Nr. 10 oktober ste jaargang verschijnt niet in augustus P

Nr. 10| oktober 2013| 35ste jaargang | verschijnt niet in augustus | P 408.654

oktober 2013

1

Inhoud / Uit de redactie

God van alle mensen Gij hebt uw volgelingen tot eenheid geroepen. Toch zijn zij wereldwijd verdeeld en verbrokkeld.

Inhoud Schriftwerk / Woord van de voorzitter Op weg naar dialoog blz. 3 Gebarentaal blz. 4

2

In het vizier: Het belang van Busan Naar de eenheid van Kerken Diaconie in de 21ste eeuw Het neusje van de zalm Strijd tegen HIV en aids in Afrika Vredestrein over continent Vier het leven!

blz. 5 blz. 6 blz. 7 blz. 8 blz. 9 blz. 10

Coördinaties ProJOP Protestantse Omroep Studiefonds Ik help een kind Jezus en de rabbijnen

blz. 11 blz. 12 blz. 13 blz. 14

Aankondigingen William Tyndale in Vilvoorde Vlaamse Diaconale Dag Oecumenisch concert Reis naar Israël

blz. 15 blz. 16 blz. 17 blz. 18

Van hier en daar Albert Schweitzer

blz. 19

Overlijden Henri Sinnaghel

blz. 20

oktober 2013

Daarom bidden wij U: om een gemeenschap van gelovigen die meerstemmig de lofzang zingt en een veelkleurige aanblik biedt van het ene volk van God. Waar verschillen niet ontaarden in geschillen en verscheidenheid geen scheiding brengt. Waar wat anders is geen bedreiging vormt, maar begroet wordt als verrijkend. Om een gemeenschap van gelovigen die eerbiedig luistert naar het Woord van God zonder de oren te sluiten voor de vragen en noden vanuit de samenleving. Die woord en daad aan elkaar verbindt en de moed heeft om in verzet te komen als mensen bekneld raken. Die de hoop niet opgeeft dat recht gedaan, vrede gesticht en de schepping geheeld zal worden. Om een gemeenschap van gelovigen die in openheid spreekt met wie anders denken zonder haar eigen verhaal te verheimelijken maar de wijsheid bezit haar eigen grenzen te erkennen. Die zich geroepen weet, niet alleen om de aarde te bewerken, maar ook om haar te bewaren. Niet alleen om het Woord van God te verkondigen, maar ook om het te volbrengen. Niet alleen om binnenshuis liturgie te vieren, maar ook om buitenshuis volk van God in deze wereld te zijn. Amen. _______________________________________ Namens de redactie, Ernst VEEN.

Schriftwerk

Op weg naar dialoog Misschien hebt u dat boek ooit gelezen, misschien verplicht, toevallig, of gewoon uit interesse. Een Hollands Drama (1935) van auteur Arthur van Schendel (18741946). De roman wordt gekenmerkt door een sombere sfeer en is niet wat men een leesplezier zou kunnen noemen. Toch dwingt het tot nadenken. Vooral nadenken over de complexe relaties tussen mensen. Relaties die soms zo ingewikkeld zijn, dat elke poging tot verzoening of gesprek bij voorbaat tot mislukking gedoemd schijnt te zijn. Relaties waarbinnen zelfs de beste bedoelingen catastrofale gevolgen kunnen hebben. Gesprekken zonder de ander te willen begrijpen is geen dialoog Gerbrand Werendonk, het hoofdpersonage in het boek, ondervindt het aan den lijve. Zijn goede bedoelingen, aangevuurd door een stug calvinisme, leiden tot zijn dood. Het is een kwestie van goede bedoelingen die mis zijn gelopen. Misschien had hij zich niet zoveel moeten aantrekken van het lot van het zoontje van zijn in schuld en schande vervallen en overleden zwager. Hij werd echter gedreven door een intens verantwoordelijkheidsgevoel. Hij moest zijn verantwoordelijkheid tegenover het kind opnemen om verdere schande in de familie te voorkomen. Zijn goede bedoelingen waren niet zonder zelfinteresse geweest. Hij handelde tegelijkertijd uit eigen belang, ter wille van het behoud van een goede naam en uit een zorg voor het welzijn van het kind. Zelfinteresse en zorg om het belang van een ander zijn echter niet zo gemakkelijk te integreren. Misschien had Werendonk ergens in zijn achterhoofd de tekst uit Hebreeën 13:1-2: “Houd de onderlinge liefde in stand en houd de gastvrijheid in ere, want zo hebben sommige zonder het te weten engelen ontvangen.” Het lijkt er op den duur op dat zijn verantwoordelijkheidsgevoel bij hem een duiveltje in huis heeft gehaald. Toch bleef het verantwoordelijkheidsgevoel, maar zonder de nodige dialoog. Sporadische gesprekken, zonder een intentie de ander te begrijpen, kunnen we geen dialoog noemen. Het is niet te verwonderen dat hun complexe relatie vooral gekenmerkt wordt door wederzijds wantrouwen. Wantrouwen resulteert dikwijls in een conflict tussen zelfinteresse en zorg om het belang van een ander. Binnen een geloofsgemeenschap kan de één niet zonder de ander, maar een harmonie tussen de twee is helemaal niet evident. Zo onstaat de noodzaak voor een blijvende

dialoog tussen verschillende belangengroepen. Dialoog, gedreven door het streven naar wederzijds begrip, zou ruimte kunnen creëren voor verschillende partijen om tot hun recht te komen. Zonder vrees voor opportunisme, wanbegrip, vooroordeel of verwerping. We komen waarlijk tot ons recht als mensen, in relatie met anderen. “Geen mens is een eiland”, zegt men dikwijls. Dat geldt zeker ook voor geloofsgemeenschappen. Wij zijn immers afhankelijk van dezelfde bron. De Bron van ons mens-zijn. Busan Gelegenheden zoals de komende assemblee van de Wereldraad van Kerken te Busan creëren ruimte voor dialoog tussen verschillende belangengroepen. Kerkelijke tradities delen dezelfde basis, maar hun belangen zijn vaak divers. Een spanning tussen zelf interesse en zorg voor het belang van een ander is altijd aanwezig. Spanning kan echter ook creatief zijn en de wereld van het geloof heeft behoefte aan creativiteit. Vooral wanneer mensen dreigen van elkaar vervreemd te worden. Vervreemding heeft tot gevolg isolering en door isolering verdwijnt de dynamica die zo noodzakelijk is voor een geloofsgemeenschap om relevant te blijven binnen de bredere maatschappij. Een geïsoleerde geloofsgemeenschap, die dikwijls ook een stagnerende gemeenschap is, komt op die manier terecht in een overlevingsmodus. Zo ontstaat er opnieuw wantrouwen en antagonisme tegenover mogelijke gesprekspartners. Toch hebben we elkaar nodig om tot ons recht te komen als geloofsgemeenschappen. Dialoog verklapt soms veel over je gesprekspartner, maar leidt dikwijls ook tot een beter zelfbegrip. Voor een eventuele versmelting van verstaanshorizonnen hebben we allebei nodig. Zelfbegrip en begrip voor de ander. Daardoor kunnen we waarlijk mens voor elkaar worden. __________________________________ ds. Werner LATEGAN, predikant te Aalst.

oktober 2013

3

Woord van de voorzitter

Gebarentaal Ook dit jaar kregen alle VPKB-kerken een kanten-klare brief om daarmee desgewenst namens de eigen kerkgemeenschap of als individu tegen het einde van de Ramadanmaand feestwensen over te maken aan moslims.

aanval in Syrië en staat Egypte in brand. En dat is nog maar een greep. Ons eigen land is helaas niet vrij van rascisme en discriminatie. Veel plaatselijke kerken doen hun best om temidden daarvan betekenisvol te zijn en signalen van vrede en respect te geven en op landelijk niveau is de VPKB in diverse overlegorganen en comités betrokken om samen met andersgelovenden wegen te zoeken naar een betere en rechtvaardige samenleving. ‘Stel, voor zover het in uw macht ligt, alles in het werk om met alle mensen in vrede te leven’ (Rom. 12, 18).

