Voorwoord Iedereen is terug van vakantie en uw bestuur is weer volop bezig met het komende verenigingsjaar. De Nationale Veteranendag ligt bij de meeste veteranen nog vers in het geheugen. Het was een zonovergoten dag en dan is deze al bij voorbaat geslaagd. Het defilé was weer een fantastisch gezicht. Vanaf het defileerpunt hebben mijn vrouw en ik onze sobats voorbij zien trekken. Het moet gezegd worden dat onze sobats en ook die van de VOMI uitstekend marcheerden. Dit is een compliment waard. Gijs Wanders liet ons in de Ridderzaal een fantastische documentaire zien van wat onze militairen allemaal in Oeruzgan en bij andere uitzendingen meemaken. Het was voor veel veteranen een juiste weergave van de gevoelens die het bij je oproept. Een aantal kinderen mochten hun verhaal doen over wat zij vinden van veteranen in het algemeen en de Veteranendag in het bijzonder. Ook werden door hen diverse gesprekken gevoerd met de iets oudere veteranen. Al met al was veteranendag 2009 een bijzonder geslaagde dag. Op 30 juni jl. heeft de directeur van het Veteranen Instituut Kolonel Loek Habraken afscheid genomen in verband met FLO. Hij heeft met veel enthousiasme en inzet deze functie vanaf 2002 vervuld. Een deputatie van ons bestuur was eveneens aanwezig bij zijn afscheidsreceptie. Verder heeft de Kolonel bd der Mariniers Dries Knoppien op 19 juni jl. besloten om afscheid te nemen als voorzitter van het bestuur van het Veteranen Platform. Namens alle leden dank ik beide heren voor hun inzet, enthousiasme en de bereikte resultaten in veteranen zaken. Uw voorzitter, Judo Peperkamp
Inhoudsopgave
Heden en verleden (deel15)
pag. 03 t/m 04
Kredietcrisis
pag. 05 t/m 07
Ma, satoe ketjil 2 uit Merauke
pag. 07 t/m 08
Eten in de verboden kampong
pag. 08 t/m 10
Veteraan uit een ver verleden
pag. 10 t/m 11
De Nationale Veteranendag
pag. 11 t/m 15
Verschenen Veteranenboeken
pag. 16
Landingsstrips in Weaven en Sinokla
pag. 17
Berichten van Bestuur van de Vereniging en red. Nieuwsbrief pag. 18 t/m 23 De bijeenkomst op 5 september 2009 van de KO Veteranen
pag. 25
De Saksen Weimar kazerne
pag. 26 t/m 27
Heden en verleden (deel 15) Geschreven door Arie Sluijs Wat mij het meeste opviel in Nieuwsbrief nummer 26 was, het aantal nieuwe leden die er bij gekomen zijn. Ik vroeg mij af hoe dat zou komen? Door de vele media aandacht die de veteranen de laatste tijd krijgen, vooral dankzij de veteranendag in Den Haag? Maar hoe het ook zij het is terecht dat er een vereniging als de onze is. Voor volk en vaderland werd je verplicht (de meesten in ieder geval) naar Nederlands Nieuw Guinea gestuurd. Zelf was ik samen met Louwie Weerts één van de weinige vrijwilligers van ons hele peloton. Ik ging omat ik jong was en het wel zag zitten, een mooie boottocht en wat van de wereld zien. Gevaar zie je niet op die leeftijd, mij gebeurt niets denk je als je jong bent. Maar dat terzijde ik had het over de nieuwe leden, ik tel er dertig, die er weer bijkwamen. Als het zo doorgaat dan wordt het straks een reünie van drie dagen (grapje) maar hoe meer zielen hoe meer vreugde. Donderdag 14 mei was het weer zover, de jaarlijkse reünie van de vereniging in de Luitenant-kolonel- Tonnet- Kazerne in t’ Harde. In de Nieuwsbrief nr. 26 is er al een reportage geweest van deze reünie maar toch ik wil er nog even op terug komen. Om even negen uur startte ik de auto om richting t’ Harde te gaan, volgens de routeplanner 105 km dus een uurtje rijden als je door kunt rijden tenminste. Het viel erg mee ik ging de goede kant op, tot Amsterdam was het aardig file rijden, maar de rest ging vlot en om kwart over tien reed ik de parkeerplaats op bij de Tonnet kazerne en met mij vele andere Sobats met hun echtgenotes. De mijne heb ik nog niet zover gekregen, en ze heeft wel een beetje gelijk ook, ik kan toch nooit lang stil zitten ik loop graag wat heen en weer en maak overal een praatje, ook al ken ik de persoon niet, dat maakt voor mij niet uit, we zijn allemaal voor het zelfde op de reünie om over het verleden te praten. Dat is vooral leuk bij de foto’s die in de gang op de borden staan en waar elk jaar weer nieuwe foto’s bij zijn. Je ziet ze allemaal zoeken of ze er misschien ook bij staan. Vaak zag ik Jan van Gils bij de fotogalerij staan om uitleg aan de Sobats te geven. Op die momenten komen de verhalen los hoor! Speciaal uit Amerika was John Jordan met echtgenote Henny er ook weer. Het fotoalbum dat hij meegenomen
3
had werd veel bekeken. Het is juist zo dat je door de foto’s met elkaar te bekijken weer veel herinneringen ophaalt. Want vergeet niet, het is volgend jaar 50 jaar geleden dat we in Nieuw-Guinea waren en alles is dus niet meer zó helder. Van mijn Echo-Compagnie waren er nu niet zoveel omdat we in maart een eenmalige reünie hebben gehad. Het bandje ‘Carbon’ zorgde de hele dag voor een heerlijk stukje muziek dat houd de stemming er ook altijd goed in. De vele kraampjes met allerlei attributen werden goed bezocht, ook was er veel informatie om te boeken voor een reis naar voormalig Nederlands Nieuw-Guinea. Onder het genot van een kopje koffie werd het huidige bestuur voorgesteld en wat hebben we wel niet te danken aan het bestuur, deze mensen houden de vereniging bij elkaar, ook alle Sobats die het bestuur bijstaan verdienen een grote pluim, er komt zoveel voor kijken om zo’n grote reünie te organiseren. Toen eenmaal de bars open gingen kwamen de Sobats los hoor, ook de rijsttafel was weer overheerlijk, van al dat gebabbel krijg je toch honger. Het werd al met al weer een zeer geslaagde dag, ik heb er weer van genoten, op naar de volgende reünie bij leven en welzijn zeg ik altijd maar. Inmiddels is het alweer augustus op het moment van dit schrijven, de zomer