INHOUDSOPGAVE VOORWOORD ................................................................................................ 2 BASISVOORZIENING WELZIJN ..................................................................... 3 JEUGD WELZIJN ............................................................................................ 3 Kinderwerk ................................................................................................................................................................. 3 Jongerenwerk............................................................................................................................................................. 4 Contact en activiteiten (ambulant werk) ................................................................................................................ 4 Jongerenwerk op school ........................................................................................................................................... 5 Exploitatie jongerencentra ....................................................................................................................................... 6 Projecten jongerenwerk, jeugdparticipatie ............................................................................................................ 7 Andere projecten ....................................................................................................................................................... 7 Jongerencoaching ...................................................................................................................................................... 7 Opvoedingsondersteuning........................................................................................................................................ 8
VRIJWILLIGERS .......................................................................................... 10 Ondersteuningspunten (Vrijwilligers Servicepunt/Stipepunten) ....................................................................... 10 Sociaal makelaar/makelaarsfunctie / MaSt .......................................................................................................... 11
MANTELZORGERS ....................................................................................... 13 Ondersteuningspunt Mantelzorg ........................................................................................................................... 13
OUDERENWERK .......................................................................................... 15 Ouderenadviseur ..................................................................................................................................................... 15
SAMENLEVINGSOPBOUW ........................................................................... 16 Sociaal Culturele Ontmoetingen ............................................................................................................................ 17 De Bining .................................................................................................................................................................. 17 Combinatiefunctionarissen/ buurtsportcoaches .................................................................................................. 18 Sociaal Café .............................................................................................................................................................. 19 Papierwinkel ............................................................................................................................................................. 20 Kleine Kernen, eigen Krachten/KKeK 2.0 ............................................................................................................. 21 (Sociaal) beheer ...................................................................................................................................................... 21
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
1
Voorwoord
Voor u ligt het werkplan 2015, opgesteld door de drie samenwerkende welzijnsorganisaties Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn en Miks welzijn. Dit werkplan markeert een nieuw begin van het welzijnswerk binnen gemeente De Friese Meren. Een begin dat we als uitdaging omarmen in het vinden van een balans tussen de juiste samenwerking, de (door)ontwikkeling van onze diensten en het innoveren binnen het sociaal domein. Hiermee is een eerste stap gezet in de harmonisatie van het welzijnswerk, die voortborduurt op de gemeentelijke fusie en de inzet van de gemeente om beleid en regelgeving te harmoniseren. Welzijnswerk 2015/2016 En in dat harmoniseren, het zoeken naar en vinden van de juiste samenwerking, de ontwikkeling van diensten en het aanspreken van onze innovatiekracht, staat de inwoner van De Friese Meren centraal. Het welzijnswerk zet zich in voor een sterke samenleving met een sterk zelforganiserend vermogen. Om die stip op de horizon te bereiken gaan we uit van de eigen regie, eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid van mensen voor hun persoonlijke situatie en ontwikkeling. We gaan uit van de kracht van het individu, het individu binnen het collectief en het collectief als geheel. Het welzijnswerk draagt bij aan een sterke samenleving door preventie, signalering, individuele en collectieve advisering, activering en het creëren van georganiseerde ontmoeting en ondersteuning. We ondersteunen waar nodig en laten los waar mogelijk. Vrijwillig waar het kan en professioneel waar het moet. Vanuit deze gedachte is dit werkplan geschreven. Het sluit aan bij het gedachtegoed van de gemeente en de drie samenwerkende welzijnsorganisaties. Vanuit de notitie Inwonersinitiatieven en basisvoorziening zet De Friese Meren een heldere koers uit met in 2015 inkoop op basis van vijf categorieën en vanaf 2016 inkoop op basis van resultaten. Wij waarderen de koers, ruimte en tijd om dit proces als welzijnsorganisaties onderling vorm te geven. Het biedt een kader waarin het welzijnswerk, door innovatief te werken en ondanks bezuinigingen, toch het verschil kan blijven maken voor de inwoners. Maar er zijn ook zorgen. Bijvoorbeeld over de ondersteuning bij opgroeien en opvoeden vanuit de basisvoorzieningen en over de aanpak van buurtconflicten. Hierover gaan wij dan ook graag met u in gesprek.
Wietske de Koe Rob van der Holst Tjitske Stegenga
Timpaan Welzijn Van der Holst Coaching Miks welzijn
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Voorwoord
Samenwerken De Friese Meren heeft de wens uitgesproken dat de drie welzijnsorganisaties gaan samenwerken. Dit werkplan en de begroting zijn dan ook het resultaat van onze gezamenlijke inspanning. Het plan is door de tijdsdruk in hoofdlijnen beschreven en zal in de komende maanden verder uitgewerkt worden, ook in samenwerking met de gemeente. Uiteraard worden in zo’n proces de verschillen tussen de drie organisaties zichtbaar. Daarom gaan wij komende tijd werken aan het overbruggen van deze verschillen en het leren gebruik te maken van de verschillen en de eigenheid van de organisaties. De Friese Meren stelt dat basisvoorzieningen, voorzieningen zijn waar alle inwoners van De Friese Meren toegang tot hebben. Basisvoorzieningen hebben een regulier aanbod, bieden informatie, adviseren en richten zich op voorlichting en preventie. Medewerkers in de basisvoorzieningen hebben een signalerende, preventieve en ondersteunende functie. Dit ziet u terug in ons werkplan en onze bijdrage aan het gestalte geven van de basisvoorziening, waarbij de samenwerking met inwoners(initiatieven) en de wijkteams essentieel is. De uitvoering van de werkzaamheden wordt verzorgd door de teams die zijn samengesteld uit medewerkers van de verschillende organisaties. Over de vorm van de samenwerking zullen wij komende tijd verder met elkaar in gesprek gaan. Er is nog veel werk te verzetten, maar wij hebben vertrouwen in een vruchtbare samenwerking, onderling en tussen de gemeente en het welzijnswerk. Laten we met elkaar streven naar De Friese Meren als sociaal sterke gemeente.
2
BASISVOORZIENING WELZIJN Jeugd Welzijn
Het jongerenwerk binnen De Friese Meren is een laagdrempelige en preventieve basisvoorziening voor jongeren. Het richt zich op individuele jongeren en groepen en speelt in op de actuele vraag en de behoefte vanuit de samenleving. Daarnaast verbindt deze voorziening jongeren met hun omgeving. Het jongerenwerk heeft als doel een bijdrage te leveren aan het uitgroeien van jongeren tot zelfstandige volwassenen. Dit doet zij door het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid, zelfredzaamheid en actieve deelname aan de maatschappij, het ondersteunen en versterken van het sociale netwerk en het voorkomen van kwetsbaarheid. Bij specialistische vraagstukken is het jongerenwerk direct inzetbaar. Bijvoorbeeld bij het creëren van ontmoetingsplekken, initiatieven vanuit jongeren of een specifieke overlastsituatie. Daar waar de vraag is, is het jongerenwerk aanwezig. Dit betekent een vergroting van de inzet van het ambulant jongerenwerk, zowel op groepsniveau als individueel. In 2015 worden alle Sociaal Wijk Teams (SWT’s) voorgelicht over onze werkwijze welke resulteert in een actieplan per gebied voor de dorpsbelangen of anderen initiatiefgroepen. De nadruk wordt gelegd op het ambulant jongerenwerk. De jongeren die gebruik maken van het accommodatie gebonden jongerenwerk, zowel als bezoeker en/ of vrijwilliger, komen minder in contact met de professionals. Het accommodatie gebonden jongerenwerk wordt grotendeels door vrijwilligers uitgevoerd. Kinderwerk Voor het jeugd- en jongerenwerk kiest de gemeente voor de ondersteuning van jeugdigen in de leeftijd van 10 tot 23 jaar. Maar professioneel kinderwerk is volgens ons ook waardevol. Kinderwerk draagt bij aan het gemeenschapsgevoel en de groei van een (kwetsbaar) kind tot een zelfstandige jongvolwassene. Voor de continuering van het aanbod zal er meer met vrijwilligers en stagiaires worden gewerkt. Zij zullen niet alleen de uitvoering verzorgen, maar ook de verantwoordelijkheid dragen.
Vraagstelling Op welke wijze kunnen kinderen in de basisschoolleeftijd deelnemen aan sport- en cultuurprojecten, waarbij zij sociale vaardigheden ontwikkelen, kennismaken met het thema ambacht en ondernemen, en hun talenten ontdekken in het kader van Impuls brede scholen, sport en cultuur. Doel Een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen in de basisschoolleeftijd, aan de leefbaarheid in de wijk en aan de samenwerking tussen onderwijs, sport en cultuur.
