Volkstuinvereniging Elsgeest te Voorhout, pagina. 1

mei 2014 Volkstuinvereniging Elsgeest te Voorhout, pagina. 1

Volkstuinvereniging Elsgeest te Voorhout, pagina. 2

1 1

2

Inhoudsopgave clubblad Het bestuur ................................................................................................................... 4 1.1

Voorwoord van de voorzitter. ................................................................................. 5

1.2

Mededelingen van de redactie. .............................................................................. 6

1.3

Huishoudelijke mededelingen. ............................................................................... 7

1.3.1

Communicatie met het bestuur. ...................................................................... 7

1.3.2

Uitbreiding bestuur gewenst. ........................................................................... 7

1.3.3

Hoe te handelen bij ernstige kwesties op het complex .................................... 7

1.3.4

Blokhut zaken.................................................................................................. 7

De actualiteit ................................................................................................................ 9 2.1.1

Volkstuinvereniging Elsgeest nu ook op facebook. ......................................... 9

2.1.2

Geslaagde opbouwdagen bloemencorso ...................................................... 10

2.1.3

Uitslag jurering praalwagens ......................................................................... 12

2.2

Weetjes voor de tuinier. ....................................................................................... 12

2.2.1

Knoflook ........................................................................................................ 12

2.2.2

Een weinig geteelde groente: de artisjok....................................................... 12

2.2.3

Recept: artisjokken met asperge ragout. ....................................................... 14

2.2.4

Over droogbonen .......................................................................................... 14

2.2.5

de herkomst van onze gewone bonen! ........................................................ 15

2.2.6

Gif in onze groenten ...................................................................................... 16

2.2.7

Heermoes een plaag en een zegen. ............................................................. 16

2.2.8

Maartens moestuin ........................................................................................ 17

2.2.9

De aardappel en zijn kwetsbaarheden .......................................................... 18

2.2.10 leuke en informatieve websites .................................................................... 20


1 Het bestuur Het bestuur van Volkstuinvereniging "Elsgeest" heeft enige wijzigingen ondergaan. Een en ander is al besproken op de jaar vergadering. Hierbij de samenstelling van het huidige bestuur en de functies van de bestuursleden.

W. Meijles (Wim) Leeuwerikenlaan 6 2215 NT Voorhout Tel: 0252- 217224

Voorzitter Tuinnummer: M11

Th.F.T.M. Geurts (Theo) Louis Armstronglaan 16 2324 LH Leiden Tel: 06-38756703

Secretaris / Vicevoorzitter Ledenadministratie Tuinnummer T26 [email protected] en [email protected]

W. Duijnisveld (Wim) Beatrixstraat 65 2215 HN Voorhout Tel: 06- 37170484

Penningmeester Bank IBN: NL66 RABO 0366 005 669 Tuinnummer P03 [email protected]

A.H. van Hensbergen (Anton) Jan van der Jagtstraat 31 2215 MG Voorhout Tel: 0252-377356

Bestuurslid Redactie Clubblad en Website Tuinnummer: A08 [email protected]

G. Schaap (Gerrit) Hortusplein 17 2171 GZ Sassenheim Tel: 0252-214504

Bestuurslid Lid Technische Commissie / Blokhut Tuinnummer: T27

C.A.W.M. Hilgersom (Cees) Schoonoord 24 2215 ED Voorhout Tel: 0252-216769

Bestuurslid Toebedeling tuinen Tuinnummer: P22


1.1 Voorwoord van de voorzitter. Beste tuinvrienden, wat een prachtig voorjaar hebben wij als tuinders beleefd, na een bijna vorst vrije winter, die de structuur wel nadelig beïnvloedde was iedere bewerking mogelijk. Normaal is vroege aardappelen poten in ons land alleen op het "eiland" Tholen eind maart verantwoord, maar hier nu ook! Half april was de verleiding al groot om sperziebonen te leggen, maar terwijl ik dit voorwoord schrijf, begint het weer herfstachtige trekjes te vertonen, regen, harde wind en te lage temperaturen, en de ijsheiligen moeten nog langs komen! Oppassen dus met uw gewassen. Met vereende krachten zijn wij er weer in geslaagd, om als tuinvereniging voor het tiende opeenvolgende jaar, een praalwagen met bloemen te versieren. Het thema van de gemeente Teylingen was, “energie uit de natuur”, maar het opmaken vroeg van ons ook de nodige energie, temeer omdat we bij de afwerking van het geheel, ook nog een fiets moesten inparkeren, plus blauwe golfjes met schuimkopjes rond de zeilboot! Persoonlijk noem ik het een feest van bloemen en saamhorigheid, om als vereniging enkele dagen samen op te trekken. Een evaluatie en de uitslag c.q rangschikking leest u verder in dit nummer. Voor het volgend jaar op 25 April, van harte aanbevolen, noteer alvast voor deelname! Ook goed om te weten dat rond de langste dag [ 21 juni ], wij als bestuur uw tuin nomineren, of deze in aanmerking komt voor de eindronde als mooiste tuin 2014! Rest mij, u allen een groeizaam zomerseizoen toe te wensen! Groet, uw voorzitter Wim Meijles.


