VNG Financieel jaarverslag in 2007
VNG_jaarverslag Financieel omsl.indd 1-2
22-04-2008 13:01:59
Financieel jaarverslag 2007
financieel Jaar verslag 2007
1
2
financieel Jaar verslag 2007
Inhoudsopgave
A
Bestuursverslag
5
Voorwoord
7
A.1
Algemene gang van zaken gedurende het verslagjaar
A.2
Resultaatontwikkeling van de Vereniging
25
8
A.3
Kerninformatie van de VNG
29
A.4
Samenstelling bestuur VNG (per 31 december 2007)
30
B
Jaarrekening 2007
31
B.1
Toelichting algemeen
33
B.2
Enkelvoudige jaarrekening 2007
37
B.2.1 Enkelvoudige balans per 31 december 2007
38
B.2.2 Toelichting op de enkelvoudige balans
40
B.2.3 Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2007
45
B.2.4 Toelichting op de enkelvoudige staat van baten en lasten
47
B.2.5 Verbonden partijen
51
Geconsolideerde jaarrekening 2007
53
B.3
B.3.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2007
54
B.3.2 Toelichting op de geconsolideerde balans
56
B.3.3 Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2007
61
B.3.4 Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten
62
B.3.5 Geconsolideerd kasstroomoverzicht
65
B.3.6 Overzicht mutatie eigen vermogen
66
C
Overige gegevens
67
C.1
Overige zaken betreffende de jaarrekening
69
C.2
Accountantsverklaring
70
financieel Jaar verslag 2007
3
4
financieel Jaar verslag 2007
A Bestuursverslag
financieel Jaar verslag 2007
5
6
financieel Jaar verslag 2007
Voorwoord
Voor u ligt het jaarverslag 2007 van de VNG. Het jaarverslag is opgesteld conform de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Het jaarverslag bestaat uit drie delen: het bestuursverslag van de Vereniging, de enkelvoudige gegevens en de geconsolideerde gegevens van de Vereniging en de overige gegevens waaronder de accountantsverklaring. • Het bestuursverslag van de Vereniging • De enkelvoudige gegevens van de Vereniging omvattende • een enkelvoudige balans, inclusief toelichting • een enkelvoudige staat van baten en lasten, inclusief toelichting De totale financiële gegevens van de VNG omvattende • een geconsolideerde balans, inclusief toelichting • een geconsolideerde staat van baten en lasten, inclusief toelichting • De overige gegevens betreffende de jaarrekening
In de jaarrekening van de Vereniging zijn de gegevens van de Vereniging, van haar dochter VNG Diensten BV en van de door VNG Diensten BV gehouden dochters opgenomen. BNG VNG beheer BV (voorheen Gemnet holding BV) is in de jaarrekening van VNG Diensten BV niet meegeconsolideerd. Zij is als deelneming verwerkt omdat VNG Diensten BV geen doorslaggevende zeggenschap heeft in BNG VNG beheer BV. De staat van baten en lasten 2007 wordt vergeleken met de staat van baten en lasten 2006 en de begroting 2007. De begroting van de Vereniging waartegen de realisatie wordt afgezet is de goedgekeurde begroting 2007 welke in december 2006 door het bestuur is vastgesteld. In de enkelvoudige jaarrekening van de Vereniging is het niet geconsolideerde resultaat opgenomen. Het resultaat uit dochterondernemingen zijn in de enkelvoudige jaarrekening na het bedrijfsresultaat verantwoord onder het kopje aandeel in resultaat van deelnemingen. mr. R.J.J.M. Pans, voorzitter directieraad
financieel Jaar verslag 2007
7
A.1 Algemene gang van zaken gedurende het verslagjaar
Algemeen Doelstelling en strategie Samen met alle gemeenten stáát de VNG voor kracht en kwaliteit van het lokaal bestuur. De Vereniging zet de trend in het binnenlandse bestuur en bereikt zichtbaar resultaat voor raad, college en ambtenaren. De VNG staat voor de taak zich voortdurend verder te ontwikkelen waarbij wordt ingespeeld op de maatschappelijke ontwikkelingen, de politiekbestuurlijke ontwikkelingen en de ontwikkelingen in het lokaal bestuur. Hierbij hoort een flexibele, wendbare en slagvaardige organisatie. Een organisatie met korte lijnen waarin snel kan worden ingespeeld op actuele vraagstukken en de wensen van de leden. De maatschappelijke vraagstukken, wensen en behoeften van de leden bepalen nog nadrukkelijker de agenda en activiteiten van de VNG. De VNG streeft ernaar snel zichtbare resultaten voor de leden te leveren. Dit betekent dat de VNG zich naast het organiseren van de eigen deskundigheid ook richt op de ontwikkeling naar een netwerkorganisatie. Een organisatie die specifieke kennis bezit maar ook het proces en de lobby kan organiseren en in staat is slim en effectief gebruik te maken van kennis en ervaring in de achterban, netwerken en andere organisaties. Zo mogelijk worden met andere organisaties allianties aangegaan en/of samenwerkingsovereenkomsten gesloten. Actuele ontwikkelingen 2007 Per 1 januari 2007 is gestart met het werken in de nieuwe organisatiestructuur van het VNG-bureau met als doel het realiseren van een meer flexibele en wendbare organisatie die aansluit op de nieuwe bestuursstructuur en past bij de proactieve, alerte rol die de VNG ten behoeve van haar leden wil innemen. Ook stond het jaar 2007 in het teken van de verhuizing naar de tijdelijke locatie van het VNG-bureau aan de Koningin Marialaan in Den Haag in verband met een grote verbouwing van de Willemshof. De totale projectkosten van de herhuisvesting belopen naar verwachting € 19,2 miljoen. Hiervan is voor € 18,8 miljoen een bestemmingsreserve gevormd. De projectkosten bestaan uit verbouwkosten en overige kosten (kosten voor adviezen en kosten voor inrichting). Ook de kosten voor de tijdelijke huisvesting worden tot de projectkosten gerekend. De bekostiging van de huisvesting is mogelijk geworden door een degelijk financieel beleid, maar ook doordat een aantal VNGbedrijven verkocht zijn. Naast eerder bedrijven te hebben verkocht kwam aan het einde van 2007 de verkoop van SGBO aan BMC rond. Eind 2007 zijn bovendien de aandelen in BING verkocht. De juridische overdracht vond plaats begin 2008. Op 4 juni 2007 hebben het rijk en de VNG een bestuursakkoord gesloten. Onder het motto ‘Samen aan de slag’ hebben rijk en gemeenten gezamenlijk intenties uitgesproken en afspraken gemaakt. Voor de gemeenten is een zowel financieel als inhoudelijk goed resultaat bereikt. Tijdens de Bijzondere algemene ledenvergadering (BALV) op 10 september hebben de leden van de VNG het akkoord in grote meerderheid aanvaard (95% stemde voor het bestuursakkoord) en er is zowel onder de leden als in politiek Den Haag veel waardering voor de wijze waarop en het tempo waarin het bestuursakkoord tot stand is gekomen. In 8
financieel Jaar verslag 2007
dit traject heeft de VNG laten zien leidend te kunnen zijn in zowel het proces als de inhoud. Daartoe is in de organisatie goed samengewerkt, alle afdelingen hebben bijdragen en inzet gepleegd om dit goede resultaat voor gemeenten te bereiken. Er zal worden doorgegaan op de ingeslagen weg waarbij de VNG het initiatief zal moeten behouden door de goede thema’s te kiezen, met goede voorstellen te komen en slagvaardig op te treden. In 2007 werden maar liefst drie Algemene Ledenvergaderingen georganiseerd. Hiermee werd een record geboekt in de geschiedenis van de VNG. De opkomst was driemaal hoog, waarmee geïllustreerd wordt dat de VNG in relatief korte tijd weer volop een ledenorganisatie geworden is. De Algemene Ledenvergadering in juni 2007 stond vooral in het teken van presentatie van het rapport “De Eerste Overheid” van de Commissie Gemeentewet en Grondwet (de Commissie Van Aartsen). Dit bevat onder andere voorstellen voor wijzigingen in Grond- en gemeentewet en is na de ledenraadpleging op de BALV op 10 september 2007 vastgesteld. Het rapport krijgt verder vorm via onder meer de Interbestuurlijke taakgroep gemeenten, die in december 2007 van start is gaan. Op 12 november heeft in de Grote Kerk te Den Haag een BALV plaatsgevonden waar de nieuwe voorzitter van de VNG, mevrouw Jorritsma, gekozen is en waar met een symposium afscheid is genomen van de voorzitter Deetman en vice-voorzitter Brouwer-Korf.
VNG Agenda 2007 In 2007 heeft de VNG voor de derde achtereenvolgende keer een eigen agenda gehanteerd, de VNG Agenda, die de strategische thema’s beschrijft waarop de VNG zich dat jaar profileerde in de belangenbehartiging en voor de leden zichtbare resultaten wilde bereiken. De thema’s van de VNG Agenda 2007 zijn projectmatig opgezet en worden aangestuurd door de directieraad van de VNG. Aan het bestuur is gerapporteerd over de voortgang. Op de strategische thema’s van de VNG Agenda 2007 zijn de volgende resultaten geboekt: Sterk lokaal bestuur De VNG heeft in 2007 door middel van drie deelprojecten vorm gegeven aan de versterking van het lokaal bestuur: 1. Actieprogramma Lokaal Bestuur 2. Diversiteit inrichting Lokaal Bestuur 3. Diversiteit invulling Taken Gemeenten Ten aanzien van deelproject 1 is in 2007 via de projectactiviteiten vooral ingezet op de thema’s: bestuurscultuur, professionalisering en positionering gemeenten. Er is een pool gevormd van consulenten die flexibel worden ingezet in gemeenten door het projectteam van het Actieprogramma ten behoeve van vraaggerichte advisering en ondersteuning van gemeenten en via de inzet van het instrument quick scan lokaal bestuur. Er zijn diverse bijeenkomsten georganiseerd, deels in samenwerking met de provinciale VNG-afdelingen, en landelijke congressen in samenwerking met Raadslid.nu en de wethoudersvereniging. Tijdens het VNG-congres zijn drie workshops georganiseerd. Verder is er een programmaaanbod van workshops over kennis en vaardigheden voor gemeenteraden dat voortbouwt op het inwerkprogramma nieuwe raden uit het raadsledenproject 2006. De website van het Actieprogramma is in 2007 gestart. Tot slot is een inventarisatie gemaakt van uitwisselingsrelaties tussen gemeenten ten behoeve van de ontwikkeling van het instrument: “Gemeente zoekt gemeente”. Het Actieprogramma stimuleert gemeenten om uitwisseling aan te gaan en koppelt gemeenten als ze zich aanmelden hiervoor. Het vinden en uitventen van al bestaande goede voorbeelden is daarbij van belang. financieel Jaar verslag 2007
9
In het kader van deelproject 2 is samengewerkt met de Commissie Gemeentewet en Grondwet (de Commissie Van Aartsen) en is het rapport “De Eerste Overheid” tot stand gekomen. Dit bevat o.a. voorstellen voor wijzigingen in Grond- en gemeentewet en is na de ledenraadpleging op de BALV op 10 september 2007 vastgesteld. Het rapport krijgt verder vorm via de Interbestuurlijke taakgroep gemeenten, die in december 2007 van start is gegaan en in het strategisch thema Sterk Lokaal Bestuur 2008 via deelproject De Eerste Overheid. Voor het derde deelproject zijn twee publicaties uitgebracht en naar alle gemeenten verstuurd: Samenwerking tussen gemeenten op basis van de Wgr en Regie werkt! Beide publicaties bevatten veel praktijkvoorbeelden die ook op VNG-NET zijn geplaatst. Vermindering regelgeving en toezicht De VNG is al enige tijd actief bezig met de vereenvoudiging en vermindering van regelgeving. De roep om vermindering en vereenvoudiging van regelgeving en vergunningstelsels wordt maatschappijbreed gehoord. Gemeenten ervaren ook zelf regeldruk en bepleiten een vermindering van bestuurlijk toezicht. Als gevolg van de nieuwe Europese Dienstenrichtlijn dient alle gemeentelijke regelgeving te worden aangepast. Dat geldt ook voor VNG-modelverordeningen. Een toets van de nieuwe modelverordeningen aan de Dienstenrichtlijn is dan ook onderdeel van dit project. In 2007 is een eerste slag gemaakt met het doorlichten van de modelverordeningen op vergunningstelsels. Zo zijn de uitgangspunten voor deregulering modelverordeningen opgesteld en zijn er bijeenkomsten met stakeholders en gemeenten gehouden over de modelverordeningen. Inmiddels zijn er twee tranches vereenvoudigde modelverordeningen gepubliceerd en is er een Interbestuurlijke Taskforce ingesteld onder leiding van dhr. Wallage, welke is verlengd voor 2008. Ten behoeve van de directieraad van de VNG is de Bestuurlijke adviescommissie Regelgeving ingesteld. Ter ondersteuning van gemeenten is een juridische helpdesk van start gegaan en is de Toolkit ‘Minder Regels Meer Service’ operationeel en geoptimaliseerd. Ook is er een roadshow voor ambtenaren en bestuurders geweest. Tot slot is de Raadgever ‘minder regels, meer service’ opgesteld. Dienstverlening en informatievoorziening De VNG heeft met het thema ‘Gemeentelijke Dienstverlening’ tot doel de gemeenten beter te positioneren en de dienstverlening in de gemeenten te verbeteren. In essentie gaat het bij de verbetering van dienstverlening en het toepassen van digitalisering om het invoeren van Klantcontactcentra en het moderniseren van de bedrijfsvoering. Op onderdelen zijn de volgende resultaten geboekt: • In januari 2007 heeft het congres ‘gemeentelijke dienstverlening’ plaatsgevonden. Uit de evaluatie van het congres bleek dat veel gemeenten behoefte hebben aan meer “op maat gesneden” concrete adviezen waar het gaat om de verbetering van de dienstverlening. Om aan die wens tegemoet te kunnen komen zijn vanaf mei 2007 de zogenaamde Roadshow dagen georganiseerd, waarbij op een aantal plaatsen in het land regionale bijeenkomsten worden georganiseerd met een groep gemeenten. In totaal zijn bijna 300 gemeenten op deze dagen aanwezig geweest. • Het belang van benchmarking werd onderstreept door de goedkeuring van de ALV voor een aparte ledenbijdrage. De vormgeving van het “huis van benchmarks” is in 2007 afge-
10
financieel Jaar verslag 2007
rond, de invulling is ter hand genomen. Belangrijke mijlpaal in de vervolmaking van het Huis van de benchmarks is de fusie van www.watdoetjegemeente.nl en de Staat van de Gemeente. De twee onderzoeksinstrumenten zijn met ingang van 1 januari 2008 samengevoegd tot een vragenlijst, database en portal: www.Waarstaatjegemeente.nl. Hiermee is een belangrijke stap gezet voor een coherent instrumentarium voor prestatievergelijking en kwaliteitsverbetering. Met betrekking tot het meetbaar maken van de kwaliteit van de publieke dienstverlening groeit het aantal deelnemers aan de Benchmark Publiekszaken naar 92, samen goed voor zo’n 10 miljoen inwoners. • Het project “de gemeente heeft Antwoord” slaat aan. Er zijn 10 pilotgemeenten geselecteerd, bezig met de implementatie van Antwoord. Tijdens de roadshows gemeentelijke dienstverlening bleek dat naar schatting zeker 100 gemeenten op de één of andere manier bezig zijn met het opzetten van een Klant Contact Centrum (KCC). Eerste stappen zijn het overschakelen op één telefoonnummer, het integreren van de informatie van websites en telefoon en het integreren van balies (niveau 1 in het concept antwoord).
Naast de pilotgemeenten hebben in 2007 nog 5 gemeenten het 14+netnummer toegekend gekregen, een flink aantal gemeenten heeft daarnaast bij de VNG haar belangstelling kenbaar gemaakt. Eind 2007 werd duidelijk dat CCO de financiële problemen rondom de centrale aankiesbaarheid heeft opgelost, waardoor gemeenten het 1400 nummer niet zelf hoeven aan te besteden, een belangrijke kostenbesparing.
