Voorwoord Voor het afronden van de Bachelor in de richting Real Estate & Housing (vakcode BK6100R) was het de bedoeling dat er een haalbaarheidsonderzoek verricht wordt over een zelf gekozen plan. Dit plan moet ontstaan na het onderzoeken van de gewenste en bestaande activiteiten in een gebied op verschillende schalen, waarna een Programma van Eisen is opgesteld. Door het handhaven van het PvE is er een eindontwerp uitgekomen. In dit verslag kunt u een reflectie vinden op het eindproduct van de zelf gekozen plan, namelijk de "Herontwikkeling van de Zeelandhallen". Er wordt een terugblik gemaakt naar wat ik gedurende deze opdracht geleerd heb, hoe ik het ontwerpproces heb gevolgd, hoe ik problemen heb kunnen oplossen en hoe deze een invloed hebben gemaakt op mijn eindresultaat. Er wordt daarnaast ook gekeken - ondersteund door verschillende illustraties - naar wat ik mogelijk voor toekomstige ontwerpen zou kunnen hergebruiken en wat tijdens dit proces allemaal leerzaam is geweest voor mij. Samar Wasfi Juni 2005
Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
1
Inhoudsopgave
kljh
1 - Beschrijving van Ontwerpopgave 1.1 Vinden van Ontwerpopgave 1.2 De Zeelandhallen 1.3 Analyse 1.4 Uitkomst 1.5 Programma van Eisen
3 3 3 3 3 4
2 - Beschrijving van Ontwerpproduct 2.1 Situatie 2.2 Het Complex 2.3 3 – Dimensionaal
5 5 6 8
3 - Verantwoording & evaluatie ontwerpproduct 3.1 Analyse 3.2 Conceptvorming 3.3 Functie-indeling 3.4 Uitstraling
6 - Verantwoording & evaluatie ontwerpproces 6.1 Samenwerking 6.2 Marktanalyse 6.3 Programmafase 6.4 Leerplan 6.5 Ontwerpfase 6.6 Haalbaarheid
14 14 14 14 14 14 14
7 - Reflectie van Ontwerpproces 7.1 Eigen Reflectie 7.2 Reflectie via Ways to Study
15 15 15
9 9 9 9 10
8 - Samenvatting & Conclusie 8.1 Samenvatting & Conclusie 8.2 Aanbevelingen
16 16 16
9 - Literatuurlijst
17
4 - Beschrijving & reflectie generieke oplossingen 4.1 Centrale kern 4.2 Uitbreiding 4.3 Materialisatie 4.4 Nieuwe evenementenhal
11 11 11 11 11
Bijlage A:
Leerplan
Bijlage B:
Voormalig ontwerp
5 - Beschrijving Ontwerpproces 5.1 Marktanalyse 5.2 Programma opstellen 5.3 Concept 5.4 Referentie 5.5 Leerplan 5.6 Schetsfase 5.7 Definitief ontwerp 5.8 Haalbaarheid
12 12 12 12 12 12 13 13 13
Bijlage C:
Definitief Ontwerp
Bijlage D:
Presentatie (zie CD-Rom)
Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
2
1 - Beschrijving van Ontwerpopgave 1.1 Vinden van ontwerpopgave Gezien het feit dat wij in dit kwartaal ons eigen opdracht mochten kiezen keek zocht ik al snel naar een mogelijk project dicht bij mijn huis. Al jaren lang werd er in Goes gepraat over het bouwen van een bioscoop, maar deze is na het sluiten van de oude filmhuis 10 jaar gelden nog steeds niet gekomen. Na artikelen te hebben gezocht over dit mogelijk project kwamen mijn studiegenoot en ik erachter dat deze bioscoop een onderdeel zal zijn van een groter project, namelijk de uitbreiding van het evenementencentrum de Zeelandhallen. De grootschaligheid van het project sprak ons aan vanwege de vele mogelijkheden die wij dan hebben in het herontwikkelen van het gebied. 1.2 De Zeelandhallen Het recreatieconcern Libéma gaat de Zeelandhallen, twee grote evenementen hallen (10000 m2) en een parkeerterrein (14000m2) in het industriegebied van Goes, uitbreiden en renoveren. Het recreatieconcern, wil op het huidige parkeerterrein uitbreiden waarbij een derde hal noodzakelijk is voor toekomstige beurzen, concerten en evenementen. Vlak voor de derde hal komt een complex waarin de bioscoop een plaats krijgt, evenals een fitnesscentrum, een wokrestaurant en een golfwinkel. Ik en mijn studiegenoot waren echter niet overtuigd van de keuze in functies. In de analyse hieronder hebben wij getracht te onderzoeken aan Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
