Voorwoord. Eindhoven, 19 Juni, 2003 Anton van den Bosch Jorden Oerlemans Stefan Veltrop

Naam auteurs:

Jorden Oerlemans Stefan Veltrop Anton van den Bosch Docentbegeleider: Olav Braunbach-Bakhuys Methodologische begeleidster: Monica Veeger Onderzoeksverslag Fontys Paramedische Hogelschool Opleiding: Fysiotherapie te Eindhoven Datum: 19 Juni 2003

Voorwoord In het kader van het afstuderen, van de opleiding fysiotherapie aan de Fontys Hogeschool Eindhoven, is in opdracht van Dhr. R. Loeffen onderzoek verricht naar een trainingsschema met bijbehorende meetinstrumenten voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) patiënten in FYSIOtherapie / fitness Vinkel. Dhr R. Loeffen is praktijkhouder en fysiotherapeut van FYSIOtherapie / fitness Vinkel. Hij krijgt regelmatig patiënten doorverwezen uit het Groot Zieken Gasthuis (GZG). De opdrachtgever wil graag een wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma voor COPD patiënten. Zodoende kan hij na verwijzing van het GZG en andere instellingen de training continueren, waardoor de skeletspierkracht, ademhalingspierkracht en uithoudingsvermogen onderhouden worden en / of verbeteren. Als gevolg hiervan kan de patiënt lichamelijk weer goed functioneren in het dagelijkse leven. Aan het trainingsprogramma moeten meetinstrumenten gekoppeld worden. Hiermee wil men veranderingen qua kracht van skeletspieren, ademhalingsspieren en het uithoudingsvermogen meten en evalueren. Vervolgens kan gekeken worden in hoeverre de training effect heeft. Het verslag bestaat uit twee gedeeltes. Het eerste gedeelte gaat over de methode, resultaten, discussie en conclusie van het project. Het tweede gedeelte bestaat uit het eindproduct dat tot stand is gekomen na het uitvoeren van het project. Voor het tot stand komen van dit afstudeerproject willen de samenstellers de volgende personen hartelijk bedanken voor hun medewerking: • Dhr. O. Braunbach-Bakhuys, docentbegeleider, • Mevr. M. Veeger, methodologische begeleidster, • Dhr. R. Loeffen, fysiotherapeut FYSIOtherapie / fitness Vinkel en tevens opdrachtgever, • Fysiotherapie Groot Zieken Gasthuis (GZG), • Mevr A. Verhagen, • Dhr R. Gosselink, • Dhr W. Cambach.

Eindhoven, 19 Juni, 2003 Anton van den Bosch Jorden Oerlemans Stefan Veltrop

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk Auteurs: J. Oerlemans, S. Veltrop, A. vd Bosch

2

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 § 1.1 § 1.2 § 1.3 § 1.4 § 1.5 Hoofdstuk 2 § 2.1 § 2.2 § 2.3 Hoofdstuk 3 § 3.1

§ 3.2

§ 3.3 Hoofdstuk 4

Inleiding aanleiding probleemstelling vraagstelling Doelstelling Inhoud per hoofdstuk Trainingsprogramma Trainingsprogramma I Trainingsprogramma II Trainingsprogramma III Werkwijze Werkwijze trainingsprogramma § 3.1.1 Krachttraining § 3.1.2 Uithoudingsvermogen § 3.1.3 Ademhalingsspiertraining Werkwijze meetinstrumenten § 3.2.1 Borg schaal § 3.2.2 6 MWT § 3.2.3 Fiets ergometertest § 3.2.4 1 RM Werkwijze voor het gebruik van het trainingsschema Trainingsschema


P. 4 P. 4 P. 4 P. 4 P. 5 P. 5 P. 6 P. 6 P. 7 P. 8 P. 10 P. 10 P. 10 P. 10 P. 10 P. 10 P. 10 P. 10 P. 11 P. 11 P. 11 P. 13

