. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
voorop voor onze patiënt! Strategie MAASTRO 2013-2017
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Strategie . . . . . 2013-2017 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . . . .Inhoud . . . . . . . .
. . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
1 Voorwoord
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••
5
2 Samenvatting Strategie 2013 | 2017
•••••••••••••••••••••••
9
3 De omgeving van MAASTRO
••••••••••••••••••••••••••• ••••••••••••••••••••••••
15
••••••••••••
17
••••••
20
••••••••••••••••••••••••
21
••••••••••••••••
23
••••
25
••••••••••••••••
26
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••
32
••••••••••••••••••••••••••••
33
••••••••••••••••••••••••••••••••
33
•••••••••••••••••••••••••••••••••
34
••••••••••••••••••••••••••••••••••
35
••••••••••••••••••••••••••••••
35
Maatschappelijke ontwikkelingen
Geneeskundige en medisch-technische ontwikkelingen
Ontwikkelingen in de omgeving van wetenschappelijk onderzoek
Onderwijskundige ontwikkelingen
4 MAASTRO op weg naar 2017: gemaakte keuzes MAASTRO clinic in de regio: voortrekker in de oncologische topzorg
Speerpunten in de patiëntenzorg en onderzoek
Onderwijs
Afwegingen en Keuzes in de bedrijfsvoering
• Sustainable Growth
• Processen in flow
• Shared Passions
• Data Driven Decisions
15
Alle elementen zijn aanwezig om met trots en vertrouwen onze strategie en ambitieuze doelen voor de periode 2013-2017 te presenteren.
Voorwoord
In de afgelopen periode van vijf jaar heeft het radiotherapeutisch instituut MAASTRO clinic samen met haar partners de gestelde strategische doelstellingen zeer succesvol gerealiseerd. Aansluitend op het academiseringsproces in de jaren 2002-2007, stond in het strategieplan 2007-2011 de ’behandeling op maat’ centraal: de zorg aan patiënten met complexe problematiek, het klinische en experimentele (laboratorium)onderzoek (ingebed binnen het onderzoeksinstituut GROW), het opleiden van radiotherapeut-oncologen en klinisch fysici en het verzorgen van onderwijs aan de Universiteit Maastricht. Al deze activiteiten werden ingezet om de patiënt zoveel mogelijk een geïndividualiseerde behandeling te bieden. Het waren ambitieuze doelen en in die zin kunnen we tevreden terugkijken. Wij zijn inmiddels met name op het vlak van biologisch en translationeel onderzoek één van de drijvende krachten in de radiotherapie. In de behandeling op maat zijn grote stappen gemaakt, zowel in het wetenschappelijk onderzoek als in de vertaling van onderzoeksresultaten naar toepassing in de kliniek. Dit is niet beperkt gebleven tot een lokaal succes van MAASTRO, maar is ook een internationaal succes, bijvoorbeeld met de website www.predictcancer.org. Er is echter nog een lange weg te gaan. Behandeling op maat blijft ons doel, maar nog meer dan voorheen willen we binnen de radiotherapie-oncologie voortrekker zijn in het ontdekken van nieuwe kennis over de behandeling én deze kennis ook toepassen in de dagelijkse bestralingsbehandeling. Het is deze snelle translatie van wetenschap naar toepassing die ons zo uniek en succesvol maakt.
4
MAASTRO strategieplan | 5
1
De komende jaren staan, naast translationeel onderzoek, in het teken van groei. Bijvoorbeeld: onze dependance in Venlo waar wij sinds juli 2012 kankerpatiënten uit Noord-Limburg bestralen, onze participatie in een protonencentrum en het uitbouwen van de speerpunten waarop wij een voortrekkersrol vervullen, de behandeling van Long- en Rectumkanker, Image Guided Radiotherapy (IGRT) met CT-PET, Dose Guided Radiotherapy (DGRT) en het vergroten van onze kennis over de micro-omgeving van een tumor. Daarnaast werken wij verder met onze verwijzers aan de uitbouw van de oncologische zorg volgens het concept van het comprehensive cancer center en incorporereren wij daarbinnen de eisen aan de oncologische zorg zoals geformuleerd door de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). Ruim 250 goed opgeleide en getalenteerde medewerkers zijn enthousiast werkzaam in het MAASTRO samenwerkingsverband. Zowel basaal als klinisch onderzoek levert hooggekwalificeerde publicaties. Wij participeren in de regionale oncologische structuren. Met dit strategieplan willen we onze medewerkers en onze samenwerkingspartners laten weten wat onze plannen zijn voor de komende jaren en hoe wij die plannen - samen met hen - willen realiseren.
Drs. M.J.G. Jacobs, Lid raad van bestuur Prof. Dr. P. Lambin, Voorzitter raad van bestuur
6
MAASTRO strategieplan | 7
Met de nieuwe apparatuur kunnen we een tumor nauwkeuriger bestralen. Daardoor bieden we alle patiënten een aanmerkelijk minder belastende behandeling.
Samenvatting Strategie 2013 | 2017
De zorgmarkt verandert de komende jaren drastisch. Er is sprake van toenemende marktwerking. Ziekenhuizen in de regio zijn druk bezig met een strategische heroriëntatie en zoeken allianties. De toenemende vergrijzing leidt de komende jaren tot een stijging van de kankerincidentie en tegelijkertijd tot toenemende schaarste van gekwalificeerd personeel. Radiotherapie heeft een belangrijke rol bij de behandeling van kanker, al dan niet gecombineerd met chirurgie en/of systemische therapie. Toch blijft ook de mogelijkheid van alternatieve therapieën voor indicaties die nu radiotherapie krijgen. Tegelijkertijd is het zo dat recente studies hebben geleid tot een toename van het aantal nieuwe bestralingsindicaties.
Toepassing van nieuwe behandeltechnieken en beeldvormingstechnieken zullen een kwalitatief zeer hoogwaardige radiotherapie mogelijk maken. Nieuwe technologische ontwikkelingen verhogen de kwaliteit en veiligheid van de bestraling, tegelijkertijd is het zo dat hierdoor de totale bezettingsgraad van de bestralingsapparatuur stijgt. Naast de klassieke fotonenbestraling zal protonentherapie in de komende jaren beschikbaar komen. Beslissingsondersteunende software gaat een grote rol spelen bij de keuze van de behandeling van patiënten. Op het vlak van wetenschappelijk onderzoek wordt financiering lastiger en neemt het belang van translatie van pre-klinisch onderzoek naar klinische toepassing toe. MAASTRO richt zich op fase 1 en 2 studies gerelateerd aan zijn speerpunten (tumor micro-omgeving, CT-PET, long- en rectumkanker) en op ’Rapid Learning Health Care’ (multricentrische cohort studies in het kader van het worldCAT project) die leiden naar nieuwe en voortdurend verbeterde ’Decision Support Systems’.
8
MAASTRO strategieplan | 9
2
Op het terrein van onderwijs zien we nieuwe onderwijsvormen ontstaan en tegelijkertijd nieuwe beroepen en beroepsopleidingen. De komende jaren excelleert MAASTRO in de patiëntenzorg en onderzoek op de selectie van de beste behandeling middels multifactoriële predictieve modellen, specifiek voor longkanker en rectumkanker. Om dit doel te bereiken, vindt er tijdens de behandeling zowel dosismeting als beeldvorming van de patiënt plaats. De clinici voeren Dose Guided Radiotherapy (DGRT) in de patiëntenzorg in. Imaging met PET-CT blijft prioriteit in de komende jaren. Translationeel onderzoek is een sterk punt, MAASTRO is een van de leiders in het ontdekken EN toepassen van nieuwe en betere kennis in de radiotherapie. Hierbij richt MAASTRO zich op de microomgeving van de tumor. Naast de speerpunten long- en rectumkanker blijft de behandeling van alle tumorsoorten minimaal state-of-the art.
