Voorlopig programma van het colloquium

Voorlopig programma van het colloquium Versie dd 18/04/2014

Canal Days 2014 – Stedelijke gebieden in verandering te Brussel en in Europa Datum: 29 en 30 april 2014 Plaats: The Egg in Brussel (Barastraat 175, nabij het Zuidstation).

Context: Het kanaal te Brussel, een gebied in verandering Net als andere Europese steden werd Brussel getroffen door de de-industrialisatie in de jaren 60’-70’. Het kanaalgebied en de centrale Brusselse wijken ondergingen hierdoor een viervoudige verandering: - fysiek: onbebouwde en braakliggende terreinen die ontwikkeld moeten worden, nood aan openbare voorzieningen, ... ; - economisch: verlaten of vervallen industriële gebouwen waarvoor een nieuwe bestemming nodig is, behoefte aan nieuwe economische activiteiten ... ; - sociaal: komst van nieuwe bevolkingsgroepen, aanpassing van de opleiding van handenarbeid, werkloosheid, ... ; - milieu: grond- en waterverontreiniging, verbetering van de leefomgeving. Om te antwoorden op de uitdagingen die deze veranderingen met zich meebrengen, heeft het Gewest, met de steun van de lokale overheden en de Europese fondsen, beslist sinds 1989 om haar herwaarderingsacties te concentreren rond het kanaalgebied. Dit beleid heeft het mogelijke gemaakt de leefomgeving te verbeteren en het economisch weefsel van deze centrale wijken te verbeteren. Het colloquium over het Kanaalgebied start net op het moment dat de Brusselse overheden zich engageren voor een nieuwe fase in de hernieuwing van het Kanaalgebied

Doelstellingen en thema’s van het colloquium Het colloquium streeft twee strategische doelstellingen na: - Het kanaalgebied, een nog onbekend gebied, in de schijnwerpers plaatsen; - De evoluties en vraagstukken van het kanaalgebied in Brussel positioneren in de trend van postindustriële veranderingen van Europese steden; van gedachte wisselen met andere Europese steden die geconfronteerd worden met dezelfde mutaties. Het programma van het colloquium concentreert zich op vier thema’s die prioritair zijn voor de toekomst van het Kanaalgebied en bij uitbreiding voor alle vergelijkbare Europese gebieden: 1. het nieuwe ruimtelijkeordeningsbeleid van het gebied; 2. het verband tussen de economische ontwikkeling, bewoonbaarheid, mobiliteit en milieu; 3. de relatie tussen diversiteit, cultuur en creativiteit; 4. de vraag naar sociale innovatie ten dienst van alle inwoners. Deze thema’s worden uitgebreid met een focus op de Europese fondsen voor stedelijke gebieden in verandering.

1/6

Dag 1 : 29 april 2014 8.30

Welkom en koffie

9.30

Openingstoespraak - Rudi Vervoort, Minister-president Balans en perspectieven van de gewestelijke overheidsacties in het Kanaalgebied -

Ramon Luis Valcàrcel Siso, Voorzitter van het comité van de regio’s van de EU Naar een stedelijke agenda op Europees Niveau

-

Evelyne Huytebroeck, Minister voor Stadsvernieuwing, belast met de EFRO-subsidies Balans van de realisatie van de EFRO programmering in Brussel en perspectieven 2014-2020

10.15 Situatieschets - Luc Maufroy, Directeur ATO Historische perspectieven van de mutaties in het Kanaalgebied te Brussel. 10.30 Koffiepauze 10.50 Welke stedenbouwkundige strategieën voor stedelijke gebieden in verandering die voor nieuwe uitdagingen staan? - Europese praktijk: Gent - België Agnieszka Zajac, AG Stadsontwikkelingsbedrijf Gent Herinrichting van de “Oude Dokken” -

Brusselse praktijk Alexandre Chemetoff, architect, stedenbouwkundige, landschapsarchitect Het Kanaalplan

12.00 Hoe ondersteunen de Europese subsidies de lokale ontwikkeling van de stedelijke gebieden in verandering? - Brusselse praktijk: zuidelijk deel van het Kanaalgebied Joris Tiebout, CEO Abattoir SA/NV Jose Menendez, Directeur Euclides Revitalisering van de wijk Kuregem dankzij de EFRO-projecten Slachthuizen en Haven Zuid 12.30 Vragen & antwoorden met betrekking tot de presentaties van de voormiddag

13.00 Lunch

2/6

14.15 Hoe kunnen economische ontwikkeling, mobiliteit en milieu met elkaar worden verzoend in stedelijke gebieden in verandering? - Situatieschets Kathrin Obst, Directrice van de Europese Vereniging van de Binnenhavens (EFIP-EVB-FEPI) Economische reconversie van de industrie- en havengebieden in een Europese stedelijke omgeving -

Brusselse praktijk Julie Lenain, Impulse.Brussels Jérôme Veriter, Groupe One Ontwikkelingsstrategie voor de economische sectoren betrokken bij het leefmilieu (BSE) Yves Frémal, Agentschap Net Brussel Focus op de sector van de recyclage en herwaardering van afval (project Ecopool)

-

Brusselse praktijk Philippe Matthis, Adjunct Directeur generaal, Haven van Brussel De nieuwe RO -RO terminal in de haven van Brussel, een opportuniteit voor het Gewest en de Haven.