Heel wat VPKB-gemeenten hebben de brief verzonden naar islamitische gemeenschappen en moskeeën waarmee op enigerlei wijze contacten bestaan en/of de brief naar hun onbekende moslims gestuurd. Dat verheugt mij zeer. Het antwoord op de vraag of er nu met Kerst of Pasen of Pinksteren wederwensen volgen, doet er niet toe. Zelf weten, dat een klein gebaar van jou voor een ander zo betekenisvol kan zijn, is voldoende. ‘Laat iedereen u kennen als vriendelijke mensen. De Heer is nabij’ (Filippenzen 4, 5). Wij als VPKB-ers willen mensen in hun anders-zijn en in wat voor hun waardevol is, respecteren en recht doen.

Soms en vooral rond concrete daden zoals het versturen van de Ramadanbrief, krijg ik de vraag te horen of wij zodoende niet iets van onze in het Evangelie verankerde eigenheid opgeven. Dat is niet zo. Je eigen waarden, waardigheid en waarheid bevestig je nooit door die van een ander te negeren. Meer nog: jùist onze evangelische eigenheid - met als hart het leven, lijden en sterven van Jezus van Nazareth - dringt ons om reikhalzend uit te zien, kansen te grijpen, anderen de hand te reiken, gebarentaal te spreken en bruggen te bouwen. Onze christelijke hoogtijdagen verhalen: wat God in Hem begon, bleek te sterk voor de dood en Hij leeft in ons. Laat een ieder van ons, helemaal in de geest van die feestdagen - vredevol, opstandig, bevlogen - actief de vrede zoeken, door concreet te _____doen ___________wat ________de ______hand ___________vindt __________om _______te _____doen. _________________

Daarnaast is het van levensbelang, dat wij in de wereld van vandaag, waarin talloze mensen lijden onder gewelddadige conflicten, zelf alles doen om in de eigen omgeving een dialoog op te wekken en te bevorderen, of in elk geval een gebaar te maken. Terwijl ik dit schrijf, zit de wereld met de handen in het haar na de gifgas-

Ds. Steven H. FUITE, voorzitter synodale raad.

De 10e Assemblee van de Wereldraad van Kerken in Busan De VPKB zal in de persoon van de voorzitter van de Synodale Raad, ds. Steven Fuite, deelnemen aan de Assemblee van de Wereldraad van Kerken. Deze gaat door van 28 oktober tot 8 november 2013 in Busan in ZuidKorea. Door het besluit om hier aan deel te nemen, onderstreept de VPKB het belang dat zij er aan hecht om deel uit te maken van de grote oecumenische beweging van Kerken, die zijn verenigd in de Wereldraad. Leden van de Coördinaties Bezinning en Dialoog en Kerk en Wereld schreven enkele artikelen op basis van de belangrijkste documenten, die besproken zullen worden. Zij hopen u en de plaatselijke gemeenten mee te nemen op de weg naar Busan, naar haar spirituele impulsen en actuele oriëntaties. Hier volgt de tweede reeks. Website van de Wereldraad: http://www.oikoumene.org/en

4

oktober 2013

In het vizier: Het belang van Busan

Naar de eenheid van Kerken : een belangrijk getuigenis Op 6 maart 2013 verscheen het document De Kerk: naar een gemeenschappelijke visie. Deze tekst werd met enthousiasme begroet, want hij markeert weer een stap op weg naar de zichtbare eenheid van de gescheiden Kerken. Verschillende opvattingen over de Kerk, d.w.z. over het verstaan van haar aard en zending, zijn weer dichter bij elkaar gekomen. Er is een convergentie in de leer over de kerk gekomen. Wat is het belang van de instituten? We hebben uiteindelijk toch allen dezelfde God, is een overweging die vaak wordt gehoord, maar die uitspraak doodt het gesprek. In de oecumenische dialoog is het constructiever om te proberen te begrijpen wat ons van elkaar scheidt. Zonder deze inspanning is er geen toenadering mogelijk. De Wereldraad van Kerken en de commissie Geloof en Kerkorde De lidkerken van de Wereldraad belijden de Heer Jezus Christus als God en Heiland, volgens de Schriften en doen een inspanning om samen te beantwoorden aan hun gemeenschappelijke roeping, tot eer van de éne God, Vader, Zoon en Heilige Geest. Binnen de Wereldraad is een theologische commissie belast met het nadenken over de eenheid die reeds bestaat èn over de obstakels die er nog zijn: de Commissie Geloof en Kerkorde. De Rooms-Katholieke Kerk is geen lid van de Wereldraad van Kerken, maar zij stuurt wel deskundigen naar de Commissie Geloof en Kerkorde en zij zijn er volwaardig lid van. Het document De Kerk: naar een gemeenschappelijke visie, is opgesteld door “Geloof en Kerkorde” (doc.nr.214). De dialoog over de leer en de interne organisatie van de Kerken (Geloof en Kerkorde) is slechts een deel van het oecumenisch werk. Interkerkelijke hulpverlening, diaconie en gemeenschappelijk gebed dragen ook bij aan de zoektocht naar de eenheid der Kerken. Deze theoretische helling beklimmen, is soms zwaar, maar zij is essentieel. Zij moet genomen worden en geen enkel christen mag er omheen fietsen. De huidige tekst komt 30 jaar na het BEM-rapport (Baptism, Eucharist,Ministry, Lima 1982), de zo fundamentele tekst over Doop, Heilig Avondmaal en Ambten. In deze multilaterale akkoorden tussen vele Kerken (dus niet bilateraal tussen twee Kerken, b.v. de Lutherse en de Rooms-Katholieke), is het accent gelegd op hetgeen

