Voorpublicatie uit
Hou(d)vast om vandaag je geloof te belijden
Hou(d)vast verschijnt in augustus 2015 omvang ca. 160 pag. prijs € 14,90 Uitgeverij Jes! - Zoetermeer
Inhoud voorpublicatie Inhoudsopgave Hou(d)vast 3 God of het lot? 5 Over Gods voorzienigheid Verantwoording methode 11 Handleiding bij ‘God of het lot?’ 14
opmk-Hou(d)vast.indd 1
18-05-15 16:44
Bij de productie van dit boek is gebruikgemaakt van papier dat het keurmerk Forest Stewardship Council® (FSC®) draagt. Bij dit papier is het zeker dat de productie niet tot bosvernietiging heeft geleid. Ook is het papier 100% chloor- en zwavelvrij gebleekt.
Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Boekencentrum Uitgevers en de HGJB. Kijk voor meer informatie op www.jesvoorjou.nl Ontwerp omslag: Artisty Lay-out en dtp binnenwerk: Gerard de Groot ISBN 978 90 239 2863 8 NUR 707 © 2015 Uitgeverij Jes! – Zoetermeer Alle rechten voorbehouden
opmk-Hou(d)vast.indd 2
18-05-15 16:44
Inhoudsopgave Hou(d)vast God de Vader 1. Meer dan feitenkennis over God leren kennen
ds. A.A. Kunz
2. De wereld is van God over de schepping
ds. A.A. Kunz
3. God of het lot? over Gods voorzienigheid
ds. A.J. Mouw
4. Genieten van de Bijbel over de Bijbel 5. Verbonden met God en elkaar over het verbond en de doop
ds. G.C. Vreugdenhil ds. B.J.D. van Vreeswijk
6. Hoe groot is jouw God? over geloof en twijfel
ds. T.C. Verhoef
7. Brandstof voor een christen over het gebed
ds. M. Klaassen
8. Wie is Jezus? over Jezus – God en mens
ds. M. Klaassen
9. Wat heb ik nú aan Pasen? over de opstanding
ds. E.J. Terpstra
10. Hij heeft het goedgemaakt over de verzoening 11. Is zonde echt zo erg? over zonde
ds. B.J.D. van Vreeswijk ds. W.C. Polinder
- HO U (D)V A S T-
God de Zoon
3
opmk-Hou(d)vast.indd 3
18-05-15 16:44
12. Christus als Gastheer over het Heilig Avondmaal 13. Gedreven door Zijn liefde over discipelschap 14. Respect voor God over wederkomst en oordeel
ds. R.F. de Wit ds. W.C. Polinder
ds. E.J. Terpstra
God de Heilige Geest 15. ‘Het ging in mij geloven’ over wedergeboorte en bekering 16. Verlangen naar meer over de vrucht van de Geest 17. Gaven om te dienen over gaven van de Geest
ds. T.C. Verhoef dhr. H. van Wijngaarden ds. G.C. Vreugdenhil
18. Waar voel je je thuis? over de gemeente
ds. B.E. Weerd
19. Hoop vinden en uitdelen over getuigen van je geloof
ds. A.J. Mouw
20. Een deur opengezet over het Koninkrijk van God
ds. R.F. de Wit
21. Waar heb je de kerk voor nodig? over de kerk en uitverkiezing
ds. B.E. Weerd dhr. H. van Wijngaarden
- HO U (D)V A S T-
22. Wat is daarop je antwoord? over belijdenis doen
4
opmk-Hou(d)vast.indd 4
18-05-15 16:44
God of het lot? over Gods voorzienigheid Aanvechtbaar Een aantal jaren geleden werd aan christelijke jongeren de volgende stelling voorgelegd: ‘Door het lijden in deze wereld twijfel ik wel eens aan God.’ Hoeveel jongeren (in procenten), denk je, waren het eens met deze stelling? Het was zestig procent! Het thema ‘God en het lijden’ is dan ook een van de moeilijkste als je met elkaar wilt praten over het geloof. Je kunt er bijna niks over zeggen zonder tegelijk een misverstand op te roepen. Probeer het maar eens, bijvoorbeeld aan de hand van de volgende – aanvechtbare – oneliners. 1. God staat erbij en kijkt ernaar: kan Hij het helpen dat er zoveel misgaat in de wereld? 2. Als iemand kanker krijgt, dan heeft God dat zo gewild. 3. Sommige dingen in deze wereld gaan buiten Gods besturing om. 4. Voordat God aan de schepping begon, heeft Hij eerst het hele scenario van de wereldgeschiedenis geschreven. En nu verloopt alles precies zoals het daarin staat. 5. Als er iets ergs gebeurt in jouw leven, dan heeft dat niks met God te maken. a. Misschien vind je alle oneliners wel even aanvechtbaar. Maar als je een van de vijf zou mogen aanvechten, welke zou je dan nemen? Wat zou je ertegen inbrengen? Ken je mensen die volgens deze stelling denken? b. In welke oneliner zit volgens jou nog de meeste waarheid?
