ontwerp van een fiets- /voetgangersbrug over de spoorlijn Sittard-Maastricht
1 ontwerp brug en aanlandingen
ontwerp van een fiets- /voetgangersbrug over de spoorlijn Sittard-Maastricht
voorontwerp #681
versie: definitief
formaat: A3
datum: 4 januari 2013
INHOUD
opdrachtgever: Gemeente Sittard-Geleen Postbus 18 NL - 6130 AA SITTARD T: +31 46 4778751
[email protected] www.sittard-geleen.nl
ZJA - Zwarts & Jansma Architecten Postbus 2129 NL - 1000 CC AMSTERDAM T: +31 20 535 22 00 www.zja.nl
constructeur:
4
9
aanlanding zijde Achtbunder
12
de brug als verbindende schakel
15
28
materialen en kleuren
31
verlichting
33
perforaties
34
geometrie
SID studio Zandstraat 6 NL - 1011 HK AMSTERDAM T: +31 6 481 281 79
[email protected]
www.sidstudio.nl
3
inpassing spoorse doorsnijding aanlanding zijde Fortuna
architect:
[email protected]
uitgangspunten voorontwerp
2
uitgangspunten voorontwerp ● comfortabele oversteek * beperking maximale stijgingshoogte (tot 3,25 m) * max 4% stijging in de hellingbanen ● inpassing in omgeving * inpassing in lineaire structuur sportzone Fortuna * aanlanding in groene parkachtige omgeving aan Achtbunderzijde * geluidsscherm vervangen door glooiende taluds ● architectuur verbinding * brug symboliseert de verbindende schakel * neutrale hellingbanen op taluds, bijzondere hoofdoverspanning
3
inpassing spoorse doorsnijding voor het ontwerp van de spoorse doorsnijding zijn keuzes gemaakt waarbij het comfort van de gebruiker en laagdrempeligheid van de oversteek de belangrijkste uitgangspunten zijn geweest. Het doel voor realisatie van het project is voor de gemeente Sittard-Geleen het opheffen van de barriere tussen de sportzone Fortuna en de woonwijk Achtbunder en hiermee het aanleggen van een belangrijke nieuwe verbinding in het hoofd fietsroutenetwerk. Door te kiezen voor de optie van verlagen van de bovenleiding van de spoorbaan, is het mogelijk geworden het te overwinnen hoogteverschil te beperken tot 3 meter 25. Het uitgewerkte ontwerp biedt een 4-tal toegangen tot de brug, en geeft hiermee antwoord op de doelstellingen zoals hierboven geformuleerd.
4
Situatietekening - schaal 1:1000 eld
10
aa iv
2
4
4%
bk
M
eld
95 aa iv
57 .
4%
bk
0 aa n
jb
ri
.0
61
bk
k
0 de
.6
61
oo
sp
ta af
rs
2
55 .4 bk
0
.0 aa n
jb
ri
61 bk
4%
bk
m aa iv eld
57 .4 0
bk
M
eld
25 aa iv
57 .
bk
m aa iv eld
57 .7 0
bk
sp oo
rs
ta af
54 .5 3
m aa iv eld
57 .3 0 bk
st
M
ta af
rs
jb aa n
58 .
ri
st er da m
bk
58 .
oo
sp
55 .6
bk
bk
Am ra at
4%
De brug ligt centraal gepositioneerd tussen de bovenleidingsportalen en de verknopingen met de straten van Fortuna en Achtbunder
5
61.60+ NAP
4%
bk PVR
4%
ok PVR
61.00+ NAP
55.42+ NAP bk spoorstaaf
50.00+ NAP
4%
61.00+ NAP
4%
50.00+ NAP
Aanzicht talud hellingbaan - schaal 1:500
6
Lon
d
ou enb
leva
rd
Ge
r
um ani
str
aat
La
Li ra
tra
st
els
on
nd
ab
ve
ss
at
at
Klim op str aat
B
Vogelvlucht vanuit het zuiden
s re m
tra
at
7
Vogelvlucht Fortunazijde met zicht op de brug
8
aanlanding zijde Fortuna de aanlanding is zorgvuldig ingepast in de lineaire structuur van sportzone Fortuna. Vanaf de brug is in beide richtingen een aansluiting gemaakt via een hellingbaan met maximum stijgingspercentage van 4%. Hiermee wordt een comfortabele en directe verbinding richting noord en zuid gecreëerd, om zo het hoogteverschil van 3 m 25 te overbruggen. De hellingbanen worden aangelegd op een grondlichaam. Op de 5 m brede hellingbanen worden voet- en fietspad fysiek gescheiden door een goot. RVS paaltjes onderaan de hellingbanen sluiten de brugtoerit af en moeten zo voorkomen dat gemotoriseerd verkeer deze route kiest.
