvoldoende in staat zijn in de eigen woonwensen te voorzien. • Wij staan daarbij midden in de samenleving. • Wij dragen vanuit een dynamische werkwijze zorg voor huisvesting op maat.
Rekening houdend met een continu veranderende maatschappelijke omgeving.
• Wij investeren in een duurzame woon- en leefomgeving, met eenvoud en doelmatigheid,
vanuit modern vakmanschap.
• Wij zijn laagdrempelig en transparant, waarbij in ons handelen de menselijke maat centraal staat. • Wij zijn aanspreekbaar op waar wij voor staan.
Dit alles onder het motto:
Dynamisch en duurzaam
Laagdrempelig en transparant
Meer dan een huis FidesWonen | Jaarstukken 2014
8
9
2. Bestuurder brengt verslag uit 2.1 Terugblik 2014
Tegenwind 2014 was een jaar waarin de corporatiesector nog veel (publieke) tegenwind heeft ervaren. Maar intussen worden de contouren van een vernieuwende sector meer en meer zichtbaar.In 2014 heeft de woningmarkt in zijn totaliteit een voorzichtig herstel laten zien. De prijzen van woningen zijn niet langer gedaald. De nieuwe huisvestingswet is eind van het jaar door de Tweede Kamer goedgekeurd en op 17 maart 2015 door de Eerste Kamer. De nieuwe wet heeft consequenties voor het werkdomein van de corporatiesector. We zullen ons (nog) meer moeten concentreren op onze primaire doelgroep. Voor FidesWonen niet zo’n probleem omdat we altijd dicht bij onze primaire doelgroep zijn gebleven. Daar zullen we ons ook de komende jaren vanuit ons beleid voor in blijven zetten.
Dienstverlening In 2014 hebben we onze dienstverlening vanaf april kunnen vormgegeven vanuit één kantoor. Dat is een hele vooruitgang geweest en feitelijk de fysieke afronding van de fusie in 2011. Aan de huurders is in september 2014, via een onafhankelijk huurderstevredenheidsonderzoek door het onderzoeksbureau EVA(Enneking en Voskuilen Assosciates) uit Rotterdam, gevraagd naar de dienstverlening van FidesWonen. De resultaten ziet u terug in dit Jaarverslag.
DEEL I
Bestuurder brengt verslag uit
Prestaties van formaat Het is een prestatie van formaat dat wij er in 2014 in geslaagd zijn om binnen strakkere budgettaire kaders onze doelstellingen te verwezenlijken. We hebben bijna 200 verhuismutaties afgehandeld, wat overeenkomt met 9 procent van het totale woningbestand. Ook hebben we 13 woningen uit de bestaande woningvoorraad kunnen verkopen aan vooral starters. De afgelopen drie jaar heeft FidesWonen 115 nieuwbouwwoningen opgeleverd en 5 commerciële ruimten. In 2014 zijn de voorbereidingen gestart voor nog eens 26 nieuwbouwappartementen aan de Groene Zoom te Sommelsdijk. Daarmee zijn de nieuwbouwprojecten die in aanloop naar de fusie door rechtsvoorgangers zijn opgezet afgerond. Bewust is door FidesWonen vanaf 2012 pas op de plaats gemaakt. Nu er meer zekerheid is over de (financiële) toekomst kunnen we weer plannen gaan maken voor nieuwbouw. Dit zal in de meeste gevallen gaan om herstructurering (sloop- en nieuwbouw).
FidesWonen | Jaarstukken 2014
10
11
Bij nieuwe projecten gaan we onze focus verleggen van uitbreiding met nieuwbouw naar aanpak en verduurzaming van de
Speerpunten: acties en stand van zaken
bestaande woningvoorraad. De woningvoorraad die ons in staat moet stellen om een passend antwoord te geven op de
Ons Ondernemingsplan 2013-2017 bevat de koers van onze organisatie voor deze periode. Hierin wordt de strategie
veranderingen in de bevolkingssamenstelling van Goeree-Overflakkee.
samengevat in vijf ambities: 1. Samen met huurders, bewoners en partners werken wij aan kernen waar het prettig wonen is;
Het is ook een prestatie van formaat dat wij in 2014, onze nieuwe organisatie hebben vormgegeven, zijn verhuisd naar één
2. Wij bieden samen met partners onze huurders zo lang mogelijk een thuis in eigen huis;
kantoorlocatie en dat wij onze dienstverlening gewaardeerd zagen met een 7,1!
3. Wij anticiperen op de veranderende vraag naar woningen op Goeree-Overflakkee; 4. We kiezen voor duurzaam energiegebruik, met aandacht voor woning en huurder;
De verduurzaming krijgt in 2015 en 2016 een stevige impuls met het binnenhalen van bijna e 350.000,- aan subsidie van
5. De huurder staat bij ons centraal.
het Rijk. Door de zwakke economie en het de uitwerking van het regeerakkoord van Rutte II is het ondernemingsplan in een ander En nog meer: wij hebben in 2014 de basis gelegd voor het verder stroomlijnen en optimaliseren van onze organisatie en
daglicht komen te staan. De leidende thema’s uit het ondernemingsplan zijn echter onverkort van kracht gebleven. Wel zullen
onze werkprocessen, voor onszelf en samen met andere maatschappelijke organisaties op Goeree-Overflakkee. Deze
wij in blijven spelen op ontwikkelingen die zich in de woningmarkt voordoen.
veranderingen moeten ons in staat stellen om ons werk als maatschappelijk ondernemer blijvend te kunnen voortzetten. Met het realiteitsbesef dat de verzorgingsstaat van de BV Nederland anders wordt, met grote financiële uitdagingen en
In 2014 is de verhuurderheffing voor de resterende looptijd van het bezit ingerekend in de bedrijfswaardeberekening 2014.
ombuigingen, met een andere moraliteit om de burgers op Goeree-Overflakkee van dienst te zijn. De omslag naar de
Wij hebben een aantal compenserende maatregelen getroffen om de lastenverhoging als gevolg van de verhuurderheffing
participatiemaatschappij die onomkeerbaar lijkt.
te kunnen compenseren (huurverhoging en vermindering van onderhouds- en beheerlasten). Per saldo echter zijn deze maatregelen niet voldoende om het negatieve effect van de verhuurderheffing zodanig te compenseren dat eerder
Ondernemingsplan 2013-2017 / Jaarplan 2014
voorgenomen plannen voortvarend ter hand kunnen worden genomen. Hier zullen nadrukkelijk keuzen gemaakt moeten
In 2014 hebben we voor het eerst gewerkt met een Jaarplan. Dit Jaarplan komt voort uit ons Ondernemingsplan 2013-2017
gaan worden.
“Bouwen aan een duurzaam thuis” en ons Strategisch Vastgoed Beleid. Het Jaarplan was ook de basis voor de begroting 2014. Dit met als belangrijkste doelstelling om een brug te bouwen tussen de ‘nieuwe’ en ‘oude’ wereld. In heldere en concrete plannen, in toetsbare afspraken, in breed draagvlak met huurders, gemeenten en belanghouders. Wat ons betreft is die toekomst vooral samen met partners in het maatschappelijk middenveld van wonen, zorg en welzijn. Onze blik op de toekomst ook met oog voor de ontwikkelingen om ons heen, buiten Goeree-Overflakkee. In zowel onze eigen sector als de sectoren waarmee wij gezamenlijk de participatiemaatschappij gaan vormgeven. Om de anticipeerregio een plekje te kunnen geven, om mogelijke (plaatselijke) krimp op te kunnen vangen en tegen te gaan, om met elkaar vitaal wonen en werken mogelijk te maken.
Bestuurder brengt verslag uit
FidesWonen | Jaarstukken 2014
12
13
Met de Raad van Commissarissen zijn afspraken gemaakt over de speerpunten 2014 die zijn afgeleid van de thema’s uit het Ondernemingsplan en het Jaarplan 2014. De speerpunten hebben betrekking op: Speerpunt 1.
2.
Stand op 31 december 2014
Op 31 december 2014 hebben we de kwaliteit van
Het Huurderstevredenheidsonderzoek is in september
de dienstverlening van FidesWonen gemeten via een
2014 uitgevoerd met als resultaat een score van 7.1.
Speerpunt 4.
Stand op 31 december 2014
Na de wijziging van de organisatiestructuur eind 2013
Dit traject is eind augustus gestart en de eerste fase
en de verhuizing in april 2014 naar de Langeweg
van competentiemanagement is afgerond (vaststellen
klanttevredenheidsonderzoek waarbij we een resultaat
10 heeft FidesWonen op 31 oktober 2014 de
kerncompetenties en functie specifieke competenties).
van minimaal een zeven willen scoren. Dit onderzoek
organisatie ingericht en ingevuld met aangepaste
Het conceptbeleid deskundigheidsbevordering &
zien we als een NULmeting.
functieprofielen, inclusie bijbehorende competenties en
opleidingen is gereed. Samen met de organisatie
een opleidingsplan.
zal een tweejarig implementatietraject (2015-2017)
In 2014 participeert de afdeling wonen & beheer in
Het project is in 2014 in uitvoering genomen. De
het eilandelijke (gemeentelijke) project “Stimuleren
eerste avonden (of zaterdagen) zijn geweest met
Burgerkracht”. Doel is de communicatie met de
wisselend succes voor wat betreft de opkomst. Meer
burgers in de kernen en daarmee onze huurders
publiciteit door participanten is wenselijk (FidesWonen
en woningzoekenden te versterken. Daartoe
kan daarvoor het magazine en de website inzetten).
worden ingezet. 5.
Op 31 december 2014 hebben we 12 woningen, die
Het aantal verkochte woningen in 2014 bedraagt
het label “verkoop” hebben meegekregen, verkocht.
13. De gemiddelde prijs is echter lager dan vooraf begroot.
worden in 2014 samen met belanghebbenden zoals de gemeente GO, dorpsraden, zorgpartijen,
3.
Uiterlijk in oktober 2014 is een
Op 29 oktober is een belanghouders bijeenkomst
welzijnspartijen en collega corporaties in de kernen
6.
belanghoudersbijeenkomst gehouden waarin een
georganiseerd. Er was een zeer goed opkomst
Melissant, Ooltgensplaat, Achthuizen en Den Bommel
terugkoppeling wordt gegeven van de stand van zaken
van belanghouders. De stand van zaken rond het
bijeenkomsten georganiseerd.
zoals deze genoemd zijn in het Ondernemingsplan
Ondernemingsplan, actualiteiten en interactie
2013 – 2017.
met discussieitems hebben ervoor gezorgd dat
In 2014 heeft de afdeling wonen & beheer het
In 2014 is een vijfsporenaanpak in uitvoering
(gezamenlijke) prioriteiten zijn gecommuniceerd en
Strategisch Vastgoed Beleid vertaald in een
genomen. Het onderhoudsbeleid is vastgesteld.
aangescherpt.
implementatietraject waarin complexbeheerplannen
Toeleveranciers zijn geïnformeerd over de toekomstige
en onderhoudsbeleid zijn vormgegeven voor de jaren
werkwijze (minder toeleveranciers, eenheidsprijzen,
2015-2016. Eind 2014 hebben we een plan van
verminderen administratieve rompslomp). Het proces
aanpak om in 2015 tot eenheidsprijzen te komen en
om tot eenheidsprijzen en maximaal twee aannemers
zijn criteria vastgelegd om door objectieve selectie het
te komen wordt begin 2015 afgerond.
aantal toeleveranciers te gaan beperken.
Bestuurder brengt verslag uit
7.
In 2014 wordt een ICT plan opgesteld met een
In oktober 2014 is een start gemaakt met met
intergraal beeld van de gewenste ontwikkelingen
opstellen van een meerjarig informatiserings- en
binnen FidesWonen de komende vijf jaar.
automatiseringsplan. In 2015 zullen we het I&A plan vaststellen en de uitvoering ter hand gaan nemen.
FidesWonen | Jaarstukken 2014
14
15
Speerpunt 8.
Stand op 31 december 2014
In 2014 stelt FidesWonen een bij onze organisatie
In oktober 2014 is zowel met de Raad van
passend risicobeleidsplan vast, heeft FidesWonen
Commissarissen, het bestuur/management als de
voor alle primaire processen prestatie-indicatoren
medewerkers (los van elkaar) een risicoanalyse
gedefinieerd en staat risicomanagement als vast
opgesteld middels gebruik van een vragenlijst van
onderdeel op onze (beleid)notities.
Deloitte. Dit is uitgemond in een risicoprofiel wat op 14 oktober besproken is met de RvC en wat gebruikt is voor het risiciomanagement bij FidesWonen. Het document “risicomanagement” is eind 2014 gereed om door de RvC goedgekeurd te worden. Het gaat uiteindelijk ook bij FidesWonen om het identificeren van de belangrijkste risico’s, om het inschatten van de impact van elk risico en om het formuleren van risico beheersende maatregelen. In 2014 is in beleidsnotities een paragraaf risico’s opgenomen. De Business Risk Definities en Scoringsrichtlijnen van het WSW zijn bekend en worden ook onderkend
In het Jaarplan 2014 zijn nog diverse subdoelen benoemd die in 2014 voor een belangrijk deel zijn behaald en waarover elke vier maandan aan de RvC wordt gerapporteerd.
2.2 Wat gaat ons 2015 brengen 2015 wordt het jaar van de invoering van de nieuwe Huisvestingswet. Dat zal het nodige van de organisatie vergen. Verder zullen we in 2015 het project om onze werkprocessen te verbeteren afronden. Het competentiemanagement zal verder worden vormgegeven. De verbeterpunten uit het huurderstevredenheidsonderzoek zullen worden gecommuniceerd met de
FidesWonen | Jaarstukken 2014
16
17
huurders. Het informatiserings- & automatiseringsplan zal worden vastgesteld en in uitvoering worden genomen. We gaan
2.4 Corporate Governance
met behulp van STEP-subsidie de eerste 62 woningen verduurzamen (energielabel met DRIE stappen verhogen). We gaan samen met huurders en belanghouders onderzoeken of we met het project “Stroomversnelling” mee gaan doen en welke
FidesWonen werkt volgens de richtlijnen zoals vastgelegd in meest recente AedesCode en Governancecode. Deze geven
nieuwbouwprojecten we de komende 8 jaar zullen gaan oppakken. We gaan de eerste paal slaan van 26 appartementen
aan hoe een corporatie bestuurd moet worden en bevat regels voor het functioneren van het bestuur en de Raad van
aan de Groene Zoom in Sommelsdijk. Zomaar een paar punten uit het Jaarplan 2015. U ziet het…..genoeg te doen!
Commissarissen. In de Governancecode Woningcorporaties zijn de normen voor goed bestuur en toezicht, transparantie, externe verantwoording, eerlijkheid, betrouwbaarheid en interne beheersing vastgelegd.
2.3 Rol van de bestuurder
FidesWonen voldoet aan de code met uitzondering van de volgende bepaling: Benoeming van de directeur-bestuurder voor een periode van maximaal 4 jaar. Het lopende contract heeft een geldigheidsduur van onbepaalde tijd.
De verantwoordelijkheden van de directeur-bestuurder zijn statutair bepaald en in het verslag van de Raad van Commissarissen wordt daar nader op ingegaan.
Risicobeheersing- en controlesystemen Het bestuur van FidesWonen is verantwoordelijk voor het interne risicobeheersing- en controlesysteem. In 2014 heeft
Uitgangspunten voor beleid
FidesWonen samen met de organisatie een risicoanalyse uitgevoerd. Deze analyse is zowel door medewerkers, Management/
De uitgangspunten voor het Ondernemingsplan zijn de kernwaarden, de missie en de visie van FidesWonen. Daarbij gaat
Bestuur als Raad van Commissarissen ingevuld. Op basis daarvan is een risicoprofiel voor FidesWonen opgesteld en is een
het om volkshuisvestelijke- en maatschappelijke doelstellingen binnen de wettelijke bepalingen waaraan een corporatie zich
aanzet gegeven voor het risicomanagement en de wijze waarop we de risico’s monitoren.
dient te houden. Daarbij stelt FidesWonen de mens centraal zowel extern als intern. De directeur-bestuurder bewaakt de
Doel is het opzetten en gebruiken van systemen waarmee op een gestructureerde wijze risico’s zoals fouten, verliezen,
uitgangspunten zoals die zijn omschreven.
fraude en overtreding van wetten en regelgeving kunnen worden voorkomen of tijdig worden gesignaleerd. In 2015 zal verder implementatie plaatsvinden. In de jaarrekening wordt hier dieper op ingegaan. Daarin is ook een top vier van risico’s
Statuten
aangegeven die in elke managementrapportage door management/bestuur en RvC zullen worden gevolgd.
Op de website zijn de statuten van FidesWonen te vinden. Daarnaast is er een bestuurs- en directiestatuut. Dit statuut is een nadere uitwerking van de statuten en geeft regels met betrekking tot de taken, rolinvulling en het functioneren in algemene zin
Bestuursbesluiten
van de directeur-bestuurder.
Alle bestuursbesluiten in 2014 zijn gerelateerd aan het behalen van onze doelen en opgenomen in een “besluitenlijst bestuur 2014”.
Belangenverstrengeling Artikel II.3 van de Governancecode Woningcorporaties geeft aan dat jaarlijks dient te worden aangegeven of er sprake is van belangenverstrengeling. Dat bleek in 2014 niet het geval.