15.20 Vragen & antwoorden 15.35 Hoe kunnen economische ontwikkeling en bewoonbaarheid met elkaar worden verzoend in stedelijke gebieden in verandering? - Europese praktijk: Canal de l’Ourcq (bij Parijs) – Frankrijk Marie RODIERE, Stedelijke Gemeenschap ‘Est Ensemble’ Maria Guerrero, Stedelijke Gemeenschap ‘Est Ensemble’ Ruimtelijke ordening van het gebied bij het Canal de l’Ourcq -

Brusselse praktijk: noordelijk deel van het Kanaalgebied Benjamin Cadranal, Administrateur Generaal Citydev, Brussels De ecowijk Tivoli en het project GreenBizz

16.20 Vragen & antwoorden 16.35 Koffiepauze 17.00 Welke economische en stedelijke strategieën voor een duurzame ontwikkeling van het Kanaalgebied in Brussel? Sprekers: - Brigitte Grouwels, Minister belast met Openbare Werken, Vervoer, Gewestelijke en gemeentelijke Informatica en de Haven van Brussel. - Céline Fremault, Minister belast met Economie, Tewerkstelling, Wetenschappelijk Onderzoek en Buitenlandse Handel 17.45 Drink

3/6

Dag 2: 30 april 2014 8.30

Welkom en Koffie

9.00

Openingstoespraak - Presentatie van de geschiedenis van de locatie van het colloquium (The Egg, oud industrieel pand, omgevormd tot platform voor kruisbestuiving tussen creatie en economie en plaats voor evenementen) Marc Renson, Citydev. brussels

9.10

Hoe diversiteit, cultuur en creativiteit verenigen in stedelijke gebieden in verandering? - Situatieschets Dorata Nigge, Europese Commissie, Directoraat-Generaal Onderwijs en Cultuur Europese trends in de rol van diversiteit, cultuur en creativiteit in stedelijke vernieuwing -

Europese praktijk: Manchester – Verenigd Koninkrijk Katie Milestone, Manchester Metropolitan University De ‘creatieve’ wijk Northern-Manchester

-

Brusselse praktijk: het centrale deel van het Kanaalgebied Pierre-André Itin, Algemeen coördinator Molenbeek 2014 Het evenement “Molenbeek, Culturele Hoofdstad 2014”

10.10 Vragen & antwoorden 10.20 Hoe kunnen we sociale innovaties inzetten voor de bewoners in stedelijke mutatiegebieden? - Europese Praktijk: Leipzig- Duitsland Bertram Schultze, Directeur Spinnerei: From cotton to culture -

Brusselse praktijk: het centrale deel van het Kanaalgebied Donatienne Deby, Gemeente St. Jans -Molenbeek Dyana Chardome, Gemeente St. Jans -Molenbeek Jean-Paul Pütz, Nelson Canal S.A. Reconversie van de voormalige Belle Vue brouwerij (hotels, opleidingscentrum en woningen).

11.10 Vragen & antwoorden

11.20 Koffiepauze

4/6

11.45 Rondetafelgesprek: Hoe kunnen we de diversiteit, cultuur en creativiteit van de wijken benutten als hefbomen voor de duurzame ontwikkeling van het Kanaalgebied? Sprekers : - Christine Schaut, Sociologe (Université Saint-Louis – USL-B) - Yannick Bochem, Vaart Kapoen, Gemeenschapscentrum in Molenbeek - Steffen Fredholm, Directeur van een grafisch bureau Europese sprekers Vragen & Antwoorden 12.30 Conclusies - Corinne Hermant en Christian Svanfeldt, Europese Commissie, Directoraat-Generaal Regionaal en Stedelijk Beleid - Yves Goldstein, Voorzitter van het ATO