• Momenteel hebben ongeveer 80 gemeenten een kwaliteitshandvest. Veel gemeenten werken met servicenormen bij de publieke dienstverlening, zonder dat men dit (nog) in een algemeen Handvest heeft verwerkt. • Ten behoeve van gemeenten is in het kader van de roadshows een handreiking “Afdoening brieven” geproduceerd, en is het Actieplan Burgerbrieven voor Gemeenten opgesteld. Het actieplan bevat onder andere informatie en aanbevelingen uit het onderzoek van de Nationale Ombudsman naar burgercorrespondentie door gemeenten en aanbevelingen uit de Menukaart bezwaarschriften van de interdepartementale werkgroep bezwaarschriften. Financiële ruimte voor gemeenten De financiering van gemeenten moet beter aansluiten bij de verschillen tussen gemeenten. Bij een uitgebreider takenpakket en grotere beleidsvrijheid hoort voldoende financiële armslag. Om uitvoering te geven aan de afspraken in het bestuursakkoord, is de limitering van de OZB afgeschaft. De discussie over de uitbreiding van het gemeentelijke belastinggebied wordt voortgezet. Met het kabinet is afgesproken dat de normeringssystematiek voor de voeding van het gemeentefonds in deze kabinetsperiode wordt gehanteerd. De wetswijziging die de single audit/single information (Si/Sa) in de Financiële verhoudingswet regelt is pas begin januari 2008 door de ministerraad aanvaard en moet nog in de Tweede Kamer worden besproken. De problemen inzake de verantwoording van gemeenten aan het ministerie van SZW in verband met baten-lastenstelsel versus kasstelsel zijn opgelost. Vanaf rekeningjaar 2008 kunnen gemeenten op basis van informatie uit de gemeentelijke administratie aan het ministerie verantwoorden. Begin juli 2007 is de handreiking Kostentoerekening leges en tarieven gepubliceerd. Dit is geen definitieve versie. De VNG heeft een aantal opmerkingen ingediend, die naar verwachting worden meegenomen bij de eerstkomende actualisering van de handreiking. De VNG werkte aan een grotere betrokkenheid van haar leden. Zo werden samen met de Vereniging van Limburgse Gemeenten twee workshops in de gemeente Maasgouw georgafinancieel Jaar verslag 2007
11
niseerd over de gemeentelijke belastingen en gemeentefinanciën. De opkomst was goed, met name raadsleden waren goed vertegenwoordigd. Veiligheid Het thema Veiligheid heeft in 2007 prominent op de agenda gestaan. Het thema Veiligheid valt uiteen in 3 deelprojecten: • Programmabureau veiligheidsregio’s • Openbare ordebevoegdheden • Radicalisering en maatschappelijke onrust Om de ontwikkeling van veiligheidsregio’s een impuls te geven en de bestuurlijke aansturing van deze ontwikkeling te versterken is in 2007 het programma veiligheidsregio’s gestart. In dit verband is per 1 januari 2007 het Veiligheidsberaad van start gegaan als het landelijke overleg van de 25 veiligheidsregio’s. Het Veiligheidsberaad heeft als een van de eerste activiteiten een strategische agenda en een gerelateerd werkplan voor het – toen nog – programmabureau Veiligheidsregio’s (nu: bureau Veiligheidsberaad) vastgesteld. De bestuurlijke en ambtelijke organisatie voor de Veiligheidsregio’s is vorm gegeven door instelling van de bestuurscommissie brandweer, de bestuurscommissie GHOR, de taskforce gemeentelijke processen en het positioneren van de raad MIV. Tevens is gestart met het zoeken naar een (multidisciplinaire) overlegstructuur welke een efficiënte basis biedt voor inhoudelijke afstemming en informatie-uitwisseling met de koepels en de veiligheidsregio’s. In opdracht van het Veiligheidsberaad is een inventarisatie uitgevoerd naar de stand van zaken in de veiligheidsregio’s. De focus van de inventarisatie heeft daarin gelegen op de bestuurlijke en ambtelijke vormgeving van de regio en de regionalisering van de brandweer. Om de rol en positie van het Veiligheidsberaad onder de aandacht te brengen bij betrokken partijen is de folder: “Goed voorbereid op risico’s” uitgebracht. Daarnaast is door het verspreiden van een nieuwsbrief actuele informatie onder betrokken partijen verspreid en is in november 2007 de website: www.veiligheidsberaad.nl geactiveerd. In het kader van deelproject 2 is, naar aanleiding van een aantal recente toevoegingen aan het pakket bevoegdheden van de burgemeester dat zonder samenhangende visie op de bestuurlijke maatregelen heeft plaatsgevonden, een onderzoek gestart. Wij hebben dit onderzoek (mede) begeleid, dit onderzoek is eind 2007 opgeleverd. Daarnaast hebben we in deze lijn de belangenbehartiging verzorgd ten aanzien van twee wetsvoorstellen die ook zagen op uitbreiding van het bevoegdhedenpakket van de burgemeester. Crisisbeheersingsplannen en terreurgevolgbestrijdingplannen zijn goede instrumenten om lokaal het hoofd te bieden aan de gevolgen van rampen en crises. Deze instrumenten zijn toegespitst op fysieke componenten, terwijl er in de ‘zachte aanpak’ wellicht ook nog taken voor een gemeente liggen in de aanpak van maatschappelijke onrust. Het is onmogelijk om een standaard aanpak te ontwikkelen, maar wel is het mogelijk gebleken een aantal praktische handvaten te geven voor een aanpak. De VNG is medeopdrachtgever geweest van het onderzoek naar de rol van lokale en nationale overheid bij maatschappelijke onrust, waarna een werkgroep is gevormd die uitvoering geeft aan de conclusies en aanbevelingen uit het rapport, waaronder een werksessie met gemeenten in december 2007. Gemeenten hebben een rol in de aanpak van radicalisering. In 2007 is er een behoefteonderzoek aanpak polarisatie en radicalisering uitgevoerd dat ondersteuningsbehoeften van gemeenten op dit terrein in kaart brengt. Deze uitkomsten hebben als basis gediend voor het ontwikkelen van een stappenplan (toolkit) voor gemeenten voor waarbij zij ondersteund worden bij het uitvoeren van een zelfdiagnose en het komen tot effectieve afspra-
12
financieel Jaar verslag 2007
ken met ketenpartners. Deze toolkit komt in maart 2008 beschikbaar. Stedelijke vernieuwing In 2007 is een discussie gestart over de toekomst van de stedelijke vernieuwing. De VNG is nauw betrokken bij het formuleren van het toekomstbeeld. De VNG heeft in 2007 een position paper ‘Toekomst stedelijke vernieuwing’ gepubliceerd en er is in VNG-magazine aandacht gegeven aan stedelijke vernieuwing. De VNG is (samen met de G4 en de G27) nauw betrokken geweest bij de claim die voormalig minister Winsemius heeft geformuleerd met betrekking tot de (financiering van de) toekomst van de stedelijke vernieuwing. Bij de “wijkenaanpak” heeft de VNG er met succes voor gepleit dat er ook aandacht geschonken gaat worden aan andere gemeenten waar knelpunten zijn. Zo komt er een knelpuntenpot voor gemeenten die niet behoren tot de gemeenten met een van de 40 wijken en zullen in 2008 alle gemeenten gebruik kunnen maken van een databestand met achtergrondgegevens op wijk- en buurtniveau (de “leefbaarometer”). Tevens heeft de VNG zich er in 2007 voor ingezet dat de gemeenten per 2008 inzicht krijgen in de investeringscapaciteit van de woningcorporaties, een belangrijke partner in de stedelijke vernieuwing. In het kader van de te publiceren handreiking “Wijkvoorzieningenprogramma” zijn er workshops georganiseerd voor bestuurders, gemeenteambtenaren en externe deskundigen. Het onderzoek naar sociale effecten van stedelijke vernieuwing dat in 2007 is gestart is inmiddels afgerond en gepubliceerd. In het kader van het thema “Child Friendly Cities” is er een netwerk van bestuurders en is een contactambtenarengroep actief. Wet maatschappelijke ondersteuning Op 1 januari 2007 is de Wmo inwerking getreden. Het doel van de wet is de zelfredzaamheid van burgers en hun maatschappelijke participatie te vergroten. De Wmo is dermate breed dat de inzet van de VNG gefocust wordt op invoering, inhoudelijke ontwikkeling en doorontwikkeling van de wet. De invoering van de WMO is redelijk goed verlopen. De cliënten zijn over het algemeen positief over de wijze waarop de gemeenten de overgang van AWBZ naar WMO hebben georganiseerd. Wel ontstond begin 2007 negatieve beeldvorming over de arbeidsmarktgevolgen. De VNG heeft een convenant rond werkgelegenheid mee ondertekend, meegewerkt aan de subsidieregeling arbeidsmarktgevolgen, en een actief beleid naar media en politiek gevoerd. Rond de zomer is het voor gemeenten negatieve tij gekeerd, maar begin 2008 begonnen de media de pijlen weer op gemeenten te richten. Met VWS en MEZZO (vereniging mantelzorg) heeft de VNG een convenant gesloten waarmee in 2008 €32 miljoen naar gemeenten gaat voor mantelzorg. De schatting is dat 9 op de 10 gemeenten inmiddels hun brede WMO-nota gereed hebben, de inspraak achter de rug hebben en al dan of niet reeds door de besluitvorming in de raad hebben. De VNG heeft een grote rol gehad in de opdrachtverstrekking aan het SCP voor de landelijke evaluatie, die nu een goede mix lijkt te gaan inhouden tussen opbrengst/nut en belasting van gemeenten. Na signalen van de benchmarkdeelnemers hebben we bij VWS een aanzienlijke verbetering van het format voor de prestatiegegevens-set weten te bereiken. Ten aanzien van initiatieven voor gegevensharmonisatie en kwaliteitsstandaarden van derden (branche) stellen we ons terughoudend op.
financieel Jaar verslag 2007
13
Er zijn goede relaties ontstaan met relevante maatschappelijke organisaties. Met de CG-raad wordt nauw samengewerkt rond de vernieuwing van de modelverordening en de toekomst van de Buitengewone Uitgaven regeling. Met de branche (Actiz) zijn ondanks de spanningen rond de werkgelegenheid de lijnen opengebleven en wordt nu zelfs gewerkt aan een gezamenlijke publicatie. Milieu Er zijn twee doelstellingen voor het lokale milieubeleid van de komende jaren, het verbeteren van de leefomgevingkwaliteit in een gemeente en het verbeteren van de dienstverlening van gemeenten aan hun inwoners. Deze doelstellingen vloeien voort uit de Agenda Lokaal Milieubeleid, die in juni 2006 door de leden van de VNG is vastgesteld. De VNG heeft actief en succesvol ingespeeld op de ontwikkelingen bij het energie- en klimaatbeleid. Met de leden heeft de VNG haar eigen agenda opgesteld (Verklaring van Texel). In november 2007 is het klimaatakkoord met het kabinet gesloten. De VNG is actief betrokken geweest bij de totstandkoming van het programma Schoon en Zuinig van het Kabinet en het programma Meer en Minder. Ook is de VNG nauw betrokken bij de uitvoering van de rijksprogramma’s. In 2007 is de brochure ‘Gemeenten zetten klimaat op de kaart’ opgesteld. Deze omvat dertig goede voorbeelden van gemeentelijke maatregelen voor energiebesparing o.a. bij woningbouw. Daarnaast komen ook voorbeelden van gemeentelijke maatregelen om in te spelen op een veranderend klimaat aan bod. De brochure is op 20 juni 2007 tijdens het VNG congres Gemeentelijk Klimaatbeleid door de heer Deetman overhandigd aan minister Cramer. Dit product is integraal onderdeel van het VNG deelproject Klimaat. Daarnaast is tijdens het jaarlijkse VNG congres een deelcongres georganiseerd op dit onderdeel. Per 1 januari 2008 is de Wet gemeentelijke watertaken van kracht geworden. De zorgplicht van gemeenten voor inzameling van afvalwater wordt verbreed met inzameling van overtollig regen- en grondwater. Om gemeenten goed te informeren over hun nieuwe taken is de brochure ‘van rioleringszaak naar watertaak’ opgesteld. Deze brochure biedt gemeenten een stappenplan voor het invullen van de nieuwe zorgtaken. Daarnaast zijn in deze brochure suggesties en tips opgenomen voor een goede communicatie over de gemeentelijk watertaken richting burgers en bedrijfsleven. In het kader van de eindrapportage en evaluatie van het MILO project is een overzicht van kansen en valkuilen bij gebiedsgericht werken gemaakt. Over vervolgstappen en een checklist wordt nu nader gesproken met het ministerie van VROM in het kader van het project RuimtexMilieu. De erfenis van MILO zal ook in dit project worden ondergebracht. Op basis van extern advies en eerste consultatie bij onze achterban wordt een benchmark handhaving opgesteld. De gemeente Amsterdam neemt hiervoor het initiatief, in samenwerking met het platform milieuhandhaving grote gemeenten en de VNG. Van een benchmark Luchtkwaliteit wordt voorlopig afgezien omdat er momenteel onvoldoende gegevens voorhanden zijn, de bestuurlijke afspraken over het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit nog niet zijn afgerond en de wet pas op 15 november 2007 in werking is getreden.
14
financieel Jaar verslag 2007
Bedrijfsvoering Organisatiestructuur en Personeelsbeleid Het jaar 2007 heeft in het teken gestaan van de effectuering van de herstructurering van de organisatie en de gevolgen hiervan in de aansturing van de organisatie in de brede zin van het woord. In 2008 staat de verankering van de nieuwe VNG-structuur en de daarbij behorende visie over flexibiliteit van de organisatie en medewerkers centraal. De uitgangspunten voor de organisatiestructuur zijn: 1. Slagvaardige organisatie 2. Ledengerichte organisatie 3. Professionele organisatie 4. Resultaatgerichte organisatie 5. Een organisatie die aansluit op de VNG Governance (de bestuurlijke organisatie van de VNG) De bestuurs- en de governancestructuur van het VNG bureau bestaat uit de Algemene Ledenvergadering, het bestuur, provinciale afdelingen, VNG commissies en de directieraad van het VNG Bureau. De aanwezige bezetting per 31 december 2007 bedraagt 252,9 FTE. Onder het bureau wordt verstaan: 1. Directieraad 2. Beleidsafdelingen en Expertisecentra 3. Bestuursbureau 4. EU&I 5. Directie Staf 6. Facilitair Bedrijf 7. Holding Diensten BV Organogram VNG
Provinciale Afdelingen
Algemene ledenvergadering
Bestuur
VNG Commissies
Beleidsafdeling Bestuur, Veiligheid en Informatiebeleid
Beleidsafdeling Onderwijs, Zorg en Welzijn
Beleidsafdeling Ruimte en Wonen
Holding Diensten BV
Directieraad
Directie
Bestuursbureau
Fac. bedrijf
EU & I
Beleidsafdeling Werk en Inkomen
Beleidsafdeling Milieu en Mobiliteit
Expertise Centrum Gemeentelijkefinancien
Expertise Centrum CvA
Beleidsafdeling Bestuur, Veiligheid en Informatiebeleid
De Directieraad is belast met de aansturing van het Bureau. In het verlengde van het algemene ondersteuningsaanbod van de VNG aan haar leden, bieden de VNG Bedrijven producten en diensten op maat, als betaalde dienstverlening. Om de bedrijven slagvaardiger te maken en om de Vereniging te vrijwaren van risico’s verbonden aan de commerciële activiteiten, zijn de VNG Bedrijven per 1 januari 2001 verzelfstandigd. De verzelfstandiging
financieel Jaar verslag 2007
15
is gerealiseerd via de zogenoemde holding/dochter - constructie. De holding VNG Diensten BV is de houdster van de aandelen van de dochters, de VNG Bedrijven. Besturingsfilosofie Door het verdwijnen van de laag van sectordirecteuren en door de bevoegdheden meer centraal te beleggen, moesten de werkwijze en besluitvormingsprocessen grotendeels aangepast worden. Dit betekende in praktijk dat de directieraad, ondersteund door de staf, besluitvormend is over voorstellen van direct leidinggevenden. Het middenmanagement heeft minder integrale bevoegdheden gekregen. De procedures zijn grotendeels aangepast aan deze nieuwe besturingsfilosofie. De staf heeft hierbij meer dan in het verleden een adviserende rol. De organisatie heeft in 2007 wel moeten wennen aan deze andere manier van aansturen. 2007 heeft ook in het teken gestaan van het benoemen van de ontwikkelvraag van leidinggevenden als groep en als individu. Dit heeft geresulteerd in een voorstel voor een management developmentprogramma voor leidinggevenden. Op basis van deze behoefte is een aantal bureaus gevraagd een offerte te doen en een presentatie te geven. In 2008 zal het MD-programma starten. Gezondheid De VNG streeft naar een zo gezond mogelijk werkklimaat waarbij aandacht en zorg is voor de gezondheid van medewerkers. Aan de gezondheid van medewerkers heeft de VNG in 2007 veel aandacht besteed. In 2007 is gezondheid van medewerkers gedurende het jaar op een andere wijze dan voorheen onder de aandacht gebracht. Er is een gezondheidbevorderingstraject gestart waarbij de medewerker verscheidene middelen is aangereikt om bewust met de eigen gezondheid om te gaan. Er zijn verscheidene workshops op het vlak van gezonde voeding, beweging, balans en ontspanning georganiseerd. Medewerkers hebben in grote getale meegedaan aan deze workshops en hebben verzocht om de inzet van gezondheidsbevordering op een gelijke wijze door te zetten in 2008. Het ziekteverzuim is in 2007 min of meer gelijk aan 2006, namelijk 5,94% (exclusief zwangerschap). Welzijn In 2007 is wederom een medewerkerstevredenheidonderzoek uitgevoerd. De VNG was gemiddeld meer tevreden dan het jaar ervoor, medewerkers hebben op algemene tevredenheid een 7,1 gescoord in plaats van een 6,9. Ook de respons was hoger 75% (in 2006: 69%). Aandachtspunten zijn: zicht op een loopbaan binnen de VNG, zichtbaarheid van het management en de nieuwe huisvesting. In 2008 zullen deze aandachtspunten verder vormgegeven worden. In 2007 is het instrument “360 graden feedback” geëvalueerd. Hierin is ook het systeem van functioneringsgesprekken meegenomen. Naar aanleiding van deze evaluatie is besloten om geen 360 graden feedback meer in te zetten voor medewerkers. Het beoogde doel aanspreken op gedrag, werd niet gerealiseerd. Medewerkers waren gedemotiveerd en vulden vaak de vragenlijst niet in. Ook het functioneringsgesprek systeem zal gewijzigd worden. De 360 graden feedback zal in een andere vorm wel van toepassing worden voor het management. Dit instrument zal meegenomen worden in het MD traject.