1.2

Mededelingen van de redactie.

Beste volkstuingenoten, de redactie van het clubblad, die in handen van Cees Hilgersom was, is overgegaan op mij en ik zal proberen het clubblad naar beste vermogens vorm te geven. Het blad wil ik in toenemende mate een blad maken van en door jullie. Ik ben vaak te vinden in A08, alwaar ik met mijn vrouw samen tuinier en wil je bepaalde informatie in het blad hebben kan je me aldaar erop aanspreken. De periode van fysieke arbeid in de tuin is nu achter de rug en heeft dit jaar geresulteerd in een nieuwe beschoeiing aan de achterkant van de tuin. De achterkant van de tuin die een meter boven slootniveau ligt, dreigde in te storten. Dat mocht niet gebeuren. Het werk heeft me tot een sterker persoon gemaakt. Zeker het in de grond mokeren van 3 meter lange steigerbuizen was uitermate enerverend. Maar nu kan het geheel weer een generatie mee. De champignonmest is in de grond gewerkt en we zijn weer druk doende het seizoen te organiseren. Dit tuinieren doen we daar al een jaar of vijf en het geeft ons veel plezier, rust, en ontspanning door inspanning. Daarnaast moet natuurlijk niet vergeten worden dat er uit de tuin gegeten wordt, welhaast elke dag, Momenteel nu ik dit schrijf begint de vrieskist leeg te raken, de aardappelen, de uien, de knoflook raken op, en de laatste pompoen is “geslacht” en moet in hoog tempo geconsumeerd worden. Dat is dus een tweetal weken waarin pompoenpasta, pompoenrisotto en gnocchi van pompoen met salie op het menu staat. En dit is zeker geen klacht want culinair is dat feest. Gelukkig komt de productie alweer op gang. De sla uit de kas is al gegeten. Sla, overigens, die spontaan in de tuin opkwam in deze ongewoon zachte winter. De spinazie is ook al geoogst en staat op het menu. We hebben het geluk een goed producerende rij groene asperges te bezitten en hebben die al veel gegeten. De zachte winter heeft nog een extra cadeautje gegeven: de artisjokken geven ook al vroeg oogst. Kortom er kan artisjokken met asperges gegeten worden. En dat is zelfs groot geluk. Het clubblad is teruggebracht naar een frequentie van drie keer per jaar. Het leek het bestuur een betere keus. Er moet immers wat te vertellen zijn en het lijkt ons dat deze frequentie goed samenvalt met relevante gebeurtenissen binnen de vereniging. Verschijningsdata van het clubblad zullen indicatief begin februari, medio mei en start oktober zijn. Graag zie ik dat het clubblad een uitgave is die gedragen wordt door velen. Wie iets heeft om bij te dragen wordt uitgenodigd dit te ook doen. Ik wil alle ondersteuning geven benodigd voor goede opname in het clubblad. Zelf zal ik ook pogen mensen te gaan benaderen om hen te interviewen ten behoeve van ons tijdschrift. Samen moeten we het inhoud geven. Ik wens eenieder veel succes veel tuinplezier. uw redacteur, Anton van Hensbergen (A08)


1.3

Huishoudelijke mededelingen.

1.3.1 Communicatie met het bestuur. U kunt u schriftelijk communiceren met VTV Elsgeest via het e-mail adres [email protected] of [email protected], voor kopij naar [email protected], en naar de penningmeester met [email protected] Zowel info als secretaris gaan naar het secretariaat die voor verdere communicatie zorgt naar het bestuur van onze Volkstuin Vereniging. Het blijft altijd mogelijk mondeling te communiceren met het bestuur, iedere dag zijn er wel bestuursleden aanwezig tijdens de kantine uren. 1.3.2 Uitbreiding bestuur gewenst. Ook iets om over na te denken, het huidige bestuur is nog op zoek naar een Technisch lid. 1.3.3 Hoe te handelen bij ernstige kwesties op het complex

Als er iets ernstigs gebeurt op de tuin en u heeft ambulance, politie of brandweer nodig, bel dan 112 en geef als locatie aan 2e Elsgeesterweg 1, Voorhout. Vermeld ook altijd de postcode 2215 SV. 1.3.4 Blokhut zaken. Ook in het voorjaar en zomer van 2014 kunnen allerlei plantjes, zaad , stokken, en soorten kalk, koemestkorrels, zakken aarde en kunstmest kunt u nergens zo goedkoop en van deze topkwaliteit verkrijgen dan bij Gerrit Schaap beheerder van de blokhut. Hieronder volgt een prijslijst van verkochte artikelen. Natuurlijk zijn vermelde prijzen onder voorbehoud en er is vaak meer te verkrijgen. Kom kijken, koop eigen waar en steun daarmee de eigen vereniging. Houd wel de openingstijden in de gaten!

