Nr. 05 Mei ste jaargang. verschijnt niet in augustus P Uw wil geschiede

Nr. 05| Mei 2010| 31ste jaargang verschijnt niet in augustus

P 408.654

“Uw wil geschiede...”

mei 2010

1

Inhoud/Uit de redactie

Uit de redactie

Inhoud Schriftwerk - Woord van de voorzitter Wat is de wil van God ? Belijden in een Belgische context

blz. 3 blz. 3

In het vizier Godsdienstles op school Als ik bid...

blz. 4 blz. 10

Uit de synodale raad Vicaris Gert Poelman overleden Aalmoezenierdienst voor gesloten centra blz. 7 Uit de coördinaties Jezus en de rabbijnen (19)

blz. 8

Faculteit Internationaal gezangboek Stem van het boek

blz. 9

Zending en oecumene Edinburgh 1910 - 2010

blz. 12

Column Angst

blz. 13

Nieuwe predikant stelt zich voor Ds. Hans Neels

blz. 14

Glas in lood De oplossing van de Canadese bever

blz. 15

In memoriam Geertje De Combe

blz. 16

Advertenties voor een... Jongerenpastor Verantwoordelijke financiën en administratie Administratief assistent boekhouding Protestantse Omroep

2

mei 2010

blz. 17 blz. 18 blz. 19 blz. 20

Tussen Pasen en Pinksteren valt dit nummer van Kerkmozaïek bij u in de bus. De jubel “De Heer is opgestaan!” heeft geklonken – en wij hopen dat het een feest was, vol vreugde en licht – maar onherroepelijk herneemt het ‘gewone leven’ z’n gang. Wat is er nu eigenlijk veranderd? Wat kunnen we aanvangen met dat uitzonderlijk wonderlijke Paasgeloof? Hoe vertaalt zich dat in bevattelijke ideeën, uitvoerbare voornemens, dromen die je kunt delen met anderen. Zonder de vertolker bij uitstek (de Heilige Geest) zouden we nu misschien nog met open mond bij het lege graf staan, maar tot niets concreets komen. Omdat het Pinksteren gaat worden? vragen we in dit nummer van Kerkmozaïek dan ook aandacht voor de gewone dingen van het leven: de 3de bede van het Onze Vader wordt toegelicht door ds. Steven Fuite en Petra Schipper: waar vind ik aanwijzigingen voor wat God wil èn hoe kan ik mij daarbij (laten) inschakelen. Ondergetekende vraagt uw aandacht voor de godsdienstlessen op de scholen en wel met name hoe daar gebouwd kan worden aan een eigentijdse religieuze identiteit (In het vizier). En verder zijn er de bekende rubrieken, informatie over het wel en wee van de kerk, de gemeenten en - toevallig of niet veel informatie over en zelfs oproepen voor werkers in de Wijngaard. Een echt voorschot op Pinksteren dus. _____________________________________________ Dick WURSTEN.

Schriftwerk / Woord van de synodevoorzitter

Wat is de wil van God? Sommigen zeggen dat Hij wil dat mensen lief zijn voor elkaar. Anderen zeggen dat het om bevrijding gaat. Weer anderen zeggen dat er allerlei regeltjes zijn die God wil dat wij volgen. En God kan ook boos worden en straffen of juist ons dragen als we vastzitten in de modder en ons weer op weg blazen met zijn warme adem. God wil dat wij ons opsluiten in een soort doos met luchtgaatjes, grenzen afgebakend van wat wel en niet mag. Of Hij wil dat wij openbreken, het beton doen rotten van de muren die tussen mensen instaan. Uw wil geschiede. Op de platgelopen paden blijven of nieuwe wegen zoeken? De lantaarns volgen die de rechte straat verlicht of achter de ster aangaan op onbekend terrein? Is God de Schepper die nog steeds schept - mogelijkheden, kansen, ruimte om te ademen? Of is God de voortrekker en de Bijbel en traditie zijn akker - wij wandelend in lijn in de diepe voor van ‘zo is het en zo is het altijd geweest’? Laat me even iets duidelijker worden (het late uur brengt me altijd meer dromen dan helder geformuleerde gedachten). Gods wil, daar gaan we vanuit, kan gekend worden in zijn Woord en in de traditie, de geschiedenis van God en mensen. We leren God echter kennen op veel verschillende manieren en we spreken over Hem (Haar?) in veel verschillende beelden. De een is er zeker van dat er allerlei gedragsregels zijn gegeven die gevolgd moeten worden. Deze regels vormen een kader waarbinnen een mens zich mag bewegen. De ander haalt juist het bevrijdende element uit de Bijbel naar boven en ziet in God de ‘ruimtegever’ die wil dat alle mensen zich in vrijheid en liefde kunnen ontwikkelen. Dit is toch wel een dilemma. Niet voor God natuurlijk, want God weet wel wat Hij wil met ons mensen. Maar een tegenstelling voor ons die ook in onze kerk doorwerkt: is geloof bevrijdend in de zin van kansen ontwikkelen of is het geloof bevrijdend in de zin van duidelijke regels die de mens vrijmaken van allerlei keuzes? In het eerste geval zou je kunnen tegenwerpen dat als er geen duidelijk omlijnde regels zijn, je dan dus zomaar alles kunt doen. Bij de tweede opvatting zou je kunnen opmerken dat het geloof verengd wordt en er weinig vertrouwen is in het eigen oordeel van mensen. Tja, in mijn vierhonderd woorden ga ik er niet uit geraken. Misschien moeten we eerst maar eens proberen om goede mensen te zijn. Dan zijn we al een heel eind op weg. Hoewel we over het woordje ‘goed’ wel weer een flinke mosterdboom zouden kunnen opzetten. Goede mensen dus... Goede… mensen… En Gods wil geschiede. Ja, dat in ieder geval! ______________________________________________________ ds. Arjan KNOP, predikant te Kortrijk.

Belijden in een Belgische context Kerkordes – ook de Belgische – dragen meestal het spoor van het land waarin ze tot stand kwamen.Het allereerste artikel handelt over het belijden van de Kerk. De vermelde geloofsbelijdenissen zijn van zeer diverse oorsprong, onder andere luthers (Augsburgse confessie), hervormd (Heidelbergse catechismus) en methodistisch (25 Artikelen des Geloofs). Logisch, want de Verenigde Belgische Kerk is het product van meerdere fusies tussen kerkgenootschappen van diverse oorsprong. De geloofsbelijdenissen verwijzen naar de verschillende stromingen die samen de verenigde Kerk hebben gevormd. Of deze uiteenlopende geloofsbelijdenissen met elkaar verenigbaar zijn, zult u misschien vragen? In vele opzichten niet en waarschijnlijk daarom laat de VPKB die vraag open. Het zijn stuk voor stuk historische documenten, die voor de Belgische kerk samen de tekst van één geloofsverklaring vormen. Ook dat heeft te maken met het proces van eenwording. Evenals het feit dat er in onze kerkorde alle ruimte en vrijheid is om uitdrukking te geven aan eigen tradities en geestelijk leven. Het gevaar dat kerken soms lopen, is dat ze zodanig gebonden zijn aan bepaalde historische uitdrukkingsvormen, dat zelfs de Bijbel er aan onderworpen moet worden. In België bestaat daartegenover eerder het gevaar van een Kerk die in geen traditie geworteld is. Tenzij dan in een traditie waarin niet de geloofsbelijdenissen, maar de Schrift zélf hoogste maatstaf voor geloof en leven is. Voor een Reformatorische Kerk waarin verschillende theologische tendensen elkaar ontmoeten, is dit echter nog zo gek niet. Aan ons echter de opdracht om er wérkelijk vorm aan te geven. ________________________________ Dr. Guy Liagre, Synodevoorzitter

mei 2010

3

In het vizier : Godsdienstles op school

Godsdienstles op school Tussen identiteit en openheid België heeft een van de meest royale systemen voor de subsidiëring van levensbeschouwelijk onderwijs in de wereld, waardoor ook minderheidsgodsdiensten (zoals het protestantisme dus) op kosten van de staat lessen mogen inrichten op alle scholen van het officiële (openbare) net, zodra (de ouders van) leerlingen dat wensen, aantallen doen er niet toe. Hoe is dat zo gekomen en wat doe je met zo’n buitenkans? Dick Wursten, inspecteur, schetst enkele krachtlijnen.