16
financieel Jaar verslag 2007
Arbeidsvoorwaarden In 2007 is de CAO van het Rijk gewijzigd. Deze arbeidsvoorwaarden zijn één op één overgenomen en vertaald naar de VNG. De wijzigingen hebben vooral te maken met salarisverhoging voor de aankomende jaren een groei van de eindejaarsuitkering naar een dertiende maand. Alleen over de reiskosten is de CAO nog niet gesloten. Deze zal waarschijnlijk in 2008 afgerond worden. Uitstroom Begin 2007 waren 310 medewerkers bij de VNG in dienst. Eind 2007 waren er 297 medewerkers in dienst. Er hebben in totaal 57 medewerkers in 2007 besloten elders te gaan werken. Dit betekent dat de VNG in 2007 een uitstroom percentage heeft van 18,8 %. Een deel van de uitstroom valt te verklaren uit het feit dat medewerkers van de stichting Habitat uitgestroomd zijn. Ook is er nog een laatste staartje van verplichte uitstroom als gevolg van de herstructurering te onderkennen. Correctie van het cijfer met deze genoemde oorzaken betekent echter nog steeds een uitstroompercentage van 16,5%. Uit de exit interviews blijkt onder andere beperkte loopbaan- en ontwikkelmogelijkheden de voornaamste redenen zijn om de VNG te verlaten.
Communicatiebeleid In 2007 is op het terrein van communicatie een aantal veranderingen doorgevoerd met name gericht op de communicatie met de leden. Digitale communicatie met onze leden stond in 2007 hoog op de prioriteitenlijst van de VNG. Er is o.a. stevig ingezet op de professionalisering van de website. Door een gebruikersonderzoek te houden is duidelijk geworden dat de indeling in informatietypen succesvol is, maar dat het vinden van informatie nog verbetering behoeft. Deze verbeteringen zijn in gang gezet en zullen in maart 2008 zichtbaar worden op de site. Tevens is de doelstelling bereikt om 15.000 abonnees op het VNG Weekoverzicht te halen. Dit aantal is inmiddels overschreden. Ook de verzending van de ledenbrieven is sinds halverwege het jaar volledig digitaal. De overgang is zonder noemenswaardige problemen verlopen en zelfs de bijzondere ledenbrief met Prinsjesdag is digitaal verstuurd. Er is verder een aantal belangrijke mijlpalen te vermelden. De geslaagde lobby van de VNG rondom de positionering van het lokaal bestuur die is gevoerd rondom Tweede Kamerverkiezingen en met name de kabinetsformatie was in de pers goed terug te vinden. De ondertekening van het bestuursakkoord gaf het VNG Jaarcongres extra glans. Ook zijn door individuele contacten met journalisten leuke initiatieven van de grond gekomen. Zo heeft de voorzitter en de voorzitter van de DR een actualiteitencollege gegeven voor de NRC, waarbij beide keren een opinieartikel in de NRC geplaatst zou worden. Ook zijn er samen met de NVJ drie studiedagen voor journalisten georganiseerd. Een groot succes en het initiatief wordt in 2008 doorgezet. Ook op het terrein van de interne communicatie is in 2007 een aantal belangrijke initiatieven ondernomen. Zo is het intranet deels vernieuwd en heeft de herhuisvesting speciale aandacht gekregen. Gedurende het afgelopen jaar werd duidelijk dat er eerst een grote investering in de software gedaan moest worden voordat ook het intranet in de huisstijl kon worden aangepast. Deze investering en omzettingsactie zijn voor 2008 voorzien. De afdeling Communicatie heeft, samen met de projectgroep herhuisvesting een aanzienlijke bijdrage geleverd aan de communicatie rondom de herhuisvesting en de verhuizing met als doel de medewerkers te informeren en te betrekken.
financieel Jaar verslag 2007
17
Financieel beleid Het financieel beleid is in hoofdzaak gericht op een stabiele begroting en het ten alle tijden kunnen voldoen aan (betalings-) verplichtingen. De belangrijkste elementen van het financieel beleid zijn: balans in de samenstelling van baten en lasten, rendement op de vermogen en de liquiditeitenpositie. Evenwicht in de samenstelling van baten en lasten 2007 Onder evenwicht in de samenstelling van baten en lasten wordt verstaan dat de vaste kosten (totaal van de kosten exclusief gesubsidieerde projecten en gelieerde instellingen) van de Vereniging zoveel mogelijk gedekt worden uit de contributie-inkomsten. Dit is van belang omdat andere inkomstenbronnen sterk kunnen fluctueren. Samenstelling van de baten van de Vereniging 2007 Resultaat deelnemingen 8%
Fin. baten en lasten 3% Overige opbrengsten 7%
Interne omzet 5%
Contributie omzet 51%
Bijdragen projecten 26%
De afgelopen jaren is het aandeel van de contributie in de baten van de Vereniging gestegen van 44% in 2006 naar 51% in 2007. Enerzijds wordt dit veroorzaakt door een stijging van de contributie in absolute termen. Anderzijds wordt dit veroorzaakt door de post resultaat deelnemingen, deze laat een sterke daling zien ten opzichte van afgelopen jaar. In 2006 is Gemnet verkocht en in 2007 BING en SGBO. Gemnet heeft aanzienlijk meer opgebracht dan de andere 2 bedrijven. De opbouw en samenstelling van de lasten geeft het volgende beeld: Samenstelling van de lasten van de Vereniging 2007
Kosten projecten 21%
Salariskosten 47%
Overige bedrijfskosten 24% Afschrijvingen 3%
18
financieel Jaar verslag 2007
Overige personeelskosten 5%
Het aandeel van de salarislasten is sinds 2006 met 4% gestegen en beslaat 47% van de totale lasten. Vorig jaar waren de overige personeelskosten veel hoger door een extra dotatie aan de egalisatievoorziening. Daarnaast zijn de overige bedrijfskosten relatief met 3% toegenomen ten opzichte van 2006 door de kosten voor de herhuisvesting. Sturen op rendement effectenportefeuille De opbrengst van de effectenportefeuille draagt nu volledig bij aan de dekking van alle uitgaven en niet, zoals voorheen, voor 50% aan een aantal specifiek geoormerkte posten. Het gerealiseerde rendement is in 2007 uitgekomen op 0,81%. De bijdrage aan het resultaat is € 0,924 miljoen. Dit is aanmerkelijk lager dan begroot. De lagere realisatie op de effectenportefeuille wordt veroorzaakt door de negatieve ontwikkelingen op de financiële markten. Binnen de effectenportefeuille is per soort belegging (aandelen en obligaties) een herwaarderingsreserve aangelegd. De herwaarderingsreserve voor obligaties is uitgeput. Totdat het verlies hier is ingelopen, maken de ongerealiseerde koersresultaten deel uit van het resultaat. Het rendement op obligaties komt hierdoor in het resultaat tot uiting tegen de werkelijke waarde. De herwaarderingsreserve op aandelen is niet uitgeput. De ongerealiseerde resultaatseffecten hebben hierdoor geen invloed op het resultaat van de Vereniging maar lopen via de balans. De herwaarderingsreserves zijn gevormd om fluctuaties in het resultaat, als gevolg van ongerealiseerde resultaten, te voorkomen. Bij realisatie (als de effecten worden verkocht) of bij uitputting van de herwaarderingsreserve wordt de koerswinst verantwoord. Het ongerealiseerde resultaat op aandelen was negatief. Door de werking van de herwaarderingsreserve komt het negatieve ongerealiseerde resultaat niet tot uitdrukking in het resultaat van de Vereniging. Het totaal in de jaarrekening verantwoord gerealiseerd resultaat op aandelen was positief (€ 0,504 miljoen). Het totaal positieve resultaat op effecten wordt veroorzaakt door gerealiseerde koerswinsten (verkoop posities met winst) en dividenduitkeringen. Omdat de herwaarderingsreserve voor obligaties is uitgeput worden voor bepaling van het resultaat op obligaties alle resultaten meegenomen. De bijdrage van de obligaties aan het resultaat van de Vereniging bedraagt € 0,420 miljoen. De waarde van de portefeuille was ultimo 2007 € 52,394 miljoen. Dit is exclusief de liquide saldi op de effectenrekeningen ad € 0,834 miljoen. De vermogens beheerder van de Vereniging belegt volgens een benchmark. Dit is de Citigroup Emu Government Bond Index gecombineerd met de MSCI World total return index. Ten opzichte van de benchmark presteerde de portefeuille nagenoeg gelijk. Sturen op liquiditeitenpositie op de middellange termijn De Vereniging is met de door haar gehouden 100% deelnemingen voor wat betreft haar betalingsverkeer verenigd in het rente en saldocompensabel stelsel. Dit betekent dat de bank slechts één saldo beziet voor de renteberekening, te weten het saldo van de gezamenlijke rekeningen. Pas als dit saldo een roodstand te zien geeft, wordt de hogere roodrente berekend. Doordat het aantal deelnemingen in het stelsel als gevolg van verkoop is teruggelopen, is de bijdrage van deze deelnemingen aan het stelsel sterk afgenomen. De plusstanden van de deelnemende bedrijven compenseren de roodstand van de Vereniging aan de eind van het jaar.
financieel Jaar verslag 2007
19
De Vereniging wil op het gebied van liquiditeitenbeheer “in control” zijn. Het uitgangspunt is dat het liquiditeitssaldo van het rente en saldocompensabel stelsel niet onder nul mag dalen. Dit wordt bereikt door: • beheersen van de jaarlijks toegestane investeringen • optimaliseren van het uitkeren van dividend van bedrijven • periodiek verkopen van een deel van de effectenportefeuille indien nodig voor een aanvaardbare liquiditeitenpositie • maximaal gebruiken van de voordelen van het Rente en Saldo Compensabel stelsel (RCS). In de jaarrekening worden onder liquide middelen de aanwezige liquide middelen verantwoord. De roodstanden worden verantwoord onder schulden aan krediet instellingen onder kortlopende schulden. Het complex van deze twee wordt aangeduid als de liquiditeitenpositie. Omdat de Vereniging stuurt op de liquiditeitenpositie wordt deze hierna behandeld. Ultimo 2007 bedraagt de liquiditeitenpositie van de Vereniging € 6,597 miljoen negatief. Ten opzichte van ultimo 2006, toen het saldo € 6,486 miljoen negatief was, is dit een lichte achteruitgang van 1,72%. De afgelopen tijd zijn er opbrengsten binnen gekomen als gevolg van de verkoop van deelnemingen. Deze opbrengsten zijn niet geheel herbelegd in de effectenportefeuille. Deze opbrengsten zijn ontvangen door VNG Diensten BV. Het liquide houden van de verkoopopbrengsten is geschied vanwege de onzekerheid op de financiële markten en de behoefte aan cash voor de huisvestingsoperatie. Het saldo van VNG Diensten BV kan (en zal) nagenoeg geheel als dividend uitgekeerd worden aan de Vereniging. Wordt de latente dividenduitkering ad € 5,645 miljoen in het saldo van de Vereniging betrokken, dan is het saldo € 0,952 miljoen negatief. Dit betekent dan een verbetering van 84,95%.
Informatiemanagement Kengetallen Vraagbaakfunctie In 2007 zijn zoals verwacht ruim 40.254 vragen gesteld. Dit is een lichte stijging tov van 2006. Het informatiecentrum neemt ca. 60% van de beantwoording voor haar rekening. De VNG heeft op 96% van de vragen tijdig gereageerd. In 2006 was dit 92%. Relatiebeheer VNG Dagelijkse inspanning en onderhouden van contacten met gemeenten heeft de VNG een actueel bestand met leden- en relatiegegevens geleverd. Het is bovendien gelukt om een actueel bestand aan te leggen van vrijwel alle e-mailadressen van belangrijke functionarissen bij gemeenten en andere overheden. Dit bestand vergt echter veel meer onderhoud dan postadresgegevens. Daarnaast neemt de vraag naar aanvullende leden- en relatieinformatie toe. In 2007 is ca. € 85.000 ontvangen voor de verkoop van (geautomatiseerde) adresgegevens. Dit is ca € 7.000 meer dan verwacht Informatieaanbod VNG Het informatieaanbod is geheel toegespitst op de VNG- medewerkers en management. In 2007 is gewerkt aan het komen tot een compacte, actuele en waar mogelijk digitale collectie van informatie. In 2007 is een proef met een digitale portal gestart. Vooral abonnementen van de expertisecentra zijn terug te vinden in deze juridische portal. Doel is om in 2008/2009 zoveel mogelijk over te stappen op digitale informatiebronnen.
20
financieel Jaar verslag 2007
De database ‘ Praktijkvoorbeelden: van en voor gemeenten’ is in 2007 gerealiseerd en op VNG.nl gepubliceerd. Het heeft veel inspanning gekost om aansprekende en relevante voorbeelden te vergaren. Deze praktijkvoorbeelden zijn voor leden gratis te raadplegen. De praktijkvoorbeelden worden positief ontvangen. Gemeenten bieden via de site spontaan nieuwe voorbeelden aan. ICT Beleid en Advies Tweede helft 2007 heeft Staf/Applicatiemanagement, in samenwerking met en input van de stafafdelingen FB-automatisering, Communicatie, FC en Informatie, een ICT-beleidsplan opgesteld. Hierin wordt de te volgen strategie ten aanzien van inzet van ICT bij de VNG verwoord. Het plan biedt een overzicht van de ICT-huishouding en de belangrijkste ICT-ontwikkelingen en -projecten voor de komende jaren. In het plan wordt met name aangeven hoe de kantoorautomatisering in 2009, in het vernieuwde de pand, er uit zal komen te zien. De voortgang van dit beleidsplan zal jaarlijks worden geëvalueerd. Applicatiemanagement In 2007 is het beheer van de bedrijfsapplicaties meer centraal georganiseerd. Bij de Staf wordt het contract- en budgetbeheer uitgevoerd. Daarnaast wordt centraal de coördinatie van onderhoud, upgrades en updates en de (project)aanpak van gewenste ontwikkelingen en innovatie opgepakt. Het contact met de decentrale beheerders en werkproceseigenaren is in een opdrachtgever/opdrachtnemer-relatie ondergebracht. Verder is de samenwerking met FB/Automatisering geïntensiveerd, o.a. door afstemming in het regulier operationeel en tactisch overleg. Het functioneel beheer van de bedrijfsapplicaties vindt zoveel mogelijk decentraal plaats door een medewerker op de afdeling: daar waar kennis is van werkproces en inhoud. De benodigde mate van ondersteuning door het cluster Staf/Applicatiemanagement bij functionele ontwikkeling en inrichting verschilt per pakket en is met name afhankelijk van (gebruikers)kennis en ervaring aanwezig op de afdeling. Een belangrijke mijlpaal in 2007 was de gehele verhuizing van de ICT-voorziening naar de tijdelijke huisvesting van de VNG. Dit ingrijpende traject is zonder noemswaardige problemen verlopen. Verder is de digitalisering en inrichting van het werkproces voor in- en uitgaande post (inclusief ledenbrieven) en interne besluitvorming gerealiseerd.