gezamenlijk kan worden gezegd door alle deelnemers aan de dialoog. Het is wat we noemen, een convergentietekst veeleer dan een tekst met een gedifferentieerde consensus. Enige passages, in cursief gedrukt, beschrijven de verschillen in leeropvatting, b.v. tussen de Orthodoxe Kerk en de Kerken van de Reformatie. Men hoopt dat de bestaande verschillen niet zwaarder wegen dan de convergentie. De verschillen komen voort uit een verschillend verstaan van het wezen van de Kerk. Zien we haar luisterend naar (of als hoorder van) het Goede Nieuws, terwijl zijzelf zowel zondares is als gerechtvaardigde? Rust het geloof van de Kerk in haar vermogen om haar statuten steeds weer te herzien om in eenklank te zijn met de Heilige Geest in een veranderende wereld? Of is ze in tegendeel in alle opzichten als dusdanig gewild door God? In dit geval is geloof te verstaan als een continuïteit, veeleer dan een opeenvolging van breekpunten (zie paragraaf 24 en 44). Samen kunnen de Kerken bevestigen dat de Kerk haar mandaat ontvangt van het getuigenis en de belofte van Jezus Christus zelf (blz. 3). Of de Kerk nu groot of klein is (zoals de VPKB), ze wordt in haar pelgrimstocht geïnspireerd door uitspraken en daden van gezagsdragers in de kerk, die de confessionele verschillen overstijgen. Een document, hoe visionair ook, blijft dode letter, als het niet wordt gelezen en besproken. Wij hopen op een warme en kritische ontvangst van de tekst De Kerk: naar een gemeenschappelijke visie. _____________________________________________ Anne-Marie REIJNEN. (ingekorte tekst) (Vert. Antoinette Panhuis)

oktober 2013

5

In het vizier: Het belang van Busan

Diaconie in de 21ste eeuw In juni jl. kwamen verschillende commissies van de Wereldraad van Kerken bijeen in Colombo, Sri Lanka. Het ging over de programma’s Rechtvaardigheid en Diaconie, Rechtvaardige gemeenschappen zonder uitsluiting, Missie en Evangelisatie. Een omvangrijk rapport is uitgewerkt, bestemd voor de ledenkerken en gemeenten. Hoewel de conclusies voor een groot deel betrekking hebben op niet-Europese kerken, zijn zij toch waardevol voor de Europese kerken en in het bijzonder voor de VPKB. Alle vormen van onrechtvaardigheid bestrijden De diaconie, de dienst aan broeders en zusters, is heel belangrijk in onze opdracht. Behalve getuigenis is diaconie dienst aan elkaar. Doorheen het Evangelie stelt Jezus telkens weer een voorbeeld. Weinig woorden maar veel daden: genezingen, mensen weer op de been helpen. Vermoeiden herpakken zich en mensen gaan weer op weg. Paulus bevestigt: “als ik de liefde niet heb voor mijn broeders en zusters, dan ben ik niet meer dan een dreunende gong of een schelle cimbaal” (1 Cor. 13 ). We worden beoordeeld en geëvalueerd op onze daden. Het is goed dat we als lid van de kerk hieraan herinnerd worden en dat het nog eens gezegd wordt. Hoewel er meer christenen in het Zuiden zijn, zijn ze vaak verspreid over een hoeveelheid aan kerken en zijn ze dikwijls gemarginaliseerd, als ze al niet als minoriteit beschouwd worden en vervolgd. Het is dus aan de christenen in het Noorden om hen te helpen en te ondersteunen. Het is de opdracht van christenen om het plan van God voor de wereld te realiseren, een wereld waarin God zich kan verheugen, opdat men geen geween meer hoort, geen schreeuw uit ellende, waar de mensen niet jong sterven, waar mensen huizen bouwen om er in te wonen en kunnen genieten van de vrucht van hun werk, waar men niet sterft door catastrofen en waar agressie wordt omgevormd tot een leven in vrede. Daarom moeten we alle vormen van onrechtvaardigheid bestrijden. Het geloof is een oproep tot leven in rechtvaardigheid en waardigheid Volgens het rapport van de Wereldraad – en de ledenkerken zijn het er ongetwijfeld mee eens – moet de diaconie gebaseerd zijn op een wil tot verandering. Het moet een dienst zijn die aan iedereen de kans geeft om

6

oktober 2013

het leven te vieren. Het is het geloof dat de wereld, personen en situaties verandert. Het geloof is ook een instrument van protest tegen onrechtvaardigheid, tegen situaties waarin mensen moeten leven, met name vrouwen, situaties waarin gespot wordt met fundamenteel recht en waardigheid en zelfs wordt ontkend. Dit geldt ook voor sommige kerken bij ons, maar meer nog aan de andere kant van de wereld. Het gebeurt vooral daar, waar deze kerken moeten getuigen van een gelijkwaardigere en rechtvaardigere wereld. Het geloof is een oproep tot leven in rechtvaardigheid en waardigheid. Niet alleen spreken van vrede Het gaat er niet om alleen maar te spreken van vrede en te doen aan hulpverlening, als uitdrukking van onze goede wil. Diaconie kan tot politieke actie overgaan. Een bepaald beleid van machtigen of machtshandhaving door bevoorrechten moet veroordeeld worden. Het gaat erom de gerechtigheid, waardigheid en vrede te verdedigen en eventueel oppositie te voeren tegen instellingen en machten die er belang bij hebben de status-quo te handhaven. We zijn geroepen om te dienen, in navolging van Christus, die in zijn tijd door zijn dienst aan mensen, zijn leven heeft gegeven. De kerken moeten elkaar bemoedigen met de woorden van de apostel Petrus in zijn brief: “Wie zou u kwaad doen als u zich inzet voor het goede? Maar zelfs, al zou u lijden omwille van de gerechtheid, dan bent u toch gelukkig te prijzen. Wees daarom niet bang voor de mensen en laat u door niets in verwarring brengen. Erken Christus als Heer en eer Hem met heel uw hart en wees altijd bereid verantwoording af te leggen van de hoop die in u is.” (I Pet. 3:13-15) _____________________________________________ ds. Jeanne SOMER-GOTTELAND (vert. Antoinette Panhuis)

In het vizier: Het belang van Busan

Het neusje van de zalm

Herinneringen uit Uppsala (1968: 4e Assemblee Wereldraad van Kerken) Eigenlijk ben ik stikjaloers op onze synodevoorzitter die naar Busan, Zuid-Korea, naar de algemene vergadering van de Wereldraad van Kerken gaat. Daar stond ik als steward in 1968 in de grote plenaire vergadering van de 4de assemblee in de sporthal van Uppsala, Zweden, verantwoordelijk voor de afgevaardigden van landen beginnend met de letters K,L,M. Prof. Bronkhorst (Nederland), een rij verder, probeerde ook van mijn dienstvaardigheid gebruik te maken om een document in een andere taal te bemachtigen (documenten die door stewards ‘s nachts gestencild werden). Maar tegen je ex-prof kun je moeilijk nee zeggen. Uppsala 1968 was de vergadering waar de Derde Wereld op de kerkelijke kaart werd gezet. Toespraken kwamen van President Kenneth Kaunda (eerste president van Zambia, onafhankelijk geworden in 1964 ), de schrijver James Baldwin die de vermoorde Martin Luther King verving, de antropologe Margaret Mead en van Barbara Ward, de economiste van sustainable development. Het was de tijd van de napalmbombardementen op Noord-Vietnam en er was het Biafradrama in Nigeria. Het Programma ter Bestrijding van Racisme kwam van de grond (oei-e-oei steun aan de terrorist Mandela van het ANC!) en in ons land ontstond Kerk en Ontwikkelingssamenwerking, Protestantse Solidariteit en ook Broederlijk Delen (RK). Er waren heel wat mensen uit onze kerk in Uppsala: ds. Pichal (synodevoorzitter), Mme Gouzée, ds. Odier, Marc Lenders, ds. Pieter Bouman, Marianne Verrijken en dus ondergetekende. De VRT/BRT was er en ook de RTBF/RTB. Katholieken kwamen als journalist, zoals Prof. Grootaerts (KUL): zou de oecumene met Rooms-katholieken lukken, 2 jaar na het Vaticaans Concilie ? ’s Avonds laat genoten we in Café Chantant van o.a. Pete Seeger How many years shall… before you can hear people cry en tussendoor protesteerden we tegen het establishment. De Zweedse politie liep op haar tenen! Want heel wat jeugdgedelegeerden en stewards kwamen uit de christenstudentenbeweging. Na Uppsala gingen wij door naar Finland voor de WSCF (World Student Christian Federation) conferentie en assemblee. De Europasecretaris van de WSCF was Milan Opocensky (Dr.h.c. van onze Faculteit), die er ongerust bij liep. Op de Tsjechische ambassade in Helsinki was het namelijk oorverdovend stil. Drie dagen na deze conferentiezomer was de Praagse Lente voorbij. En het neusje van de zalm? De hele assemblee was uitgenodigd op het stadhuis in Stockholm voor een enorme receptie. Daar zag ik voor het eerst van mijn leven reuze zalmen. Zolang is het dus geleden. Maar het is het neusje voor mijn kerkelijk engagement gebleven tot vandaag. ___________________________________________________________________ Antoinette PANHUIS oktober 2013