Levensbeschouwelijke wapenstilstand Op grond van het felbevochten Schoolpact (1959) is het levensbeschouwelijk onderwijs op de ‘openbare scholen’ op kosten van het ministerie van onderwijs uitbesteed aan de levensbeschouwelijke gemeenschappen zelf. Men hoopte zo een wapenstilstand te bereiken tussen de twee aartsvijanden/ rivalen (rooms-katholieken en vrijzinnigen). Als ze elk hun eigen ruimte zouden krijgen en zich niet met elkaar zouden bemoeien zou de rust in het land wel weerkeren en de lieve vrede op school bewaard kunnen worden. Dus: eigen lokalen, eigen leerkrachten, eigen inspecties, eigen leerplannen en de directies mogen zich niet met de inhoud van het vak bemoeien. Het heeft gewerkt en wij protestanten hebben – ons beroepend op het gelijkheidsbeginsel – ervan mee geprofiteerd.

De tijden zijn veranderd Inmiddels is het levensbeschouwelijk landschap totaal veranderd. De Islam heeft zich in Europa gemeld. En als straks het Boeddhisme ook nog officieel erkend wordt, kunnen in theorie acht levensbeschouwingen aanspraak maken om op school on-

4

mei 2010

derwezen te worden. Organisatorisch is dat lastig: in grotere steden zijn er vaak vier, soms vijf, soms zes levensbeschouwelijke lessen, die tegelijkertijd moeten worden ingericht. Ga er maar aan staan als je school al te klein is voor gewone klassen! En dan heb ik het nog niet over de kosten. Inhoudelijk kun je je afvragen of de wapenstilstand die door dit systeem werd gegarandeerd nog wel bij de tijd is, èn verder doorvragend: of de levensbeschouwelijke pluraliteit die de samenleving vandaag kenmerkt – en voor spanningen zorgt, laten we eerlijk zijn – niet vraagt om een andere benadering van het onderwijs in/over de levensbeschouwingen.

Godsdienst op school en thuis Momenteel ligt het levensbeschouwelijk onderwijs helemaal in het verlengde van ‘thuis’ (en desgevallend van de ‘kerk’). Veel ouders verwachten van het levensbeschouwelijk onderwijs ook dat de door hen gekoesterde opvattingen in de les worden onderwezen. De godsdienstles is a.h.w. een stukje ‘thuis’ op school. Dat kan heel fijn zijn, maar de vraag is of het godsdienstonderwijs hiervoor bedoeld is. Het comité PEGO (de inhoudelijk bevoegde instantie voor ons vak) vindt in elk geval van niet. Zij maakt onderscheid tussen catechese (kerk/thuis) en godsdienstles (school). Gechargeerd gezegd: het eerste heeft geloofsoverdracht als doel, het tweede kennisoverdracht. Het eerste gebeurt vanuit de geloofsovertuiging en het tweede gaat over de geloofsovertuiging. Je moet deze tegenstelling natuurlijk niet op de spits drijven (een goede les ‘over een geloofsonderwerp’ kan ook geloofseffecten hebben…), maar ze kan dienstig zijn om het onderscheid te zien (de les heeft niet dat geloofseffect als doel).

In het vizier : Goddienstles op school Hoe kun je over evolutie-schepping / man-vrouw relaties / seksualiteit spreken zonder je rekenschap te geven van andere opties die in diezelfde leergemeenschap gekozen en onderwezen worden. Het zoeken naar samenwerking en dialoog lijkt me hier vanzelfsprekend.

Leren is meer dan kennisoverdracht

Op onze scholen wordt echter geen kennis in jongeren gepompt, maar worden mensen opgeleid en gevormd. Naast verstandelijke kennis worden er ook affectieve kennis (gevoelens, emoties, ervaringen) en competenties (technische en sociale vaardigheden) aangeleerd. Elke school heeft zo’n breed ‘opvoedingsdoel’ voor ogen. Sterker nog: het hele schoolsysteem zoals wij het kennen is een door Angst en identiteit en door West-Europees, humanistisch (door Chris- Leidt dat dan niet tot verwarring? (‘ze hebben het tendom en Verlichting beide gestempeld) instituut. al zo moeilijk om zich als protestant…’). Hoezeer ik Mondige, zelfstandige en kritische burgers wil men de beschermingsimpuls snap, toch valt het mij op afleveren. Het einddoel is dat jongelui zich geen dat die angst vooral bij de ouders zit, en niet bij de knollen voor citroenen laten verkopen, maar in staat jongelui zelf, zelfs niet in het basisonderwijs. Intezijn zichzelf een mening te vormen, (eigen en an- gendeel: juist kleine kinderen accepteren de pludermans) gedrag moreel te evalueren en een aantal basisvaardigheden te beheersen Wat cijfers over het PEGO: Er zijn ruim 4000 lesuren voor ongeveer om te participeren in een democratische sa- evenveel leerlingen. Momenteel zijn er meer dan 250 leerkrachten menleving. Deze doelen zijn vervat in bijv. in dienst (van fulltime tot 2 u/w), voor het merendeel uit de evanhet pedagogisch project van het GO! en in gelische vleugel. Om dit – verhoudingsgewijs grote aantal – leerde eindtermen van het onderwijs, m.n. in krachten van een gedegen theologische en pedagogisch-didactide Vakoverschrijdende Eindtermen (VOET). sche opleiding te voorzien is er in Brussel (Bollandistenstraat) het

Niet indoctrineren maar vormen

VCGO, opgericht in de nadagen van het schoolpact toen er leerkrachten protestantse godsdienst konden worden aangesteld. Actieve leerkrachten hebben samen met predikant-docenten en inspecteurs nieuwe leerkrachten de vaardigheden en kennis bijgebracht om les te geven in het basisonderwijs en de eerste graad van het secundair. Deze cursus bestaat nog steeds en het diploma is erkend. Naast een breed algemeen en theologisch luik wordt er een praktijkgerichte didactisch-pedagogische scholing gegeven. De cursus vindt plaats op woensdagmiddagen, veronderstelt zelfstudie en duurt 3 jaar [terzijde: ook aan de ETF in Heverlee kan men een soortgelijke basiscursus volgen op zaterdagen (IBV)]. De VCGO opleiding kan men ook volgen zonder het school-luik (men kan modules kiezen) of met een praktisch gericht kerkelijk (pastoraal) luik. Voor alle info: www.hipgo.be.

Ook het PEGO heeft didactisch-pedagogisch geformuleerde leerplandoelen en eindtermen (voor meer info zie: www.pegosite.be). Dat betekent dat men tijdens de godsdienstles de jongeren niet wil indoctrineren, maar ze cognitief, affectief, en pragmatisch wil vormen op zo’n manier dat ze aan het eind van de rit in staat zijn om zelfstandig, beargumenteerd en met kennis van de bijbelse krachtlijnen antwoord te kunnen geven op morele en levensvragen. Dat impliceert ook dat ze kaf en koren kunnen onderscheiden op het levensbeschouwelijk terrein.

En de andere levensbeschouwingen dan? Op onze scholen is de hele samenleving aanwezig, zeker in de grote steden, door elkaar en met elkaar en soms tegen elkaar. Niet maar acht, maar nog veel meer levensbeschouwingen tref je daar in levende lijve aan. En vaak heb je vertegenwoordigers van een aantal van die andere opvattingen bij de hand (collega-leerkrachten godsdienst of zedenleer). Hoe kun je in zo’n situatie – is mijn mening – nog over de Islam lesgeven (vanuit protestants perspectief, inclusief waarde- en waarheidsoordeel) zonder er de moslims op school echt bij te betrekken.

raliteit op dit terrein en zijn nieuwsgierig. Zij ervaren ‘het andere’ niet als bedreigend voor het ‘eigene’. Het zijn de volwassenen die hier schrikachtig reageren en pleiten voor een afgeschermde opbouw van de eigen identiteit. Zonder daar verder op in te gaan, wil ik wijzen op een misvatting die aan deze oproep ten gronde ligt: alsof identiteit apart in een eigen hokje (cocon) gevormd kan worden en dan op een bepaald moment ‘klaar is’ om de confrontatie aan te gaan met andere identiteiten en opvattingen. Zo’n opvoeding werkt niet alleen niet, ze werkt zelfs vaak averechts. Als je het zo aanpakt, dan is het resultaat vaak niet een vrije, sterke identiteit die open de wereld tegemoet treedt, maar een gesloten, harde identiteit waarbij de angst en afwijzing onderdeel van de identiteit zijn geworden. En zulke harde, in zichzelf gesloten, identiteiten zijn het beginsel van extremisme.