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
BASISVOORZIENING WELZIJN
Gemeente De Friese Meren doet mee aan de regeling ‘Impuls brede scholen, sport en cultuur’, een landelijke regeling waarmee het kabinet en de gemeenten meer brede scholen willen realiseren. Daarnaast moet deze ‘Impuls’ het sport- en cultuuraanbod voor de jeugd uitbreiden en sportverenigingen versterken. Talentontwikkeling is daarbij een belangrijk speerpunt. Vanuit het kinderwerk wordt hieraan een bijdrage geleverd door het organiseren van activiteiten op het gebied van ambacht en ondernemen. Op deze manier wordt een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van kinderen in de basisschoolleeftijd, aan de leefbaarheid in de wijk en aan de samenwerking tussen onderwijs, sport en cultuur.
3
Doelgroepen Ouders van kinderen in de basisschoolleeftijd Basisscholen Plaatselijk belang en het lokale verenigingsleven (PR) Resultaten Continuering van het aanbod van kinderactiviteiten in De Friese meren. Samenwerking met musea om zo kinderen te stimuleren en te interesseren voor ambacht en ondernemerschap. Er zijn vrijwilligersgroepen voor kinderactiviteiten en het organiseren van Kinderdorp(en). Er zijn structurele stageplaatsen ter ondersteuning van de uitvoering van kinderactiviteiten. Er is een structureel ondersteuningsaanbod ontwikkeld voor vrijwilligers in het kinderwerk in dorpen en buurten. Jongerenwerk Preventie, signaleren, begeleiden en coachen zijn de uitgangspunten van het jongerenwerk in 2015. Dit doen wij door ons toe te leggen op zelforganisatie, jeugdparticipatie en individuele ondersteuning. Wij spelen hierbij in op actuele vragen en de behoefte vanuit de samenleving en met name vanuit jongeren. In het bijzonder is er oog voor kwetsbare jongeren. De activiteiten zijn rondom de volgende pijlers georganiseerd:
Contact en activiteiten
Hierbij gaat het om het mobiliseren van goodwill en het talent van jongeren waardoor zij een (grotere) bijdrage leveren aan een leefbare omgeving met activiteiten en andere initiatieven. Onder het kopje Contact en activiteiten (ambulant werk) worden de diverse activiteiten beschreven die in dit kader worden uitgevoerd. Ook benoemen we het jongerenwerk in stad en dorpen, op scholen en in jongerencentra.
Projecten
Jongeren worden ondersteund in het omzetten van een idee of activiteit naar een project, waarin het initiatief optimaal tot zijn recht komt.
Jongerencoaching
Contact en activiteiten (ambulant werk) Om een grote groep jongeren te bereiken werken we vindplaatsgericht. Dit kan enerzijds op bepaalde plekken in een stad of dorp zijn en anderzijds op scholen. Het jongerenwerk kan zo veel jongeren betrekken bij actuele zaken, activiteiten en leefbaarheidsprojecten. Ook stimuleert het jongerenwerk de jeugd om zelf initiatief te nemen en talenten in te zetten (en te ontwikkelen) ten behoeve van de eigen leefomgeving. Met ambulant werk creëert het jongerenwerk ook bereidheid bij plaatselijk belangen en wijkraden in dorpen en stad om met jongeren samen te werken. Het jongerenwerk fungeert daarbij als de verbindende schakel. Het ambulant jongerenwerk heeft een duidelijk principe: het activeren van jongeren door hen op te zoeken op de plekken waar zij samenkomen. We inventariseren of er moeilijkheden zijn in de persoonlijke omstandigheden van de jongeren en of deze door middel van advies, informatie en/ of ondersteuning verholpen kunnen worden. De inzet van het ambulant jongerenwerk is daarmee een voorliggende voorziening vóór de eerstelijns zorg. Dit houdt in dat het jongerenwerk preventief werkt en ter plaatse probeert te
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Jeugd Welzijn
Jongeren die om wat voor reden dan ook extra ondersteuning nodig hebben kunnen terecht bij de jongerencoach. Daarmee wordt voorkomen dat kleine zorgen uitgroeien tot grote problemen. Het jongerenwerk biedt jongerencoaching regelmatig aan in combinatie met kortdurende opvoedingsondersteuning voor ouders.
4
zijn voordat problemen uitgroeien tot moeilijkheden. Doen zich desondanks problemen voor, zoals een melding van overlast, dan bezoekt de ambulant jongerenwerker de jongeren en probeert samen met hen en hun omgeving tot een oplossing te komen. Het uitgangspunt van ambulant jongerenwerk is steeds weer het opnieuw leggen van contact en het aangaan van relaties met jongeren op plaatsen waar zij bijeenkomen. Dit doet de jongerenwerker, waar nodig, in samenwerking met de politie, het Sociaal Wijk Team, Jongeren Op Straat (JOS), ZorgAdviesTeam (ZAT), plaatselijk belangen, Bining, omwonenden en natuurlijk met de jongeren zelf. Vraagstelling Hoe kunnen we jongeren uitnodigen om mee te praten en mee te beslissen over leefbaarheidsvraagstukken in hun eigen leefomgeving. Doel Jongeren worden als volwaardige deelnemers gezien in hun leefomgeving. Zij ontwikkelen talenten en zetten deze in voor hun omgeving. Het jongerenwerk stimuleert plaatselijk belangen en wijkraden om met jongeren samen te werken. Doelgroepen Jongeren(groepen) in stad en dorpen Plaatselijk belangen Informele bewonersgroepen Ondernemingsverenigingen Resultaten Project 'Jong in …. (plaatsnaam)', waarin plaatselijk belangen en jongeren worden ondersteund in de vormgeving van plaatselijk jeugdbeleid. (Verder) ontwikkelen van een gemeentelijk activiteitenteam, waarin plaatselijk belangen gezamenlijk een activiteitenaanbod voor en met tieners ontwikkelen. Continuering van de bestaande ondersteuning aan vrijwilligers in stad en dorpen. Plaatselijk belangen hebben een 'bestuurslid jeugd' dat contacten onderhoudt met de plaatselijke jeugd. 10 jongeren uit 6 verschillende dorpen hebben zitting in het gemeentelijk activiteitenteam voor tieners. Overlastgevende groepen jongeren in De Friese Meren zijn in beeld.
Het jongerenwerk is op de scholen Sevenwolden en Bornego actief in de ZAT-overleggen en geeft regelmatig een presentatie op de scholen, maar er is nog geen reguliere samenwerking. Daarom willen we in een pilot met het Zuyderzee College de meerwaarde van jongerenwerk onderzoeken en de resultaten vertalen naar een concrete samenwerking, die de basis kan vormen voor een constructief samenwerkingsverband met andere scholen.
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Jeugd Welzijn
Jongerenwerk op school Het Zuyderzee College, locatie Lemmer, ervaart de meerwaarde van het jongerenwerk dicht bij school en waardeert de samenwerking. Het jongerenwerk neemt deel aan het ZAT (Zorg Advies Team) overleg. Door de invoering van het Passend Onderwijs zijn er namelijk meer kwetsbare leerlingen die een steuntje in de rug nodig hebben om hun weg in het reguliere onderwijs en de maatschappij te vinden. Door de nauwe samenwerking met de scholen in De Friese Meren zijn we in staat om preventief te werken, problemen snel te herkennen en bij te dragen aan de ontwikkeling van de jongeren. In deze pilot willen we de samenwerking tussen school en het jongerenwerk verder uitbouwen in vorm en inhoud.
5
Vraagstelling Hoe kunnen we in De Friese Meren preventief werken, problemen snel herkennen en actief aanpakken om zo bij te dragen aan de ontwikkeling van de jongeren. Doel Het op school vorm en inhoud geven aan het jongerenwerk, waarbij onderwijs en jongerenwerk elkaar versterken zodat jongeren zich op een gezonde manier ontwikkelen binnen de maatschappij. Doelgroepen Team Zuyderzee College, vormgeven van de samenwerking Leerlingen van het voortgezet onderwijs in De Friese Meren Directie en docenten van OSG Sevenwolden, Bornego college te Joure en CSG Balk Resultaten Schoolse (ook tijdens pauzes en tussenuren) en naschoolse activiteiten en projecten rond actuele thema's. Jongerencoaching op school. Weerbaarheidstrainingen op school. Het aanbod voor de jongeren vergroten door het realiseren van een werkruimte/kantoor in de school om samen met hen activiteiten en projecten op te zetten. Exploitatie jongerencentra Het accommodatiegebonden jongerenwerk heeft een beperkt bereik. De groep jongeren die regelmatig een jongerencentrum bezoekt, is aanzienlijk kleiner dan vroeger. Dat wil niet zeggen dat het accommodatiegebonden werk zijn waarde heeft verloren. Voor de groep die wel veelvuldig in de centra te vinden is, hebben accommodaties een belangrijke functie als het gaat om waardering, stimulering en coaching. Daarmee kan de ontmoetingsplek het verschil maken en jongeren (weer) perspectief geven op een toekomst waarin ze zich zelf kunnen redden. De financiële ondersteuning vanuit de gemeente is onzeker en ook het jongerenwerk moet prioriteiten stellen. De bezoekers en de jongerencentra verdienen het om nader te verkennen of er toekomstmuziek in de centra zit. Daarom willen wij onderzoeken of er voldoende draagvlak en draagkracht is voor zelforganisatie en een gezonde financiële exploitatie. Vraagstelling Is er voldoende draagvlak en draagkracht voor zelforganisatie en een gezonde financiële exploitatie van de jongerenaccommodaties in De Friese Meren. Doel Een breed gedragen beleidsadvies voor college en raad over de toekomst van het accommodatiegebonden jongerenwerk.
