Inhoud Voorwoord……………………………………………………………….
2
Inleiding………………………………………………………………….
3
Hoofdstuk 1 4 in balans 1.1 1.2 1.3 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.3.4 1.3.5 1.3.6 1.4
Visie op onderwijs…………………………………….................... Software………………………………………................................ Kennis en vaardigheden………………………………………….. Groep 1/2………………………………………………………….. Groep 3/4………………………………………………………….. Groep 5/6………………………………………………………….. Groep 7/8………………………………………………………….. Leerkrachten……………………………………………………… Toepassingen van kennis en vaardigheden……………………… Infrastructuur……………………………………………………..
Hoofdstuk 2 Doelen 2.1 Korte termijn……………………………………………………… 2.2 Lange termijn……………………………………………………… Hoofdstuk 3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
4.1 4.2 4.3 4.4
10 10
Practische uitwerking
Groep 1/2………………………………………………………….. Groep 3/4………………………………………………………….. Groep 5/6………………………………………………………….. Groep 7/8………………………………………………………….. Organisatie………………………………………………………...
Hoofdstuk 4
4 4 5 6 6 6 6 6 7 8
11 11 11 11 12
Planning per groep
Groep 1/2………………………………………………………… Groep 3/4………………………………………………………… Groep 5/6………………………………………………………… Groep 7/8…………………………………………………………
13 14 15 17
Bijage 1 Leerlijn per groep Bijlage 2 Toelichting bij de toepassingen 1
Voorwoord In Nederland zijn kennis en inzichten op het gebied van hersenontwikkeling en leren, in navolging op het anders kijken naar onderwijs, onder andere gevormd door de theorieën van hoogleraar Luc Stevens (1994). Deze manier van kijken naar leren in relatie tot het onderwijsleerproces heeft op veel scholen een nieuwe manier van inrichten van het onderwijs teweeggebracht, gebaseerd op het geloof dat kinderen van nature gemotiveerd zijn om te leren.
Deze manier van denken staat lijnrecht tegenover de wijze waarop veel scholen en klassen nog steeds zijn ingericht en die sterk beïnvloed is door het "machinedenken" (Morgan, 1986) uit het industriële tijdperk tussen de 19e en begin 20ste eeuw. Bij het machinedenken is de manier van denken die gericht is op productie, uniformiteit, fragmentering, aansturing, controle en beheersing (meer is beter). "In het onderwijs staat dit voor; de leraar staat frontaal opgesteld voor het schoolbord voor de klas in zijn eigen leslokaal en draagt volgens een door de school gekozen methode de lesstof aan de leerlingen over. De leerling luistert naar instructies, stelt soms een vraag en maakt de opgegeven opdrachten." (Vriens, 1999).
Deze manier van onderwijs die in Nederland nog in 80 % van de basisscholen het geval is (Giesen, 2005) zou de leerlingen van vandaag te weinig boeien en motiveren tot leren. In het huidige "moderne" technologische en economische tijdperk blijken niet zozeer alleen meer het hebben en reproduceren van kennis en informatie meer belangrijk. Wat nu vooral belangrijk gevonden wordt, is niet meer de hoeveelheid kennis, maar leren 'leren'. Het weten waar je de juiste informatie en kennisbronnen vandaan haalt en deze op intelligente wijze kunnen internaliseren, toepassen, delen en genereren (Website, APS, 2005).
Bron: Eindscriptie Hogere Kaderopleiding Pedagogiek 2004-2005 van Annelies Genot
2
INLEIDING
Het team van Samenwerkingsschool Op Wier wil haar onderwijs aanpassen aan de snel veranderende maatschappij. De huidige maatschappij vraagt om andere leerlingen, om ander onderwijs. Kernbegrippen zullen zijn: leren leren, samen leren, samenwerken, samen werken, zelfstandig werken. Dit vraagt om een andere inrichting van het gebouw, om andere materialen, om een actieve leerhouding van de kinderen, om een andere rol van de leerkracht en om inzet van middelen die het mogelijk maakt kennisbronnen, ook op afstand, aan te boren. Het is dan ook niet voor niets dan in Op Wier ICT een belangrijke plaats in zal nemen. ICT als hulpmiddel om doelen te bereiken. 14 november 2006 heeft het team haar ideeën over ICT in het onderwijs voor de komende 5 jaar vastgelegd. In dit document willen we onze ideeën toelichten en vertalen naar de praktijk. Allereerst schetsen we een beeld van onze visie op onderwijs, van benodigde kennis en vaardigheden van leerlingen en leerkrachten, van de educatieve software en van de infrastructuur. Vervolgens geven we aan welke doelen wij op korte èn langere termijn willen bereiken. Tot slot geeft dit document zicht op planning van activiteiten en praktische uitwerking op groepsniveau. In de bijlage vindt u de doorgaande leerlijn en een toelichting op de toepassingen.