Herhuisvesting 2007 heeft in het teken gestaan van de voorbereiding en de daadwerkelijke start van de herhuisvesting van de VNG. Met de voorbereidingen is begin 2006 gestart. Gekozen is voor een flexibel huisvestingsconcept waarin de medewerkers van de VNG geen vaste werkplek krijgen maar min of meer wel een vaste verdieping. In 2007 is tevens besloten dat gelijktijdig een vergaande digitalisering van de papierstroom zal worden doorgevoerd. In het najaar van 2007 is, nadat de VNG tijdelijk naar een ander pand is verhuisd, begonnen met de sloop. In maart/april 2008 is gestart met de bouw en de oplevering wordt voor eind maart 2009 verwacht. De kosten voor de herhuisvesting worden apart inzichtelijk gemaakt in de administratie. Vanaf het begin van het project zijn de medewerkers intensief betrokken bij de plannen. Dit omdat één van de doelen is om een prettige werkomgeving voor de medewerkers van de VNG te creëren. De betrokkenheid van de medewerkers is door allerlei initiatieven gestimuleerd. Deze initiatieven zijn bijvoorbeeld: • workshops en interviews om randvoorwaarden vast te stellen • diepte-interviews, online enquête, bezettingsgraadonderzoek, interactieanalyse financieel Jaar verslag 2007
21
• inloopsessies • bijeenkomsten waarbij de architect het voorlopig ontwerp heeft gepresenteerd • afdelingsgesprekken Bovendien is al snel gestart met een voelsprietengroep. De leden van deze groep ventileren de meningen van de afdelingen en worden geïnformeerd over de vorderingen in de projectgroep en stuurgroep herhuisvesting. De uitkomst in de voelsprietengroep heeft geresulteerd in waardevolle bijstellingen van de plannen. In 2008 gaat het actieplan ‘het nieuwe werken’ van start. Tevens worden dan de inrichtingsvraagstukken en ICT verder uitgewerkt. Daarin worden de medewerkers meegenomen in de nieuwe manier van werken, zodat zij goed voorbreid in de nieuwe Willemshof aan de slag kunnen.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen De VNG is een maatschappelijke organisatie en onderstreept het belang van maatschappelijk verantwoord ondernemen. De VNG ondersteunt en initieert dan ook veel initiatieven met een maatschappelijk karakter op landelijk en gemeentelijk niveau. Zo is onder andere recent het klimaat akkoord tussen rijk en gemeenten gesloten. Ook op het sociale werkterrein zijn diverse initiatieven ondersteund. In de interne organisatie wordt momenteel vooral aandacht gegeven aan het zo duurzaam mogelijk verbouwen van het pand aan de Nassaulaan 12. Daarnaast worden initiatieven genomen om het papierverbruik en het energieverbruik verder terug te dringen. Verder wordt gedacht hoe ook de VNG in 2015 de doelstellingen met betrekking toto duurzaam inkopen, zoals geformuleerd in het klimaatakkoord kan bereiken.
Deelnemingen In 2005 heeft het bureau Berenschot onderzoek gedaan om de positie van de Vereniging als aandeelhouder van de bedrijven te herpositioneren. In 2007 is in navolging van de strategische heroriëntatie in 2005 besloten een aantal deelnemingen te verkopen. De deelnemingen die de VNG nog aanhoudt zijn de volgende: Congres- en Studiecentrum VNG BV organiseert congressen, workshops, trainingen en studiebijeenkomsten over gemeentelijke onderwerpen en beleidsterreinen. VNG Verzekeringen BV bemiddelt in, adviseert over en ontwikkelt verzekeringsproducten voor gemeenten. Onder andere brandverzekeringen voor gemeentelijke eigendommen en scholen, rechtsbijstandverzekeringen voor collegeleden en ambtenaren en ongevallenverzekeringen brandweer. Een volledig overzicht vindt u op www.vngverzekeringen.nl. VNG International BV werkt aan versterking van het democratisch lokaal bestuur wereldwijd. Het bedrijf ondersteunt Nederlandse en Europese gemeenten bij beleidsinnovatie door gebruik te maken van Europese netwerken. VNG International ondersteunt het internationale werk van Nederlandse gemeenten via twee co-financieringsprogramma’s voor elf ontwikkelingslanden en vijf EU kandidaat-lidstaten. Het Servicebureau Europa (een samenwerking van REGR en VNG) is bij VNG International gevestigd. Zie ook Gemeentelijke internationale samenwerking op VNG-net. SGBO, Onderzoek en Adviesbureau van de VNG BV houdt zich met onderzoek- organisatiebestuur- en beleidsvraagstukken bezig welke gelieerd zijn aan het lokale bestuur. De activiteiten hiervan zijn verkocht.
22
financieel Jaar verslag 2007
BNG VNG beheer (voorheen Gemnet Holding BV) is een vennootschap die de verdere verkoop van het voormalige Gemnet Holding BV afwikkelt. Alle dochters van BNG VNG beheer BV zijn met uitzondering van Gemnet Zorg BV verkocht aan KPN Telecom BV. Gemnet Zorg BV voert geen activiteiten. Naar verwachting zal in de loop van 2008 Gemnet Zorg BV tezamen met BNG VNG Holding BV worden geliquideerd. Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten BV vervult een rol in het verder vorm en inhoud geven van het integriteitbeleid dat door lokale overheden zelf, hun koepelorganisaties en de rijksoverheid al voor een deel is geformuleerd. BING stelt zich daarbij op als deskundig partner van haar opdrachtgevers. Preventief integriteitbeleid is daarbij de insteek met een adequaat onderzoeksinstrument voor als het toch fout mocht gaan. BING kan een wezenlijke bijdrage leveren aan de integriteit van de (lokale) overheid. Per ultimo 2007 is het aandeel BING verkocht aan de ander aandeelhouders, het zittende management.
Vooruitblik 2008 In 2008 liggen de accenten op beleidsgebied voor de VNG vooral op het verder uitwerken en implementeren van de afspraken die in 2007 in het bestuursakkoord tussen Rijk en gemeenten zijn gemaakt. Hierbij zijn de volgende zaken van belang: • Taskforce lokaal bestuur • Afspraken over vergroting van het gemeentelijk belastinggebied • Implementeren en realiseren van de afspraken die met het kabinet zijn gemaakt om
gezamenlijk maatschappelijke resultaten te boeken.
De VNG werkt sinds een aantal jaren met een eigen agenda waarin de thema’s zijn opgenomen waarop de VNG zich in 2008 met nadruk wil profileren. De door het VNG bestuur vastgestelde thema’s moeten de mogelijkheid bieden trendsettend te zijn en binnen de daarvoor vastgestelde periode zichtbare en concrete resultaten voor raad, college en ambtenaren leveren. Het leggen van focus op een beperkt aantal prioriteiten maakt extra inzet van mensen en middelen mogelijk zodat de VNG erin slaagt in een relatief beperkte periode resultaten te boeken die gemeenten helpen om succesvol invulling te geven aan de vragen en eisen die aan hen worden gesteld. In de begroting 2008 is daarom een aanzienlijk bedrag (€ 0,516 miljoen) beschikbaar gesteld voor de VNG agenda. Dit is meer dan in het jaar 2007. De VNG agenda 2008 bestaat in tegenstelling tot de afgelopen jaren uit een beperkt aantal thema’s zodat nog meer focus aangebracht kan worden. De VNG agenda bestaat uit: 1. Dienstverlening, informatievoorziening en verminderde regelgeving; 2. Sterk lokaal bestuur; 3. Op weg naar de duurzame gemeente De VNG is in 2007 begonnen aan het opstellen van een Strategisch Plan voor de ontwikkeling van de VNG in de periode 2007-2011 waarmee de visie van de VNG gerealiseerd wordt zodat de VNG zich verder ontwikkelt tot een organisatie die staat voor de kracht en kwaliteit van het lokaal bestuur, trendsettend is en zichtbare resultaten levert. In 2008 zal het Strategisch Plan worden afgerond en een begin worden gemaakt met de uitvoering ervan. Het investeringsniveau zal in 2008 fors toenemen ten opzichte van 2007.Oorzaak is de noodzakelijke verbouwing van het kantoorpand aan de Nassaulaan en noodzakelijke automatiseringsinvesteringen.
financieel Jaar verslag 2007
23
De personele bezetting zal naar verwachting in 2008 licht stijgen. Ten eerste is er een lichte stijging van de formatie van de Vereniging naar 242,3 fte voorzien. Ten tweede is het streven om door middel van gericht beleid het doorstoompercentage te verlagen waardoor de bezettingsgraad zal toenemen. Ten aanzien van de financiering en de omstandigheden waarvan de ontwikkeling van de omzet en de rentabiliteit van de organisatie afhankelijk is worden geen ingrijpende veranderingen voorzien. De VNG heeft een gezonde en stabiele financiële positie. Wel zal het beleid ten aanzien van realisatie van het verwacht rendement op het uitstaande vermogen nader geanalyseerd worden en mogelijk aangepast gezien de gerealiseerde resultaten in 2007.
24
financieel Jaar verslag 2007
A.2 Resultaatontwikkeling van de Vereniging
De jaarrekening omvat twee jaarrekeningen, de enkelvoudige (vennootschappelijke) jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening. De enkelvoudige cijfers worden aangeduid als de Vereniging, de geconsolideerde gegevens als de VNG. De geconsolideerde jaarrekening bevat de gegevens van: • SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten BV, Den Haag, 100% belang; • VNG International BV, Den Haag, 100% belang; • VNG Verzekeringen BV, Den Haag, 100% belang; • BV Congres- en Studiecentrum VNG, Den Haag, 100% belang; • Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten, Amersfoort, 51% belang; • VNG Diensten BV, Den Haag, 100% belang. Op hoofdlijnen is de ontwikkeling van het resultaat van de Vereniging als volgt: Bedragen x € 1.000
Realisatie 2006
Begroting 2007
Realisatie 2007
Begroting 2008
Bedrijfsopbrengsten
32.627
25.429
30.632
25.344
Bedrijfslasten
36.891
29.174
33.521
30.369
Bedrijfsresultaat
(4.264)
(3.745)
(2.889)
(5.025)
Financiële baten en lasten Resultaat deelnemingen Onttrek. uit de bestemmingsres. Resultaat van de Vereniging
251
2.189
893
1.792
5.295
1.556
2.681
1.223
-
-
-
2.010
1.282
0
685
0
Vergelijking realisatie 2007 met begroting 2007 Uitgangspunt voor de begroting 2007 was een 0-begroting. Het positieve resultaat van € 0,685 miljoen is opgebouwd uit verschillende mee- en tegenvallers. De belangrijkste zijn: • Herhuisvesting: Inmiddels loopt het herhuisvestingsproject ruim een jaar. De VNG is per 19 november 2007 tijdelijk gehuisvest in het pand aan de Koningin Marialaan. De kosten in 2007 voor het herhuisvestingsproject bedragen ruim € 1,286 miljoen. Dit is inclusief huur en aanpassing van de tijdelijke huisvesting en advieskosten. Daartegenover staat er een eenmalige bijdrage vanuit de huurder van € 0,200 voor het gebruiksklaar maken van het pand. • Salarislasten en overige personeelskosten: begroot is € 18,679 miljoen; de realisatie is € 1,077 miljoen onder het niveau van de begroting. Het achterblijven ten opzichte van de begroting wordt veroorzaakt door het niet altijd opvullen van alle vacatures, door in de begroting uit te gaan van eindschalen in plaats van werkelijke inschaling en doordat de salariskosten van de medewerkers die naar SDU zijn overgegaan nog in de begroting opgenomen zijn, terwijl daar geen werkelijke kosten meer tegenoverstaan. • Deelnemingen: begroot is € 1,556 miljoen. Realisatie uit gewone bedrijfsvoering bedraagt € 2,681 miljoen. Alle bedrijven hebben beter gepresteerd dan begroot. Door de verkoop van de deelnemingen SGBO en BING is het totaal resultaat ten opzichte van begroot verder toegenomen. financieel Jaar verslag 2007
25
• Financiële baten en lasten: Totaal begroot € 2,189 miljoen; met name door gerealiseerde herwaardering en ongerealiseerde resultaatseffecten, is de opbrengst van de effecten uitgekomen op € 0,924 miljoen. Dit leidt tot een lager resultaat dan begroot van € 1,296 miljoen. • Voorzieningen: De vrijval van de Publicatie- en Onderhoudsvoorziening en de voorziening Groot Onderhoud is gelijk aan € 0,649 miljoen. • Zowel de bedrijfslasten als de bedrijfsopbrengsten zijn hoger dan begroot met name als gevolg van nieuwe extern gefinancierde projecten. In de begroting wordt alleen rekening gehouden met de projectopdrachten die op dat moment al goedgekeurd zijn. Dit alles heeft slechts een gering effect op het totale bedrijfsresultaat omdat tegenover de hogere projectbaten een toename van de uitbestedingsbudgetten voor projecten staat. Vergelijking realisatie 2007 met realisatie 2006 Het resultaat van de Vereniging komt in 2007 uit op € 0,685 miljoen positief. Zoals hierboven reeds genoemd liggen hier diverse mee- en tegenvallers aan ten grondslag. Net zoals in 2006 zijn opnieuw 2 deelnemingen verkocht, BING en SGBO. In 2007 zijn de bedrijfsopbrengsten € 1,995 miljoen lager dan in 2006. In 2006 is het pand aan de Sophialaan nr. 9 verkocht. Deze verkoop heeft € 1,889 miljoen heeft opgebracht. Een eenmalig opbrengsteffect is derhalve de verklaring van het achterblijven van de bedrijfsopbrengsten in 2007 ten opzichte van 2006. De contributieopbrengsten zijn € 0,999 miljoen hoger dan in 2006. De helft van dit bedrag is het gevolg van de loon- en prijsontwikkelingen, de andere helft dient ter dekking van de kosten van het Veiligheidsbureau. De bedrijfslasten zijn per saldo € 3,370 miljoen lager dan vorig jaar. De reorganisatie en bezuinigingsvoorstellen in 2006 hebben geleid tot lagere personeelslasten in 2007. In 2006 is er een extra dotatie van € 2,758 miljoen gedaan aan de egalisatievoorziening voor de personele gevolgen die voortvloeien uit deze reorganisatie. De overige kosten zijn in 2007 veel hoger dan in 2006 door de kosten voor de herhuisvesting. De financiële baten en lasten komen ten opzichte van het jaar 2006 € 0,642 miljoen hoger uit dan het jaar ervoor. De rentebaten zijn met € 0,205 miljoen gestegen, de rentelasten zijn met € 0,212 miljoen toegenomen en de effectenportefeuille presteerde € 0,616 miljoen beter dan 2006. Het meer liquide houden van middelen en de realisatie van hogere dividend en couponrente verklaren de betere prestatie ten opzichte van 2006.