3

Hoofdstuk 1 § 1.1

Inleiding

Aanleiding

Dit verslag is geschreven in het kader van de onderwijseenheid “afstudeerproject” van de Opleiding voor Fysiotherapie van Fontys Paramedische Hogeschool te Eindhoven. FYSIOtherapie / fitness Vinkel krijgt regelmatig COPD patiënten doorverwezen uit het GZG en andere instellingen. Aanleiding van het project is dat FYSIOtherapie / fitness Vinkel op dit moment geen goed aansluitend trainingsprogramma met bijbehorende meetinstrumenten voor het meten en evalueren van skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en uithoudingsvermogen heeft. FYSIOtherapie / fitness Vinkel wil een optimaal trainingsprogramma voor COPD patiënten zodat deze hier verder kunnen revalideren. Door middel van literatuurstudie wordt er een wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma ontwikkeld gericht op skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en uithoudingsvermogen. Tevens worden er door middel van literatuurstudie meetinstrumenten gezocht om veranderingen in skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en uithoudingsvermogen te meten. Er is veel wetenschappelijk onderzoek verricht naar de training van COPD patiënten maar er zijn veel verschillende conclusies getrokken. Hierdoor is er nog weinig duidelijkheid over een wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma voor COPD patiënten, met de bij behorende meetinstrumenten voor het meten en evalueren van skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en uithoudingsvermogen. § 1.2

Probleemstelling

Er is op dit moment nog geen wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma voor COPD patiënten bij FYSIOtherapie Vinkel aanwezig dat aansluit op het trainingsprogramma van het GZG en andere instellingen, ondersteund met meetinstrumenten die de skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en het uithoudingsvermogen meten en evalueren. § 1.3

Vraagstelling

Hoe ziet een optimaal trainingsprogramma eruit voor COPD patiënten in particuliere praktijk FYSIOtherapie Vinkel met ondersteunende meetinstrumenten die de kracht van: skeletspieren, ademhalingsspieren en verbetering van het uithoudingsvermogen meten? Definities van begrippen uit de vraagstelling met bronvermelding • COPD: Chronic Obstructive Pulmonary Diseases, verzamelnaam voor chronische, irreversibele, diffuse vernauwingen van de luchtwegen (31). • Ademhalingsspieren: Spieren die actief zijn bij de ademhaling (22) • Uithoudingsvermogen: het vermogen om tegen weerstand in gedurende een lange tijd een oefening vol te houden (28). • Trainingsprogramma: bestaat uit trainingen die zo op elkaar zijn afgesteld dat er bij elke training sprake is van een trainingsprikkel(28).


4

§ 1.4

Doelstelling

Het hebben van een wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma met bijbehorende meetinstrumenten die de kracht van skeletspieren, ademhalingsspieren en het uithoudingsvermogen meten, voor patiënten die worden doorverwezen vanuit het GZG en andere instellingen naar de particuliere praktijk FYSIOtherapie / fitness Vinkel. Uit alle gevonden meetinstrumenten wordt er één gekozen voor elk van de volgende onderdelen; skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en het uithoudingsvermogen een betrouwbaar, valide, toepasbaar en gevoelig meetinstrument. Er wordt één algemeen trainingsprogramma opgesteld. § 1.5

Inhoud per hoofdstuk

In het tweede hoofdstuk zijn drie trainingsprogramma uitgeschreven in tabel vorm gedurende 1 week van een totale revalidatieperiode van twaalf weken. Elk trainingsschema heeft een andere invalshoek, afhankelijk van de hulpvraag van de patiënt. In hoofdstuk drie wordt ingegaan op de werkwijze van het trainingsprogramma, van de meetinstrumenten en van het trainingsschema. Deze trainingsschema is uitgewerkt in hoofdstuk vier.


5

Hoofdstuk 2 § 2.1

Trainingsprogramma

Trainingsprogramma I

Een week trainingsprogramma voor een trainingsperiode van 12 weken: Hulpvraag: Patiënten die thuis willen oefenen en het lopen en fietsen willen verbeteren. Maandag , woensdag en vrijdag training in praktijk. Dinsdag, donderdag en zaterdag thuis programma.