asfd welke functies wel behoefte is. De vraag naar deze activiteiten hebben wij nader onderzocht op provinciaal, regionaal en lokaal niveau. Ook wordt bekeken welke mogelijkheid de kavel biedt. 1.3 Analyse Goes, een kleine stad met 36.000 inwoners ligt in het centrum van de provincie Zeeland, in de driehoek Rotterdam - Vlissingen - Antwerpen. Uit onze analyse blijkt dat in de omgeving van Goes buiten de Zeelandhallen geen evenementenhallen zijn. Er bestaat eveneens een tekort aan party- en businesseventscentra en een bioscoop (zie Bijlage A – Leerplan). 1.4 Uitkomst Als uiteindelijk opgave hebben mijn studiegenoot en ik gekozen voor het het maken van een ontwerp voor renovatie en uitbreiding van het evenementen complex Zeelandhallen. Uit de analyse is er gebleken wat er in de provincie Zeeland en voornamelijk gemeente Goes behoefte aan is. Zo bedoelen wij met uitbreidingen specifiek het bijbouwen van een derde evenementenhal, bioscoop, restaurant en party- en businesseventscentrum. Hiervoor hebben wij de bouwtekeningen van de bestaande situatie in de Zeelandhallen opgevraagd bij desbetreffende architect. Wij denken dat het plan van Libema voor de Zeelandhallen met bowlingbaan, wokrestaurant, bioscoop en golfwinkel niet optimaal is, o.a. de keuze in functies, en de onderlinge relaties. En proberen dus een alternatief voorstel te presenteren dat beter aansluit op de wensen die in Goes leven en denken dat daardoor ook de levensvatbaarheid van het project vergroot wordt.
3
1.5 Programma van Eisen Via het recreatieconcern Libéma hebben we een schetsvoorstel van hun PvE kunnen krijgen. Deze hebben we bestudeerd en een aantal punten aangepast. Met behulp van Neufert en andere literatuur hebben we een programma van eisen kunnen opstellen. De randvoowaarden hebben we kunnen verkijgen via de gemeente Goes. Voor uitgebreide informatie zie Bijlage A (Leerplan).
Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
4
2 - Beschrijving van Ontwerpproduct 2.1 Situatie In het algemeen is er in het gebied sprake van sterk functiegerichte bebouwing, waarbij in het ontwerp de functie duidelijk zichtbaar is. De meeste bebouwing heeft een eenvoudige hoofdvorm: een rechthoekige plattegrond, een enkele meters hoge onderbouw en een zadeldak met flauwe hellingshoek of platdak. Daar waar de bedrijfsgebouwen achter op de kavel staan is er meestal sprake van opslag en parkeren aan de voorzijde van het gebouw. Kleuren zijn vaak onderling sterk uiteenlopend, aangezien ieder bedrijf zijn eigen kleurzkeuze maakt. (Zie bijlage A – Leerplan) Hetzelfde is er getracht toe te passen in de nieuwe situatie van de Zeelandhallen. De evenementenhallen zullen een eenvoudige vorm hebben waardoor diens functie meteen zichtbaar is. De overige functies in de centrale kern (ontvangsthal, restaurant, party- en businesseventscentrum en bioscoop) zullen eveneens moeten opvallen. De westzijde is geheel vrijgehouden, waardoor het gebouw en diens advertenties vanaf de snelweg duidelijk zichtbaar zal zijn, zoals in de illustratie hier rechts te zien is.
Overzicht Situatie
Zoals uit het schetsproces is gekomen is de benodigde gebiedsoppervlak gebruikt voor de bebouwing. De rest van het gebied bestaat uit parkeerplaatsen en een bushalte. Er is bewust gekozen om geen bomen rondom het gebouw te planten. Dit voornamelijk vanwge het feit dat er in de toekomst mogelijke uitbreiding zou kunnen komen. De bomen zouden dan in die fase weggehaald moeten worden, wat erop wast dat deze geen nut zullen hebben. (Voor tekening zie bijlage C – Definitief Ontwerp)
Mogelijke toekomstige uitbreidingen Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
5
Het Complex
Begane Grond De vernieuwing van de Zeelandhallen heeft niet alleen invloed op de bewoners van de stad Goes zelf, maar ook op de omliggende steden en dorpen. De gekozen activiteiten zijn niet alleen te gebruiken door de evenementenhallen alleen maar ook door bezoekers die voor deze functie specifiek komen. De ontvangsthal heeft naast het ontvangen van de gasten ook het ontsluitingscentrum als functie. Vanuit deze ruimte is het mogelijk om naar de anderen te gaan. De hallen, garderobe, ticketloketten en het restaurant zijn vanaf de begane grond direct bereikbaar. Dit zorgt voor een betere stroming van bezoekers, omdat deze niet nonodig met andere bezoekers gaan kruisen.