David wist wat lijden was. In Psalm 23 heeft hij het zelfs over ‘een dal vol schaduw van de dood’. Toch bracht hem dat niet tot twijfel aan God. Integendeel, hij wist: ook dán zorgt God voor mij. a. Lees Psalm 23 helemaal. Wat vind jij van wat David schrijft over Gods goedheid? Kies een woord uit de eerste kolom en combineer die met een reactie uit de tweede kolom.
- HO U (D)V A S T-
Bijbel: Psalm 23
5
opmk-Hou(d)vast.indd 5
18-05-15 16:44
o o o o o o
mooi, onbegrijpelijk, kortzichtig, herkenbaar, uitzonderlijk, ander woord: ….,
o o o o o o
het getuigt van een groot geloof. ik kan er niks mee. zo zou ik het ook willen geloven. ik begrijp het niet. ik geloof dit ook. ...
b. Welke vraag zou je aan David willen stellen over het lijden dat hij in zijn leven meemaakt? Wat zou hij daarop geantwoord kunnen hebben?
Als God bestaat, waarom is er dan zoveel lijden…? Die vraag kom je vaak tegen. Bij anderen. Maar ook bij jezelf. Toch? Want er gebeurt zoveel in deze wereld. In één klik zie je het hele wereldnieuws. Vreselijk nieuws ver weg. Of misschien ontdekte jij wel van heel dichtbij dat het leven moeilijke kanten heeft. Wie is God toch in dat hele gebeuren? Moeten we niet gewoon toegeven dat deze vraag een zwak punt aanwijst in het bijbelse verhaal? Die gedachte is soms best verleidelijk. Je ziet dingen gebeuren, en je denkt: ‘Heere God, waarom?’ Maar dat die vraag wijst op een zwak punt in het bijbelse verhaal…, dat is wat te snel geconcludeerd. Sterker nog, juist voor tijden van lijden en verdriet geeft de Bijbel heel veel. We bespreken dat met het woord ‘voorzienigheid’.
- HO U (D)V A S T-
Wat geloven we? Voorzienigheid
6
Met het woord ‘voorzienigheid’ doelen we op God die ‘voorziet’. Dat gaat dan niet over ‘iets van tevoren zien’, maar over ‘ergens in voorzien’. Ergens voor zorgen. God heeft de wereld niet alleen geschapen – ooit, vroeger – om haar vervolgens haar eigen gang te laten gaan. Nee, Hij zorgt er nog steeds voor! Hij onderhoudt. Voorzienigheid betekent dus eigenlijk gewoon: toeval bestaat niet. De Heere God heeft deze wereld in Zijn hand. Inclusief jouw leven. Van begin tot einde, in hoogte- en dieptepunten. Hij werkt naar een doel toe: de heerlijkheid van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Alles in ons leven staat in het licht van dat plan. Paulus zegt daarover in Romeinen 8: ‘Alle dingen werken mee ten goede voor hen die God
opmk-Hou(d)vast.indd 6
18-05-15 16:44
liefhebben’ (vers 28). Ja, zelfs de moeilijke dingen. Het loopt God niet uit de hand. Er gebeurt bij God niets per ongeluk. Sterker nog, Hij gaat met alles Zijn weg. Want Zijn plan voor een nieuwe hemel en een nieuwe aarde staat vast. Zó groot is Hij!
Vader Maar… heeft God alle dingen in de hand? Maakt dat van God niet een wrede of gemene God? Als Hij ook dat ene in jouw leven liet gebeuren… Begrijpelijk dat die gedachten opkomen. Zondag 9 van de Heidelbergse Catechismus (zie verderop) wijst ons hier de weg. Ja, God heeft ons hele leven in Zijn hand. Maar dat is de God die om Jezus’ wil jouw Vader wil zijn. Die God gaf Zijn eigen Zoon voor jou. Ons lijden liet God niet koud. De Heere Jezus kwam voor onze zonden én ziekten (Jes. 53). Hij kwam om de gebrokenheid in de hele schepping te helen (Rom. 8). Waarom? Uit liefde. Die God kan dus nooit wreed of gemeen zijn. Hij bleef niet op afstand. Hij is zelf gekomen! Om te vergeven en te helen.