Resultaten Themaraad accommodatiegebonden jongerenwerk, begeleid door het jongerenwerk. Openingstijden van de jongerencentra voorlopig handhaven op het huidige niveau. Opening van de accommodaties met vrijwilligers of uitkeringsgerechtigden en stagiaires realiseren. Een beleidsadvies over de toekomst van de centra. Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Jeugd Welzijn
Doelgroep Jongeren die regelmatig een jongerencentrum bezoeken. Jongeren die als vrijwilliger hun tijd doorbrengen in een jongerencentrum. Volwassenen die een bijdrage willen leveren aan het sociaal beheer van de accommodatie.
6
Projecten jongerenwerk, jeugdparticipatie De gemeente vindt het belangrijk dat jongeren meedenken over de ontwikkeling van het gemeentelijk jeugdbeleid. In 2015 staat daarom het project jeugdparticipatie centraal waarin jongeren een actieve rol spelen. Hiermee geven we een vervolg aan de activiteiten in het kader van het project 'Jong in De Friese Meren'. Een projectmatige opzet is belangrijk, zodat de periode waarin resultaat kan worden geboekt te overzien is. Met jeugdparticipatie bedoelen we het geheel aan activiteiten die we organiseren om jongeren te betrekken bij het ontwikkelen van gemeentelijk jeugdbeleid. Het is belangrijk om de werkwijze van de raad en het college zo in te richten dat het voor jongeren aantrekkelijk is om mee te doen. Vraagstelling Het organiseren van activiteiten waardoor jongeren betrokken raken bij de ontwikkeling van gemeentelijk jeugdbeleid. Doel Het doel van het project 'Jong in de Friese Meren' is het creëren van een breed draagvlak onder jongeren voor gemeentelijk jeugdbeleid. Doelgroepen Jongeren van 14 -23 jaar Raad en college Scholen Resultaten Het resultaat van het project is een jeugdagenda 2014-2017 met daarin afspraken tussen de deelnemende jongeren en de politiek. Deze agenda is de leidraad voor de invulling van jongerenparticipatie vanaf 2014 en verder en bevat de volgende onderwerpen: Contact jeugd & politiek Drugs- en alcoholproblematiek (aandacht voor het verhaal van gebruikers) Veiligheid op straat (fysiek, dus verlichting e.d.) Onderhoud jeugdvoorzieningen Uitbreiding straatwerk door jongerenwerkers Aandacht en ruimte voor vernieuwende ideeën Jeugdraad 'Fryske Marren'
Praktisch betekent dit de volgende resultaten: Online platform Schoolprojecten (Wegwijsdag in het gemeentehuis, gastlessen en jeugddebatten) Themaraad (tijdelijke jeugdraad rond één onderwerp) Het installeren van een jeugdraad Ontwikkeling eenmalige activiteiten
Jongerencoaching Een jongerencoach denkt op een laagdrempelige manier mee met jongeren over vragen van alledag. De jongerencoach neemt geen beslissingen voor jongeren, maar stimuleert jongeren zelf keuzes te maken. Jongerencoaching probeert te voorkomen dat kleine zorgen uitgroeien tot
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Jeugd Welzijn
Andere projecten Het feit dat in 2015 het Programma Jeugdparticipatie centraal staat, betekent uiteraard niet dat er geen ruimte is voor andere projecten of het inspelen op vragen die gaandeweg ontstaan. We kiezen bijvoorbeeld voor de ondersteuning van jongereninitiatieven voor een projectmatige werkwijze. In de loop van het jaar zullen er dan ook, op basis van de vraag van jongeren, kleine en grote projecten op het programma verschijnen.
7
grote problemen waarvoor professionele hulpverlening nodig is. De coach speelt in op actuele zaken waarbij de combinatie ‘jongeren een stem geven en opvoeders bewust maken’ centraal staat. De jongerencoach staat in nauw contact met de ambulant jongerenwerker, het jongerenwerk en de Sociaal Wijk Teams, die jongeren kunnen adviseren om een coachingstraject te doorlopen. Daarnaast is de jongerencoach aanwezig bij het overleg van het Sociaal Wijk Team Jeugd wanneer dit nodig is. Vraagstelling Kan door middel van jongerencoaching worden voorkomen dat kleine zorgen grote problemen worden, waarvoor professionele hulpverlening nodig is. Doel Het verbeteren of herstellen van de communicatie tussen jongeren en hun ouders. Het ondersteunen van jongeren in het zelfstandig maken van de juiste keuzes in het heden en de toekomst. Doelgroepen Jongeren in De Friese Meren die regelmatig voorkomen in de mutaties van de politie. Jongeren die via contact en activiteiten een beroep doen op jongerencoaching. Jongeren die van de Sociaal Wijk Teams het advies krijgen een coachingstraject te doorlopen. Jongeren die worden aangemeld door de scholen. Resultaten Met twaalf jongeren een individueel coachingstraject ontwikkelen en uitvoeren. Opvoedingsondersteuning Het jongerenwerk gaat, zoals omschreven in de gemeentelijke notitie, inspelen op eventuele hiaten die zijn ontstaan door het aanbodtekort op het gebied van opvoedingsondersteuning. Uitgangspunt hierbij is dat de gemeente met ondersteuningsprogramma's zorg draagt voor een basispakket aan activiteiten voor ouders en verzorgers met kinderen in de leeftijd tot 23 jaar. In de praktijk blijkt dat men kortdurende, thematisch georiënteerde activiteiten mist. De onderwerpen die de basis vormen voor het extra aanbod komen in bijna alle gevallen voort uit het contact dat jongerenwerkers hebben met jongeren en hun ouders. De activiteiten zijn dan ook volledig vraaggericht. Vraagstelling Hoe kunnen we inspelen op de behoefte van de samenleving aan kortdurende thematisch georiënteerde activiteiten gericht op de opvoeding van jongeren tot 23 jaar. Doel In kaart brengen van hiaten in de opvoedingsondersteuning en hierop inspelen door het aanbieden van kortdurende, thematisch georiënteerde activiteiten.
Resultaten Naar aanleiding van signalen uit 2014: Tournee langs dorpen/scholen zodat zoveel mogelijk ouders de film zien: Drugs in De Friese Meren, jongeren aan het woord. Workshop drugs voor ouders, waarin ouders informatie krijgen over drugs.
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Jeugd Welzijn
Doelgroep Ouders en verzorgers van kinderen in de leeftijd tot 23 jaar.
8
Jeugd Welzijn
Workshop puberbrein, waarin ouders informatie krijgen over de ontwikkeling van de hersenen en het voordeel dat we daarmee kunnen doen als het gaat om onze relatie met pubers. De hiaten zijn in beeld en gerapporteerd aan de gemeente. Naar aanleiding van signalen worden er gerichte activiteiten aangeboden.