3
Hoofdstuk 1
4 IN BALANS
Om doelen te kunnen bereiken moeten de volgende aspecten in balans zijn: • Visie op onderwijs • Educatieve software en content • Kennis en vaardigheden • Infrastructuur 1.1
Visie op onderwijs
Het team van Op Wier heeft tijdens een studiedag haar gedeelde visie op onderwijs bepaald en vastgelegd. Deze visie is de kapstok, de toetssteen voor alle beslissingen die genomen worden. De activiteiten, middelen en opbrengsten zullen het zichtbare resultaat zijn van de volgende uitgangspunten zoals door het team verwoord: Wij vinden dat • Kinderen prima in staat zijn om informatie te zoeken op internet, maar wij moeten ze leren om te gaan met minder geschikte informatie; • We de kinderen moeten stimuleren om meer na te denken over hoe ze ( willen) leren; • Er meer structuur moet komen in het gebruik van ICT / internet in de lessen; • Ons onderwijs aantrekkelijker gemaakt kan worden door het gebruik van internet; • ICT geïntegreerd moet worden binnen projecten; • Wij in ons onderwijs meer gebruik moeten gaan maken van online-materiaal; • Het noodzakelijk is om alle gegevens van ( zorg) leerlingen bij te houden in de computer; • Kinderen in eigen tempo moeten kunnen leren en werken, ook op de computer; • Het hebben van ICT-vaardigheden essentieel is in deze maatschappij. Wij willen dit aanbieden in een doorgaande lijn; • Kinderen moeten kunnen oefenen met specifieke software of websites; • Kinderen veel sneller dan volwassenen doorhebben hoe de digitale wereld werkt en dat we daar gebruik van moeten maken; • De snelle ontwikkelingen het mogelijk maken dat kinderen continue het internet kunnen raadplegen; • E-mail, chat, video-conferencing en / of internettelefonie educatief gebruikt kunnen worden
1.2
Software
De aanwezige software biedt de kinderen de gelegenheid om: • ICT-vaardigheden aan te leren • Methodengebonden lesstof in te oefenen • Extra te oefenen na toetsing ( remediërend) • Toetsen digitaal te maken • Leerstof op maat leerkracht -onafhankelijk aangeboden te krijgen
4
Een overzicht van de aanwezige software
Programma’s Word Powerpoint Excel Publisher Paint Toppie Bas gaat digitaal Bas telt mee Schatkist met de muis Ik leer serie Leesladder ( met CD-rom) Veilig leren lezen Flitskikker Woordentotaal Rekensom Tafeltotaal Taalfanfare Word4kids Type4kids Web4kids ActivPrimary Geluidenboek Wijzer door de wereld 3x Lekker weertje serie Koekeloere
Netwerk Stand Groep Versie alone 1/2 x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
Woorden in Beeld Geobas
1.3
Groep 3/4 x
Groep 5/6 x x
x
x
x x x x x x x x x x
Groep 7/8 x x x x x
RT
x x
x
x x
x x x x
x x x x
x
x x x x
x x
x
x x
Kennis en Vaardigheden
De volgende vaardigheden worden in een doorgaande lijn aangeboden: 1.3.1 Groep 1/2 : • Omgaan met muis ( aanwijzen, klikken, dubbelklikken en slepen) • Omgaan met het toetsenbord (letters typen, entertoets, backspace als gummetje) • Programma’s leren opstarten en afsluiten vanaf het kinderbureaublad • CD-rom op kunnen starten 5
•
Tekengereedschap van en op het Activboard gebruiken
1.3.2 Groep 3/.4: • Inloggen en afmelden op het netwerk • Toetsenbordvaardigheid ( letters, hoofdletters, functietoetsen) • Basisvaardigheid Word ( eenvoudige tekst kunnen maken) • De softwarepakketten van de groep kunnen gebruiken • Internetpagina’s kunnen zoeken, openen en afsluiten • Activboard bedienen met de digitale pen 1.3.3 Groep 5/6: • Besturingsprogramma kunnen gebruiken • Tekst typen en illustreren in Word • Teksten opmaken • Spelling en grammaticacontrole Word • Tekenen in Paint • Fotomontages in Paint • Eenvoudig bestandsbeheer in het netwerk ( eigen mappen op de server ) • Zelfstandig starten en stoppen van educatieve programma’s • E-mail versturen en ontvangen • E-mail versturen en ontvangen met bijlage • Verkennen van internet • Een aantal zoekmachines kunnen gebruiken • Zoekopdrachten op het Activboard uit kunnen voeren 1.3.4 Groep 7/8: • Illustraties maken en bewerken • Eenvoudige PowerPoint opzetten en presenteren via het Activboard • PowerPoint presentatie met animaties maken • Informatie bronnen gebruiken • • Onderhouden van E-mail contacten • Een weblog of website op kunnnen zetten • Eenvoudig gebruik van Excel • Een digitale camera bedienen en foto’s in de computer zetten • Omgaan met een fotobewerkingsprogramma ( vb. Picasa) • Kritisch en veilig omgaan met internet • Praatplaten maken op het Activboard