loopt alweer op zijn eindje ( al zou je dat niet zeggen bij de temperatuur die we de afgelopen dagen bereikten). Maar de kinderen gaan weer naar school, het wordt weer druk op de weg, en nu gaan veel oudjes van onze leeftijd er even tussen uit al is het maar voor een weekje. Ik ben er tevreden mee, persoonlijk kiezen wij voor Twente, lekker een hotelletje in, en dan overdag een mooi stukje fietsen het is daar nog zo heerlijk rustig, dat is rond Amsterdam wel even anders. De volgende nieuwsbrief gaat het in “Heden en verleden” weer over NieuwGuinea. Door de reünies ben ik een beetje afgeleid maar van de andere kant heet het ook heden en verleden nietwaar? Je moet niet alleen maar achteruit kijken vind ik maar ook naar voren naar de volgende reünie dus. Veel met de kinderen over Nieuw-Guinea praten heeft niet veel nut, ze hebben die tijd niet meegemaakt. Waar heb je het over is dan vaak de vraag, en dan gaan we het maar weer over voetbal hebben, en zo zal het overal wel zijn. Wordt vervolgd.
4
Kredietcrisis door: Ed van Tuijl Ik was er min of meer ingestonken. Keer op keer hadden ze me verteld dat zo’n jaartje Nieuw-Guinea ideaal was om je spaarsaldo op te krikken. Je ging daar immers een écht salaris verdienen. Amper te spenderen in ‘n maand. Een kolossaal bedrag. Iets van 125 of 130 gulden. Zo in het handje. Maar je moest ook aan later denken. Je kon een deel op een speciale spaarrekening laten zetten. En oen die ik was, ik trapte erin. Ik spaarde voor later. Dus als Peperkamp dan wel sergeant-majoor Donlou, de administratie van de Compagnie in Merauke, ons uitbetaalde dan kreeg ik maar 80 piek. Vanaf maand één had ik er spijt van. Want vanaf maand één kwam ik tekort. Had ik chronisch geldgebrek. Was het bij mij elke dag kredietcrisis. Want zeg nou zelf, wat was nou 80 piek? Daar moest, ondanks die tinnetjes, de rokerij vanaf. Daar moest de scheerzeep, de tandpasta, de after shave, wat al niet vanaf. Dan heb ik het nog niet eens over de geneugten des levens. ’s Avonds in de kantine ’n blikje shasta, of hoe dat spul ook al weer heette. Kortom, het was elke maand weer een getob om rond te komen. Als een mannelijke variatie van een bijstandsmoeder zette ik noodgedwongen de tering naar de nering. Armoe troef. Maar er kwam al snel een tweede inkomstenbron. De felicitatiedienst. Ik vertelde er al eens over in mijn column over die kapper die de hele Deltacompagnie chanteerde. De felicitatiedienst werkte met een groot boek vol geschenken. Daardoor kon Jan soldaat vanuit de Oost, moe, pa, broer Hendrik of tante Truus verrassen. Een schenkkan, een pindastel, een slabak, parfum, sigaren, drank, bloemen, de hele rataplan. De gulle gever wees aan wat hij op de feestelijke dag bezorgd wilde hebben. Ik incasseerde het bedrag en zorgde ervoor dat op die bewuste datum de bode ook daadwerkelijk ter plekke aanbelde en het geschenk met felicitatie overhandigde. Het werkte perfect. Sterker nog, hele huwelijken zijn er door in stand gebleven. Want vaak kreeg ik de opdracht om een bos rozen bij de verloofde in het verre Nederland te laten bezorgen. Met als bijbehorende tekst steevast. “Ik hou van jou. Blijf me trouw.” Voor mijn eigen Ankie was dat niet meer nodig. Die was ik in Harderwijk tijdens mijn opleiding op de Infanterieschool tegen het (overigens zeer bevallige) lijf gelopen. Ze kwam uit Zeist. In de eerste brief schreef ze dat er geen minuut voorbij ging dat ze niet aan me dacht. Ze zou op me wachten. Als het moest, jaren en jaren en jaren. In de tweede brief stond achteloos vermeld dat ze voor de eerste keer naar dansles was geweest. Nou ja, brief ‘drie’ verhaalde over Jan-Jaap die zo’n voortréffelijke danspartner was. Het vervolg laat zich raden. Brief ‘vier’ liet me weten dat Jan-Jaap toch iets meer was geworden dan enkel de danspartner. Kortom, einde Ankie. Maar beter zo dan die lieftallige dames aan de binnenkant van de kastdeur. Die pas een
5
maand voor het repatten lieten weten dat ze inmiddels voor een Jan-Jaap hadden gekozen. Maar goed, dat allemaal even terzijde. Ik had het over mijn kredietcrisis. Het totaalbedrag dat ik incasseerde droeg ik maandelijks netjes af bij de majoor, op de administratie. Onder aftrek van 10 procent provisie. Maar wat is nou 10 procent. In ieder geval geen schokkend bedrag. Het zette geen zoden aan de dijk. Ver voor het eind van de maand was ik nog altijd blut. Dan kwam de verleiding. Een zak pisang goreng bij het vrouwtje aan de haven. Ik deed er een moord voor. Of zo’n bakje saté van hertenvlees dat in de kantine werd verkocht. Ik zou zo die hele pan op kunnen vreten. En een ijsje met rum bij de chinees. Allemaal zalige zaken die in de laatste week van de maand voor mij ongrijpbaar werden. Hoewel, zo nu en dan kon ik de verleiding niet weerstaan. Dus leende ik even wat uit het potje van de felicitatiedienst. Pas op de tweede dag van de nieuwe maand moest ik het geld afdragen op de administratie. Vóór die tijd kwam het salaris. Dus het tekort van de felicitatiedienst werd aangevuld en zo geruisloos weggewerkt. Er kraaide geen haan naar. Ik was zogezegd m’n eigen Rabobank. Toen kwam die laatste maand. Het bericht nam ik als telegrafist zelf op. Sorong liet weten dat een deel van het salaris in dollars zou worden uitbetaald. Daarom kwam het later. Paniek. Hoe kon ik op tijd mijn tekort aanvullen? Ik werd ’s nachts zwetend wakker. Zag me in mijn dromen al voor de krijgsraad verschijnen. “Dienstplichtig soldaat der eerste klasse Van Tuijl. Geeft gij toe bezit van Defensie te hebben verduisterd? Beseft gij wel daarmee de vijand in de kaart te hebben gespeeld. Daar staat maar één straf op. Het vuurpeloton!” Gelukkig hadden de Garand’s, net als in het echt, zowat ’n meter afwijking.
