VOOR DE HUISARTSOPLEIDERS VAN DE VU

HAO –PROVUSSIONEEL DIDACTISCH BULLETIN VOOR DE HUISARTSOPLEIDERS VAN DE VU

Redactie: Sylvia el Gannouti Frieda de Haas Leni Overmars Angelika Raths

Jaargang 4 Nummer 2

September 2004

Huisartsopleiding VUmc Overschiestraat 180 1062 XK Amsterdam Telefoon: 020 – 4448378

HAO-PROVUSSIONEEL Didactisch Bulletin voor de huisartsopleiders van het VUmc

INHOUD BOFKONTEN EN FEESTVARKENS ................................................................................................................... 3 PRAKTISCHE ZAKEN EN SPELREGELS........................................................................................................... 4 IMPRESSIES VAN DE JUNIDAGEN ................................................................................................................... 5 Leergang 1 .................................................................................................................................................... 5 Leergang 2 .................................................................................................................................................... 5 Leergang 3 .................................................................................................................................................... 6 Leergang 4 .................................................................................................................................................... 6 Feedback....................................................................................................................................................... 8 Coaching ....................................................................................................................................................... 8 Consultvoering ............................................................................................................................................ 9 Nieuw curriculum ........................................................................................................................................... 9 EEN VOORPROEFJE ........................................................................................................................................ 11 AANVULLENDE MODULE NOVEMBER 2004 .................................................................................................. 12 NASCHOLING HUISARTSEN 2004/2005......................................................................................................... 14 INSIDER ............................................................................................................................................................. 16 PRIKBORD ......................................................................................................................................................... 17

* illustraties uit het kwartet “spelen is leren” – Huisartsopleiding Groningen 1999

2

BOFKONTEN EN FEESTVARKENS Angelika Raths

Wat hebben wij geboft met het prachtweer tijdens onze cursussen in juni! Dubbel leuk om dan zo dicht bij zee te zitten. Alleen lag de afstand naar Egmond voor de Twentenaren boven de pijngrens en leek het hotel twee nummers te groot voor ons (enkele deelnemers zijn nog steeds niet terug gevonden). Wij zoeken naar een geschikt alternatief voor volgend jaar juni (suggesties zijn welkom, maar bedenk: we moeten ca. 150 mensen onderbrengen en hebben zeker 10 werkruimtes nodig). Een andere plek wordt sowieso nodig, want ik betwijfel of wij ons gezicht in dit hotel überhaupt nog kunnen laten zien, nadat in het feedback-lokaal een reuze vetvlek op het plafond achter gebleven schijnt te zijn (voor meer informatie raadpleeg de impressies)! Gezien de evaluaties waren jullie dik tevreden met de eerste helft van de cursussen. Daar zijn we blij mee. Leuk om te zien hoe snel de nieuwe ‘duizendpoten’ hun plek hebben gevonden. De opkomst was in alle leergangen prima – diehards hebben zich zelfs door hun eigen verjaardag niet laten weerhouden (maar wees gewaarschuwd voor wat je dan kan overkomen - zie impressies)! Wij hebben alle vertrouwen in de voortzetting in november. Ter opfrissing van jullie geheugen en ter informatie voor belangstellenden uit andere cursussen – kun je zien wat je volgend jaar te wachten kan staan - in dit nummer enkele impressies van de juni-week. Voor diegenen die toen niet aanwezig konden zijn, bijvoorbeeld omdat zij geen HAIO hadden, bieden wij weer een speciale twee-daagse november-module aan. Helaas is het niet mogelijk in een lopende cursus in te stappen, omdat de twee delen op elkaar voortbouwen en in de tussentijd meestal speciale opdrachten zijn uitgevoerd. Alle instromers – ervaren, onervaren en AMAopleiders - zijn welkom bij de medisch-didactische toetsstations, zoals die door Peter Boendermaker e.a. in Groningen zijn ontwikkeld. Deze stations zijn extra zinnig omdat de opleider in het nieuwe curriculum zelf meer medisch onderwijs zal gaan verzorgen. Daarbij past ook het nieuwe nascholingsaanbod voor huisartsgeneeskunde, waar ons instituut driftig aan mee werkt. Het programma 2004/2005 vinden jullie achter in dit bulletin. Maar let op, dit huisartsgeneeskundige nascholingsaanbod staat naast onze didactische scholing! Het één kan niet met het ander gecompenseerd worden. Tweede helft november beginnen wij weer met de programmering van 2005, dus vergeet niet op jullie cursusevaluatieformulieren ook wensen te noteren voor thema’s die jullie missen en graag opgenomen zouden zien (anderen hebben eerder de wens naar huisartsgeneeskundige nascholingsprogramma’s kenbaar gemaakt). Met name voor het steeds wisselende aanbod in leergang 5 zijn suggesties welkom. Welke opleider met enige ervaring heeft zin om zelf aan onderwijs voor collega’s mee te werken? Naast ons scholingsprogramma zijn wij druk bezig met het werk aan een landelijk competentieprofiel van de huisartsopleider. Daarnaast wordt gezwoegd aan een landelijk HAO-opleidings- en scholingsplan, de selectie van HAO's wordt preciezer in kaart gebracht, de rechtspositie onder de loep genomen en nog veel meer … De HO-VUmc participeert aanzienlijk in de projectgroep-hao van de PVH (project vernieuwing huisartsopleiding). Met de afvaardiging van een opleider, een HAIO en een staf(DIS-)lid maken wij bijna de helft van deze landelijke werkgroep uit. Dat betekent dat wij andere instituten en huisartsopleiders kunnen laten profiteren van de ruime ervaring die wij samen met jullie op hebben kunnen doen. Veel van jullie commentaar en reacties vloeit in deze producten. In het april-nummer 2005 hoop ik jullie het officiële competentieprofiel van een huisartsopleider te kunnen presenteren. Het zal je duizelen van alles wat je allemaal al kunt of geacht wordt te leren. Misschien moeten we het dus nog maar niet aan de duizendpoten laten zien…