mei 2010

5

In het vizier : Godsdienstles op school

Protestants-evangelisch godsdienstonderwijs kiest resoluut voor ICT Inspectie en leerkrachten voor het Protestants-evangelisch godsdienstonderwijs (PEGO) hebben resoluut gekozen om aan te sluiten bij de moderne informatietechnologie. Na een voorbereiding van bijna een half jaar is onlangs een dynamische website gelanceerd (www.pego-site.be) waar de meer dan 250 leerkrachten PEGO elkaar kunnen ontmoeten, hun administratieve plichten kunnen vervullen (op de beveiligde afdeling), terwijl ouders en directies alle informatie over het PEGO kunnen vinden op het openbare gedeelte. Het meest bijzondere is misschien wel dat dit alles in eigen beheer is gedaan: twee leerkrachten, Johan Van den Heuvel en Stefaan Van den Branden, hebben de digi-technische kant (joomla, voor de insiders) voor hun rekening genomen en in hun vrije tijd samen met de inspectie uitgewerkt tot wat er vandaag staat. Tegelijk is resoluut gekozen voor een samenwerking met KlasCement (www.klascement.net), het platform “van leerkrachten voor leerkrachten”, om hun lesmateriaal te delen. In een 5tal studiedagen werden alle Vlaamse leerkrachten PEGO bekend gemaakt met en ingewijd in de geheimen van beide websites. Meer info: [email protected] (inspecteur) http://www.pego-site.be

6

mei 2010

Meestal leidt het echter tot een dubbel leven en als de crisis komt is maar al te vaak een breuk met de traditie het resultaat.

Identiteit en openheid Een identiteit die de bonte wereld van meet af aan insluit lijkt me beter aan te sluiten bij de realiteit van het leven. Zo’n opvoeding kan ook de ghettoïsering van de samenleving tegengaan. We hebben bruggenbouwers nodig om de sociaal-culturele en levensbeschouwelijke apartheid die dreigt, tegen te gaan. Als inspecteur moedig ik mijn leerkrachten dan ook altijd aan om samenwerking te zoeken met hun collega’s. Synergieën zijn er genoeg en win-win situaties ontstaan vanzelf. Sterker nog: ik denk dat wij het aan onze kinderen en de samenleving van de toekomst verplicht zijn om de volwassenen van morgen voor te bereiden op een plurale samenleving èn hen inzicht en vaardigheden bij te brengen zodat zij kunnen omgaan met andersdenkenden, andersgelovigen en andershandelenden. En - even los van de leerlingen - we zullen toch ook zelf eens moeten leren hoe je vanuit een eigen levensovertuiging of geloof een eerlijke plaats kunt geven aan anderen, en hoe je over die verschillen praat, zonder ruzie te krijgen of van elkaar te vervreemden… _____________________________________________ Dr. Dick WURSTEN Inspecteur protestants-evangelische godsdienst.

Frans of Italiaans bijschaven tijdens de zomer Via Marc LOMBART (commissie Ambten) ontving de redactie volgende advertentie. Over de kosten voor deze “cursus” hebben we geen details. Even checken met betrokkene op onderstaand adres, is dus aangeraden. Je tiens à signaler que j’ai l’intention de “rentabiliser” à la fois notre grande maison et mes “dons” en enseignement du français langue étrangère: donc, cet été, je suis prête à recevoir des groupes de deux ou trois personnes pour une semaine ou deux en pension complète avec 3 heures de leçons de français, le matin, l’après-midi libre (devoirs donnés tous les matins), fin d’après-midi: correction des devoirs et questions diverses. Le soir télévision EN FRANCAIS! Nous avons une piscine et la possibilité d’organiser des excursions en Provence et même si nous le savons à l’avance de louer des places de spectacles intéressants qui ont lieu l’été (Avignon, Grignan, Vaison la Romaine... ) Contact : Christiane Nani [email protected]

Uit de synodale raad

Graag uw aandacht voor... Vicaris Gert Poelman overleden Vicaris Gert Poelman (geboren in Gent op 11 juli 1967) is op dinsdag 6 april overleden in Gent. Hij was jarenlang de verantwoordelijke voor jeugdpastoraal, oecumene en interreligieuze dialoog in het bisdom Gent. Na zijn studies aan het Grootseminarie in Gent werd hij tot priester gewijd in 1993. Van 1993 tot 1996 studeerde hij in Rome aan de pauselijke universiteit ‘Gregoriana’ en behaalde er een licentie in de theologie, met specialisatie oecumene en dogmatiek. In 1996 werd Gert Poelman professor aan het bisschoppelijk seminarie van Gent, waar hij inleiding in de Schrift, christologie, kerkleer, oecumene en inleiding in de filosofie doceerde. Hij was ook professor aan het Johannes XXIII-seminarie in Leuven. Sinds april 2002 was hij bisschoppelijk vicaris voor jeugdpastoraal, oecumene en interreligieuze dialoog. Hij werd in die functie herbevestigd door Mgr. Van Looy in 2004. Sinds juni 2004 was hij titulair kanunnik van het kapittel van de Sint-Baafskathedraal. Sinds 1996 was hij lid van de redactieraad van Collationes (Vlaams tijdschrift voor theologie en pastoraal) en van het Interkerkelijk Beraad Gent. Vanaf 2000 vertegenwoordigde hij het bisdom Gent in de Katholieke Nationale Commissie voor Oecumene. In juni 2005 werd hij voorzitter van IJD jongerenpastoraal Vlaanderen. Op 17 januari 2007 werd hij door de Belgische bisschoppen benoemd tot voorzitter van de Katholieke Nationale Commissie voor Oecumene. De uitvaartliturgie voor vicaris Gert Poelman vond plaats op maandag 12 april om 11 uur in de SintBaafskathedraal in Gent. Namens de VPKB waren aanwezig : dr. G. Liagre, S. de Raaf (leden van het Overleg van Christelijke Kerken) en ds. M. Loos.

die onder de ARPEE vallen. Twee jaar geleden had de raad alle commissies ontmoet om te luisteren naar hun eventuele vragen. Het Comité voor Protestants-Evangelisch Godsdienstonderwijs heeft een bijzonder statuut. Het werd ingesteld volgens de criteria, opgelegd door de Vlaamse Gemeenschap. Het Comité droeg enige tijd geleden dr. Dick WURSTEN als nieuwe inspecteur voor binnen het Vlaamse Gewest.

Aalmoezenierdienst voor gesloten centra De commissie voor de aalmoezenierdienst in strafinrichtingen werd door de centrale raad van de ARPEE benoemd tot verantwoordelijk orgaan voor de aalmoezenierdienst in gesloten centra. De commissie is samengesteld uit acht leden. Twee aalmoezeniers zijn verkozen door de VPKB en twee aalmoezeniers door de Federale synode. De regionale aalmoezeniers (ds. Christian BULTINCK (NL) en ds. Hall NESBITH (FR)) zetelen in deze commissie met raadgevende stem.

Belgian Council for Religious Leaders Deze Raad, waarvan dr. Guy Liagre het voorzitterschap waarneemt, heeft als taak om actieve tolerantie te bewerkstelligen en om een visie van vrede te propageren. Ondanks de verschillen in levensbeschouwingen wil de raad werken aan gemeenschappelijke acties. Zo buigt hij zich voor het ogenblik over de problematiek in onze maatschappij van de religieuze symbolen. Een werkgroep bereidt een document voor dat gedurende de vergaderingen in 2010 door de Raad zou moeten goedgekeurd worden.

Onderhoud met het Comité PEGO De centrale raad van de Administratieve Raad voor de Protestants-Evangelische eredienst organiseert opnieuw een gespreksronde met alle commissies

mei 2010

7

Coördinatie Bezinning en Dialoog : Jodendom-Christendom

Jezus en de rabbijnen (19)

Jezus, de rabbijnen, en de historie Wie een beetje thuis is in de moderne theologie, heeft gehoord van de discussie over ‘de historische Jezus’. Voor sommige exegeten was Jezus een literair-theologische fictie, omdat de gemeente na hem zijn verhaal onherroepelijk heeft herschreven. In de jaren ’70 van de 20ste eeuw begon echter het besef door te breken, dat Jezus meer ‘vlees en bloed’ krijgt voor ons via zijn verhouding tot het jodendom. Vandaag is de situatie eerder omgekeerd en gaat de discussie over ‘de historische rabbijnen’. Sommige joodse historici beschouwen de vroegste rabbijnen als een literair-theologische fictie, omdat de redacteuren van de Talmoed hun verhaal grondig hebben herschreven. Het verrassende is nu, dat de vroegste rabbijnen historisch ‘vlees en bloed’ krijgen door… hun verhouding tot het christendom.