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
9
Vrijwilligers
In het nieuwe sociaal domein verwacht de gemeente van haar inwoners dat zij in eerste instantie zelf in hun netwerk, via een inwonersinitiatief of in de basisvoorziening een oplossing zoeken voor sociaal maatschappelijke belemmeringen. De vraag naar vrijwilligers, vrijwilligersorganisaties en de belasting daarvan zal daarom toenemen. Vrijwilligers en mantelzorgers spelen een belangrijke rol in de samenleving: vrijwillig waar het kan, professioneel waar het moet. Doordat er een steeds groter beroep wordt gedaan op deze groep is een goede ondersteuningsstructuur essentieel. Wij zetten ons in voor een optimale ondersteuningsstructuur voor vrijwilligers(organisaties). Vrijwillige inzet en mantelzorg kunnen blijven bestaan en groeien door aandacht in de vorm van erkenning en begeleiding/ondersteuning. Deze structuur bestaat uit regionale ondersteuningspunten en de inzet van de makelaarsfunctie/sociaal makelaar. De regionale ondersteuningspunten, die vrijwilligers(organisaties) informeren en ondersteunen, zorgen voor een goede match tussen vraag en aanbod. De kennis en kunde van de sociaal makelaar (maatschappelijke stage) wordt ingezet om nieuwe vormen of kansen binnen het vrijwilligersveld te stimuleren, bijvoorbeeld voor jongeren en inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. De ondersteuningsstructuur moet zorgen voor optimalisering van het vrijwilligerswerk en oog hebben voor de grenzen van (vrijwilligers)werk: het moet van betekenis zijn voor de vrijwilliger. Door met de wijkteams samen te werken worden signalen opgevangen en inwonersinitiatieven en het gebruik van de basisvoorziening gestimuleerd. In het versterken van burgerparticipatie en het ondersteunen van mensen die om hulp vragen, speelt vrijwilligerswerk een belangrijke rol. Deze nieuwe benadering biedt ruimte voor innovatie en verbetering. Op lokaal niveau kan de samenwerking tussen vrijwilligers, vrijwilligersorganisaties, mantelzorgers en professionele zorg tot resultaten leiden die men afzonderlijk van elkaar niet of moeilijk kan bereiken. In samenwerking met het Sociaal Wijk Team en vrijwilligersorganisaties komen vraag en aanbod van vrijwillige inzet in buurten en wijken bij elkaar. Door het doelmatig ondersteunen en versterken van vrijwilligerswerk wordt het participatiebeleid van de gemeente mede vorm geven. Ondersteuningspunten (Vrijwilligers Servicepunt/Stipepunten) De werkwijzen van de Stipepunten, in Lemmer en Balk, (Timpaan Welzijn) en in Joure het Vrijwilligers Servicepunt (VSp) (Miks) worden geharmoniseerd en doorontwikkeld. Het VSp en de Stipepunten kennen de formele en informele organisaties in het gebied en kunnen vrijwilligers inzetten via de maatschappelijke stage, de sociaal makelaar en inwoners die aangeven vrijwilligerswerk te willen doen. Aandacht voor de positie van de vrijwilliger en zijn talenten en mogelijkheden zijn daarbij uitgangspunt, zodat er een constructieve match ontstaat tussen hulpvrager en hulpaanbieder. Vraagstelling Het stimuleren en ondersteunen van vrijwilligers en het doorontwikkelen van vrijwilligerswerk, conform de vraag van de gemeente, zoals beschreven in de notitie Inwonersinitiatieven en basisvoorzieningen welzijn.
Doelgroep De doelgroep bestaat uit vrijwilligers(organisaties). Hieronder vallen individuele (potentiële) vrijwilligers en georganiseerde vrijwilligers (vrijwilligersorganisaties).
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Vrijwilligers
Doel Vrijwilligers informeren en ondersteunen zodat zij voldoende zijn toegerust om hun werk te blijven doen en overbelasting wordt voorkomen. Behoud van bestaande en bevorderen van nieuwe vormen en initiatieven op het gebied van vrijwillige inzet.
10
Resultaten Drie regionale ondersteuningspunten voor vrijwillige inzet en mantelzorg in Balk, Joure en Lemmer waar naast mantelzorgers ook (potentiële) vrijwilligers(organisaties) terechtkunnen. Door middel van de volgende projectactiviteiten: - Continuering en/of ontwikkeling van de ondersteuningspunten vrijwillige inzet. Volgens het principe voor en door vrijwilligers, vrijwillig waar het kan en professioneel waar het moet. Waar de vrijwillige ondersteuning op gebied van vrijwilligerswerk niet meer slaagt, neemt de sociaal makelaar het over. - Het Steunpunt is op het gebied van vrijwilligerswerk actief in: het ondersteunen bij de bemiddeling en plaatsing van vrijwilligers en de maatschappelijke stage van de toekomst. Daarnaast wordt er informatie, voorlichting en advies aan (vrijwilligers)organisaties gegeven. - Ondersteuning van de vrijwilliger met betrekking tot hoe deze van betekenis wil zijn om overbelasting te voorkomen. - Inwonersinitiatieven stimuleren door het signaleren en verbinden met vergelijkbare initiatieven of door tijdelijke ondersteuning (Verbinding samenlevingsopbouw, KKeK, Samenredzaamheid). - Vrijwilligersorganisaties bekendmaken met geleid vrijwilligerswerk en andere nieuwe vormen van vrijwillige inzet. Publiciteit voor (potentiële) vrijwilligers, vrijwilligerswerk en de vrijwilligersorganisaties gericht op erkennen, herkennen en ondersteunen. Dit doen we door middel van een website (met informatie over good practice en mogelijkheid tot bemiddeling naar vrijwilligerswerk), sociale media en nieuwsflitsen, lokale (dorps)kranten. Promoten van landelijke activiteiten als NLdoet, Burendag en maatjesprojecten. Er is samenwerking en verbinding tussen gemeente, Sociaal Wijk Teams, ondersteuningspunten en informele en formele zorgorganisaties waarbij de rol en ondersteuning van vrijwilligers(organisaties) een belangrijk onderwerp is. Organisatie van Breed Overleg. Een jaarlijkse miniconferentie voor vrijwilligersorganisaties met als doel: informeren, signaleren en verbinden. Overleg tussen gemeente, wijkteams,ondersteuningspunten vrijwillige inzet en mantelzorg over oppakken van signalen is gerealiseerd. Sociaal makelaar/makelaarsfunctie / MaSt De maatschappelijke stage (MaSt) is een belangrijk en zinvol instrument om jongeren in aanraking te laten komen met de wereld om hen heen en in het bijzonder met vrijwilligerswerk. De makelaarsfunctie speelt hierin een belangrijke rol. De makelaar motiveert jongeren, enthousiasmeert vrijwilligersorganisaties voor deze doelgroep en ondersteunt en verbindt scholen en stagebieders. De wettelijke verplichting van de MaSt vervalt met ingang van het schooljaar 2015/2016. Het welzijnswerk is actief betrokken bij de nieuwe ontwikkelingen van burgerschapsvorming op de scholen.
Vrijwilligers
Voor de toekomst moeten de opgebouwde kennis en vaardigheden binnen deze functie behouden blijven en ingezet worden voor het toe leiden van een speciale doelgroep naar geleid vrijwilligerswerk en het verzilveren daarvan. De gemeente vraagt om het behouden en doorontwikkelen van de makelaarsfunctie door de sociaal makelaar een rol te laten spelen bij geleid vrijwilligerswerk vanuit de participatiewet en het aantrekken van scholieren. Hier spelen wij op in door het stimuleren van samenwerking tussen (vrijwilligers)organisaties, de sociaal makelaar te koppelen aan de ondersteuningspunten voor vrijwilligers en mantelzorg en door jonge mensen kennis laten te maken met vrijwilligerswerk.
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
11
Vraagstelling Hoe kan de functie van sociaal makelaar worden behouden en breder worden ingezet ten behoeve van MaSt, participatie en vrijwilligerswerk. Doel Het behouden van de kracht van de sociaal makelaar en het doorontwikkelen van de verbindende rol van de sociaal makelaar binnen de ondersteuning van het vrijwilligerswerk en geleid vrijwilligerswerk. Doelgroep Vrijwilligers(organisaties) VO-scholen De Friese Meren en hun leerlingen Mensen met een lange afstand tot de arbeidsmarkt
Vrijwilligers
Resultaten De sociaal makelaar heeft een verbindende rol tussen de vrijwilligersorganisaties in de regio. Door middel van participatie in het Breed Overleg, het geven van voorlichting over nieuwe ontwikkelingen en kansen binnen het vrijwilligerswerk. Het met elkaar in contact brengen van vrijwilligersorganisaties met dezelfde doelen en het organiseren van een jaarlijkse conferentie (zie ondersteuningspunten). De sociaal makelaar ondersteunt vrijwilligers en neemt over waar nodig. Door middel van het begeleiden van moeilijk bemiddelbare vrijwilligers naar projecten zoals Duomeren en het ondersteunen van inwonersinitiatieven (zoals bijvoorbeeld Burendag, NLdoet e.d., in nauwe samenwerking met samenlevingsopbouw). Samen met de VO-scholen in De Friese Meren werken aan een programma dat invulling geeft aan burgerschapsvorming. Hoe dit eruit zal zien is afhankelijk van hoe de scholen voor voortgezet onderwijs verder willen met de MaSt en welke financiële middelen zij hiervoor beschikbaar stellen. De ondersteuning aan scholen is vrijwillig waar het kan en professioneel waar het moet.