Angelika Raths, Teamleider Didactische Scholing

3

PRAKTISCHE ZAKEN EN SPELREGELS

• Een cursus duurt in principe 4 dagen, te weten: - twee achtereenvolgende dagen in juni en twee in november - duo-opleiders zijn altijd beide welkom als er voldoende plek is, wél wordt elke deelnemer geacht alle 4 dagen aanwezig te zijn. •

Accreditering: Volledige cursus (4 dagen) 26 punten. 1 contactuur = 1 punt

• U dient minstens driekwart van de hele cursus te hebben gevolgd, voordat u opschuift naar een volgende leergang. • Een cursus gaat door als er minimaal 8 aanmeldingen zijn. Bij elke cursus is vermeld wat het max. aantal deelnemers is. • Tijdens de cursusdata is het de bedoeling dat de 1e jaars HAIO’s en de 3e jaars HAIO’s (gestart maart) de zelfstandige periode draaien. Voor de 3e jaars HAIO’s gestart september geldt, dat ze gedurende de cursusdagen in de praktijk moeten zijn, conform de normale procedure bij het HAO-onderwijs. • Kosten. Wij sturen u na de gehele cursus, dus na november, een rekening. De kosten zijn inclusief maaltijden en overnachting. Soms komt het voor dat deelnemers een maaltijd niet gebruiken of de nacht niet in het conferentieoord verblijven. Het is praktisch gezien niet haalbaar om dit individueel te verrekenen. Wij vragen hiervoor uw begrip. Verdere informatie: zie “Regelgeving inzake financiële afhandeling meerdaagse cursussen”. •

De contactpersoon bij het secretariaat is Sylvia el Gannouti, maandag t/m vrijdag, tel. 020-4448378, e-mail [email protected]

4

Impressies van de junidagen Hieronder kunt u zien op welke data het tweede deel van de meerdaagse cursus zal plaatsvinden en wie de docenten zullen zijn. Ook treft u een korte impressie aan van het eerste deel in juni, opgetekend door één van uw collega’s of docenten.

Leergang 1

Titel cursus:

DE DUIZENDPOOT

Cursusdagen: Docenten:

9 en 10 november dinsdag/woensdag Marianne Kok en Piet Verkuyl

Terugblik juni:

Onder hoge temperaturen startte op dinsdag 8 juni het eerste deel van de cursus ’De Duizendpoot” (Leergang 1). Er is hard gewerkt door de nieuwe opleiders, ondanks het verleidelijke beeld van de blauwe lucht en de witte branding. De opleiders gaven na afloop aan vooral geleerd te hebben hoe belangrijk het is voortdurend aandacht te besteden aan de structuur van het leergesprek.Ook de organisatie van de praktijk werd grondig geëvalueerd: men nam zich stellig voor meer te werken met leeragenda’s, goed te informeren naar leerwensen van HAIO’s en daarmee bij de planning van het leerproces rekening te houden. Wat het eigen didactisch functioneren betreft werd men zich ervan bewust dat een valkuil is, dat je als opleider de neiging hebt te vroeg met een oplossing te komen als de HAIO’s hun vragen aan je voorleggen. Leerzaam is voor de HAIO zijn leervragen helder te stellen en zelf op zoek te gaan naar antwoorden….. voordat de HAO dat voor hem/haar gaat doen! Om deel 2 van de cursus in november zo vruchtbaar mogelijk te laten zijn, is afgesproken dat een ieder een videoband meeneemt met een opname van een leergesprek Marianne Kok

Leergang 2

Titel cursus:

LEERGESPREKKEN


9 en 10 november dinsdag/woensdag Gerda Visser, Helle Poulsen en Angelika Raths

Terugblik juni:

Ondanks of misschien dankzij de warmte van de zon aan de kust heeft iedere deelnemer aan de cursus leergang 2: “Leergesprekken” gemotiveerd en met plezier gewerkt aan de kwaliteit van de eigen leergesprekken met onderwerpen als “dichterbij de HAIO blijven “ “Wat doet de houding van de HAIO met mij?” “Kwaliteit van mijn eigen inbreng verbeteren” De deelnemers hebben elkaar respectvol en kritisch bevraagd en samen gelachen! In november gaan met de onderwerpen van juni verder aan de slag. Helle Poulsen 5

Leergang 3

Titel cursus:

DOKTERS MET STIJL

Cursusdagen:

10 en 11 november woensdag/donderdag (Feijen, Mannens) 9 en 10 november dinsdag/woensdag (van Katwijk, van Rhijn)) Willem Feijen en Mieke Mannens Paul van Katwijk en Lili van Rhijn

Docenten:

Terugblik juni:

In juni hebben we in een broeierig Egmond met elkaar diverse ‘stijlen’ besproken: leerstijlen, conflictstijlen en denkstijlen (petten!). Eigen stijlen zijn vastgesteld, die van HAIO’s ingeschat en al uitwisselend en oefenend zijn de voor- en nadelen van diverse stijlen besproken. Aan het einde van deze twee dagen heeft iedere HAO voornemens geformuleerd hoe met de verworven inzichten verder te gaan, hoe deze toe te passen in de eigen opleidingspraktijk. Conclusie: als opleider heb je er baat bij om de diverse leer-, denken conflicthanteringsstijlen bij jezelf en de HAIO te herkennen en ze naar keuze te kunnen hanteren.

Leergang 4

Titel cursus:

DOORSTART


10 en 11 november 2004 woensdag/donderdag Leni Overmars, Jolijn de Graaff, en Inge van Ooijen (gedeeltelijk)

Terugblik juni:

Met duinen, zee en de vuurtoren van Egmond op de achtergrond, buigen we ons over het klaver-4 model. Inge geeft aan dat het hier gaat om een eenvoudig (?) middel om bij jezelf te onderzoeken hoe stevig je in verschillende situaties handelt vanuit je eigen basis, wat jij nodig hebt om je verder te ontwikkelen, en in welke mate je in staat bent om datgene te realiseren waar je hart naar uitgaat. Je maakt a.h.w. een scan van jezelf en je situatie als “opleider in het nieuwe curriculum”. Deze scan verduidelijkt de samenhang tussen de bevorderende en belemmerende factoren omtrent de koers die je volgt in je werk. Het omvat vier aspecten, in beeld gebracht door de vier bladen van een klaver: 1. Energiebalans. Hoe is je energiebalans op dit moment, krijgt deze voldoende voeding? Wat heb je nodig om een gezonde balans te realiseren? 2. Zelfkennis: je kwaliteiten en valkuilen. Welke vaardigheden en persoonlijkheidskenmerken zet je in bij het uitoefenen van je functie en taken? 3. Zelfwaardering en innerlijke wijsheid. Welke achterliggende waarden en overtuigingen kleuren je handelen? Hoe krachtig en elastisch is je basis? 4. Keuzes maken vanuit willen of moeten. Kies je de richting van je eigen wil, je eigen behoeften? Of kies je voor datgene wat moet, opgelegd door de buitenwereld of jezelf? En wat doe je met het eventuele spanningsveld daartussen? 6

De ingevulde klaver kan dienen als sleutel om antwoorden te vinden op vragen hoe te handelen in verschillende situaties. Het verschaft jezelf inzicht in hetgeen voor jou van belang is en geeft je aanwijzingen omtrent jouw belangrijkste aandachtspunten bij het koersen in de gewenste richting. Het kan gebruikt worden als: Een algemene diagnose van je persoonlijke effectiviteit in werk- of opleidingssituaties Een onderzoeksmiddel hoe te handelen in specifieke situaties Deze eerste twee dagen richten we ons vooral op deze tweede toepassingsmogelijkheid: specifieke situaties/vragen van de deelnemers. Sommigen worden heel uitgebreid gecoacht bij het maken van hun persoonlijke scan, waarmee het model gedemonstreerd wordt. Dat levert mooi en fijnzinnig werk op, maar vraagt veel van de concentratie van de anderen. Daarnaast wordt in subgroepjes gewerkt, zodat iedereen ervaring met het model kan opdoen aan de hand van eigen casuïstiek. Leerpunten die worden aangegeven door de deelnemers: • Ik kan alleen m’n eigen gedrag veranderen (en hopen daarmee iets in de interactie of in de context in beweging te zetten) • Meer loslaten; mínder moeten i.p.v. steeds méér is veel productiever • Handvatten gekregen om problemen vanuit m’n reeds aanwezige vermogens aan te pakken Natuurlijk blijkt ook nu weer hoe verschillend ieder het kan ervaren; waar de een spreekt van “een heerlijke rust voor reflectie”, vindt een ander dat het tempo soms te traag is. Unaniem is men echter van mening dat de contacten met collega’s (ook de informele) een belangrijke meerwaarde geven aan deze cursus. Aan het eind van deze twee dagen worden de deelnemers door Jolijn voorzien van een registratieschriftje. Dit moet een opmaat leveren voor het maken van een IOP voor onszelf als HAO, zoals dat in november op het programma staat.