Om haar voortrekkerspositie en innovatievermogen te behouden, groeit MAASTRO de komende jaren in zowel aantal behandelingen als financieel resultaat. Groei wordt primair bereikt door een coherent ’customer relationship’ beleid richting patiënten, verwijzers, zorgverzekeraars en de wetenschappelijke wereld.
Op dit moment zijn in toenemende mate multipele, complexe data beschikbaar over de patiënt en zijn tumor. De integratie van al deze data vormt een uitdaging die alleen kan gebeuren door zowel de diagnostische als de therapeutische opties te integreren. De beslissingsondersteunende software en datanetwerk genaamd ’Computer Assisted Theragnostics’1 (CAT) worden verder wereldwijd uitgebreid. Daarnaast investeert MAASTRO, met het oog op de langere termijn, extra in protonentherapie.
Om te komen tot een behandeling op maat die goedkoop, veilig en snel is voor de patiënt en bevredigend voor onze medewerkers, richt MAASTRO haar processen optimaal in. Denken in flow is daarbij het uitgangspunt. In de arbeidsmarkt onderscheidt MAASTRO zich als aantrekkelijk werkgever en bindt en boeit haar medewerkers. Hierbij is empowerment van alle medewerkers het sleutelwoord. In iedere fase van hun leven en passend bij persoonlijke skills en competenties en de behoeften van de organisatie wordt het regelvermogen van medewerkers vergroot.
Oncologische patiënten willen naast een goede medische behandeling ook een goede bejegening door de professionals met een voor hen duidelijk aanspreekpunt in een prettige fysieke omgeving. Hierin blijft MAASTRO excelleren. Daarnaast krijgt de patiënt een belangrijke rol bij de keuze van behandeling. Patiënten vinden een snelle diagnose en korte wacht- en doorlooptijden essentieel. MAASTRO maakt daar samen met haar verwijzers werk van. Dit geldt ook voor de behoefte aan psychosociale zorg. MAASTRO blijft participeren in het onderwijs aan studenten geneeskunde en gezondheidswetenschappen, science studenten en MBRT studenten. Dit zowel door onderwijs als door het bieden van stage- en afstudeerplaatsen. MAASTRO leidt artsen en fysici op tot specialist in de radiotherapie. Tevens biedt MAASTRO de komende jaren opleidingsplaatsen voor radiotherapeutisch laboranten die willen doorgroeien naar de functie van physician assistant.
Wat betreft patientenzorg richt MAASTRO zich primair op de Limburgse markt. Wat betreft onderzoek richt MAASTRO zich wereldwijd op de beste partners. Teneinde duurzame efficiëntieverbeteringen en groei te realiseren zal de financiele functie van MAASTRO zich intern opstellen als businesspartner en voorgenomen besluiten kwantiatief onderbouwen.
Voor besluitvorming op elk terrein is data de drijvende factor. Meer data wordt vastgelegd, zowel in de patiëntenzorg (’patient reported outcomes’, toxiciteit, kwaliteit van leven…) als in onderzoek (beeldvorming, biobank, vragenlijst…). Een adequaat informatiebeheer alsmede een stabiele technische beheeromgeving is daarbij topprioriteit. Beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid van de vastgelegde data zijn de centrale aspecten van het strategische ’Beleid Informatiebeveiliging’, dat de komende jaren wordt uitgevoerd. Om de vruchten van data te plukken, is goede ontsluiting van de data cruciaal. Het gebruik van consistente medische terminologie, ontologie en open standaarden, resulteert in een ketenzorgdossier voor de patiëntenzorg en ’data sharing infrastructure’ voor onderzoek.
1 Theragnostics; a treatment strategy that combines therapeutics with diagnostics with the goal to provide targeted therapies.
10
MAASTRO strategieplan | 11
Bedrijfsprocessen en financiën
Patiëntenzorg
Indicator
2013 2017
Indicator
1. EPD 2. Informatiebeveiliging 3. Stabiele storingsvrije IT
Volledig digitaal Partieel ingevoerd Niet
Nieuw EPD conform NEN Voldoet aan IGZ normen Wel
4. Flow
Gemeten doorstroomtijden Gemeten piekbelasting
Gemiddelde doorstroom tijd 30% lager dan 2013 Piekbelasting 50% lager dan in 2013
HR
5. Certificering als TopEmployer 6. Medew. Tevredenheidcijfer
Geen 6,3
Jaarlijks vanaf 2014 7,5
Finance & marketing
7. Marktaandeel Limburgse RT-patiënten 8. Solvabiliteit 9. Resultaatratio
85%
95%
12% 3,6%
15% 3,5%
1. Patiënttevredenheid (Gem. cijfer) 8 2. Systeem voor ’Shared Decision Making’ met de patiënt Niet 3. Vraagmogelijkheid patiënt-arts via internet Niet 4. Behandeling op maat - Beslismodellen gebruikt in routine Niet 5. Long en Rectumkanker far-beyond state of the art 6. 3D DGRT standaard bij curatieve patiënten 7. Ketenzorgdossier Niet 8. Excelleren in Outcome Onbekend 9. Protonentherapie Niet
IT
Process
Indicator
1. Physician Assistants in opleiding 2. E-learning 3. Opleidings- en Congresbudget 4. Skills-lab training 5. Opleiding en training
Wel voor 2 ziekten Wel Beslismodel in routine voor 3 ziekten Onafhankelijke internationale benchmark Onafhankelijke internationale benchmark Wel In Top 3 van Nederland Wel
2013 2017
2013 2017 2 Nauwelijks 2% van loonsom 700 uur Gefragmenteerd
PA’s werkzaam in Patiëntenzorg Courses RT en Opleiding 3% van loonsom Meer dan 875 uur MAASTRO school geformaliseerd
Balanced Score Card Strategie 2013-2017 12
>8
Onderzoek en innovatie
Leren en (door)groeien Indicator
2013 2017
1. Leider in translationeel onderzoek 2. CT-PET publicaties 3. Wereldwijd CAT 4. Patiënten in therapeutische trials 6% 5. Fase I studies 2 6. Lab is leider in micro-environment Oordeel KNAW research en gebruik in kliniek visitatie GROW 7. Onderzoek in Protonencentrum Niet 8. % omzet voor innovatie en research 8,5% 9. Nieuw indicaties state-of-the-art 10. Grants € 1,6 mln 11. Promoties 3 / jaar 12. Outcome registratie Niet
Onafh. internationale benchmark 5 / jaar Min 7 landen 10% >5 Oordeel KNAW visitatie GROW Wel 8,5% Onafh. internationale benchmark > € 1,5 mln. / jaar 4 / jaar Wel MAASTRO strategieplan | 13
Uit enquêtes blijkt dat onze patiënten heel tevreden zijn. Maar toch: wij vinden dat het altijd nóg beter kan.