26
financieel Jaar verslag 2007
Toelichting op de bijzondere bedrijfsrisico’s Elke organisatie loopt in de dagelijkse uitvoering van activiteiten risico’s. Zo ook de VNG. In deze paragraaf wordt stilgestaan bij de belangrijkste risico’s die de VNG onderkent omdat die de financiële positie van de VNG kunnen aantasten. Huisvestingsoperatie In 2007 is de uitvoering van de grote verbouwingsoperatie van de Willemshof gestart. De totale operatie (ontwerp, verbouwen, tijdelijke herhuisvesting en het op nieuw inrichten) loopt tot het eerste kwartaal van 2009. De huisvesting zal op basis van de kostenraming geheel uit het eigen vermogen worden bekostigd. Hierdoor zal het vermogen afnemen wat vervolgens resulteert in lagere opbrengsten getrokken uit het vermogen. Dit is in de begroting 2008 verwerkt. Door de substantiële omvang van de investeringen van deze operatie zal tevens rekening gehouden moeten worden met significant stijgende afschrijvingskosten vanaf 2009. Ook dit is in de meerjarenbegroting verwerkt. Er zijn een aantal risico’s te onderkenen die met het project samenhangen. Zo kunnen de kosten van de verbouwing hoger uitvallen dan geraamd, bijvoorbeeld als gevolg van hogere kosten voor meerwerk bij oplevering. Tevens loopt de VNG het risico dat het project uitloopt met als gevolg dat de uitgaven voor huur van de tijdelijke huisvesting hoger uitvallen dan geraamd. Het niet tijdig signaleren van deze risico’s kan eventueel in de verdere toekomst aanleiding zijn tot ingrijpende maatregelen. Door de inzet van een projectbureau worden de risico’s beperkt. De ontwikkelingen hieromtrent zullen scherp worden gevolgd op zowel projectniveau (hoe ontwikkelt het project zich ten opzichte van het door de directieraad goedgekeurde budget) als op totaalniveau (wat doet het project binnen de totale exploitatie van de Vereniging). Projecten De VNG voert namens derden diverse projecten uit. Hiervoor ontvangt zij bijdragen van deze derden. Uit de ontvangen bijdragen worden projectmedewerkers gefinancierd. Het betreft hier niet alleen medewerkers met een tijdelijke aanstelling maar ook medewerkers met een vaste aanstelling. Gezien de omvang van het aantal projecten is een vaste kern bemensing noodzakelijk. Het laatste betekent echter wel dat vaste kosten gefinancierd worden met variabele inkomsten. Risico is dus het wegvallen van projecten. Ten einde de risico’s te beheersen worden alleen die projecten begroot die zeker gerealiseerd zullen worden. Voorts wordt bij aanvraag zo veel mogelijk tijdelijk personeel aangenomen. Deze maatregelen dammen de risico’s van de gevolgen van het wegvallen van projecten wel enigszins in. Subsidies In het kader van projecten ontvangt de VNG ook subsidies. De VNG loopt het risico dat achteraf het subsidiebedrag naar beneden wordt bijgesteld indien de VNG niet aan de subsidievoorwaarden heeft voldaan, terwijl de kosten al wel zijn gemaakt. Dit risico wordt beperkt door een stringent tijdschrijfbeleid te handhaven zodat projecturen na afloop te verantwoorden zijn. Externe dienstverlening Door het wegvallen van gelieerde instellingen en de verkoop van bedrijven daalt het volume aan afgenomen dienstverlening. Ook uit deze dekking wordt eigen personeel bekostigd. Gezien het bovenstaande is het dus van belang de volumes aan projecten en dienstverlening op peil te houden. Voor de dekking, die hoe dan ook wegvalt, dienen aanvullende maatregelen te worden getroffen.
financieel Jaar verslag 2007
27
Resultaat Bedrijven VNG loopt het risico dat resultaten van bedrijven tegenvallen door ontwikkelingen op de markt waar deze bedrijven op opereren of door genomen risico’s. Als aandeelhouder deelt de VNG in het ondernemingsrisico van de deelnemingen na rato van het belang in de bedrijven. Beleggingen De VNG loopt koersrisico over het belegd vermogen. Indien de koersen van aandelen en obligaties dalen dan zal dit een negatief effect op het vermogen hebben. Tevens kan het een negatief effect op het resultaat hebben omdat begrote inkomsten uit beleggingen niet worden gerealiseerd. Behoudens de situatie van een algehele malaise op de effectenmarkten is door een spreiding in de portefeuille aan te brengen het eerste risico beperkt. Er is gekozen voor een middellange beleggingsstrategie wat inhoudt dat verwacht wordt dat optredende koersdalingen op de middellange termijn weer goed gemaakt worden en de vermogenspositie dus niet structureel wordt aangetast. Een tweede effect van dit risico is het niet realiseren van het begrote jaarlijkse rendement ter dekking van uitgaven. De oorzaak is gelegen in de gekozen beleggingsstrategie. Hierbij wordt uitgegaan van een gemiddeld rendement. Het werkelijke rendement zal hier bijna altijd van afwijken en daarmee een afwijking veroorzaken ten opzichte van het begrote resultaat van de VNG. Dit risico kan beperkt worden door middel van een aanpassing van de beleggingsstrategie. Tegenover een afnemend rendement dienen, bij een gelijkblijvend kosten niveau, alternatieven te staan. Deze kunnen bestaan uit het ophogen van andere inkomstenbronnen dan rendement getrokken uit het vermogen en/of het verlagen van de kosten. Veranderende omstandigheden kunnen echter leiden tot nieuwe inzichten en nieuwe ingrepen. Bij veranderende omstandigheden ondermeer kan gedacht worden aan substantiële kostenoverschrijdingen of tegenvallende resultaten op het vermogen. De ontwikkeling van het vermogen wordt daarom met extra veel aandacht gevolgd. Mocht het nodig zijn dan zal ook tijdig ingegrepen kunnen worden. Tot slot dient opgemerkt te worden dat de herwaarderingsreserve voor obligaties in 2007 uitgeput is. Het eventuele meerdere aan ongerealiseerde verliezen op obligaties in 2008 zal ten laste van het resultaat komen. Het bestuur, 10 april 2008
28
Mw. A. Jorritsma-Lebbink ,
C.H.J. Lamers,
voorzitter
penningmeester
financieel Jaar verslag 2007
A.3 Kerninformatie van de VNG
(bedragen x € 1.000) Geconsolideerde balans van de VNG per ultimo
2007
2006
Vaste activa
61.481
64.214
Vlottende activa
25.092
16.520
Groepsvermogen
(52.694)
(52.239)
Voorzieningen
(2.750)
(3.840)
Langlopende schulden Kortlopende schulden
0 (31.130)
(37) (24.618)
0
0
Geconsolideerde staat van baten en lasten van de VNG
2007
2006
Contributie
17.612
16.613
Bedrijfsresultaat
(545)
(2.640)
Aandeel in resultaat deelnemingen
64
3.439
Resultaat boekjaar
685
1.282
het resultaat van de Vereniging is als volgt opgebouwd:
2007
2006
Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten BV
52
5
BV Congres- en Studiecentrum VNG
714
594
Gemnet BV
64
3.439
SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG
823
267
VNG International BV
328
298
VNG Verzekeringen BV
757
729
Diensten BV
(57)
Het aandeel in het resultaat van de VNG-bedrijven in
2.681
(37) 5.295
Personeelsgegevens van de Vereniging
2007
2006
Bezetting in fte’s per 31 december
252,9 fte
270,22 fte
Uitstroompercentage bij de Vereniging
18,8%
17,7%
Ziekteverzuimpercentage (incl. zwangerschappen)
7,1%
7,27%
Ziekteverzuimpercentage excl. zwangerschappen
5,94%
5,99%
Salarislasten in procenten van de bedrijfslasten
43%
43%
Vraagbaakfunctie van de Vereniging
2007
2006
Aantal binnengekomen vragen via de Frontoffice
40.254
40.000
financieel Jaar verslag 2007
29
A.4 Samenstelling bestuur VNG (per 31 december 2007)
Bestuur drs. W.J. Deetman
Voorzitter
Burgemeester Den Haag
mr. A.H. Brouwer-Korf
Vice-voorzitter Burgemeester Utrecht
L.M.B.C. Wagenaar-Kroon Lid Wethouder Drechterland J.N. de Zwart-Bloch Lid
Raadslid Zutphen
drs. J. Lutterop Lid
Raadslid Veendam
C.G. Gehrels Lid Wethouder Amsterdam drs. P.J. Buijtels Lid
Secretaris Haarlemmermeer
drs. K.R. Schraagen Lid
Raadsgriffier Ooststellingwerf
A. Jorritsma-Lebbink
Burgemeester Almere
Secretaris
drs. F.H. Buddenberg Lid
Burgemeester Pijnacker-Nootdorp
C.H.J. Lamers Penningmeester Burgemeester Houten W. Nuis Lid
Burgemeester Tholen
J.W. Spigt Lid Wethouder Dordrecht drs. B.S. Eigeman Lid Wethouder ‘s-Hertogenbosch mr. drs. G.A.A. Verkerk Lid
Burgemeester Delft
M.F.A. de Wit-Romans Lid Wethouder Heerlen T.J.P. van Swol Lid
Raadslid Apeldoorn
ir. R.W. Bleker Lid Wethouder Enschede mr. J.C. Westmaas Lid
Burgemeester Meppel
G. Krol Lid Wethouder Leeuwarden Vanaf 1 januari 2008 is A. Jorritsma-Lebbink voorzitter van het bestuur van de VNG geworden en L.M.B.C. Wagenaar-Kroon is secretaris van het bestuur van de VNG geworden.
Adviseurs drs. Y.C.T.H.J. Kortmann
Adviseur
Directieraad mr. R.J.J.M. Pans
Voorzitter
dr. W. Kuiper Lid mr. S.E. Korthuis Lid
30
financieel Jaar verslag 2007
Burgemeester Oisterwijk
B Jaarrekening 2007
financieel Jaar verslag 2007
31
32
financieel Jaar verslag 2007
B.1 Toelichting algemeen
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten is statutair en feitelijk gevestigd in Den Haag, Nassaulaan 12. De jaarrekening van de VNG is opgesteld op 10 april 2008.
Doelstelling De doelstellingen van de VNG zijn: 1. De leden collectief en individueel bijstaan bij de vervulling van hun bestuurszaken. 2. Voor de leden of groepen van leden afspraken maken met andere overheden over het arbeidsvoorwaardenbeleid in de overheidssector en overeenkomsten inzake de arbeidsvoorwaarden van personeel in de sector gemeenten aan te gaan met werknemersorganisaties.
Toepassing verslaggevingstelsel Het toegepaste verslaggevingstelsel voor de jaarrekening is gebaseerd op de wettelijke voorschriften weergegeven in titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen van de Jaarverslaggeving.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Herwaardering Effecten worden gewaardeerd tegen beurswaarde per balansdatum. Ongerealiseerde waardeveranderingen worden verwerkt in de herwaarderingsreserve per categorie belegd vermogen. De herwaarderingsreserve is ingesteld, om bij de begroting rekening te kunnen houden met de lange termijn effecten van de effectenportefeuille. Indien de herwaarderingsreserve voor een bepaalde categorie belegd vermogen negatief is, wordt deze herwaarderingsreserve ten laste van het resultaat aangevuld tot € 0. Dit ten laste van het resultaat gebrachte verlies, wordt in latere jaren bij een positieve ontwikkeling weer ingelopen ten gunste van de staat van baten en lasten. Waardeveranderingen bij het verkopen van effecten worden via het eigen vermogen worden verwerkt. Consolidatie In de consolidatie zijn de financiële gegevens van de VNG en haar groepsmaatschappijen opgenomen. De joint venture BNG VNG beheer BV (voorheen Gemnet Holding BV) is niet meegeconsolideerd. Zij is opgenomen als (resultaat) deelneming omdat VNG Diensten geen overwegende invloed heeft op Gemnet BV. De overige rechtstreeks of indirect gehouden deelnemingen in groepsmaatschappijen zijn: • SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten BV, Den Haag, 100% belang; • VNG International BV, Den Haag, 100% belang; • VNG Verzekeringen BV, Den Haag, 100% belang; financieel Jaar verslag 2007
33
• BV Congres- en Studiecentrum VNG, Den Haag, 100% belang; • Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten, Amersfoort, 51% belang; • VNG Diensten BV, Den Haag, 100% belang. Nevenvestigingen: VNG International heeft twee dochterondernemingen te weten Mepco s.r.o Tsjechië 51% en CMRA, Zuid Afrika 100%. In Brussel heeft de Vereniging een bijhuis dat zich inzet voor Europese aangelegenheden. Valutaomrekening Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de valutakoers per balansdatum. In de staat van baten en lasten zijn omzet, kosten en resultaten omgerekend in euro’s tegen de op het moment van de transacties geldende koers. Het hierbij ontstane koersverschil wordt direct in het resultaat verwerkt. Materiële vaste activa Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs, verminderd met een lineaire afschrijving gebaseerd op de verwachte economische levensduur, of tegen lagere bedrijfswaarde. De afschrijving bedraagt voor bedrijfsgebouwen en -terreinen vijftig jaar (verbouwingen tien jaar), voor machines en installaties vijf tot twintig jaar en voor andere bedrijfsmiddelen drie tot vijf jaar. Bij wijziging van de economische of technische levensduur wordt de restant afschrijvingsduur aangepast, waarbij de aangepaste afschrijvingsduur wordt herberekend. Financiële vaste activa Andere deelnemingen De niet-geconsolideerde deelnemingen waarop vanuit de VNG invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen het aandeel in de nettovermogenswaarde conform de eigendomsverhouding, bepaald volgens de grondslagen die vermeld zijn in deze jaarrekening. Leningen u/g Het aandeel in de risicoreserve van Onderlinge Verzekeringen Overheid (OVO) u.a. werd gewaardeerd tegen verkrijgingprijs, onder aftrek van eventueel noodzakelijke waardeverminderingen, aangezien er geen invloed van betekenis werd uitgeoefend. Per 25 juni 2007 heeft OVO dit aandeel in de risicoreserve weer terug gekocht. Vorderingen op deelnemingen De vorderingen op deelnemingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Overige effecten Effecten worden gewaardeerd tegen beurswaarde per balansdatum. Ongerealiseerde waardeveranderingen worden direct verwerkt in de herwaarderingsreserve. Indien de herwaarderingsreserve negatief is, wordt de herwaarderingsreserve ten laste van het resultaat aangevuld tot € 0. Dit ten laste van het resultaat gebrachte verlies, wordt in latere jaren, bij een positieve ontwikkeling, weer ingelopen ten gunste van de staat van baten en lasten.
34
financieel Jaar verslag 2007
Voorraden Onderhanden werk wordt gewaardeerd tegen de aanschaffingskosten en gehanteerde uurtarieven van werknemers, waarbij de uurtarieven gebaseerd zijn op verkoopprijzen. Vooruit gefactureerde termijnen zijn in mindering gebracht op het onderhanden werk. Waarnodig wordt rekening gehouden met afwaarderingen wegens mogelijke verliezen op lopende projecten. Een voorziening voor verwachte verliezen voor een project wordt in mindering gebracht op de post onderhanden project voorzover deze niet groter is dan de actiefpost onderhanden projecten. Winstneming geschied volgens de methode van percentage of completion. Handelsvoorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs of lagere marktwaarde. In 2006 werden de onderhanden projecten bij VNG International (waarde €13,0 miljoen) eveneens op bovenstaande methode gewaardeerd. Bij de overige deelnemingen daarentegen werden de onderhanden projecten (waarde € 3,1 miljoen) gewaardeerd tegen kostprijs (completed contract methode). Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, voorzover nodig rekening houdend met een voorziening voor oninbaarheid. Voorzieningen De voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. De voorziening wachtgeld en pensioenverplichting is gewaardeerd tegen de contante waarde op basis van een rekenrente van 4%, rekening houdend met de volgens de CBStabel verwachte levensduur. Overige activa en passiva Alle overige posten in de balans worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
Opbrengsten Algemeen Onder netto-omzet wordt verstaan: de contributieontvangsten, de opbrengst uit levering van goederen en diensten aan derden, onder aftrek van kortingen en dergelijke en van over de omzet geheven belastingen. De gefactureerde en reeds vooruitontvangen contributie wordt separaat verantwoord. Bijdragen en subsidies Bijdragen en subsidies terzake van projecten worden verantwoord onder de overige bedrijfsopbrengsten. De terzake gemaakte kosten worden verantwoord onder de overige bedrijfskosten. Resultaat deelnemingen De resultaten van de niet-geconsolideerde deelnemingen worden verantwoord overeenkomstig de nettovermogenswaardemethode. Het resultaat van de deelnemingen komt overeen met het aandeel in het resultaat over het boekjaar van de betreffende deelneming.