Leni Overmars/Inge van Ooijen

7

LEERGANG 5

Feedback

Titel cursus:

FEEDBACK GEVEN EN ONTVANGEN


10 en 11 november woensdag/donderdag Pieter Loef en Inger van Heijst

Terugblik juni:

De cursus begon met een inleiding van Pieter Loef (acteur en docent/trainer) waarin hij ons vroeg deze 2 dagen vooral te zien als een kadootje aan jezelf. Dit was voor mij persoonlijk niet moeilijk. Ik was op de fiets naar Egmond aan Zee gekomen en alleen de tocht door het polder- en duinlandschap was al geweldig. De ligging van het hotel aan het strand en het prachtige weer maakte het feest compleet. Tijdens de cursus hebben we veel geoefend in kritiek geven en kritiek ontvangen, steeds in kleine groepjes en aan de hand van een aantal basisspelregels. Het was erg leuk om te doen en voor de meesten van ons steeds weer confronterend om te zien hoe moeilijk het geven en ontvangen van kritiek is. Om het geheel nog wat frisser te houden (want warm was de cursusruimte wel) kregen we tussendoor van Inger van Heijst (actrice/trainer/docent) oefeningen om de aandacht wat van de geest af te halen en meer te richten op het lichaam d.m.v. ademhalingstechnieken, bewegingen en imaginatie. Een hele bijzondere ervaring en grappig om te constateren hoe serieus iedereen ook hier aan mee doet en dan ervaart dat het leuk is. Mijn persoonlijke hoogtepunt van deze intermezzo’s was op de 2e dag, mijn verjaardag. Onder een luid “lang zal die leven” werd ik door de hele groep opgetild en tegen het plafond gedrukt. Onvergetelijk. Tenslotte kregen we allemaal een opdracht mee voor de volgende keer. Ik verheug me nu al op het volgende feestje in november. Folkert Hoekstra

Coaching

Titel cursus:

IEDEREEN EEN COACH!


9 en 10 november dinsdag/woensdag Harry Schleypen en Peer van Haaren

Terugblik juni:

Op 9 en 10 juni ontmoeten wij elkaar. Na een aarzelende start schuift een select gezelschap aan bij de cursus “iedereen een coach”. Wij houden ons allereerst bezig met de vraag ‘wat voor opvattingen leven er in de groep en daarbuiten over het begrip ‘coach’? En daarna richten wij onze aandacht op de invulling van coaching als begeleidingsvorm binnen de huisartsopleiding. Iedereen kiest een eigen verandertraject en wordt daarbij begeleid door een persoonlijke coach. We oefenen met het verhelderen van wat een goede coachingsvraag is en gaan aan de slag. Als we aan het begin van de 2e dag over wat meer houvast beschikken neemt het enthousiasme toe. En als we dan ook nog genieten van de muzikale klanken van de masterclass van Valery Girgiev is voor iedereen duidelijk 8

geworden: coaching is een begeleidingsvorm waar voor ons muziek in zit. In de periode tot november werken we verder aan een eigen opdracht (in de rol van coach) en bij onze volgende ontmoeting presenteren we de resultaten. Na analyse van het beloop gaan we met behulp van een trainingsactrice aan de slag met ondervonden knelpunten.

Harry Schleypen

Consultvoering

Titel cursus:

De dokter komt uit de kast…..!


9 en 10 november dinsdag/woensdag Hans van der Voort

Terugblik juni:

De cursisten moesten erg wennen aan het idee dat je als huisarts veel meer kan uiten van wat je denkt, vindt en voelt, dan men doorgaans doet. Tijdens het oefenen bleek ook steeds opnieuw hoe lastig het is. Maar tevens bleek dat er veel meer kan, en dat het de dynamiek tijdens het consult sterk verhoogt. Patiënt en huisarts lijken elkaar in een soort evenwicht van “laten we het maar mooi houden” te vast te zetten. Wanneer de huisarts dat doorbreekt, is de patiënt daar meestal (eventueel pas achteraf) blij mee. Als de huisarts niet al te defensief is, is hij/zij ook blij als de patiënt het doorbreekt. Tijdens de eerste dagen ging het vooral om het inzicht en het overdragen van “de methode”. Na het oefenen thuis zullen de volgende twee dagen via hard oefenen tot veranderingen in het gedrag tijdens het consult moeten leiden.