De omgeving van MAASTRO
De strategie van MAASTRO wordt enerzijds bepaald door de eisen en wensen van haar maatschappelijke omgeving en anderzijds door haar eigen ambities en de eigen sterktes en zwaktes. Iedere kernactiviteit van MAASTRO kent zijn ’eigen omgeving’ met specifieke ontwikkelingen, daarnaast zijn er overkoepelende maatschappelijke ontwikkelingen, bijv. vergrijzing of marktwerking en prestatiebekostiging. In deze paragraaf wordt geschetst hoe deze omgeving(en) er voor MAASTRO tot 2017 uitziet. De ontwikkelingen in de omgeving gecombineerd met de eigen ambities en kennis van sterkten en zwakten dwingt tot het maken van keuzes. In paragraaf 4 leggen we uit wat onze afwegingen zijn en welke keuzes zijn gemaakt binnen de kernactiviteiten Patiëntenzorg, Onderzoek en Onderwijs.
De kernactiviteiten zijn alleen mogelijk als ze gedragen worden door bedrijfsprocessen zoals Finance, HR, ICT, Inkoop en Procesmanagement. Deze zijn niet alleen een afgeleide van de strategische keuzes op de kernactiviteiten maar kennen ook een eigen omgeving. Alle zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Daarom zetten we naast de kernactiviteiten tevens de strategische doelstellingen uiteen binnen de disciplines van bedrijfsvoering.
Maatschappelijke ontwikkelingen De zorgmarkt verandert de komende jaren drastisch. Er is reeds sprake van concurrentie en toename van marktwerking. Nog niet ’om de hoek’, maar wat ver weg gebeurt, kan ook dichtbij gebeuren. Ziekenhuizen in de regio zijn druk bezig met een strategische heroriëntatie en zoeken allianties met andere zorgaanbieders. In de discussie over spreiding versus concentratie van specialismen besluiten ziekenhuizen om sommige behandelingen te concentreren zodat de patiëntvolumes per behandelaar toenemen en er meer kwaliteitsborging is. Voor MAASTRO betekent dit dat ziekenhuizen en hun verwijzers andere eisen kunnen gaan stellen en vertrouwde verwijspatronen gaan veranderen.
14
MAASTRO strategieplan | 15
3
Tegelijkertijd is er een tendens tot spreiding van voorzieningen die dicht bij de patiënt geleverd moeten worden zoals buitenpoliklinieken. Daarnaast ontstaan er netwerkverbanden tussen partners in de Euregio. Het MUMC+ streeft naar verdere academisering van Zuidoost Nederland2. Op bedrijfseconomisch gebied heeft MAASTRO te maken met overheidskortingen, met prestatiebekostiging en marktwerking. De kwaliteit van de behandeling zal hierbij in toenemende mate een belangrijke indicator worden voor verzekeraars (en hun patiënten) bij het afsluiten van zorgcontracten. Vanuit de overheid en patiëntenorganisaties wordt de druk voor integrale ketenzorg groter. Dit zal een grote impact hebben op de (technische) infrastructuur van MAASTRO en de samenwerking met partners en professionals in de patiëntenzorg. De toenemende vergrijzing leidt de komende jaren tot een stijging van de kankerincidentie. Naar verwachting zal het aantal radiotherapeutische behandelingen tot 2025 met 40% stijgen3. Toenemende vergrijzing betekent tegelijkertijd toenemende schaarste van gekwalificeerd personeel op de arbeidsmarkt, zie ook figuur 1.
De rol van de patiënt zelf in de keuze van behandeling en behandelaar wordt de komende jaren vele malen groter. De komende generatie patiënten (en hun naasten) is beter geïnformeerd en beter in staat zelf informatie te vinden via internet en social media en deze te vergelijken. De patiënt zal meer en meer zelfregie willen op zijn behandelproces. Goede communicatie en PR wordt voor zorgaanbieders cruciaal maar ook het faciliteren van het zelfmanagement van de patiënt. Naast het medisch inhoudelijk aspect van de behandeling wordt het welbevinden en de wijze van bejegening belangrijker bij de keuze van de patiënt voor een behandelaar. Voor haar patiëntenaanbod is MAASTRO afhankelijk van het verwijsgedrag van de medisch specialisten in de regio. De radiotherapeuten van MAASTRO zijn de ’vertegenwoordigers’ van de radiotherapie en spelen een cruciale rol in o.a. de MultiDisciplinaire Overleggen (MDO’s) op locatie. Participatie in regionale initiatieven zoals IKNL, oncologiecentra en multicentrische trials blijft van groot belang. De rol van ziektekostenverzekeraars groeit bij de keuze van of verwijzing naar een behandelcentrum. Bij het afsluiten van zorgcontracten of het maken van afspraken met verwijzers en verzekerden gaat kwaliteit, naast prijs, een grotere rol spelen. Juiste informatievoorziening en actieve ’PR’ naar verzekeraars over onderscheidende behandelmethoden en patiënttevredenheid wordt steeds belangrijker.
Geneeskundige en medisch technische ontwikkelingen Groei arbeidsaanbod Nederland
Groei arbeidsvraag Zorgsector
+ 470.000
0
100.000
200.000
300.000
Figuur 1. Arbeidsvraag zorgsector tot 2025 Bron: CPB 2009a, CBS statline, bewerking Ministerie van VWS
2 Strategieplan MUMC+ 3 Marktanalyse Radiotherapie, regio Zuid- & Midden Limburg. Auteur: neW2You, J.P. van Loo, april 2009.
16
Radiotherapie heeft een belangrijke rol bij de behandeling van kanker, al dan niet gecombineerd met chirurgie en/of systemische therapie. Geschat wordt dat ongeveer 50% van alle oncologische patiënten op enig moment gedurende hun behandelingstraject wordt bestraald. Naar verwachting wordt radiotherapie als behandelvorm niet op afzienbare termijn door een andere therapie verdrongen.
+ 20.000
400.000
500.000
Toch blijft de mogelijkheid van alternatieve therapieën voor indicaties die nu RT krijgen, bijvoorbeeld chirurgie, photodynamic therapy en radiofrequency ablation. Tegelijkertijd is het zo dat recente studies hebben geleid tot een toename van het aantal nieuwe bestralingsindicaties. In 2011 werd in Limburg bij ca. 7.500 personen (4.000 mannen en 3.500 vrouwen) de diagnose kanker gesteld. Dit is een toename van 37% ten opzichte van 2001, ondanks een 2% krimp van de bevolking in dezelfde periode. In de toekomst zal het jaarlijks aantal nieuwe kankerpatiënten in Limburg verder stijgen en oplopen tot ca. 10.500 in 2025. Dit is een gemiddelde groei van 2,5% per jaar en 40% over de hele periode. De sterke stijging van het aantal nieuwe kankerpatiënten hangt samen met het gegeven dat kanker vooral op oudere leeftijd voorkomt: in 2011 was 83% van de nieuwe kankerpatiënten 55 jaar of ouder. Door de stijgende levensverwachting en de vergrijzing van de Limburgse bevolking (in 2012 is
MAASTRO strategieplan | 17
De hoeveelheid data die beschikbaar is over een patiënt is groot en zal naar verwachting alleen maar groter worden; klinische informatie, beeldinformatie, genetische informatie, patiëntvoorkeur, etc. Het combineren van deze data en het besluiten tot de meest passende behandeling is voor de radiotherapeut-oncoloog een moeilijke opgave. In de komende jaren kan deze besluitvorming alleen goed gebeuren als de medisch professional hierbij door beslissingsondersteunende software geholpen wordt.