Dus ook in mijn droom overleefde ik de uitvoering van de opgelegde straf. Maar het probleem was nog steeds niet opgelost. Ik benaderde een Fries die doorgaans altijd geld over had. Kon ook niet anders want hij rookte eerst van onze tinnetjes mee, en gaf daarna niet thuis. Of ik alstublieft voor een weekje maar, drie tientjes kon lenen. Dat kon wel, maar dan tegen een rente van 40%. Over m’n lijk, dan maar voor het vuurpeloton. Ik berustte. Zou de majoor alles opbiechten en maar zien wat er gebeurde. Toen zat er een engeltje op mijn schouder. Kan niet anders. Ik heb nooit in de voorzienigheid geloofd. Daar in Merauke wel. Haar vleugeltje kriebelde in mijn
6
oor. Met de geldkist salueerde ik voor de majoor. Hij keek wat geïrriteerd op en zei: “Sorry, Van Tuijl. Het is hier een gekkenhuis. Ik moet nog van alles in orde maken. Allemaal extra staten inleveren vanwege die dollar uitbetaling. Kom volgende week maar terug.” Jullie kunnen de afloop wel raden. Een paar dagen later werden we uitbetaald. Ik vulde aan en droeg af. En kreeg, zoals elke maand, een compliment van Donlou. Hij moest eens weten! Ma, satoe ketjil 2 uit Merauke Met plezier heb ik het stukje (zie Nieuwsbrief nummer 26, pagina’s 20-22, redactie) van Ed van Tuil gelezen. Het gaat in zijn verhaal echter niet om ketjil (klein), maar bedoelt hij waarschijnlijk petjil, dat hete spul in een pisangblad verpakt. Nou, dat spul (later vond ik het ook heel erg lekker) was enorm heet. En dat weet ik uit mijn eerste aanraking ermee. Ik was nog een echte baroe toen ik het voor de eerste keer at. Het was tijdens mijn eerste wacht die ik in Merauke meemaakte. De jongens bestelden petjil bij ma. Ook voor mij. Het eten van de petjil deden ze met de vingers en ik aapte hen natuurlijk na. Bij de eerste hap stond ik bijna in brand en kreeg de tranen in m’n ogen, en al het water wat ik dronk hielp maar nauwelijks. Tot overmaat van ramp veegde ik met een hand de tranen uit m’n ogen en raakte met een van mijn vingers, waaraan dat hete spul kleefde, de zijkant van mijn oog aan. Nou, toen dacht ik dat ik werkelijk helemaal in de fik stond. De jongens op de wacht hadden het grootste plezier. Want eigenlijk had iedereen de eerste keer petjil gegeten met alle gevolgen van dien. Als baroe ging niet alles van een leien dakje in Merauke. Maar toch…… Toen ik in oktober 1961, na een enerverende reis vanuit Nederland uiteindelijk in Merauke aankwam, was de kazerne zo goed als uitgestorven. Alleen de mensen op de wacht, de sergeant van de week, en enkele jongens liepen op de kazerne rond. Er was een oefening gaande in de omgeving van de haven. Dat vertelde mij de sergeant van de week. Toen hij rond de middag drinken, (lem, thee en water) kwam brengen, vroeg ik of ik mee mocht gaan omdat ik toch niets beters te doen had op dat moment. Had ik dat maar uit mijn lijf gelaten. Het was bloedheet, vooral voor mij als baroe. De jongens die aan de oefening deelnamen aan de haven, hadden dorst en waren blij met de aanvoer van water en thee en lem. Ze lagen in een verdedigende positie langs de haven. Ik meldde mij bij een van de commandanten die echter niet wist wat hij met mij aan moest, en stelde voor dat ik maar eens rondliep en mij van de situatie op de hoogte stelde. De sergeant van de week vertrok en dus ging ik maar op pad en maakte hier en daar een praatje met de jongens die in stelling lagen. Na ongeveer een uurtje rondlopen had ik het eigenlijk wel gezien. Ik had een stevige dorst maar niets te drinken bij me. Een van de jongens bood me zijn veldfles aan, maar we hadden tijdens de tropenopleiding geleerd om niet zomaar alles te drinken. Dus ik vroeg hem of dat water wel drinkbaar was. Natuurlijk zei hij verontwaardigd, “ik drink het toch ook”. Dus ik nam een
7