13.00 Lunch 14.30 Terreinbezoeken 17.30 - Parcours Kuregem: (te voet) De ontwikkeling van deze wijk gelegen in de gemeente Anderlecht is in sterke mate verbonden met de uitgraving van het kanaal en de bouw van de Slachthuizen in de XIXde eeuw, en met de aanwezigheid van het Zuidstation. Het bezoek zal de deelnemers de kans geven om op ontdekking te gaan in deze wijk in verandering, gekenmerkt door een gevarieerd architecturaal patrimonium. De ontdekking van een reeks initiatieven rond woningen en de plaatselijke ontwikkeling staat op het menu van dit parcours, net als het bezoek aan de projecten, gepresenteerd tijdens het colloquium: de Slachthuizen (ontwikkeling van de site), Zuidhaven (renovatie van een industrieel gebouw in een onthaalcentrum voor bedrijven en interpretatiecentrum) en Ecopool (centrum voor sociale economie en afvalrecyclage). - Parcours “Historisch” Molenbeek: (te voet) Molenbeek, de gemeente van de molens en van de beek, werd in de XIXde eeuw en het begin van de XXste eeuw bekend als het kleine Manchester door de bloei van de industriële activiteiten gelinkt aan de nabijheid van rond het kanaal. Het parcours concentreert zich op de historische buurt van de gemeente en zal de deelnemers de kans geven om de verschillende stadsvernieuwingsinitiatieven te ontdekken: woningen, bedrijvencentra, het Huis van Culturen, parkaanleg, Museum van de industriële en sociale geschiedenis "La Fonderie", volkstuinen… Een bezoek aan de gerenoveerde voormalige Brouwerijen Bellevue, in een allereerst hotelconcept met zicht op het kanaal, gepresenteerd tijdens het colloquium, staat eveneens op het programma. - Parcours Dansaert: (te voet) Gelegen op het grondgebied van de Stad Brussel, is deze wijk, de binnenhaven van Brussel tot in het begin van de XXste eeuw, sinds een 15-tal jaren het epicentrum van de creatieve industrie, de mode en de design geworden. Deze wijk verzamelt verschillende grafische en architectuurstudio's, alsook hippe bars en restaurants. De deelnemers zullen op ontdekking gaan naar de diversiteit van de wijk, de projecten van heraanleg van de openbare ruimte en de ontwikkeling van woningen. Het parcours voorziet ten slotte het bezoek aan culturele en artistieke centra, van een bedrijvencentrum en van MAD Brussels (Mode en Design Centrum).

5/6

- Parcours “Thurn & Taxis” en stads- en havenindustrie (per boot en te voet) Langs een parcours van 10 km per boot, zullen de deelnemers de verschillende facetten van het kanaal ontdekken, gaande van de meer stedelijke zones tot deze gewijd aan stedelijke en havenindustrie. Vertrekkend van de Biestebroeckkaai, zal de boot, via de sluis van Molenbeek, tot aan de indrukwekkende Buda-ophaalbrug (beschermd erfgoed) varen. Er zullen toelichtingen gegeven worden over de activiteiten van de Haven van Brussel alsook over de stedelijke ontwikkelingen hier rondom. Het parcours eindigt met een bezoek aan de site van Thurn &Taxis, en onder meer aan het Koninklijke Pakhuis (indrukwekkend gerenoveerd industrieel gebouw). - Parcours van de EFRO-projecten in Brussel: (per boot en te voet) Parcours dat de kans geeft om de realiteit van de EFRO -projecten te ontdekken (al gerealiseerd, programmatie 2000-2006, of de lopende, programmatie 2007-2013) en de wijken waar ze zich bevinden. Inscheping op de Becokaai aan boord van de Boot "La Gueuse" voor een voorstelling van wat EFRO is, alsook een korte historiek van de wijken waarin de projecten zullen of reeds zijn ingeplant. Daarna verderzetting van het bezoek te voet, namelijk langs het centrum van Molenbeek, om concreet enkele van deze projecten te ontdekken: bedrijvencentra, Huis van Culturen, wijkkribbes… - Parcours van de EFRO-projecten in Brussel: (per fiets) Parcours dat de kans geeft om de realiteit van de EFRO-projecten te ontdekken (al gerealiseerd, programma 2000-2006, of lopende, programmatie 2007-2013) en de wijken waar ze zich bevinden. Deze fietstocht zal de verschillende wijken doorkruisen die in volle stedelijke en socio-economische verandering zijn, gelegen in het voormalig industriële bekken van Brussel: de Marollen, Kuregem, Oud-Molenbeek, de Maritiemwijk en de Noordwijk. De ontdekking van enkele voorbeeldprojecten die ondersteund worden door het EFRO maakt het mogelijk om vast te stellen dat de actie van Europa in Brussel zich verre van beperkt tot de Europese wijk.

Contact: ATO – Agentschap Territoriale Ontwikkeling Telefoon: +32 2 563 62 96 Alfredo Corbalan, Coordinator: [email protected] Elisa Donders, Projectmedewerkster: [email protected]

6/6