Gedragscode voor onze medewerkers
In dit boekje vind je de normen en waarden van Driestroom. De gedragscode is een leidraad voor integer en zorgvuldig handelen. Een pleidooi voor zelfreflectie en dialoog.
Met ‘medewerkers’ worden in deze gedragscode bedoeld: werknemers, leerling-werknemers, vrijwilligers, stagiaires, maar ook mensen die voor Driestroom werken op contractbasis, bijvoorbeeld als gedetacheerde, uitzendkracht of ZZP-er.
3
Blijf met elkaar in gesprek We spannen ons niet alleen in voor een goede dienstverlening aan cliënten, maar ook voor een goed arbeidsklimaat voor medewerkers. Daarbij spelen de onderlinge omgangsvormen binnen de organisatie en in de contacten met mensen buiten de organisatie een belangrijke rol. Naast deskundigheid en kwaliteit van het werk gaat het immers ook om communicatie en bejegening. Het moet duidelijk zijn wat we van onze medewerkers verwachten en welke waarden, normen en regels we hanteren. Deze gedragscode wil die duidelijkheid verschaffen. Deze gedragscode bevat normen voor onderlinge omgangsvormen. Soms zijn die normen klip en klaar, vaker moet je ze vertalen naar een concrete situatie. Dat is lastig, ook omdat de maatschappelijke werkelijkheid verandert. Wat wij twintig jaar geleden ‘normaal’ vonden - bijvoorbeeld roken op de werkplek - is dat nu niet meer. Daarom is het belangrijk dat wij binnen onze organisatie met elkaar in gesprek blijven over deze gedragscode en de normen die daaraan ten grondslag liggen. In het teamoverleg van medewerkers en managers, maar ook in de individuele coaching is het noodzakelijk om ongewenst gedrag te benoemen en te bestrijden en gewenst gedrag te verankeren. Wim Muilenburg | bestuurder
5
Missie, visie & kernwaarden MISSIE VAN DRIESTROOM
KERNWAARDEN
Onze missie luidt: “Driestroom ondersteunt mensen
De kernwaarden geven weer waarvoor Driestroom
met een beperking bij het realiseren van levensgeluk”.
staat, wat ons verbindt en wie we willen zijn. De kernwaarden van Driestroom zijn:
VISIE
• groots in het klein
Driestroom is een zgn. “supportorganisatie”. Onze
• in contact
kernactiviteit is het ondersteunen van mensen met
• bevlogen
een beperking. Daarbij staat hun eigen perspectief en
• eigenzinnig.
hun groei naar volwaardig burgerschap centraal. Onze cliënten maken zelf keuzes ten aanzien van de door
Voor aanvullende informatie over missie, visie en
hun gewenste levenskwaliteit. Daar waar nodig biedt
kernwaarden wordt verwezen naar de Strategienota.
Driestroom hen ondersteuning om die persoonlijke levenskwaliteit te realiseren. In eerste instantie wordt ondersteuning geboden vanuit het persoonlijke en maatschappelijke netwerk van de cliënten. Als dit netwerk niet de benodigde ondersteuning kan bieden, dan biedt Driestroom de noodzakelijke ondersteuning, bijvoorbeeld door het netwerk te versterken of door aanvullende ondersteuning te bieden.
7
Respect
Aanspreekbaarheid
VOOR DE ANDER
Wij verwachten van onze medewerkers dat zij zich
De basisnorm voor onderlinge bejegening en
verantwoordelijk voelen voor een goede werksfeer en
communicatie is: behandel de ander - de cliënt of
ook elkaar aanspreken op hun verantwoordelijkheid
diens ouders of vertegenwoordigers, je collega, je
in deze. Medewerkers vervullen een voorbeeldfunctie
leidinggevende - zoals je zelf behandeld zou willen
voor de cliënten. Pesten op het werk, (seksuele)
worden. Daarmee bedoelen we met respect voor zijn
intimidatie en andere vormen van grensoverschrijdend
of haar persoon, gedachtewereld en lichamelijke en
gedrag zijn in onze organisatie niet toelaatbaar.