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
12
Mantelzorgers
Ouderen en chronisch zieken willen en moeten steeds vaker langer thuis blijven wonen. Tegelijkertijd wordt er in de gezondheidszorg gestreefd naar het vervangen van duurdere vormen voor goedkopere vormen. Langer thuis blijven wonen in plaats van opnames in intramurale voorzieningen past in dit beleid. Een van de consequenties van deze ontwikkelingen is dat de druk op de mantelzorg en de informele zorg enorm toeneemt. Er vindt een verschuiving plaats van een verzorgingsstaat naar een participatiesamenleving. Het ondersteunen van mantelzorgers in De Friese Meren is daarom van belang. Dit wordt erkend door de gemeente en vanuit de rijksoverheid. Doordat een steeds groter beroep wordt gedaan op eigen kracht en mantelzorgers, is een goede ondersteuningsstructuur essentieel. De mantelzorgers moeten daarom goed in beeld zijn, zodat zij ondersteund en geïnformeerd kunnen worden om overbelasting te voorkomen. Onder mantelzorg verstaan we de zorg die mensen bieden aan een naaste. Deze zorg wordt vrijwillig, en niet vanuit een georganiseerd verband geboden, door mensen die een bepaalde sociale relatie met elkaar hebben. Mantelzorg neemt in de Nederlandse gezondheidszorg een belangrijke plaats in. Ongeveer 75% van de zorg die aan mensen thuis wordt geboden komt voor rekening van mantelzorgers. Zonder mantelzorgers functioneert het zorgsysteem in ons land niet. Mantelzorg staat voor een aantal waarden die het kabinet wil versterken in deze samenleving: medemenselijkheid, solidariteit met minder gezonde familieleden en buren, mensen die verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf en voor hun omgeving. Door de ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers in de nieuwe Wmo 2015 op te nemen is de positie van mantelzorgers versterkt. De wet spreekt over meer aandacht voor welbevinden en zingeving. Kenmerkend voor veel mantelzorgers is dat zij geen aandacht vragen en krijgen waardoor het risico op overbelasting toeneemt. Een belangrijke taak van mantelzorgondersteuning, vinden wij, is het geven van informatie en advies, herkenning en erkenning. Ondersteuningspunt Mantelzorg De ondersteuning van de mantelzorger wordt al jaren in De Friese Meren uitgevoerd. Ondersteuning wordt geboden door vrijwilligers waar dat kan en professionals waar het moet. De werkwijze van mantelzorgondersteuning van Stipepunten (Lemmer en Balk, Timpaan Welzijn) en van (Joure, Miks welzijn) gaan we in 2015 harmoniseren en doorontwikkelen. Door de inzet van de mantelzorgexpert en de samenwerking met wijkteams is er in de zorgsituaties niet alleen aandacht voor de zorgvrager, maar ook voor de mantelzorger(s) en zijn wensen en grenzen. De individuele ondersteuning aan mantelzorgers kan worden uitgewerkt in het zogenaamde mantelzorg ondersteuningsplan. Vraagstelling Het erkennen, herkennen, informeren en ondersteunen van mantelzorgers zodat zij voldoende toegerust zijn om hun waardevolle werk uit te blijven voeren. Het stimuleren van samenwerking tussen de verschillende betrokken partijen, het trainen van medewerkers van het Sociaal Wijk Team en het aanjagen van initiatieven.
Doelgroep Mantelzorgers, met aandacht voor de diversiteit (jong, oud, werkende, ziektebeeld etc.)
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Mantelzorgers
Doel Mantelzorgers herkennen, erkennen, informeren en ondersteunen om in de mantelzorgsituatie in balans te blijven.
13
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Mantelzorgers
Resultaat Drie regionale ondersteuningspunten vrijwillige inzet en mantelzorg in Balk, Joure en Lemmer waar naast (potentiële) vrijwilligers(organisaties) ook mantelzorgers terecht kunnen. Door middel van de volgende projectactiviteiten: - Continuering en verdere ontwikkeling van Het Steunpunt. Werkend vanuit het principe voor en door vrijwilligers en vrijwillig waar het kan en professioneel waar het moet. De vrijwilliger is als een goed geïnformeerde buur voor de mantelzorger. Waar de vrijwillige ondersteuning op gebied van mantelzorg niet meer slaagt, neemt de mantelzorgexpert het over. - Het Steunpunt is op het gebied van mantelzorg actief in: herkennen en erkennen van mantelzorgers door het te benoemen, in kaart te brengen en waardering te geven (Dag van de mantelzorg). - Het Steunpunt geeft informatie, voorlichting en advies (mondeling, schriftelijk en digitaal) en biedt een luisterend oor. - Het organiseren/faciliteren/ondersteunen van initiatieven van lotgenotencontact en Dag van de mantelzorg. - Inwonersinitiatieven op gebied van mantelzorgondersteuning worden gestimuleerd door te signaleren en te verbinden met vergelijkbare initiatieven of door tijdelijke ondersteuning (verbinding samenlevingsopbouw, KKeK, Samenredzaamheid). Het inzetten van PR-middelen die ervoor zorgen dat mantelzorgers worden herkend, erkend en ondersteund. Door middel van een website met daarop informatie en advies over mantelzorg. Berichtgeving via sociale media en lokale/regionale media. Mantelzorgers krijgen door middel van de expert een stem in hun ondersteuningsbehoeften en zij kunnen een beroep doen op de mantelzorgexpert. Door middel van de volgende projectactiviteiten: - Mantelzorgers en de mantelzorgexpert komen bij elkaar om ervaringen, wensen, behoeften en signalen te bespreken. - De mantelzorgexpert vertaalt de signalen van de expertgroep naar de ondersteuningspunten, Breed Overleg en Sociaal Wijk Teams. - De mantelzorgexpert traint de Sociaal Wijk Teams waarbij er aandacht is voor het herkennen, erkennen en waarderen van de mantelzorger en het betrekken van de mantelzorger bij het keukentafelgesprek en het zorgplan van de zorgvrager. Daarnaast is er aandacht voor het signaleren en voorkomen van overbelasting. - De mantelzorgexpert neemt ondersteuningsvragen van het ondersteuningspunt over wanneer de vrijwilliger hier niet verder mee kan. Er is samenwerking en verbinding tussen, gemeente, Sociaal Wijk Teams, ondersteuningspunten en informele en formele zorgorganisaties. In het contact is de rol en ondersteuning van mantelzorg in zorgsituaties een belangrijk onderwerp. Door middel van de volgende projectactiviteiten: - Breed Overleg tussen informele- en formele zorgorganisaties, gemeente en wijkteam. Het overleg heeft als doel informatie uitwisseling, actualiteiten bespreken, signaleren en verbinden (zie ook het onderdeel vrijwilligerswerk). - Afstemmingsoverleg tussen wijkteams, ondersteuningspunten vrijwillige inzet en mantelzorg over het oppakken van signalen. En aandacht voor grenzen van informele hulp en erkennen en herkennen en in de kracht zetten van mantelzorg(zie ook onderdeel vrijwilligerswerk). - Jaarlijks een miniconferentie voor vrijwilligersorganisaties (zie ook sociaal makelaar en ondersteuning vrijwilligerswerk) met als doel: informeren, signaleren en verbinden. Dit gebeurt in samenwerking met de gemeente. Dit initiatief is gelijktijdig een moment van waardering richting vrijwilligersorganisaties.