Maandag

Krachttraining M. Quadriceps, M. Hamstring, M. Biceps, M. Triceps, M. Deltiodeus, M. Pectoralis major, M. Latissimus dorsi. 3 series van 8-10 herhalingen op 70% van 1 RM buik- en rugmusculatuur 3 series van 10 herhalingen

Dinsdag

Woensdag

Donderdag

M. Quadriceps, M. Hamstring, M. Biceps, M. Triceps, M. Deltiodeus, M. Pectoralis major, M. Latissimus dorsi. 3 series van 8-10 herhalingen op 70% van 1 RM buik- en rugmusculatuur 3 series van 10 herhalingen

Uithoudingsvermogentraining 6 blokken van 3 minuten fietsen; 1 minuut op 90% van Wmax en 2 minuten op 45% van Wmax.

Ademhalingsspiertraining Treshold IMT 15 min 2x per dag 6 dagen per week 30% PImax.

1 uur lopen op vlakke ondergrond waarin je probeert 3 á 4 km af te leggen

Treshold IMT 15 min 2x per dag 6 dagen per week 30% Pimax Treshold IMT 15 min 2x per dag 6 dagen per week 30% PImax

30 minuten op een snelheid van 60% van de maximale Wattage fietsen


Treshold IMT 15 min 2x per dag 6 dagen per week 30% Pimax


6


Vrijdag


Zaterdag


rustdag

Zondag

§ 2.2

6 blokken van 3 minuten fietsen; 1 Treshold IMT minuut op 90% van Wmax en 2 15 min minuten op 45% van Wmax. 2x per dag 6 dagen per week 30% PImax

Trainingsprogramma II

Hulpvraag: Patiënten die thuis willen oefenen maar niet meer fietsen.

Maandag , woensdag en vrijdag training in praktijk. Dinsdag, donderdag en zaterdag thuis programma.

Maandag

Dinsdag

Krachttraining Uithoudingsvermogentraining M. Quadriceps, M. Hamstring, M. Biceps, M. Triceps, M. Deltiodeus, M. Pectoralis major, M. Latissimus dorsi. 3 series van 8-10 herhalingen op 70% van 1 RM buik- en rugmusculatuur 3 series van 10 herhalingen 1 uur lopen op vlakke ondergrond waarin je probeert 3 á 4 km af te leggen

Ademhalingsspiertraining Treshold IMT 15 min 2x per dag 6 dagen per week 30% PImax



7

Woensdag

M. Quadriceps, M. Hamstring, M. Biceps, M. Triceps, M. Deltiodeus, M. Pectoralis major, M. Latissimus dorsi. 3 series van 8-10 herhalingen op 70% van 1 RM buik- en rugmusculatuur 3 series van 10 herhalingen 1 uur lopen op vlakke ondergrond waarin je probeert 3 á 4 km af te leggen

Donderdag

Vrijdag


Treshold IMT 15 min 2x per dag 6 dagen per week 30% PImax Treshold IMT 15 min 2x per dag 6 dagen per week 30% PImax


Zaterdag

Zondag

Treshold IMT 15 min 2x per dag 6 dagen per week 30% PImax


rustdag


8

§ 2.3

Trainingsprogramma III

Hulpvraag: Patiënten die thuis niet meer oefenen. Maandag , woensdag en vrijdag training in praktijk. Dinsdag, donderdag en zaterdag thuis programma.

Maandag

Krachttraining M. Quadriceps, M. Hamstring, M. Biceps, M. Triceps, M. Deltiodeus, M. Pectoralis major, M. Latissimus dorsi. 3 series van 8-10 herhalingen op 70% van 1 RM buik- en rugmusculatuur 3 series van 10 herhalingen

Uithoudingsvermogentraining 6 blokken van 3 minuten fietsen; 1 minuut op 90% van Wmax en 2 minuten op 45% van Wmax.