psychische integriteit. Daarbij hoort dat je elkaars
Dat geldt zowel in de omgang met collega’s en
‘eigenaardigheden’ - de verschillen tussen mensen -
leidinggevenden als in het contact met cliënten
accepteert. Respect voor de ander heeft ook betrek-
en hun vertegenwoordigers. Ieder voor zich en wij
king op eigendommen en bezittingen die de ander
allen gezamenlijk hebben de verantwoordelijkheid
toebehoren.
om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen, te signaleren en er tegen op te treden. Als de drempel
VOOR JEZELF
om de ander rechtstreeks aan te spreken te hoog
Respect voor cliënten, ouders, vertegenwoordigers,
is - bijvoorbeeld omdat we ons afvragen wat ons
collega’s en leidinggevenden, betekent niet dat je jezelf
nu precies tegenstaat of omdat we de mogelijke
moet wegcijferen. Integendeel, zit je iets dwars, spreek
consequenties van ‘aankaarten’ niet overzien - dan
de ander daar dan op een zakelijke manier op aan. Als
kan een derde (collega, leidinggevende, bedrijfsarts,
je meent dat de ander jouw grens overschrijdt, is het
vertrouwenspersoon) helpen bij het banen van het
ook jouw verantwoordelijkheid om dat te signaleren
juiste pad. Van onze medewerkers verwachten we in
en aan de orde te stellen. In onze organisatie mág een
zo’n situatie van drempelvrees dat zij een dergelijke
medewerker “nee” zeggen, mits dat op een respect-
derde om advies vragen.
volle wijze geschiedt en ook wordt verantwoord. Is de drempel te hoog om dat in een rechtstreeks contact te doen, vraag dan een derde (bijvoorbeeld een collega, je leidinggevende, een gedragskundige, de bedrijfsarts, een vertrouwenspersoon) om advies.
9
Betrouwbaarheid Driestroom verwacht van alle medewerkers dat zij betrouwbaar zijn. Afspraken kom je na; ongeacht met wie je ze maakt.
Zorgvuldigheid Bij een meningsverschil of conflict - of bij onduidelijk heid over wie wat waarom en wanneer heeft gedaan of nagelaten - passen we hoor en wederhoor toe. We zijn voorzichtig met het beschuldigen van een collega of cliënt en staan ervoor open dat er wellicht in ons eigen gedrag ook onvolkomenheden zijn. Maar we dekken meningsverschillen en conflicten niet toe. Zeker als deze de zorg of de kwaliteit van het werk kunnen schaden, maken we zaken bespreekbaar en zoeken we naar een rechtvaardige en werkbare oplossing. Als een medewerker ‘de klok luidt’ over zaken die binnen onze organisatie niet deugen, staan we achter die medewerker. Ook van ‘klokkenluiders’ verwachten we echter dat ze eerst binnen de organisatie - met collega’s én leidinggevenden - over hun observaties spreken en bereid zijn de dialoog te voeren. Collega’s en leidinggevenden moeten dan ook luisteren en ervoor openstaan.
11
Insiders en outsiders In tal van werksituaties in onze organisatie bestaat een hechte verbondenheid met elkaar (‘teamgevoel’) en met cliënten. Dat is een groot goed, maar kan voor ‘nieuwkomers’ een behoorlijke barrière opwerpen. Met name als zo’n ‘nieuwkomer’ een medewerker is die niet door of namens het team is geselecteerd kan wederzijdse acceptatie moeilijk zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een medewerker van een andere locatie of de reïntegratie van een arbeidsongeschikte medewerker. Wij willen echter een organisatie zijn waarin mensen een tweede kans - en soms ook een derde - krijgen. Dat betekent dat we die kans ook moeten bieden. De ‘insiders’ moeten de ‘outsider’ de gelegenheid geven om een ‘insider’ te worden en hem of haar daarbij steunen. En van de ‘outsider’ verwachten we dat hij of zij er zelf alles aan doet om ‘erbij te horen’.