paar flinke slokken uit de veldfles. Het was ergens tussen 14.00 en 15.00 uur denk ik. Om 18.00 uur lag ik doodziek in de ziekenboeg van de kazerne met een flinke dysenterie. Het duurde ruim 3 dagen eer ik weer een beetje opgeknapt was. Daarna heb ik nooit meer klakkeloos iets te drinken aangenomen. Ik had mijn lesje geleerd. Pierre Quanjel Eten in de verboden kampong Door Gerrit van Faassen (Eerdere artikelen uit het dagboek van Gerrit van Faassen verschenen in de Nieuwsbrieven 21 t/m 25) Langzamerhand behoren we tot de ‘ouwe jongens’ want we zitten al meer dan een jaar op dit bloedhete stuk karang in de Pacific, en ben ik bevorderd tot hulpvliegtuigmaker 2e klas. In plaats van een katje van fl. 124,00 per maand ontvang ik nu fl. 138,00. Dat is weer mooi meegenomen. We moesten er wel een klein examen voor afleggen, en dankzij Sobat Jan ben ik geslaagd. Hij was het ook die me tipte voor dat examen, want hij had op een bureau de vragen gevonden van het vakexamen. Omdat ik Kajoe ben, weet ik niets van het technische deel van vliegtuigen. Ik ben toen een dag voordat het examen begon, met de betreffende vragen bij de verschillende werkplaatsen langs gegaan. Jongens van diverse dienstvakken hebben me toen prima ingelicht, zodat ik beslagen ten ijs kwam. Alle hulpvliegtuigmakers slaagden. Ja, een ‘toelis’ als maat is zo gek nog niet. Het etentje
Maar ik zou wat schrijven over een etentje in de kampong. Librek Marndorf onze ‘Papoea toekan kajoe’ uit onze werkplaats, heeft ons uitgenodigd om bij hem te komen eten. Hij had het al zo vaak gevraagd, “komen jullie nu een keer?” We zouden met drie timmerlui gaan. Both, Slierendrecht Op weg naar kampong Sorrido en ik. We moesten het steeds weer uitstellen omdat we verschillende wachten liepen. Maar vandaag op donderdag 14 maart 1957 heb ik een z.g. ‘vrije prik’ (geen wacht) en kunnen we dus gaan. Librek woont in kampong Sorrido, vlak achter de Base en daar is het voor militairen verboden, ‘Dilarang masoek’, omdat enkele vrouwtjes wel eens met een ‘Jan’ onder de klamboe hadden gelegen. En dat gaf weer ontsmettingswerk voor de ziekenpa. Als de MP je in Sorrido schaakt, ben je dus behoorlijk zuur.
8
Naar de kampong
Er zat voor ons dus niets anders op dan op slinkse manier de kampong proberen te bereiken. Over de weg was te link en we besloten over zee te gaan. Geen deftig pakkie an, maar in zwembroek. Direct in de middag in zwemtenue naar de kanosteiger en het water in. Het was mooi weer met hoog water. Librek woont in het allerlaatste huis van de kampong en is net als de andere huizen een
Schets paalwoning
Librek met zoon
paalwoning. We volbrachten de tocht deels zwemmend en deels lopend over de glibberige koraalrotsen, in ongeveer drie kwartier. Wij stonden wel even in onze zwembroek raar te kijken naar Librek en zijn twee zoontjes, die op hun paasbest waren gekleed. Vanuit de verte zagen we ze al op de steiger voor het huis staan.
Bij Librek thuis
Via een paal waarin treden waren gehakt begaven we ons naar boven. Het was behoorlijk uitkijken waar je je voeten neerzette. De vloer van het huis bestaat uit een sortering van kleine plankjes. Soms voelde je opeens een plankje onder je voeten wegzakken. Librek toonde ons ook vol trots zijn dochtertje Elisabeth, die het prompt op een brullen zette bij het zien van die blote orangs. Ze werd dus op de achterkant van het bordes gezet, waar ook de moeder zat met enkele vrouwelijke familieleden. Verder waren er ook nog twee neven( met hun zoontjes) van Librek die het allemaal prachtig vonden dat er blanken op bezoek waren. We hebben eerst gezellig zitten kletsen maar al gauw moesten we de zwemkunsten van de zonen bekijken. Ze waren als ratten zo snel in het water en vaak waren ze langer onder, dan boven water. Intussen was de tafel gedekt en gingen we eten. Alleen de mannen. Want de vrouwen aten niet mee. Er kwam een rijsttafel te voorschijn die klonk als een klok. Behalve rijst was er ook een soort macaroni met kerrie en vlees. Verder waren er gepofte ‘oebies’, zoete aardappelen en twee gebakken kippen, koffie
9
en bier. Wat hebben we zitten bunkeren. Later op de middag kwam er nog een stokoude oom binnen die had overgewerkt bij de A.B.M. Het eten was toen al op. Verwonderd vroeg de oude oom, “Waar zijn de kippen?” Librek begon te lachen, klopte op zijn buik en zei grijnzend, “Disini.” De kleine Elisabeth was ook weer bijgekomen van de schrik maar bleef wel uit de buurt van die vreemde gasten. Weer terug