6
1.3.5 De leerkrachten De leerkrachten beheersen minimaal de onderstaande vaardigheden en kunnen deze toepassen: Gebruik van het Windowsbesturingssysteem: Computers starten en op de juiste wijze weer afsluiten Mappen maken, verwijderen, naam wijzigen of verplaatsen Bestanden opzoeken Bestanden verplaatsen, verwijderen of kopieëren Tekstverwerken met Word Het programma starten en afsluiten Tekst typen, bewaren, printen Tekst zoeken en vervangen Tekst centreren en uitlijnen Tabellen en kolommen maken Afbeeldingen toevoegen Knippen en plakken Spelling controle gebruiken
E-mailen: Een bericht verzenden Een bestand als bijlage meezenden Ontvangen berichten openen, beantwoorden, doorsturen, archiveren Internetgebruik: Zoekmachines gebruiken Bestanden downloaden Surfen over internet Favorieten bewaren Informatie printen Gebruik van digitaal schoolbord: het Activboard Het bord en de software kunnen bedienen met de digitale pen Afbeeldingen, geluiden en achtergronden gebruiken Lessen maken , bewaren en opnieuw gebruiken Lessen vanaf internet importeren Zelf geluiden opnemen en zelf gemaakte foto’s in voegen Leerlingen actief bij het werken met het bord betrekken Kunnen werken met alle digitale gereedschappen
Overig: De software, die in de groep gebruikt wordt, kennen Het leerkrachtendeel leren gebruiken De software integreren in het onderwijsaanbod Gegevens in kunnen voeren in een LVS ( bv. toetsresultaten)
7
1.3.6 Toepassing van kennis en vaardigheden De leerkrachten zullen in staat moeten zijn om het ICT gebruik dagelijks in te passen in het onderwijs. De vaardigheden die de kinderen leren beheersen, zullen toegepast moeten kunnen worden. Dit vraagt om doelbewuste inzet van de ICT- middelen. t.a.v. het didactisch ICT-gebruik: • • • • • • • • •
Ik kan ICT zo inzetten dat het de motivatie van de kinderen om te leren verhoogd Ik kan leerlingen begeleiding geven bij educatieve programma’s Ik kan leerlingen begeleiding geven bij e-mailen Ik kan leerlingen begeleiden bij het vinden en beoordelen van informatie op internet Ik weet welke educatieve programma’s er voor mijn onderwijs beschikbaar zijn Ik kan rekening houden bij het geven van computeropdrachten met verschillen in niveau, interesse en tempo van de leerlingen Ik kan remediërende software inzetten Ik kan de software van het Activboard op interactieve wijze gebruiken Ik kan de mogelijkheden van internet in combinatie met het Activboard tijdens de lessen gebruiken
t.a.v. organisatorisch ICT-gebruik • • • •
Ik kan de tijd dat leerlingen gebruik maken van ICT optimaal organiseren door bv. een rooster of roulatiesysteem Ik ken de regels die op school gelden bij computergebruik, ik zie er op toe dat de leerlingen zich aan houden en pas ze zelf ook toe Ik kan ICT-gebruik structureel inpassen in mijn les- en activiteitenplanning Ik kan het zo organiseren dat kinderen het Activboard kunnen gebruiken
t.a.v. ICT gebruik t.b.v.lesvoorbereidng • • • • • • • •
Ik kan internetpagina’s vinden met relevante informatie voor mijn onderwijs Ik kan werkbladen maken voor de leerlingen op de computer Ik kan presentaties maken op de computer voor uitleg aan de leerlingen Ik kan plaatjes van internet kopiëren en plakken in een zelfgemaakt instructieblad Ik kan groepen aanmaken bij een programma Ik kan leerling gegevens invoeren in een LVS Ik kan software, websites beoordelen op bruikbaarheid voor mijn lessen. Ik kan opdrachten,materialen, bronnen klaaszetten op het netwerk
t.a.v. ICT gebruik algemeen: • Ik kan een fotopresentatie van een excusie / schoolreis/schoolkamp etc. via de computer laten zien • Ik kan informatie op internet zoeken voor mijn eigen professionalisering • Ik kan notulen van vergaderingen verwerken in Word • Ik kan gebruik maken van e-mail 8
• • 1.4
Ik kan gebruik maken van een adressenboek bij e-mail Ik kan mijn documenten via mappen en submappen gestructureerd opbergen op de computer ICT infrastructuur