1200,0 1000,0 8000,0 6000,0 4000,0
mannen
Naast de klassieke fotonenbestraling zal protonentherapie in de komende jaren, naar verwachting rond 2017, beschikbaar komen. Inmiddels zijn in Nederland de voorbereidingen gaande voor een tarief voor protonentherapie en is deze behandeling opgenomen in het vergoedingspakket van de ziektekostenverzekeraars. Protonentherapie zal voor circa 10% van de huidige indicaties een betere behandeling kunnen bieden.
vrouwen
2000,0
totaal
0 2025 2024 2023 2022
2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011
2010 2009 2008 2007 2006 2005
2004 2003
2002 2001
Figuur 2. Prognose tot 2025 van het aantal tumoren in Zuid- en Midden-Limburg
Figuur 3. Schematische weergave van een vorm van protonentherapie
Bron: Marktanalyse Radiotherapie, regio Zuid & Midden Limburg. BusinessControl MAASTRO clinic.
34% van de bevolking 55+, in 2025 42%) neemt de kans om kanker te krijgen toe. Daarnaast spelen veranderingen van leefgewoonten een rol, zo zijn meer vrouwen gaan roken waardoor het aantal vrouwen met longkanker toeneemt. In Limburg komt kanker het meest voor in de spijsverteringsorganen (voornamelijk dikke darm). De andere meest voorkomende lokalisaties zijn borst, huid, prostaat en de longen. Vooral de prostaat- en huidtumoren hebben de afgelopen jaar een sterke groei gekend, verwacht wordt dat met name het aantal huidkankerpatiënten de komende jaren sterk zal toenemen. Ervan uitgaande dat de ontwikkeling van de radiotherapie in lijn ligt met de kankerincidentie, zal het aantal radiotherapie behandelingen van Limburgse patiënten naar verwachting toenemen van ca. 4.500 in 2012 naar 6.300 in 2025.
Synchrotron (Particles up to 60% of light speed)
Ion Source Carbon
Linear Accelerator
Ion Source Proton Scanning System Monitor System
Scanning Magnets
Wire Chambers
Technologische ontwikkelingen maken het nu al mogelijk om tijdens de behandeling van kanker zeer nauwkeurig radiotherapietechnieken toe te passen. Een volgende stap, die de komende jaren tot een verdere verbetering leidt, is de bundeling van biologische en fysische informatie voor en tijdens de behandeling. Toepassing van nieuwe behandeltechnieken en beeldvormingstechnieken zullen een kwalitatief zeer hoogwaardige radiotherapie mogelijk maken. Nieuwe technologische ontwikkelingen verhogen de kwaliteit en veiligheid van de bestraling, tegelijkertijd is het zo dat hierdoor de totale bezettingsgraad van de bestralingsapparatuur stijgt.
18
Online Monitoring
Target Volume Ionization Chambers
Depth 5 cm: Proton 80 MeV/u Carbon 145 MeV/u
Depth 25 cm: Proton 195 MeV/u Carbon 375 MeV/u
MAASTRO strategieplan | 19
Ontwikkelingen in de omgeving van wetenschappelijk onderzoek Pre-klinisch (basaal) wetenschappelijk onderzoek in oncologie is veelal een taak en rol van universiteiten. De afhankelijkheid van MAASTRO lab van inkomsten uit grants kan voor de toekomst betekenen dat er minder geld beschikbaar is en gewenste investeringen niet gedaan worden.
Onderzoeksresultaten moeten niet in een bureaula blijven liggen. Die willen we zo snel mogelijk toepassen in de kliniek.
financiering ontvangt. Vanuit de overheid worden de eisen voor mensgebonden onderzoek strenger. Werken volgens de richtlijnen van Good Clinical Practice (GCP) wordt een ondergrens voor het mogen doen van klinisch onderzoek en certificering voor GCP wordt een eis. Naast eigen studies wordt ’population based research’ of Rapid Learning Health Care, steeds belangrijker. In de komende jaren zal internationale samenwerking met andere centra en de bereidheid om data ’open source’ te zetten een voorwaarde worden voor klinisch onderzoek. Het verkrijgen en verwerken van data is hierbij cruciaal. Centra die in staat zijn tot excellent datamanagament zullen een sleutelrol spelen. Het werken met electronic Case Report Forms (eCRF) gelinkt aan het electronic Health Record zal naar verwachting standaard worden.
Onderwijskundige ontwikkelingen Het aantal nationale grants neemt in aantal en omvang af, de komende jaren zullen grants meer en meer Europawijd of wereldwijd worden uitgeschreven. Een positieve ontwikkeling is de keuze van MUMC+ om niet besmettelijke chronische aandoeningen, waaronder kanker, als één van haar 4 speerpunten te benoemen. De focus ligt hierbij op de metabole aspecten van chronische aandoeningen. In toenemende mate is er een relatieve schaarste van goede wetenschappers (PhD’s / PostDocs) in de westerse wereld ten opzichte van de opkomende economieën en zal wereldwijd geworven moeten worden. Technologische ontwikkelingen maken nieuw onderzoek en onderzoeksgebieden mogelijk, bijvoorbeeld verbonden multicentrische databases voor ’data mining’, de ontwikkeling van een small animal irradiator of ultra high field Magnetic Resonance Imaging (MRI). Om een positie te handhaven binnen het pre-klinisch onderzoek wordt het, naast het zelf verwerven van funds, zaak om nog meer dan voorheen onderzoeksresultaten zo snel mogelijk te vertalen naar klinische toepassing. Daarnaast is er een ontwikkeling zichtbaar waarbij onderzoeksprogramma’s zich, naast onderzoek naar curatie, tevens richten op kwaliteit van leven zoals bij de Universiteit Maastricht. Klinisch onderzoek dient aan te sluiten bij de resultaten uit het pre-klinisch onderzoek en vice versa, of met andere woorden een translatie te zijn. Het wordt in toenemende mate van belang om alle fases van klinisch onderzoek te doen. Grote druk ligt op instituten om patiënten te includeren in klinische studies.
De komende jaren verwachten wij een toename van nieuwe onderwijsvormen zoals e-learning en blended learning; een combinatie van face-to-face onderwijs en leren op afstand via internet en bijvoorbeeld met behulp van virtuele patiënten. De universiteit Maastricht, een van de samenwerkingspartners van MAASTRO, is één van de koplopers op het vlak van nieuwe onderwijsvormen en heeft het als één van haar strategisch doelen om ’Leading in Learning’ te zijn. Tevens wordt opleiden middels simulatie en training in skills-labs, alvorens medewerkers in de praktijk mogen werken, breder toegepast en gaat het vooraf aan het klassieke training-on-the-job. Tegelijkertijd zal er op nationaal niveau (mede als gevolg van de vergrijzing) een afname zijn van het aantal leerlingen dat kiest voor de gezondheidszorg, biologie of (technische) natuurkunde. Naast de klassieke gezondheidszorgopleidingen zal de trend van nieuwe beroepen op het scheidsvlak van medisch en paramedisch zich voortzetten. Beroepen als nurse practitioner en physician assistant (PA) zullen zich verder ontwikkelen. Werkgevers die zich kunnen onderscheiden door naast baanzekerheid ook ’leerzekerheid’ te bieden, zullen op de arbeidsmarkt de betere medewerkers kunnen werven.