7

In het vizier: Het belang van Busan

Oecumenisch initiatief : strijd tegen HIV en aids in Afrika De kerken in Afrika, geworteld in de samenleving, zijn instellingen met een grote invloed en kunnen dus een kracht tot verandering zijn. Ze kunnen genezing, hoop en begeleiding bieden aan mensen met HIV. Het oecumenisch initiatief EHAIA is gelanceerd in 2002 om de Afrikaanse kerken betere toegang te geven tot informatie, vorming en documentatie en ook om contact te leggen met andere kerken en organisaties die op dit vlak werken, om hen te helpen om te gaan met aids in hun eigen omgeving. In de eerste 4 jaar bereikte dit oecumenisch initiatief reeds 9.000 deelnemers. De rapporten van de vormingssessies geven ontroerende verhalen van meer begrip voor seropositieve mensen en hoe de kerken en veel mensen hun houding tegenover hen hebben gewijzigd. Vandaag geeft het project een oecumenische dimensie aan de zorgverlening, het vormingswerk en de counseling door kerken. Het wil de kerken en hun organisaties helpen om een professioneel niveau te bereiken qua efficiëntie, coördinatie, bekwaamheid en informatie op elk vlak inzake HIV. Het project bestaat uit een coördinatrice en assistente in de Wereldraad in Genève, vijf regionale bureaus met regionale raadgevers en twee theologische medewerkers, onder leiding van internationale en regionale informatie groepen. Ze werken samen met de Afrikaanse Raad van Kerken, verschillende regionale kerkverbanden, nationale raden van kerken en verenigingen van mensen met HIV. EHAIA leidt werkgroepen en training programma’s. Het beantwoordt individuele vragen van de kerken en geeft advies in verband met het uitbouwen van hun HIV beleid, pastorale training of projectplanning. Het verspreidt informatie en documentatie materiaal in de regio’s en verzorgt via een website een elektronische nieuwsbrief. Evaluatie Na 7 jaar, in 2009, kwam er een eerste evaluatie en de resultaten waren duidelijk en bemoedigend. Er is een wijziging in de houding van de kerken en meer begrip voor het stigma en de discriminatie. Er is een theologie ontwikkeld die het leven beaamt en liturgisch materiaal is beschikbaar gesteld.

8

oktober 2013

-

-

De kerken, kerkleiders en kerkleden erkennen de ernst van de pandemie en de noodzaak van een urgente aanpak van de manier waarop men omgaat met seksualiteit, met geweld t.a.v. geaardheid en ook met sociale onrechtvaardigheid. Er is een betere samenwerking tussen kerken en geloofsgemeenschappen. De mogelijkheden om preventieprogramma’s op te zetten, ondersteuning te geven en een holistische aanpak op te zetten, zijn versterkt. Er is een spin-off-effect van de EHAIA vormingssessies. Er is erkenning in de samenleving van de inzichten en acties van de geloofsgemeenschappen.

De evaluatie toont aan dat EHAIA vooruitgang boekt, dat zij haar doelstellingen steeds beter realiseert en dat dit belangrijk werk moet worden voortgezet. Tegelijk moet het programma nog verfijnd worden. Verdere steun voor het werk van EHAIA is dus nodig. Protestantse Solidariteit is lid van EHAIA en werkt al jaren intensief aan de vorming van kerkelijke leiders in de strijd tegen HIV/aids. Er lopen programma’s van Protestantse Solidariteit in Burundi, Rwanda, de Dem. Rep. Congo, Burkina Faso en GuinéeConakry. ____________________________________________ Eric JEHIN (Protestantse Solidariteit) (Vert. Antoinette Panhuis)

In het vizier: Het belang van Busan

Interessant weetje:

Vredestrein over continent (zie ook cover)

De Koreaanse kerken laten een vredestrein rijden van Berlijn naar Busan (Zuid-Korea) in het kader van de tiende assemblee van de Wereldraad van Kerken. Zij die de hele reis willen meemaken betalen 3333 Amerikaanse dollars. Het is ook mogelijk een deel van het traject per trein af te leggen; van Berlijn naar Moskou; van Moskou naar Beijing of van Beijing naar Busan. Men kon zich tot 1 juni 2013 opgeven. Ds. Dr. Kim Young-Ju, secretaris-generaal van de Nationale Raad van Kerken in Korea legt in een brief de bedoeling uit. De treinreis symboliseert de hoop van de Koreanen op vrede en overbrugging van afstanden, aldus Kim Young-Ju. Hij spreekt over intentioneel reizen. Tijdens de reis ontmoet je elkaar en kan er de verdieping zijn van inzichten over gerechtigheid en vrede doordat je de verhalen van elkaar hoort en deelneemt aan de vredesgesprekken en het gebed. De trein begint in Berlijn, waar van 6 tot 8 oktober een programma wordt aangeboden. De volgende halte is Moskou, waar een programma loopt van 10 tot 12 oktober. Daarna komt Beijing met een programma van 22 tot 24 oktober. De trein komt in Busan aan op 27 of 28 oktober. De Raad van Kerken in Korea heeft de verzoening tussen de twee Korea’s duidelijk op het programma staan. Men wil proberen om de regeringen van de twee Korea’s een vredesverklaring te laten tekenen in verband dit jaar met de 60ste verjaardag van de wapenstilstand waarmee een einde kwam aan de Koreaanse oorlog. Zo’n 29 procent van de Zuidkoreaanse bevolking van in totaal 47 miljoen mensen is christen, 23 procent is boeddhist en de rest heeft geen religie of is shamanist. In Noord-Korea wonen naar schatting 15.000 christenen, zowel protestanten als rooms-katholieken. Zie www.peacetrain2013.org oktober 2013

9

In het vizier: Het belang van Busan

Vier het leven !