financieel Jaar verslag 2007
35
Kosten Algemeen De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde grondslagen voor waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. Intercompany-transacties Resultaten uit transacties met en tussen groepsmaatschappijen worden volledig geëlimineerd. Pensioenen Bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten is sprake van een bij het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) ondergebrachte pensioenregeling. Deze pensioenregeling wordt als toegezegd pensioenregeling gekwalificeerd. Verwerking in de jaarrekening van de VNG vindt plaats als toegezegde bijdrageregeling, omdat de VNG geen verplichting heeft om aanvullende bijdragen te voldoen, anders dan hogere toekomstige premies indien sprake is van een tekort bij het ABP. Uit het 2e halfjaarbericht over het tweede halfjaar 2007 van het ABP blijkt dat sprake is van een dekkingsgraad van 140,3%. De gevolgen hiervan voor de rechtspersoon zijn op dit moment niet bekend. Belastingen Voor de vennootschapsbelasting is sprake van een zelfstandige belastingplicht van het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten. De belastingen worden berekend op basis van het verantwoorde resultaat, rekening houdend met fiscaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk niet-aftrekbare kosten. Voor verrekenbare tijdelijke verschillen en voor beschikbare voorwaartse verliescompensatie wordt een latente belastingvordering opgenomen voorzover het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor verrekening. Algemene grondslagen kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de post liquide middelen. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
36
financieel Jaar verslag 2007
B.2 Enkelvoudige jaarrekening 2007
financieel Jaar verslag 2007
37
B.2.1 Enkelvoudige balans per 31 december 2007
ACTIVA (bedragen x € 1.000)
2007
2006
Vaste activa Materiële vaste activa (1) Bedrijfsgebouwen en -terreinen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen
7.811
7.465
85
174
945
1.151
8.840
8.791
Financiële vaste activa (2) Deelnemingen
14.243
11.628
Overige effecten
52.397
49.044
66.640
60.672
Totaal vaste activa
75.480
69.463
Vlottende activa Vorderingen (3) Handelsdebiteuren
4.762
3.785
Overige vorderingen
1.553
5.537
Overlopende activa
2.614
1.346
8.929
10.667
834
16
Liquide middelen
38
Totaal vlottende activa
9.763
10.683
Totaal activa
85.243
80.147
financieel Jaar verslag 2007
PASSIVA
2007
2006
Eigen vermogen (4) Herwaarderingsreserves Wettelijke reserve deelnemingen
957
1.547
-
4.576
Bestemmingsreserve
17.853
-
Overige reserves
32.998
44.786
685
1.282
Resultaat boekjaar
52.493
52.191
Voorzieningen (5) Wachtgeld en egalisatievoorziening Voorziening groot onderhoud
2.599
3.282
-
450
2.599
3.732
Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen
7.431
6.502
Handelscrediteuren
2.842
2.207
Belastingen en premie sociale verzekeringen
3.365
3.776
Overige schulden Overlopende passiva
1.209
478
15.305
11.261
30.152
24.224
Totaal passiva
85.243
80.147
financieel Jaar verslag 2007
39
B.2.2 Toelichting op de enkelvoudige balans
Bedragen x € 1.000
Materiële vaste activa (1) Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt. Bedrijfsge-
Machines
Andere
bouwen en
en instal-
vaste be-
-terreinen
laties
drijfsmid-
Totaal 2007
Totaal 2006
delen Aanschafwaarde
15.004
Cumulatieve afschrijvingen en waar- (7.539)
884
4.628
20.516
22.806
(710)
(3.477)
(11.725)
(11.919)
deverminderingen Boekwaarde 1 januari
7.465
174
1.151
8.791
10.887
Investeringen
886
-
259
1.145
732
Desinvesteringen aanschafwaarde
-
-
-
-
(3.022)
Desinvesteringen afschrijvingen
-
-
-
-
1.133
Afschrijvingen
(540)
(89)
(466)
(1.095)
(939)
Boekwaarde 31 december
7.811
85
945
8.840
8.791
Aanschafwaarde
15.889
884
4.887
21.660
20.516
(799)
(3.943)
(12.821)
(11.725)
8.840
8.791
Cumulatieve afschrijvingen en waar- (8.079) deverminderingen Boekwaarde 31 december
7.811
85
945
Afschrijvingspercentages
2-10%
5-20%
20-33%
De investeringen bij bedrijfsgebouwen en terreinen hebben allen betrekking op kosten van de herhuisvesting (bijvoorbeeld kosten voor het technisch ontwerp en de sloop). Alle begrote investeringen zijn hierdoor komen te vervallen. Er zijn geen investeringen geweest op machines en installaties doordat in 2007 begonnen is met de sloop van het gebouw aan de Nassaulaan 12. De investeringen bij de andere vaste bedrijfsmiddelen hebben te maken met het uitbreiden van het serverpark en de aanschaf van notebooks. Bij het opstellen van de begroting 2007 is rekening gehouden met de reguliere afschrijvingslasten. Bij het opstellen van jaarrekening 2006 is de resterende levensduur van de vaste activa Nassaulaan 12 aangepast aan de werkelijke verwachting op basis van de herhuisvestingsplannen. Dit betekent dat de resterende boekwaarde in kortere tijd wordt afgeschreven.
40
financieel Jaar verslag 2007
Financiële vaste activa (2) Deelnemingen
2007
2006
VNG Diensten BV, Den Haag
14.243
11.356
Onderlinge Verzekeringen Overheid (OVO) u.a., Den Haag
-
272
14.243
11.628
VNG Diensten BV, Den Haag
2007
2006
Stand per 1 januari
11.356
21.210
Bij: aandeel in resultaat
2.887
Af: dividenduitkering
-
(15.150)
5.296
Stand per 31 december
14.243
11.356
VNG Diensten BV is houdster van de aandelen van de volgende bedrijven: • SGBO Onderzoeks- en adviesbureau van de VNG BV, Den Haag, 100% belang. De activiteiten zijn verkocht. • VNG International BV, Den Haag, 100% belang • VNG Verzekeringen BV, Den Haag, 100% belang • Congres en Strudiecentrum VNG BV, Den Haag, 100 % belang • VNG Diensten heeft een belang van 50% in BNG-VNG beheer BV (voorheen Gemnet Holding BV) en een 51% belang in Bureau Integriteit BV. De activiteiten zijn verkocht. De mede aandeelhouder bij BNG VNG beheer BV is de NV Bank Nederlandse Gemeenten. De mede aandeelhouder van Bureau Integriteit BV is het management van Bureau Integriteit BV. Per 6 oktober 2006 is de is de Gemnet Holding BV (nu BNG VNG beheer BV) dochter verkocht aan KPN Telecom BV. Per november 2007 heeft BNG VNG beheer BV haar 50% deel in Gemnet CSP verkocht aan KPN Telecom BV. BNG VNG beheer BV houdt nu alleen nog aandelen in Gemnet Zorg BV. Gemnet Zorg BV voert geen activiteiten. Gemnet Zorg BV zal in 2008 tezamen met BNG VNG beheer BV worden geliquideerd. Onderlinge Verzekeringen Overheid (OVO) u.a., Den Haag
Dit betreft 100% van het gestorte aandelenvermogen in de risicoreserve van OVO. Per 25 juni 2007 heeft OVO dit aandeel in de risico reserve weer teruggekocht. Overige effecten
2007
2006
Effectenportefeuille
52.393
48.942
Overige beleggingen
4
4
Effectenrekening Van Lanschot
-
98
52.397
49.044
Met de overgang van de effectenrekening van Van Lanschot naar Kempen Capital Management is de rekening van Van Lanschot Asset Management opgeheven. De nu benodigde middelen worden verantwoord onder de post liquide middelen.
financieel Jaar verslag 2007
41
Het verloop van de effectenportefeuille is als volgt. Obligaties Balanswaarde per 1 januari
Aandelen
36.490
Totaal 2007
12.452
48.942
Totaal 2006 35.478
Aankopen
11.801
5.056
16.857
34.076
Verkopen
(9.830)
(2.065)
(11.894)
(20.292)
(189)
50
(139)
(117)
Gerealiseerde waardedalingen of -stijgingen Ongerealiseerde waardedalingen of -stijgingen
(1.022)
(351)
(1.373)
(203)
Balanswaarde per 31 december
37.250
15.143
52.393
48.942
Cumulatieve ongerealiseerde waardestijging
(1.341)
957
(384)
1.116
Vorderingen (3) Overige vorderingen
De overige vorderingen zijn in 2007 aanzienlijk lager dan vorig jaar door de verkoop van de Sophialaan 9. Toen was er nog een bedrag te vorderen van € 3,7 miljoen.
Eigen vermogen (4) Herwaarderingsreserve
Obligaties
Aandelen
Totaal 2007
Totaal 2006
Balanswaarde per 1 januari
-
1.547
1.547
1.273
Aanpassing kostprijs
-
-
693
Aanpassing herwaardering
-
(590)
(590)
-
957
957
1.547
957
(384)
333
-
520
Stand herwaarderingreserve per 31 december Cumulatief ongerealiseerde waarde mutaties
(1.341)
Wettelijke reserve deelnemingen
2007
2006
Stand per 1 januari
4.576
1.227
Af: dividenduitkering
(4.640)
-
Bij: resultaat BNG VNG Holding BV
64
3.349
Stand per 31 december
-
4.576
Deze wettelijke reserve is getroffen vanwege het niet afdwingbaar zijn van dividenduitkering als gevolg van de 50% aandeelhoudersrelatie. De wettelijke reserve wordt aangehouden tot 50% van de waarde van de deelneming. Overige reserves
2007
2006
Stand per 1 januari
44.786
36.354
Bij: uit resultaatbestemming vorig boekjaar
1.282
11.781
Bij: effect stelselwijziging SGBO Af: mutatie bestemmingsreserve
42
207 (17.853)
-
Mutatie wettelijke reserve
4.576
(3.349)
Stand per 31 december
32.998
44.786
financieel Jaar verslag 2007
Resultaat boekjaar
2007
2006
Stand per 1 januari
1.282
11.781
Bij: resultaat boekjaar Af: resultaatverdeling
685 (1.282)
1.282 (11.781)
Stand per 31 december
685
1.282
Bestemmingsreserve
2007
2006
Vorming bestemmingsreserve: Kosten herhuisvesting
18.348
Kosten publicatie en onderzoek
217
Gemiste opbrengsten ten gevolge van de verkoop SGBO
289
Bestemmingsreserve
18.854
Vorming
18.854
_
Af: Kosten herhuisvesting 2007
1.001
_
Bestemmingsreserve 2007
17.853
_
Besloten is de kosten veroorzaakt door de herhuisvesting, publicatie- en onderzoeksvoorziening en de gemiste opbrengsten ten gevolge van de verkoop SGBO, ten laste van het Eigen Vermogen te laten komen. Dit geschiedt door de vorming van een bestemmingsreserve.
Voorzieningen (5)
2007
2006
Voorziening wachtgeld, reorganisatie en pensioenverplichting
2.599
3.282
Voorziening groot onderhoud
-
450
2.599
3.732
Voorziening wachtgeld, reorganisatie en pensioenverplichting
2007
2006
Stand per 1 januari
3.282
1.406
Bij: dotaties
164
3.047
Af: onttrekkingen
(847)
(607)
Af: vrijval
-
(564)
Stand per 31 december
2.599
3.282
Deze voorziening heeft in overwegende mate een langlopend karakter. De voorziening wordt jaarlijks in overeenstemming gebracht met de maximale toekomstige verplichtingen. Onder deze voorziening zijn tevens de verplichtingen uit hoofde van wachtgeldregelingen en WW-verplichtingen opgenomen. In 2007 is er alleen sprake geweest van een reguliere dotatie aan deze voorziening. In 2006 is een extra dotatie als gevolg van de reorganisatie van ruim € 2,8 miljoen noodzakelijk geacht. Voorziening Groot Onderhoud
2007
2006
Stand per 1 januari
450
434
Bij: dotatie
120
120
Af: onttrekkingen
(222)
(103)
Af: vrijval
(347)
Stand per 31 december
-
financieel Jaar verslag 2007
450
43
De voorziening Groot Onderhoud heeft het karakter van een voorziening voor kostenegalisatie. Gedurende het jaar worden de uitgaven in het kader van groot onderhoud in de vorm van een onttrekking in de voorziening verwerkt. Aan het eind van 2007 is deze voorziening komen te vervallen in verband met de sloopwerkzaamheden van het pand aan de Nassaulaan 12. In 2009 zal er weer een voorziening Groot Onderhoud opgenomen worden, aangezien het gerenoveerde pand in dat jaar wordt opgeleverd.
44
financieel Jaar verslag 2007
B.2.3 Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2007
Bedragen x € 1.000 Realisatie
Begroot
Realisatie
2007
2007
2006
Contributie
17.612
17.565
16.613
Bijdrage projecten/gelieerde instellingen (6)
8.893
3.875
9.575
Overige bedrijfsopbrengsten (7)
4.127
3.989
6.439
Som der bedrijfsopbrengsten
30.632
25.429
32.627
Salarissen (8)
12.985
16.550
13.020
Sociale lasten en pensioenlasten (8)
2.787
0
2.911
Overige personeelskosten (9)
1.831
2.129
4.712
Afschrijvingen
1.092
1.154
939
Overige bedrijfskosten (10)
7.940
6.517
7.142
Bedrijfsopbrengsten
Bedrijfslasten
Inkopen en budgetten projecten/gelieerde instellingen
6.887
2.823
8.166
Som der bedrijfslasten
33.521
29.174
36.890
Bedrijfsresultaat
(2.889)
(3.745)
(4.263)
Financiële baten en lasten (11)
893
2.189
251
Aandeel in resultaat van deelnemingen (12)
2.681
1.556
5.295
Resultaat
685
-
1.282
financieel Jaar verslag 2007
45
Het bedrijfsresultaat is € 0,856 miljoen beter dan begroot. Aan de opbrengstenzijde komt de realisatie op de post overige bedrijfsopbrengsten € 0,138 miljoen boven begroot uit. Het boven begroot presteren wordt veroorzaakt door dat er vooral meer opbrengsten van derden waren dan voorzien. Naast deze post was de realisatie op de bijdrage op projecten en secretariaten ook ver boven begroot (€ 4,261 miljoen). Hier staat wel tegenover dat de post inkopen en budgetten projecten/gelieerde instellingen aan de kosten zijde slechter presteerde dan begroot. Het betere bedrijfsresultaat wordt naast een betere realisatie op de overige bedrijfsopbrengsten vooral gevoed door het totaal van de posten Salarissen, Sociale lasten en pensioenlasten en Overige personeelskosten. Totaal blijven de personeels(gerelateerde) kosten achter met € 1,076 miljoen. Het achterblijven ten opzichte van de begroting van de personeels(gerelateerde) kosten wordt veroorzaakt door het niet altijd opvullen van alle vacatures. Door in de begroting uit te gaan van eindschalen in plaats van werkelijke inschaling en doordat de salariskosten van de medewerkers die naar SDU zijn overgegaan nog in de begroting opgenomen zijn, terwijl daar geen werkelijke kosten meer tegenoverstaan. Aan de kostenzijde komt met name de post overige bedrijfskosten hoger uit dan begroot (€ 1.433 miljoen). In de post overige bedrijfskosten is de herhuisvesting opgenomen. De kosten in 2007 voor het herhuisvestingproject bedragen ruim € 1,284 miljoen. Het resultaat van de Vereniging wordt standaard op 0 begroot. Een beter bedrijfsresultaat dan begroot, een hogere bijdrage uit de deelnemingen en door de ontwikkelingen op de effectenmarkten tegenvallende financiële baten en lasten hebben geleid tot een positief resultaat van € 0,685 miljoen.
46
financieel Jaar verslag 2007
B.2.4 Toelichting op de enkelvoudige staat van baten en lasten
Bijdrage projecten (6) Zowel de bijdrage als de uitbestedingsbudgetten van de projecten zijn hoger dan begroot als gevolg van nieuwe extern gefinancierde projecten. In de begroting wordt alleen rekening gehouden met de projectopdrachten die op dat moment al goedgekeurd zijn. Dit alles heeft slechts een gering effect op het totale bedrijfsresultaat omdat tegenover de hogere projectbaten een toename van de kosten (zowel uitbestedings- als personele kosten) voor projecten staat.
Overige bedrijfsopbrengsten (7)
Realisatie
Begroot
Realisatie
2007
2007
2006
Opbrengst derden
1.199
954
1.476
Auteursvergoedingen
65
53
50
Vakatiegelden
37
33
56
Uitgeverij
48
0
320
CIB
0
0
86
Interne omzet
1.880
1.802
2.016
Overige opbrengsten
899
1.148
2.434
Totaal overige opbrengsten
4.127
3.989
6.439
De overige bedrijfsopbrengsten zijn in 2007 ruim € 2 miljoen lager dan vorig jaar. In 2006 was de boekwinst op de verkoop van het pand aan de Sophialaan 9 bijna € 2 miljoen.
Salarissen, sociale lasten en pensioenlasten (8) Bedragen x € 1.000
Realisatie
Begroot
Realisatie
2007
2007
2006
Salarissen
12.985
16.550
13.020
Sociale lasten
1.161
0
1.244
Pensioenlasten
1.626
0
1.667
15.772
16.550
15.931
financieel Jaar verslag 2007
47
Overige personeelskosten (9)
Realisatie
Begroot
Realisatie
2007
2007
2006
Uitzendkrachten/pers. derden
898
30
836
Ziektekosten
133
849
290
Studiekosten
350
287
279
Overige personeelskosten
107
676
2.952
Reis- en verblijfkosten
342
287
355
1.831
2.129
4.712
Realisatie 2007 t.o.v. de begroting 2007 De realisatie van de salariskosten ligt onder het niveau van de begroting. Dit wordt veroorzaakt door het niet altijd opvullen van alle vacatures en door in de begroting uit te gaan van eindschalen in plaats van werkelijke inschaling. Een derde verklaring is dat de salariskosten van de medewerkers die naar SDU zijn overgegaan nog in de begroting 2007 opgenomen waren, terwijl hier geen kosten tegenover staan. Deze salarislasten zijn inclusief de salarislasten van de projecten. In de begroting 2007 was reeds rekening gehouden met de mogelijke gevolgen van de lopende CAO-onderhandelingen met betrekking tot de werkgeversbijdrage basisverzekering en de kosten kinderopvang voor een bedrag van € 0,5 miljoen. Dit bedrag was opgenomen onder de post ziektekosten. De kosten van de basisverzekering lopen in werkelijkheid over de salarislasten en de kosten voor kinderopvang lopen vanaf 2007 via de belastingdienst. Realisatie 2007 t.o.v. de realisatie 2006 Evenals in 2006 is de realisatie op de post uitzendkrachten/personeel derden hoger dan begroot. Dit komt vooral door het tijdelijk invullen van de vacatures door inzet van derden. In de realisatie van de overige personeelskosten is een onttrekking uit de reorganisatievoorziening van € 0,5 miljoen verwerkt. Dit betreft een onttrekking ten behoeve van personele kosten 2007 voor medewerkers die onder het sociaalstatuut vallen.