Het huidige gebouw beschikt sinds oktober 2006 over een sterk netwerk van 23 computers, die als volgt verdeeld zijn: groep 1/2 groep 3/4 groep 5/6 groep 7/8
2 computers op het netwerk, 1 stand alone 2 computers op het netwerk , 1 stand alone 3 computers op het netwerk 4 computers op het netwerk
in de hal
6 computers op het netwerk, 1 stand alone
in de lerarenkamer
1 computer op het netwerk, 1 stand alone
in de directiekamer
1 computer / 2 laptops op het netwerk
Alle netwerkcomputers draaien onder XP pro. In groep 5/6 is een beamer en Activboard geplaats ( + laptop) in vaste opstelling
9
Hoofdstuk 2 DOELEN 2.1
Doelen op korte termijn
De visie op onderwijs zoals hierboven beschreven, geeft aan op welke wijze het team ICT een plek wil geven in het onderwijs op de nieuwe basisschool. De doelen die men wil bereiken zijn verdeeld in doelen op korte termijn, te realiseren in de jaren 2007 en 2008, en doelen op langere termijn, te realiseren in 2009 en 2010. De volgende doelen wil het team op korte termijn bereikt hebben: • Tijdens de lessen gaan we gebruik maken van beeldmateriaal via internet • We gaan remediërende software/ websites gebruiken voor de zorgleerlingen • We gaan een lijst aanleggen van links naar bruikbare educatieve site en die delen we met elkaar • We gaan het gebruik van internet / ICT inpassen in het klassenmanagement • We gaan thuis gebruik maken van de schoolserver via inloggen • We hanteren een internetprotocol waarin regels en afspraken met het team en de leerlingen zijn vastgelegd • We hanteren een doorgaande lijn ICT-vaardigheden waarin de minimale vaardigheden zijn vastgelegd • De computers worden gedurende de hele dag gebruikt, ook tijdens instructiemomenten • De leerkrachten werken blijvend aan de eigen ICT-vaardigheden 2.2
Doelen op lange termijn
Voor de langere termijn zijn de volgende doelen opgesteld: • Alle leerlingen hebben een online portfolio • Door middel van videocommunicatie via internet betrekken we kinderen die thuis of in het ziekenhuis zijn bij ons onderwijs • Leerlingen kunnen met hun leerkrachten e-mailen over hun leerproces • Leerlingen maken zelf audio –en videomateriaal ( podcasts) om op internet te publiceren • Kinderen werken zelfstandig met een webcam • We dragen onze kennis en kunde uit naar andere scholen • Leerlingen communiceren onderling over een groepsproject via een online leeromgeving / e-mailprogramma / chat
10
Hoofdstuk 3 PRAKTISCHE UITWERKING 3.1
Groep 1/2
De kinderen en leerkracht krijgen 1x instructie over het kinderbureaublad buiten de groep via het Activboard van de ICTer. De leerkracht begeleidt de kinderen daarna in tweetallen in de computerhoek in de groep. Het leren omgaan met muis en toetsenbord leren de kinderen mbv het programma Toppie. Computerwerk maakt deel uit van het arbeid naar keuzewerk via het planbord.
3.2
Groep 3/4
De kinderen en leerkracht krijgen 1x instructie over het inloggen op het netwerk en het gebruik van het kinderbureaublad via het Activboard van de ICTer. De afspraken staat ook op een regelkaart die bij alle computers te vinden is. De basisvaardigheden voor het toetsenbord en het leren werken met Word worden aangeleerd mbv het programma Type4kids en Word4kids o.b.v. de ICTer 1x per week 20 minuten. Toepassen van het geleerde vindt plaats tijdens het werken aan de dagtaak (verhaal/gedicht/stukje voor de website/schoolkrant/vervangende taalopdracht). Als groep krijgen de kinderen instructie van de ICTer over het opslaan en oproepen van gemaakt werk op het netwerk, in een eigen map. De voor de groep beschikbare softwarepakketten worden ingezet tijdens het werken aan de dagtaak. 3.3
Groep 5/6
De kinderen en leerkracht krijgen 1x instructie over het inloggen op het netwerk en het gebruik van het kinderbureaublad via het Activboard van de ICTer. De afspraken staat ook op een regelkaart die bij alle computers te vinden is. De kinderen vervolgen het programma Type4kids en Word4kids indien nodig. Web4kids wordt ingezet tbv het leren werken met e-mail en internet. Het toepassen vindt vooral plaats door het maken van werkstukken. De basisbeginselen voor Powerpoint worden aangeboden middels instructielessen door de ICTer. De kinderen kunnen mbv opdrachtkaarten het geleerde inoefenen tijden het werken aan de weektaak. De instructielessen vinden 1x per week plaats gedurende 20 minuten bij het Activboard. 3.4