Herinneringen uit Vancouver, Canada ( 1983, 6e Assemblee Wereldraad van Kerken)

De gedelegeerde van de VPKB was ds. Jean De Jonge, maar ook ik, toegevoegd gedelegeerde op verzoek van de Wereldraad, als jongere vrouw en met oecumene ervaring. De extra centjes hebben we bij elkaar geschraapt. Ja, vrouwen waren niet meer weg te denken sinds de 5 de assemblee in Nairobi en het UNO-jaar van de vrouw, beide in 1975. Tot spijt van wie het benijdt, dat hebben we in Vancouver gemerkt! De preek in de openingsdienst werd gehouden door Dr. Pauline Webb , Dr. h.c. van onze Theologische Faculteit, hoofd van de BBC religieuze uitzendingen. Ik herinner me haar woorden over bloed vergieten: “het bloed dat Christus, voor ons vergoten, heeft betekend Gods vergeving en een nieuwe relatie tot elkaar...” maar ook (God tot Kaïn) “Het bloed van je broer schreeuwt tot Mij vanuit de aardbodem”: bloed in de straten van Soweto, in de kampen van Beiroet, in de bergen van Afghanistan, in de bomexplosies van Noord-Ierland…” “Bloedvergieten kan anderzijds een symbool zijn van leven, in plaats van dood: voor een vrouw is het een teken dat haar lichaam klaar is om leven te schenken en zoals Maria te zeggen: mijn ziel maakt groot de Heer!” Vancouver, British Columbia! Nee, territorium van de Indianen. Indianen in de gevangenis kerfden een metershoge totempaal als geschenk aan de Wereldraad van kerken. Gelukkig was er een rederij die hem gratis naar Europa wilde verschepen. Hij staat nu in de tuin van het Oecumenisch Instituut van Bossey bij Genève (of liever stond: vorig jaar is de totempaal, die begon te verrotten, op advies van de Indianen, met een kleine ceremonie, in de aarde te ruste gelegd). De dialoog met de niet-christelijke religies en culturen zou het hete thema worden op de volgende assemblee in Canberra 1991. Jezus Christus, het leven der wereld: dat was werkelijk de leidraad. Een protestsong tegen alle vernietiging van het leven. Begin jaren 80: kernenergie, betogingen tegen de raketten, koude oorlog en militarisering. Onder de vele herinneringen zijn mij verder bij gebleven: De kreet van de christenen van de eilandjes in de Stille Oceaan èn de nachtwake op 6 augustus, 40 jaar na de bommen op Hirosjima en Nagasaki. Philip Potter (toen algemeen secretaris WRK) vertelde tijdens de wake dat hij op 6 augustus 1945, in een oecumenisch kamp op zijn eilandje Dominica, toevallig een bijbelstudie hield over de Verheerlijking van Jezus op de berg: een oogverblindend licht. Over alle behandelde sub-thema’s heb ik toen elke maand in De Stem een verslag geschreven en heel veel gemeenten zowel in Vlaanderen als Wallonië en ook oecumenische kringen hebben me gevraagd er over te komen vertellen met mijn diavoorstelling. ___________________________________________________________________ Antoinette PANHUIS

10

oktober 2013

Communautaire Nederlandstalige coördinatie

ProJOP

Jeugdige energie en intergenerationeel leren in de kerk

prachtige kans om vanuit mijn professionele achtergrond iets te kunnen betekenen voor het kerkelijk werk en Gods koninkrijk.” Tijdens het afgelopen Geuzenfeest heeft u kunnen genieten van haar prachtige stem, want Maria is ook zangeres. Samen met haar man Rik vormt ze Lady Bird.

(Vlnr: Marian Knetemann, Maria Euwema) ProJOP heeft sinds 1 september een jeugdwerker. Een gesprek ter kennismaking: Maria Euwema is 27 jaar en woont alweer 9 jaar in Gent. Als Nederlandse kwam ze in Gent studeren en verloor er haar hart aan de stad, haar man Rik en de VPKB-gemeente Gent-Rabot. De afgelopen 5 jaar leidde ze hier actief de tienergroep: “Ik vind het prachtig dat ze graag naar de jeugdkerk en activiteiten komen. Maar volgens mij is dat vooral omdat ik het zelf zo ontzettend leuk vind om met hen in gesprek te gaan. Ze weten dat ik oprecht geïnteresseerd ben, en dat ik ze vooral zelf aan het denken wil zetten. Geloven is een werkwoord.” Samen gedreven aan het werk Maria studeerde Sociaal Werk en werkte na haar studie o.a. bij de Vereniging Vlaamse Jeugddiensten. Als jongere was ze ook actief bij CrossRoads (reisorganisatie van Youth for Christ). Aan ervaring met jeugdwerk dus geen gebrek. Wat bewoog haar zich aan te melden voor deze vacature? “Je kunt kort op de bal spelen, voor en met jongeren iets creëren. Dit miste ik in mijn vorige job. En het is een

Maria werkte al mee aan de visie van ProJOP en was actief lid van de stuurgroep. Toch was het niet vanzelfsprekend, dat zij de functie zou opnemen. “In augustus waren er sollicitatiegesprekken en uiteindelijk hielden we twee kandidaten over” vertelt Marian, “Maria’s ervaring in het jeugdbeleidslandschap en haar gedrevenheid en inzicht gaven de doorslag.” Voor Marian is ProJOP één van haar taken daar waar Maria haar halftijdse job volledig aan de ondersteuning en verbreding van het jeugdwerk kan besteden. Marian: “We wilden bewust iemand die veel in de praktijk kan bezig zijn, met gemeenten in gesprek kan gaan, initiatieven kan uitwerken.” Maria: “Maar voor een functie die eigenlijk nog uitgevonden moet worden is het heel belangrijk iemand te hebben om feedback te geven, om samen te kunnen brainstormen, inhoudelijk te kunnen voorbereiden...” Ook de stuurgroep heeft hierin een belangrijke taak. “Zonder twijfel is het waardevol dat we vanuit een verschillend perspectief kijken: ik als pastor en moeder en Maria als tienerleidster, sociaal werker en als jongere”, aldus Marian. Fris perspectief Wat is dat jeugdig perspectief dan wel? Maria: “Ik wil kinderen en jongeren steeds zien als mensen die iets hebben bij te dragen, te vertellen, te delen. Ze zijn deel van een gemeenschap. In onze maatschappij zitten ze vooral in een nog-niet-fase: ze worden enkel gezien om hun toekomstig potentieel, terwijl ze ontzettend zinnige dingen kunnen zeggen en doen en een eigen, fris perspectief hebben. Dat vraagt dat volwassenen hen enerzijds aanspreken op hun kunnen en anderzijds erkennen in hun eigenheid: de jeugd is ook een fase van spelen, uitproberen en zot doen. Dat doen we als volwassenen ook te weinig! Van elkaar leren met de Bijbel als leidraad wordt dan de kern.” Marian: “Een kerk waar jongeren als groep zich niet geborgen en/of thuis voelen, waar de oktober 2013