Dinsdag

Woensdag

Donderdag

Ademhalingsspiertraining Treshold IMT 15 min 2x per dag 6 dagen per week 30% PImax

M. Quadriceps, Lopen: 60% van de gemiddelde M. Hamstring, snelheid van de 6 minuten looptest. M. Biceps, In totaal 15 minuten. M. Triceps, M. Deltiodeus, M. Pectoralis major, M. Latissimus dorsi. 3 series van 8-10 herhalingen op 70% van 1 RM buik- en rugmusculatuur 3 series van 10 herhalingen




9

M. Quadriceps, 6 blokken van 3 minuten fietsen; 1 M. Hamstring, minuut op 90% van Wmax en 2 M. Biceps, minuten op 45% van Wmax. M. Triceps, M. Deltiodeus, M. Pectoralis major, M. Latissimus dorsi. 3 series van 8-10 herhalingen op 70% van 1 RM buik- en rugmusculatuur 3 series van 10 herhalingen

Vrijdag


Zaterdag

Zondag

rustdag

Hoofdstuk 3 § 3.1


Werkwijze

Werkwijze voor het trainingsprogramma

§ 3.1.1 Krachttraining De begin intensiteit voor krachtoefeningen wordt bepaald op 70% van 1 repetitie maximum (1 RM) (1,3). Er zal getraind worden met 3 series van 8-10 herhalingen (1,2). Startend met 3 series van 8 herhalingen op 70% van 1 RM. Dit wordt opgevoerd totdat het de patiënt lukt dit gewicht 3 series van 10 herhalingen te volbrengen. Dan wordt er 5 % van 1RM gewicht (1) toegevoegd en weer begonnen met 3 series van 8 herhalingen. § 3.1.2 Uithoudingsvermogen De begin intensiteit voor het fietsen begint op 70% van peak work rate (PWR) (3). De tijd wordt opgevoerd van 10 minuten naar 25 minuten op geleide van de patiënt (1). De zuurstofsaturatie mag niet onder de 90% zakken (7). Tijdens het fietsen moet een borg score van 4/5 gehaald worden (schaal van 0-10) zodat er niet te licht getraind wordt (5). De looptraining bestaat uit één uur lopen waarbij 3 á 4 km wordt afgelegd (10,14,20). In trainingsprogramma 1 en II wordt de looptraining thuis uitgevoerd omdat deze één uur in beslag neemt en deze tijd niet beschikbaar is tijdens de training in de praktijk. In trainingsprogramma III wordt de looptraining qua intensiteit aangepast omdat deze patiënten thuis niet oefenen. Voor dit loopprogramma geldt als begin intensiteit 60% van de gemiddelde snelheid behaald tijdens de 6 MWT (1). De looptijd wordt opgevoerd van 10 minuten naar 25 minuten opgeleiden van de patiënt (1).


10

Hier mag de zuurstofsaturatie niet onder de 90% zakken (9) en moet een Borg score gehaald worden van 4/5 (5). In trainingsprogramma III wordt er per sessie gewisseld met lopen en fietsen als interventie voor het trainen van het uithoudingsvermogen.

§ 3.1.3 Ademhalingsspiertraining Intensiteit wordt vastgesteld op 30% PImax, met 30 ademhalingen per minuut (15). Om de week wordt de PImax gemeten om de intensiteit bij te kunnen stellen en wordt er gekeken naar het adempatroon tijdens het trainen. Tijdens de training wordt steeds de inspiratoire monddruk (V’1) gemeten op wekelijkse basis. De gevonden meetresultaten worden elke week vergeleken. Tidal volume en inspiratory time (tI) en totale duur van de respiratoire cyclus (ttot) worden gemeten. De gemiddelde inspiratoire flow en tI/ttot worden berekend. Resultaten worden weergegeven door metingen van de POmax en PImax.

§ 3.2

Werkwijze voor de meetinstrumenten

De volgende meetinstrumenten worden er gebruikt bij het trainingsprogramma. • De Borg schaal • De fietsergometrie test • De 6 minuten looptest (6 MWT) • 1 RM Voor verdere uitleg en gebruik van deze testen zie werkwijze meetinstrumenten hieronder.