Mondelinge overlevering Een van de factoren die hier spelen, is de mondelinge wijze van overleveren van de woorden en daden van Jezus en van de rabbijnen. Op dit punt bestaat er in feite een treffende overeenkomst tussen de evangeliën en de rabbijnse literatuur, die nog veel nieuwe inzichten kan opleveren voor de exegese. Evenals de rabbijnen schreef Jezus zijn leer niet op. Hij vertrouwde zijn woorden mondeling toe aan zijn leerlingen, die ze vervolgens zo goed mogelijk bewaarden en overleverden. Pas later ging men opschrijven. Gevolg is bijvoorbeeld dat een gelijkenis in verschillende vormen in het Nieuwe Testament terecht kon komen: als gelijkenis van de ‘talenten’ of van de ‘ponden’ (Matteüs 25:1430; Lucas 19:12-27). Dit verschijnsel heeft de Nieuwtestamentici veel hoofdbrekens gekost, maar is doodnormaal in de rabbijnse literatuur. Het geldt ook verhalen. Waren er twee wonderbare spijzigingen, of hebben we twee verschillende verhalen? Twee versies van één zalving, of twee zalvingen? Omdat zowel de rabbijnse als de christelijke traditie in aanvang mondeling was, hebben we aan twee kanten met onzekerheid te maken. Het meeste houvast hebben we, waar Romeinse bronnen beschikbaar zijn. Het overtuigendste feit omtrent Jezus, schreef Niels Dahl, is zijn kruisiging onder Pontius Pilatus, die ook door Romeinse schrijvers wordt vermeld. Er zijn echter maar weinig van zulke gevallen. Voor het merendeel moeten we het hebben van aanknopingspunten tussen rabbijnse en christelijke bronnen.

Het conflict Hier wreekt zich echter dat zowel joodse als christelijke geleerden gewend zijn, christendom en jodendom als losstaande grootheden te benaderen. Informatie vanuit de ‘andere’ traditie wordt dan onvoldoende serieus genomen. Dit kan zelfs samenhangen met de gerechtvaar-

8

mei 2010

digde wens, de verhouding tussen beide tradities te verbeteren. Een van de gebieden waar overlapping plaatsvindt, betreft namelijk het conflict tussen de twee gemeenschappen. De feiten zijn onaangenaam. Toch moeten we ze onder ogen zien. Volgens talmoedische tradities plaatste het vroegrabbijnse bewind de christenen buiten de gemeenschap. Zoals gezegd wordt tegenwoordig echter vaak betwijfeld of zo’n rabbijns bewind zelfs wel bestond. Maar het zijn precies de overlappingen met de christelijke bronnen, die hier houvast geven. Johannes vertelt van de angst ‘voor de Joden, omdat die toen al besloten hadden dat ze iedereen die Jezus als de messias zou erkennen uit de synagoge zouden zetten’ (9:22, vgl. 16:2). Dat gaat duidelijk niet over de tijd van Jezus, maar van de evangelist. Toen hij schreef, rond het jaar 100, was er dus een rabbijns bewind dat zulke maatregelen kon nemen.

De Romeinse bezetting Een belangrijke omstandigheid was de Romeinse bezetting. Al in Jezus’ tijd botsten de joden in Judea met de bezetters. Zo was er sprake van Galilese joden ‘van wie Pilatus het bloed vermengd had met hun offers’ (Lucas 13:1). 40 jaar na Jezus’ executie aan een Romeins kruis verloren de joden hun eerste opstand tegen de Romeinen. Op een andere manier botsten ook de christenen met de Romeinen; daarvan getuigen de martelaars. In deze situatie ontstond een felle rivaliteit en uiteindelijk een breuk tussen beide gemeenschappen. Tragisch maar waar: de verhouding tussen joden en christenen krijgt historisch ‘vlees en bloed’ in hun onderling conflict onder Romeins bewind. ____________________________________________ Prof. dr. Peter TOMSON UFPG Brussel.

Uit de Faculteit

Faculteit voor Protestantse Godgeleerdheid Onze man in Jeruzalem Het Paasfeest ligt al weer een poosje achter ons. Toch komen we er nog een keer op terug, want de bezinning op wat Pasen is en met ons doet in de actualiteit van onze geschiedenis, is daarvoor te belangrijk. Pasen vierend in Jeruzalem, kwamen bij prof. Peter Tomson boeiende en belangrijke gedachten op met betrekking tot de verhouding tussen joden en christenen. U bent van harte uitgenodigd om in die gedachten te delen en ook zelf weer verder te denken. Dat kan door de weblog te bezoeken die prof. Tomson bijhoudt tijdens het studieverlof, waarvoor hij op dit moment in IsraÊl verblijft. Lees over Pasen en andere zaken op http://pjtomson.blogspot.com Elders in dit nummer van Kerkmozaïek vindt u één van zijn notities, dit keer over Angst.

Internationaal gezangboek In een internationale conferentie, die ik bijwoonde, werd voor de ochtendwijdingen en de avondsluitingen gebruik gemaakt van een internationaal gezangboek. Dat boek, Colours of Grace, is onder ons misschien niet zo bekend, terwijl het wel goede diensten kan bewijzen. Het is het gezangboek van de samenwerkende protestantse kerken in Europa, de GEKE, waarvan overigens ook de VPKB lid is. Voor gebruik van het boek kan gedacht worden aan internationale bijeenkomsten, maar het is een mooi boek om ook in de plaatselijke gemeente ter beschikking te hebben voor gasten, voor diensten met partnerkerken e.d. Hier wordt namelijk de vertaling van liederen gegeven, die onder veel christenen van allerlei landen een grote bekendheid genieten. Colours of Grace (396 blz.) geeft de tekst en melodie van in totaal 157 liederen, onderverdeeld in zeven rubrieken: psalmen; lof-, dank- en gebedsliederen; liederen voor de eredienst; met betrekking tot de kerk; het kerkelijk jaar; liederen van woord en antwoord en liederen voor de morgen en de avond. Van elk lied worden in ieder geval wel drie of vier vertalingen geboden, maar vaak ook

meer. Denk bijvoorbeeld aan Nederlands, Frans, Duits, Hongaars, Engels, Spaans, Pools, Tsjechisch, Fins, Slowaaks. Een handig register achterin geeft de beginregels van de liederen in alle talen. Het boek kost € 14,00. Zie voor meer informatie en voor het plaatsen van een bestelling: http://www.leuenberg.net/3833-0-16

Stem van het boek Met het eerste kwartaalnummer in 2010 ging het tijdschrift De stem van het boek, dat uitgegeven wordt door de docenten van de Nederlandstalige afdeling van de Faculteit, haar 21ste jaargang in. Het tijdschrift, dat 4 keer per jaar verschijnt, is vooral bedoeld voor predikanten en theologen in het algemeen, maar kan ook waarde hebben voor theologisch geïnteresseerden. Het blad biedt namelijk beschrijvingen van recent verschenen theologische (en meer algemeen culturele) boeken, maar ook worden de inhoudsopgaven weergegeven van recente tijdschriften. De boekbesprekingen richten zich op publicaties van alle theologische vakgebieden. Een jaarabonnement kost slechts € 14,50. Nadere informatie vindt u op de website van de Faculteit. Neem voor een abonnement of proefnummer contact op via het emailadres: [email protected]. Van harte aanbevolen!

Informatie • •

•

op de website http://protestafac.ac.be; bij de decaan, prof. Peter Tomson (02/527.03.08 of +31/878.767.957, [email protected]); bij de secretaresse, mw. Anne Joué (02/735.67.46, [email protected]).

mei 2010

9

In het vizier : “Als ik bid...”