Verantwoordelijkheid Maar als God voor alles zorgt, maakt het dan nog uit wat ik doe? Doen mijn keuzes ertoe? Dat is een spanning die je in de hele Bijbel terugvindt. Zorgt God of zorg ik voor mijn leven? En het antwoord van de Bijbel is: het is allebei waar. Ja, God zorgt. Ons hele leven is in Zijn hand. En tegelijkertijd: van Hem heb jij zelf de verantwoordelijkheid gekregen om goed te zorgen voor jouw leven en voor het leven van anderen. Gods zorg neemt onze zorg niet weg. Het is goed om hier te bedenken dat veel leed, pijn en verdriet juist ermee te maken heeft dat wij onze verantwoordelijkheid niet of nauwelijks nemen. Al het verdriet op deze wereld komt niet zomaar uit de lucht vallen. God gaf de mens verantwoordelijkheid, maar we vulden die anders in dan bedoeld (Gen. 2-3). De gevolgen merken we tot op de dag van vandaag. Hoeveel kwaad is niet het gevolg van wat wij mensen ervan maken? Denk bijvoorbeeld aan alle oorlogen die gevoerd worden, en aan de problemen die de milieuvervuiling veroorzaakt. Toch is ook dat antwoord niet helemaal sluitend. Er gebeuren genoeg dingen die buiten onze verantwoordelijkheid lijken om te gaan. Er is ook nog de macht van het kwaad, zoals die bijvoorbeeld te zien is in natuurrampen. Waarom laat God het (nog) toe dat die gebeuren? Daar zou best iets over te zeggen zijn, maar echt begrijpen zullen we dat nooit. Uiteindelijk stelt het lijden je daarom de vraag: kun jij vertrouwen? Durf je te geloven in een God die je niet begrijpt? Het belijden van Gods voorzienigheid daagt je uit: vertrouw je Vader! Je gelooft dat die
opmk-Hou(d)vast.indd 7
- HO U (D)V A S T-
Vertrouwen
7
18-05-15 16:44
goede God jouw Vader is. Hij kan en wil zorgen. Hij gaat Zijn weg met een gevallen wereld, op weg naar herstel. Vertrouw je Hem dat toe?
Uiteindelijk stelt het lijden je de vraag: kun jij vertrouwen? Durf je te geloven in een God die je niet begrijpt?
Vragen
Dat betekent niet dat je geen vragen mag stellen aan God. Job in de Bijbel vraagt, klaagt en wordt zelfs boos. Op zijn vrienden, maar ook op God. Zijn vrienden spreken er schande van. Maar Job wordt door God zelf in het gelijk gesteld (Job 42:8). Soms is het leven worstelen met de Heere God. Dat mag. Wees maar eerlijk tegen Hem. Laat je hele hart maar aan Hem zien. Hij valt echt niet om van jouw vragen. Alleen, dan moet je er ook voor openstaan dat je er soms naast zit. Dat is wat Job aan het einde belijdt. God confronteert hem: wie ben jij eigenlijk? God is God, en ik ben een mens. Daar zit een groot verschil tussen. Zou het kunnen dat Hij dingen daarom anders ziet dan wij? Omdat Hij ook méér ziet dan wij?
In de gemeente Getuigenissen nodig
- HO U (D)V A S T-
Je merkt wel: bij zo’n thema heb je getuigenissen nodig. Verhalen van mensen die veel hebben meegemaakt. En die toch getuigen: de Heere God liet mij niet los. Zo’n plek is de gemeente. Tegelijkertijd mag je daar ook samen vragen stellen. Want er zijn er ook genoeg die God juist niet zien of ervaren in het donker. Ook dat geluid mag klinken in de gemeente. Als jij twijfelt in moeilijke tijden, kun je er zeker van zijn: je bent niet de enige! Daarom is de gemeente ook de plek waar je samen bidt om – en samen zoekt naar – Gods leiding. Want Hij zorgt, zeker weten. Daarbij kom jij wel voor allerlei keuzes te staan. De levenservaring die je in de gemeente bij anderen tegenkomt, kan je daarbij helpen.