Hans van der Voort

Nieuw curriculum

Titel cursus:

SPECIFIEKE TOOLS VOOR HET NIEUWE CURRICULUM


9 en 10 november dinsdag/woensdag Allard Gerritsen en Ans Bijlmer

Terugblik juni:

Krijsende meeuwen Het ruisen der zee Dat nieuwe curriculum Wat moet je ermee? 8 opleiders op de bovenverdieping van een hotel in Egmond aan Zee. Buiten lokken strand en branding, zon over de rode daken van het dorp, een vuurtoren. Binnen wordt gewerkt, stevig en met inspiratie. Ans Bijlmer is voor ons een oude bekende, Allard Gerritsen is als onderwijskundige nieuw maar verwerft zich snel een plek. De deelnemers kennen elkaar merendeels: al langer actieve opleiders, de omschrijving ‘fossielen’ valt in de kennismakingsronde. 9

Het begrip zal zich een plek verwerven in onze gesprekken deze dagen. Gesproken wordt er veel, binnen de groep als geheel en in tweetallen, vaak wandelend langs de branding. Over kernkwaliteiten, daar begint de cursus mee: eigen kracht, onlosmakelijk verbonden met uitdaging, valkuil en allergie. Hoe deze kwaliteiten bij onze HAIO’s optimaal op te sporen en te ontwikkelen, dat is het thema waarmee we van start gaan. We oefenen met “d.a.r.t”, centraal begrip in het nieuwe curriculum: een methode om concrete doelen te leren stellen en het behalen ervan te bewaken. We kijken kritisch naar onze eigen rol als opleiders bij de verschillende leeractiviteiten van de HAIO’s: wanneer moeten we activeren, wanneer demonstreren, wanneer impliceren (en wat is dat eigenlijk?) Er zijn kaartspelen, rollenspelen, praktijkopdrachten, groepsdiscussies en korte momenten van frontaal onderwijs. Er is volop gelegenheid eerste ervaringen met “blok 9 nieuwe stijl” te ventileren, positief en negatief: verhalen, kritisch en met humor bepalen de sfeer. En mocht een onderwerp wat afgekloven raken, dan is daar Allard met een “bruggetje”: opmaat voor een nieuw perspectief. Twee dagen blijken snel voorbij. Er is effectief geleerd met voldoende uitdaging. “Constructieve frictie” blijkt daarvoor de onderwijsterm en het smaakt naar meer. Dat gebeurt dan ook, in november. We kijken ernaar uit.

Gert Roos

10

EEN VOORPROEFJE

TERUGBLIK OP DE TWEEDE HELFT VAN LEERGANG 2 IN NOVEMBER 2003 In het nummer van april 2004 kon door plaatsgebrek onderstaande impressie van de novembercursus najaar 2003 niet geplaatst worden. We willen u dit echter niet onthouden. Wellicht wekt dit “voorproefje” van een van uw collega’s uw enthousiasme voor de komende 2 dagen in november.

Indien mogelijk, omkeren... Aldus het auto-navigatiesysteem, terwijl wij het terrein van het Kontakt der Kontinenten opreden. Het apparaat vertolkte precies onze gevoelens. De chauffeur die tot dan toe zonder aarzelen de instructies van het apparaat had opgevolgd, keek nu met enige twijfel naar ons en ondanks het feit dat wij drieën instemmend knikten, reed hij toch door. Het conferentieoord had zich voor deze gelegenheid getooid in frisse herfstkleuren, desondanks kon het zijn triestheid toch niet verbergen. Na de koffie werd gestart met het bekende rondje, een programma-onderdeel dat altijd uit lijkt te lopen. We waren dan ook nog niet klaar toen het volgende programma onderdeel zich aankondigde. Zingen….! In een benedenzaal werden wij verwelkomd door een duo met de naam “ZININZINGEN”, bestaande uit een pianist en een zangeres, wiens namen mij ontschoten zijn. De sessie begon met een wat hoog tsjakka gehalte: ledematen en lippen los schudden, maar al gauw had de zangeres met haar prachtige ogen en sensuele mond de harten van in ieder geval alle mannen veroverd. Het HAO-koor klonk binnen de kortste keren figuurlijk en later ook letterlijk als een klok. Na het eten, het was inmiddels 14.00 uur geworden, werd gestart met het vervolg van de cursus. Inmiddels had onze tweede begeleider, Paul van Katwijk, zich ook bij de groep gevoegd: de vorige maal had hij zichzelf bekend gemaakt als de “bad guy” van de twee en ook nu begon hij direct de groep weer te prikkelen. Onderwerp: “Leergesprekken”. Aan de hand van rollenspelen en meegebracht videomateriaal werd deze kunst beoefend en verbeterd. De groep werd aan de hand van ingewikkelde cijferreeksen steeds weer in een andere samenstelling ingedeeld in kleinere knussere groepjes, zodat het rendement steeds hoger kwam te liggen. Een enkeling vroeg om een theoretische onderbouwing van het geheel, maar Paul verzekerde hem dat het veel beter was te leren door te doen. Na een snack tussen 17.00 en 18.00 uur (Wijn verboden! Bier, volgens de barman pas na discussie, wel toegestaan), opnieuw door met het werk. Er moest in 1.5 uur nog even een verdieping van het leerpunt uitgeperst worden. Zinvol….? Na een uitstekende maaltijd nog even nazitten. Geleidelijk aan trokken steeds meer collega’s zich in hun kloostercellen terug. Het valt me altijd weer op dat er op de gangen en kamers een intense stilte hangt, soms onderbroken door een dichtslaande deur: het bordje “Stiltecentrum” met een pijl naar links, tegenover de lift op de 2e verdieping lijkt dan ook wat overbodig. Na een goede nachtrust is een lekkere douche altijd een heerlijk begin van de dag. De douche in dit centrum begint altijd optimistisch met warm water, om vervolgens, nadat de gebruiker ervan zich ingezeept heeft, over te schakelen op een programma van koud en warm water, waarbij de nadruk op het koudwater periode komt te liggen. Wel goed om de restslaap te verdrijven, niet goed voor het humeur. De rest van de dag doorgebracht met oefenen en inderdaad aan het einde van de dag lijkt het beter te gaan en bestaat bij een ieder het gevoel dat er toch wat bereikt is. We gaan, zoals gewoonlijk na wat gesjoemel over de eindtijd (Om de files voor te zijn! ?)Vol met uitgediepte leerpunten en andere goede bedoelingen naar huis. Mogelijk lukt het een grote ommekeer in het doen van leergesprekken tot stand te brengen. Krijgt die routeplanner toch nog zijn zin. Henk Korfker