‘… laat uw wil gedaan worden, op aarde zoals in de hemel’. (Matteüs-evangelie 6, 10bc) De omgeving van ‘het Onze Vader’, het gebed waartoe de man uit Nazareth zijn leerlingen oproept, is lieflijk noch intiem. Jezus ergert zich aan de manier waarop mensen omgaan met elkaar en met Hem die wij God noemen, aan het leven van de show en aan het bidden voor de schijn. Temidden daarvan klinkt het: ‘Bidt daarom als volgt’. Uiteraard gaat het daarbij niet om het woordelijk leren nazeggen maar om de innerlijke houding. Het is zeer wel mogelijk dat iemand die dit gebed niet kent, toch al biddend voldoet aan Jezus’ oproep. Zoals het evenzeer mogelijk is dat wie elke regel uit het ‘Onze Vader’ op zondag in de kerk als eerste hardop uitspreekt, niets begreep van wat Jezus bedoelde met: ‘Bidt daarom als volgt’. Jezus vraagt zijn leerlingen al biddend een tegenverhaal te vertellen: ‘… laat uw koninkrijk komen en uw wil gedaan worden op aarde zoals in de hemel’. Aan wié moet je dat tegenverhaal vertellen? Aan God? Zeker, maar blijkens de inleidende woorden ook aan jezelf! ‘Jullie Vader weet immers wat jullie nodig hebben, nog voor jullie het hem vragen. Bid dààrom als volgt.’ Bidden is niet allereerst iets van je

Paus Urbanus II predikt de eerste kruistocht Luyken, Jan (1649-1712) De paus riep: ‘Deus vult’ (= god wil het)

niet is: ‘laat uw wil gedaan worden’. Die wil valt niet samen met wat in de wereld geschiedt. Een groot deel van de wereldgeschiedenis draagt geen goddelijk stempel. God en het lot zijn geen vrienden. Wie bidt ‘laat uw wil gedaan worden’ erkent dat de wil van God vooralsnog veel te weinig geschiedenis maakt. En voor zover je daar zelf iets ten goede aan kunt veranderen, dien je jezelf daarbij te bepalen. Bidden is doen, zelf geschiedenis schrijven.

Bidden is niet allereerst iets van je afspreken, maar jezelf tegenspreken... Eerst als dat gezegd is, komt de afspreken, maar jezelf tegenspreken, iets met jezelf en met God afspreken, de manier waarop jij het leven en samenleven beleeft en uitleeft onder kritiek stellen. Er wordt gesmeekt om wat nog

10

mei 2010

andere kant van het tegenverhaal aan bod. Deze bede verwoordt immers tegelijk de kreet vol hartverscheurende twijfel en onmacht. Talloze mensen schreeuwden en schreeuwen het uit, in de meest verschrikkelijke omstandigheden: ‘Waarom, o God, waarom?’ Wie

het weet, mag het zeggen, maar niemand weet het. De vraag mag gesteld. Dat moet zelfs. Wie én een goedwillende God serieus neemt én zelf in de ellende zit of een beetje de wereld in kijkt, kan niet anders. Elk antwoord ontkent de ernst van de vraag. Wie bidt ‘laat uw wil gedaan worden’ erkent dat de wil van God vooralsnog veel te weinig geschiedenis maakt. En helaas, er zijn zoveel dingen waaraan je zelf niets ten goede kunt veranderen. Bidden is roepen, een proteststem. In 1969 schreef ds. Kurt Marti (predikant te Bern) in zijn Leichenreden hiernaaststaande tekst die ik graag in vertaling weergeef. _____________________________ ds. Steven FUITE, predikant Protestantse Kerk Brussel

In het vizier : “Als ik bid...”

‘Uw wil geschiede’ Als veertiger bevind ik mij in een ambivalente positie met betrekking tot deze bede.

Het heeft niet behaagd Het heeft de here god volstrekt niet behaagd dat gustav e. lips door een verkeersongeval stierf ten eerste was hij te jong ten tweede voor zijn vrouw een fijngevoelig man ten derde voor zijn kinderen een vrolijke vader ten vierde voor zijn vrienden een goede vriend ten vijfde vervuld van vele ideeën waar moet het nu heen zonder hem? wat is zijn vrouw zonder hem? wie speelt er nu met de kinderen? wie vervangt een vriend? wie heeft de nieuwe ideeën? het heeft de here god volstrekt niet behaagd dat sommigen van jullie dachten dat hem zoiets zou hebben behaagd in naam van hem die doden opwekte in naam van de dode die opstond: wij protesteren tegen de dood van gustav e. lips

Ik groeide op in een tijd waarin volwassenen rondom mij hierin een houvast zochten. Dat mijn opa als jonge vader van vier kleine meisjes en zendeling in Nederlands Indië was omgebracht door de Japanners in WOII, was omdat “zijn taak volbracht was”, zo verzekerde men mijn oma. Het heeft de Here behaagd, jaja. Mijn moeder werd hier al opstandig van. Haar opstand vertaalde zich in een ijveren voor een betere wereld. Dàt wil God! Als jongere deelde ik deze ijver. Maar na de val van de Berlijnse muur en de vrijlating van Nelson Mandela bleek de wereld veel ingewikkelder dan verdeeld in goed en slecht, dan maakbaar door goedwillende inzet. Was Gods wil lamgelegd? Mijn jongvolwassen kinderen en hun generatiegenoten zijn vertrouwd met globalisering, met God in de marge, met leven in onmacht. Misschien is God wel evenzeer op zoek naar hoe zijn wil kan geschieden als wij. Een bijna menselijke God. Het goede in de mens. In onze tijd bestaan ze naast elkaar: de God om voor te buigen, van “dit wil God” en “insj’allah”, en de God van mensenwerk en vragen. Daar hang ik tussenin. Maar de kloof tussen de generaties, geloofsbelevingen, is maar schijn. Ten diepste delen we het verlangen, naar zin, naar richting boven onze vertwijfeling uit. Het Onze Vader kun je bidden als je geen woorden vindt, als je je woordeloosheid en verwarring een adres wil geven. “Uw naam worde geheiligd, Uw Koninkrijk kome, Uw wil geschiede”. Aanvoegende wijs, zuchten van verlangen. Laat het mogen gebeuren! Geen bevelende wijs. Wij moeten het niet alléén kunnen waarmaken. Maar je blijft er niet dezelfde bij. Al biddende, vind je in Hem onze Vader en maak je deel uit van Zijn wil van brood, vergeving en hulp voor allen in eeuwigheid, amen. _______________________________________________ Petra SCHIPPER, gemeentelid Protestantse Kerk Brussel.

mei 2010

11

Edinburgh 1910 - 2010, zending en oekumene In juni a.s. herdenken kerken en zendingsgenootschappen het feit dat 100 jaar geleden een eerste stap werd gezet naar een beleid voor wereldwijde zending in onderling overleg. nemers leden van de brede Protestantse beweging. Orthodoxen, Rooms- Katholieken of vertegenwoordigers uit de Pinksterbewegingen waren er niet.

Edinburgh 1910

Het was toen in Edinburgh een conferentie van zendingsgenootschappen. Kerken als zodanig waren nauwelijks vertegenwoordigd. In de 18e eeuw was onder kerkelijk geëngageerden de drang tot zending, tot getuigen van het evangelie onder de volken in Azië en Afrika ontstaan. De kerkelijke leiders voelden zich hier meestal niet bij betrokken en zo ontstonden de genootschappen of verenigingen voor de zending. In de 2de helft van de 19de eeuw werden er al enkele ontmoetingen tussen deze genootschappen georganiseerd, verdeling van werkterrein, uitwisseling van ervaring, enz. Edinburgh vertegenwoordigde een nieuwe aanpak: de Amerikaanse methodist John R. Mott organiseerde, in zijn eigen woorden, “de grootste bijeenkomst ooit gehouden in het belang van de verspreiding van het christendom in de wereld”. In juni 1910 kwamen 1.200 vertegenwoordigers van de vrienden van de zending samen, de meesten uit de Verenigde Staten en Groot-Brittannië maar ook Skandinaven, Nederlanders, Duitsers en Zwitsers. Bijna allen waren blanken. Vertegenwoordigers uit Azië en Afrika van wat men vroeger de “jonge kerken” noemde, waren er nauwelijks. Ook waren bijna alle deel-