naam sla andijvie ijsbergsla lollo roso sla lollo blonde sla eikenbladsla bietjes bloemkool rode kool broccoli

plantgoed aantal 4 stuks 4 stuks 4 stuks 4 stuks 4 stuks 4 stuks 4 stuks 4 stuks 4 stuks 4 stuks

prijs 0,80 0,80 0,90 0,90 0,90 0,90 0,90 0,90 0,90 0,90


naam spitskool prei selderie peterselie tomaat paprika

plantgoed aantal 4 stuks 4 stuks 4 stuks 4 stuks 1 stuks 1 stuks

tonkinstok tonkinstok tonkinstok tonkinstok tonkinstok gronddoek gronddoekpennen

samenstelling NPK 12-10-18 patentkali kalkammon kalk + mg kalk + mg gedroogde koemest potgrond potgrond

prijs 0,90 0,90 0,90 0,90 -----

tuin hardware maat in cm aantal 50 10 stuks 60 10 stuks 80 7 stuks 180 1 stuk 270 1 stuk 180 cm breed per meter --per 10 stuks

tuinmeststoffen vorm inhoud korrel 5kg korrel 5 kg korrel 5 kg korrel 5 kg korrel 25 kg korrel 20 kg 1 zak 50 liter 3 zakken 150 liter


prijs 0,90 1,10 1,10 0,80 1,10 0,60 2,50

prijs 5,00 5,00 5,00 4,00 8,50 9,50 3,50 9,50

2 De actualiteit 2.1.1 Volkstuinvereniging Elsgeest nu ook op facebook.

Op de algemene jaarvergadering werd de wens geuit een facebookpagina ten behoeve van de tuinvereniging te realiseren. Dit nu is een feit. De facebookpagina is gerealiseerd. Sinds kort heeft onze vereniging ook een eigen pagina op facebook. De pagina is aangemaakt door Sonja Kroon (tuin P9b). Facebook is de grootste sociaal netwerk site ter wereld en erg populair bij jonge mensen. Ook voor onze vereniging biedt het leuke mogelijkheden. Door Volkstuinvereniging Elsgeest op facebook te volgen blijft u op de hoogte van nieuwe berichten die worden geplaatst. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om met elkaar te communiceren en bijvoorbeeld (tuin)ideeën uit te wisselen. Om berichten van volkstuinvereniging Elsgeest te volgen klikt u op de ‘vind ik leuk’ button op de facebookpagina.

Je kan de facebookpagina ook vinden via de volgende url: https://www.facebook.com/pages/VolkstuinverenigingElsgeest/827379797275784?fref=ts

Het is zeker de moeite waard de pagina te bezoeken, er staan nu al schitterende foto’s op van het steken van de corsowagen en van onze tuinen. In dit prille stadium bevat het al leuke ideeën om op te volgen. Zo trof ik er de volgende tip aan; “hoe maak je snel een koude bak met geïsoleerde wanden”. Een biologisch composteerbaar geheel!


2.1.2 Geslaagde opbouwdagen bloemencorso Op 30 april en 1 mei ging een grote groep enthousiaste mensen aan de slag om vanuit volkstuinverenging Elsgeest de corsowagen van gemeente Teylingen te steken. Maar wat misschien niet iedereen weet is dat daar al het nodige aan vooraf gaat. In de weken daarvoor zijn we al druk in de weer om een zo goed mogelijk eindresultaat neer te kunnen zetten. Het bijwonen van informatieavonden en stekersbijeenkomsten, waar actuele ontwikkelingen worden besproken, hoort daar ook bij om. Ook hebben Cees Hilgersom en ondergetekende de wagen vooraf grondig doorgesproken met hoofdarrangeur Wilma Mesman, zodat we weten wat de gedachte achter de wagen is en wat de bedoeling is qua kleurgebruik. Natuurlijk proberen we ook zoveel mogelijk onze eigen ideeën er in te verwerken. Die informatie werken we vervolgens uit en zoeken foto’s en afbeeldingen op ter ondersteuning bij het steekwerk. Hoe de wagen er uiteindelijk uit komt te zien blijft altijd een verrassing omdat we afhankelijk zijn van beschikbare soorten en kleuren bloemen. Af en toe blijft het improviseren, maar dat is ook juist leuk. Op dinsdag voor het steken is een aantal mensen bezig met het inrichten van onze cateringhoek en met voorbereidende werkzaamheden zoals het aangeven van kleuren en het zetten van lijnen op de wagen, het plaatsen van steigers, het klaarzetten van krammen. Kortom alles wordt in gereedheid gebracht om ’s ochtends te starten met steken. Op woensdagochtend kon er echt worden gestart om de wagen met als naam ‘Opladen in de natuur’ vorm te gaan geven. Een naam van e en wagen die perfect past bij Elsgeest, want als tuinliefhebbers weten we hoe het is om ons op te laden in de natuur. De kleurrijke wagen laat zien wat Teylingen zoal te bieden heeft. Op de voorwagen een grote gloeilamp, een visplek en een wegwijzer naar Teylingen, strand en de Kaag. Een tandem als verwijzing naar ‘fietsmaatje’. Op de achterwagen een fraai gekleurd hart, een zeilbootje en een schommel. Daartussendoor vrolijk gekleurde bloemen en stroomdraden om het opladen te verbeelden. Volkstuinvereniging Elsgeest te Voorhout, pagina. 10