Groep 7/8
De kinderen en leerkracht krijgen 1x instructie over het inloggen op het netwerk en het gebruik van het kinderbureaublad via het Activboard van de ICTer. De afspraken staat ook op een regelkaart die bij alle computers te vinden is. Volgens een van te voren afgesproken planning krijgen de kinderen instructieles van de ICTer via het ActivBoard. Kinderen kunnen daarnaast intekenen in op de keuzelessen. Het aanbod wordt met de kinderen samen bepaald. Te denken valt aan: het zelf maken van een webkwestie, een weblog
11
maken, een website bouwen, ideeén voor het Activboard uitwerken, games maken voor andere groepen, meedoen aan actueel aanbod van Kennisnet ICTop school Daarna maken de kinderen in tweetallen een keuze uit aangeboden toepassingsactiviteiten. Deze toepassingsactiviteiten worden verwerkt in de weektaak. Vaste onderdelen voor en met de hele groep zijn: veilig internetten, het gebruik van zoekmachines. 3.5
Organisatie
De computers worden direct aan het begin van de dag aangezet door steeds 2 andere kinderen. In groep 1/2 door de leerkracht. De computers in de hal idem door de 2 kinderen uit de bovenbouw die aan de beurt zijn. Indien nodig zal er een rooster gemaakt worden voor het gebruik van de PC’s in de hal. Bij gymtijd worden de computers die ongebruikt staan door andere groepen benut. De instructielessen worden ingepland op donderdagen. Er wordt een kaartenbak met toepassingactiviteiten gemaakt Er wordt een kaartenbak met zelfstandig te maken vaardigheidskaarten gemaakt Het werken aan de kaarten en andere PC activiteiten wordt ingepland in het rooster en op de dag/weektaak. In groep 1/2 wordt het gebruik van de computer geregeld via het planbord. Aan het einde van de dag sluiten de kinderen de computers ook weer af.
12
Hoofdstuk 4 PLANNING PER GROEP In de jaarplanning zijn momenten ingeroosterd voor instructie en oefening o.l.v. de ICTcoördinator.Bij alle activiteiten zal het Activboard betrokken worden Toepassingen vinden plaats tijdens alle reguliere lessen zonder begeleiding van de ICTcoördinator.
4.1
Groep 1/2
Instructie en oefenen van ICTvaardigheden
activiteit Internet
Drawing for children / Paint
Activboard Toepassing van ICT in het onderwijs
Schatkist met de muis Bas gaat digitaal Bas telt mee Toppie Klankie Ik-serie Opdrachten bij internet Opdrachten bij Paint Cito toetsing ( ?)
omschrijving geschikte links: zie www.spelletjesplein.nl (instructie / al doende leren / coöperatief leren) www.kennisnet.nl groep 1/2 tevens aandacht voor veilig internetten in tweetallen Leren omgaan met muis en tools vrije opdracht tekenen, kleuren en evt letters & cijfers in tweetallen Als Paint maar dan met de Primary software vast onderdeel bij rouleren werkles / zelfstandig werken/arbeid naar keuze per groepje van 4 leerlingen
Leerlingen maken Cito toetsen Taal, Ordenen, Ruimte en Tijd via de computer individueel tijdens werkles / zelfstandig werken
planning 1x per 2 weken: 30 min.
2x per jaar: 30 min.
1 x per maand Structureel 3 x per week : 30 min.
2 x per jaar: 30 min.
13
4.2
Groep 3-4
activiteit
omschrijving / organisatie
Internet
geschikte links.: zie www.spelletjesplein.nl 1x per 2 weken - 30 www.kennisnet.nl min + themasites n.a.v. bovenschoolse bijeenkomsten (instructie / al doende leren / coöperatief leren / afspraken veilig internetten) gr 4 :kennismaken met zoeken op Internet met DaVindi , meester Sipke, netwijs in tweetallen Het bord kunnen gebruiken met de digitale 1x per maand pen ( doorzoeken onder de knoppen)
instructie en oefening van ICTvaardigheden
Activboard
toepassing van ICT binnen het onderwijs
planning
Word
kennismaking met het programma (instructie) eenvoudige opdracht: taalopdracht, gedichtje, uitnodiging, ……. in tweetallen
2x per jaar - 30 min
Veilig Leren Lezen Estafette Ambrasoft schoolpakket Opdrachten met Internet en Word
oefening/training van vaardigheden taal/lezen/rekenen in tweetallen ( in de hal of in de klas) én vast onderdeel van zelfstandig werken in de klas
wekelijks - 30 min.
