Financieel jaarverslag VNG 2009

Financieel jaarverslag VNG 2009

2010-051

Aa en Hunze Aalburg Aalsmeer Aalten Abcoude Achtkarspelen Alblasserdam Albrandswaard Alkmaa Amsterdam Andijk Anna Paulowna Apeldoorn Appingedam Arnhem Assen Asten Baarle-Nassau Baa Bergen NH Bergen op Zoom Berkelland Bernheze Bernisse Best Beuningen Beverwijk Binnenmaas Bla Boxmeer Boxtel Breda Breukelen Brielle Bronckhorst Brummen Brunssum Bunnik Bunschoten Buren B Dantumadeel DeBilt De Marne De Ronde Venen De Wolden Delft Delfzijl Den Haag Den Helder Deur land Drimmelen Dronten Druten Duiven Echt-Susteren Edam-Volendam Ede Eemnes Eemsmond Eerse Gaasterl‘n-Sleat Geertruidenberg Geldermalsen Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel Gennep Giessenlanden Groningen Grootegast Gulpen-Wittem Haaksbergen Haaren Haarlem Haarlemmerliede en Spaarnwo Harlingen Hattem Heemskerk Heemstede Heerde Heerenveen Heerhugowaard Heerlen Heeze-Leend Heuvelrug Hillegom Hilvarenbeek Hilversum Hof van Twente Hoogeveen Hoogezand-Sappemeer Hoo Koggenland Kollumerland c.a. Korendijk Krimpen aan den IJssel Laarbeek Landerd Landgraaf Landsm Leidschendam-Voorburg Lelystad Lemsterland Leudal Leusden Liesveld Lingewaal Lingewaard Lisse Li Maasdriel Maasgouw Maassluis Maastricht Margraten Marum Medemblik Meerssen Menaldumadeel Millingen aan de Rijn Moerdijk Montferland Montfoort Mook en Middelaar Muiden Naarden NederNijmegen Noord-Beveland Noordenveld Noordoostpolder Noordwijk Noordwijkerhout Nuenen c.a. N ken Oost Gelre Oosterhout Oostflakkee Ooststellingwerf Oostzaan Opmeer Opsterland Oss Oud-Beije Pijnacker-Nootdorp Purmerend Putten Raalte Reeuwijk Reimerswaal Renkum Renswoude Reusel-De M Roosendaal Rotterdam Rozendaal Rucphen Schagen Schermer Scherpenzeel Schiedam Schiermonniko Sint-Michielsgestel Sint-Oedenrode Sittard-Geleen Skarsterlan Sliedrecht Slochteren Sluis Smallingerla wijkerland Stein Strijen Ten Boer Terneuzen Terschelling Texel Teylingen Tholen Tiel Tilburg Tubberge de Geul Valkenswaard Veendam Veenendaal Veere Veghel Veldhoven Velsen Venlo Venray Vianen Vl Waddinxveen Wageningen Wassenaar Waterland Weert Weesp Werkendam Wervershoof West Maas Wijchen Wijdemeren Wijk bij Duurstede Winsum Winterswijk Woensdrecht Woerden Wormerland W Zeewolde Zeist Zevenaar Zijpe Zoetermeer Zoeterwoude Zuidhorn Zuidplas Zundert Zutphen Zwartew Albrandswaard Alkmaar Almelo Almere Alphen aan den Rijn Alphen-Chaam Ambt Montfort Amelan Baarle-Nassau Baarn Barendrecht Barneveld Bedum Beek Beemster Beesel Bellingwedde Bergambach Binnenmaas Bladel Blaricum Bloemendaal Boarnsterhim Bodegraven Boekel Bolsward Borger-Odoorn Bunschoten Buren Bussum Capelle aan den IJssel Castricum Coevorden Cranendonck Cromstrijen Cuij Helder Deurne Deventer Diemen Dinkelland Dirksland Doesburg Doetinchem Dongen Dongeradeel D Eemsmond Eersel Eijsden Eindhoven Elburg Emmen Enkhuizen Enschede Epe Ermelo Etten-Leur Ferw Gennep Giessenlanden Gilzeen Rijen Goedereede Goes Goirle Gorinchem Gouda Graafstroom Graft-D liede en Spaarnwoude Haarlemmermeer Halderberge Hardenberg Harderwijk Hardinxveld-Giessenda Heerlen Heeze-Leende Heiloo Hellendoorn Hellevoetsluis Helmond Hendrik-Ido-Ambacht Hengelo Ov Hoogezand-Sappemeer Hoorn Horst aan de Maas Houten Huizen Hulst IJsselstein Kaag en Braassem K Landerd Landgraaf Landsmeer Langedijk Lansingerland Laren Leek Leerdam Leeuwarden Leeuwarde Lingewaard Lisse Lith Littenseradiel Lochem Loenen Loon op Zand Lopik Loppersum Losser Maarssen Menaldumadeel Menterwolde Meppel Middelburg Middelharnis Midden-Delfland Midden-Drenthe M Naarden Neder-Betuwe Nederlek Nederweert Neerijnen Niedorp Nieuwegein Nieuwkoop Nieuw-Lek hout Nuenen c.a. Nunspeet Nuth Oegstgeest Oirschot Oisterwijk Oldambt Oldebroek Oldenzaal OlstOpsterland Oss Oud-Beijerland Oude IJsselstreek Ouder-Amstel Ouderkerk Oudewater Overbetuwe P Renkum Renswoude Reusel-De Mierden Rheden Rhenen Ridderkerk Rijnwaarden Rijnwoude Rijssen-H zeel Schiedam Schiermonnikoog Schijndel Schinnen Schoonhoven Schouwen-Duiveland ‘s-Hertogenb Slochteren Sluis Smallingerland Sneek Soest Someren Son en Breugel Spijkenisse Stadskanaal Staphor Tholen Tiel Tilburg Tubbergen Twenterand Tynaarlo Tytsjerksteradiel Ubbergen Uden Uitgeest Uithoo Velsen Venlo Venray Vianen Vlaardingen Vlagtwedde Vlieland Vlissingen Vlist Voerendaal Voorschote dam Wervershoof West Maas en Waal Westerveld Westervoort Westland Weststellingwerf Westvoorn

Financieel jaarverslag VNG 2009

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Inhoudsopgave

A

B

C

Bestuursverslag

5

Voorwoord

7

A.1

Algemene gang van zaken gedurende het verslagjaar

A.2

Resultaatontwikkeling van de Vereniging

21

8

A.3

Kerninformatie van de VNG

27

A.4

Bestuur

28

Jaarrekening 2009

29

B.1

Toelichting algemeen

31

B.2

Enkelvoudige jaarrekening 2009

35

B.2.1 Enkelvoudige balans per 31 december 2009

36

B.2.2 Toelichting op de enkelvoudige balans

38

B.2.3 Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2009

43

B.2.4 Toelichting op de enkelvoudige staat van baten en lasten

45

B.3

Geconsolideerde jaarrekening 2009

51

B.3.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2009

52

B.3.2 Toelichting op de geconsolideerde balans

54

B.3.3 Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2009

59

B.3.4 Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten

60

B.3.5 Geconsolideerd kasstroomoverzicht

63

B.3.6 Overzicht mutatie eigen vermogen

64

Overige gegevens

65

C.1

Overige zaken betreffende de jaarrekening

67

C.2

Accountantsverklaring

68


3

4


A

Bestuursverslag


5

6


Voorwoord

Eén van de hoogtepunten voor de VNG in 2009, was de opening van de geheel vernieuwde Willemshof. Op 22 september heeft Hare Majesteit de Koningin ons prachtig gebouw geopend. Het architectonisch concept sluit naadloos aan bij de visie van de VNG. Enerzijds is er veel aandacht voor een plezierige werkomgeving die tot samenwerken uitnodigt, anderzijds ondersteunt het ontwerp het open en transparante karakter van de VNG. De Willemshof kan hierdoor nog meer dan voorheen uitgroeien tot het huis van gemeenten, waar zij elkaar ontmoeten en samenwerken aan een sterk lokaal bestuur. Een ander belangrijk hoogtepunt is de oprichting van het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING). Na een lange voorbereiding kan dit instituut, in nauwe samenwerking met de VNG, gemeenten ondersteunen in het waarmaken van hun ambities. KING is van, voor en door gemeenten en richt zich vooral op het gezamenlijk verder ontwikkelen van de dienstverlening van gemeenten aan burgers en bedrijven. Het financieel resultaat van de VNG over 2009 is hoger uitgekomen dan voorzien in de begroting 2009. Vooral het resultaat bij de dochterondernemingen, het volume van uitgevoerde projecten en de financiële baten, laten een stijgende lijn zien. Het resultaat van de VNG laat een constante ontwikkeling zien. Het jaarverslag is opgesteld conform de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Het jaarverslag bestaat uit: • Het bestuursverslag van de Vereniging, dit geeft in het kort inzage in alle ontwikkelingen bij de VNG • De enkelvoudige gegevens van de Vereniging. Dit omvat: • een enkelvoudige balans, inclusief toelichting • een enkelvoudige staat van baten en lasten, inclusief toelichting • De totale financiële gegevens van de VNG. Dit omvat: • een geconsolideerde balans, inclusief toelichting • een geconsolideerde staat van baten en lasten, inclusief toelichting • De overige gegevens betreffende de jaarrekening Het jaar 2010 staat vooral in het teken van de verkiezingen voor de gemeenteraden. De uitkomst daarvan heeft gevolgen voor de VNG. Zo zal de samenstelling van het Bestuur en de commissies veranderen. Tevens kan de uitslag gevolgen hebben voor de strategie en de prioriteiten van de VNG. In 2010 zal de strategische koers worden geëvalueerd en zal worden nagegaan of bijstelling wenselijk is.

mr. R.J.J.M. Pans, Voorzitter directieraad


7

A.1 Algemene gang van zaken gedurende het verslagjaar

De VNG ontwikkelde zich in 2009 verder als dé organisatie die staat voor de kracht en kwaliteit van het lokaal bestuur. In 2009 lag de focus van de strategie van de VNG op vier specifieke thema’s: jeugd, demografische ontwikkelingen (inclusief krimp van gemeenten), samenwerking tussen gemeenten & gemeentelijke herindeling en goed werkgeverschap van gemeenten. Daarnaast heeft het bureau van de VNG in 2009 nadrukkelijker aandacht besteed aan gevolgen van weten regelgeving voor de uitvoering door gemeenten. Aard en omvang van nieuwe regelgeving hebben immers grote gevolgen voor de uitvoering door gemeenten. In 2009 heeft de VNG verschillende initiatieven genomen gericht op het lokaal bestuur. Bestuursakkoord ‘Samen aan de slag’ en Aanvullend Beleidsakkoord Rijk-VNG