11

Communautaire Nederlandstalige coördinatie Wat mogen we dan concreet verwachten? “We willen gemeenten praktische ondersteuning geven in het uitwerken van bijvoorbeeld een jeugdavond, een leuke dienst, een uitstap. Maar daarnaast ook voor vorming en inspiratie zorgen voor kinderkerk- en tienerleiding. Dit kan zowel via individueel advies als op een door ProJOP georganiseerd moment. Via de Zondag 6 oktober 2013, 15:00 website zullen we ook voor inhoudelijke Feestelijke jeugddienst te Denderleeuw ter gelegenheid van de aaninput zorgen. En we zullen een aantal ontmoetingsmomenten voor jongeren orstelling van Maria Euwema. ganiseren, zodat zij samen hun geloof kunnen beleven en nieuwe brandstof vinden.” Vrijdag 1 november 2013 Onze nieuwe jeugdwerkster gaat hier in Jaarlijks voetbaltornooi te Oudenaarde elk geval gedreven mee aan de slag, met ondersteuning van Marian en de stuurgroep. Op zondag 6 oktober zal haar aanstelling worden gevierd en Gods zegen worden gevraagd tijdens een feestelijke drempel te hoog is, daar zou Jezus korte metten mee maken. Geloofsoverdracht vraagt ook zelf groeien, we jeugddienst. U bent hierbij van harte welkom. Via de website www.projop.be blijft u op de hoogte van hebben jeugdige energie nodig in de kerk.” bekende en nieuwe activiteiten van ProJOP, zoals vormings- en ontmoetingsmomenten. Heeft u een vraag Samen aan het werk met jeugd voor onze jeugdwerkster of een initiatief dat u wilt uitMaria sluit zich hierbij aan: “Kerken worstelen vaak met werken, aarzel dan niet om contact op te nemen. verschillende generaties in een kleine gemeente. Hierin _____________________________________________ zit ook een kracht van intergenerationeel leren. De taal Maria EUWEMA: +32 (0)498 573 892 die verschillende generaties spreken, is vaak wel heel Marian KNETEMANN: +32 (0)495 289 317 verschillend en daarin kan de jeugdwerker een rol spe- [email protected] len. Vragen als: Hoe spreek je je jeugd aan? Hoe combi- www.projop.be neer je kennisoverdracht en ontmoeting? Hoe maak je een dienst zo wel voor ouderen als jongeren een waardevol moment?”

Zet de volgende data alvast in uw agenda

Recht en Levensbeschouwing Nieuwe publicatie

http://uitgeverijlarcier.larciergroup.com/titres/126992_2/recht-en-levensbeschouwing.html Editors : Frank Fleerackers, Raf Van Ransbeeck Het werk bevat bijdragen van : Stef Adriaensens,Eddy Boydens, Bram Delbecke, Frank Fleerackers, Mark Lambrechts, Hugo Lamon, Guy Liagre, Ghislain Londers, Adriaan Overbeeke, Rik Pinxten, Henri Rosenberg, Rik Torfs, Omar Van den Broeck Reeks AdVocare Uitgever : Larcier Dit werk analyseert de invloed van overtuigingen op rechtsdenken: met name over de actuele invloed van het katholicisme, van minderheidsreligies (m.n. islam) en van vrijzinnigheid op het recht en de invloed van het recht op deze levensbeschouwingen.

12

oktober 2013

Coördinatie Kerk en Wereld / Ik help een kind

Studiefonds Ik help een kind Uit dit studiefonds ontvangen jongeren van onze partnerkerk in Rwanda (EPR) financiële steun voor hun secundaire studies. Deze jongeren komen uit de armste families en heel vaak zijn het wezen. Een secundaire studie geeft hen meer kansen op werk of een vervolgstudie! Uw bijdrage kunt u storten op: Rekeningnummer 125.9302045.30 van Protestantse Solidariteit, Brogniezstraat 46, B-1070 Brussel o.v.v. Ik help een kind (Fiscaal attest vanaf 40 Euro) Nr. IBAN: BE 15125930204530 Code BIC: CPDHBE71 Bij voorbaat hartelijk bedankt!

Oktober VRT TV één zondag 6 oktober - 10:00 Eredienst vanuit Brasschaat

Protestantse Omroep vzw Brogniezstraat 44 1070 Brussel

VRT Radio 1 woensdag 16 oktober - 20:03 Bijbel actueel - Luc. 16: 1-17 de onrechtvaardige rechter ds. Bert BEUKENHORST

oktober 2013

13

Coördinatie Bezinning en Dialoog / Werkgroep Jodendom Christendom Jezus en de rabbijnen (31)

Paulus en de geboden van Jezus Enige tijd geleden hadden wij het over de verhouding tussen Paulus, de ex-Farizeeër, en Jezus. Paulus beschouwde Jezus niet alleen als Heer en Messias, maar ook als zijn belangrijkste wetsleraar. We zeiden dat de concrete geboden daarbij een belangrijke rol spelen. Vooral in de eerste Brief aan Korinte is dat zichtbaar. Eerdere generaties exegeten meenden dat Paulus zich niets gelegen liet liggen aan de aardse historische Jezus en hem alleen vereerde als hemelse Christus. Deze geleerden zagen 1 Korintiërs over het hoofd, een brief die vele praktische richtlijnen geeft en theologisch niet zo interessant lijkt. Het tegendeel is echter waar – wanneer wij het belang van praktische geboden niet veronachtzamen. Niet dat alle bijbelse geboden zomaar letterlijk kunnen worden toegepast, wij moeten immers altijd rekening houden met de omstandigheden. Paulus noemt in 1 Korinte vier geboden van Jezus: 1. zowel mannen als vrouwen mogen niet scheiden van hun partner (1 Kor. 7:10-11); 2. wie het evangelie predikt heeft het recht daar voor levensonderhoud te ontvangen (9:14); 3. het gedachtenismaal dient te beginnen met een zegenspreuk bij het broodbreken en te eindigen met een zegenspreuk bij een beker wijn (11:2325); 4. vrouwen dienen niet te onderwijzen in de gemeente (14:33-37). Het is evident dat er nogal wat Vlaamse protestantse gemeenten zijn die het laatste gebod niet houden. Ook het eerste wordt in de praktijk veelal niet toegepast. Het gaat hier om opvattingen, die Jezus deelde met bepaalde stromingen in het toenmalige jodendom, waarbij we bijvoorbeeld aan de Essenen en Qumran kunnen denken. De eerste drie geboden van Jezus zijn ook in Marcus en de andere evangeliën bewaard (echtscheiding: Mar. 10:11-12; prediking en levensonderhoud: Marc. 6:10; gedachtenismaal: Marc. 14:22-26). Veel exegeten kunnen niet geloven dat Jezus het vierde gebod aanhing en menen dat de tekst van Paulus hier bewerkt is. Een verbod aan vrouwen om te onderwijzen in de gemeenschap vinden wij echter ook bij de rabbijnen en gold waarschijnlijk eveneens in Qumran. De aandacht die Jezus had voor vrouwen en hun noden hoeft met zo’n gebod geenszins in strijd te zijn. Paulus voor en na zijn bekering Paulus was voor zijn bekering Farizeeër. Dat schreef hij zelf en dat schreef zijn medewerker Lucas over hem (Fil.