Nevenfuncties directeur-bestuurder per 31 december 2014: •
Lid Raad van Toezicht VVV Zuid Hollandse Eilanden (eindigt per 1 maart 2015)
•
Lid kerkenraad Hervormde Gemeente Oude-Tonge
Bestuurder brengt verslag uit
FidesWonen | Jaarstukken 2014
18
19
3. Onze Raad van Commissarissen aan het woord 3.1 Dit is de Raad van Commissarissen De leden van de Raad van Commissarissen worden benoemd door de ledenraad. De Raad van Commissarissen bestond in 2014 uit 6 leden. Een commissaris wordt maximaal voor twee termijnen van vier jaar benoemd en ieder lid treedt af volgens het vastgestelde rooster van aftreden. De Raad van Commissarissen benoemt uit zijn midden een voorzitter en een vicevoorzitter. De voorzitter draagt zorg voor het goed functioneren van de Raad van Commissarissen en is namens de Raad van Commissarissen het voornaamste aanspreekpunt voor de directeur-bestuurder. Regelmatig is er informeel overleg tussen de voorzitter en de directeur-bestuurder onder andere ter voorbereiding op de vergaderingen van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen heeft 1 permanente commissies: een Remuneratiecommissie. Deze commissie dient om de besluitvorming van de Raad van Commissarissen voor te bereiden. Het functioneren van deze commissie ontslaat de Raad van Commissarissen niet van zijn eigen verantwoordelijkheid en ontneemt niet zijn bevoegdheden.
Samenstelling RvC FidesWonen per eind 2014 •
De heer Drs. M. Beijer RA, geboren 12 juni 1959, voorzitter RvC.
Zelfstandig bedrijfsadviseur, lid Ronde Tafel 40+ Goeree en Overflakkee. •
De heer Ing. P.J.G.M. van Oorschot, geb. d.d. 20 oktober 1960, lid RvC.
Van Oorschot Bouwconsultancy: zelfstandig ondernemer in Bouwmanagement en Projectontwikkeling, lid RvC Projectmanagementbureau Marsaki in Goes, adviseur voor Stichting Stadsherstel Breda en secretaris Rotary club Roosendaal-Donkenland.
De Raad van Commissarissen is belast met het interne toezicht op het beleid van het Bestuur en op de algemene gang van zaken bij FidesWonen. Bestuurder brengt verslag uit
•
Mevrouw Mr. Drs. D. van Lith-Woestenberg MA MA, geb. d.d. 24 oktober 1980, lid RvC en vice-voorzitter.
Directeur-eigenaar Publiuz, docente levensbeschouwing Rythoviuscollege, jurist AD Extra Rooms Katholieke Kerk/C10, lid RvT Woningstichting De Leystromen, lid RvT Opella, lid RvT PON, lid RvT Land van Horne, lid bestuur Prinsjesdagontbijt, Bestuurslid Stichting Present Nederland. •
Mevrouw E.F. Louwerse, geb. d.d. 6 mei 1961, lid RvC.
Maatschappelijk werker •
De heer Drs. F. van Nimwegen, geb. d.d. 19 november 1960, lid RvC.
FidesWonen | Jaarstukken 2014
20
21
Directeur FVN dienstverlening B.V., Financieel manager gezondheidszorg, Ledenraad Rabobank Goeree-Overflakkee,
In 2014 is de Raad van Commissarissen zeven maal bijeen geweest en hierbij zijn de volgende besluiten genomen:
secretaris/penningmeester Landarbeidersvereniging “Vooruitgang”, voorzitter RAC en secretaris/penningmeester WBE Goeree-Overflakkee.
21-01-2014
- De Raad van Commissarissen stelt de profielschets RvC vast.
•
- De Raad van Commissarissen stelt het rooster van aftreden RvC vast.
11-03-2014
- De Raad van Commissarissen neemt kennis van de managementrapportage per 31 december 2013 en
- De Raad van Commissarissen besluit om de managementletter 2013 van Deloitte voor kennisgeving
Mevrouw Mr. H. Stuurman, geb. d.d. 28 oktober 1963, lid RvC.
Voorzitter FNV Zelfstandigen, Accountmanager Fitvitaal Service, lid RvC Flynth, lid RvC Saint Gobain, lid RvT SKB, lid RvT Juzt, lid RvT Deltametaal, lid RvT CED, voorzitter PvdA afd. Goeree-Overflakkee, bestuurslid HBA, bestuurslid Opleidingsfonds Zelfstandigen.
geeft goedkeuring aan de aanpassingen ten opzichte van de begroting. aan te nemen, en verzoekt de directeur-bestuurder de genoemde attentiepunten en risicopunten over te
Benoemingstermijn en aftreeddata
nemen.
Commissaris
Zittingsperiode Aftredend
Herbenoembaar
06-05-2014
- De Raad van Commissarissen geeft haar goedkeuring aan het Treasurystatuut versie 2.0.
Dhr. M. Beijer (vz)
2014-2017
ja
- De Raad van Commissarissen besluit de Jaarstukken 2013 bestaande uit het Volkshuisvestelijk
- De Raad van Commissarissen geeft goedkeuring aan het investeringsbesluit ten behoeve van de
1 januari 2018
Dhr. P.J.G.M. van Oorschot
2013-2016
1 januari 2017
ja
Mevr. D. van Lith-Woestenberg
2012-2015
1 januari 2016
ja
Jaarverslag 2013 en de Jaarrekening 2013 goed te keuren.
Mevr. E.F. Louwerse
2012-2014
1 januari 2015
ja
realisatie van 26 appartementen aan de Groene Zoom in Sommelsdijk. Tevens geeft zij goedkeuring
Dhr. F. van Nimwegen
2011-2014
1 januari 2015
nee
aan de voorgestelde aanbestedingsprocedure.
Mevr. H. Stuurman
2012-2015
1 januari 2016
ja
3.2 Taken van de Raad van Commissarissen
08-07-2014
- De RvC neemt kennis van de tussentijdse rapportage per 30 april 2014.
11-11-2014
- De Raad van Commissarissen neemt kennis van de managementrapportage per 31 augustus 2014 en
- De Raad van Commissarissen geeft goedkeuring aan de Begroting 2015, inclusief het jaarplan.
geeft goedkeuring aan de aanpassingen ten opzichte van de begroting.
De Raad van Commissarissen is belast met het interne toezicht op het beleid van het Bestuur en op de algemene gang van
Jaarlijks heeft een delegatie van de RvC een gesprek met de Ondernemingsraad, de Huurdersverenigingen en het
zaken bij FidesWonen. Bij de vervulling van hun taak handelen de commissarissen conform de Statuten van FidesWonen en
Management Team. De directeur-bestuurder noemt in de vorige hoofdstukken diverse zaken die de revue zijn gepasseerd of
het Reglement Raad van Commissarissen. In deze documenten zijn de taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden, wijze
door de organisatie zijn opgestart en/of afgewikkeld. Deze zijn ook aan de orde gekomen en behandeld in de vergaderingen
van functioneren en de wijze van benoeming vastgelegd. In de Profielschets staat beschreven aan welke eisen de leden van
van de RvC. De Raad heeft hiervoor in 2014 verschillende documenten ontvangen zoals financiële rapportages, (project)
de Raad dienen te voldoen. De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen functioneren en
voortgangsrapportages en informele informatie over de algemene stand van zaken via de directeur-bestuurder. De Raad is
dit evalueren zij jaarlijks met elkaar. In 2014 heeft de evaluatie plaatsgevonden onder begeleiding van de heer D. Le Gras,
daarbij voldoende geïnformeerd en is positief over de gang van zaken.
partner bij Instituut voor Governance & Leiderschap in Amersfoort.
In de vergadering van 6 mei 2014 was de accountant aanwezig in de vergadering van de RvC om het verslag van de accountant over het onderzoek van de jaarstukken te bespreken, waarna de RvC de jaarstukken 2013 heeft goedgekeurd.
Elke commissaris dient geschikt te zijn om de hoofdlijnen van het totale beleid te beoordelen waarbij elke commissaris beschikt over de specifieke deskundigheid en ervaring die noodzakelijk is voor de vervulling van zijn taak, binnen het kader van de profielschets voor de Raad van Commissarissen.
Raad van Commissarissen aan het woord
FidesWonen | Jaarstukken 2014
22
23
3.3 De Raad van Commissarissen in 2014
Er is geen sprake van extra pensioenbijdragen, dertiende maand, bonussen of een auto van de zaak. De directeur-bestuurder valt onder het overgangsrecht van de WNT.
De heer Van Nimwegen was aftredend per 31 december 2014 en niet herbenoembaar. De heer Van Nimwegen was huurderscommissaris, daarom is er door de huurdersverenigingen een sollicitatiecommissie samengesteld. Deze procedure
Honorering leden Raad van Commissarissen in 2014
heeft geleid tot benoeming door de Ledenraad van de heer L.J. Verwijs per 1 januari 2015. Mevrouw Louwerse is per 1 januari
Dhr. M. Beijer, voorzitter
€
€ 7.500,-
2015 herbenoemd voor een tweede termijn van vier jaar. Dit op basis van een positief advies van beide huurdersverenigingen
Dhr. P.J.G.M. van Oorschot, lid
€
€ 6.000,-
omdat het ook hier gaat om een zogenaamde huurderscommissaris.
Mevr. D. van Lith-Woestenberg, lid €
€ 6.000,-
Mevr. E.F. Louwerse, lid
€
€ 6.000,-
Dhr. F. van Nimwegen, lid
€
€ 6.000,-
Mevr. H. Stuurman, lid
€
€ 6.000,-
3.4 Remuneratiecommissie (RC) De Remuneratiecommissie is een adviescommissie van de RvC. De Remuneratiecommissie bestaat uit een afvaardiging van
Tot slot
de RvC en bestond in 2014 uit drie leden:
De beloning van de directeur-bestuurder valt binnen de Sectorbrede Beloningscode Bestuurders Woningcorporaties die
•
Mevrouw D. van Lith-Woestenberg, voorzitter RC
sinds 2010 van kracht is en de honorering van de leden van de Raad van Commissarissen valt binnen de kaders van de
•
Mevrouw H. Stuurman, lid RC
Honoreringscode Commissarissen van de VTW.
•
De heer M. Beijer, lid RC
De beloning cq de overschrijding van de beloning en de honorering vallen tevens binnen de kaders van de Wet Normering
De RC bereidt zaken voor zoals het benoemen van een RvC-lid, de honorering van de leden van de RvC, de beloning van de
Topinkomens (WNT) en binnen de vastgestelde sectorale regeling voor de woningcorporaties en de overgangsregelgeving.
directeur-bestuurder en de zelfevaluatie RvC. Zij geven advies aan de RvC ter verdere besluitvorming. De RvC van FidesWonen heeft in 2011 onafhankelijk extern advies ingewonnen om te komen tot vaststelling van de beloning van de directeur-bestuurder van FidesWonen. FidesWonen valt qua zwaarte met 385 punten onder groep D (374-442 zwaartepunten). Op basis van dit advies is de beloning vastgesteld in Functiegroep D van genoemde code. De beloning in deze functiegroep is, inclusief vakantiegeld, minimaal € 79.709,- en maximaal € 113.871,-. FidesWonen heeft ongeveer 2.300 eigen vhe en het beheer (d.m.v. een Beheerovereenkomst) van ruim 400 vhe van de woningcorporatie Beter Wonen te Ooltgensplaat. Directeur-bestuurder:
de heer G.J. van der Valk
Dienstverband:
1,0 FTE per 1 januari 2012 voor onbepaalde tijd
Salaris (incl. vak.geld)
€ 108.606,-
€
Werkgeversdeel pensioenbijdrage €
€ 20.278,-
Belaste km vergoeding dienstreizen
€ 1.406,-
Raad van Commissarissen aan het woord
FidesWonen | Jaarstukken 2014
24
25
4. Onze Ledenraad aan het woord 4.1 Dit is de Ledenraad FidesWonen is een vereniging met ongeveer 1.600 leden. Belangrijk van deze rechtsvorm is de democratische legitimering via de door de leden gekozen Ledenraad. De Ledenraad vormt de Algemene Ledenvergadering en bestond per 31 december 2014 uit de volgende 10 leden: Lid
Dorpskern
Dhr. J. Arensman
Den Bommel
Dhr. P.J. de Bakker
Sommelsdijk
Mevr. L. Broere
Den Bommel
Mevr. D.C. Damen-Dal
Sommelsdijk
Dhr. W. Drooger
Dirksland
Mevr. C. Hakkenbrak-Buijs
Melissant
Dhr. A.A. Kamp
Ooltgensplaat
Dhr. Ing. J. de Vries
Dirksland
Dhr. K. van Wuyckhuyse
Achthuizen
Mevr. M.J.J. Bakelaar
Achthuizen
De Ledenraad heeft naast haar formele, in de statuten vastgelegde rol, ook een informele rol van “oren en ogen” in onze dorpskernen. Om die laatste rol wat meer “inhoud” te geven is een structuur afgesproken van formele en minder formele vergaderingen/bijeenkomsten. Jaarlijks komt de Ledenraad in elk geval twee keer formeel bijeen om ondermeer de Jaarrekening en Begroting goed te keuren. Als voorbereiding op deze formele vergaderingen heeft de Ledenraad een informele voorbespreking waarin inhoudelijke
De Ledenraad heeft naast haar formele,
toelichting kan worden gegeven op deelgebieden.
in de statuten vastgelegde rol, ook een informele rol
zaken binnen de sector in het algemeen en binnen FidesWonen in het bijzonder. De leden van de Ledenraad ontvangen per
Tevens is er twee keer per jaar een “benen op de tafel” bijeenkomst met de directeur-bestuurder over de lopende gang van bijgewoonde bijeenkomst een presentievergoeding van € 95,00.
van “oren en ogen” in onze dorpskernen. FidesWonen | Jaarstukken 2014
26
27
Dit kan en mag de Ledenraad In de statuten zijn de bevoegdheden van de Ledenraad vastgelegd. Die bevoegdheden betreffen het benoemen, schorsen, en ontslaan van de leden van de Raad van Commissarissen, wijzigen van de statuten, besluiten tot fusie, omzetten van de vereniging in een andere rechtsvorm, ontbinden van de vereniging, goedkeuring van de jaarrekening en begroting. Verder alle bevoegdheden die niet door de wet of de statuten aan andere partijen zijn opgedragen.
4.2 De Ledenraad in 2014 In 2014 is de Ledenraad drie keer formeel bijeen geweest. In deze vergaderingen zijn de volgende besluiten genomen: 21-05-2014
- De Ledenraad besluit op voorstel van het bestuur de vergoeding voor de leden van de Ledenraad vast
te stellen voor 2014 en 2015.
- De Ledenraad besluit de honorering voor de leden van de Raad van Commissarissen vast te stellen
voor de jaren 2014 en 2015.
- De Ledenraad besluit goedkeuring te geven aan de door de Raad van Commissarissen goedgekeurde
Jaarrekening en Jaarverslag 2013. 25-11-2014
- De Ledenraad besluit goedkeuring te geven aan de door de Raad van Commissarissen goedgekeurde
Begroting 2015.
- De Ledenraad besluit, op positief advies van de Huurdersverenigingen en de Raad van
Commissarissen, tot herbenoeming voor een tweede termijn van mevr. E.F. Louwerse. Het betreft hier een huurderszetel.
- De Ledenraad besluit na heroverweging, op voorstel van het bestuur, de vergoeding voor de
Ledenraad vast te stellen voor 2015 t/m 2017.
- Verder besluit de Ledenraad de eigen besluitenlijst kenbaar te maken aan de huurdersverenigingen en
neemt zij kennis van de uitkomsten van het huurderstevredenheidsonderzoek. 16-12-2014
- De ledenraad besluit op bindende voordracht van de huurdersverenigingen de heer L.J. Verwijs te
benoemen als lid van de Raad van Commissarissen. Het betreft hier een huurderszetel.
FidesWonen | Jaarstukken 2014
28
29
5. De Ondernemingsraad aan het woord 5.1 Dit is de Ondernemingsraad In het jaarverslag legt de OR verantwoording af over alle belangrijke zaken die er het afgelopen jaar gebeurd zijn. De belangrijkste beslissing in 2014 was het instemmen met de bedrijfseigen regelingen.
De Ondernemingsraad bouwt door De leden van de OR hebben zich in 2014 door het volgen van scholingen en inzetten voor diverse interne onderwerpen binnen de organisatie verder ontwikkeld. Hierdoor wordt de input van de OR binnen FidesWonen ook door de directie op juiste wijze gewaardeerd. De samenstelling van de OR is in het jaar 2014 niet veranderd. Per 31 december 2014 bestond de OR uit de volgende 3 leden: A. (Aart) van Biert
voorzitter
R. (René) van den Berg
secretaris
J.G. (Jan) Maliepaard
waarnemend voorzitter
In verband met het aftreden per 31 december 2014 van de heer Van den Berg is mevrouw L.N. (Linette) Nauta per 1 januari 2015 verkozen tot nieuwe secretaris van de OR.
Wat doet de Ondernemingsraad De OR voert namens het personeel overleg met de werkgever. Belangrijke taken zijn: •
Het vertegenwoordigen van het personeel;
•
Een bijdrage leveren aan de doelen van de organisatie;
•
Invloed uitoefenen op (beleid)zaken die medewerkers direct raken;
•
Medewerkers de gelegenheid geven mee te denken, mee te praten en mee te beslissen over het beleid.
Taken en rechten In de wet op de ondernemingsraden staat wat de OR mag en kan doen. Volgens de wet is het functioneren van een bedrijf een zaak van zowel de werkgever als de werknemers. Zij worden vertegenwoordigd door de OR. Die kan invloed uitoefenen via het adviesrecht, het instemmingsrecht en het initiatiefrecht. De OR kan ook een beroep doen op passende ondersteuning. Daar zijn afspraken over gemaakt met de directie.
FidesWonen | Jaarstukken 2014
30
31
Instemming van de OR
5.2 De Ondernemingsraad in 2014
In 2014 heeft de OR zijn goedkeuring gegeven aan:
In het afgelopen jaar heeft de OR diverse vergaderingen gehouden met de directeurbestuurder en voorafgaand aan deze
•
Verplichte collectieve vakantiedagen 2015
•
Bedrijfseigenregeling
vergadering onderlinge besprekingen tussen de OR leden. In 2014 zijn er ook gesprekken geweest met de Raad van
Adviesrecht van de OR
Commissarissen en de achterban.