14
Ouderenwerk
Het aantal ouderen neemt in de komende jaren fors toe. Ouderen wordt gevraagd langer zelf verantwoordelijk te zijn voor hun zelfstandig functioneren. We willen met elkaar een samenleving waarin ouderen zelfregie hebben, zich goed voelen en (betekenisvol) participeren. Om dit te bereiken is het bevorderen en/of behouden van zelfredzaamheid en welbevinden belangrijk om eenzaamheid en een sociaal isolement te voorkomen. Daarnaast is het van belang om ouderen voor te bereiden op de veranderingen die gepaard gaan met het ouder worden door een actieve en gezonde leefstijl te stimuleren. Het ouderenwerk biedt naast individuele advisering ook diverse laagdrempelige ontmoetingsactiviteiten die niet leeftijdsgebonden zijn: Sociaal Culturele Ontmoetingen. Deze activiteiten worden beschreven onder het onderdeel samenlevingsopbouw. We hebben hiervoor gekozen omdat we de activiteiten aan diverse leeftijdsgroepen aanbieden en niet (meer) specifiek voor ouderen vanaf een bepaalde leeftijd. Met deze activiteiten willen we de integratie tussen diverse leeftijdsgroepen bevorderen. Daarnaast zijn de activiteiten en informatie voor alle inwoners interessant. Het ouderenwerk heeft een specifieke attitude, kennis en vaardigheden gericht op senioren en op de problemen die zij ervaren bij het ouder worden. In de ondersteuning is expliciet aandacht voor het versterken van de eigen mogelijkheden, het bevorderen van het sociale netwerk en een zinvolle dagbesteding. Pijlers hierbij zijn: persoonlijke aandacht en betrokkenheid, kennis van de sociale kaart en ziektebeelden en goede contacten binnen het informele en formele netwerk. Het ouderenwerk deelt deze ervaring en deskundigheid graag met de vier Sociaal Wijk Teams, door middel van voorlichting en samenwerking, zodat goed ingespeeld kan worden op signalen en specifieke vragen die bij senioren leven. Ouderenadviseur Het ouderenwerk werkt preventief en vraaggericht en geeft individueel advies, informatie en ondersteuning bij vragen op verschillende leefgebieden. Door middel van seniorenvoorlichting en preventieve huisbezoeken wordt getracht vroegtijdig te signaleren en te informeren. Deze bezoeken worden uitgevoerd door getrainde vrijwilligers en stagiaires. Naast dat dit zeer zinvol is voor de senioren, is het ook informatief voor het wijkteam en voor beleidsadvisering richting de gemeente. Bij complexe hulpvragen of specialistische vraagstukken is het ouderenwerk in de vorm van de ouderenadviseur direct inzetbaar in de gehele gemeente. Het ouderenwerk werkt in principe vraaggericht maar kan waar nodig outreachend worden ingezet. Daarnaast kunnen groepen senioren en maatschappelijke organisaties voor kortdurende inzet een beroep doen op de deskundigheid van het ouderenwerk. Er kan informatie, voorlichting en begeleiding gegeven worden bij vragen op het gebied van wonen, zorg en welzijn, zodat de vragenstellers daarna weer zelfstandig verder kunnen. Vraagstelling Kan de zelfredzaamheid en het welbevinden van ouderen bevorderd en/of behouden worden en eenzaamheid voorkomen worden.
Doelgroep Senioren Resultaten Uitvoeren van preventief huisbezoek, voor signalering, informatie en valpreventie door getrainde vrijwilligers en/of stagiaires.
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Ouderenwerk
Doel Het (preventief) geven van informatie en advies, het ondersteunen of doorverwijzen naar bestaande inwonersinitiatieven of zo nodig professionele organisaties en het stimuleren van ouderen om zich maatschappelijk in te zetten.
15
Stimuleren van het belang van maatschappelijke inzet bij de doelgroep. Ondersteunen van inwonersinitiatieven (KKeK en pilot dagbesteding) bij het opzetten van diverse lokale activiteiten. In samenwerking met de Sociaal Wijk Teams signalen omzetten in concrete activiteiten.
Samenlevingsopbouw
Doordat de samenleving steeds meer zelf moet oplossen is het belangrijk om de sociale zelfredzaamheid van de wijk, het dorp of de stad te versterken. Hierbij is in het bijzonder oog voor achterstandssituaties. Welzijnswerk draagt bij aan het vergroten van de leefbaarheid, veiligheid, sociale cohesie en actief burgerschap. De samenwerkende welzijnsorganisaties willen zichtbaar aanwezig zijn op plekken waar mensen bijeenkomen en hierdoor lokale ontwikkelingen signaleren en (laagdrempelig) bereikbaar zijn voor vragen van individuen en groepen. Daarbij is het belangrijk om bestaande initiatieven met elkaar te verbinden en de onderlinge betrokkenheid van bewoners te bevorderen. Hierin is er aandacht voor alle leeftijdscategorieën, zowel individueel als collectief. We bevorderen de integratie van diverse leeftijden en achtergronden waardoor waardering en respect voor elkaar kan ontstaan. Samen met inwoners, lokale organisaties en Sociaal Wijk Teams zoeken wij naar oplossingen voor vragen die het welzijn en het behoud van zelfredzaamheid verbeteren. Door verbindingen te leggen tussen individuele inwoners en groepen willen we de sociale en fysieke leefomgeving versterken en ondersteunen.
Samenlevingsopbouw ondersteunt onder andere wijk- of dorpsinitiatieven in de aanloop van idee naar succes. Het biedt gedurende een bepaalde periode steun tot het initiatief in staat is om zelfstandig verder te gaan. Het welzijnswerk wil haar ervaringen op dit terrein inzetten om de vragen van deze tijd het hoofd te kunnen bieden. Hierbij denken we aan initiatieven op het gebied van sociale ontmoeting en dagopvang, aan het versterken van systemen voor burenhulp en aan inwonersinitiatieven die zich in brede zin willen inzetten voor de sociale cohesie in buurten en dorpen. Binnen het welzijnswerk is al veel ervaring opgedaan met het ondersteunen van burgerinitiatieven voor burenhulp. Deze ervaringen willen we benutten voor een doorontwikkeling in 2015. Het ontwikkelen van onderlinge hulp van bewoners in wijken en dorpen vormt hierbij de belangrijkste invalshoek. Op basis van vragen of signalen willen we met de dorpsgemeenschap samenwerken. Doorontwikkeling kan ook zijn vorm krijgen in nieuwe trends zoals digitale toepassing (burenhulp, marktplaats) of varianten op de KKeK methodiek. Alles afhankelijk van de vraag of signaal uit buurten en wijken en passend bij die gemeenschap.
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Samenlevingsopbouw
Samenlevingsopbouw is van oudsher een functie die zich richt op het ondersteunen van inwoners in het tot stand brengen van sociaalmaatschappelijke initiatieven. In de nieuwe inrichting van het sociaal domein wordt nadrukkelijk een beroep gedaan op bewoners om zich in te zetten voor hun medemens en samenlevingszaken. Het succes van een project is in sterke mate afhankelijk van het ondervinden van steun voor het idee. Samenlevingsopbouw kan dit als ‘meedenkend adviseur’ bieden. Maar samenlevingsopbouw gaat verder. Het bindt de strijd aan met eenzaamheid en gaat ervan uit dat ieder mens een bijdrage kan leveren als vrijwilliger of als deelnemer aan activiteiten. Er is namelijk een belangrijke samenhang tussen hoge activiteit en een positieve stemming en welbevinden. Vermindering van sociale contacten gaat bijna altijd gepaard met negatieve belevingen, terwijl men een uitbreiding van sociale contacten als positief beleeft. Samenlevingsopbouw speelt ook in op de participatiewet waarin inwoners worden gestimuleerd bij te dragen aan de samenleving met als positief effect het stimuleren van hun welbevinden.
16
Sociaal Culturele Ontmoetingen Onder de noemer Sociaal Culturele Ontmoeting organiseren we diverse activiteiten gericht op ontmoeting en het informeren van diverse doelgroepen en leeftijden. Specifieke aandacht zal er zijn voor al bestaande activiteiten die volop worden georganiseerd in De Friese Meren. Gekeken wordt ook naar combinaties van ontmoeting, informatievoorziening en eigen initiatief van inwoners. Hiermee is het organiseren van activiteiten vooral gericht op het signaleren van de vraag, het faciliteren van de betreffende groep, het inzetten van vrijwilligersinitiatief en het coördineren van de ontwikkeling met als uitgangspunt zelfstandige voortzetting van de betreffende activiteit. Participatie heeft als doel mensen elkaar te laten ontmoeten en maatschappelijk actief te laten zijn. Door een aantal ontmoetingspunten te creëren, waaronder het Repaircafé, koffieochtenden en de loopgroep, wordt dit gerealiseerd. Men is zowel deelnemer als vrijwilliger. Daardoor ontstaat een wederkerigheid waarin een ieder iets kan uitvoeren wat hem past. Een goede coördinatie en structurele ondersteuning blijft volgens ons noodzakelijk om een en ander continue goed te laten verlopen. Het Dienstencentrum Senioren in Lemmer is hier een goed voorbeeld van. Vraagstelling Het organiseren van activiteiten op het gebied van ontmoeting, ontspanning en wederkerigheid, afgestemd op de vraag en de behoefte. Specifiek gericht op het toe leiden van kwetsbare burgers naar deze activiteiten. Doel Inwoners nemen actief deel aan de samenleving en doen mee op basis van eigen kracht en zorg voor elkaar. Doelgroep Kwetsbare inwoners Resultaten Inventariseren, afstemming en PR van de diverse ontmoetingsmogelijkheden in De Friese Meren. Activiteitenaanbod uitbreiden over De Friese Meren zodat er een ‘route’ ontstaat voor het op eigen gelegenheid of georganiseerd bezoeken van bestaande activiteiten. Bestaande activiteiten handhaven en verzelfstandigen c.q. laten uitvoeren door vrijwilligers en stagiaires. Werven van vrijwilligers/deelnemers via de participatiewet. Wijk- of buurtgebonden samenwerking m.b.t. behoefte/vraag aan opzet van dagactiviteiten.