14

oktober 2013

3:5; Hand. 23:6). Nu weten wij uit de rabbijnse literatuur dat de Farizeeën echtscheiding wel toelieten, maar wel disputeerden over de voorwaarden waaronder. Dit betekent, dat Paulus na zijn bekering strikter moet zijn gaan denken over echtscheiding en dit op gezag van Jezus. Ook op het gebied van evangelieprediking en levensonderhoud is er een verschil met het onderricht van Jezus, alleen heeft Paulus dit (vaak) niet toegepast. Hijzelf is er voorstander van, dat iedereen werkt voor zijn eigen levensonderhoud (1 Tes. 4:11; 2 Tes. 3:12). Dit heeft hij ook in praktijk gebracht (1 Kor. 4:12; 1 Tes. 2:9; Hand. 18:3). Dezelfde opvatting vinden wij bij de rabbijnen. Op dit punt bleef Paulus dus bij het standpunt van de Farizeeën. Hij noemt het gebod van Jezus als een voorbeeld, maar voegt eraan toe dat hij daar zelf geen gebruik van heeft gemaakt (1 Kor. 9:14-15). Na zijn bekering geloofde de voormalige Farizeeër Paulus in Jezus als Gods zoon en Messias en kende hij het hoogste gezag toe aan Jezus’ uitleg van de joodse wet. Ook al was daar in zijn optiek weer verdere interpretatie over mogelijk. Paulus, Jezus en de rabbijnen De concrete geboden zijn in het jodendom bepalend. De manier waarop je ze opvat en onderhoudt, bepaalt waar je staat in het jodendom. Dat geldt vandaag evenzeer als in Paulus’ tijd. Het jodendom kende toen vele variëteiten, en het jodendom dat Jezus aanhing was daar één van. In Paulus’ tijd bestonden de rabbijnen als institutionele leidersklasse nog niet. Wel hun voorgangers, de Farizeeën. Over hen hebben wij echter weinig betrouwbare historische gegevens, en nog minder van hen. Zo bezien, geven de brieven van Paulus waardevolle informatie over de Farizeeën en hun historische verhouding tot Jezus. Wie had gedacht dat Paulus zo’n belangrijke rol zou kunnen spelen in het thema Jezus en de rabbijnen? __________________________________ Prof. dr. Peter TOMSON

Aankondiging

William Tyndale in Vilvoorde Zondag 6 oktober: herdenking William Tyndale in Vilvoorde Zondag 6 oktober - vermoedelijke sterfdatum van Tyndale - is de dag waarop de Anglicaanse Kerk William Tyndale herdenkt. Bij deze gelegenheid nam de predikant van de Anglicaanse Kerk in Tervuren, ds. Simon Tyndall contact met ons op. We besloten op deze bijzondere zondag samen met de Anglicaanse gemeenten in Tervuren en Brussel een herdenkingsmoment te houden. Het programma (voorlopig opgesteld) voor zondag 6 oktober: Samenkomst rond 15:00 aan het William Tyndalemonument. Dit jaar 100 jaar geleden opgericht. Nadien wandelen we samen naar de kerk voor een bezoek aan het museum en nadien is er koffie of waarschijnlijk eerder thee. Om 17:00 bent u uitgenodigd voor een evening prayer - een korte gebedsdienst in beide talen- Nederlands en Engels. U bent allen hartelijk welkom om samen met onze broeders en zusters van de Anglicaanse kerk William Tyndale gepast te herdenken op 6 oktober. Voor velen van u kan het ook een uitgelezen moment zijn om de geschiedenis en het belang van Tyndale voor de Engelstalige kerken concreet te ervaren en om een gebedsdienst bij te wonen samen met de Anglicaanse Kerk. Zondag 27 oktober: gezamenlijke hervormingsdienst Op 27 oktober gedenken de kerken in en rond Brussel in een gezamenlijke dienst de Hervorming. Bij die gelegenheid wil de museumwerkgroep na de dienst het tweede Tyndalecahier presenteren. Het cahier geeft een overzicht van de geschiedenis van de William Tyndalegemeente in Vilvoorde. Bij deze gelegenheid kan ook het museum bezocht worden. Meer info bij: ds. Edwin Delen – [email protected] of 02 251 39 45

oktober 2013

15

Aankondiging

Programma

   

16

09:15

Koffie

09:30

Opening

09:50

ds. Arjan KNOP spreekt over De oorlog 1914-18 en de nawerking in West-Vlaanderen

10:35

mevr. Sophie VANONCKELEN (Nationaal coördinator Ecokerk) spreekt over Gewapend conflict in je boodschappentas - Kan anders consumeren vrede brengen en hoe kan geloof hieraan bijdragen?

11:30

ds. Gerrit BUUNK spreekt over Kerkelijke verantwoordelijkheid in het conflict tussen Israël en de Palestijnen

12:15

Korte discussie

12:30

Lunchpauze

13:30

ds. Don CASTELEIN (hoofdaalmoezenier van het leger) vertelt Hoe beleven militairen een vredesmissie?

14:15

Een getuige met Syrische achtergrond vertelt

14:45

3 dezelfde workshops met onder meer de vraag hoe we plaatselijk met de thematiek zouden kunnen werken

15:25

Afsluitende viering

De gemeente van Kortrijk verzorgt soep. Wilt u zelf boterhammen meenemen? Adres kerk: Bloemistenbstraat 2a Deelnemers kunnen zich opgeven bij ds. Ina KOEMAN: tel. 03/236.74.76 e-mail: [email protected] Bij haar kunt u ook nadere informatie krijgen. De Vlaamse Diaconale Dag wordt voorbereid door de werkgroep WMGO van de VPKB. Er is deze dag een boekenstand van de Ecokerk.

oktober 2013

Aankondiging

Programma Elk koor zingt enkele religieuze liederen uit zijn eigen traditie om allen samen te eindigen met het Onze Vader van Rimsky-Korsakoff. Plaats Servisch Orthodoxe kerk, Zwarte Vijversstraat 110 - 1080 St.-Jans-Molenbeek Tijdstip Zaterdag 19 oktober 2013 om 15:00 Tickets 10 euro of 8 euro voorverkoop via BE63 0013 2968 6508 IDkB onder vermelding Concert 19/10 Info 02/533.29.26 www.sint-jans-molenbeek.davidsfonds.be

oktober 2013

17

Aankondiging

Reis naar Israël 1 – 10 april 2014

Na de zeer geslaagde reis in april 2013 willen we u opnieuw de mogelijkheid bieden om met een gezellige groep het Heilige Land te bezoeken. Deze keer een tiendaagse reis met vele hoogtepunten. De praktische zaken worden georganiseerd door Drie Tour, de grootste reisorganisatie in Europa voor Israëlreizen (www.drietour.nl). De reis staat onder leiding van Ds. Arjan KNOP, die deze reis nu voor de derde keer zal meemaken. Ter plaatse krijgt u alle informatie van een zeer deskundige Nederlandstalige gids. Minimum aantal deelnemers is 15. De prijs is € 1813,00 pp bij minder dan 20 deelnemers (op basis van een tweepersoonskamer). Ook individuele inschrijvingen zijn welkom: u kan een eigen kamer kiezen (met opslag), maar ook een kamer delen en zo van het voordelige tarief genieten. Voor dit bedrag krijgt u een fantastische reis om nooit te vergeten: verblijf in 4 sterren hotels, alle (zeer goed verzorgde!) maaltijden, alle entreegelden, fooien, (luchthaven)belastingen en vervoer ter plaatse met luxe-bus én uw vliegticket Brussel - Tel Aviv - Brussel. Met deze reis bent u zeker van kwaliteit en alle kosten zijn inbegrepen: er zijn geen verborgen kosten. Op de website www.pcgoud.be kunt u het programma bekijken alsook vele foto’s van de reis. Onder meer zullen we het volgende bezoeken: Jeruzalem, de Dode Zee, de Olijfberg, Tiberias, het meer van Galilea, Nazareth, Massada, Qumrân, de Carmel, de doopplaats van Johannes de Doper, Jericho, het paleis van Herodus, Hazor, de tunnels onder de Klaagmuur, de Golanhoogvlakte met uitzicht op Libanon, de Klaagmuur en nog veel, veel meer. Als u meer informatie over de reis wilt, bel of mail gerust! Ds. Arjan KNOP [email protected] 0495 93 48 46