In het Bestuursakkoord ‘Samen aan de slag’ tussen Rijk en gemeenten zijn afspraken gemaakt over decentralisatie, bestuurlijke druk en het versterken van de bestuurskracht van gemeenten. Vanaf eind 2007 formuleert de Interbestuurlijke taakgroep gemeenten hierover voorstellen. Het doel is de slagvaardigheid van de overheid, waarvan krachtige gemeenten de basis vormen, te vergroten. Vanuit de missie ‘De VNG staat, samen met alle gemeenten, voor de kracht en kwaliteit van het lokaal bestuur’ was de inzet van de VNG erop gericht de taakgroep proactief te voeden. De leden van de VNG zijn intensief bij dit proces betrokken. In april 2009 heeft de VNG met het Rijk het Aanvullend Beleidsakkoord gesloten. Daarin zijn vooral afspraken vastgelegd over de ontwikkeling van het gemeentefonds in de jaren 2009-2011. Dat betekent voor de hoogte van de algemene uitkering uit het gemeentefonds financiële rust en zekerheid. Voor de jaren na 2011 zijn geen afspraken gemaakt, hetgeen bij gemeenten tot problemen leidde in verband met het opstellen van de meerjarenbegroting. In dat kader zijn in juli van 2009 nadere afspraken gemaakt met de provinciale toezichthouders. Gevolgen economische crisis

Het jaar 2009 stond voor de gemeenten en de VNG ook in het teken van de economische crisis. De VNG heeft samen met haar leden de gevolgen van de crisis in kaart gebracht en heeft ook het initiatief genomen om de gevolgen van de crisis te beperken, onder meer door de uitvoering van gemeentelijke projecten te vervroegen. In het flitscongres van 30 maart 2009 presenteerde de VNG een vijfpuntenplan om de economie weer op gang te helpen en bespraken gemeentebestuurders en raadsleden de aanpak van de economische crisis en de gevolgen van de crisis voor de gemeenten. De economische crisis werd beschouwd vanuit drie verschillende invalshoeken: gemeentefinanciën, sociale zaken & werkgelegenheid en ruimte & wonen. In 2009 hebben gemeenten een bijdrage geleverd aan het verzachten van de gevolgen van de economische crisis. Leven in Nederland

In de tweede editie van ‘Leven in Nederland’ hebben VNG en CBS gemeentelijke statistieken gekoppeld aan essays over actuele, centrale thema’s binnen het lokaal bestuur. Bij de 8


presentatie van de publicatie op 26 november 2009 in het atrium van de gerenoveerde Willemshof werd het eerste exemplaar uitgereikt aan VNG-voorzitter mevrouw Jorritsma. De publicatie biedt een bloemlezing van de belangrijkste gegevens waarover CBS en VNG op gemeentelijk niveau beschikken. Zo passeren krimpgemeenten, veiligheidsbeleid, het functioneren van de woningmarkt, invoering Wmo en de financiële positie van gemeenten de revue. De essays, geschreven door de VNG, interpreteren de cijfers en feiten en kijken door naar de komende jaren. De conclusies bieden soms verrassende doorkijkjes naar de toekomst van het lokaal bestuur. De publicatie wordt gecompleteerd met digitale gegevens die tot op het niveau van elke individuele gemeente inzicht bieden op de thema’s die in de publicatie aan bod komen. Deze basisgegevens per gemeente zijn op de websites van het CBS (www.cbs.nl onder dossiers/ Nederland regionaal) en de VNG (www.vng.nl) te bekijken.

Strategische thema’s 2009 Werkgeverschap gemeenten

Onder het motto ‘eerste overheid, beste werkgever’ ging het bij dit thema om het permanent inzetten van deskundigheid in de ontwikkeling van arbeidsvoorwaarden, gemeentelijke organisaties en flexibel werken. Met de glossy ‘1ste overheid beste werkgever’ werden de gemeenten geattendeerd op de uitdagingen waar gemeenten de komende jaren voor staan, mede gelet op de grote uitstroom van ervaren medewerkers. Jeugd

Gemeenten willen efficiënt samenwerken met alle instanties die zich met jeugdzorg bezighouden en versnippering voorkomen. Binnen het thema Jeugd is gekeken hoe het huidige systeem beter zou kunnen werken. De nadruk ligt op de mogelijkheden van gemeenten om hun jongeren de ruimte te geven zich te ontwikkelen. Gemeenten moeten zich daartoe richten op visievorming, regie en het maken van en toezien op afspraken met instellingen en ketenpartners. Uiteindelijk wordt gestreefd naar de overheveling van de taken van jeugdzorg naar gemeenten. Het rapport van de commissie Zorg om Jeugd, onder voorzitterschap van René Paas, is gepresenteerd in de ALV van 10 juni 2009. De commissie constateert dat in de jeugdzorg sprake is van versnippering van het aanbod, verkokering van de organisaties en het bestaan van scheidslijnen (‘knippen’) tussen verschillende onderdelen van het stelsel. Het missen van kansen bij de inzet van vroegtijdige en maximaal effectieve hulp heeft niet alleen ernstige gevolgen voor kinderen, jongeren en ouders, maar ook voor de samenleving als geheel. Het is daarmee een urgent probleem. De oplossing ziet de commissie primair in het optimaliseren van de inzet van de beschikbare vormen van hulpverlening en alleen waar nodig in het aanpassen van het wettelijk stelsel. Flexibel schakelen tussen en combineren van verschillende hulpvormen kan de effectiviteit aanzienlijk vergroten. De samenhang in het aanbod moet onder gemeentelijke regie tot stand komen, als onderdeel van de algemene gemeentelijke verantwoordelijkheid voor een samenhangend jeugdbeleid. Demografische ontwikkelingen

Verschillende gemeenten zien hun bevolkingsaantallen hard dalen. Krimp is daardoor in 2009 hoog op de (politieke) agenda gekomen. Voor de VNG was het een strategisch thema en ook het rijk zag in dat (toekomstige) krimpregio’s in actie moeten komen en daarbij Vereniging van Nederlandse Gemeenten

9

steun van het rijk kunnen gebruiken. Onder het motto ‘Op weg naar een ‘krimpproof’ beleid’ reed eind 2009 de Gouden Toekomstbus door Nederland om gemeenten te informeren over hun beleid met betrekking tot de (komende) bevolkingsdaling. De VNG ontwikkelde het Krimpkompas als hulpmiddel voor het ‘krimpproof’ maken van de gemeente. Deze is in november 2009 verschenen in papieren en digitale variant. De Commissie Toekomst Stadsregionale Samenwerking onder leiding van oud-Commissaris der Koningin en oud-minister Ed Nijpels heeft in haar rapport ‘De stille kracht’ geconcludeerd dat er in Nederland ‘onontkoombaar behoefte aan samenwerking via de stadsregio’s’ is. De noodzaak voor samenwerking in stadsregio’s wordt door alle geconsulteerde gesprekspartners onderschreven. Stadsregio’s boeken onmiskenbaar maatschappelijke successen en de constructie dient dan ook verder versterkt en uitgebouwd te worden. De commissie waarschuwt wel voor een structuurdiscussie. Ze stelt dat over alle andere alternatieven voor stadsregionale samenwerking in de afgelopen vijftig jaar geen spoor van consensus bestond in de Nederlandse politiek. Sterker nog: het huidige kabinet heeft ten aanzien van veranderingen in de bestuurlijke inrichting van Nederland in feite een moratorium ingesteld. Talentontwikkeling

Gemeenten zijn de ‘eerste’ overheid. Zij krijgen steeds meer taken en bevoegdheden. In de aanloop naar de verkiezingen is extra aandacht nodig voor de ontwikkeling van talent. Niet alleen bij de gemeenten zelf, maar ook in de rest van de lokale samenleving. Welke kansen zijn er en hoe benut je deze? Welke samenwerkingsvormen zijn er mogelijk en hoe zijn deze toe te passen in de lokale situatie? Om antwoord te krijgen op bovenstaande vragen is de VNG het project ‘Talent’ gestart. De commissie, onder voorzitterschap van Roger van Boxtel, is door het bestuur gevraagd om met het oog op de raadsverkiezingen van 3 maart 2010 en inmiddels ook de vervroegde landelijke verkiezingen op 9 juni 2010, een verkenning uit te voeren naar de uitdagingen die op gemeenten afkomen. Met de verkenningen wil de commissie-Van Boxtel een inhoudelijke bijdrage leveren aan de nieuw te formeren colleges en aan de positiebepaling van de VNG richting de komende kabinetsformatie. Het project is voortgekomen uit het besef dat de rol van gemeenten op een aantal, onderling verweven beleidsterreinen, steeds groter wordt terwijl tegelijkertijd de omgeving waarbinnen gemeenten opereren alleen maar complexer wordt. Voor gemeenten is het daarom van belang dat ze een helder beeld krijgen van de uitdagingen die voor hen liggen. De naam van het project verwijst naar het vermogen van gemeenten om het ‘talent’ in de gemeente tot bloei te laten komen. Aanvullend op de activiteiten van de commissie-Van Boxtel en in de aanloop naar de raadsverkiezingen in 2010 heeft het VNG-bureau in september 2009 een veertigtal factsheets gepresenteerd waarin op beknopte wijze en per beleidsterrein een stand van zaken wordt gegeven. Doel hiervan is de gemeenten nader te informeren over bestuurlijke thema’s die in de komende bestuursperiode de agenda zullen domineren. Opening nieuwe Willemshof

Hare Majesteit de Koningin heropende op 22 september 2009 de geheel gerenoveerde Wil-

10


lemshof. Nieuwe inzichten van de organisatie en de daarbij behorende werkwijze voor het personeel maakten een ingrijpende verbouwing van het gebouw (in gebruik sinds 1975) noodzakelijk. Het gerenoveerde kantoor beschikt nu over onder andere flexibele werkplekken en een atrium. De werkzaamheden aan het gebouw hebben bijna twee jaar geduurd. VNG-congres 2009