Vraagstelling Het versterken van de sociale zelfredzaamheid van de wijk, het dorp of de stad, in het bijzonder in achterstandssituaties. En daarnaast het vergroten van de leefbaarheid, veiligheid, sociale cohesie en actief burgerschap in de wijk, het dorp of de stad.
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Samenlevingsopbouw
De Bining Met De Bining geeft het welzijnswerk vorm aan het opbouwwerk. In elk gebied van De Friese Meren wordt de Bining ingezet om de lokale vraag te beantwoorden volgens de methodiek van het opbouwwerk. Ook samenwerking met de dorpencoördinatoren kan deel uitmaken van samenlevingsopbouw. Wanneer bijvoorbeeld vanuit wijken signalen worden opgevangen kunnen we gezamenlijk kijken naar mogelijkheden voor maatschappelijke aandacht en actie.
17
Doel Inwoners nemen actief deel aan de samenleving op basis van eigen kracht en zorg voor elkaar. Doelgroep Inwoners van De Friese Meren Resultaten Het stimuleren en faciliteren van informele inzet. Een nauwe samenwerking met VSp, Stipepunten en wijkteams. Stimulering talentontwikkeling. Het stimuleren van inwoners tot het doen van activiteiten die zinvol zijn voor de lokale maatschappij. Participatie van mensen in een uitkeringssituatie. Verbindingen leggen tussen lokale initiatieven en inwoners. Actief ingaan op signalen en knelpunten van burgers. Combinatiefunctionarissen/ buurtsportcoaches ‘Impuls brede scholen, sport en cultuur’ is een landelijke en structurele regeling. Het streven is om meer activiteiten en een kwalitatief beter aanbod van sport en bewegen aan te bieden aan leerlingen van het basisonderwijs, zowel tijdens als na schooltijd. Middels het reguliere aanbod komen basisschoolkinderen in contact met verschillende laagdrempelige kennismakingsactiviteiten. Al deze activiteiten zijn gericht op talentontwikkeling. It Toanhûs, De Bibliotheek en Miks welzijn werken hierin nauw samen. De activiteiten worden naschools aangeboden en sluiten aan op de schooltijden (dagarrangementen). Het is een groeimodel waarbij organisaties het belang van onderlinge samenhang ook voor hun eigen instelling gaan ontdekken en verder ontwikkelen. Het gaat hierbij om activiteiten die aansluiten op de vraag vanuit het onderwijs en de doelgroep. De combinatiefunctionarissen stimuleren en ondersteunen de samenwerking tussen basisonderwijs en verenigingen. Dit biedt verenigingen de mogelijkheid om hun sport te profileren ten gunste van ledengroei en voor het onderwijs is het een kans om sport te integreren binnen de lessen bewegingsonderwijs. De combinatiefunctionarissen geven een kwaliteitsimpuls aan het bewegingsonderwijs. Dit doen zij door voorbeeldlessen te geven, het introduceren van lesmethoden en door coaching van leerkrachten. Er zijn tevens CIOS-stagiaires die de gymlessen verzorgen en inspirerende en vernieuwende ideeën brengen voor wat betreft het lesgeven en de sport- en spelvormen. Ook brengen zij de motorische vaardigheden van basisschoolkinderen in kaart. Kinderen die qua motorische ontwikkeling een achterstand hebben ten opzichte van leeftijdsgenoten krijgen onder schooltijd extra ondersteuning om hieraan te werken. Als de uitbreiding met buurtsportcoaches doorgaat dat vindt er een uitbreiding van de doelgroep plaats. Waar de combinatiefunctionaris zich richt op de leeftijd van basisschoolkinderen richt de buurtsportcoach zich op alle leeftijden (0-99 jaar).
Doel Er is in De Friese Meren een programma uitgezet waar kinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 aan kunnen deelnemen met als doelen voor de langetermijn: de verrijking van het functionele aanbod, preventief inspelen op (fysieke) problemen en een functioneel aanbod van naschoolse opvang. Doelgroepen Alle kinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar.
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Samenlevingsopbouw
Vraagstelling Op welke manier kunnen we de ontwikkelingskansen voor kinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar vergroten op het gebied van sport, spel en cultuur?
18
Resultaten Er is een kwaliteitsimpuls gegeven aan het bewegingsonderwijs. De motorische vaardigheden van kinderen zijn gescreend. Samenwerking tussen basisonderwijs en verenigingen is gestimuleerd. Er is een reguliere aanbod voor basisschoolkinderen waardoor zij in contact komen met verschillende laagdrempelige activiteiten gericht op talentontwikkeling. Sociaal Café Samenlevingsopbouw is ook elkaar ontmoeten en daarom zullen we ook in 2015 de bestaande activiteiten in het kader van sociaal-culturele ontmoetingen blijven uitvoeren en uitbreiden over de hele gemeente. Hierbij zal nauw worden samengewerkt met bestaande organisaties en activiteiten. Gestreefd wordt naar professionele ontwikkeling, coaching en opzet, waarna waar mogelijk wordt overgedragen aan vrijwilligers. Ondersteuning van een professional blijft nodig in verband met de continuïteit en eindverantwoordelijkheid. De gemeente hecht waarde aan een ontmoetingsplek voor kwetsbare mensen dicht bij hun woonomgeving. Stichting Aanzet en het welzijnswerk werken samen om dit in Balk te realiseren. In deze regio is namelijk nog geen activiteit die zich specifiek richt op mensen met een psychische belemmering. Naast Balk geeft ook Lemmer aan dat er behoefte is aan een inloopcafé voor specifieke doelgroepen, waaronder mensen die zich in een isolement bevinden, en waarbij ontmoeting centraal staat. Mocht de vraag in Lemmer eveneens meer concreet worden, dan wordt dit initiatief onderzocht en meegenomen in het ondersteuningsplan voor De Friese Meren. Sociaal Café wil twee dagdelen per week een centrale en laagdrempelige ontmoetingsplek creëren waar mensen met én zonder kwetsbaarheid welkom zijn, maar dat voor minimaal 50% gerund wordt door mensen met een kwetsbaarheid (denk aan mensen met psychische, licht verstandelijke problemen). Laagdrempelig betekent dat men geen indicatie nodig heeft. Kernwoorden zijn ontschotten, in de buurt, participeren, meedoen, samenwerken, kortere lijntjes, antistigma, vrijwilligers(werk), verminderen zorgconsumptie, signaleren, preventief, stimuleren eigen kracht, vergroten sociale cohesie, vanuit behoefte. Vraagstelling Kan er lokaal en dicht bij kwetsbare mensen een ontmoetingsplek/ dagbesteding georganiseerd worden. Doel Participatie: een ontmoetingsplek dicht bij huis voor mensen met een kwetsbaarheid (psychisch, licht verstandelijk), eigenlijk voor een ieder die behoefte heeft om andere mensen te ontmoeten of te werken aan herstel, persoonlijke groei en ontwikkeling onder andere door (gespecialiseerde of arbeidsmatige) dagbesteding.
Resultaten Participatie van mensen met psychische kwetsbaarheid in de samenleving. Stimuleren van eigen kracht, zelfredzaamheid en emancipatie van mensen met een psychische kwetsbaarheid. Vroegtijdige signalering van problemen, bijvoorbeeld op het gebied van financiën, gezondheid en wonen zodat tijdig naar het Sociaal Wijk Team doorverwezen kan worden. Antistigmatiserend, beeldvorming rondom psychische kwetsbaarheden positief beïnvloeden. Kortere lijntjes tussen diverse formele en informele organisaties, onder andere door tijdige signalering van diverse problemen (zelfredzaamheidsmatrix).
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Samenlevingsopbouw
Doelgroep In eerste instantie mensen met een psychische kwetsbaarheid, indicatie is niet nodig.