18

oktober 2013

Van hier en daar

Albert Schweitzer, 1913-2013 Het was 26 maart jl. precies 100 jaar geleden dat Albert Schweitzer, met zijn pas gehuwde vrouw Helene Bresslau, een gediplomeerde verpleegster en van Joodse afkomst, zich te Bordeaux inscheepte op de Europa, richting Afrika. Drie weken later bereikten ze Lambarene, Frans Equatoriaal Afrika toen, nu Gabon. Schweitzer werd in 1875 geboren te Kaisersberg, toen Duitsland, nu Elzas-Frankrijk. Hij studeerde theologie, filosofie en muziek in Straatsburg, Parijs en Berlijn. Hij werd in 1899 predikant te Straatsburg. Zijn proefschrift (1901) betreffende het onderzoek naar het leven van Jezus Het Messias- en Lijdensgeheim had als dragende thesis zijn mening dat Jezus overtuigd was van een snel naderend einde van de wereld. Hij werd docent aan de theologische faculteit van Straatsburg, 1902, en het jaar daarop rector van het theologisch college aldaar. In 1896 had hij besloten zijn leven te wijden aan de wetenschap tot hij 30 was en daana aan de mensheid. In 1905 begint hij dan zijn studie aan de medische faculteit, blijft docent aan de theologische faculteit en publiceert in 1906 zijn beroemde boek Von Reimarus zu Wrede. Een goede omschrijving van dit boek is Onderzoek naar de historische Jezus, een voortzetting van de thesis in zijn eerdere boek. Ook zijn boek over Paulus, 1911, een geschiedenis betreffende de interpretatie van de apostel volgt deze lijnen. Na zijn proefschrift aan de medische faculteit, 1912, werd hij door de eerder conservatieve Mission de Paris in 1913 uitgezonden naar Lambarene. De vrijzinnige theoloog werd uitgestuurd als medicus, niet als theoloog! Hij zou daar werken aan de bestrijding van melaatsheid en de slaapziekte, maar werd in 1917 geïnterneerd in Frankrijk, beiden waren immers van Duitse nationaliteit. In 1918 gingen ze terug naar Straatsburg, hij schreef daar een eerste boek Herinneringen, 1921, Zwischen Wasser und Urwald. In 1923 publiceerde hij zijn Kulturphilosophie, zijn principe van eerbied voor het leven.

Ondanks het vermoeiende werk als medicus in de tropen, deed hij baanbrekend werk ook op dat terrein, bleef hij ook werken als pastor, preekte hij iedere zondag (honderden preken zijn bewaard gebleven en later uitgegeven). Ook als theoloog bleef hij aktief. In 1930 verscheen zijn Die Mystik des Apostels Paulus betreffende diens verkondiging van het in Christus zijn. Na zijn dood, 1967, verscheen Reich Gottes und Christentum, het koninkrijk van God en het vroege Christendom. Hij was een zeer gewaardeerd interpreet van Bach, een monografie over Bach verscheen in 1908, een geliefd en groot organist. De Nobelprijs voor de Vrede, 1952, om zijn strijd tegen de atoombewapening, werd hem toegekend in 1953. Alhoewel een felle anti-nazi waren zijn eigen overtuigingen betreffende de inwoners van Gabon vaak vrij reactionair, zijn houding betreffende het marxisme wordt door velen als naief omschreven. Een groot, alhoewel ook omstreden, theoloog heeft hij in eigen leven veel verdriet gekend. Zijn vrouw Helene had tijdens de verpleegster-opleiding een TBC-besmetting opgelopen en diende daarom vaak voor behandeling terug te keren naar Europa. Beiden hebben onder deze gedwongen periodes van scheiding zeer geleden. _____________________________________________ dr. Pieter M. BOUMAN Sarre (Italië) juli 2013

Terug in Lambarene in 1924 moest hij het verwoeste hospitaal herbouwen, hij is er gebleven tot zijn dood in 1965. oktober 2013

19

Colofon

Colofon

Verantwoordelijke uitgever ds. Steven FUITE

Overlijden Met droefheid melden wij u het overlijden van dhr. Henri SINNAGHEL op 5 september jl. Dhr. Sinnaghel heeft zich altijd met hart en ziel ingezet voor de Kerk en was jarenlang secretaris van het VPKB-volwassenenvormingswerk en van de Protestantse Omroep. Als Synodale Raad willen wij de familie onze innige deelneming betuigen en bidden wij dat zij in de Heer en bij elkaar troost mogen vinden.

Redactieteam Bea Baetens ds. Arjan Knop ds. Ernst Veen dr. Dick Wursten Redactieadres: Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel tel.: +32-(0)2-511 44 71 fax.: +32-(0)2-510 61 74 E-mail: [email protected] Website : http://www.vpkb.be Prijzen Kerkmozaïek • Individueel abonnement: 20,00 euro • Groepsabonnement: 15 euro (vanaf minimum 5 exemplaren naar éénzelfde adres) • Steunabonnement: 25,00 euro Vorige nummers Kerkmozaïek http:/www.hipgo.be/kerkmozaiek/ Storten kan op onderstaand rekeningnummer van de Verenigde Protestantse Kerk in België Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel IBAN BE29 0680 7158 0064 BIC GKCCBEBB De redactie behoudt zich het recht voor om bepaalde artikelen niet te publiceren, indien nodig in te korten en/of redactioneel te bewerken. Zij is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de artikelen en slechts ten dele voor de stijl. Organisaties en tijdschriften, niet behorend tot de VPKB, die artikelen uit het maandblad Kerkmozaïek geheel of gedeeltelijk wensen over te nemen of te bewerken, dienen dit schriftelijk aan te vragen op het redactieadres. Wat betreft de richtprijs voor advertenties kunt u zich wenden tot de redactie. Zij behoudt zich het recht voor om deze al dan niet te plaatsen. Sluitingsdatum volgende Kerkmozaïek : 15 oktober 2013.

20

oktober 2013

le ss ru B 0 7 0 1 4 4 t aa trs ze in g ro B , ET I U F n ev et S .s d : se rd ad n ez f a n e re ve gt i u . w t n ra e V le ss u r B 0 7 0 1 : r o to n ak et fi gf A

Creatie cover: Drukkerij N. de Jonge n.v., 1850 Grimbergen