Het was om een uur of zes dat we weer vertrokken. De terugtocht duurde wel langer, en onderweg passeerde ons een grote prauw waar heel veel mensen in zaten. Met dergelijke prauwen hielden ze vorig jaar op Koninginnedag, in de haven wedstrijden. Het was al bijna Prauw op koninginnedag 1956 donker toen we in onze hut terugkwamen en de andere baksmaten verwonderd vroegen waar we in hemels-naam in zwembroek vandaan kwamen. Ik zei: “Uit Sorrido”. “Ja”, antwoordde onze baksmeester, “hij wel!” De groeten van de kajoe. • De volgende keer schrijf ik over onze vakantie in Manokwari Veteraan uit een ver verleden Het afscheid van “ons Indië” in 1948 is niet bepaald van harte gegaan. Een laatste nawee vormde in 1962 het conflict met onze oude kolonie over NieuwGuinea. De toenmalige minister van buitenlandse Zaken, Joseph Luns, had de internationale verhoudingen volledig verkeerd ingeschat. Hij meende de overdracht van dat gebiedsdeel aan Indonesië, via een gewapend conflict te kunnen verhinderen. Niet dus, want zowel de Verenigde Staten als de Verenigde naties maakten er binnen de kortste keren een einde aan. Intussen waren wel overhaast tienduizend dienstplichtige soldaten - onder wie Ton Scholten uit Castricum - uit heel het land in Oirschot verzameld voor een tropentraining van twee maanden. Daarna werden ze begin 1962 ingescheept naar Hollandia, de hoofdstad van Nederlands Nieuw-Guinea. Die stad lag aan de noordzijde van het reusachtige eiland, vlakbij de grens met de Australische helft van Nieuw-Guinea. Ton Scholten: “Voor mij - ik was 19 jaar oud - was het een avontuur maar voor mijn ouders een nachtmerrie. Mijn moeders vader was namelijk in Dachau omgekomen. En dan ineens je zoon uit beeld zien verdwijnen, was voor hen een zware beproeving. Even bellen of mailen kon niet, brieven deden er weken over en pakjes zelfs maanden”. De tropentraining stelde al weinig voor, de rest nog minder. Het uniform was
10
een samenraapsel en de kazerne een vroeger koeliekamp dat krioelde van de ratten. In de keuken waar Ton Scholten werkte, was het dan ook behelpen en improviseren. Gelukkig was nauwelijks van gevechtshandelingen sprake. Af en toe landden er Indonesische para’s en dan moest een patrouille hen opsporen. Het was echter heel tam in vergelijking met Veteraan uit een ver verleden de politionele acties, toen de gevreesde ploppers (opstanTon Scholten met enkele souvenirs uit zijn delingen) de Nederlandse veteranentijd, het uniform waarin hij kort militairen voortdurend na zijn terugkeer afzwaaide en zijn reisvanuit hinderlagen bestooktas met daarop afgebeeld zijn rein om de ten. Half september kon Ton wereld: heen via het Suez- en terug door huiswaarts keren en twee het Panamakanaal dagen na aankomst zwaaide hij af in een nieuw uniform! Zijn leukste herinnering is een bezoek van de NOS met de toen nog piepjonge Joop van Zijll. Volledig onverwacht werd hij als laatste voor de camera geroepen, in z’n blote bast, want hij kwam zo uit de snikhete keuken. Na vele jaren speurwerk heeft hij dat stukje interview alsnog te pakken gekregen. Het zal op de komende veteranendag van de gemeente worden getoond. (Het bovenstaande stukje werd een poosje geleden in het Dorps krantje van Castricum geplaatst en werd geschreven door Peter van Trigt die ook de foto maakte. Redactie) De Nationale Veteranendag
Zaterdag 27 juni 2009 was het weer zover.
Vele duizenden van jong tot oud hebben het defilé voorbij zien trekken. En natuurlijk waren er veel deelnemers aan het defilé. Om 10.30 uur werd in de Ridderzaal de dag geopend door de voorzitter van het Comité Nederlandse Veteranendag de heer Mr. B. Staal. Op verschillende manieren werd stilgestaan bij de inzet van veteranen in het verleden en de erkenning die zij daarvoor in de maatschappij verdienen. In aanwezigheid van Z.K.H. de Prins der Nederlanden hebben de premier Mr.Dr. J.P.Balkenende en twee veteranen het woord gevoerd. Door Gijs Wanders was een zeer indrukwekkende documentaire gemakt over de Missie in Uruzgan. Ook werd door kinderen met gedichten en werkstukken aandacht besteed aan de veteraan. Direct na de bijeenkomst kregen zestig militairen op het Binnenhof de herinneringsmedaille voor vredesoperaties uitgereikt. Hierna werd het defilé
11
afgenomen door Z.K.H. de Prins der Nederlanden. Ruim 3500 veteranen en militairen werden begeleid door 17 muziekkorpsen. Na de plechtigheid gingen de meesten richting Malieveld waar een rijstmaaltijd werd geserveerd en iedereen natuurlijk zijn dorst kon lessen. Op het malieveld traden vele artiesten waaronder Tante leen, Do en Rob de Nijs, op. Rond vijf uur vertrokken de vele veteranen en familieleden weer huiswaarts.
12
13
14
15
Verschenen Veteranenboeken Bataljon 1-1 R.I.