9
Zicht vanaf de Lissabonstraat op het fietspad langs het spoor en de toegang tot de brug
10
Zicht vanaf fietspad langs het spoor richting brug en stadion
11
aanlanding zijde Achtbunder de aanlanding wordt aangelegd in een taludpark, zodat de brug in een landschappelijke setting is ingepast en niet als barriere wordt ervaren. Vanaf de brug is ook hier in twee richtingen een aansluiting gemaakt via een hellingbaan op volle grond met maximum stijgingspercentage van 4%. Hiermee wordt richting noord aangesloten op de Geraniumstraat ter hoogte van de Lavendelstraat en richting zuid op de Bremstraat. Het taludpark wordt beplant met een divers assortiment van hoogstammige bomen, solitair en groepsgewijs aangeplant. Het flauwe talud is een zonnige ligweide georiënteerd op zuid.
12
Zicht vanaf de Bremstraat op het taludpark en de toegang tot de brug
13
Vogelvlucht vanaf de Bremstraat; het taludpark geeft een groene geluidsbuffer tussen spoor en woonwijk
14
de brug als verbindende schakel de brug heeft een zandlopervorm en waaiert uit van 4,40m breedte in het midden tot 13,4m ter plaatse van de landhoofden. De vorm nodigt uit om over te steken en geeft de meest natuurlijke en vloeiende aansluiting op de 4 richtingen van de hellingbanen. De huid van de brug is onderdeel van de draagconstructie en de gebogen doorsnedevorm versterkt het vloeiende karakter van de brug. De leuning verloopt van 1 m hoogte bij de opleggingen tot 3,25 m in het midden boven de sporen. De leuning dient als veiligheidsscherm en wordt voor een groot deel geperforeerd om doorzicht te geven. In de leuning worden LED-lichtlijnen opgenomen om het brugdek aan te lichten en binnenin de geperforeerde schermen is nog de mogelijkheid om accentverlichting te plaatsen. Het dek is een stalen orthotrope plaat afgewerkt met een ingestrooide epoxy-coating.
15
Vogelvlucht vanaf het stadion met zicht op de brug en op de achtergrond de Geraniumstraat
16
Vogelvlucht vanaf de Geraniumstraat; de brug heeft een uitnodigende vorm en sluit vloeiend aan op de 4 richtingen
17
Vogelvlucht met zicht op brug en op de achtergrond het stadion
18
4%
4%
61.00 bk rijbaan
61.60 bk dek
55.42 bk spoorstaaf
4%
Plattegrond van de brug schaal 1:200
61.00 bk rijbaan
4%
19
61.23+ NAP bk dek
ok dek
61.00+ NAP
55.42+ NAP
bk spoorstaaf
50.00+ NAP
61.60+ NAP bk dek ok dek
61.00+ NAP
55.42+ NAP
bk spoorstaaf
50.00+ NAP
Dwarsdoorsnedes van de brug - schaal 1:200
20
zone met leuninghoogte > 1,80 m zone beperkt geperforeerd (IP2X) zone perforaties 1200 mm2
zone perforaties 1200 mm2
zone niet geperforeerd (IP3X)
zone met leuninghoogte > 1,80 m
61.60+ NAP bk dek
61.00+ NAP bk rijbaan
61.00+ NAP bk rijbaan
ok PVR
60.92+ NAP 57.78+ NAP
57.60+ NAP
bk maaiveld
bk maaiveld
55.42+ NAP
bk spoorstaaf
7
50.00+ NAP
Aanzicht en langsdoorsnede van de brug - schaal 1:200
21
LED-lijn, in aluminium U-profiel (optioneel) (optioneel)
geperforeerde plaat
geperforeerde plaat afneembaar voor reiniging en onderhoud
stalen rib
LED-lijn, in aluminium U-profiel
gelaste plaat gesloten
stalen strip, anti skateboard
voorzien van openingen tbv afwatering
61.60+ NAP bk rijbaan
sparingsbuis voor leidingen
detailen1 veiligheidsscherm variant 1:20 Detail leuning op hoogste punt - schaal 1:20
22
7cm
LED-lijn, in aluminium U-profiel (optioneel) geperforeerde plaat
1
0.9
geperforeerde plaat afneembaar voor reiniging onderhoud stalen rib LED-lijn, in aluminium U-profiel
bk rijbaan
0.3
gelaste plaat gesloten
0.1
61.00+ NAP
stalen strip, anti skateboard
sparingsbuis voor leidingen
5
LED-lijn, in aluminium U-profiel
(optioneel) (optioneel)
geperforeerde plaat rib
bevestiging met RVS schroef
LED-lijn, in aluminium U-profiel
Detail leuning op laagste punt ter plaatse van het landhoofd - schaal 1:20 en 1:10 detail 2 variant 1:20 1:10
23
18°
geperforeerde plaat afneembaar voor reiniging onderhoud
45°
LED lijn(optioneel)
zone perforaties 1200 mm2
stalen rib
LED lijn waterafvoerpunt
61.00+ NAP bk rijbaan
beton
gesloten staal constructie
betonnen afwerking talud onder het landhoofd
detailhet 3 1:20 Detail van landhoofd en vleugelmuren - schaal 1:20
24
0.2
1.5
3.5 0.2
lichtmast
1
1
goot
61.00+ NAP bk rijbaan
beton keerwand
detail 4 1:20
Detail hellingbaan ter hoogte van de brug - schaal 1:20
25
De brug nodigt uit om over te steken. De leuningen zijn ter hoogte van de spoorkruising opgetrokken tot tenminste 1,8 m hoogte om overklimmen te voorkomen.