Tegelijkertijd is er een spanningsveld tussen de tijdsdruk van medisch specialisten in de reguliere patiëntenzorg en de verdeling van beschikbare onderzoekstijd. Voor MAASTRO is er een complicerende factor dat het weliswaar een academisch instituut is, maar geen academische
20
MAASTRO strategieplan | 21
Het is de missie van MAASTRO om gezamenlijk met de patiënt en zijn of haar naasten de strijd tegen kanker aan te gaan, mensen te genezen, leed te verminderen en de toxiciteit van de behandeling te minimaliseren.
MAASTRO op weg naar 2017: gemaakte keuzes
Startpunt bij de strategiebepaling is MAASTRO’s missie en visie. Het is de missie van MAASTRO om gezamenlijk met de patiënt en zijn of haar naasten de strijd tegen kanker aan te gaan, mensen te genezen, leed te verminderen en de toxiciteit van de behandeling te minimaliseren. Dat doet MAASTRO in samenhang en samenwerking met haar partners in de oncologie. In MAASTRO’s visie dient deze missie gerealiseerd worden door: • Radiotherapie volgens de laatste stand der wetenschap in combinatie met geïntegreerde veiligheidssystemen, waarbij belangrijke beslissingen samen met patiënt en zijn/haar naasten worden genomen. • Grensverleggend wetenschappelijk onderzoek, zowel basaal als klinisch, waarvan de resultaten worden vertaald in verbetering van de behandeling. • Opleiding en onderwijs, gericht op goede hulpverleners nu en in de toekomst. In haar strategie neemt MAASTRO enerzijds een positie in als reactie op c.q. vooruitlopend op de ontwikkelingen in de omgeving. Daarnaast acteert MAASTRO op basis van haar eigen ambities en kwaliteiten. MAASTRO streeft er hierbij naar om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. ’Bij maatschappelijk verantwoord ondernemen neemt een bedrijf de verantwoordelijkheid voor de effecten van de bedrijfsactiviteiten op mens en milieu. Het bedrijf maakt bewuste keuzes om een balans te bereiken tussen People, Planet en Profit’ (bron: www.mvonederland.nl). Bij onderstaande strategische afwegingen en keuzes is deze balans steeds in het achterhoofd gehouden. De strategie van MAASTRO is er de komende jaren op gericht om leidend te zijn in het ontdekken van nieuwe en betere kennis in de radiotherapie. Echter niet alleen als ’kennisleider’, MAASTRO wil deze nieuwe kennis ook klinisch toepassen in de dagelijkse patiëntenzorg. Translationeel onderzoek is en blijft de drijvende kracht achter het succes van MAASTRO. Schematisch wordt dit weergegeven in het ’MAASTRO Huis’ (Figuur 4 op de volgende pagina).
22
MAASTRO strategieplan | 23
4
We want to be a ’Thought leader in Radiation Oncology: create & implement a vision that is new and different’ PATIENT INDIVIDUALIZED RADIATION ONCOLOGY BEST SURVIVAL AND QUALITY OF LIFE SHORTEST WAITING TIME, BEST SAFETY, LOWEST COST
DISCOVER
APPLY
STATE OF THE ART RADIATION ONCOLOGY
MORE PATIENTS (GROWTH)
DECISION SUPPORT SYSTEMS
PATIENT FLOW
INTERNATIONALISATION
DATA DRIVEN DECISIONS
EMPOWERMENT
eLEARNING IN RADIATION ONC.
DOSEGUIDED RADIOTHERAPY
LUNG & RECTUM CANCER
PROTONS
CT PET GUIDED RADIOTHERAPY
(Notch, Hypoxia, Acidosis…)
TUMOR MICROENVIRONMENT
HIGHLY MOTIVATED & INVOLVED MULTINATIONAL EMPLOYEES
MAASTRO CLINIC in de regio: voortrekker in de oncologische topzorg MAASTRO biedt alle indicaties die zij behandelt tenminste aan volgens ’state-of-the-art radiotherapy’. Dit betekent dat alle klassieke radiotherapietechnieken gebruikt worden voor onze patiënten. Met state-of-the-art bedoelt MAASTRO daarnaast dat zij voor alle behandelde indicaties bij de top-3 in Nederland behoort op het vlak van outcome (lokale controle en kwaliteit van leven). Dat gaat MAASTRO ook structureel meten. De patiëntenzorg organiseert MAASTRO in procesgerichte zorglijnen op aandoeningsgebied zodat een toegewezen team van medici, paramedici en fysici continue werkt aan het verbeteren van de medische kwaliteit en de logistiek van hun zorglijn. MAASTRO ziet de komende periode het aantal behandelingen fors groeien. Enerzijds door autonome groei als gevolg van stijging in kankerincidentie, anderzijds door het behandelen van nieuwe indicaties, het gebruik van nieuwe technieken zoals protonentherapie en voor zover mogelijk het behandelen van patiënten uit het buitenland. Deze groei is noodzakelijk om de ambities op het vlak van innovatie en wetenschappelijk onderzoek te realiseren. MAASTRO zal, indien mogelijk, minstens 8,5% van zijn budget besteden aan innovatie en onderzoek. Outcome is mede afhankelijk van anderen in de keten. Bijvoorbeeld de doorstroomtijden of het startmoment radiotherapie zijn afhankelijk van de zorgverleners vóór ons in de keten. Vandaar dat MAASTRO een actieve rol speelt in ketenzorg. Dat betekent een nauwe samenwerking met ziekenhuizen in de regio; participeren in multidisciplinair overleg in het ziekenhuis, spreekuur houden op locatie indien dit een significante meerwaarde voor de patiënt oplevert en de medisch professionals in de keten aanspreken om samen de keten voor
Al onze behandelingen zijn state-of-the-art. Voor long- en rectumkanker zijn we wereldwijde voortrekkers. de patiënt zo efficiënt mogelijk in richten. Voor een aantal indicaties wil MAASTRO meer zijn dan state-of-the-art. Deze indicaties zijn long- en rectumkanker. Voor deze indicaties willen we wereldwijd een voortrekker blijven. We horen bij de top met betrekking tot het toepassen van resultaten uit preklinisch (lab-)onderzoek, bij de top voor wat betreft gebruikte technieken en bij de top gelet op onze outcome. Om dit te bewijzen nodigt MAASTRO in 2017 een internationale visitatiecommissie uit met gerenommeerde experts uit de radiotherapie voor het maken van een benchmark. Voor de enkele indicaties, bijvoorbeeld kinder-oncologie, die MAASTRO niet state-of-the-art kan aanbieden zorgt MAASTRO dat haar patiënten verwezen worden naar centra die dit wel kunnen.