§ 3.2.1 Borg: ( 34, 36 41, 45) Er wordt gebruik gemaakt van de 0-10 Borg schaal (zie bijlage XI). De patiënt wordt gevraagd om aan te wijzen op de schaalverdeling wat de mate van Dyspneu en/ of zwaarte is. Verdere uitleg door de fysiotherapeut wordt niet gegeven. De meting wordt op verschillende tijdstippen tijdens het testen afgenomen. De belangrijkste meetmomenten zijn meteen voor en meteen na de test.

§ 3.2.2 6 MWT op de loopband: (39) Er wordt gelopen op een horizontale loopband, De patiënt drukt zelf op start en verhoogd of verlaagd zelf de snelheid. Voor en na de test werd de Borg schaal afgenomen. Voor de test wordt alleen de dyspneu gemeten, na de test wordt naast de dyspneu ook de zwaarte gemeten. Tijdens de test loopt de patiënt met een hartslagmeter om. De afstand, hart frequentie (HF) en Borg schaal metingen worden geregistreerd na 1,2 en 6 minuten. De test wordt voor aanvang van het trainingsprogramma 3 keer uitgevoerd om verkeerde metingen als gevolg van gewenning te voorkomen. De test wordt voor aanvang van het trainingsprogramma afgenomen en na 12 weken.

§ 3.2.3 Fiets ergometer test: (41,45,46) Warming-up van 3 minuten waarvan 1 minuut op 10 Watt en 2 minuten op 20 Watt, daarna 5 minuten rust zodat de dyspneu weg is maar er wel een warming-up resultaat wordt bereikt (temperatuur en doorbloeding verhoging). De test wordt begonnen met 2 minuten fietsen op 30 Watt. Elke 2 minuten wordt het Wattage opgevoerd met 10 Watt tot er een symptoom limiet bereikt wordt (41,45). De patiënt krijgt de instructie door te fietsen totdat ze teveel buiten adem raken of te moe zijn om door te gaan. Meteen na de test fietsen de patiënten één minuut uit zonder weerstand. Daarna rusten ze uit gedurende 4 minuten of tot de HF en bloeddruk weer op normaal niveau zijn.


11

Om te lange testen te voorkomen wordt er bij patiënten wiens piek werk capaciteit minstens 100Watt is gestart op 60 Watt in plaats van op 30 Watt. Omstandigheden: Er wordt geregistreerd en getest op steeds dezelfde tijd van de dag, medicatie administratie, zadelhoogte, test instructies, voeding vanaf 24 uur voor testen en mate van coaching. De test wordt voor aanvang van het trainingsprogramma afgenomen en na 12 weken.

§ 3.2.4 1 RM: De 1 repetitie maximum (1 RM) is een dynamische meetmethode waarbij het maximale gewicht wordt bepaald dat in 1 keer kan worden verplaatst. Om het maximum te bepalen worden gewichten tussen 1 en 5 kg bijgeplaatst, steeds met rustpauze van 1-5 minuten. Bij ouderen kan de 1 RM ook worden berekend uit het gewicht dat kan worden verplaatst bij submaximale pogingen. Voor ongetrainde personen geldt de volgende predictie: 1 RM 9kg) = 1,554 x (7–10 – RM-gewicht, kg) – 5,181. Het 710-RM-gewicht vertegenwoordigt ongeveer 68% van het 1 RM gewicht) + 7,704. Het 7-10-RMgewicht vertegenwoordigt ongeveer 79% van de 1 RM score (31). Bij COPD patiënten is de 1 RM test een veilige test gebleken wat betreft het optreden van spierbeschadiging of spierpijn en heeft hij geen abnormale implicaties voor bloeddruk en zuurstofsaturatie. De test is ook een sensitieve maat voor het vastleggen van trainingseffecten. Er bestaat evenwel geen normaalwaarden voor de 1 RM test (31). De evaluatiemomenten zullen om de twee weken plaats vinden.