Net als voorgaande jaren verzorgde arrangeur Judith de Frankrijker, samen met een aantal van haar leerlingen ook dit jaar het bloemwerk op onze wagen. Vanwege de schoolvakanties waren ook (klein)kinderen aanwezig die handig waren in te zetten op lastige plekjes. De jeugd was zo gemotiveerd dat ze ’s avonds eigenlijk niet naar huis wilden. In tegenstelling tot eerdere verwachtingen waren er voldoende bloemen: tulpen, hyacinten en zelfs nog narcissen, maar de kwaliteit liet soms erg te wensen over. Sommige tulpen lieten hun blaadjes al vallen als je er naar keek. Gelukkig zagen we het niet als probleem, maar juist als uitdaging om die te steken. Met inmiddels 10 jaar ervaring zijn we daarin goed geslaagd. Toen we al een heel eind gevorderd waren was er ‘s middags de verrichting van de eerste steek op onze wagen. Hoewel we daardoor wat minder efficiënt kunnen werken en het steken grotendeels stil ligt, levert het wel wat extra aandacht op. Zelf geniet ik er van om tijdens deze dagen samen met Cees Hilgersom een coördinerende rol te vervullen, het grote geheel in de gaten te houden, creatief bezig te zijn, mensen uitleg te geven, bloemen te halen, materialen te regelen en zorgen dat iedereen vooruit kan en iedereen een geschikt plekje of klus te geven. Tussendoor probeer ik zoveel mogelijk mee te steken. Soms wordt er wat bijgestuurd, omdat je van veraf steekwerk anders ziet dan van dichtbij. Het belangrijkste is dat het vooral gezellig en leuk is. Het is tenslotte allemaal vrijwilligerswerk. Gerrit en Marrie Schaap zorgden ervoor dat ook de inwendige mens goed verzorgd werd en de vrijwilligers niets te kort kwamen. Donderdagavond werd er volgens traditie met elkaar chinees gegeten. Donderdagavond rond 23.00 uur was de wagen klaar en hebben we voor de 10e keer met elkaar veel werk verzet en een leuke wagen gemaakt. We hebben een mooie 6e plaats behaald. Langs deze weg wil ik, mede namens Cees, alle vrijwilligers bedanken voor hun fantastische inzet. Elsgeest kan trots zijn op zo’n geweldige club mensen. Stan van Oers


2.1.3 Uitslag jurering praalwagens De top 3 van de praalwagens van het corso 2014 was: 1e Melk de Witte Motor van de KAVB Noordwijkerhout 2e Tulpen geven Energie van Stichting Bloembollententoonstelling Keukenhof 3e Feel the Energy of the Tropics van Singapore Airlines. Helaas vielen we met onze inzet net buiten de prijzen. Al met al behaalden we dit jaar toch maar mooi de zesde plaats bij de jurering van de praalwagens.

2.2 Weetjes voor de tuinier. 2.2.1 Knoflook Knoflook wordt veel aangeplant in Elsgeest, maar wist je dat je dat het beste in het najaar kan doen en dat je dan oogst zomer volgend jaar?

2.2.2 Een weinig geteelde groente: de artisjok. De artisjok is in Nederland een weinig populair product. Dat is wel anders in het zuiden van Europa. In Italië Spanje en Frankrijk, daar is de artisjok erg geliefd. Velden vol zie je er staan en op markten worden ze veelvuldig aangeboden. In Nederland kom je nog wel eens grote artisjokken tegen in de groentewinkel. Die hebben al een aanzienlijke hoeveelheid stro in de bloem en kunnen dus enkel gegeten worden nadat dit stro verwijderd is. Men eet dan na het koken de bloembodem. Volkstuinvereniging Elsgeest te Voorhout, pagina. 12