In 2014 heeft de OR zijn adviesrecht uitgesproken over:
Op de agenda
•
Functieomschrijvingen
In 2014 stonden er diverse onderwerpen op de agenda van de OR, zoals:
•
Regeling bedrijfsauto’s
•
Functieomschrijvingen
•
P&O beleid 3.0
•
Nieuw functiegebouw afdeling bedrijfsvoering en projecten
•
Regeling bedrijfsauto’s
•
Begroting
•
P&O-beleid 3.0
•
Vaststelling verplichte collectieve vakantiedagen 2014
•
Huurderstevredenheidsonderzoek
•
Nieuw functiegebouw afdeling bedrijfsvoering en projecten
•
Collectieve vrije dag 5 mei
Scholing
•
Jaarstukken 2014
•
Coachen en training OR leden
De leden van de OR doen er alles aan om de belangen van het personeel zo goed mogelijk te behartigen. In 2014 hebben de leden hun kennis vergroot door diverse scholingen en bijeenkomsten te volgen. In het afgelopen jaar zijn de scholingen
Bijzondere agendapunten
in samenwerking gegaan met de Ondernemingsraad van Stichting Volksbelang uit Wijk bij Duurstede. Deze corporatie is
In het afgelopen jaar van de OR zijn een aantal zaken behandeld, welke als belangrijk zijn ervaren, zoals het bespreken van
een vergelijkbare woningcorporatie met vrijwel hetzelfde aantal woningen en personeel. Beide ondernemingsraden bestaan
het P&O beleid 3.0 en het wijzigen van de bedrijfseigenregeling. Deze laatste wijziging heeft veel ‘stof doen opwaaien’ onder
nog niet zolang, waardoor er diverse onderwerpen in het scholingstraject gezamenlijk behandeld kunnen worden. Bijkomend
het personeel. Er zijn totaal 2 extra vergaderingen belegd met de achterban om deze wijziging te bespreken en om te komen
voordeel van deze gezamenlijke scholing is een besparing op de scholingskosten.
tot regeling die recht doet aan de organisatie en aan het personeel. In 2014 heeft ook de verhuizing plaatsgevonden naar het nieuwe kantoorpand. Dit is door iedereen als prettig ervaren.
Achterban op de hoogte houden Het goed en transparant informeren van de achterban is voor de OR van groot belang. Het personeel is in 2014 op de
Informatie voor de OR
hoogte gehouden van lopende of te verwachten zaken met algemene personeelsbijeenkomsten en via de openbare map via
In 2014 is de OR door de directeur-bestuurder geïnformeerd over:
het intranet.
•
Jaarstukken 2014
Alle verslagen van zowel het eigen overleg als de gesprekken met de directeur-bestuurder en andere relevante stukken zijn
•
Begroting en jaarplan 2015
op het intranet te lezen. In het afgelopen jaar heeft de OR via een Nieuwsflits de achterban geïnformeerd over alle op dat
•
Huurderstevredenheidsonderzoek
moment lopende zaken.
•
Personele ontwikkelingen
De Ondernemingsraad aan het woord
FidesWonen | Jaarstukken 2014
32
33
6. Onze huurdersverenigingen aan het woord 6.1 De huurdersverenigingen Ook in 2014 heeft FidesWonen samengewerkt met de twee huurdersverenigingen in ons werkgebied, namelijk Huurdersvereniging Uw Belang Ons Belang en Huurdersvereniging Woonbelang. De dagelijkse besturen van de huurdersverenigingen zijn op 31 december als volgt samengesteld: Huurdersvereniging Uw Belang Ons Belang Huurdersvereniging Woonbelang De heer Maarten van der Klooster, voorzitter De heer Hans Muller, voorzitter De heer Ger Gertenbach, secretaris De heer Ko de Boed, secretaris De heer Wim Markwat, penningmeester Mevrouw Wil Noteboom, penningmeester
Doel van de huurdersverenigingen Veel huurdersverenigingen zijn aangesloten bij de Nederlandse Woonbond. De Nederlandse Woonbond is de landelijke belangenvereniging van huurders en woningzoekenden. De Woonbond staat voor betaalbare huren, goede woningen in leefbare, veilige wijken en sterke huurdersorganisaties. De Woonbond helpt huurders met problemen. Huurdersvereniging Woonbelang is ook aangesloten bij de Woonbond, Huurdersvereniging Uw Belang Ons Belang is dat niet. Beide huurdersverenigingen behartigen de belangen van de huurders van het volledige werkgebied van FidesWonen.
6.2 Constructief overleg huurdersverenigingen - FidesWonen De communicatie met de huurdersverenigingen lopen langs een tweetal sporen. De formele vergaderingen die in het kader van de overlegwet plaatsvinden en de minder formele overleggen over specifieke onderwerpen die maandelijks gepland staan met de manager wonen & beheer en een aantal medewerkers. In 2014 is een aanzet gegeven om te komen tot een samenwerkingsovereenkomst tussen FidesWonen en de beide huurdersverenigingen. Dit op basis van het door de Woonbond en Aedes opgestelde concept. Naar verwachting zullen
FidesWonen | Jaarstukken 2014
34
35
we deze overeenkomst in 2015 bekrachtigen. Doel is een verdere versterking van de wijze waarop we gezamenlijk met verantwoordelijkheden omgaan en daarover communiceren. In 2014 hebben beide huurdersverenigingen een sollicitatiecommissie ingesteld vanwege een vacature binnen de Raad van Commissarissen van FidesWonen, zijnde een zogenaamde huurderscommissaris. De sollicitatiecommissie is aangevuld met de heer Van Nimwegen als adviseur (huurderscommissaris t/m 31 december 2014). De procedure is uitgemond in een bindende voordracht aan de Ledenraad. De Ledenraad heeft de bindende voordracht op 16 december 2014 overgenomen en omgezet in een benoeming van de heer L.J. Verwijs tot lid van de Raad van Commissarissen per 1 januari 2015. Onderwerpen die in 2014 de aandacht hebben gevraagd zijn: Huurbeleid (inclusief de inkomensafhankelijke huurverhoging per 1 juni 2015), de jaarrekening 2013, het huurderstevredenheidsonderzoek, verkoopplan 2014-2015, onderhoudsbeleid, de begroting 2015 (incl. jaarplan 2015) en de begrotingen van de huurdersverenigingen. De vergaderingen verliepen in een goede en constructieve sfeer. Een belangrijk aandachtspunt voor FidesWonen en de huurdersverenigingen is de ontwikkeling van de huren c.q. de betaalbaarheid van onze woningen. Discussiepunt was het wel/niet of slechts gedeeltelijk doorvoeren van de inkomensafhankelijke huurverhoging. Hierover verschillen we van mening. Gezien het gemiddelde percentage van de maximaal redelijke huur heeft FidesWonen gekozen voor het toepassen van de maximaal mogelijk inkomensafhankelijke huurverhoging. Uiteraard tot een maximum van de vastgestelde streefhuur. De jaarvergaderingen van de huurdersverenigingen worden in principe bijgewoond door het bestuur en/of een lid van het management van FidesWonen. Met de beide huurderscommissarissen van FidesWonen zijn lopende een kalenderjaar diverse contacten. Tevens wonen zij, indien mogelijk, de jaarvergaderingen van de huurdersverenigingen bij.
FidesWonen | Jaarstukken 2014
36
37
7. Betrokken belanghouders 7.1 De belanghouders FidesWonen heeft zeer regelmatig contacten met belanghouders. Zowel de leden van de Raad van Commissarissen, het bestuur, de managers als de medewerkers afhankelijk van onderwerpen. Hierbij denken we primair aan de huurders en woningzoekenden maar in groter verband uiteraard aan de gemeente GoereeOverflakkee, huurdersverenigingen, zorg- en welzijnsinstellingen, politie, brandweer en dorpsraden. Alle belanghouders zijn benoemd in ons Ondernemingsplan 2013-2017 “Bouwen aan een duurzaam thuis”. In 2014 heeft de Gemeente Goeree-Overflakkee de woonvisie opgesteld. Ook de wooncorporaties op Goeree-Overflakkee hebben hier via de Woningbouwfederatie Goeree-Overflakkee hun inbreng kunnen leveren. De gemeenteraad heeft in oktober de woonvisie 2014-2020 goedgekeurd maar ook aan het college van B&W gevraagd om een update per 1 juli 2015 vanwege een aantal ontbrekende elementen. Ook hiervoor zullen de wooncorporaties naar verwachting geconsulteerd worden.Tevens zijn er diverse gesprekken geweest over de raamprestatieovereenkomst tussen de Gemeente GoereeOverflakkee en de Woningbouwfederatie Goeree-Overflakkee. Tevens zijn afspraken gemaakt met afzonderlijke corporaties over plannen in de diverse dorpskernen op Goeree-Overflakkee.
7.2 Betrokkenheid belanghouders in 2014 Op 29 oktober 2014 heeft FidesWonen een belanghoudersbijeenkomst georganiseerd om de stand van zaken te presenteren van het in 2013 vastgestelde Ondernemingsplan, gezamenlijk kennis te nemen van de huidige stand van zaken bij FidesWonen en een doorkijkje te geven naar de toekomst. De bijeenkomst is heel goed bezocht door betrokken belanghouders. Samen is gesproken over vier thema’s te weten: 1. Zorg en vastgoed 2. Zelfredzaamheid in kleine kernen 3. Energie en duurzaamheid 4. Langer thuis wonen De bijeenkomst is begeleid door Marije Dronkers van Atrivé. De input van deze bijeenkomst wordt meegenomen en meegewogen bij eventuele aanpassingen in de beleidsuitgangspunten. Van de bijeenkomst is een verslag opgesteld.
FidesWonen | Jaarstukken 2014
38
39
8. Onze werkwijze 8.1 FidesWonen werken In 2014 zijn we met de nieuwe organisatiestructuur (van drie naar twee afdelingen ) aan de slag gegaan. Nieuwe functies zijn ingevuld en vanaf april 2014 is de formatie compleet. Tevens zijn we begin april verhuisd naar ons nieuwe kantoor aan de Langeweg 10 te Middelharnis. Hiermee werd feitelijk de fusie van 2011 ook fysiek afgerond wat voor onze medewerkers een enorme vooruitgang betekende. Overigens ook voor de dienstverlening aan onze huurders en woningzoekenden. De lijnen binnen de organisatie zijn kort en het bijeenbrengen in één afdeling van Wonen en Beheer heeft een positieve uitwerking gehad. Ook bij Bedrijfsvoering & Projecten ervaart men de verhuizing als zeer positief.
ORGANOGRAM FIDESWONEN ledenraad
DEEL II
Het functioneren van de organisatie
raad van commissarissen directeur-bestuurder
secretariaat
ondernemingsraad
wonen & beheer
bedrijfsvoering & projecten
FidesWonen | Jaarstukken 2014
40
41
Binnen de afdelingen vinden we de volgende onderdelen:
Ontwikkeling personeelsformatie vanaf 2012:
Directeur-bestuurder
Totale formatie 31 dec. 2014
Totale formatie 31 dec. 2013
Totale formatie 31 dec. 2012
21,8 FTE
21,9 FTE
23,5 FTE
Directiesecretariaat (incl. P&O) wonen & beheer
bedrijfsvoering & projecten
•
Exploitatie van het vastgoed
•
Financiën
•
Op niveau houden van het bezit
•
Facilitair
•
Huurbeleid / verhuurbaarheid
•
Inkoopmanagement/inkoopbeleid
•
Klantcontact
•
Strategisch Vastgoed beleid
•
Onderhoudsbeleid (niet planmatig & planmatig)
•
Treasurybeleid
•
Duurzaamheidsinvesteringen
•
Kwaliteitsbeleid
•
Verkoopbeleid / koopbegeleiding
•
Risicomanagement
•
Incassobeleid
•
Overlastbeleid
•
Projectorganisatie:
•
Woningverbetering:
- Nieuwbouw en herstructurering
- Zelfaangebrachte voorzieningen
- Grootschalige renovatie
- Wet Maatschappelijke Ondersteuning
NB Hierbij dient te worden opgemerkt dat ruim 1 FTE structureel is gedetacheerd bij onze collega wooncorporatie Beter Wonen uit Ooltgensplaat. De leeftijdsopbouw van het personeel ziet er per 31 december 2014 als volgt uit: Medewerkers
<25
25 - 34
35 - 44
45 - 54
55 - 67
Aantallen
0
4
11
5
7
Percentages
0
15
41
18
26
Aantal mannen en vrouwen in de organisatie:
- Geriefsverbeteringen
8.2 Onze medewerkers
In aantallen
In FTE’s
Mannen
13 (48,1%)
12,7 (58,3 %)
Vrouwen
14 (51,9 %)
9,1 (41,7%)
8.3 Ziekteverzuim
Op 31 december 2014 had FidesWonen 27 medewerkers in dienst. Totaal 21,8 FTE. In 2014 hebben we drie nieuwe medewerkers aangenomen en hebben we afscheid genomen van drie collega’s, waarvan één met een tijdelijke
Het ziekteverzuimpercentage bij FidesWonen lag in 2014 op 2,29 %. Het landelijke gemiddelde over deze periode was
arbeidsovereenkomst die niet verlengd is, één vanwege de aanpassing van de organisatiestructuur en één vanwege emigratie
rond de 4%. Het ziekteverzuim bij FidesWonen is 1,07% lager dan in het jaar 2013. Een prachtige uitkomst, waar we
naar Zuid-Afrika.
heel dankbaar voor zijn! Te meer omdat voor FidesWonen 2014 een jaar was waarin de werkdruk hoog lag, ook door de verhuizing naar het nieuwe kantoor.
Onze werkwijze
FidesWonen | Jaarstukken 2014
42
43
2014
2013
2012
Ziekteverzuim
2,29
3,36
4,36
Meldingsfrequenties
0,92
1,50
1,36
13,64
8,15
18,16
Verzuimduur
De kerncompetenties van FidesWonen die gelden voor alle medewerkers zijn: 1. Eigenaarschap 2. Klantgerichtheid 3. Samenwerken 4. Zelfontwikkeling Per functie zijn, samen met de organisatie, functiespecifieke competenties benoemd waarmee een kader is vastgelegd voor het doorontwikkelen van individuele medewerkers met als doel kennis en vaardigheden te spiegelen met de benodigde competenties en waarnodig te anticiperen.
Ondersteuning bij ziekteverzuim FidesWonen maakte in 2014 gebruik van de diensten van ArboNed. Zij zijn één van de grote arbodiensten in Nederland en
Permanente Educatie is daarbij in de volle breedte het sleutelwoord. Van medewerkers tot Raad van Commissarissen. Van
gespecialiseerd in verzuim en re-integratie.
alle geledingen binnen de organisatie wordt verwacht dat kennis en vaardigheden op peil blijven om goed te kunnen functioneren. Dat is overigens niet vrijblijvend. Per functie worden daarover in 2015 concrete afspraken gemaakt vanuit een
8.4 Duurzame organisatie
beleidsdocument “Deskundigheidsbevordering & Opleidingen”. In 2014 hebben alle medewerkers een integriteitsessie gevolgd onder leiding van een externe trainer. Dit als vervolg op, en
Duurzaamheid is één van de kernwaarden van FidesWonen. Dat is ook in ons nieuwe kantoor zichtbaar geworden. De goede
aanscherping van, de eerder vastgestelde integriteits- en gedragscode.
isolatie, energiezuinige verlichting, zonnepanelen enz. zorgen voor een duurzame omgeving. Voor de medewerkers is de kantooromgeving arbotechnisch prima in orde. In 2015 zal Arboned nog plenaire voorlichting geven alsmede persoonlijke informatie op de werkplek van een medewerker. Ook het binnenklimaat is zodanig dat van een duurzame werkomgeving
8.5 Afhandelen van bezwaren en klachten
gesproken kan worden met het nodige groen op hydrocultuur wat ook bijdraagt aan het werkklimaat. Daar kunnen we de toekomst mee in.
Dagelijks heeft FidesWonen veel contact met haar huurders en woningzoekenden. Dit kan zijn bij situaties rondom reparatieverzoeken, woningtoewijzing, mutaties of bij inschrijving als woningzoekende. Tijdens deze gesprekken worden
Ontwikkeling organisatie
er in overleg met de huurder ook beslissingen genomen door medewerkers van FidesWonen. Nu kan het zijn dat een
Om binnen een organisatie op welke plaats dan ook goed te kunnen functioneren is het noodzakelijk kennis en vaardigheden
huurder of woningzoekende het niet eens is met een beslissing van FidesWonen. Eveneens kan het zijn dat zaken niet naar
te blijven ontwikkelen. Ook FidesWonen onderkent die noodzaak van planmatig opleiden als instrument om enerzijds de
tevredenheid van de huurder worden opgepakt, behandeld of opgelost. Dan kan de huurder bezwaar maken. Daarnaast
vaardigheden en kennis van de medewerkers in stand te houden en om anderzijds in te spelen op de persoonlijke opleidings-
kunnen er ook bezwaren bij FidesWonen binnenkomen via de huurdersverenigingen. De betreffende bezwaren worden door
en ontwikkelingsbehoefte van individuele medewerkers.
de verantwoordelijke manager opgepakt. Deze bezwaren moet de huurder schriftelijk aan ons kenbaar maken. De manager zal in overleg met de huurder en andere betrokkenen de verschillende argumenten overwegen en ter zake een besluit nemen,
In 2014 is een start gemaakt met performancemanagement/competentiemanagement. Een eerste stap is geweest het
waarna de huurder binnen 2 weken een reactie ontvangt.
vastleggen van de “FidesWonen kerncompetenties”.
De bezwaren die in 2014 zijn binnen gekomen, zijn ook in 2014 van een overwogen antwoord voorzien en daarmee intern afgehandeld.
Onze werkwijze
FidesWonen | Jaarstukken 2014
44
45
Is er hierna nog steeds een geschil dan kan de huurder of woningzoekende een formele klacht indienen bij de directeurbestuurder. De directeur-bestuurder zal, eventueel na hoor- en wederhoor, de klacht behandelen.