8
Om over door te praten 1. Hoe heb jij jouw gemeente ervaren in moeilijke tijden (als die er geweest zijn)? 2. Hoe zou jij er zelf voor iemand kunnen zijn die te maken heeft met lijden? Zou je dan vooral willen getuigen, of zou je samen vragen stellen? Of zou je liever gewoon met hem of haar gaan wandelen?
opmk-Hou(d)vast.indd 8
18-05-15 16:44
Hoe kan ik het uitleggen? Toch is dit thema vaak een aanleiding voor twijfel over God. Hoe kun je het zó uitleggen dat iemand de mooie kanten ervan ziet?
Troost Allereerst door gewoon maar zelf te vertellen hoe bijzonder het is. Het is bijzonder als je weet dat Iemand jouw leven in Zijn handen heeft. Je kunt een ander niet overtuigen van de voorzienigheid. Maar je kunt wel getuigen hoe dat in jouw leven werkt. Dat is wat in veel psalmen en liederen gebeurt. Persoonlijke verhalen kunnen helpen om zo’n Wat een troost groot thema klein te maken. Wat een troost als je weet: wat er ook als je weet: niets in je gebeurt, niets kan mij scheiden van leven gebeurt voor de liefde van Christus (Rom. 8:39). niets. En wat is het En wat is het bijzonder als je iemand bijzonder als je iemand hoort getuigen: zelfs in de moeilijke momenten was de Heere God erbij. hoort getuigen: zelfs
Hoop
in de moeilijke momenten was de Heere God erbij.
Dat geeft een enorm vertrouwen voor de toekomst. Iedereen zoekt naar hoop en houvast in het leven. Ook jouw ongelovige vrienden. Hoe bijzonder is het dan als je hoop hebt gekregen. Omdat God er ook in de moeilijke momenten was. Omdat je weet en gelooft dat je leven wordt gedragen. Romeinen 5 noemt in vers 3 en 4 een prachtige ‘drietrapsraket’: lijden geeft volharding, volharding geeft ondervinding, ondervinding geeft… hoop! Dat betekent: God was er toen. Dan zal Hij er ook morgen zijn. Wat er ook gebeurt. Als dat geen hoop is!
Gesprek met belijdenisgeschrift
opmk-Hou(d)vast.indd 9
- HO U (D)V A S T-
Heidelbergse Catechismus – zondag 9 Vraag 26: Wat gelooft u als u zegt: Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van hemel en de aarde? Antwoord: Dat de eeuwige Vader van onze Here Jezus Christus, die hemel en aarde, met al wat erin is, uit niets geschapen heeft en ze ook door zijn eeuwige raad en voorzienigheid nog onderhoudt en regeert, omwille van zijn Zoon Christus mijn God en mijn Vader is. Ik vertrouw daarom zo op Hem, dat ik niet twijfel of Hij zal voor mij zorgen met alles wat mijn lichaam en ziel nodig hebben, en
9
18-05-15 16:45
ook al het kwaad dat Hij mij in dit tranendal doet overkomen, voor mij ten beste keren. Immers, Hij kan dit doen als een almachtig God en wil het ook doen als een getrouw Vader.
Gespreksvragen a. Welk woord zou jij in dit antwoord als kernwoord onderstrepen? b. De catechismus belijdt God als Vader. Kun je iets met de voorzienigheid als je Hem niet als Vader kent?
Alternatief Natuurlijk is het moeilijk om te geloven in een God die álles in Zijn hand heeft. Maar stel nou even dat het niet zo was. Dat God met de moeilijke dingen niks te maken heeft. Dan blijft de vraag: waarom gebeuren die dingen dan? Het antwoord dat dan overblijft, is: toeval. Want als dingen niet worden bestuurd, dan gebeuren ze toevallig. Brengt dat je nou echt verder? Brengt het je troost en hoop als je bent overgeleverd aan het lot? Dat is juist een heel angstig leven. Want dan kan het morgen zomaar over zijn. Er is dan geen plan, geen uiteindelijk doel. Het had dus net zo goed niet gebeurd kunnen zijn… Het alternatief voor God is vaak het lot. Dat is nou niet echt geruststellend. Vragen zijn er dus altijd wel. Is een Vader bij wie je terecht kunt met je hele hart en leven dan niet ongelofelijk bijzonder?