en de installatieruimte. Een groot deel dient ook als opslag voor de hallen, toegankelijk voor zowel de nieuwe als de oude hal. Het restaurant biedt zitplaatsen voor 200 personen. Voor deze hoeveelheid personen en met een bezettingsgraad van 650 consumpties per stoel per jaar is de oppervlakte van de keuken 480m2. Deze keuken dient meteen ook als keuken voor de catering van het party- en businesseventscentrum. Belangrijke onderlinge relaties in de keuken die in het PvE als vereiste waren gesteld zijn in het plan toegepast. Het restaurant kan via grote schuifdeuren geschakeld worden aan de nieuwe hal, zodat daar uitbreiding van de eetzaal kan plaatsvinden.
Naast ontsluitingen via de begane grondvloer is er ook een trap die toegang biedt tot hoger gelegen ruimtes, zoals de party- en businesseventscentrum, de kantoren en de bioscoop. Deze trap heeft een opvallende uitstraling waardoor de bezoekers verleid worden naar boven te gaan. De ruime sanitaire ruimte dient voor de bezoekers van de bestaande hallen als voor de andere bezoekers. Achter deze sanitaire ruimte is een ruime opslagruimte. Bij de bestaande twee hallen zijn meer (nood)uitgangen toegevoegd, dit vanwege de brandveiligheid, zodat onderdak geboden kan worden aan grotere groepen mensen. De nieuwe hal (88m x 56m) heeft een stramien van 8 bij 8 meter. Vanuit deze hal is het mogelijk om naar de kantoorruimtes van de organisatie te gaan via een trap gelegen in de hoek van de hal. In de tussenruimte bevindt zich een grote sanitaire ruimte die (in combinatie met de sanitaire ruimte in de ontvangshal) voldoet aan de behoefte van de nieuwe en de oude hallen, in deze configuratie zijn elke van de hallen voorzien van een eigen toiletgroep. Naast sanitair zijn in de tussenruimte ook de personeelsruimtes geplaatst, evenals de EGBO-kamer Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
6
In het plan zijn er drie belangrijke trappenhuizen. Eén bevindt zich bij de keuken van het restaurant die tevens de kantoorruimtes op de eerste verdieping ontsluit en brandtrap is voor de bioscoop. De tweede trappenhuis is te vinden bij de entree van het restaurant. Deze dient vooral als brandtrap voor de bioscoop en het party- en businesseventscentrum. De laatste, aan de noordzijde gelegen, dient als noodtrap voor de bioscoopbezoekers. Aan de zuidzijde is ook een noodtrap geplaatst, echter niet in een schacht zoals de noordelijke vanwege architectonische redenen. Deze trap voldoet aan de behoefte van de bioscoopzaal gelegen in het zuiden. De grote trap in de ontvangsthal dients als hoofdontsluiting van de bioscoop en het party- en businesseventscentrum. (Voor tekeningen zie Bijlage C – Definitief Ontwerp)
1e verdieping Op de eerste verdieping bevinden zich de kantoren en het party- en businesseventscentrum. De kantoren zijn de bereiken via het trappenhuis dat bij de keuken van het restaurant is geplaatst. Er is de mogelijkheid om gebruikt te maken van de (goederen)lift, maar deze is er voornamelijk voor het vervieren van consumpties vanuit de keuken naar de zaken van het party- en businesseventscentrum. De kantoorruimtes hebben hun eigen voorzieningen, zoals een kleine keuken/eetruimte en toiletten. Gezien de smalle ruimte hebben we ernaar gestreefd zoveel mogelijk kantoorruimtes van direct daglicht te laten beschikken. Om de kantoorruimtes zicht zoveel mogelijk betrokken te laten voelen vonden we het belangrijk dat er vanuit deze ruimte direct toegang moet zijn naar de evenementenhallen, in dit geval via een trap. Het ontsluiten van het party- en businesseventscentrum gebeurt via de grote trap in de ontvangsthal. Gezien het feit dat deze als een losstaand bedrijf moet kunnen fungeren hebben de bezoekers ervan een eigen ontvangst, garderobe en toiletten. De zalen van het party- en businesseventscentrum moesten van het PvE zo flexibel mogelijk ingedeeld kunnen worden om het huren van grote en Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
kleine ruimtes mogelijk te maken. Dit is waargemaakt door het plaatsen van verstelbare tussenwanden die hierdoor ruimtes met verschillende groottes kunnen creëeren. De ontvangsthal is twee lagen hoog, waardoor er een bijzonder effect ontstaat bij binnenkomst van het gebouw. Een glazen gevel aan de westzijde versterkt dit gevoel. (Voor tekeningen zie Bijlage C – Definitief Ontwerp)