Het jaarcongres 2009 op 9 en 10 juni in Flevoland stond volledig in het teken van het talent van gemeenten. Naast de Algemene Ledenvergadering spraken ook dit jaar weer interessante gasten het congres toe, konden de bezoekers deelnemen aan vele interessante workshops en excursies en werden er diverse prijzen uitgereikt. Ook stemden de leden in met de oprichting van het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING). Bijeenkomsten Kleine gemeenten

De gemeenten Lingewaal en Hattem organiseerden in 2009 samen met de VNG twee succesvolle bijeenkomsten voor kleine gemeenten. Tijdens deze bijeenkomsten was er specifieke aandacht voor onderwerpen die in kleine gemeenten spelen. Daarnaast was het voor de deelnemers een ideale gelegenheid om in een informele en open setting de standpunten van de Vereniging te bespreken. Meavita

De VNG heeft zich sinds 19 januari 2009 ingespannen voor het beperken van de financiële risico’s van het faillissement van zorgconcern Meavita voor 60 gemeenten waar het zorgconcern actief was. De inspanningen waren er op gericht om de continuïteit van de Wmo dienstverlening op peil te houden. VNG Contact

Het beeld van wat er bij de achterban leeft, vormt de rode draad voor de VNG organisatie. Om nog beter aan te kunnen voelen en te weten wat er leeft bij gemeenten en waar zij behoefte aan hebben, heeft de VNG ‘het bureau VNG Contact’ in het leven geroepen. Doel is het intensiveren van de contacten met de leden. Met VNG Contact krijgen gemeenten een vaste contactpersoon binnen het VNG-bureau. Bedoeling is dat de gemeente en de contactpersoon regelmatig informatie, trends, ontwikkelingen en achtergronden uitwisselen. Zo ontstaat een rechtstreekse kruisbestuiving tussen gemeenten en ‘hun mensen’ in de Willemshof. Er is gestart met een pilot met veertien gemeenten. KING

In 2009 is het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) opgericht. Met de oprichting van KING hebben gemeenten zelf het heft in handen genomen, om hun ambities waar te maken. Gemeenten willen transparant, krachtig en dienstverlenend zijn. KING helpt gemeenten bij de realisatie van deze ambities, door gemeenten te ondersteunen op drie pijlers, te weten: Benchmarking, Ontwikkeling en Innovatie (BOI), E-dienstverlening en Bestuurskrachtonderzoek.


11

Bedrijfsvoering Organisatiestructuur en Personeelsbeleid

In 2008 stond de verankering van de nieuwe VNG-structuur en de daarbij behorende visie over flexibiliteit van de organisatie en medewerkers centraal. In 2009 heeft dit geresulteerd in de implementatie van een nieuw werkconcept waar flexibiliteit hoog in het vaandel staat. De uitgangspunten voor de organisatiestructuur zijn: 1. Slagvaardige organisatie 2. Ledengerichte organisatie 3. Professionele organisatie 4. Resultaatgerichte organisatie 5. Een organisatie die aansluit op de VNG Governance (de bestuurlijke organisatie van de VNG) De bestuurs- en de governancestructuur van het VNG Bureau bestaat uit de Algemene Ledenvergadering, het bestuur, provinciale afdelingen, VNG commissies en de directieraad van het VNG Bureau. Per 31 december 2009 bedraagt de bezetting 263,9 fte (inclusief formatie van de projecten en gelieerde instellingen). Onder het Bureau wordt verstaan: 1. Directieraad 2. Beleidsafdelingen en Expertisecentra 3. Bestuursbureau 4. Europa en Internationaal 5. Directie Staf 6. Facilitair Bedrijf 7. Holding Diensten BV Organogram VNG

Provinciale Afdelingen

Algemene ledenvergadering

Bestuur

VNG Commissies

Beleidsafdeling Bestuur, Veiligheid en Informatiebeleid

Beleidsafdeling Onderwijs, Zorg en Welzijn

Beleidsafdeling Ruimte en Wonen

Holding Diensten BV

Directieraad

Directie Staf

Bestuursbureau

Fac. bedrijf

EUI

Beleidsafdeling Werk en Inkomen

Beleidsafdeling Milieu en Mobiliteit

Expertise Centrum Gemeentelijkefinancien

Expertise Centrum Gemeenterecht

Expertise Centrum CvA

De Directieraad is belast met de aansturing van het Bureau. In het verlengde van het algemene ondersteuningsaanbod van de VNG aan haar leden, bieden de VNG Bedrijven producten en diensten op maat aan, als betaalde dienstverlening. Om de bedrijven slagvaardiger te maken en om de Vereniging te vrijwaren van risico’s verbonden aan de commerciële

12


activiteiten, zijn de VNG Bedrijven verzelfstandigd. De verzelfstandiging is verankerd in een holding/dochter - constructie. De holding VNG Diensten BV is de houdster van de aandelen van de dochters, de VNG Bedrijven. Besturingsfilosofie

De directieraad neemt, ondersteund door de staf en het bestuursbureau, besluiten over voorstellen van VNG-leidinggevenden. De procedures zijn aangepast aan deze besturingsfilosofie. De staf heeft hierbij meer dan in het verleden een adviserende rol. Nadat de structuur en de procedures zijn aangepast aan de meer centraal georiënteerde besturingsfilosofie, is het accent in 2009 komen te liggen op het ontwikkelen van het gehele management van de VNG. Door middel van een Management Development programma wordt het management begeleid in wat van hen wordt verwacht. Specifiek wordt ingegaan op organisatiecultuur aspecten, werkwijze en houding passend bij de besturingsfilosofie. Ontwikkeling medewerkers

Het opleidingsbudget is in 2009 verhoogd om de ontwikkeling van de individuele medewerker te intensiveren. Zo is een nieuwe incompany training ‘Politiek Bestuurlijk Inzicht en Sensitiviteit (PBIS)’ gestart die door elke beleidsmedewerker binnen de VNG doorlopen dient te worden is. Deze training is speciaal ontwikkeld voor de VNG. Verlagen van het ziekteverzuim

In 2009 zijn wederom Sociaal Medische Teams (SMT’s) actief geweest om vroegtijdig in te kunnen spelen op signalen met betrekking tot ziekte (zowel het korte verzuim als het lange verzuim). Daarnaast is het bedrijfszorgplan van het IZA vaker ingezet om uitval te voorkomen dan wel te verkorten. Het verzuim is mede hierdoor gedaald van 6,43% naar 5,71% inclusief zwangerschap. Exclusief zwangerschap is een daling waar te nemen van 5,85% naar 4,88%. Arbeidsvoorwaarden

De VNG heeft een eigen rechtspositieregeling en eigen loongebouw, maar volgt in primaire sfeer (salarisontwikkeling en beloningscomponenten) de ‘CAO-rijk’. In 2009 is de CAO-rijk niet gewijzigd op de primaire componenten. Wel is op basis van de eerder overeengekomen CAO-rijk de opbouw eindejaarsuitkering per 1 december 2009 structureel verhoogd naar 8,3%. In 2009 is een nieuwe Rechtspositieregeling van kracht geworden die het medewerkers mogelijk maakt om 4 dagen van 9 uur te werken. Tevens is een nieuwe arbeidsvoorwaarde geïntroduceerd, te weten het persoonsgebonden budget (PGB). Dit PGB kan worden ingezet voor zaken als: persoonlijke ontwikkeling, verhoging van de reiskostenvergoeding woonwerkverkeer, verhoging pensioen, levensloop en de aanschaf van een fiets. Uitstroom

Voorgaande jaren had de VNG een hoog uitstroompercentage (rond de 20%). De ambitie was dit percentage naar beneden te brengen. Uiteindelijk is het uitstroompercentage voor 2009 uitgekomen op 9%. Deze daling van het uitstroompercentage is voor een groot deel het gevolg van de economische crisis (personeel wil minder snel van baan wisselen gezien de onzekere situatie), maar het ingezette beleid gericht op ontwikkeling van medewerkers, verlaging van het verzuim en verbetering van arbeidsvoorwaarden hebben hier een bijdrage aan geleverd.


13

Welzijn

In de vernieuwde Willemshof is een nieuw werkconcept geïntroduceerd. Medewerkers hebben geen vaste werkplek meer. Gezien de gewijzigde werkomstandigheden is gelijk een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) gehouden waarvan de uitslagen begin 2010 worden gepresenteerd. Mochten er verbeterpunten uit het onderzoek naar voren komen, dan zullen deze in 2010 direct worden aangepakt. Tot slot is in 2009 een aanzet gegeven voor een ander Medewerkers Tevredenheid Onderzoek (MTO). Het nieuwe MTO kan gebruikt worden als benchmark met andere organisaties. Nieuw is ook dat gemeten wordt in welke mate de tevredenheid van medewerkers afwijkt van dat van het management. Het onderzoek zelf zal in 2010 worden uitgevoerd.

Communicatiebeleid Vernieuwde Willemshof

Veel energie is gestoken in de communicatie rond de verhuizing naar de Willemshof, de eerste werkdag in augustus en de opening door Hare Majesteit op 22 september 2009. De uitstraling van het pand, de opening en de soepele verhuizing hebben zeker bijgedragen aan een positief beeld over de VNG bij de stakeholders. Voordeel van het pand is dat het Atrium gebruikt kan worden om een bestuurlijke top of een Atriumlezing te organiseren. Dit bevordert de binding met leden en overige stakeholders. Mediacontacten

De VNG is in 2009 veelvuldig benaderd door de media. Populaire onderwerpen waren de gemeentefinanciën (aanvullend bestuursakkoord), de VNG-voorstellen voor de Crisis en Herstel Wet, Krimp en bijvoorbeeld de activiteiten in het kader van de bestrijding van de jeugdwerkloosheid. Website VNG.nl

Communicatie via deze website heeft in 2009 extra prioriteit gekregen. De aanpassingen van de website naar aanleiding van het gebruikersonderzoek hebben een positief resultaat laten zien. In totaal zijn er ruim 1,2 miljoen bezoekers op VNG.nl geweest. Het bezoekersaantal ligt hiermee 11,5% hoger dan in 2008. Onder andere door de snelle groei van het aantal bezoekers ontstond een performance probleem bij VNG.nl. In 2009 zijn daarom aanpassingen aan de hardware en software doorgevoerd. Hierdoor is de performance aanzienlijk toegenomen en kan VNG.nl verdere groei van bezoekersaantallen aan. VNG Weekoverzicht

Het aantal abonnees op het VNG Weekoverzicht is gestegen tot 25.000 en stijgt nog iedere maand. Raadsledennieuwsbrief

Uit het onderzoek onder onze raadsleden blijkt dat de Raadsledennieuwsbrief gewaardeerd wordt. Raadsleden waarderen deze nieuwe service van de VNG (84% is hier zeer positief over). Voor raadsleden is het VNG Magazine nog steeds de belangrijkste informatiebron, gevolgd door VNG.nl. Digitaal jaarverslag 2009

Het jaarverslag 2009 krijgt een nieuw jasje en wordt in digitale vorm opgemaakt. Niet de

14


auteurs bepalen de volgorde van de onderwerpen, maar de gebruiker. Deze ‘navigeert’ als het ware kriskras door het jaarverslag heen aan de hand van de verschillende elementen.