Leesladder
individueel remediërend, alleen voor betreffende zorgleerlingen in te plannen binnen het lesprogramma en/of binnen het zelfstandig werken in de klas
structureel / wekelijks 30 min
14
4.3
Groep 5-6
activiteit
omschrijving / organisatie
planning
Internet
geschikte linken o.a.: www.kennisnet.nl www.spelletjesplein.nl www.kinderpleinen.nl www.teleblik.nl
1x per 2 weken 30 min
instructie en oefening van ICTvaardigheden
+ themasites n.a.v. bovenschoolse themabijeenkomsten
Activboard
toepassing van ICT binnen het onderwijs
zoeken op Internet met DaVindi, meester Sipke, Netwijs naar informatie voor spreekbeurt, boekbepreking of werkstukje afspraken veilig internetten : internetprotocol in tweetallen Zoekopdrachten op het bord uitkunnen voeren (gerichte opdrachten met plaatjesboek en achtergronden, spelletjes kunnen vinden in de Primary software)
wekelijks
Word
module Word4kids van de 4 kids-serie zelfstandig doorwerken
3 lessen a 45 min
E-mail
Outlook Express -module 'E-mail voor kinderen' (ICT Delta ?) zelfstandig doorwerken In de hal met de 6 pc's naar elkaar mailen
3 lessen a 45 min
Estafette Ambrasoft schoolpakket 6 gr 6 : topografie
oefening/training van vaardigheden taal/lezen/rekenen in tweetallen in de hal én vast onderdeel van zelfstandig werken in de klas
wekelijks - 30 min.
Opdrachten met Internet
Zonodig de module Web4kids zelfstandig doorwerken gebruik van geschikte selectie digilessen , webkwesties (er zijn ruim 150 lessen beschikbaar waarvan de onderwerpen voornamelijk binnen
structureel / wekelijks 30 min
15
Opdrachten met Word
wereldoriëntatie liggen), lesideeën uit COS, vakkenwijzerpagina etc. als vast onderdeel van zelfstandig werken in de klas verwerken van digilessen, taalopdracht, affiche, uitnodiging, gedichtje...
Opdrachten met E-mail
Opdrachten met het Activboard
Maatwerk rekenen ( optie)
E-mail project met kinderen groep 5/6 van andere (L&E) school. In de klas via groeps-Emailadres of individueel via hotmail accounts Kinderen mogen in tweetallen ( na instructie!) oefenen in het maken van praatplaten voor de onderbouw. Dit kan een opdracht zijn in de weektaak.
wekelijks
individueel remediërend, alleen voor betreffende zorgleerlingen in te plannen binnen het lesprogramma en/of binnen het zelfstandig werken in de klas
16
4.4
Groep 7-8 activiteit
omschrijving / organisatie
planning
Word4 kids of module 'Word-vervolg voor kinderen' (ICT Delta) zelfstandig doorwerken in tweetallen
3 lessen a 45 min
Paint
basisvaardigheden • een figuren invoegen (kopiëren-plakken) van internet of vanuit een andere applicatie • een printscreen maken en plakken in paint • een afbeelding bewerken (bijsnijden, bewerken kleur en vorm, tekst toevoegen) • een afbeelding opslaan in tweetallen
1 les a 45 min
Powerpoint
module 'Powerpoint voor kinderen' (ICT Delta ?) zelfstandig doorwerken Kaarten uit de serie : presenteren is leren ICT lokaal / in tweetallen
3 lessen a 45 min
Excel
module 'Excel voor kinderen' (ICT Delta?) zelfstandig doorwerken ICT lokaal / in tweetallen
3 lessen a 45 min
Internet Explorer : Veilig Internetten
lespakket 'diploma Veilig internetten', gratis te downloaden vanaf de website www.ictopschool.net met de groep of in tweetallen waar mogeljk
10 lessen van 30 min (jan/ mrt) examen : apr/mei
Ambrasoft schoolpakket 6
oefening/training van vaardigheden taal/lezen/rekenen ICT lokaal / in tweetallen én vast onderdeel van zelfstandig werken in de klas
wekelijks - 30 min.
gebruik van geschikte selectie digilessen / webkwestie(thema-lessen) als vast onderdeel van zelfstandig werken in de klas
structureel wekelijks 30 min
instructie en oefening van Word ICTvaardigheden
Topografie (?)
Opdrachten met Internet :
zoeken op Internet met bv.DaVindi of andere zoekmachines naar informatie voor spreekbeurt, 17
boekbespreking of werkstuk Eigen favorietenmap beheren in Internet Explorer in tweetallen
toepassing van ICT binnen het onderwijs
mrt / juni Meedoen met deJeugdkrakerscompetitie: een landelijke zoekwedstrijd op internet. Met de hele groep.
Opdrachten met Word
Leerlingen gebruiken Word voor verwerking van spreekbeurt, boekbespreking of werkstuk. Ze maken daarbij gebruik van het kopiëren en bewerken van informatie en afbeeldingen van internet naar Word. Ze beheren ieder hun eigen map ('portfolio') op de server
Opdrachten met Powerpoint
De leerlingen van groep 8 gebruiken Powerpoint voor de presentatie van spreekbeurt, boekbespreking of werkstuk.