Om over door te praten 1. Waarom zou je (kunnen) vertrouwen op een God die je niet begrijpt? Bedenk een paar redenen. 2. Als je het hebt over het probleem van het lijden, moet je het op z’n minst hebben over Gods macht, de macht van het kwaad en de verantwoordelijkheid van de mens. Waarom zou God de macht van het kwaad en de verantwoordelijkheid van de mens (als het gaat om het lijden) nog zoveel ruimte geven, denk je?
- HO U (D)V A S T-
Bijbelleesrooster
• Job 1-2 • Job 38:1-5 en 39:36-38 • Jesaja 53:1-10
• Mattheüs 6:25-34 • Romeinen 5:1-5 • Romeinen 8:18-39
10
opmk-Hou(d)vast.indd 10
18-05-15 16:45
Verantwoording methode Uitgangspunten Op grond van bezinning over belijdeniscatechese anno 2015 en onderzoek onder predikanten en belijdeniscatechisanten zijn de volgende uitgangspunten voor de methode Hou(d)vast geformuleerd: • Leidend zijn de basics van het christelijk geloof. • De leefwereld van jongeren vormt het startpunt. • Het gesprek met de gereformeerde belijdenisgeschriften is belangrijk. Het inter-generatieve leren moet een plaats krijgen (gesprek met • predikant, met elkaar en met andere gemeenteleden). • De gemeenteaspecten komen verspreid over de lessen aan de orde. • De gemeentepraktijk (leren van de praktijk) is onderdeel van de methode. Gezamenlijke bijbelstudie (samen leren bijbellezen) is essentieel. • De belijdeniscatechisant is niet per se een jongere. •
Curriculum en lesopzet
Vader, blok 2: God de Zoon, blok 3: God de Heilige Geest. Van elk blok zijn de eerste drie avonden toonaangevend. Aan de orde komen 21 thema’s die voor jongeren fundamenteel • zijn om belijdenis van het christelijk geloof te kunnen doen. • Keuze en uitwerking van thema’s vormen een combinatie van de inductieve en deductieve leermethode. De keuze van de thema’s is deductief: de kerk reikt deze thema’s aan als fundamenteel. In de uitwerking van de thema’s wordt aansluiting gezocht bij hoe dit thema in de leefwereld van de catechisant als relevant ervaren wordt of kan worden (inductief ). Aspecten van kerk- en gemeente-zijn komen vooral aan de orde als • verbijzondering bij andere thema’s. • Elke les bestaat uit: * introducerende werkvorm die de leefwereld van de catechisant als het ware voorbereidt om het thema binnen te laten (‘Dit herken ik’; ‘Dat zou ik ook wel willen weten’; ‘Dat snap ik ook niet’.) aansprekend geschreven tekst met informatie over het thema; * deze wordt door de catechisant thuis gelezen; * suggestie voor gezamenlijke bijbelstudie; * gesprek met ander gemeentelid of belijdenisgeschrift; * verbijzondering naar aspect van gemeente-zijn;
opmk-Hou(d)vast.indd 11
- HO U (D)V A S T-
• De methode biedt materiaal voor 3 x 7 avonden. Blok 1: God de
11
18-05-15 16:45
* suggesties voor verder gesprek op de catecheseavond. Elk hoofdstuk is een opzichzelfstaand geheel en kan dus los van • andere hoofdstukken en in afwijkende volgorde behandeld worden. Handleiding Bij het boek is een handleiding geschreven.1 Hierin hebben de volgende elementen een plek: • Beginsituatie jongeren: een beschrijving van hoe het thema leeft in de doelgroep. Hoe komen catechisanten met het thema in aanraking, welke ervaring hebben ze ermee en welke vragen leven erover? • Doelstelling van het hoofdstuk: korte en krachtige formulering van de doelen van het hoofdstuk. Wat willen we dat catechisanten weten, ervaren, gaan doen? Samenvatting van de hoofdpunten van het hoofdstuk dat catechi• santen thuis lezen: wat willen we in ieder geval overdragen? • Verantwoording van het gekozen bijbelgedeelte: waarom past het bijbelgedeelte goed bij het thema? Toelichting bij de gespreksvragen en werkvormen: op welke • manier is de werkvorm/vraag ingezet, hoe kun je erop doorvragen en over het thema in gesprek komen? Voor zover van toepassing (drie keer): informatie over de praktijk• avond. Hoe kun je deze avond organiseren en inhoud geven? • Alternatieve werkvormen • Liedtips In twee afzonderlijke hoofdstukken wordt extra informatie gegeven over 1. de achtergrond van de methode (verantwoording) en 2. tips voor gespreksvoering (didactisch).