12

mei 2010

Een beweegreden o.a. voor het organiseren van deze grote bijeenkomst waren de toen snellere verkeersmiddelen: stoomboten en treinen maakten de wereld kleiner en de contacten tussen mensen en dus ook de zendingsgenootschappen eenvoudiger. Alhoewel er over vragen van “geloof en kerkorde” zo goed als niet werd gesproken, leidde Edinburgh toch, naast andere bewegingen, tot het ontstaan van de Wereldraad van Kerken, Amsterdam 1948, nu 350 ledenkerken in 110 Landen. Een belangrijke bijdrage daartoe waren enerzijds de in 1921 opgerichte Internationale Zendingsraad en anderzijds het nog steeds verschijnende en nu oudste oecumenische tijdschrift International Review of Mission. Het is op voorstel van de Church of Scotland dat er nu van 2 - 6 juni a.s. in Edinburgh een 2de grote bijeenkomst gaat plaatsvinden. Meer dan 1.000 afgevaardigden, waaronder nu ook Orthodoxen, Rooms-Katholieken en Pinksterkerken willen samen zoeken naar antwoorden op de vraag hoe we vandaag en samen het goede nieuws omtrent en van Jezus Christus in de huidige wereld kunnen verkondigen. In 1910 ontstond er als een rapport een soort “atlas” van de zending en van de verspreiding van het christendom toen, een bestandopname gemaakt op basis van kennis en inzicht toen. Men hoopt straks tot een soortgelijke “atlas” te kunnen komen en daartoe zijn sedert verschillende jaren negen werkgroepen aan het werk. Moderne communicatiemiddelen vereenvoudigen veel en kunnen ook de kosten binnen de perken houden. Thema’s zijn bijvoorbeeld : Basis van de zendingsboodschap of Hoe verstaan we de boodschap aangaande een Drieënige God. Wat verstaan we onder heil vandaag en hoe vertalen we dat morgen? Hoe gaan we om met de “Christelijke boodschap midden een wereld van andere religies? Hoe gaan we om met de uniekheid van Jezus

Christus in een multireligieuze wereld? Welke relatie is er tussen onze verkondiging en ons behoren tot een bepaalde cultuur, zijn we ons die relatie bewust? Hoe verkondigen we het evangelie zonder andere culturen te vernietigen? In Azië en Afrika vinden we nu overal kerken, sommige groeien snel, sommige kerken daar zenden nu zendelingen naar Europa en Amerika, kerken daar zijn vaak arm, niet als optie maar gezien de economische werkelijkheid van een sterk geglobaliseerde wereld. Wat betekent voor ons de relatie tussen evangelie en maatschappelijk bezit en aanzien? Hoe werken we samen? Nog een andere groep werkt rond “Eenheid en zending - leer omtrent de kerk en zending”. In onze kerken is er een verschillend verstaan rond kerkelijk ambt en sacra-

menten, wat betekent dat voor ons pogen gemeenschappelijk te getuigen van het goede nieuws. Wie meer wil weten en meelezen schakelt best over naar internet www.edinburgh2010.org Er is ook een blog waarop men eigen reacties kan weergeven. In de loop van dit voorbereidend werk zijn dwarsverbindingen ontstaan, andere accenten die verwijzen naar de plaats van de vrouw in de zending - in vele kerken kunnen vrouwen geen ambten bekleden - , jongeren en evangelie, vragen rond leefmilieu, natuurbehoud, enz. In deze weken komt veel van dit overleg samen in New College te Edinburgh, Daryl Balia, een methodist en een Engelse theologe Kirsteen Kim werken samen aan een “werkschrift” op basis waarvan in juni mensen aan het werk kunnen. _____________________________________________ Pieter M. BOUMAN, emeritus-predikant.

Angst 10 april 2010 - een dagboeknotitie van de weblog van prof. Peter Tomson De tweede intifada heeft diepe wonden geslagen, ook bij de joden. Een belangrijk gevolg is de angst. Angst voor een aanslag. Angst, in het Latijn terror. Angst voor het naakte bestaan. Niemand kan zich daaraan onttrekken. De aanblik van een bloedend mensenlichaam raakt je direkt. Vandaar de ‘kijkfile’ na een ongeluk op de snelweg: op de andere rijbaan. Een mensenlijf gewond, in levensgevaar: dan ben jij. David Grossman laat het voelen aan het eind van zijn boek Een vrouw op de vlucht voor een bericht (zie: http:// ww.literatuurplein.nl/boekdetail.jsp?boekId=667746). Ora gaat, in een soort vreemde onderhandeling met de mogelijke dood, van haarzelf, van haar zoon, geregeld in bus 18 zitten, de bus die de joodse volkswijken van Jeruzalem aandoet en al sinds de jaren ’70 door bomaanslagen geteisterd wordt. Ze rijdt weer een keer in bus 18 in de Jaffastraat, als het gebeurt. Bij de bus de andere kant op. Paniek, chaos, geschreeuw, ambulances. Stilte. Een oudere man, een vrijwilliger met een geel veiligheidsvest aan, pakt met een pincet iets uit een boom en stopt het in een plastic zak. Dat hadden jij en ik kunnen zijn. Hoe kom je die doodsangst te boven? Door die angst, van de intifada van 2000 tot 2002, 2003, was immers geen discussie meer nodig: nu moet die muur gebouwd worden. Ze willen niet beter. Ze zeggen dat ze vrede willen, maar ze zijn niet te vertrouwen. Angst maakt andere mensen tot ‘ze’. Inmiddels zijn de zelfmoordaanslagen gestopt. Door de muur, zeggen de meeste Israëli’s. Rapporten van deskundigen bestrijden het. Het is makkelijk om de muur te omzeilen. Veel belangrijker lijken de inlichtingen die de Sjin-Beet weet te verzamelen. En de stop waartoe Hamas heeft besloten, omdat het politiek averechts werkte. Maar hoe klim je weer over die muur van angst heen? Hoe kun je een Palestijn, een Arabier weer als een medemens zien, en niet alleen als een van ‘ze’? En dan de angst aan de andere kant van de muur. Intimidatie, alleen al door het gedoe bij dat checkpoint. Uit de bus gehaald worden, omdat er iets niet in orde is met je pasje. Je dorp niet uitkunnen als er een joods feest is. En erger. Legeracties, vuurgevechten. Huisvernielingen. Doden bij demonstraties. Ze schieten met scherp. Bombardementen. Ze bouwen verder, wat er ook gebeurt, ze hebben het op ons land gemunt. Ze zijn nooit te vertrouwen. Inmiddels is het rustig geworden. Het leven gaat door. Wie moet de eerste stap zetten? Zij of wij? Zinloze vraag. Gideon Levy schreef een bevrijdende column in Haaretz, over Israëli’s die zich niets aantrekken van de angstboodschappers.

mei 2010

13

Nieuwe predikant stelt zich voor

Ds. Hans Neels predikant in Antwerpen-Noord Dominee worden in België: daar had ik nog nooit aan gedacht… totdat we in gesprek kwamen met de Protestantse gemeente van Antwerpen-Noord, een steeds intenser gesprek. Wat ik mooi vind aan de kerk, en met name wat ik mooi vind aan ...ik proef in waar de gemeente mee de protestantse tak van de kerk van Christus, is de moed om telkens weer opnieuw zichzelf te verstaan in relatie tot wat er ge- bezig is iets van het verlangen om beurt, om haar heen. Hoe zijn wij helpend om Christus een ge- met Christus bij de tijd en onder de zicht te geven, vandaag. We schuwen niet de oude vormen, gela- mensen te zijn. Daar wil ik graag den met traditie, maar zijn ook bereid om ‘desnoods’ een nieuwe jas aan te trekken. Die nood is aanwezig, omdat onze westerse bij betrokken raken. cultuur een identiteitscrisis doormaakt. De kerk speelt daarin een cruciale rol, is mijn overtuiging, want onze Europese samenleving is vanuit haar oorsprong met de kerk vergroeid. Dat vraagt van ons christenen om een open mind en de bereidheid om ‘desnoods’ andere wegen in te slaan, dan we voor ogen hadden. Ja, en zo kom ik in Antwerpen terecht: ik kan het niet helpen, het klikte en ik voel de uitdaging: de grote stad, een wereld aan diversiteit, en het gaat ergens over, of beter gezegd, ik proef in waar de gemeente mee bezig is iets van het verlangen om met Christus bij de tijd en onder de mensen te zijn. Daar wil ik graag bij betrokken raken. Meer dan 25 jaar was ik dominee in de Protestantse Kerk Nederland, de laatste 17 jaar samen met mijn vrouw, beide als predikant, zij in Oostzaan, ik in Zaandam. Op één na zijn de kinderen de deur uit, min of meer, want ze studeren nog of hebben hun eerste baan. Momenteel volg ik de opleiding tot Geestelijke begeleider, vanuit het seminarie van de PKN met colleges aan het Titus Brandsma Instituut in Nijmegen. We zijn benieuwd naar de komende tijden. Ds. Hans NEELS, Antwerpen Noord

Verhalen bij de bron van Lena Hofland Al eerder vermeldden we de uitgave van het boek van Lena Hofland met als titel “ Verhalen bij de bron” met verhalen uit Bijbel en Koran. Zij schreef dit boek in de eerste plaats voor mensen, die weinig of slechts oppervlakkige kennis van Bijbel en/of Koran hebben. Maar ook voor iedereen die op een andere manier naar de bekende verhalen wil kijken. Het is zeker ook geschikt om het gesprek in de groep te stimuleren. Het boek kan besteld worden in de boekhandel en via de website. Nu is er een fout geslopen in het eerder vermeldde ISBN nummer en website. Hierbij nog eens de gegevens: ISBN:978-90-484-1007-1 nur:706 Prijs: 18,95 € Uitgever: Free Musketiers, Zoetermeer, Nederland Te bestellen via de boekhandel of website: www.freemusketeers.nl

14

mei 2010

GAW geeft steun voor Huis van het Protestantisme De VPKB heeft opnieuw een groot bedrag ontvangen van het Gustav-Adolf-Werk. De verwarming van het Huis van het Protestantisme moet aangepast worden, nu de eigenaars van het gelijkvloers, de Federatie van Adventkerken, deze aan het inrichten zijn. Een woord van dank is op zijn plaats voor de werkgroep Gebouwen die dit dossier behartigt.