Financieel beleid Het financieel beleid is in hoofdzaak gericht op een stabiele begroting en het te allen tijden kunnen voldoen aan (betalings-) verplichtingen. De belangrijkste elementen van het financieel beleid zijn: balans in de samenstelling van baten en lasten, rendement op het vermogen en de liquiditeitenpositie. Evenwicht in de samenstelling van baten en lasten 2009

Onder evenwicht in de samenstelling van baten en lasten wordt verstaan dat de vaste kosten (totaal van de kosten exclusief incidentele kosten, kosten gesubsidieerde projecten en kosten gelieerde instellingen) van de Vereniging zoveel mogelijk gedekt worden uit de contributie-inkomsten. Dit is van belang omdat andere inkomstenbronnen sterk kunnen fluctueren. De vaste lasten worden onderverdeeld in twee delen, te weten de contributie gefinancierde personeelslasten en de overige vaste lasten. Voor de personeelslasten geldt dat deze meer dan volledig door de contributie-inkomsten gedekt worden. Het dekkingspercentage bedraagt 107%. De totale vaste lasten kunnen voor 78% gedekt kunnen worden uit de contributie-inkomsten. Het dekkingspercentage komt hiermee uit boven de verwachting van 75%. Ten opzichte van de begroting 2009 zijn de contributie-inkomsten hoger dan verwacht en komen de vaste salarislasten lager uit dan begroot. De vaste lasten welke niet gedekt kunnen worden uit de contributie-inkomsten, worden gedekt uit structurele maar niet vaststaande financiële baten en lasten, bedrijfsopbrengsten, overige opbrengsten en uit bijdragen van de projecten. Resultaat deelnemingen 5% Fin. baten en lasten 7% Overige opbrengsten 7%

Samenstelling van de baten van de Vereniging 2009

Interne omzet 3%

Contributie omzet 49% Bijdragen projecten 29%

Het aandeel van de contributie in de baten van de Vereniging is gedaald van 57% in 2008 naar 49% in 2009. Dit ondanks een stijging van het totaalbedrag aan contributie. Deze relatieve daling van het aandeel van de contributie in de baten wordt voornamelijk veroorzaakt door de post financiële baten en lasten. Deze was in 2008 negatief, maar draagt in 2009 weer fors bij aan de baten. Verder neemt relatief bezien de post overige opbrengsten sterker toe en stijgen de bijdragen in projecten verder.


15

De opbouw en samenstelling van de lasten geeft het volgende beeld: Samenstelling van de lasten van de Vereniging 2009

Kosten projecten 27%

Salarislasten 42%

Overige bedrijfskosten 19%

Afschrijvingen 3%

Overige personeelskosten 9%

Het aandeel van de salarislasten in de totale lasten is ondanks dat de realisatie hoger is dan in 2008, gedaald van 44% naar 41%. Daar staat een stijging van het aandeel van de overige personeelskosten tegenover van 5% naar 9%. Verder is het aandeel van de kosten voor projecten gestegen van 22% naar 27% als gevolg van een hoger projectvolume. Ten opzichte van 2008 is de post financiële lasten gedaald van 5% naar 0% en is niet meer weergegeven. Sturen op rendement effectenportefeuille

De beleggingsstrategie is in 2009 aangepast om de kans op koersdalingen te verminderen en daarmee een stabieler rendement te realiseren. De portefeuille wordt sinds 2008 over meer beleggingscategorieën verdeeld, waardoor het totale koersrisico verlaagd is. Begin 2009 is besloten een deel van de obligaties in portefeuille om te zetten in deposito’s om het koersrisico verder te verminderen. Te meer omdat rekening diende te worden gehouden met onttrekkingen in 2009 ten behoeve van het financieren van de verbouwing van de Willemshof. Kern van de strategie blijft dat de vermogensbeheerder voldoende vrijheid heeft om binnen de vastgestelde restricties, te handelen naar de gewijzigde marktomstandigheden zonder vooraf toestemming te vragen aan het bestuur van de VNG. Huidige strategie: Totale portefeuille

Minimum

Maximum

restrictie

restrictie

Aandelen

0

Onroerend goed* Absoluut rendement producten* Vastrentend & Liquiditeiten

Samenstelling portefeuille Eind 2008

Eind 2009

20%

8%

10%

0

15%

3%

3%

0

20%

7%

12%

67%

88%

82%

75%

*Participaties in onroerend goed en absolute returnproducten worden aangehouden in de vorm van aandelen. Als gevolg van de koersstijging in 2009 van vooral aandelen en de uitname ten behoeve van financieringsdoeleinden, is het totaal aan liquiditeiten en vastrentende effecten in portefeuille afgenomen van 82% in 2008 naar 75% aan het eind van 2009. Het gerealiseerde rendement is in 2009 uitgekomen op 12,6% (€ 5,435 miljoen). De positieve realisatie op de

16


effectenportefeuille wordt vooral veroorzaakt door stijging van de aandelen in portefeuille en de Absoluut Rendement producten. Prestatie ten opzichte van benchmark

De vermogensbeheerder van de Vereniging belegt volgens een benchmark. Dit is de Citigroup Emu Government Bond Index met een resterende looptijd van > 1 jaar (35%), iBoxx EU Corporate Overall TR Index (20%), GPR 250 EU Index UK adjusted to 20% (2,5%), HFRX Global INDEX (euro) (10%), de MSCI World index in euro (10%) en 3 maand Euribor (22,5%). In 2009 presteerde de portefeuille 3,5% beter dan de benchmark. Effecten herwaardering

Door de herwaarderingsreserves worden, voor zover de herwaarderingsreserves een positieve stand hebben, de ongerealiseerde koersresultaten niet verantwoord in het resultaat, maar lopen de ongerealiseerde koersresultaten via de balans. Aan het begin van het jaar bedroeg de stand van ongerealiseerde verliezen op effecten € -1,958 miljoen. Eind 2009 bedraagt de herwaarderingsresereve over de gehele effectenportefeuille € 2,756 miljoen aan ongerealiseerd koersresultaat. Samenstelling resultaat effectenportefeuille

Het resultaat op de effectenportefeuille is uitgekomen op € 5,435 miljoen. De bijdrage aan het resultaat van VNG van het rendement op de effectenportefeuille exclusief herwaarderingseffecten is € 2,679 miljoen. Voor 2009 was het resultaat op effecten begroot op € 1,963 miljoen. Het gerealiseerde beleggingsresultaat is daarom boven begroot uitgekomen. Balanswaarde effectenportefeuille

De balanswaarde van de portefeuille ultimo 2009 kwam uit op € 37,55 miljoen. Dit is exclusief de overige vorderingen en beleggingen zoals te ontvangen couponrente en dividendbelasting (€ 0,86 miljoen)

Sturen op liquiditeitenpositie en werkkapitaal Liquiditeitenpositie

De Vereniging wil op het gebied van liquiditeitenbeheer ‘in control’ zijn. Het uitgangspunt is dat het liquiditeitssaldo van het rente- en saldocompensabel stelsel niet onder nul mag dalen. Dit wordt bereikt door: • het jaarlijks opstellen van een kasstroomoverzicht op basis van de geconsolideerde jaarrekening; • het beheersen van de jaarlijks toegestane investeringen; • het optimaliseren van het uitkeren van dividend van bedrijven; • het periodiek verkopen van een deel van de effectenportefeuille indien nodig voor een aanvaardbare liquiditeitenpositie; • het maximaal gebruiken van de voordelen van het rente- en saldocompensabel stelsel (RCS); • een goede en adequate informatievoorziening. De Vereniging is met haar 100% deelnemingen, voor wat betreft haar betalingsverkeer, verenigd in het rente- en saldocompensabel stelsel. Dit betekent dat de bank slechts één saldo beziet voor de renteberekening, te weten het saldo van de gezamenlijke rekeningen.


17

De liquiditeiten positie is het saldo van de liquide middelen en de kortlopende schulden aan kredietinstellingen. Ultimo 2009 bedraagt de liquiditeitenpositie van de Vereniging € 2,760 miljoen. Vorig jaar kwam het saldo uit op € 11,340 miljoen. In dit saldo was een storting van € 10,210 miljoen begrepen welke bedoeld was voor de toen nog op te richten stichting Afvalfonds. Na correctie met de hiervoor genoemde storting kwam de eindstand 2008 uit op € 1,130 miljoen. De stand ultimo boekjaar ten opzichte van de gecorrigeerde eindstand 2009 is met € 1,630 miljoen verbeterd. Deze verbetering is enerzijds het gevolg van het sneller door de leden voldoen van de contributie. Anderzijds is het afgelopen jaar € 5,500 miljoen aan de effectenportefeuille onttrokken ter bekostiging van de verbouwing van de Willemshof. Werkkapitaal

Het werkkapitaal is een algemeen aanvaarde maatstaf voor de beoordeling van de liquiditeit. Het werkkapitaal is het deel van het vermogen dat beschikbaar is voor de financiering van vlottende activa en geeft een indruk van de mate waarin de Vereniging in staat is aan haar lopende financiële verplichtingen te voldoen. Het werkkapitaal van de Vereniging bedraagt ultimo het boekjaar € -18,38 miljoen. Ten opzichte van het vorige boekjaar betekent dit een toename van het werkkapitaal van € 0,282 miljoen. Geconsolideerd bezien komt het werkkapitaal uit op € -8,988 miljoen. Ten opzichte van het voorgaande jaar is dit een verbetering van het geconsolideerde werkkapitaal van € 2,490 miljoen. Het werkkapitaal geeft enigszins een vertekend beeld van de kwaliteit van de financiële positie van de Vereniging. Het vermogen dat is belegd kan elk moment liquide worden gemaakt. Wordt ook het belegde vermogen van ruim € 37 miljoen betrokken in de analyse dan is de financiële positie van de Vereniging als gezond te kwalificeren.