Het wil mij niet lukken om zulke grote artisjokken te kweken. De bloemknoppen zijn bescheiden van formaat, maar er komen wel verscheidene opeenvolgende generaties van steeds kleinere bloemen aan de plant. Dat vind ik niet erg, want nog veel lekkerder dan die grote jongens zijn deze kleine bloemkoppen die jong geoogst worden. Dus oogsten ruim voordat ze zouden gaan bloeien. Deze bloemen hebben nog géén stro in zich en ze kunnen bijna in zijn geheel gegeten worden. Hoe ga je dat te lijf? Snij de bloemen van de plant als ze nog hard en groen zijn en toch al enige tijd gegroeid zijn. Neem ook een paar centimeter stengel mee aan de bloemknop. Op de foto hier zie je een mooi setje artisjokken met eigen gekweekte groene asperges. Breek nu met de hand een stuk of 4 lagen bloemblaadjes van de bloem af tot je aan de lichtgroen gekleurde binnen bladeren komt . Snij dan de bloembodem met een scherp mesje lichtjes bij en schil ook dunnetjes het stengeltje. Laat het rustig zitten, je kan het mee-eten. Snij ook het bovenste deel van de bloem eraf . Kook de artisjokken in water met wat zout en een beetje azijn 10 minuten. Kan je met een vork erin prikken dan zijn ze zeker gaar.

Je kan ze nu fraai doormidden snijden en zo opeten of in een gerecht gebruiken. Zit er toch stro in de bloem dan kan je dat er nu alsnog uit verwijderen. Deze artisjokjes zijn nu in zijn geheel eetbaar.

Tja waarom liggen die artisjokken samen met die groene asperges?

Daar hoort een recept bij!


2.2.3 Recept: artisjokken met asperge ragout. ingrediënten:

6 à 10 artisjokjes of een paar artisjokbodems een pond witte of groene asperges 70 gram rauwe ham een ui 7 lepels droge witte wijn 100 ml kippen bouillon een blik gepelde tomaten zout en peper, boter of olijfolie

Maak de artisjokken schoon, kook ze in water met een beetje azijn tot ze half gaar (± 10 minuten) zijn. Haal ze uit het water en halveer ze. Verwijder harde taaie buitenbladeren als je die nu nog tegen komt. In dat geval had je te weinig verwijderd. Bak in een koekenpan de uien glazig in de olijfolie/boter. Voeg de ham eraan toe in stukjes gesneden ga door met dit geheel zachtjes te garen zonder bruin worden. Schil de witte asperges, of verwijder het harde onderste deel van de groene asperges. Snij de asperges in stukjes van 6 cm en voeg ze in de koekenpan erbij na 3 minuten; doe er ook de gehalveerde artisjokjes bij. Voeg nu de witte wijn toe en ga door met zachtjes koken tot de helft van de wijn verdampt is. Voeg nu het blik gepelde tomatenstukjes en de bouillon toe. Maak op smaak met wat peper en eventueel wat zout. Kook dit rustig nog zo’n 20 minuten tot je een stevige ragout hebt door indamping Eet met witte rijst. Heerlijk!! 

2.2.4 Over droogbonen Niets is leuker dan tijdens de vakantie over een buitenlandse markt te struinen om te kijken of daar iets onbekends op groentegebied te vinden is en dat mee te nemen voor de moestuin. Zo namen wij een aantal jaren terug bonen mee van de markt in Krakow in Polen. Wat ze bijzonder maakte was hun grootte. Ze waren enorm wel 2 cm groot, en heel wit. We gingen ervan uit dat het hoge bonen waren en zetten ze in het rek. Het bleek een productieve boon te zijn. Na twee jaar hebben we twee grote potten vol van deze bonen, waar je heerlijke stoofschotels mee kunt maken. Na wellen zijn de bonen wel 4 cm groot! Hoe de bonen heten, wisten we toen nog niet. Daar kwamen we vorig jaar achter toen we in Luik door de stad slenterden en bij een groenteboer onze Poolse bonen zagen liggen onder de Volkstuinvereniging Elsgeest te Voorhout, pagina. 14

naam ‘fèves de Soissons’, bonen uit Soissons dus. Een andere naam is de ‘Gros Jacquot blanc’ en ‘haricots de Soissons’ kan ook. Nader onderzoek wees uit dat deze bonen inderdaad hier vandaan komen, ook onze Poolse exemplaren. In Soissons worden deze bonen namelijk al vanaf de achttiende eeuw gekweekt, tussen de druiven in. Toen het verbouwen van druiven in deze streek in de negentiende eeuw terugliep vanwege de concurrentie uit het zuiden, bleef de bonencultuur over, maar deze was in de twintigste eeuw aardig in het slop geraakt. Pas vanaf 1997 werden er pogingen gedaan de boon te redden. Resultaat was dat er in 2003 al weer 38 producenten waren. Maar, intussen hadden de Polen de boon ook ontdekt en ze doen de Franse producenten nu geduchte concurrentie aan. Frankrijk heeft trouwens nog meer leuke bonensoorten. Wat te denken van de ‘flageolet’’, een klein groen boontje (familie van de sperzieboon) dat vrij exclusief in het noorden van Frankrijk wordt gekweekt, in de regio’s Nord en Pas-de-Calais. Gegeten worden de boontjes uit de verse peul, maar diezelfde boontjes schijnen ook goede droogboontjes te zijn en ze behouden dan hun frisgroene kleur. We kwamen de flageolet in april op ons bord tegen in Rouen en heel toevallig liepen we ook nog een pakje zaad tegen het lijf van de firma ‘Le Bocquet’, de enige die dit type boontje op de markt brengt. Tot 15 juni kunnen de boontjes worden gezaaid als je droogbonen wilt hebben, als het om de verse boontjes gaat kunnen ze nog tot 15 juli in de grond. Nu maar kijken of de flageolet ook op Elsgeest wil groeien. Als je geïnteresseerd bent kom dan maar eens kijken op armenland 8