Soms is het zo dat in andere teams iemand nodig is. We ondersteunen elkaar om die zorg te kunnen verlenen waar onze cliënten om vragen. We gaan ervan uit dat je bereid bent om wanneer dit noodzakelijk is, in een ander team te werken. Je bent immers in dienst van Driestroom en niet in dienst van een locatie.
Ambassadeur Elke medewerker is een ambassadeur van Driestroom; een grote organisatie die werkt op veel verschillende locaties. Dit betekent dat je in contact met externe partijen Driestroom vertegenwoordigt en niet alleen de locatie waar je werkt. Jouw aandeel in de beeldvorming over Driestroom is belangrijk.
13
Respect voor de lichamelijke en psychische integriteit
• Het is niet toegestaan geld en goederen van cliënten voor jezelf te gebruiken of je toe te eigenen. Evenmin mogen medewerkers giften of geschenken van cliënten aannemen die het maatschappelijk gebruikelijke te boven gaan: een (klein) verjaardags cadeautje mag, een DVD-recorder niet. Indien geschenken worden aangeboden door (beoogde) leveranciers, dan wordt dit gemeld bij de HEAD. • Het is niet toegestaan om goederen en faciliteiten van de werkgever voor jezelf te gebruiken, tenzij een leidinggevende daarvoor toestemming geeft. Het gebruik van kopieerapparatuur of vervoermiddelen van de organisatie, etc. voor privé-doeleinden is zonder die toestemming verboden. Het gebruik van
Doen en nalaten
internet en email is geprotocolleerd. • Het gebruik van alcohol of drugs is voorafgaand
Respect voor de lichamelijke en psychische integriteit
aan en tijdens het werk niet toegestaan. Het roken
van collega’s en cliënten betekent dat een aantal zaken
binnen Driestroom is geprotocolleerd. Wij verwachten
in onze organisatie niet is toegestaan. Driestroom
van jou dat je optimaal in staat bent je werk te doen.
heeft het recht als werkgever de naleving van deze
Drugs (waaronder alcohol) tasten de capaciteit aan
regels te toetsen en te controleren. Het niet naleven
om het werk goed te doen, maar ook de veiligheid
van regels kan arbeidsrechtelijke gevolgen hebben
van de medewerker zelf, van cliënten en van collega’s.
zoals: een berisping, schorsing of ontslag. In een aantal
Je werk ‘onder invloed’ verrichten accepteren we niet.
gevallen zal de werkgever aangifte bij de politie doen.
Te allen tijde moeten de continuïteit en veiligheid in
• Van jou verwachten we dat je zorgvuldig omgaat
het werk en in de zorg voor cliënten gewaarborgd
met de middelen die de organisatie jou ter beschik-
zijn. Het gebruik van alcohol of drugs op de locatie na
king stelt.
afloop van het werk is niet toegestaan.
• Wie in werktijd activiteiten voor derden uitvoert,
• Respect voor cliënten - en voor collega’s - blijkt ook
zoals lezingen, cursussen of presentaties, dient de
uit de manier waarop we met informatie over de
opbrengst daarvan aan de werkgever over te (laten)
persoonlijke levenssfeer omgaan. Die informatie is
maken. Een kleine attentie (bloemen, boekenbon,
vertrouwelijk. Wij communiceren daarover niet met
denk aan maximaal 25 Euro) is de betreffende
derden, tenzij de cliënt of collega daar toestemming
medewerker echter van harte gegund.
voor geeft, de wet het van ons verlangt of dat in het
• We gaan ervan uit dat je je op de hoogte stelt van intern beleid en regelgeving.
kader van goede zorgverlening of goed werkgeverschap functioneel is.