Frans van Dreumel 146 pagina’s ISBN 9789089540782 € 20,00 Frans van Dreumel verzamelde informatie bij de reünies Oorlogs Vrijwilligers Bataljon 1-1 Regiment Infanterie over verschillende onderdelen. Hij kwam in contact met veteraan Fokko Polman die hem een schat aan gegevens plus heel veel exclusief fotomateriaal verschafte. Een zeer leesbaar boek! De grenzen van een soldatenleven
Gilo Edens 438 pagina’s ISBN 9789089540225 € 22,50 Een avontuur op zich, zinderend van de spanning en uiterst informatief. De auteur geeft een heel bijzonder inkijkje in het militaire leven en een militaire carrière. Zijn uitbundige levensstijl bracht hem een rijk leven en hij verhaalt met verve over zijn buitengewone belevenissen. Reünie Mariniers 62-1
Johan Twilhaar 220 pagina’s ISBN 9789089540683 € 16,50 Smeuïg en meeslepend verhaal over de reünie van een lichting Mariniers op Aruba. Johan Twilhaar vertelt smeuïg en meeslepend. Met veel humor zet hij de verschillende hoofdpersonen neer. Door de vlotte dialogen en de mooie beschrijvingen leest het boek als een trein. Een chronologisch vademecum van de Tweede Wereldoorlog
C. van Zeeland 324 pagina’s ISBN 9789089540270 € 19,95 Uitermate informatieve en zorgvuldig opgestelde wegwijzer voor de Tweede Wereldoorlog, in 230 gedetailleerde hoofdstukken. Voor wie de geschiedenis niet (goed) kent, maar ook voor wie het allemaal nog eens na wil zoeken biedt Van Zeeland een uiterst leesbare handleidin g over deze zo belangrijke periode. Van Blitz tot niets
Reinder Politiek 393 pagina’s ISBN 9789089541017 € 27,50 Reinder Politiek vertelt hoe het de verschillende dorpsgenoten in zijn dorp Kimswerd is vergaan in WO II. Zelf was hij nog een klein jongetje toen dit allemaal plaatsvond. Het maakte een diepe indruk op hem. Die verwondering klinkt in het hele verhaal door en dat maakt het boek tot een levendige vertelling. Een bijzonder historisch document. Verzwegen oorlog
Frits Criens 296 pagina’s ISBN 9789089540836 € 19,50 Tussen november 1944 en maart 1945 zijn duizenden Limburgers door de Duitsers naar Groningen, Friesland en Drenthe geëvacueerd. Deze onbekende episode uit onze geschiedenis is het vertrekpunt voor de roman van Frits Criens, een boek over vereenzaming, schuldgevoel en schaamte, maar ook over liefde over de dood heen. 16
Landingsstrips in Weaven en Sinokla
Op 11 mei was het feest in Weaven en Sinokla in de Solo vallei toen er door MAF twee nieuwe landingsbanen (strips) werden geopend. De beide landingsbanen zijn de enige in dit dal. Gebruikelijk duurt het aanleggen van een landingsbaan ongeveer een jaar tot twee jaar. Hier werd er echter 14 jaar aan gewerkt voordat de banen konden worden geopend. Het feit dat deze twee landingsbanen er eindelijk kwamen werd bij de opening door de bevolking met groot enthousiasme ontvangen en uitbundig gevierd in het bijzijn van de piloten Harry Berghuis en Geerten Vreugdenhil.
17
Berichten van Bestuur van de Vereniging en redactie Nieuwsbrief In Memoriam
Met eerbied en in gepaste stilte brengen we een laatste eresaluut A.Bakker W.A.Verhagen D.H.Bosch J.Holwerda G.Hasselt T. van Gendt
18
Op 2 mei jl. is Dirk Bosch overleden.
Van militairen van de voormalige E.Compagnie kreeg de redactie het verzoek om de op de reünie van de E.Compagnie op 26 maart 2009 gemaakte foto te plaatsen bij de overlijdensberichten in onze Nieuwsbrief. Hiernaast ziet u deze foto waarop Dirk Bosch helemaal rechts staat. Sociale commissie
Als u contact wilt met een lid van de sociale commissie kunt u het voor u dichtst bij wonend lid vinden in de lijst aan de binnenkant van de omslag van deze Nieuwsbrief. Welkom aan onze nieuwe leden
T.G.A. Beerepoot J. Hendriks W.de Jong A. Schelfhout W. Visser N.B.T. Lucassen H.A.C. Lambermont W.J.van Wijck G.W.v.der Hoeven K.A. Velthuis P.C. Appel J.van Barneveld G.M. Kaigere C.J. Steenbeek G.J. Nijsen H.P.de Graeve C.G. Kuijpers P. Pijnenburg F.A.van Roest W.J.J. Jacobs
Dorpsstraat 13 Gewelf 126 Gerrit Rietveldlaan 78 Allemawei 5 Harlingersingel 17b Weth. V.d. Eindestraat 53 Kokkelband 20 Churchilllaan 932 Koraal 42 Zuideinde 28 Dirkdoensweg 6 Diepenbrockdreef 43 Zamenhofstraat 1 ’s-Heerenbergstraat 56 Weteringschans 9d Kokhaan 12 Veldhofstraat 37d Sluppevenweg 4 Grote Beer 111 Thorbeckestraat 61
4124 6641 2343 9294 8913 5665 2317 4532 2221 1521 2353 3906 2312 2241 1017 4553 6471 6035 7071 4102
AL Hagestein NN Beuningen ET Oegstgeest KT Oudwoude CJ Leeuwarden SK Geldrop MA Leiden JG Terneuzen KP Katwijk DA Wormerveer AE Ouddorp BH Veenendaal NX Leiden PH Wassenaar RV Amsterdam CC Philippine CA Eygelshoven BZ Ospel TW Ulft EM Culemborg
Onderscheiden
Op 29 april werd aan M.Van Ginkel uit Heesch de Koninklijke onderscheiding als lid in de orde van Oranje-Nassau uitgereikt voor zijn vele vrijwilligers werk. W.v.d. Beek uit Zeewolde werd ook op 29 april benoemd als lid in de Orde van Oranje-Nassau voor zijn vele vrijwilligerswerk. Hij maakte deel uit van de F.Compagnie en was toen gelegerd in Sorong.
Koninklijke onderscheiding M.van Ginkel Lid in de Orde van Oranje-Nassau
19
Net als H.Schipper uit Axel die ook op 29 april de onderscheiding als lid in de Orde van Oranje Nassau ontving.