2.2.5 de herkomst van onze gewone bonen! Iedereen weet natuurlijk dat de aardappel uit zuid Amerika komt en pas na de ontdekking door Columbus in Europa kwam. Maar daar bleef het niet bij na de ontdekking van Amerika in 1492 kwamen langzaam aan nog veel andere voedingsproducten vanuit de nieuwe wereld naar Europa. Natuurlijk is dat het geval met mais, tomaten en paprika’s, maar er is meer! Een nogal onbekend voorbeeld van een groentefamilie die wij in Europa niet kenden, maar die in Amerika al lang gegeten werd is de boon ook wel gekend onder zijn Latijnse naam “Phaseolus vulgaris”. Al onze bonen stonden nog niet op het dieet van de middeleeuwer! Dus een middeleeuwer at géén herenbonen, sperziebonen, snijbonen, Volkstuinvereniging Elsgeest te Voorhout, pagina. 15

kievietsbonen, bruine bonen, witte bonen, pronkbonen aardappels, mais, tomaten, paprika’s enz. Je vraagt je af welke groenten er werden gegeten in de vroege middeleeuwen. Gelukkig waren er al erwten, kikkererwten, kapucijners en tuinbonen en rapen, dat gaf tenminste wat winterse variatie.

2.2.6 Gif in onze groenten Veel van de door ons gegeten groenten bevatten giftige bestanddelen die we maar beter niet kunnen eten! Bonen bevatten in rauwe vorm de giftige stof Phytohemagglutinine (PHA). Kook bonen dus altijd. Door verhitten op 75o C (of hoger) vergaat deze stof en kunnen de bonen rustig worden gegeten. Rauwe pronkbonen bevatten zo’n 1,2 % van deze stof. De hoogste concentratie komt voor in kidney bonen. Rabarber is een plant waar we voorzichtig mee moeten omgaan. Uit de wortel werd en wordt nog steeds een sterk purgeermiddel/laxeermiddel gewonnen. Omstreeks 1600 ontdekte John Gerard, hofbotanicus van de Engelse koning Charles I, dat de stelen gegeten kunnen worden. Het duurde echter tot ver in de achttiende eeuw, voordat rabarber als groente een grotere bekendheid kreeg. In Nederland en België vindt de teelt vanaf ongeveer 1900 plaats. De bladeren van rabarber zijn uitermate giftig en de stengel moet niet meer gegeten worden na de langste dag. Rabarber bevat veel oxaalzuur. Dit kan een rare smaak geven. Jonge stelen hebben minder oxaalzuur dan oude. Het best zijn de stelen van bladeren van 10 tot 35 dagen oud. Na de langste dag (21 juni) komt er meer oxaalzuur in de bladeren terecht en zijn de stengels niet meer te oogsten. Oxaalzuur heeft een slechte invloed op de opname van kalk in het lichaam. Daarom moet rabarber niet vaker dan twee keer per week gegeten worden. Rabarber bevat ook appelzuur. Dit heeft een bloedreinigende werking volgens de geleerden

2.2.7 Heermoes een plaag en een zegen. Heermoes, wie van ons kent het onkruid niet, wellicht onder de naam ‘paardestaart’, is een overblijvend onkruid dat vooral op vochtige en enigszins verdichte plaatsen voorkomt. Condities die op Elsgeest veelvuldig voorkomen. Met name de wortelstokken en knolletjes die losraken van de planten zijn belangrijk voor de verspreiding en het overblijven van heermoes. In mindere mate vindt de verspreiding plaats met behulp van sporen. De planten kunnen bovengronds een lengte behalen van 0,5 m en ondergronds van 1,5 m. Door de enorme ondergrondse ontwikkeling en de bovengrondse morfologie is de soort moeilijk chemisch te bestrijden. Het bladoppervlak van de 'bladeren' van heermoes is gering en deels rechtopstaand. Bovendien bevat het veel hydrofobe alkanen, ester, ketonen en alcohol, waardoor met name de opname van wateroplosbare herbiciden erg slecht is. Een groot deel van de Volkstuinvereniging Elsgeest te Voorhout, pagina. 16

