Voorwoord De herfst doet menig blaadje vallen en dus passen wij ons aan. Wij maken een heerlijke wandeling door het bos en voor diegene die nog een grote tuin met bomen om zich heeft weet wat hem te doen staat. Vanaf deze plaats wil ik allereerst namens het bestuur de heer Leen Noordzij, Generaal-majoor b.d. van harte feliciteren met zijn benoeming tot voorzitter van het Veteranen Platform in ’s-Gravenhage. De heer Noordzij is zelf Bosniëveteraan en tevens voorzitter van de Vereniging Oud-militairen Indië- en Nieuw-Guinea gangers (VOMI-NL) Op 31 oktober jl. heeft de gemeente Roosendaal de Engelse bevrijders 65 jaar na dato weer in het zonnetje gezet. “We are home from home’’, vertelt Jack Woods, een van de Engelse bevrijders, die als twintigjarige jongens in 1944 vanuit Normandië Roosendaal kwamen bevrijden. Een groot aantal leden van onze vereniging gaf acte de presente bij deze gebeurtenis. De heer E.H. van Riel, Indië veteraan en voorzitter van de Stichting Herdenking Veteranen, heeft op 28 oktober jl. de Waarderingspenning uitgereikt aan de oud-directeur van het Veteranen Instituut kolonel b.d. L.H. Habraken. Dit voor de inspanning die hij zich heeft getroost voor alle veteranen. Sinds 1946 wordt op de 2e zondag in oktober in Beneden Leeuwen de jaarlijkse herdenking gehouden voor de gesneuvelde Stoottroepers. Dit jaar hebben Ad Bouterse en Marc Grijseels namens onze vereniging een krans gelegd. Op 24 september jl. is ondergetekende met Cor van Vliet te gast geweest bij het 45ste Pantser Infanterie Bataljon en Regiment Infanterie Oranje Gelderland in Ermelo. Wij hebben daar diverse gesprekken kunnen voeren met soldaten die op vredesmissie zijn geweest in Afghanistan. Wat ons het meest aansprak was dat de militairen echt gemotiveerd blijven om de vredesmissies tot een goed einde te brengen voor henzelf maar in het bijzonder voor de Afghaanse inwoners In deze Nieuwsbrief treft u een aanmeldingsformulier voor de Nationale Veteranendag op 26 juni 2010. Aanmelding dient te geschieden via onze vereniging. Ons bestuurslid Ad Bouterse is de contactpersoon. Tot slot wil ik u namens het bestuur fijne feestdagen en een prettige jaarwisseling toewensen. Met vriendelijke groet. Uw voorzitter, Judo Peperkamp.
Selamat Tahun Baroe
Inhoudsopgave
Heden en verleden (deel16)
pag. 03 t/m 04
Een hete avond in Sorong
pag. 04 t/m 07
Handel en wandel op Jefman
pag. 07 t/m 10
Hollandia
pag. 10 t/m 11
Kaimana
pag. 13 t/m 14
Landingsstrips brengen hulp bij levensbedreigende situaties pag. 15 Zulu Zulu
pag. 16 t/m 18
Sinterklaas, Kerst en Nieuwjaar 1956 op BIAK
pag. 18 t/m 20
Berichten van Bestuur van de Vereniging en red. Nieuwsbrief pag. 21 t/m 27 Berichten van leden en organisaties
pag. 27 t/m 29
Heden en verleden (deel 16) Geschreven door Arie Sluijs In de Nieuwsbrief nummer27 stond een mooie foto van de Saksen Weimar kazerne en het bestuur vraagt om reacties, zelf heb ik niet zo, n binding met de kazerne. We waren er ook maar een paar maanden gelegerd. Wat mij het meeste bijgebleven van die tijd in Arnhem is dat we ontzettend veel gelopen hebben, de ene mars na de andere, en op de heide schuttersputjes graven alsof je die nodig had in Nieuw-Guinea, daar zag ik nou het nut niet van in, je kon daar beter achter een dikke boom gaan staan, niet dan? Wat ik nog wel weet is dat als we s’avonds in Arnhem uit waren geweest meestal te laat waren om via de poort naar binnen te komen. Je moest voor een bepaalde tijd binnen zijn, anders ging je op rapport. Wij gingen dan achter op het terrein over het grote hek, en dan via via - we wisten waar de wacht zich op het terrein ophield - gingen we naar onze kamer. Je moest niet gepakt worden want dan kon je het schudden, maar spannend was het wel. En dan herinner ik me nog de injecties die we kregen. Altijd voor het weekend, je kon dan niets doen met je zere arm maar als je maandag weer terug keerde naar de kazerne was het weer over. Ikzelf heb er geen enkele moeite mee als de kazerne verdwijnt, en als daar mooie woningen voor terug komen, wie kan daar bezwaar tegen hebben en de kazernepoort bewaren daar zullen de meningen verdeelt over zijn, mijn voorstel is, sluit in de volgende nieuwsbrief een formulier bij, waar de leden van de vereniging hun mening op kenbaar kunnen maken en dit opsturen naar de redactie. Maar dat is tegen die tijd misschien te laat, hoewel ambtenaren hebben nooit zo, n haast (laat ze het in Arnhem maar niet horen) ** Ik heb zelf nog wel wat mooie foto’s van de kazerne en de poort.
In mijn vervolgverhaal kom ik nu al aardig aan het einde van mijn dienstijd, elke maand gingen er weer jongens in een Dakota weg naar Biak, eens in de maand kwam er een lijst aan de muur te hangen waar de jongens opstonden die vertrokken naar Nederland. Ook ik zou er een keer op komen te staan, maar zover was het nog niet. Ik moest nog een paar maanden dienen toen ik plotseling in de bediening terecht kwam, dat was nog voor ik Korporaal was. Op het kamp was een
3
eetzaal voor het kader ( officieren en onderofficieren ) en een voor Jan soldaat. Om daar nu te werken was wel even iets anders Gewend om in de rimboe te zijn of op het eiland Jefman, en nu ineens een bediende en hulp in de keuken. Wat had ik het daar naar mijn zin. Geen patrouilles meer in de bushbush, lekker in mijn bedje de nacht door brengen, goed eten en drinken, mijn liefje wat wil je nog meer. Waar ik dat aan te danken had geen idee maar zo’n leven kan je lang volhouden hoor. Ik was thuis gewend om met ze, n twaalven aan tafel te zitten en te eten wat de pot schafte. Twee grote pannen op tafel, één met aardappelen en één met groente en om de beurt hield je, je bord bij. Ook de katten werden niet vergeten, we hadden er een stuk of vier van, maar die waren alleen binnen met etenstijd. Mijn vader maakte dan een bord met warm eten voor ze klaar en dat ging onder tafel. Wat wij aten dat kregen de katten ook, niks geen blikjes met kattenvoer zoals tegenwoordig. En na het eten weer naar buiten en daar hadden ze s’nachts menige muis te pakken want daar waren ze voor ingehuurd. Zoals ik al eerder vertelde woonden we midden in de polder en we hadden kippen, duiven, konijnen van alles en nog wat, en met zoveel dieren dan heb je ook last van muizen en dus katten. Maar we gaan weer terug naar de eetzaal in Sorong en daar werden de heren op hun wenken bediend, een glaasje wijn voor de een, en een biertje voor de ander. Tjonge, – tjonge wat werden die gasten verwend, maar mijn eigen maag vergat ik ook niet hoor. Het ergste vond ik als de heren weer weg waren, dat was het afruimen geblazen en daarna die grote afwas. Van een afwasmachine hadden we nog nooit gehoord, daar waren de handen voor, en dat is nu bij me thuis anno 2009 nog zo. Mijn vrouw die profiteert nog steeds van die ervaring door mij in Nieuw-Guinea opgedaan. Elke avond staan we samen af te wassen, en ik doe het nog op de zelfde manier als toen in NieuwGuinea. Alle vorken, messen en lepels gaan in een keer in mijn rechterhand en met de linkerhand droog ik af, dat gaat razendsnel net als de afwas toen in Nieuw-Guinea. Ik hoopte het baantje tot het einde van mijn dienstijd te kunnen blijven doen, maar het pakte toch weer anders uit. Wordt vervolgd ** Noot van de redactie De Arnhemse ambtenaren kunnen het wel lezen want de Nieuwsbrief ligt op de leestafel in het gemeentehuis. We sluiten geen formulier bij maar als iemand alsnog zijn mening wil geven kan dat altijd bij de redactie Een hete avond in Sorong door Louis van Diessen Op stap
Het was op een avond in juni 1962 dat we met een groepje Sobats van de Acie op stap gingen. De eerste gang was naar het militair tehuis aan de haven voorbij de oliebunkers. Daar was altijd lekkere saté te krijgen, de saté kambing van geitenvlees. Geen mata kamping, dat was echt iets anders en niet te eten. De saté kambing was veel lekkerder dan de saté babi, tenminste, dat
4
was mijn ervaring. We dronken de nodige flessen bier en de stemming zat er goed in. We kregen het idee om eens bij de versterkingen op bezoek te gaan die boven op de tjot in de buurt van het militair kamp gelegerd waren. Het was wel een hele klim maar we waren het wel gewend en snel kwamen we bij de baroes aan. Kerel wat zagen die jongens wit! Maar dat zou wel veranderen zeiden zij, we praten even wat met de orang poeties en vroegen zelf maar wat te drinken want zij kwamen niet over de brug. Alleen maar jus.