26
Dienstpaden en hekwerken worden voor de taluds langs en onder de brug doorgezet, de taluds zijn aan spoorzijde deels ontworpen in gewapende grond
27
geometrie De uitnodigende zandlopervorm en de gebogen leuning die verloopt in hoogte, resulteren in een unieke en uitdagende vormgeving van deze brug. De op het oog complexe vorm heeft geen vlakke delen en kan bijvoorbeeld niet met extrusie-vormige bekistingen worden gemaakt. Om toch op een betaalbare en maakbare manier deze vormgeving tot stand te brengen grijpen we terug op een eeuwen oude techniek bekend uit de scheepsbouw. De zogenaamde ‘gangenbouw’. Bij ‘gangenbouw’ wordt een volume gevormd uit ontwikkelbare oppervlakken. De ‘gangen’ bestaan dan uit enkelvoudige gekromde stroken. Het aantal en de breedte van de stroken kan gevarieerd worden afhankelijk van de gewenste ‘resolutie’. Hoe meer stroken en dus hoe smaller hoe vloeiender de vormgeving. Met behulp van onze programmatuur kunnen we deze geometrie op eenvoudige wijze samenstellen en de uitslagen ten behoeve van de productie genereren. Vroeger werden de uitslagen met de hand uitgezet en was de methode daarom vrij kostbaar om toe te passen bij gebouwen en bruggen. Tegenwoordig gaat het door ons programma gegenereerde bestand direct naar de producent en wordt het computergestuurd ge-laserd of gesneden; File to factory. Op deze manier is het een economisch verantwoorde bouwwijze geworden voor bouwkundige en civiele werken. Deze techniek kan tegenwoordig toegepast worden door de meeste staalbedrijven van een zekere omvang dus de marktwerking is gegarandeerd.
28
De huid van de brug vertoont groot verwantschap met een scheepshuid: dubbelgekromde huid samengesteld uit, in dit voorbeeld, 38 enkelgekromde vlakken (kegelsnedes)
29
1
2
3
4
De brug is opgebouwd uit een stalen buitenhuid (1) een inwendige structuur van schotten en ribben (2) een stalen binnenschil (3) en een stalen rijdek (4)
30
materialen en kleuren het kleurenpalet voor de brug maakt onderscheid in de buitenhuid, de binnenhuid en het rijdek. Hiermee wordt het concept van de ruimtelijke hoofdvorm, de landschappelijke inpassing en de kwaliteitsvolle afwerking van de binnenzijde van de brug versterkt. De stalen buitenhuid wordt uitgevoerd in een blauwgrijs groen dat mooi harmonieert met het groen van de taluds en de bovenleidingportalen en als van nature zijn plek krijgt. De binnenhuid in een glanzend witgrijs geeft een ruimtelijke en frisse aanblik, reflecteert licht en contrasteert sterk met de buitenhuid. Hierdoor wordt de organische vormgeving versterkt. In het rijdek van grafietzwarte epoxy met glinsterend carborundum instrooisel tekent zicht scherp de zandlopervorm af. De taluds en hellingbanen zijn zo naturel mogelijk uitgewerkt met schoon beton en details als neutraal grijze lichtmasten en roestvast stalen paaltjes.