biomassa van de plant bevindt zich echter onder de grond. De helft van de wortelstokken zit dieper dan 25 cm en de helft van de knolletjes dieper dan 50 cm. Onder veldsituaties worden dichtheden van 300 tot 1000 knolletjes per m2 gevonden. Bestrijden is dan ook geen sinecure. De enige biologisch verantwoorde methode is wieden en schoffelen tot de plant sterft door uitputting. Dat is een jarenlang proces. Kunnen we eventueel iets nuttigs uit deze uitputtingsslag onttrekken? Jawel! Pluk vers loof dat je enkele dagen goed laat drogen. Kook dan 50 gram gedroogd loof in 20 minuten lang in 1,5 liter water. Laat dan 24 uur afkoelen en trekken. Zeven, een eetlepel zachte zeep toevoegen, en dan 1 op 4 liter verdunnen met water. Vernevel op het blad (op bewolkte dagen om verbranding te voorkomen). Ter voorkoming van alle soorten schimmels, bevat silicium.

2.2.8 Maartens moestuin

Voor de liefhebber van tuinieren is er op tv de mogelijkheid de avonturen van Maarten ’t Hart te volgen. Maarten neemt ons elke aflevering mee van de start: “het planten van een groentesoort” naar de finish “de consumptie van het eindproduct” op de tuin. Je ziet zijn inzet compleet biologisch te tuinieren en kan genieten van zijn quotes en visie op volkstuinieren. Hij is een ervaringsdeskundige die al 30 jaar tuiniert onder de rook van Warmond. Hij leerde het tuinieren van zijn vader en grootvader en leeft en eet zoveel mogelijk van eigen grond. Dat is volgens ’t Hart de grootste luxe die een mens hebben kan: ‘niks is lekkerder dan een aardappeltje uit de klei in eigen tuin, zo uit de grond op het bord’. Uitspraken die recht uit het hart komen, en elke tuinier zullen aanspreken. Al met al een programma waarin op een uiterst positieve manier helemaal niets gebeurt. Maarten leeft samen met zijn slakken rupsen etc. Voor elk dier is ruimte en eten in zijn tuin. Met liefde deelt hij zijn groenten met hen. Groenten die qua formaat precies geschikt zijn voor consumptie door één persoon. Alles in Maarten zijn tuin heeft mini-formaat. Behoefte en productie zijn verfijnd op elkaar aangepast. Wie de uitzendingen gemist heeft: ze zijn op http://www.uitzendinggemist.nl/programmas/10865-maartens-moestuin te bekijken. Een aanrader!. De afleveringen op tv zijn altijd op maandagavond om 19.20 op de VPRO.


Tot nu toe bestaat de serie uit:

Rode kool en appel Selderijknol, aardappelen en stoofperen Kapucijners en sperzieboontjes Wortels, ui en kool Bietjes, bloemkool en spitskool Nieuw-zeelandse spinazie

2.2.9 De aardappel en zijn kwetsbaarheden Maarten sprak er ook al over en zelf moet ik het ook beamen: niets lekkerder dan je eigen aardappelen. Heel Elsgeest is weer gevuld met aardappelen op het toegestane derde deel van de tuin. Wees daar kritisch op; de vereniging ziet er op toe dat je je beperkt tot dat deel. Vruchtwisseling is een vereiste. Dat wij aardappels mogen kweken is uitzonderlijk in de bollenstreek en iets om te behouden. Dit recht op aardappelteelt komt in het geding als we ons niet aan deze regel houden. Daarnaast is het best van belang deze regel te volgen aangezien aardappels kwetsbaar zijn voor aaltjes en phytophthora infestans ook wel gekend onder de naam aardappelziekte. Phytophthora is een uiterst besmettelijke schimmelziekte en op zich al reden genoeg voor vruchtwisseling. Deze vruchtwisseling is niet afdoende phytophthora is altijd latent aanwezig en kan zich altijd openbaren onder ongunstige omstandigheden. In de biologische landbouw zal ieder aardappelgewas op een zeker moment door Phytophthora aangetast worden. De ziekte ontwikkelt zich als volgt : 1. De spore van aardappelziekte heeft water nodig om te kiemen bij een matige temperatuur. 2. 3 tot 5 dagen na de infectie zijn kleine vlekjes zichtbaar op de bladeren, maar ook op de stengels. 3. De vlekjes worden al snel groter. 4. In het begin zien die vlekjes er waterachtig, wat glazig uit. 5. Enkele dagen later zijn het droge, verdorde vlekken. 6. De vlekken zijn vaak omringd door een lichtere gele zone. 7. Ook stengels kunnen aangetast worden. 8. Bij sterke aantasting en veel regen kan de infectie doorzetten tot in de knollen. Naast alle teeltmaatregelen die bijdragen aan een gezonde en ongestoorde groei van het gewas is het belangrijk om er voor te zorgen dat op het moment van een infectie al een groot deel van de gewenste opbrengst gerealiseerd is. Door vervroegende maatregelen, zoals voorkiemen en tijdig poten, kan de groeiperiode vóór Phytophthora optreedt verlengd worden, en heb je geoogst voordat infectie serieus wordt. Ook het gebruik van resistente soorten kan bijdragen. De infectiekansen van Phytophthora worden sterk beïnvloed door het microklimaat in het gewas. Voor infectie van een aardappelgewas is een zekere periode met een hoge luchtvochtigheid en natte bladeren vereist. Ook voor de vorming van sporen is een vochtig Volkstuinvereniging Elsgeest te Voorhout, pagina. 18