§ 3.3

Werkwijze voor het gebruik van het trainingsschema

Voor aanvang van het trainingsprogramma worden de naam, geboorte datum en medische indicatie op het formulier ingevuld. Voordat er met de training wordt begonnen zullen er eerst een aantal gegevens bekend moeten zijn. Dit zijn de 1 RM die als referentiewaarde dient voor de intensiteit bij de verschillende kracht apparatuur en de uitslagen van de fiets en / of looptest. Deze uitkomsten worden ingevuld op bladzijde 1 van het trainingsschema. Bij aanvang van de training wordt als eerste de datum opgeschreven van de dag waarop de training plaats vindt op bladzijde 2 en 3 van het trainingsprogramma onder de kop “datum” vervolgens wordt het loop en / of fietsprogramma bepaald. Deze is uit te rekenen aan de hand van de testresultaten (zie werkwijze trainingsprogramma). Het gekozen trainingsprogramma wordt ingevuld op bladzijde 2 van het trainingsschema onder de kop: “programma”. De trainingsresultaten worden genoteerd onder de kop “resultaat” bij de juiste datum en het juiste programma. Mochten er bijzonderheden zijn die invloed hebben op de training en / of trainingsresultaten dan worden die genoteerd onder de kop “overige / opmerkingen”. Bij invulling van het krachttrainingsprogramma wordt gebruik gemaakt van bladzijde 3 en 4 van het trainingsschema. Er wordt genoteerd per apparaat dat gebruikt wordt tijdens de training. Van links naar rechts wordt steeds de datum genoteerd bij de kop “datum”. Bij de kop “intensiteit” wordt het aantal series, herhalingen en gewicht genoteerd. Dit gebeurt als volgt: gewicht series / herhalingen Bijvoorbeeld leg extension

10 3/8

Dit houdt in dat er getraind wordt met een gewicht van 10KG en dat er 3 series van 8 herhalingen plaatsvinden. Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk Auteurs: J. Oerlemans, S. Veltrop, A. vd Bosch

12

Op bladzijde 4 van het trainingsschema worden de uitvoeringswijze van de buikspier oefeningen genoteerd onder de kop “uitvoering” in de linkerkolom. Op bladzijde 4 van het trainingsschema worden de uitvoeringswijze van de rugspier oefeningen genoteerd onder de kop “uitvoering” in de rechterkolom. Aantal series en herhalingen staan al vast.


13

Hoofdstuk 4

Trainingsschema

In het volgende trainingsschema kunnen alle resultaten genoteerd worden

Naam Geboortendatum Medische indicatie

Meting gegevens Krachttest op 1 RM: Apparaat Meting 1 (1ste week) Meting 2 (week 3) Meting 3 (week 5) Leg extension Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Leg curl Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Biceps curl Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Triceps extension Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Side raise Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Front raise Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Bench press/ butterfly Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Latt pull down Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Leg press Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Apparaat Leg extension Leg curl Biceps curl Triceps extension Side raise Front raise Bench press/ butterfly Latt pull down Leg press

Meting 1 (week 7) Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM

Meting 2 (week 9) Meting 3 (week 12) Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM


14

Uithoudingsvermogen test: Fietstest Afstand Wattage Hartslag Borg schaal Saturatie

Meting 1 (1ste week) Meting 2 (week 12)

6 MWT Meting 1 (1ste week) Meting 2 (week 12) Afstand Gemiddelde snelheid Hartslag Borg schaal Saturatie Loop / Fiets programma: Datum Programma Resultaat (afstand/ tijd)

Overige/ Opmerking


15

Krachtprogramma: Leg Extension: Datum Intensiteit Leg curl: Datum Intensiteit Biceps curl dumbells: Datum Intensiteit Triceps extension dumbells: Datum Intensiteit Side raise dumbells: Datum Intensiteit Front raise dumbells: Datum Intensiteit Benchpress / butterfly: Datum Intensiteit


16

Latt pull down: Datum Intensiteit Leg press: Datum Intensiteit

Buik Sit-up, 3 series van 20 herhalingen Uitvoering:

Rug Back extension, 3 series van 20 herhalingen Uitvoering:


17

Voorwoord. Eindhoven, 19 Juni, 2003 Anton van den Bosch Jorden Oerlemans Stefan Veltrop

Recommend Documents