Nou wat bleek? Hun hele ijskast zat vol met jus de orange, geen fles bier te vinden! We zijn toen maar vlug weg gegaan en gaven hun de raad om maar niet in de zon te komen want van jus de orange verbrandde je veel eerder als van bier. Wat nu?
Op naar Theunissen, een beruchte kroeg in Remoe. Ongeveer half tien kwamen we daar aan, het zat al lekker vol want er was ook een groep mariniers aanwezig. Deze jongens waren al flink mabok en gingen in polonaise door de kroeg, en wij sloten er maar bij aan. Enkelen van hen sprongen op de tafels waarbij een tafeltje sneuvelde. D e kroegbaas Theunissen zei hier niets over en ging gewoon verder met glazen spoelen. Wij gingen vrolijk samen met de mariniers feesten zingen en zuipen, geen rivaliteit tussen KL en mariniers nee hoor integendeel, althans, wij zelf hebben nooit moeilijkheden gehad met die lui. Wij hebben tijdens de acties in Teminabuan en speciaal Wersar samen gewerkt met de mariniers toen we de resten van het Indonesische paras op moesten ruimen, en dat ging prima. Die mannen kwamen ons ondersteunen maar we hadden zelf het grootste deel van de ploppers al geliquideerd en gevangen genomen. Wij zij zelfs samen met de mariniers beschoten door een Neptune van de marine omdat iemand van het kader de verkeerde coördinaten doorgeven had. Inplaats van de vallei, waar de ploppers waren, werden wij op de tjot onder vuur genomen. Dat was best heftig, achteraf gesproken. Gelukkig werd er niet raak geschoten en zaten de mariniers alleen flink onder het zand en wij aan de andere kant mankeerden ook niets. Berichten
Een van onze sobats Pieter vd Berg, die nu in Amerika woont, heeft eens een douw gekregen omdat hij in een ingezonden stuk van de Elzevier protesteerde tegen het voortdurende kleineren van de landmacht ten opzichte van de mariniers. In de media werd nooit gesproken over de KL, altijd alleen over de mariniers. Ik werd zelfs vorig jaar naar aanleiding van een verhaaltje van mij in de nieuwsbrief gebeld door een ex-marinier uit Haarlem die mij beschuldigde van leugens omdat er nooit landmacht in Wersar geweest zou zijn. Later gaf hij toch toe dat hij het mis had want ik had hem geadviseerd om eens met oud majoor Romein te praten. Dat was toen onze gezamenlijke commandant. Pieter werd uiteindelijk gestraft voor zijn Elzevier artikel door hem niet met vervroegde repat te laten gaan om in Wageningen te gaan studeren. Maar hij kreeg wel een gemakkelijke administratieve functie omdat het kader ook
5
wel wist dat Pieter met zijn kritiek gelijk had, alleen mocht dat niet openbaar worden. Even tussendoor. Nu denk ik plotseling aan een voorval op de Remoekazerne toen er twee infiltranten, die met een prauw aan land gekomen waren, door een groep van de KL gedood werden De sergeant-majoor van de AAT moest die twee op laten halen en heel sarcastisch stuurde hij de vuilniswagen inplaats van de Rode Kruiswagen. En het toeval wil dat ik die chauffeur van die vuilniswagen, Broer Smits, pas weer ontmoet heb in Roermond. Een geweldig feest
Maar terug naar Theunissen, tegen elf uur gingen de mariniers weg en we namen uitgebreid afscheid van die mannen en noemden we elkaar sobats. Toen waren er alleen nog KL ers in de kroeg en de feestvreugde liep uit tot een geweldig feest waarbij flink gedronken werd. De kleine flesjes waren op en toen begonnen we aan de literflessen. Tijdens het hoogtepunt viel er een fles stuk op de grond, toen ontstak die Theunissen in woede en riep dat het zootje van de landmacht zijn zaak moest verlaten. Hierop werd door enkelen van ons gereageerd met de kreet, jij vreet toch van ons vent! Theunissen werd steeds nijdiger en ontzegde ons voor 14 dagen de toegang tot zijn tent terwijl hij dreigend met een kapotte fles zwaaide. Een van ons zei toen: wat maakt ons die veertien dagen uit, we gaan wel naar Toko Tio, maar jij mag al jaren niet meer in Nederland komen vuile NSB er. Want het praatje ging, dat Theunissen als NSB er voor de keus was gezet, of in Nederland in de cel, of naar Nieuw-Guinea om te pionieren. In ieder geval was Theunissen zo gestrest dat hij riep, pas maar op anders zal ik eens iets in je buik stoppen. Zijn vrouw deed ook een duit in het zakje en begon ons uit te schelden voor klerelijers en stinkerds waarbij ze met een fles gooide door mij maar nauwelijks ontweken kon worden. Ondertussen had Zwier een onderbroek van die vrouw van de waslijn gehaald en kwam er zwaaiend mee terug in de zaak waar die,,mevrouw” nog flink stond te schelden. Ze zweette als een otter en liep vuurrood aan. Zwier gooide de onderbroek, die jammer genoeg juist gewassen was, in het gezicht van die kasteleinsvrouw en ik kreeg de schuld. Ik zei tegen haar dat ze eerst eens goed moest kijken wie het gedaan had voor ze iemand beschuldigde. Ze begon toen heel ordinair tegen me te schelden van hoerenbaas en hoerenloper waarop ik haar te lijf wou. Ook ik ging aan het schelden zoals slet ,stinkhoer en profiteurs. We waren allemaal flink in de olie en het was een heel gedoe. Theunissen stond ondertussen met zijn jachtgeweer te zwaaien dat hij achter de bar uit gehaald had waarop Zwier, Wil en enkele anderen me beetpakten om erger te voorkomen. Door Wil en Zwier werd ik naar de kazerne gebracht waar de MP ons al stond op te wachten. Deze waren al gewaarschuwd door Theunissen en die MP had eerst zijn zaak ontruimd en vingen ons toen op bij de wacht. Onze namen werden genoteerd en we konden gewoon naar de barak gaan. Verweerschrift
Later heeft Pieter v/d Berg een verweerschrift voor ons geschreven waarin hij de hele affaire beschreef en dat door ons ondertekend naar de commandant
6
gestuurd werd. We hebben er nooit meer iets van gehoord. Het originele verweerschrift heb ik opgestuurd gekregen van Pieter uit de USA die had het nog steeds bewaard. Pieter heeft later toch nog gestudeerd in Wageningen en heeft voor zijn vak de hele wereld afgereisd om landbouwzaden te verkopen, met groot succes. Al met al is het voor ons nog goed afgelopen en zijn nog vaak bij Theunissen in zijn kroeg geweest. Hij is nooit meer teruggekomen op die bewuste avond en zijn vrouw ook niet. Maar we waren toen 20 jaar en zijn ondertussen wel verstandiger en rustiger geworden. Handel en wandel op Jefman Verteld door Piet Adams en Jan van de Akker aan Louis van Diessen De hangar op Jefman
Jefman is een eiland met een landingsstrip met een lengte van 1650 meter. In de buurt van Sorong, waar bij toerbeurt een peloton een maand lang dienst deed. Vlak bij Jefman ligt Romombo en is met laag water te voet te bereiken, verderop ligt Batanta en niet zo ver uit de kust ligt ook nog Matan dit rotsige eiland was onbewoond en werd gebruikt om er met de Bofors tlv en Oerlikon op te oefenen. Dit was altijd een uitje voor ons, lekker knallen met zijn allen. Vooral in de avond met lichtspoor munitie van de Oerlikon was het een mooi gezicht.
Met z’n allen op de Bofors
Werken voor de ploppers
In het najaar van 1962 was de hangar op het eiland Jefman goed gevuld met voorraden bestemd voor de gevangen genomen ploppers. De spullen voor de ploppers werden aangevoerd door Amerikaanse Hercules vliegtuigen. Ze zaten degelijk verpakt in zakken, geschikt om eventueel per parachute gedropt te worden. Op de zakken met de spullen stond geen aanduiding van de inhoud, alleen de naam Bata en Hongarije. De zakken lagen op pallets met netten erover en werden na de landing van de Hercules door de crew het platform opgeschoven van achter uit de staart. Talloze pallets kwamen te voorschijn, er scheen geen einde aan te komen. De dienstdoende militairen van de het 1e peloton van de Acie de spullen lagen in de hangar
7
moesten zorgen dat de pallets zo snel mogelijk in de hangar kwamen voordat het volgende vliegtuig kwam. Het was best hard werken zo midden op de dag als het op zijn heetst was, nooit kwamen die vliegtuigen morgens vroeg als het nog niet zo warm was!Nee, altijd als het eigenlijk einde dienst was, kon je weer opdraven, en dan was het nog voor die ploppers ook. Een gedeelte van de spullen ging per klep naar Sorong en werd van daaruit verder vervoerd naar diverse bestemmingen. Nieuwsgierig
Iedereen was natuurlijk bloednieuwsgierig wat er in die zakken zat, maar je kon alleen maar gissen. Misschien konden we er wel iets van gebruiken?Maar hoe kwamen we aan de weet wat er in de zakken zat? De hangar was goed afgesloten met dik gaas, bovendien stond er 24 uur een wacht bij. Er werd een plan gemaakt door een groepje van een man of vier, en het zou als volgt uitgevoerd worden: De groep werd in tweeën gesplitst en een van hen ging de wacht afleiden, samen een sjekkie roken, het waren immers onze eigen sobats die de wacht liepen, dat zou niet zo moeilijk zijn, en de andere groep zou proberen in de hangar te komen. Er op af
Het was stikdonker buiten en aan de noordzijde werd geprobeerd om door het gaas heen te komen. In de hangar was wat verlichting en de kunst was om uit het zicht van de wacht te blijven. Na veel zoeken werd ten slotte werd toch een gaatje gevonden dat groter gemaakt kon worden en waardoor er twee naar binnen konden kruipen. Tussen de pallets door zodat ze van buiten af onzichtbaar waren. De zakken werden opengemaakt en ze werden toch wel erg hebberig toen ze zagen wat er allemaal inzat. Chocola, sigaretten, etenswaar in blik, kleding, schoenen eens enz. Vlug ging er hele partij spullen door het gat in het gaas naar buiten waar het aan gepakt werd door de anderen die op de uitkijk stond. De twee in de hangar werden door de anderen weer door het gat naar buiten getrokken en samen gingen we de buit eens goed bekijken. De sigaretten (Lancer) kwamen goed van pas want zoals meestal was de shag weer op. De chocola was gemaakt voor de Oost Aziatische spelen maar die gingen niet door daarom ging alles naar het leger. Wij waren ook van het leger toch, alleen de andere kant. Er waren ook Bijbeltjes bij of waren het misschien korans?Verder was er ook nog wat propaganda materiaal bij zoals een tekening van de Garuda en het Indonesische volklied. De blikken etenswaar konden we ook wel gebruiken maar jammer genoeg de kleding was voor ons veel te klein. Er was niks bij met onze maat en ook de schoenen waren niet te gebruiken. Te klein
Die ploppers waren maar kleine kereltjes en daar hadden we niet aan gedacht. Wat moesten we doen, terugbrengen naar de hangar ging niet en dumpen kon ook niet. Iemand kwam op het idee om de kleding te gaan ruilen met de Papoea’s. Besloten werd om naar Salawati te varen met prauwen en daar in de kampongs aan de kust te gaan handelen met de inlanders.