11

AANVULLENDE MODULE NOVEMBER 2004 HAO’s die in juni om een of andere reden verhinderd waren om deel te nemen, kunnen zich inschrijven voor een aanvullende module in november. Zij hebben hiervoor een uitnodiging gekregen.

Titel cursus:

Toetsing medische en didactische vaardigheden

Doelgroep:

HAO’s: alle leergangen Ook geschikt voor AMA-opleiders

Inhoud cursus:

Toetsing van medische en didactische vaardigheden (met name leervraagverheldering, demonstratie en het geven van feedback)

Cursusdagen:

10 en 11 november

Docenten:

Willemien Avenarius en Gerrit Locher

Aantal deelnemers:

minimaal: 10 maximaal:16

Thema’s:

Werkwijze:

• • • •

(woensdag/donderdag)

Onderwijs m.b.t. medische vaardigheden Er is een vraag, maar wat is de leervraag? Observeren van en feedback geven op medische handelingen Hoe toets ik mezelf?

In deze tweedaagse cursus zetten wij meerdere toetsstations op die gelijktijdig ‘draaien’. Didactische toetsstations zijn rollenspelen met de 4 rollen: die van HAO, HAIO, patiënt en observator. Alle deelnemers vervullen in principe roulerend alle rollen. Voorbeeld-situatie: de ‘haio’-deelnemer voert een medische handeling, zoals bijv. het enkelonderzoek, bij een patiëntspelende deelnemer uit. Daarbij observeert een HAO en voert naar aanleiding daarvan een deel van een leergesprek. Dit wordt wederom geobserveerd door een observator-deelnemer, die uitsluitend feedback geeft m.b.t. de didactische vaardigheden van haar/zijn collega. De toetsen voor de didactische vaardigheid worden met gebruikmaking van de literatuur door de deelnemers zelf ontworpen. Dit is onderdeel van het cursusprogramma.

12

13

NASCHOLING HUISARTSEN 2004/2005 Piet Schoonheim Nascholing Huisartsen 2004/2005 VU Medisch Centrum 2e donderdagavond van de maand vanaf 17.00 uur

INLEIDING Eerste vereiste van een huisartsopleider is dat zij/hij het vak van huisarts goed beheerst. Vandaar dat wij graag ook een bijdrage leveren aan de bijscholing op het gebied van de huisartsgeneeskunde en u op het actuele programma attent willen maken. Om misverstanden te voorkomen: het onderstaande aanbod loopt naast onze scholing op het gebied van de didactische vaardigheden en kan dan ook niet daarmee gecompenseerd worden. Met ingang van najaar 2004 organiseert de afdeling Huisartsgeneeskunde van het VU medisch centrum jaarlijks een nascholingscyclus door huisartsen en stafmedewerkers voor huisartsen in de regio Amsterdam en omstreken, maar ook voor hen uit overige regio’s die contacten hebben met het VU medisch centrum. Onze ervaren docenten laten in deze nascholing de speerpunten van de huisartsgeneeskunde aan het VU medisch centrum aan bod komen in combinatie met belangrijke actuele onderwerpen. In de eerste cyclus staan communicatieve vaardigheden en klinische competenties afwisselend centraal. Deze nascholingsavonden vinden elke 2e donderdag van de maand plaats en zullen een kleinschalig en interactief karakter hebben. U moet hierbij denken aan minimaal 15 en maximaal 40 deelnemers. Voor sommige onderwerpen maken wij gebruik van externe consulenten of acteurs. De inhoud van de programma’s en de voorzitters zijn afkomstig van de verschillende secties van de afdeling huisartsgeneeskunde van het VU medisch centrum, te weten het Basiscurriculum, de Huisartsopleiding en de onderzoeksgroep huisartsgeneeskunde van het EMGO-instituut. Daarnaast participeren ook het huisartsennetwerk VU, het kernnetwerk en de universitaire huisartsenpraktijk in deze nascholing. Wij hopen u vanaf oktober op onze nascholingen te mogen begroeten.