2e & 3e verdieping In totaal zijn er 4 bioscoopzalen met 600 zitplaatsen – 3 zalen geschikt voor 126 mensen en 1 grotere zaal voor 322 personen. De bioscoopzalen zijn ontsloten via de grote trap in de ontvangsthal. Er is de mogelijkheid om gebruik te maken van de lift, deze heeft wel als hoofdfunctie het vervoeren van goederen bestemd voor de bioscoop. De bioscoop beschikt over een foyer. Daar kan met een bioscoopkaartje, dranken en snacks kopen. Naast de bezoekers van de bioscoop is deze ook toegankelijk voor anderen. De controle van de tickets zal zich in dit geval dan ook bevinden bij de ingang van de zalen. De bezoekers hebben vanuit de foyer fraai uitzicht over het terrein richting het westen. Het bereiken van de cabines is mogelijk via twee trappen of de lift, waar men via een loopbrug bij de hokjes kan komen. Op dezelfde wijze wordt het personeel geleid naar de personeelsruimte en hun eigen sanitaire voorzieningen. Ten behoeve van de veiligheid zijn alle zalen en de foyer voorzien van 2 vluchtroutes. De bioscoopzalen zijn als soort blokken in het gebouw geschoven, uitstekend over de gevel, met een tussenruimte als in- en uitgang voor de bezoekers. Deze tussenruimte heeft tevens een gusting effect op de akoustische isolatie tussen de zalen. De zalen zijn compleet gesloten blokken, terwijl de tussenruimtes transparant zijn. Dit zorgt voor een speels effect in de westgevel. Ook de verlichting van deze transparante delen zal samen met de foyer een eyecatcher wordne wanneer het ’s 7
avonds donker is en het lichtschijnsel vanaf de weg te zien is. (Voor tekeningen zie Bijlage C – Definitief Ontwerp) 3D-Impressies
a
Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
8
3 – Verantwoording & Evaluatie Ontwerpproduct 3.1 Analyse De marktanalyse van Zeeland en Regio Goes is heel erg belangrijk geweest voor ons ontwerpproduct. Dankzij deze analyse hebben we een aantal functies die Libéma voor de Zeelandhallen had voorgeschreven kunnen verwerpen en zelf de juiste functies kunnen achterhalen. De functies waarnaar wij gezocht hebben waren dan wel functies waarvan wij wisten dat deze goed zouden kunnen werken in het industriegebied De Poel II, waar de Zeelandhallen zich bevindt. 3.2 Conceptvorming Het kiezen voor het "vertakkingen"-concept is bij mij en mijn studiegenoot niet vanzelf gekomen. Het is ons opgevallen dat de Zeelandhallen aan het uitbreiden is, voornamelijk vanwege het succes in deze locatie. Gezien het feit dat bij uitbreidingen mensen uit andere delen van het land gelokt kunnen worden is het idee van een tweede uitbreiding niet te verwerpen. Zodat de tweede (en derde en vierde) uitbreiding zo goedkoop en efficiënt mogelijk gedaan kan worden was het belangrijk dat er een centrale kern in het plangebied zou komen. Deze centrale kern zal zijn rol na verdere uitbreiding behouden om op deze wijze de nieuwe hallen te voorzien van zijn belangrijke functies. Zo hebben wij ook tijdens het ontwerpen rekening gehouden met mogelijke locaties voor de andere hallen en hoe deze alsnog kunnen blijven functioneren met een centrale kern, dit dankzij het concept.
Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
asdf 3.3 Functie-indeling Dankzij het concept werd het voor mijn studiegenoot en ik duidelijk wat wij wilden bereiken: een centrale kern waar alle gemeenschappelijke functies zich bevinden (extrovert) met daar omheen de evenementenhallen (introvert). Tijdens de schetsfase waren we een aantal knelpunten tegengekomen waardoor wij zo tot het uiteindelijk ontwerp zijn gekomen. Een belangrijk punt was voornamelijk dat de centrale kern aan het westen zonder obstakels vanaf de A256 te zien moet zijn. Daarnaast moest de aanvoer van vracht gescheiden zijn van de bezoekersstroom. Hierdoor hebben we besloten de functies die van vracht gebruikt maken aan de oostzijde te plaatsen (zoals de evenementenhallen en het restaurant). Het restaurant is op de begane grond en diens keuken catert naast de eetzaal ook de party- en businesseventscentrum. Het restaurant is tegen de nieuwe evenementenhal geplaatst zodat deze twee functies met elkaar kunnen samenwerken. De tussenruimte was belangrijk tussen de bestaande en nieuwe hal te plaatsen zodat de hallen gecombineerd, maar ook individueel verhuurd kunnen worden. Met de mogelijke toekomstige uitbreiding in ons achterhoofd vonden was het belangrijk de bioscoop zodanig te plaatsen dat deze ondanks de uitbreiding nog steeds in zicht is vanaf de A256. Deze hebben we daarom boven de ontvangsthal en restaurant geplaatst.