8
Bij de kapella kampong, Batjoe, werden twee prauwen geritseld en alles ging aan boord en daar gingen we op weg naar het eiland Salawati. Op de heenweg ging alles voorspoedig, geen enkel probleem, en na een poosje kwamen we aan bij de kust van Salawati en zochten naar een kampong. In de kampong aangekomen bleken de Papoea’s niet zo enthousiast als we gedacht hadden. Ook in de volgende kampong was er weinig animo, bovendien sprak lang niet iedereen Maleis en daarom gingen de gesprekken ook maar moeizaam. Eigenlijk was het een fiasco, we raakten niks van de kleding en schoenen kwijt en noodgedwongen lieten we het meeste maar achter, want wat moesten we er mee? Terug naar Jefman
Aanvankelijk ging de terugweg vrij goed maar het weer verslechterde en er kwamen flinke golven opzetten. We maakten onze wapens met de draagriemen vast aan de prauwen en peddelden als bezetenen om boven water blijven. We probeerden naar Romombo te varen, omdat het daar niet zo diep was, en dan uit de wind naar Jefman, maar voor we zover waren hoorden we roepen door de andere groep en we zagen dat hun prauw half onder water lag. De opvarenden, Bakker en van de Broek, lagen in het water en probeerden de prauw weer leeg te krijgen. Gelukkig dat de wapens vast zaten anders hadden we een groot probleem gehad. We probeerden te keren om te gaan helpen, maar de golven waren zo hoog dat het ons niet lukte om dicht in de buurt te komen van de drenkelingen. De toestand leek hopeloos maar gelukkig kwam er hulp. Een zeilprauw met daarin een Papoea gezin kwam aanvaren en spoedig was de half gezonken prauw weer boven water. We hebben deze mensen de spullen die we nog over hadden maar meegegeven want we waren echt dankbaar voor hun hulp. De zeilprauw bleef nog in de buurt tot we weer dicht bij Jefman waren, en zette de reis toen pas voort verder naar hun bestemming. Kletsnat, doodmoe, onder de blauwe plekken en met blaren op de handen van het peddelen kwamen aan in de kampong van de baas van de prauwen, Batjoe, die ons vrolijk uitlachte toen we het verhaal van de schipbreuk vertelden. Gelukkig is het goed afgelopen en het is een wonder dat we geen wapens verloren hebben tijdens het worstelen Paalwoningen langs de kust met de gezonken prauw.
9
We waren niet alleen
Van dit hele gebeuren is nooit iets bekend geworden bij het kader, in ieder geval is ons nooit wat erover gevraagd. Vanzelfsprekend hielden we onze mond natuurlijk ook stijf dicht. Wel bleek later dat wij niet de enigen waren die iets achteroverhadden gedrukt. Tijdens controles door de VN bleek dat er ook nogal wat spullen uit de mess te voorschijn kwamen. Maar ik denk niet die door een gat in het gaas midden in de nacht aan de zaakjes gekomen zijn. Maar wie het dichtst bij het vuur zit warmt zich het best is het spreekwoord. Ik had een kennis in de keuken op Sorong en die speelde mij ook de blikken hachee en gehaktballen door. Ik bedoel maar, corruptie is er overal! Van de vier man die het avontuur meegemaakt hebben is er helaas een overleden, ook is er een persoon onvindbaar en de andere twee hebben me dit verhaaltje verteld en ik mocht het opschrijven. Van één van de twee die me dit voorval verteld hebben is er nog een aardige anekdote. Piet Adams Hem bedoel ik) was niet zo schrijflustig en beantwoorde nooit de brieven van zijn moeder. Hij had wel wat anders te doen, een van de vele hobby’s van hem was om bommetjes te maken van kruit dat overal te vinden was in overgebleven kogels van de Jappen. Dat hij nooit zichzelf of en ander verwond heeft verbaasd me nu nog. Omdat Piet overal in en aanzat, kwam hij wel op een gegeven moment helemaal onder de ringpier te zitten. Met zijn met jodium salicyl ingesmeerde benen, liep hij over de tangsi als een soort melaatse rond. Hij kreeg prompt de bijnaam, ringpier Piet. Na enige maanden wachten en na alarmerende berichten in de media over acties in Nieuw Guinea was zijn moeder, die hevig ongerust was, via kennissen in Apeldoorn in contact gekomen met een journalist van de toenmalige krant van de CPN De Waarheid. Die schreef een heel artikel over soldaat P. A. te A. (Apeldoorn), als gevolg daarvan werden door de toenmalige fractievoorzitter van de CPN Marcus Bakker vragen gesteld in de Tweede Kamer over Soldaat A.te A. Het was een heel gedoe en ten slotte stuurde Prins Bernhard een telegram aan onze C.C. de kapitein Jos Steenbeeke met vragen hoe het nou zat met soldaat Adams. Piet moest op rapport komen en de kapitein liet hem het telegram van de prins lezen, dit maakte wel indruk op hem en wel zoveel dat hij daarna eindelijk eens af en toe een briefje naar zijn moeder stuurde. De kapitein zag er zelf op toe dat Piet dat ook werkelijk deed, en begeleide hem de eerste keer naar de facteur om te zien of de brief ook wel gepost werd. Zo was moeder Adams ook weer gerust gesteld. Nooit saai in ons peloton altijd gebeurde wel iets, maar daarover vertel ik in de Nieuwsbrief volgende keer. Hollandia door Ton Scholten ** In 1962 was ik gelegerd in Hollandia in een oud kamp met de naam het Groenedorp. De eerste twee weken sliepen we op de vloer omdat er nog geen veldbedden waren. Dat was niet erg prettig omdat het er stierf van de vrij rondlopende ratten. De eerste drie weken kregen we het eten van de marinekeuken waar we ook hielpen de maaltijden klaar te maken. Na de drie weken arriveerde onze veldkeuken die met benzine branders werkte. Het klaar maken van de rijst was in het begin een verschrikking. De rijst was of te hard of te slap omdat de benzinebranders moeilijk te regelen waren.
10
Gelukkig kregen we een wijze raad van een oud KNIL majoor die ons leerde eerst een grote ketel water aan de kook te brengen en daarna de rijst in kleine pannen te stomen. Vanaf dat moment hadden we de lekkerste rijst van heel NieuwGuinea. En hierdoor kom ik op een klein verhaaltje. Omdat ik daar alle dagen de rijst kookte, waarmee ik om vier begon, en omdat de koks door kapitein Leeflang vrijgesteld waren van appel konden we als we vroeg klaar waren om beurten aan de wandel. Op een dag dus gingen mijn maat Leo Willemsen en ik vroeg op pad om de omgeving te verkennen. We liepen langs het invasie strand waar de roestende tanks van de Tweede Wereldoorlog nog in de zon lagen. Het strand was prachtig en het water helder. Ongemerkt waren we een heel eind afgedwaald en kregen we het behoorlijk warm dat is overigens in Nieuw- Guinea niet ongewoon. Het water lokte daarom extra en we hadden veel zin om te gaan zwemmen. Maar omdat we van plan waren alleen te gaan wandelen hadden we onze zwembroeken niet bij ons. Dus dan maar zonder zwembroek. Na een heerlijk bad weer verfrist het water uit om naar ons kamp te gaan. Net uit het water en wat komt er uit het oerwoud juist een groep Papua meisjes en vrouwen. Die zagen ons dus in compleet Adams kostuum. Veel hadden we niet om te laten zien maar blijkbaar vonden ze het wel heel erg eng. Gillend renden ze weg. Wij schrokken van dit gegil en pakten snel onze kleren op en gingen er als een haas vandoor bang als we waren dat de mannen achter ons aan zouden komen. Maar ook waren we bang om onze bazen iets te moeten uitleggen. Omgang met de locale bevolking was ons immers ten strengste verboden. Maar gelukkig zijn we weer heelhuids in het kamp gekomen. TonScholten in de rijstpan. Sjors Puienvelde kijkt of hij gaar is.