ALGEMENE INFORMATIE Plaats De nascholingsavonden worden maandelijks gehouden op de 2e donderdagavond van de maand van 17.00 – 20.00 uur. De locatie van de nascholing is: VU medisch centrum, Medische Faculteit, zaal A 301, Van der Boechorststraat 7, Amsterdam Accreditatie De bijeenkomsten zijn geaccrediteerd voor 2,5 uur per avond. Certificaat Deelnemers ontvangen een deelnemerscertificaat na afloop van het symposium. Kosten Het inschrijfgeld bedraagt € 55,- per avond voor inschrijving voor 9 avonden; € 65,- per avond voor 5 avonden en € 75,- voor losse inschrijving per avond. Het inschrijfgeld is inclusief de kosten voor het lesmateriaal, bewijs van deelname, koffie en thee en broodjes. Praktische organisatie en inlichtingen: Liesbeth ligtvoet en Harriët Oudakker Telefoon 020-444 8444 Fax 020-444 8445

14

14 oktober 2004 – Houvast bij psychische problemen – Harm van Marwijk Wat doe je als huisarts als je wat houvast wil bij het praten over psychische problemen? Problem solving treatment (PST) leren! PST is in Engeland voor de huisartspraktijk ontwikkeld en is gemakkelijk in 4-6 sessies te leren door huisartsen en praktijkondersteuners. Doel is een korte interactieve inhoudelijke kennismaking met PST waarbij je ook zelf al wat met het model kan oefenen. 11 november – Abnormaal vaginaal bloedverlies – Henk de Vries en R. Barentse Abnormaal vaginaal bloedverlies voor de menopauze is meestal erg hinderlijk in het dagelijks leven en geeft vaak aanleiding tot ongerustheid. Als huisarts kun je met de diagnostiek en behandeling gelukkig een heel eind komen. De docenten gaan in op oorzaken en pathofysiologie, mede op grond van eigen onderzoek; onder hun leiding kan geoefend worden in diagnostiek en therapie naar aanleiding van door de deelnemers ingebrachte casuïstiek. 9 december – Reattributie bij somatiserende patiënten – Nettie Blankesteijn Huisartsen zien veel patiënten met lichamelijk onverklaarde klachten (20-50% van het spreekuur). Een deel van deze patiënten blijft ook na uitleg de klachten aan ziekte toeschrijven. Reattributie is een cognitiefgedragsmatige aanpak, waarmee de huisarts de patiënt stimuleert om andere oorzaken voor de klacht te zoeken dan ziekte. De nascholingsbijeenkomst begint met een korte uitleg van reattributie en de effecten op patiënten. Daarna zullen we stap voor stap reattributietechnieken gaan oefenen in drietallen. 13 januari 2005 – SOA, hoe staat het er mee – Willemien Avenarius en Joan Boeke Een uitgebreide CBO richtlijn uit 2002, bijna een handboek. Steeds verder gaande ontwikkelingen in de diagnostiek, steeds korter durende behandelingen. Krijgen wij het onder controle? Is veilig vrijen geen issue meer? 10 februari – Consultvoering bij kinderen – Harry Schleypen en een acteur? “Dat maakt toch niet uit kinderen of volwassenen?”, “Wat een leuk onderwerp, nog nooit van gehoord”, “Ik let gewoon erg goed op de ouders”. “Ik benader het kind op een volwassen manier”. Samen met een acteur laat gedragswetenschapper H. Schleypen u actief oefenen en geven zij u feedback. (maximaal 20 deelnemers) 10 maart – Maagklachten – Wim Stalman Zo’n 20 keer per maand komt er in de normpraktijk een patiënt met maagklachten op het spreekuur. De standaard en de landelijke transmurale afspraak uit 2003 nemen op deze avond een centrale plaats in. “Wrijven helpt niet, rennies/ ppi’s, nascholen wel”? 14 april – Palliatieve zorg rond het levenseinde – Joop Stam en Boudewijn Chabot Palliatieve zorg, versterven, terminale sedatie, palliatieve sedatie, euthanasie. Een immer actueel onderwerp. De heren Stam en Chabot zullen op een interactieve manier hun ervaringen met u delen. (maximaal 20 deelnemers) 12 mei – Oogheelkunde – huisarts en oogarts Heb je een ogenblik, oogcontact, dialoog, ik heb iets leuks voor ogen, kijk eens in de poppetjes van mijn ogen, oog voor elkaar, epiloog, laten wij elkaar niet uit het oog verliezen. 9 juni – Schouderklachten: theorie en injectie technieken – Piet Schoonheim en Dirk Mul Het programma geeft na instructie en oefening van de belangrijkste diagnostische vaardigheden de mogelijkheid injectietechnieken te oefenen op anatomische preparaten. De fysiotherapeut instrueert het onderzoek. Naast het onderzoek van de schouder kunnen de deelnemers naar wens andere vaardigheden oefenen. De injecties in schouder en elleboog worden beoefend aan het anatomisch preparaat.

