Voedingsvezelverrijkt dieet voor uw kind

Voedingsvezelverrijkt dieet voor uw kind Afdeling dietetiek

mca.nl

Inhoudsopgave

Hoe werkt de spijsvertering?

3

Wat is obstipatie?

4

Welke klachten ontstaan er bij obstipatie?

4

Wat zijn vezels?

4

Voorbeelddagmenu met voldoende vezels

4

Vezelrijke voedingsmiddelen

6

Voldoende drinken

6

Voldoende bewegen

7

Algemene adviezen

7

Meer informatie

8

Vezeltest

8

Notities

10

2

Deze brochure is bedoeld voor kinderen met verstopping (obstipatie). Obstipatie komt vrij veel voor bij kinderen. Vaak is er geen speciale oorzaak aan te wijzen en gaan de klachten naar verloop van tijd weer over. Vezelverrijkte voeding en een ruime hoeveelheid vocht kunnen de obstipatieklachten verminderen. Helaas helpt alleen een vezelverrijkte voeding niet altijd. Regelmatig blijkt ook medicatie noodzakelijk. In deze brochure leest u meer over obstipatie bij kinderen en met name de rol van voedingsvezels bij dit probleem.

Hoe werkt de spijsvertering? De spijsvertering begint al in de mond. Het voedsel wordt hier fijngekauwd en vermengd met speeksel. In het speeksel zitten stoffen (enzymen) die het voedsel helpen verteren. Het voedsel gaat vervolgens razendsnel door de slokdarm en komt dan via een ‘poortje’ in de maag terecht. Dit poortje zorgt ervoor dat er geen voedsel meer in de slokdarm terugstroomt. In de maag wordt het voedsel fijngemaald en komt er tegelijkertijd zuur maagsap bij om het voor te bereiden op de vertering in de dunne darm. Na ongeveer drie uur gaat het mengsel ook weer via een poortje naar het begin van de dunne darm.

toegevoegd. Hier worden belangrijke voedingstoffen via de darmwand

Aan het begin van de dunne darm worden

opgenomen in het bloed.

voor de vertering in de dunne darm

Het restant, een dunne brij, gaat

spijsverteringssappen aan het voedsel

vervolgens naar de dikke darm. 3

Voedingsvezelverrijkt dieet voor uw kind

In de dikke darm worden zout en vocht

Wat zijn vezels?

aan de dunne brij onttrokken waardoor de brij dikker wordt en uiteindelijk als

Voedingsvezels zijn onverteerbare stoffen

ontlasting het lichaam uitkomt.

die voorkomen in plantaardige producten. Bij het bewerken van voedingsmiddelen, zoals het malen van graan tot bloem en

Wat is obstipatie?

het pellen van rijst, worden de meeste vezels verwijderd. Witbrood en witte

We spreken van obstipatie als een kind

rijst bevatten daarom minder vezels dan

minder dan drie keer in de week poept

bruinbrood en zilvervliesrijst. Onbewerkte

of als het vanwege harde en droge

producten zoals volkorenbrood, groente,

ontlasting veel moeite heeft met poepen.

fruit en aardappelen hebben dus de

Obstipatie ontstaat wanneer de ontlasting

voorkeur. Vezels hebben de positieve

in de dikke darm blijft steken. De dikke

eigenschap vocht vast te houden,

darm neemt vocht op uit de ontlasting

waardoor de ontlasting smeuïger wordt.

waardoor de ontlasting droger en harder

Harde ontlasting wordt daardoor zachter

wordt. Hoe langer de ontlasting in de

en soepeler terwijl dunne ontlasting

dikke darm blijft, hoe harder deze wordt.

juist indikt. Vezelrijke voeding wordt daarom geadviseerd bij zowel diarree als obstipatie.

Welke klachten ontstaan bij obstipatie? De klachten zijn zeer uiteenlopend.

Voorbeelddagmenu met voldoende

Misschien herkent u één of juist alle

vezels

klachten: niet kunnen poepen of met moeite één of twee keer per week harde

Hiernaast vindt u een voorbeelddagmenu

ontlasting produceren, wat erg pijnlijk

van een gezonde voeding voor kinderen

kan zijn. Soms komt de ontlasting slechts

van verschillende leeftijden. Deze

een keer in de tien dagen. Het kan zijn dat

voeding bevat voldoende vezels en

een kind minder eetlust heeft en af en toe

andere voedingstoffen (eiwitten, vetten,

poepvegen in de broek heeft.

koolhydraten, vitaminen en mineralen).