Onafhankelijke Federatieve Klachtencommissie Goeree-Overflakkee Wanneer een geschil blijft bestaan is er nog de mogelijkheid om de klacht in te dienen bij Federatieve Klachtencommissie op Goeree-Overflakkee. Deze commissie past hoor- en wederhoor toe, stelt haar advies op, waarna FidesWonen beslist. Indien de huurder het alsnog niet eens is met de beslissing, dan kan de huurder zich wenden tot de kantonrechter. Het blijft voor FidesWonen een uitdaging om steeds te komen tot een betere dienstverlening, met als doel huurders en woningzoekenden beter te kunnen bedienen en daarnaast bezwaren en klachten te voorkomen. Formele klachten van af 2012: Bij de directeur-bestuurder
Bij de Federatieve klachtencommissie
2014
0
0
2013
1
0
2012
0
0
FidesWonen | Jaarstukken 2014
46
47
9. Huisvesten van onze huurders / woningzoekenden 9.1 Strategisch Vastgoed Beleid (SVB) In september 2012 is FidesWonen gestart met het opstellen van een Strategisch Vastgoed Beleid (SVB), welke wij in mei 2013 hebben afgerond. Het hoofddoel van het SVB is ervoor te zorgen dat FidesWonen op strategisch lange termijn een voor de doelgroep passend en kwalitatief goed woningbezit heeft. In het SVB hebben we vanuit huidige gegevens een doorkijk gemaakt naar de verwachte leeftijdsopbouw, en gezinssamenstelling en huishoudinkomen van inwoners van onze dorpskernen in 2030. Met als doel ons huidige woningbezit dusdanig vorm te geven zodat deze blijft aansluiten bij de huidige huurders en woningzoekenden, maar ook bij de toekomstige huurders. In het SVB is ook de gewenste woningportefeuille bepaald voor na 2025 en, ten opzichte van het huidige woningbezit, de veranderopgave van de woningportefeuille om te komen tot een gewenst woningbezit. Hierbij gaan we inspelen op de landelijke tendensen van vergrijzing, gezinsverdunning en krimp op het platteland. In het proces om te komen tot een actueel SVB zijn ook dorpsscans gemaakt van al onze dorpskernen om een goed inzicht te krijgen de huidige positie en de toekomstige mogelijkheden van onze kernen. Daarnaast hebben we in deze dorpsscans een profiel gemaakt van alle kernen met daarin een opsomming van wat er aanwezig is in al deze kernen, dit nog aangevuld met een SWOT-analyse. De volgende stap in dit proces is om de diverse strategieën die per complex zijn omschreven en bepaald, te gaan vertalen naar daadwerkelijke complexbeheersplannen met als doel het SVB tot uitvoering te laten komen in de dagelijkse praktijk van verhuur, verkoop en onderhoud. Deze stap is in 2014 voorbereid en zal in 2015 verder vorm krijgen.
'Wij zijn er om verhuizingen in goede banen te leiden'
9.2 Huurbeleid Op basis van het medio 2013 afgeronde SVB, is in juli 2013 gestart met het opstellen van een nieuw FidesWonen huurbeleid. Eind 2013 is het nieuwe huurbeleid vastgesteld voor 2014 en de komende jaren. In dit huurbeleid blijven we enerzijds zorgen voor voldoende betaalbare en beschikbare woningen, anderzijds zullen we meer huurinkomsten gaan genereren om de
FidesWonen | Jaarstukken 2014
48
49
toenemende lasten te kunnen blijven betalen en te kunnen blijven investeren. Het te hanteren gemiddelde percentage van de
De woningtoewijzingen hebben plaatsgevonden volgens distributie model op basis van puntensystematiek. Woningzoekenden
maximaal redelijke huur is in het Huurbeleid verhoogd naar 70%.
kunnen zich vanaf 16 jaar bij FidesWonen laten inschrijven waarbij ze starten met een aantal punten welke in de loop van de tijd kunnen oplopen. Woningen worden in principe toegewezen aan de woningzoekenden die op basis van het aantal punten
Daarnaast is er een differentiatie toegepast in de te hanteren streefhuren/ te vragen huren, welke uitgedrukt wordt in
bovenaan de lijst staat, wel wordt gekeken naar de passendheid van de woning bij de betreffende woningzoekende qua
percentages van de maximaal redelijke huur. Deze differentiatie is toegepast op 2 niveaus; namelijk een differentiatie op basis
gezinssamenstelling en huishoudinkomen.
van de woonkern waarin een woning is gelegen en een differentiatie in relatie met de populariteit van de woning gerelateerd aan de WOZ-waarde.
Urgentie Het is mogelijk voor woningzoekenden om extra punten te krijgen in het kader van urgentie. Het bepalen van deze
De woonkern differentiatie houdt praktisch in dat woningen in de ene woonkern verhuurd gaan worden tegen een ander
urgentiepunten wordt gedaan door een onafhankelijke urgentiecommissie. Deze commissie heeft elke eerste maandag van
gemiddeld percentage van de maximaal redelijk huur dan in een andere woonkern. Voor Dirksland wordt uitgegaan van een
de maand spreekuur voor urgente woningzoekenden. De commissie geeft adviezen aan de directie voor de toewijzing van het
gemiddeld percentage van 70%, voor Sommelsdijk en Middelharnis 75% en voor de overige kernen 65%. Bovenstaande
aantal urgentiepunten.
vormt ook een afspiegeling van het aantal woningzoekenden dat zich voor de diverse woonkernen hebben ingeschreven. Tijdens het spreekuur kunnen woningzoekenden hun situatie toelichten, waarna de commissie vervolgens een advies opstelt De WOZ-waarde differentiatie houdt praktisch in dat een gemiddeld populaire woning tegen de hiervoor gemiddelde
naar de directie. Het advies van de urgentiecommissie wordt vrijwel altijd opgevolgd door de directie. Het spreekuur wordt
percentages zal worden verhuurd, bij meer populaire woningen zal een hoger percentage worden toegepast en bij een
gemiddeld door 4 of 5 woningzoekenden bezocht. In juli 2014 is het verkrijgen van urgentie punten ook mogelijk gemaakt
minder populaire woning een lager percentage.
voor mantelzorgers, waarbij er sprake is van een intensieve zorgrelatie.
Vanaf 1 januari 2014 zijn alle nieuwe verhuringen bepaald op basis van de in het Huurbeleid vastgestelde streefhuren.
In 2014 zijn er 33 woningzoekenden op het urgentiespreekuur langs geweest. In de urgentiecommissie hadden in 2014 de volgende personen zitting:
9.3 Toewijzen van woningen
•
Mw. G. van Lenten - Flikweert (huurconsulent FidesWonen, adviserend lid)
•
Mw. R. Zoon – Stolk
•
Dhr. D. v/d Vlugt
In 2014 hebben er 231 woningtoewijzingen plaatsgevonden. Dit betrof zowel woningtoewijzingen van nieuwbouwwoningen; 45, als van de bestaande woningen; 186. Van de 231 woningtoewijzingen zijn er 12 woningen welke op basis van leegstandsbeheer zijn verhuurd. Van de resterende 219 woningen zijn er 193 woningen toegewezen aan woningzoekenden met een inkomen lager dan €€ 34.678 en 17 woningen aan woningzoekenden met een inkomen hoger dan € 34.678, waarvan 7 woningen met een geliberaliseerde huur. Daarnaast zijn er 9 woningen voor wonen verhuurd aan de gemeente of maatschappelijke instellingen. Het betreft hier statushouders of sociaal zwakkeren. Qua percentage hebben 4,9% van het aantal DEAB-verhuringen/toewijzingen plaatsgevonden binnen de 10%-norm aan huishoudens met een inkomen hoger dan € 34.678 en 95,1% binnen de 90%-norm aan huishoudens met een inkomen lager dan € 34.678.
Huisvesten van onze huurders / woningzoekenden
FidesWonen | Jaarstukken 2014
50
51
Mutaties en verhuringen
om de huurachterstand te bespreken en te bekijken hoe tot oplossingen kan worden gekomen. Blijft ook na gesprekken
Een overzicht van de mutaties in de bestaande woningvoorraad per dorpskern:
en schriftelijke verzoeken de betaling uit of wordt de betalingsregeling niet nagekomen, dan sommeren wij de huurder de achterstand alsnog te voldoen. De vordering wordt bij een huurachterstand van in principe drie maanden uit handen gegeven aan de deurwaarder. De deurwaarder gaat dan met de vordering aan de slag om de nodige stappen te nemen om te komen
Mutaties in 2014 Dorpskernen/buurtschappen
Aantal woningen
Mutaties
Mutatie graad
tot een ontruimingsvonnis. Daarnaast treden we in contact met de gemeente over huurders met een achterstand van 2 maanden of meer, zodat ook de gemeente kan bezien welke mogelijkheden zij hebben richting deze huurders.
Achthuizen
126
9
7,1%
Den Bommel
231
27
11,2%
Dirksland
580
52
9,0%
Herkingen
202
19
9,4%
Melissant
234
20
8,5%
wij een ontruiming graag voorkomen, daarom proberen wij tot op het laatste moment er met de huurder uit te komen.
Middelharnis
19
0
0,0%
Hiervoor nodigen we ook de huurder uit voor een gesprek op kantoor. Verder nemen we altijd contact op met de afdeling
Ooltgensplaat
30
0
0,0%
gemeente, zeker als er minderjarige kinderen bij betrokken zijn. Helaas is soms een ontruiming toch onvermijdelijk.
803
68
8,5%
10
0
0,0%
2.235
195
8,7%
Sommelsdijk Zuidzijde Totaal FidesWonen
9.5 Ontruimingen In 2014 werd 16 keer een woningontruiming aangezegd. In 1 geval is het uiteindelijk tot een daadwerkelijke ontruiming gekomen, in 2 gevallen is de huurder zelf vertrokken voor de daadwerkelijke ontruiming zou plaatsvinden. Natuurlijk willen
schuldhulpverlening van de gemeente en verwijzen wij huurders met een achterstand zo snel mogelijk door naar de
9.4 Betalingsproblemen tijdig signaleren Om betalingsproblemen tijdig te kunnen signaleren, moeten de huurders voor de vijfde van de maand de huur betalen. Het streven is dat er steeds meer (nieuwe) huurders gaan betalen via automatische incasso. De huurder heeft er dan geen omkijken meer naar en het juiste huurbedrag wordt op tijd ontvangen. Als de huurder niet op tijd betaalt, ontvangt deze na afloop van de maand een herinnering. Wanneer de betaling uitblijft, wordt de huurder aangeschreven met het verzoek de achterstand te voldoen of een betalingsregeling te treffen. Een betalingsregeling voorkomt dat achterstanden onnodig oplopen en het uiteindelijk tot een woningontruiming leidt. Ook proberen wij telefonisch met de huurder contact te leggen
Huisvesten van onze huurders / woningzoekenden
FidesWonen | Jaarstukken 2014
52
53
10. Ons woningbezit 10.1 Onze woningen Ons woningbezit bestaat per 31 december 2014 uit 2.240 woongelegenheden, waarvan 2.235 woningen en appartementen en 5 woonvoorzieningen bestaande uit 65 kamers. Daarnaast verhuren wij eveneens 16 kantoor/bedrijfsruimten en 79 garages. Hieronder is ons woningbezit weergegeven per dorpskern of buurtschap.
Woningbezit eind 2014 Dorpskernen/buurtschappen
Aantal woningen
Procentueel
Achthuizen
125
6%
Den Bommel
246
11%
Dirksland
578
26%
Herkingen
202
9%
Melissant
229
10%
Middelharnis
19
1%
Ooltgensplaat
30
1%
802
36%
9
0%
2.240
100%
Sommelsdijk Zuidzijde Totaal FidesWonen
Woonvormen Zoals het onderstaande schema al aangeeft bestaat een groot deel van onze wooneenheden uit gezinswoningen. Daarnaast zijn er 153 woningen/appartementen welke gericht zijn op jongeren. Onder de genoemde levensloopbestendige/miva
FidesWonen | Jaarstukken 2014
54
55
woningen bevinden zich ook onze woningen welke geschikt zijn voor minder validen. Meer dan een kwart van onze woningen
Daarnaast hebben we in 2014 de 30 woningen met een slooplabel ook daadwerkelijk gesloopt waardoor het aantal
zijn gericht op senioren, deze woningen bestaan zowel uit appartementen als grondgebonden woningen. Bij een aantal
sloopwoningen per heden nul is. Op de plaats van de gesloopte appartementen gaan 26 nieuwe appartementen gerealiseerd
appartementen voor senioren is een zorginstelling in het gebouw aanwezig. Al onze voor senioren gelabelde woningen zijn
worden.
nultreden woningen met andere woorden of ze zijn op de begane grond gelegen of er is een traplift of vaste lift aanwezig.
Bouwjaren FidesWonen heeft 5 woonvoorzieningen in haar bezit welke geheel verhuurd zijn aan zorginstellingen met een totaal van
Meer dan een derde van het woningbezit van FidesWonen bestaat uit woningen gebouwd in de jaren ‘70. Eveneens een
65 kamers. Eind 2014 zijn er 190 woningen gelabeld als verkoopwoning, deze woningen worden conform een opgesteld
derde van ons woningbezit is gebouwd in de jaren ‘80 en later. Wat betekent dat een derde van de woningen 50 jaar en
verkoopplan te koop aangeboden.
ouder is of aan het worden is.
Woningbezit eind 2014
Woningbezit eind 2014 Woningtypen
Aantal woningen
Procentueel
Bouwjaren
Aantal woningen
Procentueel
1940 t/m 1949
82
4%
1950 t/m 1959
315
14%
1960 t/m 1969
385
17%
1%
1970 t/m 1979
695
33%
41
2%
1980 t/m 1989
255
11%
seniorenappartementen
344
15%
1990 t/m 1999
124
6%
seniorenwoningen
194
9%
2000 en later
384
15%
zorgappartementen
95
4%
Totaal FidesWonen
2.240
100%
woonvoorzieningen
5
0%
2.029
91%
190
8%
0
0%
2.240
100%
jongerenappartementen
134
6%
19
1%
1.187
53%
Levensloopbestendige/miva woningen
31
appartementen
jongerenwoningen gezinswoningen
totaal gezinswoningen met verkooplabel woningen met slooplabel Totaal FidesWonen
Ons woningbezit
10.2 Verkochte woningen Eind 2014 zijn er 190 woningen als verkoopwoning gelabeld. De woningverkopen worden gedaan op basis van een verkoopbeleid. Dit verkoopbeleid is in de loop van 2014 herzien en aangepast aan de gewijzigde regelgeving vanuit de overheid. Daarnaast is er in opgenomen dat langer leegstaande verkoopwoningen via een leegstandsbeheerder “in
FidesWonen | Jaarstukken 2014
56
57
bruikleen” worden gegeven. In eerste instantie kunnen zittende huurders hun woning kopen met een huurderskorting en/ of inkomenskorting. Als bij mutatie een verkoopwoning vrijkomt dan wordt deze woning aan alle huurders aangeboden en kunnen na 6 weken ook niet-huurders de woning kopen. Voor niet-huurders geldt dat deze de woning ook met een inkomenskorting kunnen kopen. De inkomenskorting geldt voor iedereen met een inkomen lager dan circa € 43.000,-. Alle woningen worden verkocht op basis van een NWWI taxatierapport van een onafhankelijke taxateur. In 2014 heeft FidesWonen 13 woningen verkocht, 4 woningen aan zittende huurders en 9 woningen aan niet-huurders. De woningen zijn verkocht tegen een gemiddelde verkoopwaarde van € 138.200,- en met een gemiddelde korting van 11%.
Ons woningbezit
FidesWonen | Jaarstukken 2014
58
59
11. Het onderhoud van onze woningen 11.1 Beheer algemeen Om in te spelen op de wensen van huidige en toekomstige huurders, investeren wij continu in de technische en functionele kwaliteit van ons woningbezit. Door onderhoud uit te voeren en energiebesparende maatregelen toe te passen, zorgen we ervoor dat onze woningen over de jaren heen goed en betaalbaar blijven. Bovendien blijft ons woningbezit dan haar waarde behouden en dat is belangrijk voor onze (financiële) continuïteit. Vanuit de afdeling beheer onderscheiden we een aantal typen onderhoud; planmatig onderhoud, correctief onderhoud, mutatieonderhoud en dynamisch onderhoud.
Meerjaren onderhoudsbegroting Voor de begroting van 2014 hebben we gebruik gemaakt van ons meerjaren onderhoudsplan. Een deel van dit plan is gebaseerd op conditiemetingen. In september 2014 zijn we gestart met de verdere conditiemeting van ons bezit, met als doel dit eind 2015 volledig afgerond te hebben. Dit betreft dan zowel de exterieure (buitenkant) als interieure (binnenkant) conditiemeting.
Planmatig onderhoud Al het planmatig onderhoud dat gedaan wordt, wordt geïnitieerd vanuit de meerjaren onderhoudsbegroting. Daarbij zijn een aantal posten ‘vraaggestuurd’, te weten de post ‘inpandige renovaties’ en de post ‘HR-combi ketels’. Vraaggestuurd onderhoud bij cv-ketels wordt bepaald door de staat van onderhoud van cv-ketels ouder dan 20 jaar. Bij inpandige renovaties speelt de conditie een grote rol in combinatie met de wens van de huurder, waarbij de meerjarenonderhoudsbegroting leidend is. In 2014 hebben er diverse onderhoudswerkzaamheden plaatsgevonden. Bij totaal 491 woningen vond een schilderwerkbeurt plaats in combinatie met het repareren en gedeeltelijk vervangen van kozijnen. Daarnaast heeft er onderhoud aan kunststof kozijnen plaatsgevonden bij 57 woningen. Verdere uitgaven betroffen douche-, toilet- en keukenrenovaties, het vervangen van cv-ketels en het onderhoud aan diverse installaties. Aan planmatig onderhoud besteedden we in 2014 een bedrag van € 1.047.000.- Hierin is voor € 221.800,- aan contractonderhoud opgenomen.