15

INSIDER

Huisbezoek Wouter van Kempen

Lang geleden, toen ik tijdens mijn co-assistentschappen met een huisarts in het oosten van het land meeliep, kwam ik in contact met het fenomeen ‘sociale visite’. Wanneer er geen strikt medische noodzaak is en de huisarts toch een patiënt aan huis bezoekt, kan men spreken van een sociale visite. In die tijd, nu meer dan 30 jaar geleden, was dat tamelijk normaal. De huisarts was tenslotte gezinsarts en betrokken bij alle belangrijke gebeurtenissen in het leven van zijn patiënten. Het was gebruikelijk om bij iedere nieuwe wereldburger even een bezoekje af te leggen aan de, meestal, blije ouders. Maar ook bij overlijden en soms ook nog bij andere belangrijke gebeurtenissen. In een klein dorp, waar iedereen elkaar kent, was dat nog veel sterker dan in de stad. Duidelijke regels waren hiervoor niet gegeven. Iedere huisarts vulde dat op zijn eigen, persoonlijke, manier in. Ik weet nog wel dat in die tijd het heel gebruikelijk was om alleen ’s ochtends spreekuur te doen, om dan in de middag de handen vrij te hebben voor de visites. Sommige huisbezoeken werden bewust op een zodanig tijdstip gepland dat dokter een borreltje niet kon afslaan. Ik vond dat in die tijd erg intrigerend en ook aantrekkelijk van het huisartsenvak. Toen ik een jaartje later aan de huisartsenopleiding begon, werden er uitgebreid vraagtekens geplaatst bij de zin van dit soort sociale visites. De huisarts zou zich meer moeten beperken tot het medische werk. Ook werd gesteld dat de betrokken patiënt er vaak niet zelf om gevraagd had. Was het niet te betuttelend? Als een patiënt particulier verzekerd is, mag je dan zo’n ‘beleefdheidsbezoekje’ wel in rekening brengen? Zo werd er alom gemorreld aan dit vermaarde instituut. Tegenwoordig is het aantal huisbezoeken drastisch afgenomen. Het komt voor dat er nog maar één visite per dag wordt afgelegd en dan alleen nog in uiterste noodzaak. Natuurlijk laat ik hierbij buiten beschouwing de huisbezoeken bij patiënten in het terminale stadium van hun ziekte. Toch heb ik deze ontwikkeling zelf altijd betreurd. Immers, juist door je patiënt in zijn of haar eigen huis op te zoeken, krijg je erg veel informatie over het leven dat iemand leidt. Dankzij het feit dat ik regelmatig een huisarts in opleiding in de praktijk heb, kan ik nogal makkelijk wat meer tijd vrij maken juist voor dit soort ‘sociale visites’. Zo ga ik meestal op vrijdagochtend mijn patiënten opzoeken, die in ziekenhuizen zijn opgenomen. Dit wordt zeer gewaardeerd en verstevigt het contact behoorlijk. Soms kan ik ook nog een advies geven of bemiddelen tussen de patiënt en de specialist of de verpleegkundige. Dan heb ik een aantal, meest hoogbejaarde, dames, die niet meer naar de praktijk kunnen komen en het zeer op prijs stellen als de dokter af en toe langs komt. Ooit zal het wel begonnen zijn met een duidelijke aanleiding, een hulpvraag. In de loop van de tijd is het vaak niet meer zo duidelijk wat de hulpvraag is. Ooit sprak ik af om bijvoorbeeld na 3 weken weer langs te komen en zo is dat bij sommige patiënten als vanzelf door gegaan. Dat bij deze aanpak toch wel vraagtekens geplaatst kunnen worden, merkte ik onlangs toen mijn huisarts in opleiding twee weken lang de praktijk helemaal zelfstandig draaiende moest houden. Ter voorbereiding hebben we natuurlijk die patiënten besproken die extra aandacht nodig hadden. Zo kwamen we ook te spreken over deze hoogbejaarde dames. Mijn HAIO wilde wel in die zelfstandige periode zo’n huisbezoek doen, maar ik zou dat eerst met de patiënt bespreken. Dus bij de eerstvolgende gelegenheid bracht ik ter sprake dat mijn HAIO in mijn plaats wilde komen. De reactie van deze dame van 95 jaar was glashelder en ontnuchterend: “maar dokter, wat moet ik dan met haar bespreken, ik ben toch niet ziek, nee laat u maar, ik wacht wel tot u terug bent!”

16

PRIKBORD

Noteert u vast voor uw planning 2005 De meerdaagse cursussen voor volgend jaar zijn op:

14, 15, 16 juni 2005 en 8, 9, 10 november 2005

Welke van de drie dagen het worden (di/woe of woe/do), verschilt per cursus.

17

VOOR DE HUISARTSOPLEIDERS VAN DE VU

Recommend Documents