4

1 - 3 jaar

4 - 8 jaar

9 - 13 jaar

14 - 18 jaar

50-100 gram 1-2 opschep lepels 150 gram 1½ stuk 2-3 sneetjes

100-150 gram 2-3 opschep lepels 150 gram 1½ stuk 3-4 sneetjes

150-200 gram 3-4 opschep lepels 200 gram 2 stuks 4-5 sneetjes

200 gram 4 opscheplepels 200 gram 2 stuks 6-7 sneetjes

aardappels, rijst, 50-100 gram pasta, peulvruchten 1-2 aardappels/ opscheplepels

100-150 gram 2-3 aardappels/ opscheplepels

150-200 gram 3-4 aardappels/ opscheplepels

melk(producten)

300 ml

400 ml

600 ml

200-250 gram 4-5 aardappels/ opscheplepels 600 ml

kaas

½ plak 10 gram 50-60 gram

½ plak 10 gram 60-80 gram

1 plak 20 gram 80-100 gram

1 plak 20 gram 100-125 gram

10-15 gram 5 gram/sneetje



15 g 1 eetlepel

15 g 1 eetlepel

15 g 1 eetlepel

30-35 gram 5 gram/ sneetje 15 g 1 eetlepel

¾ liter = 4 grote bekers

1 liter = 5 grote bekers

1-1½ liter = 5-7 grote bekers

1-1½ liter = 5-7 grote bekers

groente

fruit brood

vlees(waren), vis, kip, eieren, vleesvervangers halvarine/ margarine bak-, braad-, en frituurproducten, olie dranken (inclusief melk)

Bron: Voedingscentrum

5


Vezelrijke voedingsmiddelen

Voldoende drinken

Voorbeelden van vezelrijke

Zorg dat uw kind voldoende drinkt.

voedingsmiddelen zijn:

Vezels trekken namelijk vocht aan en

• volkorenbrood, roggebrood,

houden zo de ontlasting smeuïg. De juiste

bruinbrood, krenten- en rozijnenbrood

hoeveelheid vocht is afhankelijk van de

en mueslibrood;

leeftijd van uw kind.

• volkoren ontbijtproducten: havermout, muesli, Brinta; • volkorenbiscuits, volkorenbeschuit en ontbijtkoek; • aardappelen, zilvervliesrijst en

Zie hiervoor de tabel op blz. 5. Bij warm weer en koorts zweet uw kind meer dan normaal. U kunt in die situaties dan ook het beste extra vocht geven.

volkorenpasta; • peulvruchten: bruine bonen, witte bonen, kapucijners, groene erwten, linzen, sojabonen;

Adviezen voor voldoende vochtgebruik: • gebruik een leuk (dubbelwandig) glas of een grappige beker;

• alle soorten groenten en rauwkost;

• probeer eens een rietje;

• alle soorten vers fruit;

• een ijsklontje door het drinken kan

• gedroogde vruchten zoals: krenten, rozijnen, pruimen, abrikozen en vijgen; • noten en pinda’s.

spannend zijn en geeft zelfs wat extra vocht; • drinken kan ingevroren worden tot een waterijsje;

Met behulp van de vezeltest (zie blz. 8) kunt u berekenen of uw kind voldoende vezels binnenkrijgt.

• kinderthee of thee met een smaakje proberen; • zet een fles met ¾ van de aanbevolen hoeveelheid vocht aan water in de koelkast, neem op vaste tijden er een glas uit. Aan het eind van de dag moet de fles leeg zijn. De overige hoeveelheid vocht wordt bij de hoofdmaaltijden gebruikt.

6

Tip: Vul een fles aan het begin van de dag

Algemene adviezen

met de aanbevolen hoeveelheid vocht aan water. Iedere keer wanneer er wat

Naast de adviezen over vezelverrijkte

gedronken is mag die hoeveelheid uit de

voeding, vocht en bewegen, vindt u hier

fles geschonken worden. Aan het eind van

algemene tips die de obstipatieklachten

de dag is de fles water leeg.

kunnen verminderen.

Zorg ervoor dat uw kind niet teveel

• Sla het ontbijt niet over. Het ontbijt is

suikerhoudende dranken (frisdrank,

heel belangrijk. Een vezelrijk ontbijt

vruchtensap, yokidrink) drinkt. Deze

zorgt ervoor dat de werking van de

dranken nemen de honger weg,

darmen op gang komt en de darmen in

waardoor uw kind minder trek heeft in de

beweging blijven.

maaltijden.