**Zie Nieuwsbrief 27. “Een veteraan uit een ver verleden” Redactie
11
Kaimana Cornelis G.de Vries schreef Bij een bezoek in 2004 aan Kaimana heb ik een reeks foto’s in en nabij de voormalige kazerne en het dorp gemaakt. Het straatbeeld is sinds 1962 weinig veranderd. Uitgezonderd een veel groter aantal personen op straat. De bevolking is er uiteraard door transmigratie fors toegenomen. De voormalige kazerne dier Straatbeeld Kaimana er grotendeels nog staat wordt nu door Papoea’s en Indonesiërs bewoond en het vroegere kazerneterrein is omgetoverd tot tuintjes. Tijdens een wandeling door Kaimana ontdekte ik een DAF truck. Ofschoon het stuur aan de rechterkant zit, ga ik er toch vanuit dat deze truck een overblijfsel is uit de Nederlandse tijd. De leger”olijf”kleur is niet meer zichtbaar vanwege het overschilderen van het voertuig. Het gebruik was ook anders DAF truck want nu huizen er kippen e.d. in. De enige weg is de weg die loopt van het dorp naar het vliegveld Oetarom. Meer wegen zijn er niet. Komende winter ga ik mijn tijd besteden aan het digitaliseren van de ongeveer 300 kleuren dia’s (nog steeds in redelijke staat) die ik in 1962 tijdens mijn diensttijd in Kaimana en Kokonao heb gemaakt.
Kazerne terrein Kaimana 1962
Kazerne terrein Kaimana 2004
13
Kazernepoort Kaimana 1962
Kazernepoort Kaimana 2004
Noot redactie: De redactie heeft al een aantal malen gevraagd om foto’s van kazernepoorten uit en gebruikte wapens in Nieuw-Guinea van voor 1962. Hier wordt regelmatig op gereageerd en t.z.t. zal er iets in de Nieuwsbrief mee worden gedaan. Nu al willen we de foto’s ontvangen van Cornelis G.de Vries nu woonachtig in Uelsen in Duitsland die hij ons vanwege de hierboven vermelde oproep stuurde. De redactie doet dit omdat hij met de foto’s uit 1962 niet alleen vergelijkbare foto’s uit 2004 van zijn bezoek aan voormalig Nederlands Nieuw-Guinea meestuurde maar ook een aardige vraag opriep in de begeleidende tekst. Ook kijkt de redactie uit naar de foto’s die Cornelis gaat digitaliseren. Wellicht hoort bij een aantal ook weer een verhaal om de herinnering levend te houden. We zijn benieuwd. Vraag: De redactie graag weten of er iemand is die een ander licht kan werpen op herkomst van de gefotografeerde DAF.
Hop and Go Bed en Breakfast Wij bieden prachtige kamers en een heerlijk ontbijt in huiselijke sfeer. Hop en Go is de ideale plek om te overnachten tijdens uw fiets of wandeltocht in het prachtige natuurrijke waddengebied. Informeer naar de mogelijkheden! Wij heten u van harte welkom.
Goede reis en tot ziens. Hearrwei 17 9073 GA Marrum (FRL) www.hopandgo.nl
14
Joop & Gre Hop Tel: 0518-411725 Mob: 06-50600015 E-mail:
[email protected]
Landingsstrips brengen hulp bij levensbedreigende situaties De plaatselijke bevolking van Daboto op Papua is erg blij met de samenwerking tussen New Tribes Mission (NTM) en MAF. Door een overkomst tussen deze twee organisaties, is er een nieuwe landingsstrip aangelegd wat voor de plaatselijke bevolking een geweldige ontwikkeling is. Vlak na de aanleg van de strip raakte een inwoner, met de naam Abohapiya, van het dorp Dabota zwaar gewond. Hij had een slagaderlijke bloeding en was geregeld buiten bewustzijn, een dringende oproep om hulp ging naar buiten. Binnen 35 minuten werd de man door MAF naar een kliniek gevlogen waar een transfusie zijn leven redde. Een reis die, vóór de landingsbaan, zeven dagen (per voet en per boot) zou hebben geduurd en zeker fataal zou zijn geweest Landingsstrip voor Abohapiya. Voorheen deed MAF alleen de communicatie voor NTM in het gebied. Voorraden van hulpgoederen en eten werden via MAF doorgegeven aan Helimission. De helikopters van Helimission brengen uitkomst als er nieuwe vrachten moesten worden gebracht. Helikopters hebben weinig ruimte nodig om te landen. Maar omdat de inzet Abohapiya his wife Dagebabi an van helikopters relatief duur is, besloten NTM en MAF om samen te gaan werken voor het aanleggen van een strip. Met behulp van natuurlijk een helikopter werd een graafmachine stukje voor stukje aangeleverd, en terplaatste weer in elkaar gezet. Zo werd de strip samen met de Moi bevolking aangelegd. Het voltooien van de aanleg van de landingstrip is een prachtig project geweest tussen MAF, NTM en de Moi bevolking. De plaatselijke bevolking heeft er nu al veel profijt van. Vraag het maar aan Okaba, een van de bewoonsters in het gebied. Zij zal altijd dankbaar zal zijn dat de strip er kwam. Toen ze bevallen was van haar dochter, waren er levensbedreigende complicaties en moest ze dringend naar het ziekenhuis. Nu de vliegtuigen van MAF konden landen, was dit mogelijk. Voorheen zou Baby Daisy and nurses dat niet zijn gelukt.
15
Zulu Zulu door Ed van Tuijl Vanaf het eerste moment dat ik ‘m op de kazerne in Merauke tegenkwam had ik zoiets van: “Nee, échte vrienden zullen we wel nooit worden.” Maar daar zal luitenant De Leeuw, want daar hebben we het over, geen uur minder om geslapen hebben. Ik was immers ’n gewone soldaat. Doorgaans niet de kringen waarin dit twee-sterren product zich pleegde op te houden. Laat staan dat hij er vrienden mee werd.
In veel van mijn verhaaltjes - of mag ik ze al columns gaan noemen, want dat heeft toch wel iets – voer ik hem ten tonele. Onze onvolprezen eindredacteur wikt waarschijnlijk elke keer of het zo wel in de Nieuwsbrief kan. Dat snap ik wel. Maar ik kan het toch niet laten om hem nog één keer in de schijnwerper te zetten. Tenslotte bepaalde hij voor een belangrijk deel het vermakelijkheidsgehalte van ’n klein jaartje tropendienst. Ook daar zal hij geen uur van wakker hebben gelegen. Driftkikker
Maar goed, mijn ode aan De Leeuw zal ik overgieten met het begripvol sausje van een pensionado. Toen heb ik een paar maal serieus overwogen -driftkikker die ik was - om ‘m aan te vliegen. Nu denk ik bij mezelf, ach de man was militair. Beroeps nog wel. Dan sta je op je sterren, heb ik me altijd laten vertellen. En eerlijk gezegd was ik, terugkijkend op die tijd, feitelijk geen haar beter. Als telegrafist had je immers een stukje macht binnen het dagelijks leven op dat kazerneterrein. Daar werd je bij aankomst door de ouwe tikken ook uitvoerig op gewezen. “Denk erom, één van je taken is rondgaan met de plank. Jij bepaalt wie welk bericht mag en moet lezen. Niemand anders. Streep of ster, dondert niet. Jij bepaalt het. Anders krijg je problemen met je geheimhoudingsplicht.” Die plank was een triplex dingetje op A-4 formaat met een papierklem. Daar werden de binnen gekomen berichten op vastgeklemd en parmantig stapte je dan naar de Ouwe. Die mocht alles lezen. Hij wel. Net als de luitenant met verbindingen in zijn takenpakket.Maar de andere sterren en strepen, dus ook De Leeuw, kregen een bericht enkel onder ogen als ze ook daadwerkelijk geadresseerde waren. Ik ga even terug in de tijd. Parmantig stap ik, als een echte nieuweling met kapsones, vanuit het radiostation richting het kantoor van de Ouwe. Alles is nieuw voor me en aan me. Nog zo’n diepgroen dungerypak waar zelfs de geur van nieuwigheid sterker is dan de geur van de tropen. Kortom, ’n baroe in alle facetten. Dat onderkent De Leeuw ook als ik ‘m voor het eerst tegenkom. “Je bent nieuw hier?” vraagt hij geheel overbodig. Ik knik en hij maakt een kort gebaar van, geef maar hier die plank. “Sorry Luit”, ik weet niet eens hoe hij heet dus ik houd het maar op Luit, “Ik moet er eerst mee naar de kapitein” Die bepaalt wie wat mag inzien. “Weet ik, maar geef nou maar hier”, reageert hij korzelig en probeert de plank uit mijn
16
handen te trekken. Dat heb ik goed ingeschat. Ik laat niet los. Het wordt op slag een beetje kolderiek. Hij trekken en trekken en ik maar vasthouden. Ik win en loop triomfantelijk verder. Ik zei het al. Machtsmisbruik, ik deed er zelf ook aan. Niets menselijks is me vreemd. Nog steeds niet. Maar terwijl ik verder loop weet ik één ding zeker. Ik heb geen goede beurt gemaakt. We zullen wel nooit vrienden worden. Dat laatste blijkt keer op keer. Met een soort verbetenheid probeert hij me, door de maanden heen, te tackelen. Hij leest het bericht dat hij mag lezen en ja hoor, daar gaan we weer, quasi in gedachten verzonken, bladert hij verder. “Sorry Luit, die berichten zijn niet voor u. Mag ik de plank terug.” Op het radiostation hetzelfde laken een pak. Je ziet ‘m aankomen. Met dat platte petje, een beetje corpulent. Je weet dat hij onder de dwarsbalk, die in de ingang van het station markeert, zal doorkomen. Dus je zorgt dat je ter plekke bent. “Sorry Luit. Tot hier en niet verder.” Er kan stront aan de knikker komen. De Leeuw bedenkt een loopgravenplan. Hoe kom je erop! De hele stafcompagnie kan aan het graven. De Leeuw ziet me voorbij schuifelen. Graven