19
Papierwinkel De Papierwinkel is bedoeld voor inwoners van de gemeente die kampen met sociaal juridische vragen, vragen op het terrein van wonen en inkomen, (enkelvoudige) financiële problemen, een onduidelijke financiële situatie of problematische schulden. Steeds meer mensen lopen vast in wettelijke regelingen en voorzieningen op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Het aantal mensen met financiële problemen en schulden is divers en neemt toe evenals de complexiteit van de problemen die als gevolg van schulden ontstaan. Het is voor deze doelgroep lastig om de weg te vinden in de ingewikkelde wereld van regels, wetten en regelingen. Met De Papierwinkel willen we voorkomen dat de doelgroep (verder) in de problemen raakt en intensievere hulp nodig heeft. De cliënt krijgt een laagdrempelige, kortdurende en lichte vorm van ondersteuning als hulp inschakelen van hun eigen netwerk of vrijwilligers in de buurt onvoldoende of niet mogelijk is. De werkwijze van Xtra (Miks welzijn) en De Papierwinkel (Timpaan Welzijn) wordt geharmoniseerd en doorontwikkeld, zodat deze aansluit bij de ontwikkelingen van de Sociaal Wijk Teams. Daarnaast zal deze aansluiten bij de ontwikkeling van Sociaal Raadslieden in de gemeente. De Papierwinkel werkt met geschoolde vrijwilligers en stagiaires. Er wordt individuele hulp geboden en daar waar mogelijk collectieve hulp (bijvoorbeeld invulmiddagen kwijtschelding). Er wordt nauw samengewerkt met Sociaal Wijk Teams, maatschappelijk werk en andere vrijwilligersorganisaties. Wanneer nodig wordt er doorverwezen. Het welzijnswerk neemt daarnaast het initiatief voor afstemming en samenwerking met vrijwilligersorganisaties en professionals, die in het kader van armoedepreventie en schuldhulpverlening ook ondersteunende diensten aanbieden. Hiervoor wordt een (digitale) sociale kaart bijgehouden en wordt er een jaarlijkse netwerkbijeenkomst georganiseerd die is afgestemd met het Ondersteuningspunt Vrijwillige inzet. Voor een optimaal resultaat moeten bestaande initiatieven zoveel mogelijk op elkaar aansluiten en nauw samenwerken met ketenpartners. Vraagstelling Hoe kunnen we, waar mogelijk in samenwerking met betrokken (vrijwilligers)organisaties, hulp en ondersteuning bieden bij schuldenproblematiek. Om rust in de (financiële) situatie van een hulpvrager te krijgen en om schulden te stabiliseren. Doel Praktische administratieve ondersteuning bieden aan inwoners van de gemeente De Friese Meren, met specifieke aandacht voor ondersteuning bij schuldenproblematiek.
Resultaten Wekelijks inloopspreekuur op 2 locaties (Balk en Joure). Daarnaast op afspraak. Werven en ondersteunen van gemiddeld 10 vrijwilligers/stagiaires die de hulpvragen van burgers beantwoorden. Beheer van de digitale sociale kaart. Samenwerking en afstemming bevorderen tussen vrijwilligersorganisaties en professionals actief in armoedepreventie of schuldhulpverlening. Termen die hierin belangrijk zijn: verbinden, route bepalen, korte lijnen, krachten bundelen en versnippering tegengaan.
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Samenlevingsopbouw
Doelgroep Inwoners van De Friese Meren
20
Kleine Kernen, eigen Krachten/KKeK 2.0 De nieuwe Wmo doet een groter áppel op de samenleving waar het gaat om onderlinge hulp en omzien naar elkaar. De methodische aanpak van Kleine Kernen, eigen Krachten (KKeK) draagt bij aan het organiseren van hulpbiedende bewonersgroepen in wijken en dorpen. Door in de eigen omgeving concrete vormen van steun en hulp door medebewoners te bieden kan bijgedragen worden aan het versterken van de mogelijkheden om zelfstandig te blijven wonen. Het gaat hierbij om ondersteunende praktische hulp in en rond huis, bezoekjes of bijvoorbeeld het af en toe vervangen van mantelzorgers. Naast inzet voor elkaar, kan het ook inzet voor de woonomgeving betekenen. Het gaat in een notendop om vrijwillige inzet en onderlinge solidariteit. Vraagstelling Het organiseren van hulpbiedende bewonersgroepen in wijken en dorpen door middel van de methodiek Kleine kernen, eigen Krachten. Doel Het door middel van het activeringsprogramma KKeK tot stand brengen van een bewonersgroep, die onderlinge hulp en omzien naar elkaar zelfstandig gaat organiseren door vraag en aanbod te reguleren, in de wijk Lemstervaart. Het adviseren en bij het opstarten ondersteunen van bewonersinitiatieven in wijken en dorpen in De Friese Meren. Doelgroep Bewoners van wijken en buurten De Friese Meren. In 2015 in het bijzonder bewoners van de wijk Lemstervaart in Lemmer.
(Sociaal) Beheer Vanuit sociaal beheer verricht Miks Facilitair werkzaamheden op meerdere locaties, Brugstraat 1 (Miks) , Polderboskdyk 37-A (Exit) en Brede School Joure Zuid (BSJZ). Deze locaties worden gebruikt voor diverse uiteenlopende activiteiten met een sociaal-cultureel karakter. Miks welzijn coördineert het sociaal beheer van deze locaties. De coördinatie van het sociaal beheer en het accommodatiebeleid ligt in handen van de facilitair manager van Miks. De beheergroep BSJZ heeft een deel van het beheer opgedragen aan Miks welzijn. De coördinator is tevens gesprekspartner voor de diverse gebruikers en voor Facilicom, exploitant van de Brede School Joure Zuid. De facilitaire afdeling van Miks welzijn ondersteunt proactief het primaire proces van de basisvoorzieningen welzijn. Daarbij is het sociaal beheer van Miks welzijn, locatie Brugstraat, de grootste facilitaire aangelegenheid. Naast de beroepskrachten maken diverse organisaties en verenigingen tegen redelijke vergoeding gebruik van de faciliteiten. In totaal zijn dit structureel 25 organisaties. Behalve ruimte biedt Miks welzijn organisaties en verenigingen ook de mogelijkheid om te kopiëren of andere kantoorfaciliteiten te gebruiken. De diverse werkzaamheden worden uitgevoerd met behulp van vrijwilligers, stagiaires en middels werkgelegenheid- en re-integratietrajecten. De beheerders, een vaste groep vrijwilligers, tekenen voor het praktische beheer van het gebouw. Zij beschikken over de benodigde kennis en volgen regelmatig bijscholingen. In het kader van door Justitie opgelegde taakstraffen, uitgevoerd onder toezicht van de Raad van Kinderbescherming en Reclassering Nederland, biedt Miks regelmatig een werkplek aan (met Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Samenlevingsopbouw
Resultaten Uitvoeren van ruim 800 huis-aan-huisbezoeken in de wijk Lemstervaart. Uitvoeren van 10 – 12 huiskamergesprekken in de wijk Lemstervaart. Eind 2015 5 – 8 bewoners die deelnemen aan een bewonersinitiatief in Lemstervaart. Eind 2015 15 – 20 bewoners die actief zijn als uitvoerder in de wijk Lemstervaart. Advies aan 2 wijken/dorpen voor het zelf starten van een KKeK activeringsprogramma. Ondersteuning door KKEK in de startfase aan 1 dorp of wijk in De Friese Meren.
21
name aan jongeren). Zij kunnen helpen bij het beheer door onder andere het onderhoud van de tuin, het uitvoeren van schilderwerk of andere klusjes. Om dit optimaal te laten verlopen wordt regelmatig overleg gevoerd met beide toezichthoudende instanties. Scholieren van verschillende opleidingen in gemeente De Friese Meren doen in het kader van de MaSt en arbeidsoriëntatie, werkervaring op bij het sociaal beheer van Miks. Daarnaast biedt Miks een aantal leerwerkplekken. De opgedane werkervaring helpt bij het vinden van een passende werkplek. Vraagstelling Kan Miks faciliteiten bieden aan non-profitorganisaties en verenigingen (externe organisaties) voor het uitvoeren van hun activiteiten. En kan Miks faciliteiten aanbieden op diverse locaties en daarmee sociaal beheer vorm geven. Doel Ontwikkeling van sociaal beheer op diverse non-profit locaties en het faciliteren van verhuur van ruimtes. Doelgroep Inwoners De Friese Meren en organisatoren die activiteiten voor de inwoners van de gemeente organiseren.
Een facilitaire dienst bestaande uit twee professionals en 10 vrijwilligers. Inzet van 6 vrijwilligers die op deze manier werkritme en contacten behouden en zinvol werk doen dat mogelijk de afstand tot de arbeidsmarkt verkleind of bijdraagt tot maatschappelijke participatie. Onderdak bieden aan ten minste 25 verenigingen en/of groepen huurders. Een bezetting van minimaal 75% van de zalen tijdens het seizoen van september tot april.
Professor Holwardastraat 53 9151 KV Holwerd T. 06-11403385 E.
[email protected]
Hegedyk 9 8601 ZR Sneek T.0515 421 313 E.
[email protected]
Brugstraat 1 8501 EV Joure T. 0513 - 41 45 93 E.
[email protected]
Werkplan: Welzijn in De Friese Meren 2015. Miks welzijn, Van der Holst Coaching, Timpaan Welzijn
Samenlevingsopbouw
Resultaten
22