Vraagafhandeling en informatievoorziening aan leden Kengetallen Vraagbaakfunctie en postafhandeling

In 2009 zijn 39.069 vragen van leden door de VNG beantwoord. Dit is nagenoeg gelijk aan 2008. Van deze vragen is 96% binnen de afgesproken termijn van vijf werkdagen afgehandeld. In 2008 was dit 97%. De gemeenten Amsterdam, Sittard-Geleen en Utrecht stelden de meeste vragen. De VNG hanteert een kwaliteitsnorm voor de termijn waarbinnen ontvangen correspondentie afgehandeld is. De VNG heeft in 2009 in totaal 686 brieven ontvangen waar een antwoord op was vereist. Van deze brieven is 66% binnen de gestelde termijn van drie weken afgehandeld. De VNG streeft ernaar dit percentage in 2010 naar minimaal 90% te brengen. Praktijkvoorbeelden

De VNG beheert een databank met allerlei praktijkvoorbeelden van gemeenten. Doel van deze databank is dat de leden op een snelle en eenvoudige wijze inzicht hebben in voorbeelden van andere gemeenten. De databank Praktijkvoorbeelden werd in 2009 bijna 98.000 keer bezocht. Gemeenten kunnen zelf een voorbeeld plaatsen in de databank. In 2009 is 59 keer van deze optie gebruik gemaakt. De overige praktijkvoorbeelden zijn door VNG-medewerkers verzameld en geplaatst. De databank voldoet daarmee aan de doelstelling dat deze databank veelvuldig door leden wordt gebruikt en als nuttig wordt ervaren.

18


ICT ontwikkelingen Intern: nieuw kantoorconcept, bedrijfsvoering en werkprocessen

Met alle investeringen in ICT en het internet wil de VNG bereiken dat de leden snel over benodigde informatie kunnen beschikken maar ook dat medewerkers met plezier werken in een moderne werkomgeving. Het jaar 2009 stond vooral in het teken van de inrichting van een geheel nieuwe ICT-infrastructuur. Belangrijkste drijfveer achter de ICT-ontwikkeling is de nieuwe manier van werken binnen de VNG. Hiertoe is een volledige werkplekonafhankelijke ICT-voorziening op basis van VDI (Virtual Desktop Infrastructure) geïmplementeerd. Bij oplevering van het nieuwe netwerk zijn medewerkers in de tweede helft 2009 geconfronteerd met aanloopproblemen. Deze aanloopproblemen hebben geleid tot verminderde beschikbaarheid en performance van het netwerk, maar zijn voor het overgrote deel verholpen. Om overal in het nieuwe gebouw de telefonische bereikbaarheid van de medewerkers te waarborgen, is geïnvesteerd in een nieuwe telefooninrichting, gebaseerd op Voice over Wireless Lan. Iedere medewerker beschikt binnen het pand over een draadloos telefoontoestel. In 2009 is veel aandacht besteed aan het uitrollen van digitaal werken. Bestaande afdelingsarchieven zijn gedigitaliseerd, de mogelijkheden voor het centraal digitaal opslaan en delen van documenten op de netwerkschijven en in het Documentmanagementsysteem (DMS) zijn sterk verbeterd. De nieuwe werkomgeving is geen paperless office, maar zeker als papierarm te typeren. Tevens is een eerste versie van een geheel nieuwe Intranet gebouwd, dat doorontwikkeld wordt tot een digitale werkomgeving waar alle documenten beschikbaar zijn en van waaruit alle digitale werkprocessen worden gestart en ondersteund. In het 4e kwartaal 2009 is gestart met de inrichting van een, ten opzichte van de VNG op onderdelen andersoortige, ICT-omgeving voor het nieuwe Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING). De eerste groep KING medewerkers is met ingang van januari 2010 aan het werk gegaan. Extern: informatievoorziening, dienstverlening en communicatie

Om kennisdeling met en meningsvorming van de leden via het internet te verbeteren, zijn ook in 2009 initiatieven ondernomen. De belangrijkste initiatieven zijn: • de digitale forums voor de leden is uitgebreid met een forum voor het G27-platform: http://forum.vng.nl/G27 • voor het tijdig en goed informeren van de leden op het gebied van arbeidszaken en arbeidsvoorwaarden van de vrijwillige brandweer, is de CVA-website

www.vrijwilligebrandweer.nl ontwikkeld

• met de modernste internettechniek is een sterk verbeterde mutatiefunctionaliteit gebouwd voor de Databank VNG Ledengevens. Via een geautoriseerde inlog op http:// leden.vng.nl/ krijgen de gemeenten snel inzicht in alle gegevens van bestuurders, ambtenaren en gemeentelijke organisaties, die zonodig direct geactualiseerd kunnen worden. In samenwerking met de gemeenten wordt daarmee de kwaliteit en beschikbaarheid van gemeentegegevens voor informatie- en communicatiemedia verbeterd.

Ten behoeve van ondersteuning van de gemeenten bij hun taken in het kader van de Bedrijvenrichtlijn is, in samenwerking met ICTU en EZ, de databank uitgebreid met URL’s van de contactpagina’s op de gemeentelijke sites. Datalevering aan ICTU vindt dagelijks plaats als integraal onderdeel van de dagelijkse batch actuele gemeentegegevens voor www.overheid.nl.


19

Maatschappelijk verantwoord ondernemen De VNG is een maatschappelijke organisatie en onderstreept het belang van maatschappelijk verantwoord ondernemen. De VNG ondersteunt en initieert dan ook veel initiatieven met een maatschappelijk karakter op landelijk en gemeentelijk niveau. Zo is onder andere in het verleden het klimaatakkoord tussen rijk en gemeenten gesloten. In 2008 en 2009 heeft de VNG de leden ondersteund in uitwerken van dit akkoord in lokaal beleid. Ook op het sociale werkterrein worden elk jaar diverse initiatieven ondersteund. In de interne organisatie is vooral aandacht gegeven aan het zo duurzaam mogelijk verbouwen van de Willemshof. Daarnaast zijn initiatieven genomen om het papierverbruik en het energieverbruik verder terug te dringen. Archiefruimte is in het vernieuwde pand beperkt en er wordt bijvoorbeeld gelet op het biologisch afbreekbaar zijn van wegwerpbekers. Ook wordt de gescheiden inzameling van kantoorafval gecontinueerd. Het energieverbruik wordt teruggedrongen door goede isolatie toe te passen en door onder andere te werken met sensoren voor verlichting en tijdschakelaars voor de verwarming en airco. Met de installatie van zonneschermen wordt het energieverbruik voor de koeling eveneens teruggebracht. Verder wordt nagedacht hoe ook de VNG in 2015 de doelstellingen met betrekking tot duurzaam inkopen, zoals geformuleerd in het klimaatakkoord, kan bereiken.

Deelnemingen De deelnemingen die de VNG ultimo 2009 nog aanhoudt zijn de volgende: BV Congres- en Studiecentrum VNG: organiseert congressen, workshops, trainingen en studiebijeenkomsten over gemeentelijke onderwerpen en beleidsterreinen. VNG Verzekeringen BV: bemiddelt in, adviseert over en ontwikkelt verzekeringsproducten voor gemeenten. Onder andere brandverzekeringen voor gemeentelijke eigendommen en scholen, rechtsbijstandverzekeringen voor collegeleden en ambtenaren en ongevallenverzekeringen brandweer. Een volledig overzicht vindt u op www.vngverzekeringen.nl. VNG International BV: werkt aan versterking van het democratisch lokaal bestuur wereldwijd. Het bedrijf ondersteunt Nederlandse en Europese gemeenten bij beleidsinnovatie door gebruik te maken van Europese netwerken. VNG International ondersteunt het internationale werk van Nederlandse gemeenten via twee co-financieringsprogramma’s voor elf ontwikkelingslanden en vijf EU kandidaat-lidstaten. Het Servicebureau Europa (een samenwerking van REGR en VNG) is bij VNG International gevestigd. BNG VNG beheer BV (voorheen Gemnet Holding BV): is een vennootschap die de verdere verkoop van het voormalige Gemnet Holding BV afwikkelt. Alle dochters van BNG VNG beheer BV zijn met uitzondering van Gemnet Zorg BV verkocht aan KPN Telecom BV. Gemnet Zorg BV voert geen activiteiten. In 2010 zal Gemnet Zorg BV samen met BNG VNG Beheer BV worden geliquideerd. SGBO, Onderzoek en Adviesbureau van de VNG BV: is thans, na verkoop van alle activa en passiva een kasgeld BV die in 2010 zal worden geliquideerd. In 2009 diende deze BV nog te worden aangehouden omdat de financiële transactie met betrekking tot de verkoop van de activa en passiva nog niet geheel was afgerond.

20


A.2 Resultaatontwikkeling van de Vereniging

De jaarrekening omvat twee jaarrekeningen, de enkelvoudige (vennootschappelijke) jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening. De enkelvoudige cijfers worden aangeduid als de Vereniging, de geconsolideerde gegevens als de VNG. Op hoofdlijnen is de ontwikkeling van het resultaat van de Vereniging als volgt: Bedragen x € 1.000

Realisatie 2008

Begroting 2009

Realisatie 2009

Begroting 2010

Bedrijfsopbrengsten

32.154

29.155

37.325

31.493

Bedrijfslasten

34.343

33.828

42.645

36.722

Bedrijfsresultaat

(2.189)

(4.673)

(5.320)

(5.229)

Financiële baten en lasten

(1.840)

1.763

2.834

1.721

2.053

1.569

1.989

1.765

400

Resultaat voor mutatie bestemmingsres. (1.977)

Resultaat deelnemingen Vrijval uit de verlofvoorziening

(1.341)

(496)

(1.343)

Onttrek. uit de bestemmingsres.