“Van Tuijl graven, nu”, commandeert hij triomfantelijk. Hij geniet zichtbaar. Hij heeft me in de klem. Die kleine brutale opdonder kan nu geen kant meer uit. Maar ik weet dat je De Leeuw moet afbluffen. Nóóit laten merken dat je bang bent. Dat moet je bij kleine hondjes ook nooit doen. Dan durven ze niet te bijten. Dus ik reageer zoals gewoonlijk. “Sorry Luit, ik kom net terug van nachtdienst. Ik heb recht op rust. Vanmiddag moet ik weer okselfris kunnen seinen. Vraag maar aan kapitein Snoeck. Wij hebben vrijstelling.”Je ziet ‘m denken, hij liegt. Maar je ziet ook dat hij met de mogelijkheid rekening houdt dat de ouwe inderdaad zoiets heeft bepaald. Kortom, in de loop der maanden heb ik bij al die incidentjes een welhaast niet meer in halen voorsprong opgebouwd. Dan slaat het noodlot toe. De luitenant verbindingen vertrekt. De Leeuw krijgt verbindingen in zijn takenpakket. Hij wordt mijn directe baas. Ik verdenk ‘m er nog altijd van dat hij bij Snoeck om die taak heeft gesmeekt. Nou kan hij me immers terugpakken. Koekje van eigen deeg
En inderdaad, ik krijg regelmatig een koekje van eigen deeg. De Leeuw haalt zijn achterstand in. We staan weer gelijk. Maar dan komt die bewuste dag. Als we al volop aan repatten lopen te denken, heeft luitenant Verbindingen De Leeuw een absurd plan. We krijgen een oefening telefonie. Iets waar hij verstand van denkt te hebben. Telefonie, hoe kóm je op het idee. Een bereik van ’n paar kilometer. Niks seinsleutel, gewoon praten met je mond. Alsof we daar óóit nog aan beginnen. Maar ik kan ‘m niet overtuigen. “Vanmiddag in de kota verspreiden”, beveelt hij. ”Van Tuijl jij neemt de leiding. Geef ze allemaal maar een roepnaam. Mij ook, ik doe gewoon mee.”Ik bedenk wat roepnamen en wijs ze toe. De een krijgt LL. De ander RR en De Leeuw voorzie ik van de letters ZZ. Bij telefonie gebruik je het internationale alfabet om je te melden of te
17
reageren. LL bijvoorbeeld is LimaLima. RR is RomeoRomeo. En wat denken jullie dat ZZ is. Jazeker ZuluZulu. Als we met ons radioverkeer beginnen, meldt De Leeuw zich braaf met: “Hier ZuluZulu. Hoe ontvangt u mij. De rest snapt meteen welke streek ik heb uitgehaald. Grinnikend roepen ze ‘m aan. Hallo ZuluZulu, wij ontvangen u luid en duidelijk Met een aandoenlijk enthousiasme roept hij keihard terug. “Hier ZuluZulu. Ik ontvang u ook luid en duidelijk.” Na afloop hebben we dikke pret. “Nooit gedacht dat ik De Leeuw nog eens ongestraft voor Zulu uit kon schelden. Dat was toch de bedoeling Van Tuijl toen je hem die naam gaf?”zegt een van de jongens. De oen zegt het iets te hard. De Leeuw heeft het gehoord. Ik houd wijselijk mijn mond. Maar de grijns op m’n gezicht zegt genoeg. Ik zie dat het kwartje valt. Wat hij denkt kan ik raden. Vast iets in de geest van: “Heeft die kleine opdonder tóch nog gewonnen.” Op de Kaloekoe heb ik ‘m niet meer gezien. M’n hele verdere leven trouwens ook niet. Maar goed ook! Sinterklaas, Kerst en Nieuwjaar 1956 op BIAK Uit het dagboek van Gerrit van Faassen (Het door Gerrit van Faassen aangekondigde verslag van de vakantie in Manokwari blijft nog even liggen tot het volgende nummer. Eerdere delen uit het dagboek van hem verschenen in de Nieuwsbrieven 21 t/m 27. Redactie) Sinterklaas
De werkzaamheden op 5 december 1956 verliepen normaal. Een uitzondering was dat er veel speculaas kwam bij de koffietafel en ‘s avonds was er een aardig Sinterklaas programma op radio Biak. In de namiddag kwam Sinterklaas aan op de Base, gezeten in de berucht “lintworm” Alle hens stond te brullen “baroe-baroe” en er werden presentjes uitgereikt aan enkele officieren. Overste de Neef, de eerste officier, kreeg bijvoorbeeld een liniaal van 80 cm lang. Dat was het aantal centimeters dat rond de barakken op zaterdag met “schoon schip” goed schoongemaakt moest worden. Van het Sinterklaas feest werd later de volgende anekdote verteld: Sint ging ‘s avonds met twee Pieten langs de hutten om pepernoten te strooien. De Pieten waren twee Indische jongens omdat die minder zwartsel nodig hadden. Sinterklaas kreeg veel biertjes aangeboden en had al gauw een stuk in zijn kraag. Natuurlijk kreeg hij hoge nood en moest hij afwateren. En dat deed hij boven een zinken teil van de waskoelies. De hele base kon van het enorme gekletBewoners hut 10 ter meegenieten. Zegt de
18
De Kouwe Lummel
ene zwarte Piet “apa itoe wild geraas” antwoord de ander “Adoek zeg, berangkali kontol Sinterklaas” (Kennen we de Maleise woordjes nog?) Verder verliep het Sinterklaas feest rustig. Het hoort er zo bij. Kerst
Op 24 december ben ik met mijn sobat Jan een paar uur katholiek geworden. Jan haalde me over om mee te gaan naar de nachtmis, in het kerkje op de Base. Er werd veel gezongen en een oude missie pater wist boeiend te vertellen over zijn ervaringen in de binnenlanden van Nieuw-Guinea. Na afloop zaten we nog lang te smullen van de gesmeerde broodjes en poeroet.* De volgende morgen werd ik weer protestant. Na baksgewijs werden Jan en ik aangesteld door onze baksmeester tot “zeuntje”. We moesten de koks en de bottelier helpen om te zorgen dat de Kerstmaaltijd op tijd op tafel kwam. De eetzalen waren mooi met kerstversierselen getooid en het diner bestond uit aardappelen met doperwten en appel moes, een halve kip per man en een flesje bier. Bijzonder vreemd was het dat het nagerecht bestond uit tomatensoep en vruchtenbowl. Er werd flink gebunkerd en de zeuntjes vonden dat het na afloop goed rusten was. Ook draaide er die avond in “Krasnadrumsky” nog de Italiaanse film “Marcellino, brood en wijn”. Een mooie film. Tweede kerstdag
Op de morgen van Tweede kerstdag regende het flink en ging baksgewijs niet door. Ik bracht het grootste deel van de morgen door met lezen in het boek “Laat mij maar zwerven”, gekregen met het kerstpakket van het P.I.T. (Protestant Interkerkelijk Thuisfront) Om 12.00 uur gingen we schaften. Er was puthi, vers vlees, sperzieboontjes met kerry, kroepoek en HEINEKEN. In de middag ben ik brieven gaan schrijven in de “Oase”aan de kust. Daar is het meestal lekker rustig en hoor je voortdurend het ruisen van de zee. Na het avondeten ben ik met een groepje maten naar het Militaire Tehuis “de Meerpaal”gegaan waar onze VLOP** ds. Kwakkelstein de leiding had bij de kerstviering. ER werd veel verteld, veel gezongen en lekkere sandwiches gegeten en inplaats van chocolademelk Zingen op oudjaarsavond 1956 vlnr Verwey was er lem. De stemming was Jordens Meerkerk Neys en van Faassen goed, er waren burgers bij, de
19
groep van J. en E. was er en het kerstspel “de Drie Koningen”werd opgevoerd. Op het einde van de avond zongen twee matrozen bij het orgel “Stille Nacht” en dat maakte waarschijnlijk zoveel indruk dat er op de terugweg niet werd gesproken. De gedachten waren waarschijnlijk in Holland. Oudejaarsdag
Om half twaalf was het vastwerken (einde werkzaamheden). Na de aardappelen met hachee (balen droefheid) gingen vier man palmtakken halen en hiermee werden de open zijkanten van het platje dichtgemaakt. Korporaal elektromonteur Koenen zorgde Proost op 1957 vlnr Neys van Faassen voor de verlichting. Door een v.d. Klauw en Jongman klapdeurtje kan men in en uit. Naast de deur zit een bordje met de oude naam van de hut “de Kouwe Lummel”. Op de bar schilderde Engelbertink: “Saloon Sepoeloe”. Om 19.00 uur gingen de meeste van ons naar de bioscoop of de kerk. Drie man bleven de drankvoorraad in de hut bewaken en zetten in tussen wat Punthoofden op nieuwjaarsdag 1957 vlnr hartige hapjes klaar. Toen Jordens van Faassen en Jongman iedereen om tien uur terug was, sprak Jordens plechtig het openingswoord op deze oudejaarsavond van 1956. Het was een gezellige avond door het zingen en moppen vertellen. De gitarist Meerburg speelde er vrolijk op los. En tot 24.00 uur was er nog niemand met Heineken koorts. Om klokslag twaalf werden er in de wacht acht glazen geslagen en gaf de sirene een lange stoot. Negentienhonderd zeven en vijftig was geboren. Over en weer gingen de beste wensen en er werd geklonken op een voorspoedig Nieuwjaar en een behouden thuisvaart. Daarna ging vrijwel iedereen het kamp in om bekenden een goed jaar te wensen. Het werd later en later en sommigen kwamen beneveld terug. Degenen (saja was daar één van) die op wacht moesten op nieuwjaarsdag hadden een punthoofd en slecht zicht. “SELAMAT TAHUN BAROE” Groeten van de Kajoe en alvast een gezond 2010 gewenst. *Poeroet is: Cacao met suiker en heet water. Dat krijg je bij de Marine als je op wacht gaat. **VLOP is vlootpredikant