Glas in lood

De oplossing van de Canadese bever Hoe kunnen we als christenen een aantrekkelijk geluid laten horen in de wereld van vandaag? Op de missionaire ideeëndag werden vele suggesties aangereikt. Een succesformule die iedereen past, is er niet, maar volgens de de VPKB-gemeente van Boechout kunnen we iets leren van de Canadese bever… Een paar dagen geleden kreeg ik een leuk Paaskaartje in handen. Een uitnodiging om deel te nemen aan de Paasviering van de Christusgemeente in de Bexstraat in Antwerpen. Ai, denk je dan, zoiets hadden we ook moeten doen. Maar de tijd om dat frisse idee uit te werken was er niet meer. We doken toen al de stille week binnen. Misschien iets voor volgend jaar? Ja maar, hoor ik al riposteren, een goeie flyer maken is al zo moeilijk en zo duur, en een website en een catchy internetfilmpje dat jongeren aantrekt? Bovendien: is dat wel de taak van de kerk? We hebben onze handen toch al meer dan vol met de diaconie, de kerkenraden, de kinderdiensten? Toch blijf ik met een knagende vraag zitten. Wanneer geef je aan mensen binnen en buiten de kerk welke informatie op welke manier? Hoe brengt uw gemeente het er vandaag vanaf met internet, mails, youtube, twitter en andere nieuwe media? Juist! En de mijne is er al niet veel beter aan toe. Tijd dus om ons te bezinnen hoe één en ander beter kan. Misschien kunnen we lessen leren van de Canadese bever die ook niet op z’n eentje burchten bouwt maar soortgenoten zoekt om stevige constructies op en in het water op te zetten. In onze kerk zijn er misschien ook “bever-oplossingen” te bedenken. Waarom zouden verschillende gemeenten de handen niet in elkaar kunnen slaan om een Paasuitnodiging op te stellen, een flyer over hun kerk te drukken of een welkomstbrochure samen te stellen? Zou de landelijke kerk hierbij niet kunnen helpen door een een sjabloon te (laten) ontwerpen om de

locale kerken de kans te geven er hun teksten in te gieten en de eigen foto’s in te plakken? Dat spaart een hoop layoutkosten uit en niet iedere kerkgemeenschap heeft een ontwerper in eigen rangen! En zou het niet mooi zijn dat de VPKBwebsite een verlengstuk krijgt voor lokale kerken? Eén vormgeving en misschien ook één logo? Kijk maar eens hoe dat bij de PKN gebeurt. Er is weinig verbeeldingskracht nodig om creatief met het begrip “samenwerking” om te springen. Een afgesloten gedeelte van de website kunnen predikanten gebruiken om artikels van algemene aard voor hun kerkblad met elkaar uit te wisselen. Als de één de aanzet geeft voor een mooi gemikt stukje over Pinksteren, dan doet de andere het wel met Kerst of Pasen. Dan wordt een kerkblad plots haalbaar voor wie er eerst tegenop zag of het wordt een interessant en leesbaar geheel omdat het plots ideeën levert die er voordien niet in te bespeuren waren. Uw kerkblad heeft zoiets wellicht niet nodig, maar het onze kan dat altijd gebruiken. Nog één voorbeeldje om het af te leren: onlangs zorgden een paar nijvere handen in onze gemeente dat er kussenovertrekjes in de liturgische kleuren werden gestikt. De stofjes trokken de dames over zitkubussen, waar de kinderen gebruik van maken als ze op zondag naar hun moment in de dienst komen luisteren als introductie op de kindernevendienst. Tijdens de presentatie van dat idee op de missionaire dag hoorden we hier en daar zelfs waarderend gemompel. Ik ben niet de enige die graag naar nieuwe en misschien bruikbare ideeën wil luisteren. Zouden we allerlei zaken als gemeenten niet samen kunnen doen? In Boechout zijn we in ieder geval benieuwd naar andere/uw reactie! ____________________________________________ Mark GORIS werkgroep communicatie Boechout www.vpkbboechout.be

mei 2010

15

In memoriam

In memoriam Geertje De Combe 09.06.1925 - 15.03.2010 Op 15 maart overleed in een RVT in Wommelgem (nabij Antwerpen) Geertje De Combe, oudzendelinge van de protestantste kerk in Rwanda.

België met een waterbassin, want ze wilde perse door onderdompeling worden gedoopt.

Zij was perfect tweetalig omdat haar vader - stichter van de Vlaamse Jeugdherbergcentrale - een jeugdherberg uitbaatte in Bouillon, waar Geertjes jeugd zich dan ook grotendeels heeft afgespeeld. Na de oorlog ging ze naar Brussel en volgde aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten de opleiding tekenen en schilderen. Door taalles te geven aan een Amerikaanse zendeling die in hetzelfde appartementsgebouw woonde als zij, kwam ze in aanraking met de protestantse kerk en leerde ze de God van de Bijbel kennen. Na de studies ging ze als tekenlerares aan de slag, maar het geloof liet haar niet meer los. Op 10 juli 1955 is ze om 16.00 uur (zo precies stond het in haar bijbel) gedoopt in Hornu – één van de weinige protestantse kerken in

Na de zendingsschool in Brussel te hebben voltooid, is ze in 1959 uitgezonden naar Remera Rukoma in Rwanda waar ze als leerkracht en later directrice een technische meisjesschool opbouwde en leidde. Deze zendingsscholen waren en zijn ! – zeer belangrijk voor de Presbyteriaanse kerk van Rwanda. Het bracht het geloof heel dichtbij de mensen en maakte de boodschap concreet. Rwanda werd haar thuis. Na twaalf jaar zendingsarbeid keerde ze echter in 1971 terug naar Antwerpen om voor haar moeder te zorgen. Ze werd leerkracht protestantse godsdienst en gaf ook tekenles.

64ste Bijbeldag, 1 mei 2010

Altijd bleef ze echter betrokken bij het zendingswerk van de VPKB als lid van de landelijke zendingscommissie. Ieder jaar ging ze echter terug naar Rwanda, naar haar aangenomen dochter Catherine en de andere ‘familie’ en vrienden. Na haar pensionering in 1988 verbleef ze zelfs vaak de hele winter daar. Tijdens de genocide in 1994 was ze er ook en moest zonder haar dierbaren vluchten. Ze beleefde thuis drie angstige maanden, onzeker over het lot van haar dochter en kleinkinderen. Toen bekend werd dat ze veilig waren, stelde ze alles in het werk om hen naar hier over te laten komen. Dat gelukte en sindsdien leefde ze samen met haar dochter, kleinkinderen en nog enkele familieleden in Deurne. Hoewel ongehuwd en kinderloos was zij voor zeer velen een moeder, ‘oma’. De laatste vijf jaar van haar leven waren erg stil doordat zij leed aan de ziekte van Altzheimer. Tijdens een tweetalige afscheidsviering in haar kerk aan de Bexstraat in Antwerpen, namen velen afscheid van haar. Dankbaar voor een vrouw met vele gaven, die op haar eigen bescheiden, maar standvastige manier voor de kerk en de mensen in Rwanda veel heeft betekend, en die een liefdevolle moeder mocht worden voor velen. _____________________________________________ Johan VISSER, Dick WURSTEN, Marc LOMBART.