microklimaat noodzakelijk. Maatregelen die de lengte van periodes met hoge luchtvochtigheid en/of nat blad bekorten kunnen mogelijk de ernst van een Phytophthora-infectie verminderen en de uitbreiding van een epidemie vertragen. Een minder vochtig microklimaat kan bereikt worden door te zorgen dat er een opener gewas op het veld staat, dat gemakkelijker opdroogt. Plant dus je aardappels nooit te dicht op elkaar. Bij de eerste tekenen van Phytophthora moet onmiddellijk al het loof verwijderd worden. Dit voorkomt verdere verspreiding. Is er niets te doen tegen Phytophthora? Er zijn natuurlijk middelen, maar wie biologisch wil telen gebruikt deze middelen niet. Fungiciden (schimmelbestrijders) op basis van koper zijn wel effectief maar de mogelijke ophoping in de grond wordt als ongewenst beschouwd. Wat wel altijd helpt is zorgen dat er geen opschot is van aardappelen van voorgaande jaren in de tuin, deze zijn grote bron van ziektes. Maak dus je oude aardappelveld goed schoon en kijk het volgend jaar kritisch op opschot. Ook is het onverstandig om loof van aardappelen op de composthoop te gooien. Dit vormt dan een zekere bron van Phytophthora. Zelfde argumenten gelden voor tomaten. Dit gewas dat verwant is aan aardappelen kan makkelijk aangetast worden door aardappelziekte. Tomaten vallen onder dezelfde regels als aardappelen en mogen buiten de kas enkel op het toegestane aardappel gedeelte geteeld worden. Dit was een ernstig verhaal, maar laten we er voor zorgen dat het ook dit jaar een probleemloos aardappeljaar wordt. Laten we hopen op ongunstige omstandigheden voor aardappelziekte: d.w.z:    

droog weer temperaturen onder 10°C of boven 25°C vóór 12 uur een droog gewas enkele uren zon per dag,

Dat moet lukken 


2.2.10

leuke en informatieve websites

Er zijn tegenwoordig op internet heel leuke sites waarop veel staat dat wij als volkstuinders goed kunnen gebruiken. Zo is er de website van Diana geheten Diana’s mooie moestuin. Dit is een ongeloofelijke bron van feiten en ervaringen die eenieder kan benutten die biologisch wil tuinieren. Je kan het zo gek niet bedenken of Diana schenkt er aandacht aan. Een echte aanrader voor iedereen die serieus wil tuinieren. Dit is absoluut een must voor iedereen!

url: http://www.mooiemoestuin.nl/ Dan is er ook nog de website van Antonie de Kieviet “leven van het land”. Dit is een aanrader voor iedereen die “het zelf wil doen” en die “onafhankelijkheid zoekt”. Hij heeft echt alles dat je nodig hebt, heeft een prima nieuwsbrief waar je je op kan abonneren en hij verkoopt een geweldige verscheidenheid aan knoflooksoorten en aardappelsoorten. Hij heeft alles voor zuurkool maken, wecken kaas maken en wat niet meer.

url: http://www.levenvanhetland.nl/ Dan heb je nog de website van 123 zaden. Ze hebben een uitzonderlijk groot assortiment aan zaden en ze leveren altijd enorm snel. Ze zijn niet duur en leveren een bruikbare hoeveelheid, niet zo’n zak die je in 5 jaar niet zou op krijgen. Het is een echte peper enthousiast, je kan elke denkbare pepersoort bij hem kopen tot de aller heetste toe.

url: http://www.123zaden.nl/ Dan is er natuurlijk Vreeken uit Dordrecht. Hij heeft op de website een ongelooflijk aanbod aan zaden. Je kan echter beter naar de winkel in Dordrecht gaan want dan weet je tenminste wat hij op voorraad heeft en kan je het direct meenemen. Vaak blijkt hij de dingen die je via de webwinkel koopt niet te kunnen leveren. Dat komt dan in een “nalevering” soms maanden later. Daarnaast zet hij tegenwoordig geen datum op zijn zaadverpakkingen zodat je niet weet of het oud of nieuw zaad is.

url: https://www.vreeken.nl/ Als laatste noem ik de website van tabernal. ook zij hebben een uitgebreid zaden aanbod en zijn uiterst vlot en betrouwbaar. Zij hebben een leuk aanbod van internationaal bekende zaadhuizen

url: http://www.tabernal-zaden.nl/


Volkstuinvereniging Elsgeest te Voorhout, pagina. 1

Recommend Documents