20
Berichten van Bestuur van de Vereniging en redactie Nieuwsbrief In Memoriam
Met eerbied en in gepaste stilte brengen we een laatste eresaluut J. de Ruijter Veenendaal Sociale commissie
Als u contact wilt met een lid van de sociale commissie kunt u het voor u dichtst bij wonend lid vinden in de lijst aan de binnenkant van de omslag van deze Nieuwsbrief. Welkom aan onze nieuwe leden
H. Comello F.L.A. Soeters J.H.M. Wouters
Kruisstraat 14 3900 Overpelt (België) Cort van der Lindenstraat 38 4463VJ Goes Deken Hennissenstraat 1 6271GB Gulpen
Onderscheiden
Op 23 september jl. werd aan het lid van onze vereniging en secretaris/ penningmeester van de Vereniging Dragers Dapperheidsonderscheidingen, de heer Wim F.J. Elgers door de directeur van het Veteraneninstituut, het Draag Insigne Gewonden uitgereikt. Onderscheiden
Aan ons lid A. van Daal, werd na 47 jaar het voor hem belangrijke (erkenning en herkenning) Nieuw Guinea herinneringskruis uitgereikt. Erg laat en dat overkwam ook zijn vader die postuum (tien jaar na zijn overlijden) Het Mobilisatie Oorlogskruis kreeg uitgereikt. Kranslegging Beneden Leeuwen
Ook dit jaar werden in Beneden Leeuwen op een waardige wijze de gesneuvelde Stoottroepers herdacht. Door Marc Grijseels en Ad Bouterse werd namens het 41e Nieuw-Guinea Bataljon dit jaar de krans gelegd. Hun gedachten waren op dat moment natuurlijk bij hun gesneuvelde sobat Derks. Marc Grijseels en Ad Bouterse krijgen de In de winter 1944/45 toen krans aangereikt door leden van de DON de Waal de frontlijn vormde BOSCO Scoutinggroep. tussen de bevrijders en bezetters, hielpen de Stoottroepen om de Maas en de Waal te beschermen tegen aanvallen van fanatieke Duitse troepen. Jong, slecht bewapend en vrijwel zonder opleiding stonden zij voor een onmogelijke taak. Velen betaalden met hun leven. Elke tweede zondag in oktober worden de gevallenen herdacht door hun oude kameraden, verwanten, vrienden en hun korps: de Stoottroepen.
21
Overdracht directeur Stichting Veteraneninstituut
(In ons vorige nummer gaven we aandacht aan het vertrek van Loek Habraken Kolonel b.d. Zoals toen bericht waren bij de afscheidsreceptie ook een aantal leden van het bestuur van de Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen aanwezig. Na dit afscheid ontvingen we een brief van Loek Habraken die we deels hieronder weergeven. Redactie) De afscheidsreceptie op het Veteraneninstituut heeft mijn stoutste verwachtingen overtroffen. Het grote aantal collega’s, vrienden, en bekenden dat die dag de weg naar Doorn heeft willen afleggen om bij mijn afscheid aanwezig te zijn heeft mij zeer geraakt en ik ben bijna letterlijk bedolven onder de boeken, de cadeaubonnen, de flessen wijn en andere geschenken. De uitreiking van het Ereteken voor Verdienste – in zilver – van de minister van Defensie vormde en zeer gewaardeerde verrassing en een waardig sluitstuk van de 39 jaar militaire loopbaan. Oprechte dank voor de betekenisvolle rol die u in mijn (militaire) leven heeft vervuld, en de vele plezierige contacten met de Vereniging Nederlands NieuwGuinea Militairen 1945-1962. De aanwezigheid van een bestuursdelegatie bij mijn afscheid in Doorn heb ik zeer gewaardeerd, net als het kistje wijn dat nu nog “in de opleg” gaat. Maar op enig moment zal mij dat een zeer aangename avond bezorgen, met herinnering aan de prima samenwerking. Wil s.v.p. alle bekenden binnen de vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962 en de overige bestuursleden hartelijk danken voor de fijne samenwerking. Hartelijke groet Loek Habraken Persbericht
De stichting Veteranen Platform heeft een nieuwe voorzitter. Generaal-majoor b.d. Leen Noordzij is op 15 oktober jl. door het Algemeen Bestuur Veteranen Platform unaniem gekozen tot voorzitter. De heer Noordzij is zelf Bosniëveteraan en ook voorzitter van de Vereniging Oud militairen Indië- en Nieuw Guinea-gangers (VOMI-NL) Hij is bekend in en met de Nederlandse veteranen en de veteranenwereld en met de ontwikkelingen die in deze wereld spelen. Met de heer noordzij heeft het Veteranen Platform een goede en kundige voorzitter aan het roer. Het veteranenplatform bestaat sinds 1989 als overkoepelend samenwerkingsverband van diverse Nederlandse veteranenorganisaties. Het is van het grootste belang dat er voortdurend voor de veteranen wordt opgekomen. Niet alleen voor de veteraan, maar ook voor het thuisfront. Het Veteranen Platform is daartoe als belangenbehartiger van alle Nederlandse veteranen de aangewezen organisatie. Nieuwjaars receptie Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962 Zondag 17 januari 2010 LET OP DE EERDER AANGEGEVEN DATUM 10/01/2010 IS GEWIJZIGD
22
Zaal “Black Horse” Hoogstraat 7
4702 ZN Roosendaal Opbrengst komt ten goede aan Lepra Merauke. Muzikale omlijsting door ons huisorkest CARBON (bekend van de jaarlijkse Reünie). Na afloop van de receptie wordt rond 17.00 uur een koud en warm buffet geserveerd. Kosten € 10,00 Voor de keuken is het gewenst dat u zich voor dit buffet van te voren aanmeld. Aanmelding is definitief na betaling op rekeningnummer 838767494 t.n.v. Dielemans/Lepra Merauke
Opgave voor deelname bij Toon Dielemans, Telefoon 0165-562105, Antennestraat 18, 4702 LE Roosendaal Ook deze keer vragen we verkopers voor de loten. Iedere verkoper, die tenminste 200 loten verkoopt en op de receptie aanwezig is kan gratis deelnemen aan het buffet. Aanmelden voor de verkoop van loten bij Toon Dielemans, telefoon 0165-562105 Bericht van de Stichting Veteranen Platform Steun Defensie aan Nationaal Comité Herdenking Capitulaties wordt heroverwogen
Naar aanleiding van ondermeer de reactie het Veteranen Platform op het besluit van de Staatsecretaris van Defensie om na 2010 geen actieve bijdrage meer te leveren aan de jaarlijkse 5 mei herdenking in Wageningen, heeft de staatssecretaris besloten om zijn besluit te heroverwegen. Op Kamervragen over dit onderwerp werd door de staatsecretaris het volgende geantwoord: “In 2010 zal Defensie de lustrumherdenking en –viering van de capitulatie in Wageningen nog in volle omvang ondersteunen. In een goed en constructief overleg met het nationaal Comité Herdenking Capitulaties Wageningen (NCHC) heb ik afgesproken dat in juni 2010 zal worden bezien of, en zo ja hoe verder wordt gegaan met de ondersteuning door Defensie van de herdenking van de capitulatie in Wageningen” Stichting Veteranen Platform, Mevrouw mr. E.M. Brokking Taptoe Voorthuizen The Voorthuizen Military Tattoo
In mei 2010 organiseert het Nationaal Comité Thank You Canada & Allied Forces in het kader van de viering van 65 jaar bevrijding van Nederland tal van festiviteiten en herdenkingen. Onderdeel van het Nationale programma vormt The Voorthuizen Military Tattoo, die op donderdagavond 6 mei (21.00 uur generale repetitie), vrijdag 7 mei (14.00 en 20.00 uur en zaterdag 8 mei (14.00 en 21.00 uur) 2010 in Voorthuizen plaats vindt. Het thema van de Taptoe is: TRIBUTE TO THE VETERANS. Eerbetoon aan de veteranen. Uiteraard in eerste instantie bedoeld voor de geallieerde veteranen die vanuit Canada, Engeland en Polen verwacht worden, maar daarnaast ook voor onze eigen veteranen. Nederlandse veteranen die de Taptoe bezoeken, krijgen gelet op het thema, nu ook in de Taptoe de erkenning en waardering die zij verdienen. Met het bestuur van de Taptoe is afgesproken dat veteranen op vertoon van hun veteranenpas een korting van € 5,- op een toegangskaart krijgen. Hoofd-
23