FidesWonen | Jaarstukken 2014
60
61
Reparatie onderhoud
11.2 Na-investeringen
Ondanks het preventieve onderhoudsprogramma kan het zijn dat onverwacht zaken stuk gaan en gerepareerd moeten worden. Op verzoek van onze klanten voeren wij deze reparaties uit. Een deel van deze reparaties en kleine
Van na-investeringen is sprake indien er een verbetering wordt aangebracht aan een reeds bestaand object. Naast
herstellingen waarvoor huurders zelf verantwoordelijk zijn, verricht FidesWonen wanneer daarvoor door de huurder een
renovatie- en woningverbeteringen vallen ook alle bouwkundig aan te brengen voorzieningen op het gebied van
serviceabonnement is afgesloten. Alle overige reparaties komen voor rekening van FidesWonen. Deze verdeling van het
duurzaamheid onder de term na-investeringen. Deze uitgaven worden geactiveerd en bijgeschreven op de boekwaarde.
onderhoud tussen huurder en verhuurder is gebaseerd op wettelijke regelgeving. Om de kwaliteit van onze dienstverlening te optimaliseren sturen wij bij elk in behandeling genomen reparatieverzoek een bevestiging daarvan aan onze huurders.
Renovatie- en woningverbeteringen
Tevens kunnen onze huurders op hetzelfde formulier aangeven in hoeverre het reparatieverzoek naar tevredenheid is
Er zijn totaal 3 commerciële ruimtes omgebouwd tot appartementen.
afgehandeld. De tevredenheid over de afhandeling van reparatieverzoeken is over het algemeen als goed beoordeeld. Aan het uitvoeren van reparatie onderhoud besteedden we in 2014 in totaal een bedrag van € 509.100,-
In totaal is er in 2014 € 139.150,- uitgegeven aan renovatie- en woningverbeteringen.
Mutatieonderhoud
Geriefsverbeteringen
Als een huurder de woning verlaat, wordt de leeggekomen woning geïnspecteerd en maken we de woning verhuurklaar
Kleinschalige geriefsverbeteringen worden op individuele basis uitgevoerd. Dit gebeurt op verzoek van de huurder of bij
voor de nieuwe huurder. Naast de reguliere mutatie werkzaamheden die in de woning worden gedaan, wordt er ook (indien
een mutatie op initiatief van FidesWonen om de woning aan te passen aan de eisen van deze tijd. De geriefsverbeteringen
nodig) dynamisch onderhoud uitgevoerd, verder wordt ook het energielabel en de woningwaarderingspunten gecontroleerd.
worden doorberekend in de huurprijs.
Ook kan het voorkomen dat we bij een mutatie ingrijpende renovaties uitvoeren die normaliter minder wenselijk zijn wanneer de woning bewoond is.
In totaal is er in 2014 € 278.600,- uitgegeven aan geriefsverbeteringen.
In totaal gaven we in 2014 € 358.900,- uit aan mutatieonderhoud.
Onderhoudsbeleid Om te komen tot een eenduidig onderhoud en een betere beheersing van het uit te voeren onderhoud qua activiteiten
Dynamisch onderhoud
en financiën is in 2014 onderhoudsbeleid geformuleerd en vastgesteld. Het onderhoudsbeleid is de basis voor de wijze
Dynamische werkzaamheden worden op verzoek van de huurder of, indien nodig, bij mutatie uitgevoerd. Dynamisch
waarop wordt bepaald of een onderhoudsingreep nodig is. Aan de hand van conditiemetingen op basis van de NEN2767
onderhoud betekent dat een deel van de activiteiten bij het onderhoud niet vanuit de meerjaren onderhoudsbegroting
wordt de conditiescore van het vastgoed bepaald. De conditiescore wordt uitgedrukt in een cijfer van 1 (uitstekende
(als planmatig onderhoud) worden geïnitieerd, maar vanuit een mutatie, reparatieverzoek of via een huurder komen. Het
onderhoudstoestand) tot 6 (zeer slechte onderhoudstoestand). Voor het reguliere vastgoed wordt een conditiescore 3; een
betreft vaak woningen waarvan huurders niet hebben kunnen en/of willen deelnemen, aan in voorgaande jaren uitgevoerde
redelijke conditie geaccepteerd. Voor in stand te houden woningen is een conditiescore 4 en voor te slopen woningen een
planmatige onderhoudswerkzaamheden. Hieronder kunnen bijvoorbeeld begrepen worden niet uitgevoerde douche-, toilet-
conditiescore 5 acceptabel. In 2014 is het exterieur van het totale vastgoed van FidesWonen in beeld gebracht en zijn de
of keukenrenovaties. Ook de eventueel vastgestelde maatregelen en verbeteringen in het kader van het onderhoudsbeleid
conditiescores verwerkt in de meerjaren onderhoudsbegroting. In 2015 zal een start worden gemaakt met het uitvoeren
horen hierbij, bijvoorbeeld het na-isoleren van de schil van de woning.
van conditiemetingen van het interieur van het vastgoed. De nadruk ligt hierbij op de conditie van badkamer, keukens en toiletten.
In totaal gaven we in 2014 € 174.100,- uit aan dynamisch onderhoud.
Het onderhoud van onze woningen
FidesWonen | Jaarstukken 2014
62
63
11.3 Duurzaam bouwen en onderhouden
Oudeland (fase 2), Sommelsdijk Het Oudeland in Sommelsdijk is ook een herstructureringslocatie. Aanleunwoningen, voorheen behorende bij
In 2014 is een aanzet gemaakt voor de uitwerking van duurzaamheidsbeleid. De beleid richt zich op het energetisch
“De Samaritaan”, worden vervangen door drie appartementencomplexen waarvan de eerste fase, totaal 14 appartementen,
verbeteren van de woningvoorraad en moet richting geven aan de wijze waarop woningen worden verbeterd en
vorig jaar is gerealiseerd. De bouw van het tweede en derde complex bestaande uit in totaal 28 appartementen, ofwel fase
welke woningen hiervoor in aanmerking komen. In 2014 is ook een subsidieloket voor het energetisch verbeteren van
2, is opgeleverd in juli 2014.
corporatiewoningen geopend; de STEP subsidie. Vooruitlopend op de definitieve uitwerking van het duurzaamheidsbeleid heeft FidesWonen 143 woningen aangemeld om gebruik te kunnen maken van deze uitputtende regeling. De doelstelling uit
Van Weelstraat/Oranjestraat, Den Bommel
het ondernemingsplan om in 2016 voor meer dan 55% van onze woningen te hebben gelabeld met een A,B of C label zal
In Den Bommel is door Boeter Bouwbedrijf B.V. in opdracht van FidesWonen 13 grondgebonden seniorenwoningen en
naar verwachting worden gehaald. De sectorbrede doelstelling om in 2020 een gemiddeld energielabel B over het totale
4 seniorenappartementen gebouwd op een plaats waar voorheen gedateerde seniorenwoningen en appartementen stonden.
woningbezit te hebben zal naar verwachting niet worden gehaald. Uit een benchmark blijkt dat deze doelstelling voor vele
Opnieuw een herstructureringsproject waarmee de kwaliteit van de woon en leefomgeving in den Bommel een impuls krijgt.
corporaties te ambitieus is.
De woningen zijn in januari 2014 opgeleverd.
In 2015 zal verdere uitwerking aan het duurzaamheidsbeleid worden gegeven en FidesWonen circa 60 woningen van een D/E label verbeteren tot een A label. Ook zal FidesWonen zich verder oriënteren op de landelijke pilot ‘De
Hoofdkantoor FidesWonen, Langeweg 10 te Middelharnis
Stroomversnelling’. Binnen dit renovatie concept worden oplossingen gezocht om economisch verantwoord 0-op-de-
Na de fusie is FidesWonen gestart op vier verschillende kantoorlocaties in Sommelsdijk, Dirksland en Den Bommel.
meter woningen te realiseren. In 2014 is het nieuwbouwproject ‘Groene Zoom’ bestaande uit 26 appartementen verder
Voor een effectieve en efficiënte dienstverlening voor onze huurders en woningzoekenden, maar ook voor de ongeveer
uitgewerkt. De energieprestatie van deze woningen is 10% beter dan de wet- en regelgeving voorschrijft. Vanwege steeds
28 medewerkers van FidesWonen is gezocht naar een geschikte nieuwe kantoorlocatie. Die is gevonden op de
zwaardere energetische eisen zal FidesWonen voor toekomstige nieuwbouwprojecten waarschijnlijk meer volgend zijn in wet-
maatschappelijke locatie, zijnde het oude postkantoor aan de Langeweg te Middelharnis. Dit voormalige postkantoor is in
en regelgeving.
opdracht van FidesWonen verbouwd tot een voor de werkorganisatie geschikt kantoorgebouw. De oude kantoorlocaties worden of zijn inmiddels verkocht (Dorpsweg-Sommelsdijk en Den Bommel) of verhuurd (Sperwer-Sommelsdijk en Ring,
11.4 Onze nieuwbouw- en investeringsprojecten
Dirksland). Begin april 2014 zijn we verhuisd naar onze nieuwe behuizing en zit de gehele werkorganisatie onder één dak.
Groene Zoom, Sommelsdijk In 2014 is er een aanvang gemaakt met het herstructureringsproject Groene Zoomflat. Ons bezit bestaande uit 30 appartementen is in de zomer van 2014 gesloopt. Op deze vrijgekomen locatie wensen wij in 2015 een nieuw woongebouw terug te bouwen bestaande uit 26 appartementen. In het najaar van 2014 is het voorlopig ontwerp uitgewerkt tot een definitief ontwerp. De bouwaanvraag is in december 2014 bij de gemeente ingediend. Naar het zich laat aanzien kan er rond de maand mei 2015 een aanvang worden gemaakt met de bouwwerkzaamheden.
Het onderhoud van onze woningen
FidesWonen | Jaarstukken 2014
64
65
12. Meer dan een huis 12.1 Huurderstevredenheidsonderzoek In september 2014 is door het externe onderzoeksbureau EVA samen met en in opdracht van FidesWonen een huurderstevredenheidsonderzoek uitgevoerd. Op aangeven van en In overleg met het onderzoeksbureau is een vragenlijst tot stand gekomen waarin op een aantal aspecten onze huurder is gevraagd haar mening te geven over FidesWonen. De onderzoeksonderdelen betroffen; dienstverlening (bereikbaarheid/ klantvriendelijkheid/ openingstijden/ reparatie verzoeken), woning en buurt, communicatie, verhuizingen/mutaties en imago. De respons op het onderzoek was 717 huurders, 33% van het totaal aantal aangeschrevenen, hetgeen meer dan voldoende is om betrouwbare uitspraken te kunnen doen over alle huurders.
Dorpskern
‘Het gaat nu allemaal een stuk professioneler. Er wordt bijvoorbeeld meer rekening gehouden met je wensen.’
FidesWonen
Onderzoeksgroep
Aantal
%
Aantal
%
Achthuizen
126
6%
33
5%
Den Bommel en Zuidzijde
256
11%
74
10%
Dirksland
577
26%
191
27%
Herkingen
202
9%
72
10%
Melissant
226
10%
71
10%
Sommelsdijk/Middelharnis
819
37%
266
37%
30
1%
10
1%
2236
100%
717
100%
Ooltgensplaat Totaal
FidesWonen | Jaarstukken 2014
66
67
Ook de verdeling van de responsgroep over de verschillende dorpskernen kwam zeer goed overeen met de
Hieronder een overzicht waarin de mening van de huurder met betrekking tot de dienstverlening van FidesWonen tot
daadwerkelijke verdeling van de huurders over de dorpskernen. Wel waren er verhoudingsgewijs meer ouderen die het
uitdrukking komt.
onderzoek hebben ingevuld dan jongeren, hiervoor is in de uitkomsten van het onderzoek een correctie toegepast. Het totaal oordeel van de huurders over FidesWonen is uitgekomen op een 7,1. Als hoogste score werd een 7,4 gegeven voor communicatie middels Website en FidesWonen Magazine. Als laagste cijfer werd een 7,1 gegeven voor de tevredenheid met de woning. Aandachtspunten die uit het onderzoek narvoren komen hebben te maken met het nakomen van afspraken, afhandeling van technische gebreken en de afhandeling van brieven/e-mails. Eveneens op het terrein van overlast verwacht de huurder meer van ons. De uit het rapport gekomen aandachtspunten zijn direct in
Bereikbaarheid en de klantvriendelijkheid op het kantoor van FidesWonen Bereikbaarheid van het kantoor Openingstijden van het kantoor Gedrag en klantvriendelijkheid van baliemedewerkers
2014/2015 opgepakt.
Telefonische bereikbaarheid Hieronder het overzicht met betrekking tot hoe de huurder het imago van Fideswonen ziet.
Imago
FidesWonen:
is betrouwbaar
Gedrag en klantvriendelijkheid van medewerkers aan de telefoon Nakomen van terugbelafspraken De mogelijkheid om vragen te stellen
is klantgericht
Het beantwoorden van uw vragen door de medewerkers
is eenvoudig en doelmatig
Afhandeling van uw brieven en e-mails
staat voor modern vakmanschap
0% 20% 40% 60% 80% 100%
is dynamisch en duurzaam is laagdrempelig en transparant
zeer tevreden
tevreden
ontevreden
zeer ontevreden
staat voor zekerheid komt afspraken na
12.2 Investeren in leefbaarheid
is actief betrokken in het dorp 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Bij FidesWonen gaat het naast het zorgen voor een kwalitatief goed onderhouden woning ook om een goede en leefbare woonomgeving. Ons motto is niets voor niets “Meer dan een huis”. Dat betekend dat wij er zeker ook belang bij hebben
(helemaal) mee eens
Meer dan een huis
(helemaal) mee oneens
dat de woonomgeving, leefbaarheid en vitaliteit van de dorpen en wijken waarin onze woningen staan goed is. Juist omdat
FidesWonen | Jaarstukken 2014
68
69
het dan ook goed wonen is voor onze huurders. Natuurlijk is de woonomgeving, vitaliteit en de leefbaarheid niet alleen iets van FidesWonen. Eveneens de gemeente, politie, zorg- en welzijnspartijen, locale ondernemers, maar ook de bewoners zelf hebben er alle belang bij. Het afgelopen jaar hebben wij op de volgende wijze enige invulling willen geven aan het verbeteren van de leefomgeving en de leefbaarheid. Vernieuwen en aanpassen inrichting recreatiezalen, bijdragen aan verenigingen en activiteiten, vergoedingen beheerders woongebouwen en herinrichten tuinen en woonomgeving. Eind 2013 is in samenwerking met de gemeente, dorpsraden en zorg-, en welzijnspartijen een aanvang gemaakt om per kern vanuit een veranderend Sociaal Domein, te onderzoeken hoe te komen tot een verbetering van de leefbaarheid en vitaliteit van de dorpskernen op Goeree-Overflakkee. Daarnaast hebben we actief deelgenomen in het ontwikkelen, faciliteren en opstarten van locale initiatieven tot het stimuleren van de burgerkracht in de dorpskernen. Hierbij willen we dan aansluiten bij de al aanwezige activiteiten en verenigingen in deze kernen. FidesWonen maakt deel uit van een door de gemeente in het leven geroepen eilandteam die hier in gezamenlijkheid vorm en inhoud aan wil gaan geven.
Sociale leefbaarheid De kwaliteit van de leefomgeving in de dorpen en kernen is voor FidesWonen erg belangrijk. We steunen daarom graag financieel de projecten die daaraan bijdragen en die tegelijkertijd voldoen aan de uitgangspunten van onze kernwaarden, visie en missie. Op de website van FidesWonen is meer informatie te vinden over ons leefbaarheidsbeleid. In 2014 heeft FidesWonen, voor een totaalbedrag van € 14.890,-, aan leefbaarheid bijgedragen: Organisatie Activiteit Leertuin Melissant plaatsen van een kas Diverse Oranjeverenigingen Koningsdag 2014 en bijdrage aan programmaboekje Emaüskerk musical Ruth Dorpsraad Melissant mozaïkbank Bejaardensoos Dirksland jaarlijkse busreis Tulpenwandeltocht G-O wandeltocht t.b.v. voedselbank Dorpsraad Den Bommel opfleuren dorpskern met hanging baskets
FidesWonen | Jaarstukken 2014
70
71
Oratoriumkoor ZW-Nederland Matthäus Passion Ned. Hervormde Kerk
van het Eilandteam is om Burgerkracht en Eigenkracht te stimuleren, ondersteunen en faciliteren in alle dorpskernen op het
Gem. Zangver. Advendo Ooltgensplaat zanguitvoering
eiland. Dit ook in het kader van de veranderingen en kantelingen die op het Sociale Domein plaatsvinden waarbij diverse
Oranjevereniging Melissant Jeu de boule baan
taakvelden van de landelijke overheid zijn verschoven naar de gemeentelijke overheid.
Dorpsraad Melissant wintermarkt 2014 Ladies' Circle actie t.b.v. voedselbank
Natuurlijk heeft FidesWonen ook bilateraal de nodige contacten en overleggen met verschillende zorginstellingen welke
Vrienden van Jip financiële ondersteuning bureau Jip
op Goeree-Overflakkee actief zijn. Dit betreft Careyn, CuraMare, Centrum voor Jeugd en Gezin Goeree-Overflakkee,
EHBO-vereniging Herkingen hulpverlening met AED
Fysiotherapie Koese, Pameijer, Sjaloom Zorg, Gemiva en Zuidwester. Daarnaast verhuurt Fideswonen een aantal
St. BOOG kerstmarkt Ooltgensplaat
woonvoorzieningen in Dirksland en Melissant aan Sjaloom Zorg en een deel van een woonvoorziening in Melissant aan
Dorpsraad Ooltgensplaat bijdrage project ‘extra handen’
Zuidwester. Aan CuraMare wordt in Dirksland een oud-schoolgebouw verhuurd als kantoorruimte. Careyn huurt een deel
Sociëteit Rethorica 500-jarig jubileum
van een gebouw welke door hen gebruikt wordt als wijkuitvliegpost, ouderendagopvang en consultatiebureau. Eveneens
Beheerders diverse complexen vergoeding voor beheer complexen
Fysiotherapie Koese huurt een deel van gebouw als fysiotherapiepraktijk. Pameijer huurt namens natuurlijke personen
Bejaardensoos kerstbijdrage diverse complexen
een aantal woningen van FidesWonen. Eveneens worden er ruimtes verhuurd aan een kinderdagverblijf en een ruimte als
KNRM Ouddorp gift
peuterspeelzaal. Als laatste verhuren we ook een wijkgebouw voor diverse maatschappelijke/welzijnsactiviteiten aan de
ZHVKK Ouddorp gift
gemeente.