9
3.4 Uitstraling Zoals al eerder is vermeld heeft de centrale kern een extroverte en de evenementenhallen een introverte uitstraling. Dit hebben we gedaan door de centrale kern zo transparant mogelijk te houden terwijl de evenementenhallen gesloten dozen zijn. Mijn studiegenoot en ik geloven dat hierdoor het gebouw opvallend zal zijn waardoor er potentiele bezoekers aangetrokken worden naar binnen te gaan.
Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
10
4 – Beschrijving & reflectie generieke oplossingen 4.1 Centrale kern Het was belangrijk in ons ontwerp dat er duidelijk overzicht was voor de bezoeker in de functies die zich in het complex bevinden. Door meerdere ingangen toe te passen vonden we dat het complex geen eenheid meer zou vormen en daarnaast zou de bezoeker zich verward voelen wat er precies zich in de zeelandhallen bevindt. De functies moeten namelijk één zijn, zodat bezoekers vanuit de ene activiteit naar de andere zou kunnen gaan. Wij hebben daarom voorgesteld een centrale entreehal te maken die voor alle functies dient. Als men daar binnenkomt zal er eerder de keus worden gemaakt om bijv. na het eten in het restaurant naar de bioscoop te gaan, of juist andersom. Uitbreiding De zeelandhallen is volop in groei en deze eerste uitbreiding kan de eerste zijn van vele andere. Het zou een probleem worden als er met ons ontwerp geen functionele uitbreiding kan komen. Wij hebben daarom vanaf onze eerste schets rekening gehouden met de mogelijke toekomstige uitbreidingen. Het concept moet toegepast blijven worden, met andere woorden: de centrale entreehal moet ook als ingang dienen voor de toekomstige evenementenhallen. Om dit te kunnen waarmaken hebben we op de begane grond onder de bioscoop een ruime oppervlakte vrijgehouden zodat de ontvangsthal doorgevoerd kan komen als er aan de noordwestzijde een nieuwe hal zou komen.
asdf belangrijk en een vereiste is dat bezoekers worden aangetrokken om naar binnen te gaan. De centrale kern die zich aan de westzijde bevindt, en dus in zicht vanaf de A256, heeft daarom de meest architectonisch interessante uitstraling. Door de ontvangsthal en het restaurant transparant te maken met geheimzinnige gesloten dozen die erin steken zal de nieuwe Zeelandhallen meer uitspraak hebben.
4.4 Nieuwe evenementenhal Er bestaat de kans dat de eigenaren van de Zeelandhallen besluiten om andere functies onderdak te bieden in de al bestaande bebouwing. Het was belangrijk de afmeting van de nieuwe evenementenhal op juiste feiten te basseren. De 88m x 56m afmeting is geconcludeerd uit een analyse van afmetingen dat een sportveld vereist (zoals handbal, basketbal e.d.). In de gekozen afmeting zouden er 4 velden geplaatst kunnen worden met ruimte voor het plaatsen van het publiek.
4.3 Materialisatie Zoals al in het vorige hoofdstuk is vermeld is er getracht een introverte en extroverte uitstraling te bereiken. De Zeelandhallen in de bestaande situatie valt qua architectuur niet op, wat niet vreemd is aangezien deze alleen uit evenementenhallen bestaat. Maar nu gaat de Zeelandhallen onderdak bieden aan nieuwe hallen en andere functies waarbij het Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
11
5 – Beschrijving Ontwerpproces 5.1 Marktanalyse Onze eerste stap was het achterhalen van de functies waar de gemeente Goes behoefte aan had, deze die toepasselijk zouden zijn in het industriegebied De Poel II. Dankzij deze analyse zijn wij erachter gekomen wat wij wilden gaan ontwerpen en de mate waarin deze functies zich moeten gaan bewijzen. 5.2 Programma opstellen Nadat we een lijst hadden opgesteld met de benodigde functies begonnen we ons te richten op de eisen die deze functies hebben. Het programma van eisen van de evenementenhallen hebben we grotendeels overgenomen van het porgramma van Libéma.
afd 5.4 Referentie Het zoeken van referentieprojecten was helaas niet gelukt. Een project met dezelfde functies in één complex waren er niet. We hebben daarom voor de bioscoop gebruik gemaakt van het boek L’Arca Plus – Cinema e Cittá waarin we veel informatie hebben kunnen vinden over het ontsluiten van de bioscoopzalen in relatie tot de foyer. 5.5 Leerplan Voordat we verder gingen hebben we alles eerst verwerkt in een leerplan. Dit hebben we in de fases daarop volgend telkens gebruikt als houvast om te zorgen dat we ons aan onze eisen houden.