1.861

1.341

1.662

1.343

Resultaat na mutatie bestemmingres.

(116)

0

1.166

0

Vergelijking realisatie 2009 met begroting 2009

In de begroting 2009 was er een negatief resultaat voor onttrekking aan de bestemmingsreserve voorzien van € 1,341 miljoen. Het gerealiseerde resultaat is uitgekomen op € 0,496 miljoen negatief. Dit is € 0,845 miljoen beter dan begroot. Zowel de bedrijfslasten als de bedrijfsopbrengsten zijn, voornamelijk als gevolg van een hoger projectvolume, hoger uitgekomen dan begroot. Het resultaat is opgebouwd uit verschillende mee- en tegenvallers. Het bedrijfsresultaat is € 0,647 miljoen lager uitkomen dan begroot. Dit is voornamelijk incidenteel van aard. Er is eenmalig voor € 0,954 miljoen aan voorzieningen gedoteerd. Ten opzichte van de begroting 2009 is het bedrijfsresultaat € 0,647 miljoen lager uitgekomen dan verwacht. De belangrijkste oorzaken zijn: • Zowel de bedrijfslasten als de bedrijfsopbrengsten zijn hoger dan begroot, vooral als gevolg van nieuwe extern gefinancierde projecten. In de begroting wordt alleen rekening gehouden met de projectopdrachten die op dat moment al goedgekeurd zijn. • De overige bedrijfsopbrengsten zijn € 1,146 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Voor een deel wordt dit veroorzaakt door het verantwoorden van ontvangen reprorechten (€ 0,677 miljoen) op deze post. Voorheen werd dit onder projectopbrengsten geboekt. Maar ook de dienstverlening aan derden, ongeveer € 0,450 miljoen, en de interne omzet, ongeveer € 0,125 miljoen, zijn gestegen. • Salarislasten en overige personeelskosten: begroot is € 20,821 miljoen, de realisatie is € 0,900 miljoen hoger dan begroot. De overschrijding op personele lasten is volledig toe te schrijven aan extra dotaties aan de egalisatie voorzieningen en reorganisatievoorziening van in totaal € 0,954 miljoen. Van deze extra dotatie is € 0,291 miljoen het gevolg


21

van herberekening op basis van nieuwe informatie van bestaande rechten in de reorganisatie voorziening en voor € 0,544 miljoen in de egalisatie voorziening. • Afschrijvingen zijn € 0,496 miljoen lager uitgekomen dan geraamd. Dit is voornamelijk het gevolg van de latere oplevering van de Willemshof. Hierdoor is de afschrijving op de verbouwing een paar maanden opgeschoven. • De overige bedrijfskosten zijn € 0,377 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit is in hoofdzaak het gevolg van overschrijding op automatisering (€ 0,221miljoen) en het langer doorlopen van de huur van tijdelijke kantoorruimte in verband met de latere oplevering van de Willemshof (€ 0,089 miljoen). Dat het resultaat uiteindelijk beter dan begroot is uitgekomen is voornamelijk het gevolg van meevallende financiële baten en meevallende resultaten van de dochterondernemingen. • Financiële baten en lasten: Totaal begroot € 1,763 miljoen. De realisatie is uitgekomen op € 2,834 miljoen. Dit is € 1,071 miljoen hoger dan begroot. Deze meevaller is volledig toe te schrijven aan het herstel op de financiële markten. • Deelnemingen: begroot is € 1,569 miljoen. De realisatie bedraagt € 1,989 miljoen. Dit is € 0,420 miljoen beter dan begroot. Met name VNG Verzekeringen BV heeft beter gepresteerd (€ 0,289 miljoen) als gevolg van nieuwe producten en BV VNG Congres en Studiecentrum presteerde € 0,257 miljoen beter. In 2007 is een bestemmingsreserve gevormd ter dekking van kosten voor de herhuisvesting inclusief de kosten van de tijdelijke huisvesting. In de begroting was rekening gehouden met een onttrekking van € 1,341 miljoen, dit is € 1,662 miljoen geworden. Deze grotere onttrekking wordt veroorzaakt door dat meer kosten in één keer zijn genomen. Het betreft kosten, bijvoorbeeld voor advies en begeleiding, waarop niet kan worden afgeschreven. Vergelijking realisatie 2009 met realisatie 2008

Het resultaat van de Vereniging is in 2009 uitgekomen op € 0,496 miljoen negatief. Zoals hierboven al genoemd liggen hier diverse mee- en tegenvallers aan ten grondslag. Ten opzichte van het resultaat van € 1,977 miljoen negatief over 2008 is dit een aanmerkelijke verbetering. Belangrijkste oorzaken van de verbetering van het resultaat 2009 ten opzicht van 2008 is de toename van de financiële baten met € 4,674 miljoen ten opzichte van de realisatie over 2008. Daarentegen is het bedrijfsresultaat verslechterd met € 3,131 miljoen. Voor een belangrijk deel wordt dit veroorzaakt door een extra dotatie aan voorzieningen in 2009. Ten opzichte van 2008 is meer aan voorzieningen gedoteerd. In 2008 was een vrijval mogelijk van per saldo € 0,584 miljoen. In 2009 is er € 0,954 miljoen extra gedoteerd. Per saldo resulteert dit in een incidentele verslechtering van het bedrijfsresultaat met € 1.538 miljoen ten opzichte van 2008. Verder zijn de salarislasten fors gestegen ten opzichte van 2008. In 2009 zijn de bedrijfsopbrengsten € 5,171 miljoen hoger dan in 2008. Zowel de opbrengsten uit de contributie (5,31% stijging volgens de contributienota), de bijdragen aan projecten (hoger volume), als de overige bedrijfsopbrengsten (toename dienstverlening aan derden zoals aan het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten) en toename van de interne omzet aan dochterondernemingen hebben hier aan bijgedragen. De bedrijfslasten zijn per saldo € 8,302 miljoen hoger dan vorig jaar. Dit is vooral het gevolg van het hogere volume aan projecten waardoor ook de uitgaven voor projecten toenemen met ongeveer € 3,449 miljoen. Daarnaast zijn de personele lasten fors gestegen met € 4,016

22


miljoen. De verklaring hiervoor is de stijging van de lonen met 3,6%, een forse dotatie in de voorzieningen voor WW en toename van kosten voor opleidingen. Tot slot is in 2009 een persoongebonden budget (€ 925 per medewerker ) geïntroduceerd om de positie van de VNG op de arbeidsmarkt te verbeteren. In 2008 was per saldo nog een vrijval uit de voorzieningen WW gerealiseerd als gevolg van het weer aan de slag gaan van oud medewerkers die door de reorganisatie 2006 zijn afgevloeid. Waar de financiële baten en lasten in 2008 nog een fors negatief resultaat lieten zien is dit in 2009 omgeslagen in een fors positief resultaat. Het resultaat uit deelnemingen is € 0,064 miljoen lager ten opzichte van 2008. VNG Verzekeringen presteert € 0,289 miljoen beter dan in 2008. Dit is vooral toe te rekenen aan het contract met IZA en de vrijwilligersverzekering. VNG International presteert (€ 0,089miljoen) minder in vergelijking met 2008. BV VNG Congres en Studiecentrum presteert licht (€ 0,039 miljoen) beter.

Vooruitblik 2010 Gemeenten staan in 2010 voor nieuwe ontwikkelingen. Gemeenteraadsverkiezingen, nieuwe colleges en de gevolgen van de financieel economische crisis zullen het uiterste vragen van de besluitvorming en kwaliteit van gemeenten. De VNG staat samen met de gemeenten voor de kracht en kwaliteit van het lokale bestuur, juist in moeilijke tijden. De VNG kiest voor het jaar 2010 voor vier brede thema’s: 1. de gemeenteraadsverkiezingen en kabinetsformatie; 2. heroverwegingen; 3. het intensiveren van de ledenrelaties; 4. het ondersteunen van gemeenten bij de operatie tempo maken, kwaliteit besluitvorming. Naast deze thema’s zijn nog een aantal beleidsprioriteiten geformuleerd. De gekozen thema’s en prioriteiten worden uitgediept waarbij wordt onderzocht met welke beleidsmatige consequenties gemeenten mogelijk te maken krijgen en hoe zij daar op in kunnen spelen. De door het VNG bestuur vastgestelde thema’s moeten de mogelijkheid bieden trendsettend te zijn en binnen de daarvoor vastgestelde periode zichtbare en concrete resultaten voor raad, college en ambtenaren opleveren. Het leggen van focus op een beperkt aantal prioriteiten maakt extra inzet van mensen en middelen mogelijk zodat de VNG erin slaagt in een relatief beperkte periode resultaten te boeken die gemeenten helpen om succesvol invulling te geven aan de vragen en eisen die aan hen worden gesteld. In de begroting 2010 is daarom een aanzienlijk bedrag (€ 0,750 miljoen) beschikbaar gesteld voor prioriteiten. Dit bedrag is ruim € 0,200 miljoen hoger dan in 2009. De VNG heeft in 2009 verdere uitvoering gegeven aan de eerder vastgestelde strategie voor de periode 2007-2011 waarmee de visie van de VNG gerealiseerd wordt. De VNG ontwikkelt zich hiermee tot een organisatie die staat voor de kracht en kwaliteit van het lokaal bestuur, trendsettend is en zichtbare resultaten levert. Ook in 2010 zal de VNG verdere uitvoering geven aan dit plan.