31
materialen en kleuren materialen en kleuren onderdeel
materiaal | type
afwerking
kleur / kwaliteit
onderdeel
materiaal | type
afwerking
kleur / kwaliteit
keerwand
zelfverdichtend beton
Hoogoven CEMIII, witgrijs
keermuurtjes langs fietspad
zelfverdichtend beton
anti-graffitticoating met ingewerkt reliëf aan Fortunazijde anti-graffitticoating
taluds taluds (gewapende (gewapende grond) grond)
geotextiel geotextiel met met kunststof kunststof wapening wapening ingezaaid ingezaaid met met grasmengsel grasmengsel vullen met breukstenen betonnen taludafwerkingonder onderdedebrug brug
fietspad fietspad
asfalt asfalt
--
grafietzwart grafietzwart
rijbaan-scheiding rijbaan-scheiding || markeringen markeringen
roestvaststaal doppen verdiepte betongoot
--
naturel naturel
afsluiting afsluiting paaltjes paaltjes
roestvaststaal roestvaststaal
geborsteld geborsteld
naturel naturel
lichtmasten lichtmasten
staal staal
meerlaags meerlaags verfsysteem verfsysteem
RAL RAL 7037 7037 (stofgrijs) (stofgrijs)
armaturen armaturen straatverlichting straatverlichting LED LED
Schreder Schreder Claro Claro o.g.
--
RAL RAL 7037 7037 (stofgrijs) (stofgrijs)
materialen en kleuren afwateringsgoten afwateringskolken en -goten
lijnelement
deksels deksels met met sleuven sleuven in in nodulair nodulair gietijzer gietijzer
zwartgrijs zwartgrijs
onderdeel
materiaal | type
afwerking
kleur / kwaliteit
landhoofden
zelfverdichtend beton
anti-graffitticoating
Hoogoven CEMIII, witgrijs
draagconstructie dek en randen - buitenzijde
staal
gealuminiseerd | meerlaags verfsysteem
draagconstructie dek en randen - binnenzijde
staal
gealuminiseerd | meerlaags verfsysteem
NCS S1010 B30G blauwgrijs groen RAL 9018 (papyruswit)
balustrade | veiligheidsschermen - buitenzijde
staal
geperforeerd, meerlaags verfsysteem
balustrade | veiligheidsschermen - binnenzijde
staal
geperforeerd, meerlaags verfsysteem
balustrade | veiligheidsschermen - baluster
staal
meerlaags verfsysteem
fietspad
epoxy coating
carborundum instrooisel
NCS S1010 B30G blauwgrijs groen grafietzwart
rijbaan-scheiding | markeringen
staalstrip
-
gegalvaniseerd
verlichting
LED-lichtlijnen
-
cool wit
aanlandingen aanlandingen
Hoogoven CEMIII, witgrijs
brug
NCS S1010 B30G blauwgrijs groen RAL 9018 (papyruswit)
32
verlichting Langs de hellingbanen worden lichtmasten geplaatst. Deze volgen, gezien vanaf de brug, de buitenzijde van de hellingbanen. De masten staan gecentreerd gepositioneerd ten opzichte van de middenas van de brug. Dit betekent dat in het verlengde van ieder uiteinde van een brugleuning een mast staat, zodat ter plaatse van de overgang brug naar hellingbaan ruim voldoende verlichting is. De brug zelf wordt verlicht door middel van een ingewerkte LED-lijn in het overgangsvlak van de gesloten leuning naar de geperforeerde schermen. Deze lichtlijnen volgen mooi de contour van de leuning en lopen mee omhoog naar het midden van de brug. Aanvullend zou verlichting in de geperforeerde vlakken van de leuning een mooi indirecte accentverlichting kunnen geven.
33
perforaties de schermen in het bovenste deel van de brugleuning worden geperforeerd om transparantie te bieden en een sierlijke verfijning van het brugontwerp te maken. De binnen- en buitenhuid worden beide geperforeerd. Dit zal moiree-effecten geven, wat een dynamisch levendige brughuid oplevert. Door accentverlichting tussen deze vlakken aan te brengen kan bovendien ‘s avonds een extra spectaculair effect worden bereikt. De perforaties verlopen van een fijnmazig grid van kleine gaatjes in het midden van de brug, tot een grover patroon van grotere gaten aan de uiteindes. Dit geeft nauwelijks verschil in transparantie omdat de graad van perforatie min of meer gelijk blijft. De geperforeerde schermen van de binnenhuid zijn uitneembaar voor onderhoud.
34
1:10
1:60
de geperforeerde buiten- en binnenhuid van de leuningen verloopt van een fijnmazig patroon van kleine gaatjes in het midden van de brug, tot een grover patroon van grotere gaten aan de uiteinden.
35
36
37