Werkwijze
- HO U (D)V A S T-
• Catechisanten lezen thuis het hoofdstuk uit het boek door. Bewust
12
is ervoor gekozen om de tekst kort en aansprekend te houden, zodat dit voor niemand een bezwaar hoeft te zijn. Zo kunnen catechisanten alvast nadenken over het thema en de bijbehorende introductie-werkvorm. De • introductiewerkvorm is bedoeld om te peilen waar catechisanten zitten en hoe zij aankijken tegen het thema. Het is bij deze vorm niet de bedoeling om vragen die opgeroepen worden al inhoudelijk te gaan bespreken. Het gaat erom catechisanten en hun meningen met elkaar in gesprek te brengen. Samen bijbellezen is een belangrijk kenmerk van de methode. • 1 Voor praktische informatie hierover, zie www.hgjb.nl.
opmk-Hou(d)vast.indd 12
18-05-15 16:45
- HO U (D)V A S T-
Daarom laten we aan het begin van de avond de Bijbel spreken over het thema. Bij de bijbelstudie is het van belang dat catechisanten de vragen eerst voor zichzelf beantwoorden. Pas daarna gaan zij hierover met elkaar in gesprek. Vervolgens krijgen catechisanten de gelegenheid om te reageren op • het hoofdstuk dat ze thuis gelezen hebben. Wat heeft hen aangesproken en/of waar hebben ze vragen bij? Daarnaast zijn er verschillende mogelijkheden om het thema ver• der te bespreken. De catecheet kan hieruit kiezen: * gesprek met ander gemeentelid of met belijdenisgeschrift * gesprek over plaats van het thema in de gemeente * vragen om over door te praten * praktijkavond (niet in ieder hoofdstuk)
13
opmk-Hou(d)vast.indd 13
18-05-15 16:45
Handleiding bij ‘God of het lot?’ Beginsituatie catechisanten De vraag wat God te maken heeft met het lijden (of in het algemeen: het dagelijks leven) kan voor de catechisant op verschillende manieren problematisch zijn. Voor sommigen heeft God gewoon weinig of niks te maken met het lijden. God wil alleen het goede, en Hij kan niet verhinderen dat het kwaad soms goede mensen treft (vgl. Harold Kushner). Het leerstuk van de voorzienigheid is voor deze catechisanten dus eigenlijk onbekend. Ze kennen de troost ervan niet en ook de vragen niet waarvoor dit leerstuk kan stellen. Anderen hebben juist het idee dat het kwaad op dezelfde manier uit Gods handen komt als het goede. Want God is immers almachtig? De vragen die hieruit voortkomen, kunnen heel ingrijpend zijn, juist ook gevoed door hun omgeving. Catechisanten leven in een klimaat waarin God grotendeels uit het publieke domein is uitgebannen, behalve… als het gaat over het lijden. Juist dan wordt God op een verwijtende (en soms spottende) manier ter sprake gebracht: ‘Als God liefde is, waarom…?’ Voor sommige catechisanten kunnen deze vragen een heel persoonlijke component hebben. Waarom krijgt de één wel een relatie en zij niet? Waarom wordt de één wel genezen en hun moeder niet?
Doelstelling
• Catechisanten
weten wat het leerstuk van Gods voorzienigheid betekent. • Catechisanten leren zich toe te vertrouwen aan de leiding van Gods Vaderhand. • Catechisanten worden uitgedaagd om met de hoop en de troost die deze leer biedt aanwezig te zijn in hun omgeving.
- HO U (D)V A S T-
Toelichting bij de vragen en werkvormen Introductiewerkvorm ‘Aanvechtbaar’ Inventariseer de antwoorden. Vraag door waarom catechisanten bepaalde antwoorden gekozen hebben en breng meningen die erg uiteenlopen met elkaar in gesprek.