Uit deze programma hebben we ook bepaalde eisen kunnen overnemen voor het restaurant, vooral de onderlinge relaties tussen de verschillende ruimtes en de oppervlaktes daarvan. Voor overige eisen hebben we Neufert gebruikt. Voor de bioscoop hebben we ook Neufert gebruikt, de website van de Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten en nog veel meer literatuur. Met wat eigen logica hebben we de andere eisen opgesteld. Wel stond het aantal zitplaatsen voor de bioscoop vast, namelijk 700. Met al deze eisen op een lijstje konden we beginnen met de volgende fase. 5.3 Concept Al aan het begin van het gehele proces wilden wij een complex ontwerpen met verschillende functies en deze toch als een eenheid laten functioneren. We kwamen dus al snel op ons concept van `vertakkingen´ en hebben al onze ideëen erop gebasseerd. Dit concept was niet alleen belangrijk voor ons eigen ontwerp maar ook voor onze ideeen van mogelijke toekomstige uitbreidingen. Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
12
5.6 Schetsfase Nu we alle benodigde informatie en achtergrondkennis hadden konden we beginnen met het schetsen van ons ontwerp. Na vele trials en errors hadden we de onze juiste ideeen op papier. Wel bleven we constant terugkoppelen naar ons programma van eisen om ervan zeker te zijn dat we niet teveel afwijken. 5.7 Definitief ontwerp Het tekenen van ons definitief ontwerp koste weinig tijd omdat we vantevoren alle informatie al hadden. 5.8 Haalbaarheid Aan de hand van onze oppervlaktes en ons definitief ontwerp hebben we een overzichtelijk elementenbegroting kunnen opstellen. We zijn er wel achtergekomen dat het benodigde budget van 25 miljoen euro niet past binnen he budget van Libéma. Wel vinden wij dat we met ons voorstel een beter project kunnen opstellen dat duurzaam is.
Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
13
6 – Verantwoording & Evaluatie Ontwerpproces 6.1 Samenwerking Het samenwerken met mn studiegenoot verliep in eerste instantie wel redelijk. Ieder heeft zijn taak gedaan, maar vaak waren er wel irritaties. Deze irritaties zijn aan de ene kant erg nuttig geweest. Je leert hoe je met je toekomstige collegas moet gaan werken en hoe met ze moet omgaan. Veel praten en eerlijk zijn helpt. We hebben daarom altijd elkaar gesproken als we vonden dat er iets niet klopte of als iets niet werkte en we luisterden altijd naar elkaar. Het is belangrijk dat je openstaat voor een andermans mening. 6.2 Marktanalyse De marktanalyse was een vereiste in ons proces. Zonder dit proces zouden we niet verder kunnen gaan naar ons programmafase. Het is belangrijk te weten wat je in eerst instantie wilt gaan ontwerpen voordat je verdergaat naar de volgende stap.
asdf meer bezoekers aan te trekken. Al in de schetsfase waren wij hiermee bezig dit te bereiken. Het commentaar en de opmerkingen die we tijdens de begeleidingsuren kregen hebben ons hierbij erg geholpen. Het was ook verstandig van ons om hiermee zo snel mogelijk te beginnen. Het viel ons op dat velen dit achterwege hebben gelaten in de eerste paar weken waardoor deze in tijdnood kwamen. Dit hebben wij gelukkig niet gehad. 6.6 Haalbaarheid Het achterhalen van de kosten voor onze elementenbegroting ging aan het begin nogal moeizaam. Dit voornamelijk vanwege het feit dat er andere kosten per vierkante meter werd gegeven in ander literatuur. We hebben uiteindelijk besloten om Bouwkosten Online te volgen zodat het voor ons duidelijk is waar we ons aan moeten houden.