• Zorg voor voldoende vet, dit kan een positieve invloed op een goede stoelgang hebben. Zie voor

Voldoende bewegen

hoeveelheden de tabel op blz 5. • Laat uw kind rustig eten en goed

Regelmatig bewegen is noodzakelijk voor een goede darmwerking. Als een kind te weinig beweegt, beweegt de darm ook minder. Hierdoor blijft de ontlasting

kauwen. • Neem voldoende rust en ontspanning tijdens het eten. • Probiotica zijn nuttige bacteriën die

langer in de darm dan noodzakelijk en kan

een gunstig effect op de darmwerking

verstopping ontstaan. Uw kind heeft elke

lijken te hebben. Er is echter nog meer

dag minimaal 60 minuten aan beweging

wetenschappelijk onderzoek nodig om

nodig. Het gaat hierbij om gewone, dagelijkse beweging als: fietsen naar

dit te bewijzen. • Gebruik geen vezeltabletten, deze

school, wandelen met de hond, skeeleren

zijn duur en bevatten naar verhouding

en actief spelen. U kunt ook samen met

weinig vezels.

uw kind bewegen. Kijk hiervoor eens op de website van het Nederlands Instituut

• Gebruik geen laxeermiddelen zonder medeweten van de arts.

voor Sport en Bewegen www.nisb.nl.

7


Meer informatie

Vezeltest

Hoe kunt u uw diëtist bereiken?

Met de onderstaande getallen kunt

Met vragen en/of voor het maken van

u kijken of uw kind voldoende vezels

een afspraak kunt u telefonisch contact

binnenkrijgt.

opnemen met de afdeling diëtetiek. Dat kan op werkdagen tussen 9.00 en

Leeftijd Behoefte aan voedingsvezels per dag

12.00 uur, telefoon (072) 548 35 52. Op andere tijden kunt u een bericht

0 - 1 jaar geleidelijke introductie tot

inspreken op het antwoordapparaat.

maximaal 15 gram

Spreek uw naam, geboortedatum van uw

1 - 3 jaar

15 gram

kind en telefoonnummer duidelijk in. We

4 - 8 jaar

20* - 25 gram

bellen u dan terug. U kunt uw vraag ook

9 - 13 jaar

25* - 30 gram

mailen naar dië[email protected].

14-18 jaar

30* - 40 gram

* voor meisjes

Diëtist: . ..................................................................................... Bekijk goed de verpakkingen want Datum: . ....................................................................................

tegenwoordig staat er vaak het vezelgehalte op de verpakking van allerlei

Websites www.mlds.nl www.poepie.info www.spijsverterings.info www.vezeltest.nl www.voedingscentrum.nl

8

voedingsmiddelen vermeld.

Brood en graanproducten

gram vezel

1 snee volkorenbrood

2

Warme maaltijd

gram vezel

1 kleine aardappel (50 g)

2

1 snee witbrood

1

1 opscheplepel pasta (50 g)

0

1 snee roggebrood donker

4

1 opscheplepel volkoren pasta (50 g)

2

1 snee roggebrood licht

2

1 opscheplepel witte rijst (55 g)

0

1 krentenbol

2

1 opscheplepel zilvervliesrijst (55 g)

1 snee volkoren krentenbrood

3

1 groentelepel groenten (50 g)

1

1 knäckebröd vezelrijk

2

1 groentelepel peulvruchten (60 g)

7

1

1 kop erwten- bonensoep (250 ml)

10

1 knäckebröd 1 beschuit

0

½ paprika

1

1

1 volkoren beschuit

1

¼ komkommer

1

1 plak ontbijtkoek

1

2 a 3 wortels

2

1 schaaltje sla

1

1 tomaat

1

Ontbijtproducten 1 portie rijstebloem

0

1 portie (5 eetlepels) Brinta

3

Tussendoortjes

1 portie (5 eetlepels) Bambix

2

1 peer

3

1 portie (8 eetlepels) cornflakes

1

1 sinaasappel

2

1 portie (3 eetlepels) muesli/cruesli

2

1 kiwi

2

1 portie havermout

1

1 banaan

3

Bron = Eettabel 2011 Voedingscentrum

1 appel met/zonder schil

3

1 schaaltje bessen

8

1 schaaltje bramen

4

1 schaaltje frambozen

3

4 gedroogde abrikozen

2

4 gedroogde pruimen

4

2 gedroogde vijgen

8

1 eetlepel pinda’s, noten

2

1 volkoren biscuitje

1

1 mueslireep

1

1 doosje rozijnen

2

1 tussendoorkoek bv Evergreen

1 9


Notities ..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

10

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................

Colofon Redactie:

afdeling diëtetiek

afdeling communicatie

Vormgeving:

beeldgroep MCA

Oplage:

100 / 2e druk

Druk:

Ricoh

Artikelnr:

120625 / 2012.10

Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van het MCA van toepassing, zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting. 11

Medisch Centrum Alkmaar Wilhelminalaan 12 1815 JD Alkmaar T (072) 548 44 44

mca.nl

Voedingsvezelverrijkt dieet voor uw kind

Recommend Documents