15
• Wat betreft jouw wijze van kleden en lichaamsverzor-
• Zonder voorafgaande schriftelijke toestemming
ging verwachten we van elke medewerker dat hij of
is het niet toegestaan om gedurende het dienst-
zij zich op een bij werk, werkplek en functie passende
verband en binnen een jaar na uitdiensttreding,
wijze kleedt. In het bijzonder als medewerkers een
ongeacht de wijze waarop de arbeidsovereenkomst
‘vertegenwoordigende’ rol naar ouders, cliënt
eindigt, direct of indirect zaken te doen met, of
vertegenwoordigers, externe instanties etc. vervullen.
werkzaam te zijn voor of betrokken te zijn bij,
• Je onderhoudt als medewerker van Driestroom
cliënten en relaties van Driestroom (alsmede cliënten
geen individuele contacten op persoonlijke titel
en relaties die twee jaar voorafgaand aan de datum
met cliënten buiten werktijd om. Het gaat hier niet
van uitdiensttreding relatie of cliënt waren), noch op
uitsluitend om face-to-face contacten, maar ook om
welke wijze dan ook voordelen daarvan te genieten,
contacten via email, sms, Hyves of MSN. Uiteraard
zulks ongeacht van welke zijde initiatieven ter zake
kan een medewerker in georganiseerd verband, b.v.
zijn uitgegaan, dan wel relaties te bewegen de band
als ‘maatje’ - vrijwilligersactiviteiten verrichten. Je
met werkgever te verbreken. Onder Driestroom
moet je dus realiseren dat je in een moeilijke situatie
wordt in dit verband mede verstaan alle aan haar
terecht kan komen als je privé afspraken maakt.
gelieerde ondernemingen.
17
• Seksueel (getint) contact met cliënten is strikt verboden. • Bij gegronde vermoedens van seksueel misbruik met een medewerker als dader en een cliënt als slachtoffer doen we altijd aangifte bij de politie. Bij vaststelling van seksueel misbruik beëindigen we de arbeidsrelatie met de betrokken medewerker onmiddellijk. • Als de toenadering tussen een medewerker en een cliënt de grens van het aangaan van een seksuele relatie - in welke vorm dan ook - nadert, is de
Het signaleren en bespreekbaar maken van gevoelens
medewerker (en zijn of haar collega’s) verplicht hun leidinggevende en de interne meldingscommissie hiervan onmiddellijk op de hoogte te brengen. Hierdoor kunnen er onmiddellijk maatregelen genomen worden om de zorgverleningrelatie tussen de medewerker en de betreffende cliënt te beëindigen. De organisatie kan vervolgens het handelen van de medewerker toetsen. Melden de medewerkers dit niet onverwijld, dan volgen arbeidsrechtelijke maatregelen.
Grensoverschrijdend gedrag
• Indien seksueel grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt door de cliënt ten opzichte van een medewerker, dient de medewerker zich hieraan te onttrekken en het voorval direct te melden aan de
We realiseren ons dat affectieve en erotische
leidinggevende. Indien seksueel grensoverschrijdend
gevoelens zich niet laten dwingen door geboden en
gedrag plaatsvindt door een medewerker ten
verboden. Wel stellen we nadrukkelijk dat de mede-
opzichte van een collega, dient de medewerker
werker persoonlijk verantwoordelijk is voor het signa-
dit te melden aan de leidinggevende. Indien de
leren en bespreekbaar maken van deze gevoelens als
medewerker zich hierin belemmerd voelt, dan kan
ze een cliënt betreffen.
hij in gesprek gaan met een vertrouwenspersoon, de
• (Seksuele) intimidatie is absoluut ontoelaatbaar.
bedrijfsarts of een personeelsfunctionaris. Uiteraard
Bij vaststelling daarvan - uiteraard na hoor en
kan de medewerker besluiten een formele klacht in
wederhoor - volgen arbeidsrechtelijke maatregelen.
te dienen.