Overige bedrijfskosten (10)
Realisatie
Begroot
Realisatie
2007
2007
2006
Huisvestingskosten
738
666
1.046
Onderhoud en inventaris
405
383
415
Automatiseringskosten
928
867
1.349
Drukwerkkosten
186
181
281
Bibliotheekkosten
178
161
188
Restauratieve kosten
346
322
343
Overige kosten
3.283
3.252
2.889
Kantoorkosten
516
599
553
Overige reis- en verblijfkosten
74
86
78
Herhuisvestingskosten
1.286
-
-
7.940
6.517
7.142
De overschrijding van € 1,423 miljoen op de overige bedrijfskosten wordt met name verklaard door de meer uitgaven van de herhuisvesting.
48
financieel Jaar verslag 2007
Financiële baten en lasten (11)
Realisatie
Begroot
Realisatie
2007
2007
2006
Opbrengst van effecten
924
2.213
308
Rentebaten
301
96
71
(Rente)lasten
(332)
(120)
(129)
893
2.189
251
De opbrengst effecten bevat tevens de verrekening van de kosten van het vermogensbeheer. Het saldo van de rentebaten en rentelasten komt iets slechter uit dan begroot, € 0,031 miljoen negatief gerealiseerd tegenover € 0,024 miljoen negatief begroot. Ten opzichte van het jaar ervoor is het saldo wel verbeterd € 0,031 miljoen negatief ten opzichte van € 0,058 miljoen negatief. Door meer te sturen is het saldo verbeterd. De grotere omvang van rente baten en rente lasten wordt verklaard doordat niet alle middelen van verkochte deelnemingen herbelegd zijn in de effectenportefeuille. Immers door een groter volume van het rente en saldocompensabel stelsel is er meer op deposito geplaatst. Opbrengsten van deposito’s beïnvloeden in eerste instantie de rente baten en rente lasten van de Vereniging, terwijl ze geplaatst worden op basis van het totaal saldo van de deelnemende rekeningen.
Resultaat deelnemingen (12)
Realisatie
Begroot
Realisatie
2007
2007
2006
Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten BV
52
30
5
BV Congres- en Studiecentrum VNG
714
422
594
SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG
823
315
267
VNG International BV
328
263
298
VNG Verzekeringen BV
757
644
729
Gemnet BV
64
-
3.439
VNG Diensten BV (enkelvoudig) VNG Diensten BV
(57) 2.681
(118) 1.556
(37) 5.295
VNG Diensten BV voert zelf geen activiteiten, anders dan houdstermaatschappij. Het totale resultaat wordt derhalve gevormd door de resultaten van de deelnemingen. Ten opzichte van het vorige jaar zijn er minder deelnemingen. Dit resulteert in een lager begroot resultaat bij VNG Diensten. Het ten opzichte van de begroting hogere resultaat deelnemingen wordt over de gehele linie gevonden. Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten BV Het resultaat BING over 2007 bedroeg € 0,102 miljoen. Ten opzichte van begroot (€ 0,060 miljoen) is dit een verbetering van € 0,041 miljoen. Het betere resultaat ten opzichte van begroot wordt gevonden doordat de bedrijfsopbrengsten € 0,187 miljoen hoger uitvielen en de af te dragen vennootschapsbelasting € 0,004 miljoen lager uitviel dan begroot. Hiertegen over stond een toename van de bedrijfslasten van € 0,149 miljoen. Deze toename in bedrijfslasten wordt voornamelijk gevonden in de toename van de personeelslasten.
financieel Jaar verslag 2007
49
BV Congres- en Studiecentrum VNG Het Congres en Studiecentrum presteert € 0,713 miljoen. Dit is hoger dan begroot (€ 0,422 miljoen). De toename van € 0,292 miljoen wordt veroorzaakt door een hogere marge van € 0,090 miljoen, lagere indirecte kosten van € 0,151 miljoen en hogere financiële baten van € 0,051 miljoen. De lagere indirecte kosten zijn opgebouwd uit een toename van de salarislasten van € 0,023 miljoen en een toename van de overige personeelskosten van € 0,038 miljoen. Voorts bestaan de lager indirecte kosten uit lagere afschrijvingen van € 0,002 miljoen, lagere overige bedrijfskosten van € 0,102 miljoen en lagere doorbelastingen van € 0,109 miljoen vanuit de Vereniging. SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG SGBO is ultimo 2007 verkocht aan de BMC groep. De verkoop heeft plaatsgevonden middels een activa passiva transactie. De onderneming is verkocht en niet de rechtsvorm. De opbrengst van de verkoop van de onderneming valt derhalve in SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG BV. Het totale resultaat van SGBO beloopt € 0,823 miljoen ten opzichte van € 0,315 miljoen begroot. In het resultaat zit een transactieresultaat verwerkt van € 1,100 miljoen. Wordt dit gecorrigeerd op het totaal resultaat van € 0,823 miljoen dan blijft er een resultaat over van € 0,277 miljoen negatief . In dit negatieve resultaat is € 0,108 miljoen verwerkt aan kosten die gerelateerd zijn aan de verkoop en € 0,041 miljoen aan winstverdeling 2006. Indien deze posten op het hiervoor berekende negatieve resultaat worden gecorrigeerd blijft er een resultaat uit bedrijfsvoering over van € 0,128 miljoen negatief. VNG Verzekeringen BV Voor 2007 was een resultaat begroot van € 0,644 miljoen tegen een werkelijk resultaat van € 0,760 miljoen. Het resultaatverschil van € 0,116 miljoen kan als volgt verklaard worden. Bij bijna gelijk blijven van de opbrengsten en afschrijvingen had VNG Verzekeringen BV lagere personeelskosten dan begroot (€ 0,054 miljoen) was de doorbelasting van de Vereniging lager dan gepland (€ 0,020 miljoen) en waren de financiële baten hoger dan begroot. De overige kosten daarentegen waren licht hoger dan begroot (€ 0,043 miljoen). Totaal heeft dit geleid tot een hoger resultaat van € 0,116 miljoen. VNG International BV VNG International BV presteert € 0,076 miljoen beter dan begroot. De marge (bedrijfsopbrengsten verminderd met de out of pocket kosten) was € 0,537 miljoen hoger dan begroot. De bedrijfslasten daarentegen kwamen € 0,502 miljoen hoger uit dan begroot. Door het voorgaande kwam het resultaat uit gewone bedrijfsvoering € 0,035 miljoen beter uit dan begroot. Doordat de financiële baten en lasten boven begroot uitkwamen met € 0,053 miljoen en doordat het aandeel van derden in het resultaat van groepsmaatschappijen lager uitviel dan begroot (€ 0,012 miljoen negatief) wordt het ten opzichte van de begroting beter presteren verklaard. VNG Diensten BV (enkelvoudig). De opbrengsten van VNG Diensten BV (enkelvoudig) bestaan voornamelijk uit de management fee van de bedrijven en de rente opbrengsten op het liquide vermogen. Diensten enkelvoudig realiseert boven begroot. Hoewel de bedrijfskosten iets hoger waren dan begroot is de betere prestatie ten opzichte van begroot voornamelijk het gevolg van het feit de rente opbrengsten hoger zijn dan bij de begroting was voorzien. De post financiële baten en lasten presteerde hierdoor € 0,054 miljoen boven begroot. Naast deze post presteerde de overige bedrijfsopbrengsten (rente afrekening met VNG BNG beheer) ook boven begroot.
50
financieel Jaar verslag 2007
B.2.5 Verbonden partijen
Hieronder volgt een overzicht van de transacties van de Vereniging met verbonden partijen: Bedragen € 1 Meerderheidsdeelneming Aard activiteiten: dienstverlening Naam
Juridische vorm
Netto omzet
Consolidatie
Deelname
(dienstverlening)
ja/nee
percentage
Congres- en Studiecentrum
BV
490.522
Ja
100%
SGBO
BV
662.111
Ja
100%
VNG Verzekeringen
BV
68.638
Ja
100%
VNG International
BV
452.964
Ja
100%
Diensten B.V.
BV
206.201
Ja
100%
BING
BV
0
Ja
51%
De netto omzet dienstverlening aan de VNG-bedrijven bestaat uit de door de afdelingen Personeel & Organisatie, Financiën & Control en Facilitair bedrijf verrichtte diensten. De aan de overige verbonden partijen (Stichting Regres) verrichtte dienstverlening heeft in 2007 nauwelijks plaatsgevonden. In 2008 zal de Stichting Regres opgeheven worden.
financieel Jaar verslag 2007
51
52
financieel Jaar verslag 2007
B.3 Geconsolideerde jaarrekening 2007
financieel Jaar verslag 2007
53
B.3.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2007 Voor bestemming van het resultaat (bedragen x € 1.000)
ACTIVA
2007
2006
Vaste activa Materiële vaste activa (13) Bedrijfsgebouwen en terreinen Machines en installaties
7.811
7.465
85
174
Andere vaste bedrijfsmiddelen
1.033
1.288
8.929
8.927
155
5.971
Financiële vaste activa (14) Andere deelnemingen Leningen
-
272
Overige effecten
52.397
49.044
52.552
55.287
Totaal vaste activa
61.481
64.214
Vlottende activa Voorraden (15)
391
766
Vorderingen (16) Handelsdebiteuren
6.439
6.895
Overige vorderingen
5.569
6.608
Overlopende activa Liquide middelen
54
2.671
1.394
14.679
14.897
9.920
857
Totaal vlottende activa
24.990
16.520
Totaal activa
86.471
80.734
financieel Jaar verslag 2007
PASSIVA
2007
2006
Eigen vermogen Groepsvermogen Aandeel van derden in groepsvermogen
52.494
52.191
98
48
Eigen vermogen
52.591
52.239
Voorzieningen (17) Wachtgeld, reorganisatie en egalisatievoorziening Overige voorzieningen
2.750
3.390
-
450
2.750
3.840
Kortlopende schulden Handelscrediteuren
2.516
2.727
Belastingen en premie sociale verzekeringen
3.921
4.175
Overige schulden
3.574
1.287
21.119
16.466
Overlopende passiva (18)
31.130
24.655
Totaal passiva
86.471
80.734
financieel Jaar verslag 2007
55
B.3.2 Toelichting op de geconsolideerde balans
Bedragen x € 1.000
Materiële vaste activa (13) Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt. Bedrijfsge-
Machines
Andere vas-
Totaal
Totaal
bouwen en
en instal-
te bedrijfs-
2007
2006
-terreinen
laties
middelen
Aanschafwaarde
15.004
884
5.111
20.999
24.239
Cumulatieve afschrijvingen en waarde-
(7.539)
(710)
(3.823)
(12.072)
(12.837)
7.465
174
1.288
8.927
11.402
886
–
324
1.210
527
Desinvesteringen aanschafwaarde
–
–
(88)
(88)
(3.091)
Desinvesteringen afschrijvingen
–
–
74
74
1.171
Afschrijvingen
(540)
(89)
(565)
(1.194)
(1.081)
Boekwaarde 31 december
7.811
85
1.033
8.929
8.927
verminderingen Boekwaarde 1 januari Investeringen
Aanschafwaarde
15.889
884
5.347
22.120
21.009
Cumulatieve afschrijvingen en waarde-
(8.079)
(799)
(4.314)
(13.192)
(12.083)
verminderingen Boekwaarde 31 december
7.811
85
1.033
Afschrijvingspercentages
2-10%
5-20%
20-33%
8.929
8.927
Financiële vaste activa (14) Andere deelnemingen
2007
2006
5.971
2.873
64
3.439
Dit betreft de deelneming in BNG VNG beheer BV (100%) te Den Haag Het verloop is als volgt: Stand per 1 januari Bij: aandeel in resultaat Af: dividenduitkering Stand per 31 december
(5.880) 155
(341) 5.971
BNG VNG beheer BV voorheen Gemnet Holding BV (een indirect gehouden 50% dochter die tezamen met de NV Bank Nederlandse Gemeenten wordt gehouden), heeft haar 100% dochter Gemnet BV verkocht. De 50% dochter van Gemnet Holding BV, Gemnet CSP BV (welke met Getronics Pinckroccade wordt gehouden) is per november 2007 verkocht aan KPN Telecom BV. De derde dochter van Gemnet Holding BV, Gemnet Zorg BV (welke wordt gehouden voor 100%) is niet actief. Het voornemen bestaat de laatst genoemde vennootschap tezamen met haar moeder BNG VNG beheer BV in 2008 te liquideren. De extra hoge dividenduitkering is het gevolg van de in 2006 verkochte dochter Gemnet BV. 56
financieel Jaar verslag 2007
Leningen u/g
2007
2006
Stand per 31 december
-
272
Dit betreft 100% van het gestorte aandelenvermogen in de risicoreserve van OVO. Per 25 juni 2007 heeft OVO dit aandeel in de risico reserve weer teruggekocht.
Overige effecten
2007
2006
Effectenportefeuille
52.394
48.943
Overige beleggingen
4
4
Effectenrekening Van Lanschot
-
98
52.397
49.044
Het verloop van de effectenportefeuille is als volgt. Obligaties Aandelen
Totaal 2007
Totaal 2006
Balanswaarde per 1 januari
36.490
12.453
48.942
35.478
Aankopen
11.801
5.056
16.857
34.076
Verkopen
(9.830)
(2.065)
(11.894)
(20.292)
(189)
50
(139)
(117)
Gerealiseerde waardedalingen of -stijgingen Ongerealiseerde waardedalingen of -stijgingen
(1.022)
(351)
(1.373)
(203)
Balanswaarde per 31 december
37.250
15.143
52.394
48.942
Cumulatieve ongerealiseerde waardestijging
(1.341)
957
(384)
1.116
De balanswaarde per ultimo 2007 is ten opzichte van de balanswaarde per ultimo 2006 met € 3,452 miljoen toegenomen. In de toename zit een storting van € 3,751 miljoen. Zonder storting is de vermogensmutatie € 0,299 miljoen negatief. In de negatieve vermogensmutatie zit een waarde daling op de effecten van totaal € 1,373 miljoen. Om dat deze effecten nog steeds worden gehouden is er sprake van een ongerealiseerd resultaat. Het ongerealiseerde resultaat van de aandelen loopt via de herwaarderingsreserve. Hierdoor wordt het resultaat niet geraakt. Omdat de herwaarderingsreserve voor obligaties is uitgeput maakt het ongerealiseerde resultaat op obligaties wel deel uit van het totaal resultaat op obligaties (en dus deel uit van het resultaat op de effectenportefeuille).
Voorraden (15)
2007
2006
Onderhanden werk
380
762
Handelsgoederen
12
4
391
766
Onderhanden werk
2007
2006
Gefactureerde termijnen
20.144
19.520
Bestede kosten -/- reeds verantwoorde verliezen
(14.920)
(16.077)
5.224
3.433
financieel Jaar verslag 2007
57
De projecten waarvan de kosten de gedeclareerde termijnen overtreffen zijn verwerkt onder de voorraden, de andere projecten zijn verwerkt onder de overlopende passiva als volgt:
2007
2006
Verantwoord onder de overlopende passiva
5.631
4.205
Verantwoord onder de voorraden
(380) 5.224
(762) 3.433
Vorderingen (16) Onder de ‘Overige vorderingen’ is een vordering opgenomen van € 2,103 miljoen in verband met nog te ontvangen dividend en dividendbelasting door VNG Diensten. In 2006 was onder deze post een vordering van € 3,733 miljoen inzake de verkoop van de Sophialaan 9 opgenomen.