Sempre Crescendo
125-jarig jubileum
12.3 Wonen, zorg en welzijn Samenwerken met zorg- en welzijnsinstelling is voor FidesWonen van wezenlijk belang. Dit doen we onder andere door deel te nemen aan het eilandelijke zorgoverleg. In dit zorgoverleg worden diverse personen besproken waar zorg- en welzijnsproblematieken zich voordoen. Doel van dit overleg is mensen die buiten de boot vallen of dreigen te vallen de nodige ondersteuning te bieden. De rol van FidesWonen is die van een signaalfunctie richting het zorgoverleg. Verder nemen we ook deel aan het ReZo Goeree-Overflakkee (Regionaal Zorgoverleg). In het ReZo worden diverse eilandelijk zorg- en welzijnszaken besproken, zoals levensloopbestendig wonen, woonzorgzones en vergrijzingsontwikkeling. Ook worden er conferenties en excursies georganiseerd. Doel van de vereniging is gezamenlijk te onderzoeken hoe te komen tot een versterking van de zorg- en welzijnsstructuur op het eiland. Eveneens participeert FidesWonen in het Eilandteam. Dit is een commissie/stuurgroep die bestaat uit deelnemers vanuit zorg, welzijn, wonen, dorpsraden en de gemeente. De regie rol van deze commissie/stuurgroep ligt bij de gemeente. Doel
Meer dan een huis
FidesWonen | Jaarstukken 2014
72
73
13 FidesWonen financieel gezond 13.1 Algemeen Ons financieel beleid is er op gericht de continuïteit te waarborgen. FidesWonen streeft naar een goed evenwicht tussen inkomsten en uitgaven, investeringen en financieringen. Misschien wel dankzij de verhuurheffing zijn corporaties en ook FidesWonen actiever gaan sturen op hun investeringen en op de beheersing van hun bedrijfslasten. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar de personele lasten maar juist ook naar de overige bedrijfslasten waaronder de onderhoudslasten die een belangrijke rol spelen. In 2014 is een start gemaakt met het beschrijven, beoordelen en verbeteren van de basisprocessen. Hierbij wordt er gekeken of deze processen doelmatig en kostenefficiënt ingericht zijn. Door slimme ICT oplossingen en een andere manier van aansturen zijn er aantoonbare kostenbesparingen mogelijk bij een hogere huurderstevredenheid. Hierbij zal het steven gericht zijn op een “win win” situatie. Doordat wij in de afgelopen periode een zorgvuldig financieel beleid hebben gevoerd, hebben wij in die jaren een gezonde financiële positie gerealiseerd en kunnen we de toekomst met vertrouwen tegemoet zien: FidesWonen is financieel gezond en vanuit ons ondernemingsplan “Bouwen aan een duurzaam thuis” is de focus om dit te blijven.
DEEL III
De cijfers achter het verhaal
13.2 Onze financiële prestaties Het afgelopen jaar hebben wij een negatief jaarresultaat behaald van circa € 3,4 miljoen. Dit resultaat is sterk negatief beïnvloed door de vorming van een voorziening voor onrendabele investeringen van ruim € 1,8 miljoen, een afwaardering op de boekwaarde van de grondpositie Kortevliet van circa € 0,2 miljoen en ingevolge de herziene Richlijn 290 (zie hieronder), een afboeking van € 3,5 miljoen op de waardering van drie embedded derivaten. Als we deze incidentele posten niet hadden gehad, dan was het jaar 2014 afgesloten met een batig saldo van circa € 1,2 miljoen. De in 2014 ten opzichte van 2013 gerealiseerde toename van de huuropbrengst van circa € 1,0 miljoen, wordt in het jaarresultaat weer volledig teniet gedaan door een toename van de verhuurdersheffing van bijna € 1,1 miljoen.
FidesWonen | Jaarstukken 2014
74
75
Door het behaalde negatieve jaarresultaat komt het eigen vermogen per ultimo 2014 uit op € 28,2 miljoen en bedraagt
13.3 Financieel beleid
26,2 % van het balanstotaal (solvabiliteit). FidesWonen voert een financieel beleid gericht op het beperken en beheersen van risico’s; kortom een beleid gericht op
Stelselwijziging richtlijn 290 Financiële instrumenten
het financieel “in control” blijven. Een financieel gezonde organisatie is van essentieel belang om onze taak te kunnen
De Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) heeft in december 2013 RJ-uiting 2013-15 Richtlijn 290 Financiële instrumenten
(blijven) vervullen. Op dit moment staan, zoals bij alle corporaties, de financiële middelen onder grote druk. We zullen bij
gepubliceerd. Deze Richtlijn is van toepassing vanaf het verantwoordingsjaar 2014.
de realisatie van onze ambities dan ook inventief moeten zijn en de juiste stappen moeten blijven zetten om onze financiële
Als gevolg van deze Richtlijn is een verlies van drie embedded derivaten in de balans tot uitdrukking gebracht. Deze drie
continuïteit te blijven waarborgen. Daarbij gaan wij voor efficiënt en effectief. We sturen op basis van kasstromen en
embedded derivaten zijn besloten in leningovereenkomsten gesloten in 2006. In deze leningen is aan de geldgever (Fortis
kengetallen als liquiditeit, solvabiliteit, rendementen, rentevoet en markt- en bedrijfswaarden, maar ook via benchmarks,
Bank, thans ABN-AMRO) contractueel het recht gegeven om vanaf de herzieningsdata in 2015, 2017 en 2019 een in het
zoals de IPD/aeDex en het bij Aedes in beheer en ontwikkeling zijnde Corporatie Benchmark Centrum (CBC). We
contract vastgelegde jaarlijkse rente te gaan ontvangen. Uitoefening van dit recht door de geldgever geeft FidesWonen de
beschouwen ons als vastgoedbelegger die streeft naar optimaal rendement (financieel en maatschappelijk).
plicht om de rente vanaf die jaren te gaan betalen tot de contractuele afloopdata in respectievelijk 2045, 2047 en 2049. Indien de geldgever geen gebruik maakt van dit recht, zal FidesWonen een rente verschuldigd zijn die gebaseerd is op het
De solvabiliteit moet nu en in de toekomst ruim voldoen aan de eisen die het CFV en WSW stellen op grond van ons
3-maands Euribor zonder opslag. Indien de lening wordt voorgezet op basis van het 3-maands Euribor zonder opslag heeft
geldende risicoprofiel. We moeten daarom beschikken over voldoende eigen vermogen dat een buffer vormt tegen
FidesWonen:
calamiteiten. Het CFV heeft in november 2014 geoordeeld dat we voldoen aan de te stellen eisen. Ook het WSW heeft ons
•
het recht geldgever te verzoeken de varabele rente om te zetten in een vaste rente
bij de afgifte van de jaarlijkse borgbaarheidsverklaring in juni 2014 te kennen gegeven dat wij voldoende borgbaar zijn.
•
alsmede het recht om de lening vervroegd af te lossen, zonder dat daar een extra rente (boeterente) voor aan geldgever verschuldigd is.
13.4 Ons maatschappelijk rendement
De in de leningovereenkomsten opgenomen derivaten zijn op grond van de richtlijn nu afgescheiden van het basiscontract en gewaardeerd op de lagere reële waarde.
Ook in 2014 heeft FidesWonen al haar middelen uitsluitend ingezet voor de volkshuisvesting. FidesWonen stelt haar
Per 1 januari 2014 is aldus rechtstreeks ten laste van het eigen vermogen een passief post in de balans opgenomen van €
hele vermogen ten dienste van haar kerntaken. Wij werken met maatschappelijk vermogen en daarover leggen wij op
2,0 miljoen. Deze passief post “embedded derivaten” is opgenomen onder de langlopende schulden.
een transparante manier verantwoording af. Op die manier borgen we ons beleid, onze missie, de governance en de
In 2014 is € 3,5 miljoen aan negatieve waardemutatie ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. En is er voor het
maatschappelijke en financiële resultaten op een heldere manier en geven we een doorkijk naar de toekomst. De realisatie
verschil in waardering onder de vorderingen een belastinglatentie gevormd van € 1,4 miljoen (waarde per 1 januari
van maatschappelijke doelen die voortvloeien uit onze bedrijfsvisie, brengt veel onrendabele investeringen met zich mee.
€ 0,5 miljoen).
Zo verhuurden wij in 2014 woningen onder de waarde die volgens het woning waarderingssysteem (WWS) berekend mag worden. Hiermee waren vele miljoenen gemoeid. Over de periode 2015-2019 financiert FidesWonen het onrendabele
In de paragraaf “Een oog op de (financiële) toekomst”, verderop in dit hoofdstuk, gaan wij in op de toekomstige financiële
gedeelte van een groot aantal nieuwbouwinvesteringen voor een totaalbedrag ter grootte van € 5,5 miljoen. Daarnaast
ontwikkelingen. In hoofdstuk 16 is een kengetallen overzicht opgenomen met diverse kengetallen, bezien in een historisch
wordt aan leefbaarheid (buurtbeheer en andere maatregelen) jaarlijks het nodige uitgegeven.
perspectief.
FidesWonen financieel gezond
FidesWonen | Jaarstukken 2014
76
77
13.5 Bedrijfslasten Binnen de corporatiesector is de hoogte van de bedrijfslasten een veelbesproken onderwerp, met name nu er vanuit de politiek krachtige signalen worden afgegeven dat de bedrijfslasten voor woningcorporaties te hoog zijn. De sector dient aan de minister aan te geven met wat voor maatregelen de branche de bedrijfslasten denkt te kunnen gaan verlagen. Uit de cijfers die jaarlijks worden gepubliceerd (Corporatie in Perspectief, CiP), blijkt dat onze bedrijfslasten de afgelopen periode met meer dan 10% zijn toegenomen, terwijl landelijk bezien de lasten in de sector iets zijn afgenomen. Een en ander is incidenteel en voornamelijk een gevolg van het fusie- en reorganisatieproces. Dit heeft er toe bijgedragen dat het niveau van de bedrijfslasten binnen FidesWonen zich op dit moment zo rond het niveau van de landelijke benchmark beweegt. Ons beleid is er op gericht om er voor te zorgen dat wij efficiënter en effectiever kunnen werken om zo het niveau van onze bedrijfslasten terug te kunnen dringen. Een belangrijke stap hiertoe is het werken vanuit één locatie. Deze stap heeft in april 2014 zijn beslag gekregen. In het in maart 2013 vastgestelde Financieel Verbeterplan hebben wij vanaf het jaar 2015 een bezuiniging op de bedrijfslasten ingeboekt van 2% per jaar.
13.6 Waardering van het bezit Op 31 januari 2011 heeft de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) de herziene Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen volkshuisvesting gepubliceerd. De Richtlijn gaat formeel in voor verslagjaren vanaf 2012. FidesWonen heeft voor de balanspresentatie ten aanzien van de waardering van de vastgoedportefeuille, gekozen voor een waardering tegen historische kostprijs, te weten de vervaardigings- of verkrijgingsprijs verminderd met afschrijvingen dan wel lagere actuele waarde. We hebben deze keuze gemaakt, omdat wij financieel bezien, een behouden beleid willen voeren. Wij willen voorkomen dat er bij onze vermogens- en resultaatbepaling sprake kan zijn van zogeheten “bubbels”, oftewel een “zeepbel”. Winsten nemen zodra deze gerealiseerd zijn en kosten (en verliezen) nemen zodra deze voorzienbaar zijn. Ten aanzien van onze activiteiten met betrekking tot het vastgoed (zowel de exploitatie als de investeringen), sturen wij op kasstromen, dus kijken wij naar het directe rendement. Dit te behalen rendement wordt voortdurend vergeleken met het rendement van andere partijen (ook commerciële vastgoedbeleggers).
FidesWonen | Jaarstukken 2014
78
79
Voor de vastgoedwaardering worden verschillende begrippen gehanteerd:
De marktwaarde in verhuurde staat: is een nieuw begrip vanaf de jaarrekening 2012. Deze wordt gehanteerd voor de waardering van het commercieel onroerend goed (niet-DAEB). Deze waardering komt ultimo 2014 uit op € 8,6 miljoen; de
De boekwaarde van het bezit vertegenwoordigt de prijs waarvoor het bezit destijds is gebouwd, rekening houdend met
marktwaarde is per ultimo 2014 circa € 1,1 miljoen lager dan de voor deze objecten berekende bedrijfswaarde.
eventuele subsidies, verminderd met een jaarlijkse afschrijving. FidesWonen heeft haar bezit voor de boekwaarde op de balans staan. De boekwaarde per 31 december 2014 bedraagt € 94,7 miljoen; € 86,6 miljoen aan sociaal vastgoed
NB Ingevolge de nieuwe Woningwet zal de waardering van zowel het sociale als commerciële vastgoed vanaf 2016 tegen
(DAEB) en € 8,1 miljoen aan commercieel vastgoed (niet-DAEB).
marktwaarde in verhuurde staat moeten worden verantwoord.
De fiscale boekwaarde. Vanaf 1 januari 2008 zijn corporaties integraal belastingplichtig geworden voor de
De WOZ-waarde van het bezit heeft betrekking op het bedrag waarvoor de gemeente de woningen heeft getaxeerd,
vennootschapsbelasting. Sindsdien zijn zij verplicht over hun integrale activiteiten vennootschapsbelasting te betalen. Een
indien ze, vrij van huur, aangeboden zouden worden in de vrije verkoop. In 2013 is de aanslag opgelegd voor het totale
en ander is vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO). In deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met
bezit, getaxeerd voor € 345,5 miljoen met waardepeildatum 1-1- 2012. In 2014 is deze waarde € 340,0 miljoen met
betrekking tot de waardering van posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van fiscale resultaatverantwoording. De
waardepeildatum 1-1-2013.
op grond van de fiscale regels berekende boekwaarde bedraagt per 31 december 2014 (DAEB en niet DAEB gezamenlijk) € € 274,5 miljoen.
Wij waren van mening dat de nieuwe gemeente de WOZ waarde’s in 2013, maar ook die van 2014, te hoog heeft vastgesteld. Op 26 maart 2013 hebben wij bezwaar aangetekend tegen de door de gemeente vastgestelde waardes. Op
De actuele waarde. Voor het bezit dat gekwalificeerd wordt als bedrijfsmiddel (DAEB bezit) wordt de actuele waarde
grond van ons bezwaarschrift zijn de waardes door de gemeente in 2014 voor beide belastingjaren naar beneden bijgesteld.
gedefinieerd als bedrijfswaarde. Voor de vastgoedbeleggingen (niet-DAEB bezit) geldt de marktwaarde in verhuurde staat
De totale WOZ waarde is voor het belastingjaar 2013 nader vastgesteld op € 328,2 miljoen. Voor het belastingjaar 2014 is
als actuele waarde. Belangrijkste verschil tussen bedrijfswaarde en marktwaarde is dat bij bedrijfswaarde het beleid van
de totale WOZ waarde uiteindelijk vastgesteld op € 318,6 miljoen.
FidesWonen in de waardering centraal staat. Bij toepassing van de marktwaarde zijn de marktomstandigheden bepalend voor de waardering.
Voor het nieuwe belastingjaar 2015 hebben wij van de gemeente een WOZ waardevaststelling van € 311,1 miljoen doorgekregen met waardepeildatum 1-1-2014. Over deze waardevaststelling wordt nog gecorrespondeerd.
De bedrijfswaarde. Drukt het verschil uit tussen de inkomsten en uitgaven van het bezit, gedurende de periode dat het
De te constateren waardedalingen hangt samen met de crisis op de woningmarkt. Daarnaast is er een waardedaling als
bezit nog geëxploiteerd wordt, gebaseerd op uitgangspunten van het eigen beleid. Jaarlijks worden de uitgangspunten van
gevolg van het bezit dat wij uit exploitatie nemen (verkoop en sloop). Echter zorgen de in 2014 in exploitatie genomen en
beleid vastgesteld en stemmen wij deze zoveel mogelijk af op de uitgangspunten van het Centraal Fonds Volkshuisvesting.
opgeleverde huurwoningen weer voor een verdere waardetoename.
De bedrijfswaarde verandert wanneer een complex een andere bestemming krijgt. Ook mutaties in externe factoren, zoals inflatie, rente en huurverhogingpercentage, leiden tot een andere bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde van het totale bezit is
We streven er naar om in nauw overleg met de gemeente tot kwalitatief steeds betere (“fair”) WOZ-waarden te komen. De
in 2014 gedaald van € 136,4 miljoen ultimo 2013 naar €€ 123,3 miljoen ultimo 2014, uitgesplitst in € 113,6 miljoen voor
WOZ-waarden zijn niet alleen van belang voor de vaststelling van de plaatselijke heffingen (OZB en Waterschap), maar
sociaal vastgoed en € 9,7 miljoen voor commercieel vastgoed. Voor de berekening van de bedrijfswaarde zijn we uitgegaan
ook voor het vaststellen van de verhuurdersheffing door de Rijksoverheid als ook voor de vaststelling van de huurprijzen
van de parameters, zoals opgenomen onder de waarderingsgrondslag van onroerende en roerende zaken in exploitatie (zie
van onze woningen in de toekomst. Door regelmatig en tijdig met elkaar in overleg te treden voorkomen we tijdrovende en
jaarrekening).
kostenverslindende bezwaarprocedures.