6.3 Programmafase De programmafase heeft ons geholpen met alles zwart op wit op papier te zetten, alle feiten op een rijtje. Aan de hand hiervan hebben we ook steeds een terugblik kunnen werpen op wat we nou precies wilden bereiken, zodat we niet teveel van ons programma afweiken. Het werd voor ons duidelijk waar we ons allemaal precies aan moesten houden. 6.4 Leerplan Ons leerplan ging niet zoals we gehoopd hadden dat het zou gaan. We misten veel informatie, zoals het programma van eisen van Libéma. Deze kregen we net op de dat waarin we ons leerplan moesten inleveren. We hebben geprobeerd zoveel mogelijk erin te verwerken maar helaas was dat niet genoeg. Dit hebben we uiteindelijk wel aangepast. 6.5 Ontwerpfase Het was voor ons duidelijk wat we wilden bereiken. De centrale kern met alle gemeenschappelijke functies (ontvangsthal, restaurant, sanitair) moest een opvallend uiterlijk hebben. Eveneens de bioscoop, dit allemaal om Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
14
7 – Reflectie van Ontwerpproces 7.1 Eigen Reflectie Ik vind dat het ontwerpproces op een logische en dusdanig functionele manier is verlopen. We hebben ons aan onze planning gehouden en een gestructureerde aanpak aangehouden. Het was dit kwartaal een beetje vreemd om voor jezelf een agenda te maken, aangezien er in de voormalige semesters altijd gebruik werd gemaakt van het semesterboek. Daarnaast werd het proces soms een beetje warrig omdat er meerdere aspecten bekeken en bestudeerd moesten worden, deze niet altijd even duidelijk. Het viel mij ook op dat er dit kwartaal, ondankt het feit dat dit een Real Estate & Housing vak is, dat er veel aandacht is besteed aan het ontwerpen van een project in plaats van het bestuderen van de bouw- en projectmanagement dat wordt toegepast in de bouwkunde. Dit komt omdat er in onze planning veel meer begeleiding was toegekend aan het ontwerp in plaats van met de bouwmanagement docenten.
asdf Libéma gewenst is. Dit proces is erg belangrijk en ik heb geleerd dat dit een proces is dat in toekomstige projecten zeker toegepast moet worden. In vorige semesters werd de studenten niet specifiek geleerd dat er meer bij komt bij het ontwerpen van een gebouw of een gebied. Na de analyse werd er van de studenten verwacht dat er direct een ontwerp gemaakt kan worden. Dit is in sommige gevallen dan wel zo, maar of deze ontwerpen wel zullen functioneren in de stad of het gebied is nog maar de vraag. Het is daarom altijd belangrijk dat je openstaat voor het feit om een stap terug te nemen als architect en te kijken naar wat voor een invloed je ontwerp gaat hebben voor de bewoners in de stad en de gebruikers van het gebouw. Het ontwerpfase is werkelijk een cyclisch proces die je niet alleen doet. Je hebt mensen nodig die beschikken over een bepaalde kennis, en je hebt literatuur nodig die je verder helpt.
Ondanks dit feit ben ik er wel achtergekomen dat het slim is om meerdere aspecten van het vakgebied gelijktijdig te bestuderen. Hierdoor hebben mijn studiegenoot en ik ons veel tijd kunnen besparen en kregen we een beter inzicht in onze toekomst in de bouwkunde. 7.2 Reflectie via Ways to Study Vele artikelen in het boek Ways to Study draaiden om het proces van een project en hoe je dat als architect beleeft (zoals Designing Naturalis in a changing context, door Fons Verheijen, Job van Eldijk en Lenneke van Kan). De vele processen die je moet doorgaan hebben een grote inbreng op je uiteindelijk ontwerp. Deze processen geven je de inzicht en de kennis van wat er precies behoefte aan is en wat juist is om te ontwerpen. Ik vind dat wij deze aanpak ook geprobeerd hebben toe te passen in ons ontwerpproces. Door vele malen weer een terugblik te werpen op ons leerplan en op wat er precies door de bewoners van gemeente Goes en Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
15
8 – Samenvatting en Conclusie 8.1 Samenvatting & Conclusies Een duidelijk idee hebben van wat je precies wilt bereiken is erg belangrijk. Dit, samen met een goed uitgewerkt programma van eisen, helpt en stimuleert je in het zoeken naar het betere. Ontwerpen is een cyclisch proces en dat is in dit kwartaal alleen maar duidelijker geworden. De stimulans die je meekreeg van je docent en van je medestudenten geven je een pulse en je krijgt meer ideeen. Zo komt het er weer op neer dat bouwkunde niet een vak is die je als een individu kunt toepassen. Samenwerking is een belangrijk aspect in dit vak en ik denk dat deze opdracht dit heeft benadrukt, waarschijnlijk omdat dit een Real Estate & Housing vak is.
asdf
8.2 Aanbevelingen Goede communicatie is erg belangrijk in de bouwkunde. Dit vakgebied is een vak die je met meerdere mensen bedrijft en het is van belang dat er duidelijk gemaakt wordt door je collega’s wat zij denken en voelen dat moet gebeuren. Ik ben erg tevreden dat ik deze ontwerpopgave met een medestudent heb kunnen maken, ondanks de enige irritaties onderling. Men kan hier veel van leren en kan zich zo op de echte bouwkundewereld voorbereiden.