Koninklijke onderscheiding W.v.d.Beek Lid in de Orde Oranje-Nassau Koninklijke Onderscheiding H.Schipper. Lid in de Orde van Oranje Nassau
Na 46 jaar kreeg Ton Schrauwen uit Oosterhout (Nbr) het Herinneringskruis Nieuw-Guinea! Ambtelijke molens draaien langzaam is een gebruikelijk gezegde. Dat gold zeker voor de toekenning van het Herinneringskruis Nieuw-Guinea aan Overhandiging Nieuw-Guinea Toon Scrhrauwen. In 1963 was het Herinneringskruis aan Toon kruis niet voorhanden en zou worden Schrauwen nagestuurd. Dat is nu na een actie van VUMO (Voormalig uitgezonden Militairen Oosterhout) dan eindelijk gebeurd. Burgemeester Huisman reikte het kruis met oorkonde, en een bos bloemen en verontschuldigingen uit aan het echtpaar Schrauwen. 0proep van het bestuur
Het bestuur wil graag op de hoogte worden gehouden van het verkrijgen van Koninklijke en Militaire Onderscheidingen door leden van onze Vereniging. De redactie wil het verkrijgen van een onderscheiding graag in de Nieuwsbrief vermelden. Daarom vragen we onze leden om ons op de hoogte te houden. Een verkrijger van een onderscheiding kan het zelf aan de redactie melden maar ook anderen kunnen ons hierop attenderen. We plaatsen het bericht het liefst met een foto van de uitreiking van de onderscheiding aan betrokkene. Een melding kunt u doen rechtstreeks naar de redactie (zie colofon)
20
Afscheid van de directeur van het Veteraneninstituut Loek Habraken, Kolonel b.d.
Bestuursleden VNNGM en kolonel Loek Habraken en zijn vrouw
Loek Habraken was een geziene gast op veel reünies van onze vereniging. Op een heel bijzondere manier wist hij altijd de vragen van onze leden te beantwoorden. De op de afscheidsreceptie aanwezige bestuursleden (voorzitter Judo Peperkamp en de leden Cor van Vliet en Ad Bouterse) van onze vereniging hebben hem daarvoor dank gezegd. Het afscheid was op een prachtige dag en er waren veel genodigden en sprekers. Uit de speeches kwam duidelijk naar voren dat binnen maar zeker ook buiten het veteraneninstituut heel veel waardering bestaat voor de persoon Loek Habraken. Ter gelegenheid van zijn afscheid als directeur van de Stichting het Veteraneninstituut, ontving kolonel Loek Habraken uit handen van plaatsvervangend hoofddirecteur personeel generaal-majoor der Mariniers Ton van Ede het Ereteken voor Verdienste in zilver. Tijdens de receptie hebben onze bestuursleden kennis gemaakt met de opvolger van Loek Habraken, de Kapitein-ter-zee van de administratie Frank Marcus. Hij deed de toezegging ook graag op onze reünies te komen en t.z.t. een toespraak te houden. Ook was er nog de gelegenheid van onze aanwezige bestuursleden om met de IGK Viceadmiraal Ir. Van Maanen en de overste Petter te spreken. Zij meldden dat ze erg enthousiast waren over de reünie 2009 in ‘t Kapitein-ter-zee Harde van onze vereniging waar zij beiden te Frank Marcus gast waren.
21
Stichting Papoeajeugd naar school
Wij ontvingen van u een bedrag van €250,--. Wij danken u hartelijk voor deze gift. Met deze bijdrage stelt u de Papoeajeugd in staat om te leren en geeft u ze een kans op een betere toekomst. Tweemaal per jaar informeren wij u met onze nieuwsbrief hoe het ontvangen geld wordt besteed. Periodiek controleren wij onze projecten door werkbezoeken. Tijdens deze bezoeken ervaren wij steeds hoe belangrijk de ondersteuning is voor de Papoeajeugd. Ondersteuning die mogelijk is doordat mensen en organisaties zoals u ons doneren. Met vriendelijke groet, namens Stichting Papoeajeugd naar school, Wim de Jong, penningmeester en Shelley Nieboer Richtlijn Draaginsignes en Herinneringsspelden
Veteranen die deelnemen aan een ceremonieel eerbetoon mogen op hun verenigingstenue of net burgertenue het volgende dragen: Links op de borst: groot model onderscheidingen (bij voorkeur opgemaakt) en bij voorkeur ten behoeve van enige uniformiteit Rechts op de revers: Draaginsigne Veteranen, de “zilveren anjer” van ZKH Prins Bernhard en de overige herinneringsspelden. Hierbij wordt aangetekend dat het tenue te allen tijde een nette en verzorgde uitstraling dient te hebben. Defensie krijgt 112 claims om PX-10
Het hieronder staande bericht verscheen op woensdag 29 juli op Teletekst. Bij defensie hebben 112 voormalige militairen een schade claim ingediend omdat ze mogelijk ziek zijn geworden na het gebruik van het kankerverwekkende middel PX-10 Dat middel werd tussen 1980 en 1985 en mogelijk eerder gebruikt om wapens schoon te maken. In dat middel zat destijds benzeen dat leukemie kan veroorzaken Vorig jaar opende Defensie een meldpost voor oud militairen die met het middel hebben gewerkt. Defensie heeft op dit moment dertien schadeclaims van oud militairen in behandeling. In acht gevallen werd leukemie vastgesteld. Vorig jaar heeft het Ministerie in één geval al aansprakelijkheid erkend. Bijna op dezelfde datum ontving de redactie deze foto van Fred Doorschot ex torpedomaker die o.m. heeft gevaren op Hr.Ms Je mag wel zeggen dat dit het grootste (diaKortenaer in voormalig meter) kanon op een bovenwaterschip is Nederlands Nieuw-Guinea. geweest. Na een lancering was het niet prettig om laten we zeggen de loop schoon te maken, je lag namelijk te zwemmen in de PX-10
22
Voor uw agenda