FidesWonen financieel gezond
FidesWonen | Jaarstukken 2014
80
81
Overzicht waarde vastgoedportefeuille per 31 december 2014 (bedragen x € 1.000) 350,0 300,0 250,0 200,0 150,0 100,0 50,0 0,0 Aanschafwaarde
Boekwaarde
Fiscale waarde
Actuele waarde Commercieel vastgoed
WOZ waarde Sociaal vastgoed
13.7 Vermogensdoelstelling In het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) zijn de spelregels voor woningcorporaties uitgewerkt. Op grond van het BBSH beoordeelt het Centraal Fonds jaarlijks de financiële positie van corporaties in termen van solvabiliteit en continuïteit. Over het jaar 2014 luidde het solvabiliteitsoordeel 'voldoende', hetgeen betekent dat de financiële continuïteit voldoende is gewaarborgd.
13.8 Treasury Binnen het treasurybeleid van FidesWonen dient het gebruik van financiële instrumenten ter beperking van inherente (rente-, looptijden- en markt-) risico's. Speculatief handelen in rente-instrumenten is niet toegestaan. Op 6 mei 2014 is het op de nieuwe organisatie toegespitste treasury statuut vastgesteld en is er binnen FidesWonen een treasurycommissie ingesteld. De
FidesWonen | Jaarstukken 2014
82
83
treasurycommissie adviseert de directeur-bestuurder gevraagd en ongevraagd over treasuryvraagstukken en komt minimaal
€ 65,4 miljoen. Hiernaast heeft FidesWonen per ultimo 2014 nog € 4,7 miljoen aan door de gemeente geborgde leningen.
2x per jaar bijeen.
Op grond van het vorenstaande heeft FidesWonen in 2015 een effectief te benutten vrije borgingsruimte van € 2,0 miljoen. Dit bedrag zal in 2015 worden aangewend voor de (gedeeltelijke) financiering van het herstructureringsproject Groene
De netto schuld positie van de leningenportefeuille bedroeg ultimo 2014 € 70,2 miljoen (2013: € 72,6 miljoen). De
Zoom te Sommelsdijk.
afname is een gevolg van de contractueel betaalde aflossingen. Wij hebben onlangs per 1 februari 2015 de dPi 2014 ingediend. In deze dPi hebben wij voor 2015 t/m 2017 een beperkt De gemiddelde rente van onze leningportefeuille was in 2014 4,24%. Dit is nagenoeg ongewijzigd ten opzichte van vorig
aantal nieuwe projecten aangemeld.
jaar (toen 4,25%). FidesWonen heeft per ultimo 2014 twee basisrente leningen en drie extendible leningen in portefeuille. Het financiële risico
13.10 Fiscaliteiten
voor FidesWonen is gering, de contracten bevatten geen break-clauses. Het totale schuldrestant van deze leningen bedraagt per ultimo 2014 € 14,0 miljoen. De gemiddelde rentevoet van de leningen bedragen in 2014 3,55%.
Vennootschapsbelasting De in de jaarrekening 2014 opgenomen fiscale positie is gebaseerd op de aangiften tot en met 2012. Voor de jaren 2013
De stand van de liquide middelen is per ultimo 2014 positief en bedraagt € 3,4 miljoen. Dit komt omdat er onder invloed
en 2014 is een schatting opgenomen. In de jaren tot en met 2011 heeft FidesWonen een behoorlijk fiscaal verrekenbaar
van de woningverkopen de afgelopen periode sprake is geweest van een positieve kasstroom. Deze “eigen middelen” zullen
verlies opgebouwd. Dit verlies wordt verrekend met de jaarresultaten die naar het zich laat aanzien voor de komende jaren
worden ingezet voor de financiering van onze toekomstige investeringsactiviteiten, waaronder de financiering van het project
positief zullen zijn. In 2012 kwam de acute vennootschapsbelastinglast na verliesverrekening uit op nihil. Voor het jaar 2013
Groene Zoom te Sommelsdijk. FidesWonen streeft naar een saldo liquide middelen van circa € 1,3 miljoen. Dit is ongeveer
wordt rekening gehouden met een te betalen bedrag van € 97.000 en voor 2014 gaan wij uit van een te betalen bedrag
10% van de jaarhuuropbrengst. Dit niveau wordt naar verwachting na volledige realisatie van de Groene Zoom, rond het 1e
van € 226.000. Per ultimo 2014 resteren er geen fiscaal te verrekenen verliezen meer.
kwartaal van 2016 bereikt. De (tijdelijke) overschotten aan liquide middelen, hebben wij belegd op een direct opvraagbare spaarrekening bij onze huisbankier. In 2014 hebben er geen andere beleggingen plaatsgevonden.
De aangiftes voor de jaren 2008 t/m 2011 zijn door de Belastingdienst in 2013 allemaal definitief vastgesteld op “nihil”. De aangifte over 2012 is door FidesWonen in januari 2015 ingediend en vooralsnog niet definitief geregeld.
13.9 Borgingsruimte WSW
Per 31 december 2012 is de vaststellingsovereenkomst (VSO2) tussen de corporaties en de Belastingdienst beëindigd. FidesWonen heeft er voor gekozen om de VSO 2 stilzwijgend, telkens met een jaar te verlengen. Daarnaast hebben we
In januari 2014 heeft het WSW haar nieuwe beoordelingskader voor de jaren 2014 en volgend bekend gemaakt. Het
een intermediairsconvenant met Deloitte belastingadviseurs. Op basis hiervan delen we onze ingenomen standpunten
nieuwe risicobeoordelingsmodel van het WSW is gebaseerd op een beoordeling van de Business Risks en een beoordeling
met betrekking tot de aangiften met de Belastingdienst. We werken met de Belastingdienst open en transparant samen
van de Financial Risks. Beide beoordelingen wegen voor 50% mee bij de beoordeling.
op basis van wederzijds vertrouwen. De Belastingdienst heeft in 2013 aangegeven over te willen gaan tot een nieuwe
In het voorjaar van 2014 heeft het WSW de Financial Risks binnen FidesWonen beoordeeld. De bevindingen zijn op 26 juni
controleaanpak, gebaseerd op zogenaamd horizontaal toezicht. De door de belastingdienst aangekondigde nieuwe
2014 aan FidesWonen kenbaar gemaakt middels een rapport van bevindingen. Op grond van deze beoordeling heeft het
controleaanpak en het in control komen van de organisatie op het gebied van de belastingen, zal de komende periode de
WSW het borgingstegoed van FidesWonen per ultimo 2014 berekend op € 65,5 miljoen en per ultimo 2015 op
nodige aandacht vragen van de werkorganisatie.
FidesWonen financieel gezond
FidesWonen | Jaarstukken 2014
84
85
Omzetbelasting Pro-rataregeling Vanaf 2013 hebben we de pro-rataregeling ingebed in de periodieke aangifte van de omzetbelasting. De in het jaar uit hoofde van deze regeling in 2014 teruggevorderde inkoop BTW bedraagt € 13.900. Hiervan is € 8.100 toegerekend aan de investeringen ten dienste van de exploitatie (verbouw pand Langeweg 10). Integratieheffing Op grond van het in het najaar van 2013 door het kabinet afgesloten woonakkoord zijn corporaties vanaf het jaar 2014 weer vrijgesteld van de integratieheffing (van toepassing op lopende en toekomstige projecten). In 2014 is de over verstreken jaren in het kader van de integratieheffing teruggevorderde inkoop BTW van circa € 781.000 weer afgedragen aan de belastingdienst. Tijdelijke verlaging BTW tarief bij onderhoudswerkzaamheden Het BTW tarief op arbeidskosten bij renovatie, herstel en tuinonderhoud van woningen is per 1 maart 2013 tijdelijk verlaagd van 21% naar 6%. Bij de vaststelling van het woonakkoord is besloten om deze tijdelijke regeling te verlengen tot 31 december 2014, waarna deze vervolgens in het nieuwe belastingplan weer verlengd is tot 1 juli 2015.
Loonbelasting Wij hebben besloten om de invoering van de werkkostenregeling niet eerder in te voeren dan dat deze wettelijk verplicht is en wel per 1 januari 2015. Laatstelijk hebben wij in 2013 van de inspectie loonbelasting een boekenonderzoek gehad. De afwikkeling hiervan heeft plaats gevonden in de 2e helft van 2014. Dit heeft niet tot grote naheffingen geleid.
13.11 Financiële sturing, risico’s en risicobeheersing We zijn ons bewust van de risico’s waarmee we als maatschappelijk vastgoedondernemer te maken krijgen bij de uitvoering van onze missie. Het stelsel van de onderkende externe en interne risico’s monitoren we en verbeteren we zo nodig. Daarbij nemen we de kans dat een onvoorziene gebeurtenis zich voordoet in aanmerking, rekening houdend met de financiële impact die dat voor FidesWonen kan hebben.
FidesWonen | Jaarstukken 2014
86
87
Financiële sturing
4% gehanteerd. Het directe rendement komt voor FidesWonen in 2014 uit op 5,6% en ligt ver boven de binnen de sector
In haar financiële sturingsmodel toetst FidesWonen haar financiële uitkomsten van het voorgenomen beleid aan de gestelde
geldende minimale norm. Een en ander wordt veroorzaakt door de relatief lage bedrijfswaarde, als gevolg van de relatief
normen vanuit vier invalshoeken:
korte duration (restant levensduur) van ons woningbezit.
•
rentabiliteit van de exploitatie (direct rendement);
Rendement te realiseren bij investeringen (IRR): de IRR (Internal Rate of Return) is de disconteringsvoet die benodigd is
•
rendement te realiseren bij investeringen (IRR);
om de netto contante waarde van geprojecteerde kasstromen van een investering in vastgoed gelijk te laten zijn aan de
•
waardeontwikkeling van het bezit (WOZ waarde);
stichtingskosten van de investering zelf. In 2012 heeft FidesWonen deze interne rendementseis vastgelegd in het in 2012
•
vermogensontwikkeling (solvabiliteit, Loan to Value en investerings/financieringsratio).
vastgestelde Investeringsstatuut. Afhankelijk van het projectrisico ligt dit voor sociaal vastgoed tussen de 3,5% en 4,5%. Voor commercieel vastgoed (niet-DAEB) ligt dit tussen de 5% en 6%.
De uitkomsten van het voorgenomen beleid ten aanzien van deze normen worden jaarlijks vastgelegd in de begroting en meerjarenbegroting. In 2014 is geconcludeerd dat de uitkomsten voldoen aan de betreffende normen en er sprake is van
Waardesturing
financieel haalbaar en verantwoord beleid.
Met waardesturing kunnen corporaties op een integrale en concrete wijze sturen op de balans tussen financieel en maatschappelijk rendement. Het resultaat is een situatie waarin corporaties een grotere maatschappelijke waardetoevoeging
In het financieel sturingsmodel wordt vooral gepland en gestuurd op de ontwikkeling van het volkshuisvestelijk vermogen en
realiseren en transparanter zijn richting de samenleving.
de ontwikkeling van de operationele kasstromen. FidesWonen hanteert met name de volgende specifieke randvoorwaarden
Waardesturing kan binnen woningcorporaties worden vormgegeven door binnen de organisatie op portefeuilleniveau
en uitgangspunten:
assetmanagement op na te houden. Door professioneel en efficiënt assetmanagement kan een corporatie haar kosten omlaag brengen, hogere opbrengsten realiseren en de vastgoedrisico’s beter beheersen. Het is kortom bij uitstek de manier
•
solvabiliteit: Positief CFV oordeel en een toereikende vrije beleidsruimte gelet op risicoprofiel;
om het financiële en maatschappelijk rendement op het vastgoed inzichtelijk te maken en daarop te sturen.
•
financierbaar op basis van borging door WSW: ontwikkeling operationele kasstroom in overeenstemming met WSW-
FidesWonen staat op het punt om in de loop van 2015 assetmanagement, als onderdeel van de portefeuillesturing, in te
eis (voldoen aan toetsingskader Financial Risks);
richten en zo de strategische en operationele vastgoedsturing aan elkaar te koppelen.
•
rendement;
•
efficiënt werken (norm netto bedrijfslasten volgens definitie CFV);
Risico’s
•
verkoop bestaand bezit is randvoorwaarde voor realisatie nieuwbouw.
In 2014 heeft er binnen FidesWonen een uitgebreide risico-inventarisatie plaats gevonden. Hierbij is ingezoomd op alle risico’s op operationeel, tactisch en strategisch niveau die gelopen (kunnen) worden bij het realiseren van onze
FidesWonen streeft voor haar sociale vastgoed naar een rendement van 4,5% en voor commercieel vastgoed naar minimaal
ondernemingsdoelstellingen. Te denken valt hierbij onder andere aan marktrisico’s, maatschappelijke en omgevingsrisico’s,
6%. FidesWonen stuurt op resultaat- en rendementsdoelstellingen en hanteert hiervoor een tweetal kengetallen te weten het
personele en ICT risico’s, risico’s op het gebied van beleid en strategie, cultuur en planning en control, maar last but not
directe rendement en de IRR.
least alle operationele risico’s die wij lopen bij de uitvoering van onze kerntaken.
Direct rendement: het directe rendement (kasstroom uit bedrijfsoperaties in % van gemiddelde bedrijfswaarde) geeft aan
Als we de uitkomsten van onze risico-inventarisatie tot ons door laten dringen dan wordt al snel duidelijk dat een groot
welk direct rendement is behaald op het geïnvesteerde vermogen. In de branche wordt een direct rendement van minimaal
deel van de risico’s voor de corporatiesector, maar ook voor FidesWonen, sterk worden beïnvloed door het beleid van de
FidesWonen financieel gezond
FidesWonen | Jaarstukken 2014
88
89
landelijke overheid (Maatschappelijk risico’s). De politiek is al jaren bezig de huidige Woningwet te vervangen (middels de Herzieningswet), waarbij telkens de meer recente ontwikkelingen, door de sector en de politiek zelf veroorzaakt, diezelfde politiek stimuleren de teugels keer op keer strakker aan te halen. De impact van de aankomende nieuwe wetgeving (naar verwachting per 1 juli 2015) is groot door bijvoorbeeld het verkleinen van het werkdomein, het verkleinen van het bezit, het afdragen van verkoopopbrengsten/vermogen in de vorm van verhuurdersheffing etc. Om effectief met alle aanwezige risico’s om te gaan is FidesWonen in 2014 overgegaan naar integraal risicomanagement, vertaald en geconcretiseerd in een beheersingssysteem met maatregelen en rapportages. Voorts volgt in het kort een aantal relevante financiële risico’s, met per risico het door FidesWonen ingestelde beheersingskader. Hoofdsomrisico Een woningcorporatie loopt risico’s ten aanzien van de waardering van effecten, opgenomen onder financiële vaste activa en effecten. De onderneming beheerst het hoofdsomrisico door stratificatie aan te brengen in de portefeuille en limieten te stellen. FidesWonen heeft per ultimo 2014 géén financiële vaste activa of effecten waarover een hoofdsomrisico wordt gelopen. Valutarisico FidesWonen is alleen werkzaam in Nederland en loopt geen valutarisico. Renterisico FidesWonen definieert het renterisico als volgt: het risico dat toekomstige exploitatieresultaten (te) sterk worden beïnvloed door de toekomstige rentekosten, als gevolg van de invloed van de ontwikkelingen in de marktrente. FidesWonen hanteert het beleid dat het herfinancieringsrisico zich mag bewegen tussen minimaal 5% en maximaal 15% van de restant hoofdsom van de leningportefeuille. De leningportefeuille van FidesWonen voldoet aan dit criterium. Met betrekking tot vorderingen en langlopende schulden (leningen) zijn geen financiële derivaten met betrekking tot renterisico gecontracteerd. Financieringsrisico Voor de beschikbaarheid van financiering tegen gunstige voorwaarden is FidesWonen, in lijn met de gehele corporatiesector, sterk afhankelijk van het blijvend functioneren van het borgingsstelsel van het WSW.
FidesWonen | Jaarstukken 2014
90
91
Kredietrisico
verhuurdersheffing ingeboekt die voor de sector kan oplopen tot € 1,7 miljard in 2017. Doordat een aantal corporaties in
FidesWonen heeft geen significant kredietrisico. FidesWonen maakt gebruik van faciliteiten van de Rabobank (huisbankier).
financiële problemen zijn geraakt is de saneringsheffing door het Centraal Fonds voor de jaren 2013 en 2014 vastgesteld
Het kredietrisico gerelateerd aan crediteuren en vooruitbetaalde aanneemsommen wordt afgedekt door ontvangen
op respectievelijk 4% en 3,5% van de jaarhuur. Voor het komende jaar (2015) kan het Centraal Fonds volstaan met een
bankgaranties en het toepassen van de overwaarderegeling.
“nihil” heffing, maar voor de daaropvolgende jaren 2016 t/m 2019 wordt rekening gehouden met respectievelijk 2,0%, 1,0%, 1,0% en 1,0%. De ontwikkeling van de saneringsheffing is sterk afhankelijk van de ontwikkeling van de rentevoet.
Liquiditeitsrisico
Bij een aanhoudend lage rentevoet zal het Centraal Fonds bij de sanering van Vestia mogelijk opnieuw diep in de buidel
De stand van de liquide middelen is per ultimo 2014 aan de hoge kant en bedraagt € 3,4 miljoen.
moeten tasten.
FidesWonen hanteert het uitgangspunt dat vermogen eerst moet worden opgebouwd (onder meer door de verkoop van bestaand bezit), alvorens het te kunnen uitgeven aan nieuwbouw en kwaliteitsverbetering. Door deze werkwijze is het
Vorengenoemde maatregelen hebben de komende jaren grote financiële consequenties voor onze operationele kasstromen
mogelijk het uitgavenpatroon aan te passen indien het verkopen van bestaand bezit (huurwoningen) tegenvalt. Hiertoe
en beperken ons in onze mogelijkheden om nieuwe investeringen te plegen en om grote financiële verplichtingen aan te
monitoren wij maandelijks het (verwacht) verloop van onze liquiditeitspositie. Daarmee is het risico dat FidesWonen niet in
gaan. Voor de komende vijf jaar hebben wij op grond van ons herziene Strategisch Vastgoed Beleid gemiddeld circa
staat zou zijn om aan haar betalingsverplichtingen te voldoen (liquiditeitsrisico) voldoende geborgd.