Figuur 4. Het MAASTRO Huis 2013-2017
24
MAASTRO strategieplan | 25
Clinic
Biology
Radiation Oncology
Physics
Molecular Imaging
Computer science
Verder zijn de meerwaarde van MRI bij patiënten met longkanker alsmede de mogelijkheid het bestralingsgebied te verkleinen bij goed reagerende tumoren onderwerp van lopend onderzoek. Voor rectumkanker wordt een pre-klinische lijn opgezet, deze bestaat reeds voor longkanker. Bij de behandeling van het rectumcarcinoom is de afgelopen jaren door Maastro vooral gewerkt aan predictiemodellen voor respons, terwijl de afdeling chirurgie van het azM veel bekendheid heeft gekregen met orgaansparende behandeling en de ’wait&see studie’. De komende jaren zullen deze onderzoekslijnen verder geïntegreerd worden. Door aanpassing van de behandeling op geleide van de predictiemodellen wordt geprobeerd het aandeel van patiënten dat in aanmerking komt voor een orgaansparende behandeling te vergroten. Hierbij zal ook onderzocht worden wat de waarde is van lokale bestralingstechnieken zoals brachytherapie of contacttherapie om een hogere tumordosis te kunnen geven. We zullen voorrang geven aan fase 1 en 2 klinische studies op onze speerpunten (long- en rectumkanker, micro-omgeving, CT-PET, protonen). Daarnaast wordt, om een koploperspositie in Nederland te behouden, meer zitting genomen in landelijke zorglijnen en geïnvesteerd in lopend onderzoek en de huidige patiëntenzorg.
De website www.predictcancer.org gaat artsen helpen Figuur 5. De vijf componenten van radiotherapie-oncologie
beslissen welke behandeling voor die ene patiënt het beste is.
Speerpunten in de patiëntenzorg en onderzoek Naast de traditionele gebieden van de biologie, de fysica en klinische behandeling, zal in de komende jaren de rol voor informatica en 3D (moleculaire) beeldvorming sterk toenemen. Figuur 5 geeft deze 5 componenten van radiotherapie weer. De respons op de behandeling, zowel van de tumor als van de gezonde weefsels, hangt af van verschillende, complexe factoren. De komende jaren excelleert MAASTRO in de patiëntenzorg en in onderzoek op de selectie van de beste behandeling middels multifactoriële predictieve modellen (www.predictcancer.org) die zullen leiden naar ’Decision Support Systems’. Daarnaast gaat MAASTRO gedurende de behandeling de effecten meten en indien nodig tussentijds de behandeling aanpassen op de individuele situatie. Voor de komende jaren specifiek voor longkanker en rectumkanker. In klinische longstudies wordt onderzocht: de meerwaarde van verhoging van de bestralingsdosis (PET-boost studie), het toevoegen van medicatie ter verbetering van het effect van de bestraling (chloroquine-studie) en het verhogen van de zuurstoftoevoer naar de tumor (nitroglycerine-studie).
Het doel van dose guided en image guided radiotherapy (DGRT en IGRT) is om de afgegeven dosis in de tumor en normale weefsels gedurende de behandeling te registreren en de behandeling op basis daarvan eventueel bij te stellen. Dit is een voorwaarde voor behandeling op maat. Om dit doel te bereiken moet er tijdens de behandeling zowel dosismeting als beeldvorming van de patiënt plaatsvinden. In de voorgaande jaren heeft MAASTRO in de onderzoekssfeer expertise opgedaan met DGRT. De komende jaren worden de vruchten van dit onderzoek geplukt; de clinici voeren DGRT in de patiëntenzorg in. Het verder ontwikkelen van DGRT gaat door, echter het toepassen binnen de kliniek wordt belangrijker dan het ontwikkelen/onderzoeken. Voor image guidance zijn verschillende technieken beschikbaar. Wat betreft MRI5 kent MAASTRO beschikbaarheidsproblemen omdat zij hierin afhankelijk is van derden. Het zou echter onverstandig zijn als MAASTRO zou investeren in een duur apparaat om de logistieke problemen bij een toeleverancier op te lossen. De Universiteit van Maastricht heeft de beschikking over een unieke ultra high field MR waarbij onderzocht wordt of deze mede door MAASTRO benut kan worden voor onderzoek en/of patiëntenzorg. 5 Magnetic Resonance Imaging.
26
MAASTRO strategieplan | 27
Binnen MAASTRO is imaging met PET-CT altijd prioriteit geweest en blijft dat ook in de komende jaren, zowel voor de kliniek als voor research. Daarvoor is het belangrijk dat MAASTRO zorgt voor goede kwaliteit op het vlak van PET-CT. In imaging met MR zal MAASTRO wel investeren, echter niet als eigen lijn. Thermometrie voor hyperthermie zal hierop mogelijk een uitzondering gaan vormen. Dit is mede afhankelijk van landelijke ontwikkelingen, de business case die hiervoor gemaakt wordt en de beschikbaarheid van MR. Maastricht investeert ook in ultra high field MR (het project ’Brains Unlimited’). MAASTRO gaat onderzoeken, via externe funding, of er potentiële indicaties voor radiotherapie (bijvoorbeeld prostaat- of hersentumoren) zijn. Translationeel onderzoek is een sterk punt, MAASTRO wil leider zijn in het ontdekken EN toepassen van nieuwe en betere kennis in de radiotherapie. Hierbij richt MAASTRO zich op de micro-omgeving van de tumor in de brede zin: hypoxie, tumour acidosis en Notch activatie. MAASTRO zoekt naar overlevingsmechanismen van tumorcellen en naar manieren om deze uit te schakelen of te verminderen om zodoende de bestraling effectiever te laten zijn. Translationeel onderzoek zal verricht worden op het gebied van precisiebestraling met de beschikbare SSmART apparatuur voor kleine proefdieren; een nieuw onderzoeksgebied waarin MAASTRO wereldleider is. Het onderzoek van MAASTRO past tevens binnen het doel van de Universiteit Maastricht om te excelleren op het onderzoek naar metabole aspecten van chronische aandoeningen. MAASTRO richt zich hierbij op tumor metabolisme. Daarnaast wordt de kennis over het DNA van een patiënt belangrijker bij het kiezen van een behandeling. Naast IMRT en DGRT in de kliniek gaat het translationeel onderzoek zich richten op Genomic Guided RadioTherapy, GGRT. Translationeel onderzoek betekent een brug slaan tussen het lab en de kliniek: studie van patiëntmateriaal van de biobank (’van de kliniek naar het lab’), proefdierexperimenten (’van het lab naar de kliniek’) en fase 1 studies (’first in human trials’). In de komende jaren worden meer patiënten betrokken bij klinisch wetenschappelijk onderzoek, dat bij voorkeur overeenkomt met de belangrijkste speerpunten; Long- en Rectumkanker. MAASTRO clinic heeft in 2017 10% van haar patiënten in therapeutische trials, waarbij de voorkeur uitgaat naar fase 1 en 2 studies, mede afhankelijk van beschikbare financiering en personeel. Daarnaast blijft MAASTRO fase 3 studies doen bij aandoeningen die niet de speerpunten zijn om deze streefnorm van 10% van behandelde patiënten in therapeutisch trials te halen. MAASTRO is erkend centrum van RTOG6 en wil minstens 25 patiënten per jaar in RTOG trials includeren. 6 RTOG: The Radiation Therapy Oncology Group (RTOG) is a US clinical cooperative group funded by the National Cancer Institute (NCI) since 1968 to increase the survival and improve the quality of life of patients diagnosed with cancer.