23

Het investeringsniveau zal dalen in vergelijking met 2009. Oorzaak is dat de verbouwing van het kantoorpand aan de Nassaulaan en noodzakelijke investeringen in de automatisering afgerond zijn. De personele bezetting zal naar verwachting in 2010 licht dalen. Reden is een lichte daling van de formatie van de Vereniging en de verwachting dat de uitstroom van medewerkers op het niveau van 2009 zal blijven. Als gevolg van de veranderende omstandigheden op de arbeidsmarkt is het de verwachting dat zowel de uitstroom van medewerkers als de instroom zich op een laag niveau zal stabiliseren. Ten aanzien van de financiering en de omstandigheden waarvan de ontwikkeling van de omzet en de rentabiliteit van de organisatie afhankelijk is, worden veranderingen voorzien. Verwacht wordt dat in 2010 het rendement op het uitstaande vermogen fors lager zal uitkomen dan het gerealiseerde rendement van 12,6% over 2009. Gezien de onzekerheid op de financiële markten is momenteel niet exact aan te geven hoe groot de impact zal zijn. In de begroting 2010 wordt rekening gehouden met een daling van het rendement naar 3,5%. Verder wordt verwacht dat de bereidheid van andere organisaties om projecten volledig of gedeeltelijk te financieren, als gevolg van bezuinigingen mogelijk zal verminderen. Ook de bezuinigingen bij Het Rijk en de gemeenten zal van invloed zijn op de bedrijfsvoering van de VNG. De VNG volgt deze ontwikkelingen op de voet en zal indien nodig tijdig inspelen op de ontwikkelingen. De VNG heeft een gezonde en stabiele financiële positie. Er is vooralsnog geen noodzaak tot het nemen van ingrijpende maatregelen.

24


Toelichting op de bedrijfsrisico’s Elke organisatie loopt in de dagelijkse uitvoering van activiteiten risico’s. Zo ook de VNG. In deze paragraaf wordt stilgestaan bij de belangrijkste risico’s die de financiële positie van de VNG kunnen aantasten. Projecten

De VNG voert namens derden diverse projecten uit. Hiervoor ontvangt zij bijdragen van deze derden. Uit de ontvangen bijdragen worden projectmedewerkers gefinancierd. Het betreft hier niet alleen medewerkers met een tijdelijke aanstelling maar ook medewerkers met een vaste aanstelling. Gezien de omvang van het aantal projecten is een vaste kern van projectmedewerkers verantwoord. Het laatste betekent echter wel dat vaste kosten gefinancierd worden met variabele inkomsten. Risico bij het wegvallen van projecten is dat er onvoldoende dekking is voor de salarislasten en eventuele kosten voor afvloeiing van projectmedewerkers. Ten einde de risico’s te beheersen worden alleen die projecten begroot die zeker gerealiseerd zullen worden. Voorts wordt voor projecten zo veel mogelijk tijdelijk personeel aangenomen. Deze maatregelen dammen de risico’s van de gevolgen bij het wegvallen van projecten wel enigszins in. Verwacht wordt dat dit risico na 2010 groter zal worden omdat mogelijk het volume van de projecten als gevolg van de economische tegenwind zal kunnen afnemen. Subsidies

In het kader van projecten ontvangt de VNG ook subsidies. De VNG loopt het risico dat achteraf het subsidiebedrag naar beneden wordt bijgesteld indien de VNG niet aan de subsidievoorwaarden heeft voldaan, terwijl de kosten al wel zijn gemaakt. Dit risico wordt o.a. beperkt door een strikt tijdschrijfbeleid te handhaven zodat projecturen na afloop te verantwoorden zijn. Resultaat Bedrijven

VNG loopt het risico dat resultaten van bedrijven tegenvallen door ontwikkelingen op de markt waar deze bedrijven op opereren of door genomen risico’s. Als aandeelhouder deelt de VNG in het ondernemingsrisico van de deelnemingen na rato van het belang in de bedrijven. Het economische klimaat kan tot gevolg hebben dat de resultaten van de bedrijven in de toekomst onder druk komen te staan. Beleggingen

De VNG loopt koersrisico over het belegd vermogen. Indien de koersen van aandelen en obligaties dalen, dan zal dit een negatief effect op het vermogen hebben. Tevens kan het een negatief effect op het resultaat hebben omdat begrote inkomsten uit beleggingen niet worden gerealiseerd. Behoudens de situatie van een algemene malaise op de effectenmarkten is door een spreiding in de portefeuille aan te brengen, het risico op een negatief effect op het vermogen beperkt. Er is gekozen voor een middellange beleggingsstrategie wat inhoudt dat verwacht wordt dat optredende koersdalingen op de middellange termijn weer goed gemaakt worden en de vermogenspositie dus niet structureel wordt aangetast. Een eventueel negatief effect op het jaarresultaat van de VNG is niet altijd op voorhand uit te sluiten. Wel wordt dit eventuele negatieve effect gedempt door te werken met een herwaarderingsreserve. Het risico kan verder beperkt worden door middel van een tijdige aanpassing van de portefeuilleverdeling in tijden van verslechterende marktomstandigheden.


25

Belastingen

In 2010 zal de belastingdienst een reguliere volledige controle van de BTW administratie van de VNG afronden. De laatste reguliere volledige controle op de BTW is 8 jaar geleden geweest. Met betrekking tot een aantal aspecten tot de BTW bestaat altijd de mogelijkheid dat de belastingdienst op basis van nieuwe gegevens tot een ander oordeel komt. Dit risico wordt als beperkt ingeschat. De inspecteur van belasting heeft aangegeven, dat het eerder door de belastingdienst ingenomen standpunt, met betrekking tot de interpretatie van het artikel dat de subjectieve vrijstelling voor de Vennootschapsbelasting (Vpb) regelt, niet langer van toepassing is. Dit betekent dat zonder nadere maatregelen alle dochters de VNG met ingang van 2011 belastingplichtig voor de Vpb worden. De conclusie van de fiscaal adviseur van de VNG is en blijft echter dat de dochters niet onder de Vpb vallen. Momenteel wordt een aantal mogelijkheden onderzocht om de Vpb plicht alsnog te voorkomen. Met de belastingdienst is in overleg getreden voor toetsing van enkele opties waarbij met betrekking tot het standpunt van de belastingdienst, geen sprake zou kunnen zijn van Vpb plicht voor de door de Vereniging direct en indirect gehouden 100% dochters. Eigenrisicodrager WW en Boven Wettelijk WW (BW)

Het VNG bureau draagt het volledige risico voor alle WW- en BW uitbetalingen. Dit kan leiden tot aanzienlijke tegenvallers. Voor alle opgebouwde rechten is in het verleden een voorziening gevormd. Om eventuele opbouw van nieuwe rechten te beperken, zal de VNG zoeken naar maatregelen die liggen in de sfeer van vergroting van de interne mobiliteit en daar waar mogelijk te werken met tijdelijke contracten om op deze wijze WW- en BW uitbetalingen te voorkomen. Het bestuur, april 2010

Mw. A. Jorritsma-Lebbink,

drs. F.H. Buddenberg,

Voorzitter

penningmeester

26


A.3 Kerninformatie van de VNG

(bedragen x € 1.000) Geconsolideerde balans van de VNG per ultimo

2009

2008

63.042

62.465

Vaste activa

Vlottende activa

36.810

32.509

Groepsvermogen

(51.813)

(49.522)

Voorzieningen

(2.240)

(1.496)

Kortlopende schulden

(45.798)

(43.957)

0

0

Geconsolideerde staat van baten en lasten van de VNG

2009

2008 19.713

Contributie

20.680

Bedrijfsresultaat

(3.380)

Financiële baten en lasten

2.944

Resultaat boekjaar

(496)

(821) 1.365 (1.977)

Het aandeel in het resultaat van de VNG-bedrijven in het resultaat van de Vereniging is als volgt opgebouwd: BV Congres- en Studiecentrum VNG

2009

2008

758

715

VNG Verzekeringen BV

981

650

VNG International BV

374

463

VNG Diensten BV

(113)

40

Gemnet BV

(31)

180

SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG

20

5

1.989

2.053

Personeelsgegevens van de Vereniging

2009

2008

Bezetting in fte’s per 31 december

263,9 fte

260,8 fte

Uitstroompercentage bij de Vereniging

8,66%

19,86%

Ziekteverzuimpercentage (incl. zwangerschappen)

5,71%

6,43%

Ziekteverzuimpercentage (excl. zwangerschappen)

4,88%

5,85%

Salarislasten in procenten van de bedrijfslasten

40%

44%

Vraagbaakfunctie van de Vereniging

2009

2008

39.069

39.193

Aantal binnengekomen vragen via de Frontoffice


27

A.4 Samenstelling bestuur EN DIRECTIE VNG (per 31 december 2009)

Bestuur A. Jorritsma-Lebbink C.H.J. Lamers

drs. F.H. Buddenberg

Voorzitter

Burgemeester Almere

Vice-voorzitter Burgemeester Houten

Penningmeester Burgemeester Pijnacker-Nootdorp

L.M.B.C. Wagenaar-Kroon

Secretaris

Wethouder Drechterland

H.A.J. Aalderink

Lid

Burgemeester Bronckhorst

A.C.P. Balk-Lampe

Lid

Raadslid Cranendonck

ir. R.W. Bleker

Lid

Wethouder Enschede

drs. P.J. Buijtels

Lid

Secretaris Haarlemmermeer

drs. B.S. Eigeman

Lid

Wethouder ‘s-Hertogenbosch

ing J.H.M. Finkenflügel

Lid

Raadslid Oude IJsselstreek

C.G. Gehrels

Lid

Wethouder Amsterdam

G. Krol

Lid

Wethouder Leeuwarden

W. Nuis

Lid

Burgemeester Tholen

Lid

Raadsgriffier Ooststellingwerf

drs. K.R. Schraagen J.W. Spigt

Lid

Wethouder Dordrecht

J. van der Tak

Lid

Burgemeester Westland

mr. drs. G.A.A. Verkerk

Lid

Burgemeester Delft

mr. J.C. Westmaas

Lid

Burgemeester Meppel

M.F.A. de Wit-Romans

Lid

Wethouder Heerlen

Voorzitter

mr. S.E. Korthuis

Lid

drs. C.J.G.M. de Vet

Lid

Directieraad mr. R.J.J.M. Pans

28


B

Jaarrekening 2009


29

30


B.1 Toelichting algemeen

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten is statutair en feitelijk gevestigd in Den Haag, Nassaulaan 12. De jaarrekening van de VNG is opgesteld op 15 april 2010. In het verslag wordt de staat van baten en lasten 2009 vergeleken met de staat van baten en lasten 2008 en de begroting 2009. De begroting van de Vereniging waartegen de realisatie wordt afgezet is de goedgekeurde begroting 2009 welke in december 2008 door het bestuur is vastgesteld.