19
Positieve feedback • Als uit onderzoek blijkt dat de in de twee voorgaan-
Met alle aandacht die gewenst is voor het aanspreken
de alinea’s omschreven situatie toch als seksueel
op ongewenst gedrag mogen we het belang van
misbruik beschouwd moet worden, volgen alsnog
positieve feedback niet uit het oog verliezen. Eén
de daaraan gekoppelde consequenties van aangifte
compliment voor een geleverde prestatie motiveert
bij de politie en onmiddellijke beëindiging van de
méér dan tien signalen over gedrag dat nog verbete-
arbeidsrelatie.
ring behoeft. Wij vragen alle medewerkers, leiding-
• Agressie tegenover cliënten is niet toegestaan.
gevenden en bestuurders attent te zijn op zaken die
Het begrip ‘pedagogisch geweld’ past niet binnen
goed gaan en collega’s daar individueel of collectief
Driestroom. Op locaties met behandelerkenning /
waardering voor te geven.
Bijzondere Opname Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ) wordt de wet BOPZ gevolgd. Op de overige locaties gaat het om ‘middelen & maatregelen’. Bijzondere zorgsituaties staan beschreven in het Individueel Begeleidingsplan of Behandelplan van de cliënt. Daarnaast heeft een medewerker, die agressief wordt benaderd door een cliënt of vertegenwoordiger, in noodsituaties geen andere keuze dan zich ook fysiek te verdedigen. Beter is het natuurlijk om dergelijke situaties te voorkomen of te ontwijken. Komt een medewerker echter in een situatie terecht waarin hij of zij lijf en leden moet verdedigen, dan staan we achter die medewerker. Maar we gaan wel na hoe zo’n situatie heeft kunnen ontstaan en of het gebruik van geweld inderdaad niet (meer) te vermijden viel. We bieden nazorg aan medewerkers die hierdoor in de problemen zijn gekomen.
21
Klachtenprocedure en vertrouwenspersonen Het kan zijn dat alleen de dialoog op de werkvloer niet voldoende oplossing biedt voor het hanteren van meningsverschillen over de inhoud en de toepassing van normen voor gewenst gedrag. Driestroom maakt deel uit van een Klachtencommissie voor cliënten en hun vertegenwoordigers die een verhelderende, oplossende en eventueel zelfs beoordelende rol kunnen vervullen. Ook zijn er vertrouwenspersonen voor cliënten en vertrouwenspersonen waar je als medewerker zaken die betrekking hebben op cliënten kunt bespreken. Zij kunnen eveneens helpen om goede oplossingen te vinden. Als je bijvoorbeeld worstelt met de vraag hoe je een probleem aan kunt kaarten en daarover - om welke reden dan ook - (nog) niet naar je leidinggevende durft te stappen, kun je je voor het vinden van een ‘klankbord’ ook tot hen wenden.
Tenslotte
Daarnaast is er een interne Klachtenregeling.
In deze code draait het om de bereidheid om jezelf en je collega’s te blijven bevragen op gedrag in de werksituatie. Is dat gedrag functioneel? Is het ook professioneel in relatie tot cliënten, vertegenwoordigers en collega’s? Is het fatsoenlijk? Is het moreel en ethisch verantwoord? Het gesprek over dergelijke vragen vinden we belangrijker dan het slaafs navolgen van regeltjes.
Openstaan voor aanspreking, het durven aanspreken
Maar we erkennen dat het voeren van dat gesprek - het openstaan voor aanspreking, het durven aanspreken - toch veel moeilijker is dan je simpelweg aan regels houden. Gesprekken over ‘concrete voorvallen’ kunnen helpen om die drempel te verlagen. Daarom vragen we elk team om met enige regelmaat over ethiek en dilemma’s in het werk te praten.
23
Bezoekadres Centraal Bureau Industrieweg-Oost 27 6662 NE Elst
Postadres Postbus 139 6660 AC Elst T (0481) 366 000 F (0481) 366 060 E
[email protected] I www.driestroom.nl