• Onze reünie/herdenkingsbijeenkomst zal ook in 2010 weer in de Tonnet kazerne in ’t Harde worden georganiseerd en wel op de donderdag 22 april en de vrijdag 23 april. Dus vroeger in het jaar omdat gebleken is dat in de maand mei toch veel sobats al op vakantie zijn. Noteer daarom deze data nu al vast. Voor de reünie ontvangen de leden medio maart een uitnodiging. • De Nieuwjaarsreceptie in Roosendaal is op 10 januari. Kosten buffet € 10,00. Inlichtingen bij Toon Dielemans, Telefoon 0165-562105. In de volgende nummers van de Nieuwsbrief volgt meer informatie. • Vijfenzestig jaar geleden (31/10/1944 )werd Roosendaal bevrijd. Dit wordt herdacht op een speciale veteranendag op 31/10/2009. Om 13,00 uur is er een defilé in tenue. Bevrijders van toen zullen hierbij aanwezig zijn. In de middag biedt de gemeente Roosendaal een hapje en een drankje aan. Wilt u hierbij zijn? Inlichtingen bij Toon Dielemans, Telefoon 0165-562105. • Voor de Algemene Ledenvergadering in 2010 is nog geen datum en locatie bepaald. Contributie 2010
De contributie voor 2010 hoeft weer niet te worden verhoogd en blijft dus ongewijzigd € 13,50. Om zoveel mogelijk kosten te voorkomen is het mogelijk om nu al de contributie te voldoen. Als u dit doet voor 15 oktober ontvangst u geen acceptgiro meer. U kunt overmaken op rekeningnummer 882404 t.n.v Ver. Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962 Ned Van de redactie
De redactie vraagt om adverteerders in onze Nieuwsbrief. Als u een gegadigde weet laat hem of haar dan contact opnemen met de redactie. (adres zie colofon) De redactie wil graag in het bezit komen van foto’s van gebruikt materieel (voertuigen, wapens, uniformen e.d.) op Nederlands Nieuw-Guinea in de periode 1945-1962. Ook is er belangstelling voor foto’s van de kazernepoorten in de verschillende plaatsen op Nederlands Nieuw-Guinea. Hebt u een dergelijke foto neem dan even contact op met de redactie. (adres zie colofon) Verschijningsdata Nieuwsbrieven Nieuwsbrief nummer 28 Het ligt in de bedoeling om Nieuwsbrief 28 eind november te laten verschijnen. De sluitingsdatum voor het inzenden van kopij is daarom op 20 oktober. Website informatie Onder dit kopje wil de redactie interessante websites gaan vermelden. Als u een voorstel heeft attendeer de redactie dan daarop. aanrader: http://geschiedenis.vpro.nlartikelen/41355168 aanrader: www.hatibersatu.nl
23
24
Verslag van de bijeenkomst op 5 september 2009 van de Koude Oorlog Veteranen. Locatie Legermuseum in Delft. Door Ad Bouterse Voorzitter van de Afdeling KOVOM van de UNV, Hans van der Bruggen gaf een terugblik op de tijd van dat enkele familieleden gediend hebben in WO II en Indonesië. Bij deze terugblik ging hij dieper in op het verleden van de koudeoorlogsveteranen, en deed daarbij een dringend beroep van erkenning op de aanwezige Staatssecretaris van Defensie, Generaal-majoor Ton van Ede en de Kolonel Mettes van der Giessen. De Staatssecretaris van Defensie blikte terug naar de tijd dat het communisme in Oost Europa nog aan de macht was. Voor het jaar 1989 was spanning tussen Oost en West groot en de angst voor een aanval van uit Oosteuropa was een serieus. De soldaten die toen aan het ijzeren gordijn de wacht hielden stonden dan ook onder grote druk. Beducht voor wat zou gebeuren als er echt een aanval uit het Oosten kwam. De Staatssecretaris kon op deze bijeenkomst geen tastbaar teken geven voor de erkenning van de Koude Oorlog Veteranen hoewel hij zeker op de hoogte was van de spanningen van toen en de ervaringen van deze groep veteranen. “Ik kom niet met een medaille, maar voor de opbouw en uw inzet spreek ik mijn erkentelijkheid uit en dank U hier voor. Voor wat uw facilitaire behoeften betreft is vandaag een goede start voor de toekomst” . Klaas Orsel, secretaris van de Unie van Nederlandse Veteranen vond dat de Staatssecretaris heel duidelijk was geweest in zijn bewoordingen en hij onderschreef dan ook dat de facilitaire voorzieningen een stap in de goede richting is. Wel benadrukte hij dat een veteranen status misschien onrust zou kunnen veroorzaken in het gevarieerde land van veteranen. Natuurlijk was er na afloop een hapje en een drankje en konden we ook de fototentoonstelling bezichtigen voor de bijeenkomst werd afgesloten. Uit de gesprekken die ik persoonlijk met verschillende mensen voerde ontstond het gevoel dat de spanningen die de Koude Oorlog Veteranen hebben meegemaakt de zelfde zijn als van ons die dienden in Indië en Nieuw Guinea. Er is dan ook geen verschil in status wij zijn allen Veteranen die soms onder slechte omstandigheden hun plicht deden voor het Vaderland. Ad Bouterse Namens de Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen
25
De Saksen Weimar kazerne. De Kazernepoort van de Saksen Weimar kazezerne vanwaar het Bataljon 6 IB vertrok naar Hoek van Holland staat er nog. Echter niet lang meer want binnenkort zal het kazerneterrein herontwikkelt worden en zullen er woningen verrijzen. Misschien is er nog een actie te voeren door onze vereniging om bij die herontwikkeling “die kazernepoort” te sparen en in het nieuwbouwplan in te passen. Het bestuur hoort graag reacties
Arnhem Saksen Weimar kazerne
26
Kazernepoort Merauke P.G.van Dongen
Kazernepoort Sorong Arie Sluijs
27