Opdrachten met Email
E-mail project met kinderen uit een Engelstalig land (tevens in het kader van het onderwijs in Engelse taal) In de klas via groeps-E-mailadres of individueel via hotmail-accounts
Opdrachten met het Activboard
Kinderen gebruiken het Activboard bij presentaties van powerpoint, spreekbeurt of werkstuk.
Remediërende software
individueel remediërend, alleen voor betreffende zorgleerlingen in te plannen binnen het lesprogramma en/of binnen het zelfstandig werken in de klas
18
BIJLAGE 1
Leerlijnen ICT basisonderwijs (Deze leerlijn is afkomstig uit Belgie en heb ik al eens in uitgebreidere vorm aan alle scholen doorgespeeld) In dit plan zijn de ICT basisvaardigheden ondergebracht in 6 deelgebieden en uitgezet per bouw van het basisonderwijs. Tevens is hierbij aangegeven welke lesmaterialen c.q. activiteiten hieraan verbonden kunnen worden. In de bijlage is per leerdoel de doorgaande lijn zichtbaar gemaakt over de verschillende leerjaren van het basisonderwijs.
Groep 1-2 LEERGEBIED
LEERDOELEN
Bekend zijn met de begrippen pc, beeldscherm, toetsenbord, muis, printer De computer aanzetten De muispijl gericht bewegen over het scherm, selectief aanwijzen en aanklikken met de muis Kennismaken met dubbelklikken en slepen met de muis Kennismaken met de scrolfunctie van de muis (indien van toepassing) Weten dat de muiscursor (blinker) verschillende vormen kan aannemen die verbonden zijn aan bepaalde handelingen Kennismaken met het toetsenbord: letters, cijfers, spatiebalk, enter, pijltjestoetsen Besturings Een programma starten via een snelkoppeling op het bureaublad systeem Een venster vergroten, verkleinen, minimaliseren en sluiten Hanteren van verticale en diagonale schuifbalken Een printopdracht geven via het aanklikken van een pictogram Applicaties Kennismaken met gebruik van een tekenprogramma, bijv. Paint Informatie Navigeren en zoeken binnen educatieve software of internetbrowser via grafische verwerken elementen (pictogrammen, hyperlinks) Apparatuur en programmatuur met zorg hanteren. Attitudes De bedienings- en veiligheidsvoorschriften respecteren Aandacht voor ergonomische aspecten (zithouding, afstand tot het scherm ...) Bewust omgaan met ongewenste inhoud bij gebruik van internet Computer bedienen
TOEPASSING 1/2 1/2 1/2/4 1/2/4 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 1/2 4 1/2
1/2 1/2 2/8
19
Groep 3-4 De begrippen pc, beeldscherm, toetsenbord, muis, printer actief gebruiken Dubbelklikken en slepen met de muis Scrolfunctie van de muis hanteren (indien van toepassing) Het toetsenbord hanteren Escapetoets, invoertoets (Enter), terugkeertoets (Back) en wistoets (Delete) hanteren Kennismaken met toetsen voor specifieke tekens en functies zoals wisseltoets(Shift), vergrendeltoetsen (Caps-lock en Num-lock), vorige pagina (Page up), volgende pagina (Page down), Het numeriek toetsenblok gebruiken Cd-romschijf hanteren (plaatsen en uitnemen) De computer afsluiten Windows correct afsluiten Besturings systeem Een venster verplaatsen d.m.v. slepen Kennismaken met het hanteren van een menusysteem en van dialoogvensters Applicaties Het gebruik van de help-functie binnen een toepassing Word - kennismaking (zie toelichting) Kennismaken met het navigeren en zoeken via teksthyperlinks (bijv. bij een Informatie website) verwerken Communicatie Outlook Express - kennismaking (zie toelichting) Beseffen dat ICT mogelijkheden en beperkingen heeft. Attitudes Bewust omgaan met risico's van malware (m.n. pop-ups en virussen) bij gebruik van internet Computer bedienen
1/2/3 1/2/3 1/2/3
1/2/3 1/2/3
1/2/3 1/2/3 1/3
1/2/3 1/2/3 1/2/3 1/2/3 1/2 5 1/2/3/6 7
1/2 2/3/8
20
Groep 5-6 LEERGEBIED
Computer bedienen
Besturings systeem
Applicaties
Informatie verwerken
Communicatie Attitudes