Er is veel geleerd in dit kwartaal, niet alleen door mij maar ik spreek hier ook zeker voor mijn medestudenten. Ik kan zeggen dat dit één van de interessantste opgaven is geweest in mijn 3-jarige studie aan de faculteit van Bouwkunde. Het is de eerste keer dat je werkelijk alle aspecten van de bouwkunde moest verwerken in één ontwerp. Dit is naar mijns aanziens ook te zien aan ons ontwerp van de Zeelandhallen. Het is een realistisch ontwerp dat niet alleen maar gebasseerd is op creativiteit en architectuur maar ook op functionaliteit en duurzaamheid. Ondanks mijn ethausiasme over deze opdracht heb ik besloten om niet verder te gaan in de richting RE&H. Dit komt voornamelijk door het te weinig informatie en kennis die er werd overgebracht door de docenten van bouweconomie e.d.. Het werd voor mij onduidelijk wat ik als bouwen/of projectmanager precies zal gaan doen in de toekomst. Zoals ik al eerder heb vermeld in de vorige hoofdstuk werd er dit kwartaal teveel aandacht besteed aan het ontwerp zelf en minder aandacht aan de management. Deze hebben we desondanks wel geprobeerd zoveel mogelijk te verwerken in ons ontwerp, maar het bleef mij onduidelijk wat het deze richting precies inhoudt.
Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
16
9 – Literatuurlijst Libema gaat Zeelandhallen uitbreiden en exploiteren
afd Welstandsnota Goes
Libéma exploitatie, 2001 http://www.libema.nl/Default.asp?A1PID=32335PSXX&A1SID=521411200 514
Schout RV&B, 1 Juli 2004 http://www.goes.nl/bouwen/welstandsnota.html
Nieuwe exploitant Zeelandhallen wil complex laten bruisen
Tele-atlas, bureau van Dijk electronic publishing, 2005 http://www.goudengids.nl/
Provinciale Zeeuwse Courant, 16 december 2004 http://www.pzc.nl/regioportal/PZC/1,1478,1612-zoekenZoeken!!__2490121_,00.html?ArchiefID=2490121
Bedrijfsgronden
Gemeente Goes, 2005 http://www.goes.nl/bedrijven/grond.html - poel2
Luchtfoto's kavel
On-site B.V., 2005, d.m.v. TerraExplorer http://www.luchtfoto.nl/
Faciliteiten golfshop
Goese Golf, 2005 http://www.goesegolf.nl/
Inrichting en projectie bioscoopzalen
Routekaarten Zeeland en gemeente Goes
Foto Pathé 'de Kuip' Rotterdam
Pathé, 2005 http://www.pathe.nl/gfx_content/bioscoop/foto/large/kuip3.jpg
Foto Pathé 'Arena' Amsterdam
DeltaMetropolis.nl, 2005 http://deltametropolis.nl.tripod.com//sitebuildercontent/sitebuilderpictures/ pathe1.jpg
Foto CineMec Ede
Architectenweb - DP6 architectuurstudio bv, 2005 http://www.architectenweb.nl/aweb/projects/project.asp?PID=1338&frmDi scs=
Foto's referentie evenementen
Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten, 2005 http://www.nvbinfocentrum.nl/?id=511
Inter- Expo B.V., 2004 http://www.zeelandhallen.nl/
Architects' Data - Third Edition
Dae-Jeon Lae Center
L'Arca Plus - Cinema e Città
Foto popconcert
Ernst and Peter Neufert Blackwell Publishing, 2000 Arca Data, Milaan 2002
Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
CGarchitect.com, 2005 http://www.cgarchitect.com/user_artwork/d-lawcenter.jpg Hamilton Gardens, 2005 http://www.hamiltongardens.co.nz/index.asp?pageID=2145827370 17
Bouwkosten-online
Archidat, 2005 http://www.bouwkostenonline.nl
Nieuwbouw en renovatie projectanalyses Bouwkosten 2005 Reed Business Information bv, 2005
Bedrijfschap Horeca en Catering BHenC, Zoetermeer 2005 http://www.bhenc.nl
Flight Hangar Fokker op Schiphol Bedrijfsgebouwen in Nederland Staaldocumentatie nr.1, 1990
De ontwikkeling van het multiplex in de Nederlandse binnenstad Arjen Seckel MAB, 2000 http://www.euronet.nl/users/icu12455
Bouwtekeningen en situatie bestaande Zeelandhallen Shermel Hansen Croonen & van Soest, 2005 http://www.cr-vs.nl
Wayst to Study and Research
Edited by T.M De jong & D.J.M van der Voordt DUP SCIENCE, 2002
Samar Wasfi - B1142380 - Eindwerkstuk BSc 6 - BK6100R - Juni 2005
18