Voorzieningen (17)
2007
2006
Voorziening wachtgeld, reorganisatie en pensioenverplichting
2.750
3.390
Voorziening Groot Onderhoud
-
450
2.750
3.840
Voorziening wachtgeld, reorganisatie en pensioenverplichting
2007
2006
Stand per 1 januari (*)
3.535
1.474
Bij: dotaties
179
3.087
Af: onttrekkingen
(847)
(607)
Af: vrijval
(117)
(564)
Stand per 31 december
2.750
3.390
(*) De stand per 1 januari 2007 wijkt met € 0,145 miljoen af van de stand per 31 december 2006.
In 2006 heeft VNG Verzekeringen deze post verantwoord onder de overlopende passiva. De omvang van deze voorziening is ultimo 2007 € 0,073 miljoen. De voorziening heeft in overwegende mate een langlopend karakter. Voor € 2,599 miljoen (in 2006 € 3,282 miljoen) heeft de voorziening alleen betrekking op de Vereniging. Onder deze voorziening zijn tevens de verplichtingen uit hoofde van wachtgeldregelingen opgenomen. In 2006 is een extra dotatie als gevolg van de reorganisatie van ruim € 2,8 miljoen noodzakelijk geacht. Verder omvat de voorziening een WW-voorziening bij VNG International. De omvang van deze voorziening is ultimo 2007 € 0,078 miljoen.
58
Voorziening Groot Onderhoud
2007
2006
Stand per 1 januari
450
434
Bij: dotatie
120
120
Af: onttrekkingen
(222)
(103)
Af: vrijval
(347)
Stand per 31 december
-
financieel Jaar verslag 2007
450
Deze voorziening heeft alleen betrekking op de Vereniging. De voorziening Groot Onderhoud heeft het karakter van een voorziening voor kostenegalisatie. Gedurende het jaar worden de uitgaven in het kader van groot onderhoud in de vorm van een onttrekking in de voorziening verwerkt. Aan het eind van 2007 is deze voorziening komen te vervallen in verband met de sloopwerkzaamheden van het pand aan de Nassaulaan 12. In 2009 zal er weer een voorziening Groot Onderhoud opgenomen worden, aangezien het gerenoveerde pand in dat jaar word opgeleverd.
Overlopende passiva (18) Onder de post overlopende passiva worden de vooruit gefactureerde bedragen (stand ultimo 2006 € 4,2 miljoen, stand ultimo 2007 € 5,604 miljoen), vooruit ontvangen subsidies (stand ultimo 2006 € 4,1 miljoen stand, ultimo 2007 € 5,740 miljoen) en vooruit gefactureerde contributie (stand ultimo 2006 € 1,2 miljoen, stand ultimo 2007 € 3,785 miljoen) verantwoord. Daarnaast bevat deze post diverse reserveringen van de VNG voor nog te betalen vakantiedagentoelage en kosten met betrekking tot het WSW-fonds. Tevens is de reservering van gemeenten in verband met mogelijke kosten als gevolg van actieschade, de zogenoemde solidariteitsheffing hieronder opgenomen. Tot op heden is er geen noodzaak geweest om deze reservering die € 0,114 miljoen bedraagt, aan te spreken.
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Huurcontracten OG (2008: € 0,917 miljoen) Het betreft een aantal contracten voor huurpanden. BING huurt een pand en diverse panden worden gehuurd door de Vereniging. De hoge kosten voor 2008 worden veroorzaakt door de huur van de Koningin Marialaan i.v.m. de herhuisvesting. De huurcontracten lopen door tot en met 2012. De totale omvang van deze verplichting is € 1,246 miljoen. Verplichtingen project Herhuisvesting In 2007 is begonnen met de sloop van de Willemshof (Nassualaan 12). Voor het slopen van de Willemshof en de advieskosten is er nog een openstaande verplichting van € 0,557 miljoen in 2008. In februari 2008 zijn de overeenkomsten getekend voor de verrichtingen van de bouwkundige, werktuigbouwkundige en elektronische werkzaamheden voor de Willemshof (project herhuisvesting). De totale omvang van deze verplichting is € 10,762 miljoen. Overige (2008: € 18,465 miljoen) VNG International BV is diverse verplichtingen voor meerdere jaren aangegaan voor projectactiviteiten voor een totaalbedrag van ruim € 39,393 miljoen. De categorie overige omvat diverse verplichtingen inzake schoonmaak-, onderhouds- en overige contracten. De totale verplichting voor onderhoud hardware is € 0,784 miljoen. De totale verplichting voor onderhoud software is € 0,166 miljoen. De totale verplichting voor diverse activa is € 0,839 miljoen.
financieel Jaar verslag 2007
59
Overige informatie Bankgaranties VNG International BV heeft afgelopen verslagjaar een obligo overeenkomst gesloten met de ABN AMRO bank. De overeenkomst geeft VNG International een bankgarantie faciliteit tot een bedrag van € 3 miljoen. Als zekerheid zijn de vorderingen en zaken binnen VNG International BV verpand. Voorts heeft VNG International vier bankgaranties ter waarde van € 1,798 miljoen afgesloten. Het betreft een bankgarantie aan the European Commission, Project Guatemala (€ 0,141 miljoen, afloopdatum 30-09-2000), een bankgarantie aan the Commission of the European Communities, Kyiv, Ukraïne (€ 0,082 miljoen, afloopdatum 30-06-2008), een bankgarantie aan the European Agency for reconstruction, Pristina Kosovo (€ 0,236 miljoen, afloopdatum 30-06-2008) en een bankgarantie aan European Commission, Project Serbia (€ 1,339 miljoen, afloopdatum 30-06-2008). Alle bankgaranties lopen via de ABN AMRO.
60
financieel Jaar verslag 2007
B.3.3 Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2007
Bedragen x € 1.000
Realisatie Realisatie
2007
2006
44.604
36.719
Bedrijfsopbrengsten Netto-omzet (19) Wijziging in onderhanden werk
(525)
1.870
Totaal netto-omzet
44.079
38.589
Overige bedrijfsopbrengsten (20)
12.325
15.842
Som der bedrijfsopbrengsten
56.405
54.431
15.477
13.395
Salarissen
20.387
19.434
Bedrijfslasten Inkopen goederen en diensten Personeelskosten (21) Sociale lasten
1.754
1.826
Pensioenbijdragen
2.559
2.317
Overige personeelskosten
2.765
3.017
Reorganisatievoorziening
-
2.544
Afschrijvingen
1.172
1.038
Overige bedrijfskosten
12.837
13.501
Som der bedrijfslasten
56.950
57.072
Bedrijfsresultaat
(545)
(2.640)
Financiële baten en lasten (22) Opbrengst van effecten
924
308
Rentebaten
567
223
(Rente)lasten
(254)
(113)
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
691
(2.222)
Belastingen
(31)
-
Aandeel in resultaat van deelnemingen (23)
64
3.439
Resultaat financiële vaste activa
-
67
724
1.284
Aandeel van derden in het groepsresultaat
(39)
Resultaat na belastingen
685
(2) 1.282
financieel Jaar verslag 2007
61
B.3.4 Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten
Algemeen Het bedrijfsresultaat is in 2007 hoger dan in 2006. Het betere bedrijfsresultaat is voornamelijk te verklaren door de hogere omzet van de bedrijven in 2007. Het resultaat na belasting in 2007 is € 0.597 lager dan in 2006. Dit komt voornamelijk door de verkoop van Gemnet BV in 2006.
Netto-omzet (19) Bedragen x € 1.000
Realisatie 2007
Realisatie 2006
Contributies
17.612
16.613
Nettoverkopen Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten
1.285
915
BV Congres- en Studiecentrum VNG
4.961
4.854
SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG
4.647
2.863
VNG International BV
16.099
11.473
Totaal nettoverkopen
26.992
20.106
Totaal netto-omzet
44.604
36.719
De nettoverkopen worden in hoofdzaak in Nederland gerealiseerd. De netto-omzet bevat de contributies van leden en de nettoverkopen van de VNG-bedrijven.
Overige bedrijfsopbrengsten (20) Bedragen x € 1.000
Realisatie 2007
Realisatie 2006
Projectbijdragen
8.893
9.575
Opbrengst derden
1.199
1.476
Auteursvergoedingen
65
50
Vakatiegelden
37
56
Uitgeverij
48
320
CIB
0
86
Overige interne omzet
1.185
1.845
Overige opbrengsten
900
2.514
Totaal overige bedrijfsopbrengsten
12.326
15.842
De overige bedrijfsopbrengsten zijn in 2007 € 3,517 miljoen lager dan vorig jaar. In 2006 was de boekwinst op de verkoop van het pand aan de Sophialaan 9 bijna € 2 miljoen. De gerealiseerde projectbijdragen en de interne omzet was ruim € 1,354 miljoen lager dan in 2006.
62
financieel Jaar verslag 2007
Personeelskosten (21) De totale bezetting van de VNG is per ultimo 2007 als volgt onderverdeeld naar de verschillende onderdelen (in fte’s):
Realisatie 2007
Realisatie 2006
VNG, de Vereniging
252,9
270,2
Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten
7,2
6,3
BV Congres- en Studiecentrum VNG
15,8
1658
SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG
50,9
48,8
VNG International BV
59,0
38,3
VNG Verzekeringen BV
3,0
1,0
388,8
380,4
Uitsplitsing opbrengst effecten
Realisatie 2007
Realisatie 2006
Financiële baten en lasten (22)
Rente obligaties
1.670
1.508
Dividendopbrengsten
229
259
Gerealiseerd koersresultaat obligaties
(390)
(365)
Gerealiseerd koersresultaat aandelen
289
203
Rente bank effectenrekening
23
21
Ongerealiseerd koersverlies, mutatie herwaardering obligaties
(821)
(520)
Kosten van beheer en provisie
(76)
(105)
Ongerealiseerd resultaat kostprijsaanpassingen
-
(693)
924
308
De totale gerealiseerde rendement op de portefeuille bedroeg € 0,924 miljoen. Dit is inclusief een ongerealiseerd verlies op obligaties. Het gerealiseerde rendement is 0,81% van het gemiddeld gewogen geïnvesteerde vermogen (In het gewogen gemiddelde is een storting van € 3,751 miljoen verdisconteerd). Vanwege de uitputting van de herwaarderingsreserve voor obligaties, waardoor het ongerealiseerde koersresultaat via de staat van baten en lasten loopt, worden de mutaties in de waarde van de gehouden obligaties meegerekend in de opbrengst effecten. Hierdoor werkt het ongerealiseerde koersverlies op obligaties van € 0,821 miljoen door in de opbrengst effecten. Ook de gehouden aandelen zijn in waarde gedaald echter dit ongerealiseerde verlies beïnvloed de opbrengst van de effecten niet. Voor de aandelen is de herwaarderingsreserve namelijk niet uitgeput. Het totaal resultaat van € 0,924 miljoen wordt vooral beïnvloed door de relatief zware weging van obligaties in de portefeuille (75%).
Aandeel in resultaat van niet geconsolideerde deelnemingen (23) De resultaten van de niet-geconsolideerde deelnemingen worden verantwoord overeenkomstig de nettovermogenswaardemethode. Het aandeel in het resultaat van BNG VNG beheer BV (voorheen Gemnet Holding BV) bedroeg afgelopen verslagjaar € 0,64 miljoen tegenover € 3,439 miljoen in 2006. In 2006 is Gement BV verkocht aan KPN Telecom BV. Het aandeel in het resultaat van Gemnet Holding BV in 2006 werd in sterke mate beïnvloed door de verkoop van de 100% Gemnet Holding dochter, Gemnet BV. In 2007 is Gemnet CSP BV verkocht. BNG VNG beheer BV heeft nu nog een dochter Gemnet Zorg BV. Deze dochter is financieel Jaar verslag 2007
63
niet actief. Verwacht wordt dat in de loop van het jaar 2008 BNG VNG beheer BV tezamen met haar dochter Gemnet Zorg BV wordt geliquideerd.
Overige informatie Rente- en kredietrisico’s De invloed van veranderingen in rentetarieven op de resultaten van de VNG worden zo veel mogelijk beperkt. Hierbij stelt de VNG zich ten doel de totale rentebaten te optimaliseren en de totale rentelasten te beperken. Om dit te bereiken bankiert de Vereniging in een zogenaamd rente en saldocompensabel stelsel. Hierbij bankiert zij met de door de haar (indirect) gehouden dochters. Doordat de bank in dit stelsel alleen het saldo van de verschillende rekeningen ziet, fungeren de plusstanden van de deelnemingen als dekking tegen eventuele roodstanden van de Vereniging. Eventueel uit te zetten gelden buiten het stelsel geschied derhalve van de hoofdrekening. Kredietrisico’s voor de Vereniging zijn als laag te kwalificeren. Inkomsten die de Vereniging genereert zijn nagenoeg of geheel van overheidsinstellingen.
64
financieel Jaar verslag 2007
B.3.5 Geconsolideerd kasstroomoverzicht
Bedragen x € 1.000
2007
2006
Bedrijfsresultaat
(545)
(2.640)
Afschrijvingen en waardeverminderingen
1.172
Cashflow
627
Kasstroom uit operationele activiteiten 1.038 (1.602)
Veranderingen werkkapitaal Afname voorraden Toename vorderingen Mutatie voorzieningen Toename respectievelijk afname kortlopende schulden
582
127
115
6.848
(1.090)
1.895
6.475
(2.453)
6.082
6.417
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
6.709
4.815
Ontvangen interest Ontvangen dividend
2.259
1.752
229
259
Betaalde interest
(330)
(218)
Resultaat effectentransacties
(922)
(1.375)
Resultaat aandelen transacties deelnemingen
-
67
Aandeel in resultaat van deelnemingen
64
3.439
Aandeel derden in resultaat van deelnemingen
13
-
Aandeel van derden in resultaat van deelnemingen
(52)
(2)
Betaalde vennootschapbelasting over de winst
(31)
-
1.230
3.922
Kasstroom uit operationele activiteiten
7.939
8.737
Kasstroom uit investeringsactiviteiten (Des)investeringen in materiële vaste activa Investeringen en herwaardering in financiële vaste activa Mutatie aandeel derden in eigen vermogen
(1.174)
1.436
2.145
(16.163)
152
16
1.123
(14.711)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Opgenomen lening
-
2
-
2
Netto kasstroom
9.062
(5.972)
Mutatie liquide middelen
9.062
(5.972)
financieel Jaar verslag 2007
65
B.3.6 Overzicht mutatie eigen vermogen
Vermelding van de mutatie in het eigen vermogen is volgens de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) een verplicht onderdeel van de jaarrekening. Daarom is met ingang van het verslag 2004 onderstaand overzicht opgenomen. Bedragen x € 1.000
2007
2006
Geconsolideerd nettoresultaat na belastingen
66
toekomend aan de rechtspersoon
685
1.282
Mutatie herwaarderingsreserve
(590)
274
Mutatie stelselwijziging
207
_
Mutatie eigen vermogen
302
1.556
financieel Jaar verslag 2007
C Overige gegevens
financieel Jaar verslag 2007
67
68
financieel Jaar verslag 2007
C.1 Overige zaken betreffende de jaarrekening
Vaststelling jaarrekening Conform artikel 8 lid 5 legt het algemeen bestuur de jaarrekening ter vaststelling voor aan de algemene ledenvergadering.
Resultaatsbestemming Het resultaat over 2007 wordt toegevoegd aan de algemene reserve.
Bestemmingsreserve Binnen het eigen vermogen is een bestemmingsreserve van € 18,854 miljoen. De bestemmingsreserve is gevormd vanwege het feit dat de kosten voor de herhuisvestingoperatie en de kosten van publicatie en onderzoek 2008 ten laste van het eigen vermogen worden gebracht.
Opgave nevenvestigingen VNG International heeft twee dochterondernemingen te weten Mepco S.R.O, statutair gevestigd te Praag, Tsjechië 51% en CMRA, statutair gevestigd te Pretoria, Zuid Afrika 100%.
Bezoldiging van bestuurders en commissarissen De beloning (inclusief pensioenlasten) van de directieraad bedroeg in 2007 in totaal € 0,441 miljoen. In 2006 was dit € 0,324 miljoen. In oktober 2006 is er een derde directieraadslid bijgekomen. Het bestuur heeft evenals voorgaande jaren geen vergoeding ontvangen.
financieel Jaar verslag 2007
69
C.2 Accountantsverklaring
Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de jaarrekening 2007 van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten te Den Haag bestaande uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2007 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2007 met de toelichting gecontroleerd.
Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de Vereniging is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het directieverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de Vereniging. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de vereniging heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
70
financieel Jaar verslag 2007
Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Vereniging van Nederlandse Gemeenten per 31 december 2007 en van het resultaat over 2007 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Rotterdam, 7 april 2008 MAZARS PAARDEKOOPER HOFFMAN N.V.
A.G. de Nijs RA
financieel Jaar verslag 2007
71
72
financieel Jaar verslag 2007