LEERDOELEN Verschillende vormen van de muiscursor kunnen verbinden met de handeling die kan worden uitgevoerd. Gebruik van de rechtermuisknop Hanteren van toetsen voor specifieke tekens en functies : Shift, Tab, Caps-lock, Num-lock, Alt, AltGr, Ctrl, Home, End, Page up, Page down Navigeren door het startmenu met de muis om een programma of document op te starten Kennismaken met het opslaan, opzoeken en openen van een programma of document in de mappenstructuur van 'Deze Computer' of 'Windows Verkenner' Kennismaken met het overzetten van bestanden op CD, memorystick of andere databron naar harde schijf en omgekeerd binnen een programma, 'Deze Computer' of 'Windows Verkenner' Het snelmenu hanteren (dmv rechts klikken) De klembordfunctie kennen Het hanteren van een menusysteem en van dialoogvensters Het gebruik van de help-functie binnen een toepassing Word - basisvaardigheden (zie toelichting) Een website-adres (URL) invoeren Zoeken op het internet via een zoekmachine Gebruik van de map Favorieten : linken openen en opslaan Navigeren en zoeken via alfabetisch register , vanuit tijdslijn of kaart Informatie (tekst of figuur) selectief overnemen (kopiëren-plakken) en afdrukken Een digitaal naslagwerk (o.a. encyclopedie) raadplegen Outlook Express - basisvaardigheden (zie toelichting) Bewust omgaan met eigen taalgebruik Bewust omgaan met ongewenste inhoud bij gebruik van internet, MSN-vormen en E-mail Bewust omgaan met risico's van malware (virussen, spam etc), met name bij gebruik van internet en E-mail
TOEPASSING 1 / 2 / 3 / 11 1 / 2 / 3 / 11 1 / 2 / 3 / 11 1/2/3 1 / 3 / 10 / 11 3 / 11
1 / 2 / 3 / 11 3 / 10 / 11 1 / 2 / 3 / 10 / 11 1 / 2 / 11 3 / 11 2 / 3 / 15 2 / 3 / 15 2 / 3 / 15 1 / 2 / 15 2 / 3 / 11
1/2 10
2 / 10 / 11 2 / 9 / 10 2 / 9 / 10
21
Groep 7-8 Besturings Een programma of document kunnen opslaan, opzoeken en openen in de systeem mappenstructuur van 'Deze Computer' of 'Windows Verkenner' Bestanden kunnen overzetten van diskette, CD, memorystick of andere databron naar harde schijf en omgekeerd binnen een programma, 'Deze Computer' of 'Windows Verkenner' Applicaties Paint - vervolg (zie toelichting) Word - vervolg (zie toelichting) Powerpoint - basisvaardigheden (zie toelichting) Excel - basisvaardigheden (zie toelichting) Informatie Webadressen opnemen en ordenen in een persoonlijke favorietenmap verwerken Informatie (tekst of figuur) selectief overnemen (kopiëren-plakken) in een andere applicatie (Word, Powerpoint, Paint) en bewerken Informatie ordenen, rubriceren, classificeren ... Bewust omgaan met het delen en downloaden van bestanden Attitudes Respect voor (de intellectuele eigendom en privacy van) anderen
1 / 3 / 12 / 13 / 14 1 / 3 / 12 / 13 / 14
3/4 3 / 12 3 / 13 3 / 14 2 / 3 / 15
2 / 3 / 4 / 12 /13 / 14 1 / 2 / 15 8 8
22
Toelichting toepassingen Deze lijst is gebaseerd op de toepassingen en leermiddelen die in de jaarplanning genoemd zijn.. Natuurlijk is deze lijst niet compleet en zullen er steeds aanpassingen nodig en mogelijk zijn. 1.
werken met (educatieve) software algemeen (instructie / al doende leren / samen leren)
2.
werken met Internet Explorer algemeen (instructie / al doende leren / coöperatief leren) geschikte startpagina : www.kennisnet.nl (=incl zoekmachine davindi)
3.
4 Kids serie ( Type,Word, Web)
4.
Programma Paint (standaard onderdeel van Windows bureau-accessoires)
5.
Programma Word - eenvoudige opdracht: taalopdracht, affiche, uitnodiging, gedichtje...
6.
materialen van ICT Delta ( o.v.b.) of downloads van internet
7.
instructie en oefenen E-mail volgens 3 stappencyclus: E-mail verzenden/ontvangen lezen - beantwoorden
8.
op schoolniveau het internetprotocol invoeren wat bovenschools afgesproken is. Bronnen: • boekje 'Slim en Safe internetten' - Bamber Delver - uitg. It's4 kids • Diploma Veilig Internetten • www.kennisnet.nl > veilig internetten
9.
lespakket 'diploma Veilig internetten' ( Kennisnet)
10. MS Outlook Express - module E-mail voor kinderen - ICT Delta ( ovb) 11. MS Word - module Word4kids- ICT Delta ( ovb) 12. MS Word - module Word vervolg - ICT Delta (ovb) 13. MS Powerpoint - module Powerpoint voor kinderen - ICT Delta (ovb) 14. MS Excel - module Excel voor kinderen - ICT Delta (ovb) 15. Digilessen / Webkwesties (=opdrachten via internet over een bepaald onderwerp of thema) Er zijn enorm veel lessen beschikbaar waarvan de onderwerpen voornamelijk binnen wereldoriëntatie liggen. Ook de jeugdkrakerscompetitie wordt een vast onderdeel van het programma voor de bovenbouw.
23