€ 4,5 miljoen per jaar aan nieuwe investeringen (nieuwbouw en renovatie) ingerekend.
Marktrisico
Uit onze financiële prognoses blijkt dat FidesWonen bij ongewijzigd beleid een positieve kasstroom heeft. De ICR ontwikkelt
Het marktrisico is het risico dat de hele markt of een categorie van activa daalt, waardoor de prijs en de waarde van de
zich de komende jaren positief, van 1,7 per ultimo 2015 tot 1,8 per ultimo 2019. Ook de DSCR ontwikkelt zich positief en
activa in portefeuille kunnen worden beïnvloed.
blijft rond de 1,2.
FidesWonen heeft de vastgoedportefeuille gewaardeerd tegen de prijs waarvoor het bezit destijds is gebouwd, rekening
Binnen de periode 2015-2019, voldoet FidesWonen aan de door het WSW gestelde toetsingsnormen, te weten een ICR >
houdend met eventuele subsidies, verminderd met een jaarlijkse afschrijving. De boekwaarde uitgedrukt in een percentage
1,4 en een DSCR van minimaal 1,0.
van de actuele waarde (= bedrijfswaarde) bedraagt per ultimo 2014 77%. FidesWonen loopt daardoor enig risico dat zij door tegenvallende marktontwikkelingen tot afwaarderingen wordt gedwongen.
Uiteraard zullen we de ontwikkelingen omtrent het kabinetsbeleid in 2015 nauwgezet blijven volgen. Op basis van de doorrekeningen van ons voorgenomen beleid gaan we ervan uit dat we onze financiële doelstellingen zullen gaan halen.
13.12 E en oog op de (financiële) toekomst
Onze financiële positie is namelijk voldoende solide (stabiele kasstromen, lage beheerkosten, een goede ICR en een goede solvabiliteit).
De sociaaleconomische situatie aan het begin van 2015 is aan de beterende hand, maar nog steeds zorgelijk te noemen. De economie lijkt zich volgens de laatste berekeningen van het Centraal Plan Bureau enigszins te herstellen, maar dit herstel is nog broos en strekt zich niet uit over alle sectoren. Ook een herstel van de werkgelegenheid lijkt nog lang niet in zicht. Daarbij zijn de financiële markten nog steeds op zoek naar voldoende evenwicht en vertrouwen in de markt. In het woonakkoord zijn een aantal zeer ingrijpende maatregelen aangekondigd voor onze sector. Er is een
FidesWonen financieel gezond
FidesWonen | Jaarstukken 2014
92
93
14 Verklaringen 14.1 Verklaring bestuur Het bestuur is statutair verantwoordelijk voor het besturen van de wooncorporatie FidesWonen, wat inhoudt dat het verantwoordelijk is voor de realisatie van de doelstellingen de strategie, de financiering en de daaruit voortvloeiende resultaten. Het bestuur richt zich bij de vervulling van zijn taak op het belang van FidesWonen binnen de kaders van de volkshuisvestelijke en maatschappelijke doelstellingen. Het bestuur legt verantwoording af aan de Raad van Commissarissen en verschaft de raad daartoe tijdig de noodzakelijke informatie. Het ministerie van Binnenlandse Zaken, het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) hebben in 2014 alle benodigde stukken van FidesWonen gecontroleerd. Alle stukken zijn positief beoordeeld. Geconstateerd is dat FidesWonen voldoet aan de normen zoals deze door de wetgever zijn gesteld. Het bestuur van FidesWonen is verantwoordelijk voor het opzetten en in stand houden van het stelsel van interne beheersingsen controlemaatregelen om te waarborgen dat de realisatie van strategische, operationele en financiële doelstellingen wordt bewaakt, onze verslaggeving betrouwbaar is en wet- en regelgeving wordt nageleefd. Hoe goed ons interne risicobeheersings- en controlesysteem ook is/wordt opgezet, het kan nooit absolute zekerheid bieden dat onze doelstellingen op het gebied van strategie, operatie, berichtgeving en naleving van alle van toepassing zijnde wet- en regelgeving altijd worden bereikt. Verder wordt benadrukt dat de activiteiten van onze organisatie enkele risico’s met zich meebrengen die buiten de eigen invloedsfeer liggen. Zoals politieke besluiten, veranderingen in wet- en regelgeving en ingrijpende conjuncturele ontwikkelingen. Met het oog hierop heeft het systeem van interne beheersing als doel eventuele risico’s tijdig te signaleren en de effecten ervan te minimaliseren. Het bestuur beoordeelt en bewaakt voortdurend de prestaties, de omgeving en de risico’s met betrekking tot onze activiteiten. Uitgaande van het in beeld gebrachte risicoprofiel, rekeninghoudend met de genoemde beperkingen die inherent zijn aan het systeem van interne beheersing, en met inachtneming van de geïdentifi-ceerde mogelijkheden tot verbetering, is de bestuurder van oordeel dat de risicobeheersings- en controlesystemen in het verslagjaar qua opzet toereikend zijn geweest, maar zeker voor wat betreft de zichtbaarheid voor verbetering vatbaar zijn. Verbeteracties zijn reeds in gang gezet.
FidesWonen | Jaarstukken 2014
94
95
Verder verklaart het bestuur dat:
14.2 Verklaring Raad van Commissarissen
1. De jaarstukken zijn opgemaakt met inachtneming van de bepalingen in boek 2 titel 9 van het Burgerlijk Wetboek, alsmede de voorschriften van de minister van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties;
De Raad van Commissarissen heeft kennis genomen van het verslag van het bestuur over het boekjaar 2014. De door
2. De middelen van FidesWonen in 2014, onder verwijzing naar artikel 26, lid 2 sub n van het Besluit Beheer Sociale
het bestuur opgemaakte jaarverslag en jaarrekening 2014 zijn door Deloitte gecontroleerd en van een goedkeurende
Huursector (BBSH), uitsluitend zijn aangewend in het belang van de volkshuisvesting.
controleverklaring voorzien. De Raad van Commissarissen keurt het jaarverslag en de jaarrekening goed. De Raad van
3. Het bestuur onderschrijft de Governancecode Woningcorporaties en past deze toe. In het verslagjaar waren er geen
Commissarissen heeft kennis genomen van het accountantsverslag en de bevindingen met de accountant besproken. De
transacties waarbij tegenstrijdige belangen een rol hebben gespeeld.
Raad van Commissarissen is van mening dat de jaarstukken een helder inzicht geven in de activiteiten en inspanningen van het bestuur en de werknemers van FidesWonen.
Vaststelling jaarverslag Het bestuur verklaart verder dat het jaarverslag annex jaarrekening over het boekjaar 2014 een getrouw beeld geeft van het
De Raad van Commissarissen dankt de leden van de commissies, het bestuur, en de werknemers, voor hun betrokkenheid
functioneren van de organisatie alsmede van de financiële positie.
en getoonde inzet.
Bij de jaarrekening is in mei 2015 door de accountant een goedkeurende verklaring afgegeven. Middelharnis, 1 juni 2015 Namens het bestuur hartelijk dank aan een ieder die op zijn of haar plek een rol hebben gespeeld om tot dit resultaat te komen. Namens het bestuur, drs. M. Beijer RA, voorzitter
mr. drs. D. van Lith-Woestenberg MA MA, vice voorzitter
G.J. van der Valk, directeur-bestuurder E.F. Louwerse, lid
ing. P.J.G.M. van Oorschot, lid
L.J. Verwijs MBA, lid
Verklaringen
FidesWonen | Jaarstukken 2014
96
97
15. De jaarrekening
15.1. Winst- en verliesrekening over 2014 WINST- EN VERLIESREKENING
2014
2013
12.505.706
11.548.583
380.688
405.192
1.427.183
1.155.542
158.773
149.656
3.1 Bedrijfsopbrengsten 3.1.1 Huuropbrengsten 3.1.2 Opbrengsten servicecontracten 3.1.3 Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille 3.1.4 Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille 3.1.5 Geactiveerde productie eigen bedrijf
82.427
129.541
175.319
90.579
14.730.096
13.479.093
3.2.1 Afschrijvingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuill
2.639.225
2.489.973
3.2.2 Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille
2.073.460
570.902
3.1.6 Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten 3.2 Bedrijfslasten
3.2.3 Erfpacht
903
903
1.134.809
1.227.495
3.2.4a Sociale lasten
172.594
159.563
3.2.4b Pensioenlasten
210.514
216.639
2.383.540
2.192.209
34.472
30.293
3.2.4 Lonen en salarissen
3.2.5 Onderhoudslasten 3.2.6 Leefbaarheid 3.2.7 Lasten servicecontracten
363.568
390.331
3.625.490
2.571.452
12.638.575
9.849.761
2.091.522
3.629.332
150.297
528.071
3.3.2 Rentelasten en soortgelijke kosten
3.064.033
3.174.991
3.3.3 Waardeveranderingen embedded derivaten
3.474.251
3.2.8 Overige bedrijfslasten Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfsresultaat 3.3 Financiële baten en lasten 3.3.1 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten
Renteresultaat
-6.387.987
-2.646.920
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
-4.296.465
982.412
3.4.1 Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Jaarresultaat na belastingen
-921.028
396.442
-3.375.437
585.970
FidesWonen | Jaarstukken 2014
98
15.2. Balans per 31 december 2014 ACTIVA
99
(na voorlopige resultaatbestemming) 31-12-2014
31-12-2013
PASSIVA
31-12-2014
31-12-2013
VASTE ACTIVA
EIGEN VERMOGEN
1.1 Materiële vaste activa
2.1 Overige reserves
28.179.812
33.087.465
Totaal
28.179.812
33.087.465
1.1.1 Sociaal vastgoed in exploitatie 1.1.2 Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de eigen exploitatie 1.1.3 Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Totaal
86.589.618
82.830.414
-0
6.531.116
2.2 Voorzieningen 2.2.1 Voorziening onrendabele investeringen
3.697.690
3.081.724
90.287.308
92.443.254
8.067.783
5.193.057
98.355.091
97.636.311
2.2.3 Voorziening jubilea en gratificatie
1.2 Vastgoedbeleggingen 1.2.1 Commercieel vastgoed in exploitatie Totaal
1.3.2 Te vorderen BWS-subsidies Totaal Totaal Vaste Activa
3.550.984
1.932.262
1.635
15.625
3.552.619
1.947.887
101.907.710
99.584.197
925.000
1.153.000
1.073.801
1.191.809
0
23.287
1.998.801
2.368.096
1.5.1 Huurdebiteuren
105.520
88.221
1.5.2 Belastingen en premies sociale verzekeringen
177.504
124.698
95.459
211.451
1.4.3 Overige voorraden Totaal 1.5 Vorderingen
1.5.3 Overige vorderingen Totaal 1.6 Liquide middelen Totaal Vlottende Activa Balanstotaal
De jaarrekening
0
71.596
55.224
30.471
26.152
1.277.461
81.376
51.629
54.164
72.086.102
72.633.074
2.3 Langlopende schulden 2.3.2 Leningen kredietinstellingen 2.3.3 Derivaten 2.3.4 Waarborgsommen
3.552.748 0
279.796
75.690.479
72.967.034
386.405
655.053
0
6.139
2.4.3 Belastingen en premies sociale verzekering
255.891
832.304
2.4.4 Overige schulden
782.784
363.794
Totaal 2.4.1 Schulden aan leveranciers
1.4 Voorraden en onderhanden werk 1.4.2 Vastgoed bestemd voor de verkoop
1.175.394
2.4 Kortlopende schulden
VLOTTENDE ACTIVA 1.4.1 Grondposities
Totaal 2.3.1 Leningen overheid
1.3 Financiële vaste activa 1.3.1 Latente belastingvorderingen
2.2.2 Voorziening garantieverplichtingen
378.483
424.370
3.355.832
6.804.980
5.733.116
9.597.446
107.640.825
109.181.643
2.4.2 Schulden aan gemeente
2.4.5 Overlopende passiva
1.067.994
1.188.480
Totaal
2.493.074
3.045.770
107.640.825
109.181.643
Balanstotaal
FidesWonen | Jaarstukken 2014
100
101
15.3. Kasstroomoverzicht over 2014 2014
2013
2014
2013
Kasstroom uit operationele activiteiten Ontvangsten van huurders Ontvangsten van subsidiegevers Overige ontvangsten
13.035.012
12.005.579
14.634
16.862
Uitgaven nieuwbouw bestemd voor de verkoop Uitgaven kwaliteitsverbeteringen en na-investeringen
132.963
83.936
Inkomende kasstroom uit bedrijfsoperaties
13.182.609
12.106.377
Betalingen aan werknemers (incl. sociale lasten)
-1.564.545
-1.569.318
Betalingen aan leveranciers onderhoud
-2.420.451
-2.207.202
Betalingen aan overige leveranciers
-1.350.011
-1.455.234
Betalingen uit hoofde van zakelijke lasten
-964.460
-967.855
Uitgaande operationele kasstroom uit bedrijfsoperaties
-6.299.467
-6.199.609
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
6.883.142
5.906.768
Ontvangen rente
162.788
124.276
Betaalde rente
-3.097.248
-3.112.202
Betaalde heffingen
-1.609.554
-551.674
-146.312
135.865
-4.690.326
-3.403.735
Betaalde winstbelasting Kasstroom uit overige operationele activiteiten Kasstroom uit operationele activiteiten
2.192.816
Uitgaven nieuwbouw huurwoningen
-230.009
-519.464
-1.249.903
-1.198.681
Uitgaande (des)investeringskasstroom
-4.972.529
-10.918.531
Ontvangsten uit verkoop nieuwbouwprojecten Inkomende (des)investeringskasstroom
De jaarrekening
-9.055.809
Ontvangen nieuwe leningen
0
0
Inkomende (des)investeringskasstroom
0
0
Aflossingen langlopende schulden
-2.515.394
-2.448.518
Uitgaande (des)investeringskasstroom
-2.515.394
-2.448.518
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-2.515.394
-2.448.518
Mutatie liquide middelen
-3.449.148
-9.001.294
Saldo liquide middelen per 1 januari Saldo liquide middelen per 31 december
1.589.718
-3.126.570
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Mutatie Ontvangsten uit verkoop bestaand bezit (minus verkoopkosten)
-9.200.386
Uitgaven in activa ten dienste van de exploitatie
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
2.503.033
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-3.492.617
6.804.980
15.806.274
-3.449.148
-9.001.294
3.355.83
6.804.980
1.374.487
256.241
488.235
1.845.959
1.862.722
FidesWonen | Jaarstukken 2014
102
103
16 Overig
2014
2013
2012
Het verhuren van woningen
16.1 Gebeurtenissen na balansdatum
Huurachterstand in % van jaarhuur
0,71
0,74
0,81
Huurderving in % van jaarhuur
1,13
1,46
1,53
Gebeurtenissen na balansdatum die van dusdanig belang zijn dat het niet toelichten hiervan de oordeelsvorming van de
Financiële continuïteit
gebruiker kan beïnvloeden dienen te worden vermeld in het jaarverslag.
Solvabiliteit, EV/TV (%)
26,18
30,30
29,34
Ten tijde van het vaststellen van de jaarstukken zijn er geen belangrijke gebeurtenissen na balansdatum te melden welke
Liquiditeit (current ratio)
2,30
3,15
6,65
het gepresenteerde inzicht over 2014 beïnvloeden.
Rentabiliteit Eigen Vermogen (%)
16.2 Kengetallen per 31 december 2014 2014
2013
2012
Aantal verhuureenheden Eenheden in woonvoorzieningen
2235
2200
2215
65
65
65
Garages
79
79
79
Overige verhuureenheden
16
17
13
2395
2361
2372
26
45
72
2421
2406
2444
Verhuureenheden in aanbouw Totaal
3224
3301
3367
Aantal gevallen mutatieonderhoud
172
160
136
Kosten niet planmatig onderhoud per woning
478
485
472
Kosten planmatig onderhoud per woning
588
511
846
1066
996
1317
Totaal kosten onderhoud per woning
Overig
52,44
4,25
4,35
Cashflow per woning
166
1.963
1.402
28.180
33.087
32.501
0
0
0
Balans en winst- en verliesrekening (x €1.000,-) Eigen vermogen Leningen
72.086
72.913
75.342
Materiële vaste activa
90.287
92.443
84.636
Vastgoedbeleggingen Huren Verkoopresultaat huurwoningen Waarde verandering materiële vaste activa Lonen en salarissen, sociale lasten en pensioenlasten
8.068
5.193
5.135
12.506
11.549
11.013
1.427
1.156
564
-159
-150
-19.141
1.518
1.604
1.476
Onderhoudskosten
2.384
2.192
2.924
Overige bedrijfslasten
3.625
2.571
1.839
Rentelasten
Kwaliteit Aantal reparatieverzoeken
1,77
4,24
Voorzieningen
Gegevens woningbezit Verhuureenheden (woningen)
-11,98
Gemiddelde rentevoet leningportefeuille
Jaarresultaat na belastingen
3.064
3.175
3.068
-3.375
586
17.042
12.608
14.640
14.286
Algemeen Eigen vermogen einde boekjaar per woning
FidesWonen | Jaarstukken 2014
Design: Sfa Print bv
Tel.: (0187) 89 04 00
[email protected] www.fideswonen.nl Datum van oprichting: 20 juli 1916 Datum en nummer Koninklijk Besluit waarbij de instelling is toegelaten: 7 augustus 1948, nr. B 1815 De vereniging is regionaal toegelaten en heeft als werkgebied de gemeente Goeree-Overflakkee. Nummer van inschrijving in het Handelsregister: 23031811 Laatstelijk gewijzigde statuten ministerieel goedgekeurd bij beschikking: 18 november 2011 Nummer van inschrijving in Nationaal Register Volkshuisvestingsinstellingen: 949 © FidesWonen 2015
Meer dan een huis
FidesWonen Langeweg 10 3241 KA Middelharnis