14
opmk-Hou(d)vast.indd 14
18-05-15 16:45
Bijbelstudie Psalm 23 We lezen Psalm 23. In de psalm wordt gesproken over donkere tijden in het leven van David. David heeft niet direct een verklaring voor het lijden. Hij zegt ook niet dat God er wel een doel mee zal hebben, of dat het in Gods plan met zijn leven past. Hij belijdt dat God erbij is en dat dát hem hoop geeft. Zo heeft God zich ook geopenbaard aan Mozes: JHWH, Ik ben erbij. Opvallend is ook de volgende zin: ‘U maakt voor mij de tafel gereed’ (vers 5). Hier klinkt iets door van het geheim van een christenleven: in het lijden is er de (tafel)gemeenschap met God. De werkvorm is niet bedoeld om ‘het goede antwoord’ te vinden. Wel kan de catecheet uitdagen om de gekozen reactie te verantwoorden vanuit het bijbelgedeelte.
Bespreking hoofdstuk Vraag wat jongeren in het hoofdstuk heeft aangesproken en/of waar ze vragen bij hebben. Probeer in de bespreking de volgende punten terug te laten komen: • Voorzienigheid betekent: God schept én onderhoudt. Er is geen toeval. Hij voorziet als Vader. Dat is: Vader van Jezus Christus, die de • schuld en het leed van deze wereld droeg. En: in Hem ook onze Vader. God zorgt én wij hebben verantwoordelijkheid in de zorg voor ons • leven en dat van anderen. Veel verdriet en leed is juist onze verantwoordelijkheid. Belijden van Gods voorzienigheid daagt je uit: vertrouw je Vader. • Belijden van Gods voorzienigheid geeft troost en hoop: niets in • mijn leven gebeurt ‘zomaar’. God is erbij en Hij zal erbij zijn (Rom. 5:1-5) Zondag 9 van de Heidelbergse Catechismus geeft een mooie hoofd• lijn bij dit thema. Bij deze werkvorm is het belangrijk dat u van anderen uit de groep hoort hoe zij met moeilijke vragen in hun leven en Gods voorzienigheid zijn omgegaan. Juist in de gemeente is het belangrijk om deze verhalen te delen, zodat je hoort en merkt hoe God werkt in het leven van mensen. Levens- en geloofservaring van anderen helpen je verder! Als er mensen in de groep zitten die zelf met lijden te maken hebben gehad, is het mooi als ze er iets over kunnen vertellen hoe ze Gods nabijheid daarin ervaren hebben.
- HO U (D)V A S T-
In de gemeente
15
opmk-Hou(d)vast.indd 15
18-05-15 16:45
Gesprek met belijdenisgeschrift Aan de hand van zondag 9 van de Heidelbergse Catechismus benadrukken we nogmaals hoe belangrijk het Vaderschap van God is en hoe het besef daarvan je kan helpen om met het lijden om te gaan. Deze vorm kunt u vooral gebruiken als u veronderstelt dat catechisanten het leerstuk van de voorzienigheid niet kennen (zie beginsituatie).
Om over door te praten 1. Een paar mogelijke redenen zijn: • We zijn te klein om het te begrijpen • God heeft in Christus bewezen dat Hij te vertrouwen is • Je hoeft niet alles van iemand te begrijpen om hem toch te kunnen vertrouwen Wat is het alternatief ? Liever vertrouwen in een God die je niet • altijd begrijpt, dan je (moeten) overgeven aan het lot… 2. Een aantal mogelijke antwoorden: • omdat Hij daarmee ook nog ruimte geeft om tot bekering te komen • omdat Hij ons wil leren op Hem te vertrouwen • omdat het Koninkrijk van God een groeiproces is Over deze redenen, maar ook over de ruimte in het algemeen voor het kwaad en de verantwoordelijkheid van de mens, is het goed om in gesprek te gaan.
Alternatieve werkvorm Film Shadowlands Een film die stilstaat bij deze thematiek is ‘Shadowlands’, over het leven van de bekende theoloog en schrijver C.S. Lewis. Hij wist in theorie goed te vertellen hoe je met lijden moet omgaan, totdat zijn vrouw kanker kreeg en eraan overleed. Wat had hij toen nog te zeggen? Deze film is te koop in de christelijke boekhandel en op webshops.
Samen bidden Ga samen na of er in de gemeente (of de omgeving daarvan) mensen zijn die te maken hebben met lijden. Bid voor hen in het afsluitende gebed.
- HO U (D)V A S T-
Liederen
• Psalm 42 (OB), met name vers 2, 3 en 5 • Psalm 73 (OB), met name vers 12-14 • Hoe lang, o God, vergeet U mij • God van trouw • Heer, wijs mij Uw weg
16
opmk-Hou(d)vast.indd 16
18-05-15 16:45