16

mei 2010

Advertentie

De Gemeente Antwerpen-Noord van de VPKB zoekt i.s.m. het Protestants Sociaal Centrum

een jongerenpastor(m/v) die - samen met ons - de solidariteit van God zichtbaar wil maken binnen de gemeente, het PSC en de wereld om ons heen. Van onze nieuwe jeugdpastor verwachten wij dat deze met (vluchtelingen)jongeren op pad wil gaan, zowel binnen de gemeente als binnen het Protestants Sociaal Centrum. We verwachten dat deze – pastoraal geschoolde werker (m/v) - zich herkent in de volgende kenmerken: · open, creatief en communicatief optrekken met jongeren (en hun ouders); · respectvol omgaan met de zoektocht van jongeren naar waarden en geloof – zowel binnen als buiten een kerkelijke omgeving; · aandachtige begeleiding zowel van groepen (bv catechese, jeugdclub, vrijwilligers in kindernevendienst, kinderoppas, etc.) als in het individuele pastoraat.

Ook verwachten wij : · hartelijke betrokkenheid op kerk en samenleving en een uitdrukkelijk interlevensbeschouwelijke ingesteldheid; · goede samenwerking met collega’s en commissies; · max leeftijd +/- 35 jaar. De functie wordt door de overheid vergoed als een voltijdse betrekking volgens de vastgestelde loonschalen voor hulppredikant. Daarnaast is een redelijke onkostenvergoeding voorzien. Graag geven wij u nadere informatie over onze gemeente, het PSC en onze stad. U kunt hiervoor contact opnemen met : dhr. S. Bimmel (voorzitter beroepingscommissie): [email protected] - tel. 0032.3.663.89.35 of met stadspredikant ds. I.Koeman: [email protected] - tel. 0032.3.236.74.76. Onze website kunt u vinden op: www.protestantsekerkantwerpennoord.be, daar vindt U ook info over het PSC. Uw brief met curriculum vitae ontvangen wij graag vóór 1 juni 2010. Adres: VPKB-gemeente “De Brabantse Olijfberg”, Lange Winkelstraat 5, B-2000 Antwerpen

mei 2010

17

Advertentie

Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel - 02/511.44.71

zoekt voor zijn administratie te Brussel een

verantwoordelijke financiën en administratie M/V Uw taak : • • • • • • •

verantwoordelijk voor de boekhouding van de VPKB en de financiële briefwisseling; verantwoordelijk voor de rapportering; opstellen van alle wettelijke en fiscale documenten; administratief en financieel beheer van de eigen vzw's; steun verlenen aan de plaatselijke kerken en vzw's - info-service; administratie van de VPKB o.m. verzekeringen, beperkte loonadministratie, immobiliën, enz. vergaderingen voorbereiden (financieel aspect) en bijwonen : - periodiek met de voorzitter, met de penningmeester, jaarlijks met de revisor; - punctueel met commissies, penningmeesters plaatselijke kerken, synodevergaderingen, e.a.

Uw profiel : • • • • • • • •

bachelor in boekhouden of gelijkwaardig (indien mogelijk met office management); minstens 5 jaar ervaring, tweetalig NL-FR; kennis vzw-wetgeving noodzakelijk; bekend met MS-office en boekhoudpakketten; autonoom kunnen werken; discretie met alle vertrouwelijke informatie; teamspirit, met de administratie en met de assistent boekhouding; christelijke levensbeschouwing, affiniteit met het Protestantisme.

Wij bieden : • •

salaris volgens het barema van de CAO 329 (vzw's), niveau 5 (hoofd boekhouding); verlofdagen: basis 22 en 1 dag per 5 jaar.

Indiensttreding vierde kwartaal 2010, bespreekbaar. Vergoeding reiskosten openbaar vervoer : het administratief gebouw is makkelijk bereikbaar, vlakbij het Zuidstation NB : na aanwerving is het u eigen maken van de specifieke wetgeving, namelijk de wetten en decreten betreffende het kerkrecht, een noodzaak.

Interesse : Stuur vóór 1 juni 2010 uw C.V. via e-mail aan [email protected] of per brief aan bovenvermeld adres Meer inlichtingen kunnen opgevraagd worden op hetzelfde e-mailadres.

18

mei 2010

Advertentie

Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel - 02/511.44.71

zoekt voor zijn administratie te Brussel een

administratief assistent boekhouding M/V Uw taak : Boekhouding : • alle data voorbereiden en in het boekhoudsysteem invoeren, op basis van de bankuittrekseis, facturen en onkostennota's, periodieke betalingen, de diverse bewerkingen, enz. en dit voor de administratie van de VPKB en voor de verschillende vzw's in eigen beheer; • opstellen en invoeren van doorfactureringen; • voorbereiden, ter ondertekening, van de te betalen rekeningen (overschrijvingen met behulp van ‘Isabel’); • planning van alle terugkerende taken en klasseren van alle documenten. Administratie : • voorbereiding financiëie briefwisseling (plaatselijke kerken, vzw's, verzekeringen, fiscus, burgerlijke overheden,.. ); • beheer bureaubenodigdheden, reistickets bestellen, abonnementenbeheer, e.d.; • voorbereiden begrotingen en rekeningen van de plaatselijke kerken; • planning van alle terugkerende taken en klasseren van alle documenten.

Uw profiel : • • • • • •

hoger secundair onderwijs, minstens 5 jaar professionele boekhoud-ervaring, tweetalig NL-FR; bekend met MS-office en boekhoudpakketten, ‘Isabel’, en de sociale wetgeving; zelfstandig kunnen werken, o.m. om de lopende bewerkingen zelf te kunnen invoeren; idem voor de invoer van de gegevens in de opgelegde programma’s van de RMZ en de FOD Financiën; stiptheid, discretie, zorgvuldig kunnen werken, zich goed kunnen organiseren, teamspirit; christelijke levensbeschouwing, affiniteit met het Protestantisme.

Wij bieden : • •

salaris volgens het barema van de CAO 329 (vzw's), niveau 3 (administratief assistent boekhouding); verlofdagen: basis 22 en 1 dag per 5 jaar.

Onmiddellijke indiensttreding. Vergoeding reiskosten openbaar vervoer: het administratief gebouw is makkelijk bereikbaar, vlakbij het Zuidstation. Interesse : Stuur vóór 1 juni 2010 uw C.V. via e-mail aan [email protected] of per brief aan bovenvermeld adres. Meer inlichtingen kunnen opgevraagd worden op hetzelfde e-mailadres.

mei 2010

19

Protestantse Radio- & TV-uitzendingen Programma-informatie mei 2010

Colofon Verantwoordelijke uitgever Dr. Guy Liagre

Redactieadres: Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel tel.: +32-(0)2-511 44 71 fax.: +32-(0)2-510 61 74 E-mail: [email protected]

Radio: VRT/Radio 1 op woensdag om 20.04u. Productie Frank MARIVOET 12 mei

Mens voor de mensen zijn : omzien naar elkaar

26 mei

Levensvragen Als pijn verdooft

TV-Erediensten: VRT op “één” om 10.00u. 23 mei

Contact:

Pinksterviering in Eurovisie, verzorgd door France 2 Vertaling en commentaar : Frank Marivoet

Frank Marivoet Celestijnenlaan 7/21 3001 Heverlee Website: http://www.vpkb.be/pro

20

mei 2010

Website : http://www.vpkb.be Prijzen Kerkmozaïek • Individueel abonnement: 15,00 euro • Groepsabonnement: 12,50 euro (vanaf minimum 5 exemplaren naar éénzelfde adres) • Steunabonnement: 20,00 euro Storten kan op rekeningnummer 068-0715800-64 van de Verenigde Protestantse Kerk in België, Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel. IBAN BE29 0680 7158 0064 BIC GKCCBEBB De redactie behoudt zich het recht voor om bepaalde artikelen niet te publiceren, indien nodig in te korten en/of redactioneel te bewerken. Zij is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de artikelen en slechts ten dele voor de stijl. Organisaties en tijdschriften, niet behorend tot de VPKB, die artikelen uit het maandblad Kerkmozaïek geheel of gedeeltelijk wensen over te nemen of te bewerken, dienen dit schriftelijk aan te vragen op het redactieadres. Sluitingsdatum volgende Kerkmozaïek : 12 mei 2010.

Afgiftekantoor : 1070 Brussel - Verantw. uitgever en afzendadres : dr. G. Liagre, Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel

Redactieteam Bea Baetens ds. Edwin Delen ds. Ernst Veen dr. Dick Wursten

Creatie cover: Drukkerij N. de Jonge n.v., 1850 Grimbergen