28
MAASTRO strategieplan | 29
MAASTRO is tevens erkend data centrum voor KWF7. Deze laatste twee ontwikkelingen (RTOG-KWF) zullen inkomsten genereren uit klinisch onderzoek en de kosten van data-management en ICT gedeeltelijk dekken. Het data center van MAASTRO wordt verder geautomatiseerd, onder andere met automatische signalering van patiënten die in aanmerking komen voor trials en met elektronische Case Report Forms (eCRF). MAASTRO gaat haar onderzoeksdata na publicatie openbaar beschikbaar stellen (voor zover wettelijk toegestaan) om andere onderzoekers in staat te stellen hiervan gebruik te maken voor hun eigen onderzoek (zie www.cancerdata.org). Dat heeft als bijkomende voordeel dat de publicaties van MAASTRO meer zichtbaar worden. Dit doet MAASTRO nadat alle voorzienbare publicaties binnen een redelijke termijn over het betreffende onderwerp geaccepteerd zijn. De beschikbare onderzoekstijd van de medisch professionals dwingt tot keuzes. Binnen MAASTRO clinic wordt voor de onderzoekstijd van het klinisch personeel de verhouding 80-20 gehanteerd waarbij 80% van de onderzoekstijd aan de speerpunten wordt besteed en 20% aan wetenschappelijk onderzoek buiten de speerpunten. In toenemende mate is multipele, complexe data beschikbaar over de patiënt en zijn tumor. Dit geldt voor data afkomstig van anatomische en moleculaire beeldvorming, moleculaire kenmerken van de tumor, eiwitprofielen van de patiënt, genetische kenmerken van de patiënt, functionele data etc. De wetenschap Knowledge Engineering combineert, verwerkt en analyseert al deze data. De integratie van al deze data vormt een uitdaging die alleen kan gebeuren door zowel de diagnostische als de therapeutische opties te integreren. Knowledge engineering zet haar werk van de afgelopen jaren op het vlak van predictieve modellen in de komende jaren voort. Met het oog op de langere termijn (>5 jaar) investeert MAASTRO in protonentherapie. De voorbereidingen voor een ZuidOost Nederland ProtonenTherapieCentrum (ZON-PTC) zijn in volle gang. Deze participatie in protonentherapie zal een groot beslag leggen op MAASTRO, zowel in financiële zin als op het vlak van het rekruteren van geschoold personeel. Daarnaast is er een belangrijke taak weg gelegd voor CAT (zie pag. 31) bij de selectie van patiënten die gebaat zijn bij protonentherapie. Daarnaast is het aantal firma’s dat bezig is met het ontwikkelen van technologie voor protonentherapie aanzienlijk groter dan het aantal producenten van conventionele lineaire versnellers voor radiotherapie. MAASTRO verwacht dat er binnen afzienbare termijn technologieën beschikbaar komen om protonentherapie op kleinere schaal toe te passen en volgt deze ontwikkelingen op de voet. Een van de beeldvormingsmodaliteiten die we zullen onderzoeken aan de fysica kant is duale energie CT; deze techniek laat mogelijk toe om weefsels beter te definiëren en nauwkeuriger de protonenbundel te richten op de tumor. 7 Koningin Wilhelmina Fonds; KWF Kankerbestrijding zet zich in op het gebied van wetenschappelijk onderzoek, voorlichting, patiëntenondersteuning en fondsenwerving.
30
Figuur 6. De website van euroCAT met de logo’s van alle partners
De beslissingsondersteunende software en het datanetwerk genaamd ’Computer Assisted Theragnostics’ (CAT) wordt verder uitgebreid. CAT zal in Europees verband worden uitgebreid en mogelijkheden voor mondiale samenwerking worden onderzocht (bijvoorbeeld in de VS en India). Voor longkanker en rectumkanker gebruikt MAASTRO in de komende periode CAT in de patiëntenzorg bij het maken en bijstellen van behandelplannen. De medisch inhoudelijke behandeling vindt MAASTRO zeer belangrijk, echter daarbij mag het welbevinden van de patiënten niet uit het oog worden verloren. De oncologische patiënt is kwetsbaar. Dat betekent dat professionals, zeker in een High Tech omgeving, oog moeten hebben voor persoonlijke aandacht. Oncologische patiënten willen naast een kwalitatieve goede medisch technologische behandeling (maximale overlevingskansen met minimale bijwerkingen), adequate psychosociale ondersteuning, snelle toegangs- en doorlooptijden, gezamenlijke besluitvorming (eigen regie/control) ook een goede bejegening door de professionals met een voor hen duidelijk aanspreekpunt in een prettige fysieke omgeving8. Hierin wil MAASTRO (blijven) excelleren. 8 Nederlandse Federatie van kankerpatiëntenorganisaties.
MAASTRO strategieplan | 31
MAASTRO geeft de patiënt een belangrijke rol bij de keuze van behandeling, waarbij de balans tussen kwaliteit van leven en therapie erg belangrijk is. ’Patient preference’ en ’Shared Decision Making’ zijn hierbij sleutelwoorden, te denken valt bijvoorbeeld aan gelijkaardige behandelingen die een verschillende toxiciteit of intensiteit kennen. De komende periode wordt in de communicatie met de patiënten de slag van informeren naar communiceren gemaakt. Daarbij worden de hedendaagse technische (online) mogelijkheden benut om de dialoog te faciliteren tussen (toekomstige) patiënten en behandelaars. De samenwerking tussen ziekenhuizen, in het kader van concentratie en spreiding, bevordert de mogelijkheden tot de uitbouw van comprehensive cancer centers. MAASTRO gaat dit actief ondersteunen door refereerbijeenkomsten met verwijzers, participatie in (keten)protocolontwikkeling en het op lokatie actief zijn in MDO’s en poli’s.
Onderwijs MAASTRO blijft participeren in het onderwijs aan studenten geneeskunde en gezondheidswetenschappen, science studenten en MBRT studenten. Dit zowel in de vorm van onderwijs geven aan de universiteiten en hogescholen en het bieden van stage- en afstudeerplaatsen. Daarnaast blijft MAASTRO artsen en fysici opleiden tot specialist in de radiotherapie. Tevens blijft MAASTRO opleidingsplaatsen bieden voor laboranten die willen doorgroeien naar de functie van physician assistant. De radiotherapeut-oncologen en klinisch fysici van MAASTRO blijven participeren in het geven van ESTRO cursussen en landelijke en regionale cursussen. MAASTRO heeft de ambitie om e-learning onderdeel te maken van haar strategie en dit aan te kunnen bieden aan zowel geneeskundestudenten binnen de huidige onderwijsblokken als aan haar eigen medewerkers. Dit met de bedoeling eigen medewerkers optimaal te kunnen opleiden, een aantrekkelijkere werkgever te worden en op internationaal niveau bij te dragen aan de naamsbekendheid en reputatie van radiotherapie in Maastricht. 9 Het Europees Systeem voor de overdracht en de accumulatie van studiebelastingpunten (Engels: European Credit Transfer System, afgekort: ECTS) is een Europees systeem om studiepunten toe te kennen aan onderdelen van een studie of opleiding.
Afwegingen en Keuzes in de bedrijfsvoering ’Sustainable Growth’ MAASTRO wil en moet groeien om haar voortrekkerspositie en innovatievermogen te behouden. Groei zal primair worden bereikt door een coherent ’customer relationship’ beleid richting patiënten, verwijzers, zorgverzekeraars en de wetenschappelijke wereld. Transparantie van uitkomsten, onderzoeksresultaten en kosten wordt meer vanzelfsprekend en geëist. Voor patiënten worden de huidige instrumenten van patiënttevredenheidsonderzoeken en het laag-drempelig feedback systeem (rode, oranje en groen kaarten) verder ontwikkeld en geborgd, zodat MAASTRO structureel en systematisch patiëntverwachtingen probeert te overtreffen. Bij de verwijzende ziekenhuizen blijft MAASTRO, ondanks teruglopende vergoeding, zeer actief in multidisciplinaire overleggen en wordt geïnvesteerd in refereeravonden, regionale tumorwerkgroepen etc. MAASTRO realiseert zich dat de zorgverzekeraars, haar financiers, recht hebben op een transparante prijs/kwaliteit relatie zodat zij daar eigen keuzes in kunnen maken.