tribune kost € 25,-, zijtribune kost €20,- p/persoon. Met de korting (alleen voor de veteraan, niet voor de partner) wordt dit respectievelijk € 20,- en € 15,- p/persoon. In overleg met de middenstand en horeca in Voorthuizen worden door het bestuur van de Taptoe afspraken gemaakt om op die vrijdag en zaterdag een braderie in Voorthuizen te organiseren en de horeca een speciaal (goedkoop) veteranenmenu aan te laten bieden. Hierdoor wordt het bezoeken van de Taptoe een dagje uit naar de Veluwe in het algemeen en Voorthuizen in het bijzonder. Voorthuizen is (moeilijk) met openbaar vervoer te bereiken. Veteranen die niet in het bezit zijn van eigen vervoer zouden bij voorkeur de middag voorstelling op vrijdag of zaterdag kunnen bezoeken. Na afloop van de Taptoe (16.00 uur) heeft men dan nog volop de gelegenheid om in Voorthuizen de maaltijd te gebruiken en vervolgens met openbaar vervoer huiswaarts te keren. Voorafgaande aan de aanvang van de middagvoorstelling, die om 14.00 uur begint, kan men de braderie bezoeken en ergens de lunch gebruiken. Vanaf het station Barneveld Noord en het in de nabijheid van het station ingerichte parkeerterrein, worden pendelbussen ingezet naar het Taptoeterrein. Tijdens deze taptoe zullen bands uit vele landen, waaronder Canada, Engeland, Frankrijk, New Zeeland, Oman, Polen, Trinidad en Tobego, U.S.A., Zuid Afrika en Nederland, optreden Door de aanwezigheid van talrijke VIPS op de gala avond op vrijdag 7 mei o.a. de Governor General van Canada en tal van autoriteiten, krijgt het thema van de taptoe extra inhoud. Van de Taptoe wordt een dvd gemaakt, waarvoor men ter plaatse kan inschrijven. Kaarten voor The Voorthuizen Military Tattoo De tribune heeft een capaciteit van 6385 zitplaatsen. De kaartverkoop start op 16 november. Een bestelformulier voor kaart(en) kunt u opvragen bij het secretariaat van de VERENIGING NEDERLANDS NIEUW-GUINEA MILITAIREN 1945-1962 H.Vos, Maasbandijk 11, 5331 KB Kerkdriel, telefoon 0418 633475 Bericht van de Stichting Herdenking 15 Augustus 1945. De Stichting zoekt bestuursleden.
Dringende oproep aan aspirant bestuursleden en vrijwilligers voor de Stichting Herdenking 15 Augustus 1945. In verband met het vertrek op korte termijn van de secretaris en het prbestuurslid vraagt de Stichting een bestuurslid secretaris en ook vrijwilligers voor afgebakende pr-taken. Voor deze pr-taken valt te denken aan o.a. contacten met de NOS, met de Indische en Nederlandse Pers, begeleiden en vormgeven van het programma en de toegangskaarten regeling, coördinator voor de inhoud van de website. Deze deeltaken zijn van een zodanige omvang, dat ze globaal slechts een aantal uren per week inspanning vragen en vanaf huis of kantoor kunnen worden gedaan. De werkzaamheden worden verricht onder de verantwoordelijkheid van het betrokken bestuurslid voor pr zaken verantwoordelijk. De functie van secretaris vraagt de aanwezigheid op het kantoor van de Stichting in Den Haag van maximaal twee dagdelen per week. Daarom gaat de voorkeur uit naar een persoon die in Den Haag of om-
24
geving woonachtig is. Sollicitaties kunnen worden gericht tot de Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 Postbus 85747, 2508CK Den Haag Javastraat 52, Den Haag,
[email protected], Telefoon: 070-3305145 bereikbaar ma/do tussen 11.00 en 15.00 uur Stichting Herdenking 15 Augustus 1945, Mevrouw G.Palm Veteranenbeleid
Militairen moeten kunnen vertrouwen op goede zorg nodig voor hun inzet. Militairen moeten kunnen rekenen op erkenning en waardering voor hun verdiensten voor Nederland. De verantwoordelijkheid blijft ook na het verlaten van Defensie en als zij veteraan worden. Daarom werkt Defensie op dit moment aan een wetsvoorstel veteranen. Dit schrijft staatssecretaris Jack de Vries aan de Tweede Kamer Contributiebetaling
In het vorige nummer van de Nieuwsbrief deed het bestuur een oproep om de ledenbijdrage voor 2010 over te maken. Vele tientallen van onze leden gaven gehoor aan deze oproep. Hiervoor hartelijk dank. DRINGEND VERZOEK
In deze maand heeft u de acceptgiro voor de betaling van de ledenbijdrage 2010 ontvangen. Het bestuur verzoekt u vriendelijk doch dringend het bedrag van € 13,50 z.s.m. over te maken op onze bankrekening 882404 t.n.v. Vereniging Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962 Ned VOOR UW AGENDA
1. Nieuwjaarsreceptie 17 januari (voor informatie zie elders in deze Nieuwsbrief) 2. Onze reünie/herdenkingsbijeenkomst zal ook in 2010 weer in de Tonnet kazerne in ‘t Harde worden georganiseerd. en wel op de donderdag 22 april en de vrijdag 23 april. Vroeger in het jaar dus. Noteer daarom deze data nu al vast. Alle leden ontvangen t.z.t. een uitnodiging. 3. Voor de Algemene Ledenvergadering in 2010 is nog geen datum en locatie bepaald. 4. Aanmelding Nationale Veteranendag zaterdag 26 juni 2010 Voor deelname aan het defilé van de veteranendag in het detachement van: VERENIGING NEDERLANDS NIEUW-GUINEA MILITAIREN 1945-1962 OP 26 juni 2010 kunt u zich nu al opgeven. Het is van belang dat het bestuur zo tijdig mogelijk kan beschikken over de namen van hen die in ons detachement willen meelopen. Vul het formulier elders in deze NIEUWSBRIEF dus direct in en stuur het naar ons bestuurslid Ad. Bouterse. Als u wilt deelnemen aan één van de onderdelen van de Nationale Veteranendag dag kunt u het aanmeldingsformulier (zie elders in deze Nieuwsbrief) invullen en opsturen naar: Ad Bouterse Lindelaan 110; 1741 TX Schagen, telefoon; 0224-215621; e-mail
[email protected] VAN DE REDACTIE Hulde aan talloze gemeentebesturen (Van de redactie)
25
Naast de nationale veteranendag in Den Haag vinden er steeds meer gemeentelijke veteranendagen plaats. De redactie ontvangt regelmatig berichten over deze gemeentelijke veteranendagen. We kunnen die helaas niet allemaal plaatsen maar er is zeker aandacht voor. Het is immers een verheugend feit dat de veteraan eindelijk de erkenning begint te krijgen die hij of zij verdient. Vaak zijn leden van onze Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962 direct bij de organisatie betrokken. Aan een van die georganiseerde gemeentelijke veteranen dagen geven we in dit nummer extra aandacht maar we doen dit om al die andere dagen in het land ook eens in het middelpunt te zetten. Locale overheden stellen vaak het gemeentehuis ter beschikking voor zo’n plaatselijke veteranendag en pakken dan flink uit. Altijd is er wel koffie of thee met spekkoek maar ook een drankje wordt altijd geserveerd en heel vaak ook een Indische maaltijd. Eens een veteraan altijd een veteraan. Veteranen zijn vrienden voor het leven. Veteraan zijn is belangrijk. Veteranen bijeenkomsten zijn belangrijk om het meegemaakte van een missie met elkaar te bespreken. Kameraadschap en vertrouwen in elkaar is noodzakelijk. Zonder kameraadschap ben je alleen. Je moet op elkaar kunnen rekenen. Op de dag dat de foto werd genomen sprak voorzitter Gijs Elders (lid van onze vereniging) van het veteranenplatform Utrecht - ’t Gooi veteranen toe in de raadszaal van Eemnes. Veteranen hebben veel meegemaakt. Oude maar zeker ook jonge veteranen die gelukkig vandaag de dag een betere begeleiding krijgen na hun terugkeer van de missie. Over dit feit mogen we zeker ook als Nieuw-Guinea veteranen dankbaar zijn. De jarenlange acties die ook wij voerden voor erkenning van onze militaire uitzending werpt gelukkig nu zijn vruchten af. Hier in de luie stoel kijken naar de televisie hebben we al gauw een mening. Boos kunnen we worden om langdurende politieke debatten over het nut van uitzendingen. Maar er is ook respect nodig voor deze discussie. Maar voortdurend moeten we blijven wijzen op het feit dat de regering en onze volksvertegenwoordiging de uitzending van de militair vraagt. Daarom verdient een veteraan te allen tijde respect voor wat hij met die opdracht in vreemde omgeving heeft gedaan. Heel veel gemeentebesturen nemen dat respect serieus. Hulde daarvoor. De redactie bedankt
Ook dit jaar ontvingen we veel bijdragen voor onze Nieuwsbrief. De redactie wil graag aan het einde van dit jaar al degenen die voor verlevendiging van onze Nieuwsbrief zorgden door het sturen van verhalen, foto’s en berichten bedanken. In het bijzonder bedankt de redactie: Arie Sluis, Ed van Tuijl, Gerrit van Faassen en Louis van Diessen die we tot de vaste schrijvers van onze Nieuwsbrief mogen rekenen.