Onze Zorglijnkernteams zijn multidisciplinaire groepen die samen de koers bepalen. Voor de patiëntenzorg richt MAASTRO zich primair op de Limburgse markt. Op de speerpunten, met name long- en rectumkanker, worden actief en breed de behandelmogelijkheden en -resultaten van MAASTRO naar buiten uitgedragen. Wetenschappelijk onderzoek wordt opgezet om nieuwe indicaties voor radiotherapie te onderbouwen, waarbij een speciale focus ligt op de curatieve behandeling van 75 plussers. Kosten, risico’s, kwaliteit en kwantiteit van de groei in patiëntenzorg en onderzoeksactiviteiten moeten in evenwicht zijn. De financiële functie speelt als business partner een proactieve rol bij de realisatie van duurzame efficiëntieverbeteringen en groei. Snelle en hoogwaardige stuurinformatie, bijv. verrichtingenregistratie, projectenadministratie en kostprijzen, vormt daarbij de basis. Investeringen in groei en daarbuiten zullen plaatsvinden op basis van zorgvuldig onderbouwde business cases waarin de financiële haalbaarheid en het verdienmodel van het initiatief wordt aangetoond. MAASTRO continueert haar beleid om voldoende financiële buffers aan te houden om weerstand te kunnen bieden aan de dynamiek van de sector.
32
MAASTRO strategieplan | 33
Waar mogelijk zal MAASTRO proberen haar expertise en wetenschappelijke bevindingen te valoriseren. Dit lijkt in tegenspraak met het eerder genoemde openbaar zetten van onderzoeksdata na publicatie. Echter het onderscheidend vermogen van MAASTRO ligt in het vertalen van onderzoeksresultaten in nieuwe technieken, software of behandelmethoden en het implementeren daarvan. Valorisatie bestaat hoofdzakelijk uit advisering en begeleiding van andere zorginstellingen (wereldwijd) of het leveren van diensten aan commerciële partners.
’Shared passions’ MAASTRO wil zich onderscheiden als werkgever in de arbeidsmarkt en medewerkers binden en boeien. Hierbij is empowerment van alle medewerkers een sleutelwoord, in iedere fase van hun leven en passend bij persoonlijke skills en competenties en de behoeften van de organisatie. Functiegrenzen vervagen en kennis en kunde worden meer gedeeld met als doel inhoudelijke loopbaanontwikkeling naar nieuwe functies, bijvoorbeeld physician assistents. Beloning alleen op basis van FWG10 wordt geleidelijk losgelaten.
’Processen in flow’ Om te komen tot een behandeling op maat die goedkoop, veilig en snel is voor de patiënt en bevredigend voor de medewerkers, moeten processen optimaal zijn ingericht. Denken in flow is daarbij het uitgangspunt. Het continue verbeteren van processen door onnodige en niet waarde-toevoegende activiteiten op te sporen en aan te pakken, leidt aantoonbaar tot lage doorstroomtijden, tevreden werknemers, lagere kosten en hogere veiligheid. MAASTRO richt zich op de hele zorgketen van de patiënt. Lean is en blijft een leidende managementstrategie om flow te bereiken, waar nodig worden aanvullende strategieën geëmplementeerd. Voor het beheersen en verbeteren van processen wordt data vastgelegd die uiteindelijk visual management mogelijk maakt waarmee mensen zelf inzicht en sturingsmogelijkheden krijgen in hun proces. Mede door de ambities in de patiëntenzorg en onderzoek zal patiëntveiligheid bijzondere aandacht blijven vergen.
Door lean te werken, werken we slimmer en efficiënter. MAASTRO wil haar koploperspositie hierin blijven behouden. Naast dit werk in de operationele organisatie, is er extra aandacht voor het sneller en beter uitvoeren van projecten. Verdere professionalisering en structurele financiering van de projectorganisatie alsook de inhoudelijke ondersteuning van projecten is onontbeerlijk, voornamelijk als externe (onderzoeks)financieringsstromen worden aangesproken.
Passie voor het werk moet minder worden gefrustreerd door niet-kerntaken en instabiele processen. Een bedrijfscultuur van patiëntgerichtheid en innovaties maar ook kostenbewustzijn zal actiever worden uitgedragen. MAASTRO realiseert zich dat geïnformeerde, tevreden en gepassioneerde medewerkers de beste ambassadeurs zijn en gaat daarom werk maken van ’internal branding’. We proberen onze passies te delen zowel intern door elkaar te betrekken en te informeren, alsook extern, om goede medewerkers en samenwerkingspartners te vinden, waar ook ter wereld. De internationalisering van ons personeelsbestand gaat nog meer dan voorheen een diversiteit aan nationaliteiten opleveren. HR draagt hierbij zorg voor gastheerschap en makkelijke ’inburgering’. Om wetenschappelijke onderzoekers een academisch loopbaanperspectief te bieden, intensiveert MAASTRO haar relatie met UM-GROW. Ook binnen de eigen organisatie worden mogelijkheden gezocht om wetenschappers loopbaanperspectief te geven.
’Data driven decisions’ Data wordt de drijvende factor voor besluitvorming. Meer data wordt vastgelegd, zowel in de patiëntenzorg (patient reported outcomes, toxiciteit, kwaliteit van leven), als in onderzoek waar de eerste golven van de verwachte data ’tsunami’ voelbaar worden. De grootste uitdaging de komende jaren is de balans tussen de wens om meer data vast te leggen en de wens om minder mensen en middelen in te zetten om deze data vast te leggen. Een stabiele beheeromgeving en een matuur informatiemanagement zijn daarbij cruciaal. Beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid van de vastgelegde data zijn de centrale aspecten van het ’Beleid Informatiebeveiliging’. 10 FunctieWaarderingssystematiek Gezondheidszorg.
34
MAASTRO strategieplan | 35
Vanuit de overheid (o.a. NEN7510, GCP) en vanuit de interne organisatie worden er meer eisen gesteld aan stabiliteit en functionaliteit van de informatie omgeving. Goede ontsluiting van de data is cruciaal. Het gebruik van consistente medische terminologie, ontologie en open standaarden, zal resulteren in een ketenzorgdossier voor de zorg en ’data sharing infrastructure’ voor onderzoek waaraan diverse bronsystemen gekoppeld zullen zijn. Besluiten omtrent organisatie-interventies worden op objectieve data genomen, waarbij effecten worden voorspeld en gevalideerd. ’Decision support systems (DSS)’ zullen worden ingezet om behandelingen te baseren op richtlijnen, trial inclusie criteria en uiteindelijk predictieve modellen. Patiënten willen steeds meer zelf besluiten. MAASTRO ontwikkelt tools waarmee data begrijpelijk wordt en de patiënt wordt ondersteund bij zijn of haar besluit.
Een uitgave van MAASTRO clinic Dr. Tanslaan 12 Postbus 3035 6202 NA Maastricht T 088 - 44 55 666 F 088 - 44 55 667
[email protected] www.maastro.nl
36
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
MAASTRO strategieplan | 37
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leidend in het ontdekken en toepassen van nieuwe en betere kennis van radiotherapie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