26
Adverteerders
De redactie vraagt om adverteerders in onze Nieuwsbrief. Als u een gegadigde weet laat hem of haar dan contact opnemen met de redactie. (adres zie colofon) Onderwerpen voor de Nieuwsbrief
De redactie wil graag in het bezit komen van foto’s van gebruikt materieel (voertuigen, wapens, uniformen e.d.) op Nederlands Nieuw-Guinea in de periode 1945-1962. Ook is er belangstelling voor foto’s van de kazernepoorten in de verschillende plaatsen op Nederlands Nieuw-Guinea. Hebt u een dergelijke foto neem dan even contact op met de redactie. (adres zie colofon) Heeft u een verhaal m.b.t. op Nieuw-Guinea, een verhaal van toen of een verhaal van nu, stuur het naar de redactie. De redactie bekijkt dan of het geschikt is voor plaatsing in de Nieuwsbrief. Meegestuurde foto’s worden altijd geretourneerd. Website informatie
Onder dit kopje wil de redactie interessante websites gaan vermelden. Als u een voorstel heeft attendeer de redactie dan daarop. Lees: http://geschiedenis.vpro.nlartikelen/41355168 Lees: www.hatibersatu.nl Nieuwsbrief nummer 29
Het ligt in de bedoeling om Nieuwsbrief 29 eind februari 2010 te laten verschijnen. De sluitingsdatum voor het inzenden van kopij is daarom: Nieuwsbrief 29 op 15 januari 2010. Berichten van leden en organisaties Op zoek naar
De organisatie van de reünies QPO21 en QPO22 Nederlands Nieuw-Guinea zijn op zoek naar maten van QPO42. In mei/juni 1962 is QPO21 onder leiding van Majoor Romijn en Kapitein Toet overgegaan in QPO42 onder leiding van Majoor Dulfer en Kapitein Smagge. Zij kunnen zich aanmelden voor de volgende reünie in 2010. Joop Duijn, 0235323759,
[email protected] Bericht Reünie Hr. Ms. Woendi, Koninklijke Marine en Mariniers
Uitnodiging aan alle opvarenden van Hr. Ms. Woendi en de daarbij behorende Houten en IJzeren Mijnenvegers van de Flottieljes 1-9-17 enz. uit de periode Nederlands Indië en Nederlands Nieuw Guinea vanaf 1947-1961. Wij nodigen u uit voor de negende reünie op 27 maart 2010. Het succesvolle evenement wordt groots opgezet met medewerking van onze band “TUKANG-BECAK”, het shanty koor “MUITERIJ KANTJE BOORD ” en een Hawaï dansgroep. Natuurlijk is er koffie en thee met slagroomgebak en onze beroemde Indonesisch-Chinese rijsttafel. Kosten voor deelname per persoon € 17,50 (Ook voor introducés van harte welkom)
27
Datum reünie Hr. Ms. Woendi: 27 maart 2010 Locatie voor de reünie is weer in het Nico Schuurmanshuis “FORT ORTHEN” Ketsheuvel 50 5231 PT ’s-Hertogenbosch (wijk Orthen) Informatie is te verkrijgen bij: Ock. J.G. van LOO, Anna van Burenstraat 8, 5161 HH Sprang Capelle, Tel. 0416-279817 Reactie op het artikel uit Nieuwsbrief 27 “Eten in de verboden kampong” door Gerrit van Faassen
Ons lid Eddie Eichelsheim, vice chairman Royal Naval Association, uit Wallasey United Kingdom, gaf de onderstaande reactie op het artikel in nummer 27: Ik kwam, zo verteld Eddie, met de Kortenaar naar Nederlands Nieuw-Guinea en werd daar overgeplaatst naar de wal. Librek uit het artikel van Librek, Alex, Spijker, Eddie Eichelsheim en Gerrit Faassen, zo gaat Eddie Mandoer verder, werkte in Sorido als kabelgast gedurende 5 maanden met mij. Daarna werd ik voor de rest van mijn tijd teruggeplaatst naar de Kortenaar. Het artikel riep bij Eddie Eichelsheim weer veel herinnering op en daarom stuurde hij een foto uit zijn tijd met Librek. Gift aan Mission Aviation Flying
Hartelijk dank dat u MAF in de lucht houdt met uw gift van € 250,00 voor het Vliegtuigfonds. Hiermee kunnen nieuwe motoren worden gekocht voor Cessna 206 vliegtuigen, GA-8 Airvans toestellen voor onze vluchten in Papoea. Met vriendelijke groet, Adri van Geffen, Directeur MAF NEDERLAND Gift aan Stichting Manusia Papua
Hartelijk bedankt voor de gift aan de Stichting Manusia Papua en het vertrouwen dat u daarmee in ons stelt. Uw steun wordt een belangrijke bijdrage aan het budget dat nodig is voor de realisatie van een kraamkliniek in Wamena. De eerste in de Baliemvallei in het voormalig Nederlands NieuwGuinea. Met de kraamkliniek proberen we een bijdrage te leveren aan de verbetering van de dramatisch slechte omstandigheden rond de moeder en kinderzorg in het binnenland. De lokale bevolking en de autoriteiten, zijn erg
28
enthousiast over dit project, maar vooral de mensen die de kliniek straks gaan runnen. De grond is gekocht, een omheining is geplaatst en met de bouwwerkzaamheden is begonnen. Uw bijdrage is niet alleen een steun aan de realisatie van de kraamkliniek, maar geeft Papoea’s ook een heel goed gevoel dat juist mensen uit Nederland en in het bijzonder Nieuw-Guinea veteranen, zich betrokken voelen bij hun omstandigheden. Henk C. Hoogink, Stichting Manusia Papua Tropenjaren
Cranendonckse jongens naar Indië en Nieuw-Guinea 1945-1962. In de bibliotheken van Cranendonck was van 14 t/m 26 september een tentoonstelling met informatie over de koloniale geschiedenis van Nederland en de uiteindelijke overdracht van Nederlands Indië en Nederlands NieuwGuinea aan de Republiek Indonesië. Aanleiding voor Tropenjaren tentoonstelling deze tentoonstelling is de uitgave van het boek: “Tropenjaren: Cranendonckse jongens naar Indië en Nieuw-Guinea (19451962)”. Over maar liefst 173 Indië en Nieuw-Guinea veteranen is een uniek stuk geschiedenis geschreven. Het boek beschrijft naast historische feiten, vooral veel persoonlijke ervaringen van deze veteranen. De projectgroep “Tropenjaren”, die ervoor gezorgd heeft dat het boek uitgegeven werd, wil iedereen en vooral jongeren informeren over onze koloniale geschiedenis en de uiteindelijke overdracht van de voormalig Nederlandse gewesten aan de Republiek Indonesië. De projectgroep vindt het belangrijk dat naast het thema Tweede Wereldoorlog dat op school wordt behandeld, ook kennis wordt genomen over dit onderwerp. Het boek Tropenjaren bevat 340 pagina’s en meer dan 700 foto’s. Het boek is te bestellen bij René Vos via: e-mail:
[email protected] of telefonisch 0495-496789. De verkoopprijs bedraagt € 25,00. In volgende Nieuwsbrieven wil de redactie aandacht besteden aan persoonlijke ervaringen opgetekend in dit unieke boek.
29
DEVA TRAVEL & EVENTS Nodigt 50 leden uit van de Vereniging Nederlands NieuwGuinea Militairen 1945-1962 Op de vakantie beurs 2010 DATUM: 12 Januari 2010 TIJD: 10.00 – 18.00 PLAATS: Jaarbeurs Utrecht standnr. A140
Wilt u een van de 50 gratis toegangskaarten ontvangen? Neem dan contact op met: DHR. COR VAN VLIET BOSSTRAAT 85 1731 SC WINKEL TEL. 0224 751413 Wie het eerst komt wie het eerst maalt! Maximaal twee kaarten per lid van de Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen.
n de et va
Geni
.
eer.. che sf s i s e n Indo
Terimakasih, DEVA TRAVEL & EVENTS Rijnland 104 3522 BS Utrecht Tel. 030 2148872
[email protected]
Aanmeldingsformulier nationale veteranendag 26 Juni 2010 Aanmelding via de Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962 Naam: Adres: Postcode:
Woonplaats:
Telefoon:
Email:
1N eemt u deel aan het defilé. Lopend in een veteranendetachement
JA / NEE *
(Uitsluitend veteranen, niet voor partners/begeleiders)
Of Meerijdend op een militair historisch voertuig 2 Meereizende partner/begeleider
JA / NEE * JA / NEE *
3 A antal gewenste zitplaatsen bij defileerpunt voor minder validen
1/2*
(Alleen als niet wordt deelgenomen aan defilé en niet rolstoelgebonden)
Rolstoelplaats gewenst 4 A antal benodigde vrij vervoer bewijzen (maximaal 2)
* Doorhalen wat niet gewenst is
Dit formulier sturen naar: A. Bouterse Lindenlaan 110 1741TX Schagen telefoon; 0224-215621; e-mail
[email protected]
JA / NEE * …………