Doelstelling De doelstellingen van de VNG zijn: 1. De leden collectief en individueel bijstaan bij de vervulling van hun bestuurszaken. 2. Voor de leden of groepen van leden afspraken maken met andere overheden over het arbeidsvoorwaardenbeleid in de overheidssector en overeenkomsten betreffende de arbeidsvoorwaarden van personeel in de sector gemeenten aan te gaan met werknemersorganisaties.

Toepassing verslaggevingstelsel Het toegepaste verslaggevingstelsel voor de jaarrekening is gebaseerd op de wettelijke voorschriften weergegeven in titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen van de Jaarverslaggeving. Er is gewerkt met Richtlijn 640, Organisaties zonder winststreven.

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Herwaardering

Effecten worden gewaardeerd tegen beurswaarde per balansdatum. Ongerealiseerde waarde-veranderingen worden verwerkt in de herwaarderingsreserve. De herwaarderingsreserve is ingesteld, om bij de begroting rekening te kunnen houden met de lange termijn effecten van de effectenportefeuille. Indien de herwaarderingsreserve negatief is, wordt deze herwaarderingsreserve ten laste van het resultaat aangevuld tot € 0. Dit ten laste van het resultaat gebrachte verlies, wordt in latere jaren bij een positieve ontwikkeling weer ingelopen ten gunste van de staat van baten en lasten. Waardeveranderingen bij het verkopen van effecten worden via het resultaat verwerkt. Consolidatie

In de enkelvoudige jaarrekening van de Vereniging is het niet geconsolideerde resultaat opgenomen. In de consolidatie zijn de financiële gegevens van de VNG en haar groepsmaatschappijen Vereniging van Nederlandse Gemeenten

31

opgenomen. De joint venture BNG VNG beheer BV (voorheen Gemnet Holding BV) is niet meegeconsolideerd. Zij is opgenomen als (resultaat) deelneming omdat VNG Diensten geen overwegende zeggenschap heeft op BNG VNG Beheer BV. Het resultaat uit dochterondernemingen zijn in de enkelvoudige jaarrekening na het bedrijfsresultaat verantwoord onder het kopje aandeel in resultaat van deelnemingen. De overige rechtstreeks of indirect gehouden deelnemingen in groepsmaatschappijen zijn: • VNG International BV, Den Haag, 100% belang; • VNG Verzekeringen BV, Den Haag, 100% belang; • BV Congres- en Studiecentrum VNG, Den Haag, 100% belang; • VNG Diensten BV, Den Haag, 100% belang; • SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten BV, Den Haag, 100% belang. Nevenvestigingen: VNG International heeft vier dochterondernemingen te weten Mepco s.r.o Tsjechië 97,5%, CMRA, Zuid Afrika 100% en CRLDU, Oekraïne 100% en Prolocal in Mexico 49%. In Brussel heeft de Vereniging een bijhuis dat zich inzet voor Europese aangelegenheden. Valutaomrekening

Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de valutakoers per balansdatum. In de staat van baten en lasten zijn omzet, kosten en resultaten omgerekend in euro’s tegen de op het moment van de transacties geldende koers. Het hierbij ontstane koersverschil wordt direct in het resultaat verwerkt. Materiële vaste activa

Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs, verminderd met een lineaire afschrijving gebaseerd op de verwachte economische levensduur, of tegen lagere bedrijfswaarde. De afschrijving bedraagt voor bedrijfsgebouwen vijftig jaar (verbouwingen tien jaar), voor renovaties twintig jaar, machines en installaties zes tot twintig jaar en voor andere bedrijfsmiddelen drie tot tien jaar. Bij wijziging van de economische of technische levensduur wordt de restant afschrijvingsduur aangepast, waarbij de aangepaste afschrijvingsduur wordt herberekend. Financiële vaste activa Andere deelnemingen

De niet-geconsolideerde deelnemingen waarop vanuit de VNG invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen het aandeel in de nettovermogenswaarde conform de eigendomsverhouding, bepaald volgens de grondslagen die vermeld zijn in deze jaarrekening. Vorderingen op deelnemingen

De vorderingen op deelnemingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Overige effecten

Effecten worden gewaardeerd tegen beurswaarde per balansdatum. Ongerealiseerde waarde-veranderingen worden direct verwerkt in de herwaarderingsreserve. Indien de herwaarderingsreserve negatief is, wordt de herwaarderingsreserve ten laste van het resultaat aangevuld tot € 0. Dit ten laste van het resultaat gebrachte verlies, wordt in latere jaren, bij

32


een positieve ontwikkeling, weer ingelopen ten gunste van de staat van baten en lasten. Voorraden

Onderhanden projecten worden gewaardeerd tegen de aanschaffingskosten en bestede uren van werknemers. De uurtarieven gebaseerd zijn op verkoopprijzen. Vooruit gefactureerde termijnen zijn in mindering gebracht op het onderhanden werk. Waar nodig wordt rekening gehouden met afwaarderingen wegens mogelijke verliezen op lopende projecten. Een voorziening voor verwachte verliezen voor een project wordt in mindering gebracht op de post onderhanden werken voor zover deze niet groter is dan de actiefpost onderhanden werken. Winstneming geschied volgens de methode van percentage of completion. Handelsvoorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs of lagere marktwaarde. Vorderingen

Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, voorzover nodig rekening houdend met een voorziening voor oninbaarheid. Voorzieningen

De voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Overige activa en passiva

Alle overige posten in de balans worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Opbrengsten Algemeen

Onder netto-omzet wordt verstaan: de contributie inkomsten, de opbrengst uit levering van goederen en diensten aan derden, onder aftrek van kortingen en dergelijke en van over de omzet geheven belastingen. Bijdragen en subsidies

Bijdragen en subsidies terzake van projecten worden verantwoord onder de overige bedrijfsopbrengsten. De terzake gemaakte kosten worden verantwoord onder de overige bedrijfskosten. In de enkelvoudige staat van baten en lasten is in tegenstelling tot de geconsolideerde staat van baten en lasten, ten behoeve van de inzichtelijkheid, de bijdragen projecten en de overige bedrijfsopbrengsten gescheiden gepresenteerd. Resultaat deelnemingen

De resultaten van de niet-geconsolideerde deelnemingen worden verantwoord in overeenstemming met de nettovermogenswaardemethode. Het resultaat van de deelnemingen komt overeen met het aandeel in het resultaat over het boekjaar van de betreffende deelneming.

Kosten Algemeen

De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde grondslagen voor waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn.


33

Intercompany-transacties

Resultaten uit transacties met en tussen groepsmaatschappijen worden volledig geëlimineerd. Pensioenen

Bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten is sprake van een bij het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) ondergebrachte pensioenregeling. Deze pensioenregeling wordt als toegezegd pensioenregeling gekwalificeerd. Verwerking in de jaarrekening van de VNG vindt plaats als toegezegde bijdrageregeling, omdat de VNG geen verplichting heeft om aanvullende bijdragen te voldoen, anders dan hogere toekomstige premies indien sprake is van een tekort bij het ABP. Uit het 4e kwartaalbericht 2009 van het ABP blijkt dat sprake is van een dekkingsgraad van 104% op 31 december 2009. Dit is iets onder het minimum niveau van 105% dat de toezichthouder de Nederlandsche Bank (DNB) eist. Dit heeft geen gevolgen voor de VNG. Belastingen

De belastingen worden berekend op basis van het verantwoorde resultaat, rekening houdend met fiscaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk niet-aftrekbare kosten. Voor verrekenbare tijdelijke verschillen en voor beschikbare voorwaartse verliescompensatie wordt een latente belastingvordering opgenomen voorzover het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor verrekening. Algemene grondslagen kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de post liquide middelen. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten.

34


B.2 Enkelvoudige jaarrekening 2009


35

B.2.1 Enkelvoudige balans per 31 december 2009 (Voor bestemming van het resultaat (bedragen x € 1.000))

ACTIVA

2009

2008

Vaste activa Materiële vaste activa (1) Bedrijfsgebouwen en -terreinen Activa in uitvoering

15.259

7.545

351

8.422

Machines en installaties

4.657

-

Andere vaste bedrijfsmiddelen

3.093

923

23.360

16.890

9.786

7.797

Financiële vaste activa (2) Deelnemingen

1.744

-

Overige effecten

Langlopende vorderingen

37.554

45.195

49.084

52.992

Totaal vaste activa

72.443

69.882

Vlottende activa Vorderingen Handelsdebiteuren (3) Overige vorderingen

4.155

3.682

580

453

Overlopende activa

1.669

1.074

6.405

5.209

Liquide middelen

9.653

11.365

Totaal vlottende activa

16.058

16.574

Totaal activa

88.501

86.456

36


PASSIVA

2009

2008

Eigen vermogen (4) Herwaarderingsreserves Wettelijke reserve deelnemingen

2.756

-

180

180

Bestemmingsreserve

15.510

17.172

Overige reserves

32.207

33.502

1.166

(1.296)

51.819

49.558

Onverdeeld resultaat Voorzieningen (5) Egalisatievoorziening

1.189

526

Reorganisatievoorziening

1.051

951

2.240

1.477

35.421

88.501

86.456

Kortlopende schulden Handelscrediteuren

4.683

4.691

Belastingen en premie sociale verzekeringen

4.170

2.998

Overige schulden Overlopende passiva (6)

5.447

4.550

20.142

23.182

34.442

Totaal passiva


37

B.2.2 Toelichting op de enkelvoudige balans

Bedragen x € 1.000

Materiële vaste activa (1) Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt:

Bedrijfs-

Activa

Machines

Andere

Totaal

gebouwen

in

en

vaste

2009

en -ter-

uitvoering

installaties

bedrijfs-

reinen

middelen

8.422

884

4.213

28.358

(884)

(3.289)

(11.468)

Beginstand Aanschafwaarde

14.839

Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen Boekwaarde 1 januari

(7.294)

-

7.545

8.422

-

923

16.890

1.889

2.543

7.574

2.569

526

-

(444)

-

Mutaties Investeringen

2.791

Herrubriceringen aanschafwaarde

5.328

Herrubriceringen afschrijvingen Afschrijvingen Totaal Mutaties

30 (433) 7.715

351 (8.423) - - (8.071)

414 (215)

(456)

(1.104)

4.657

3.057

6.470

5.342

7.281

35.932

(4.189)

(12.572)

3.093

23.360

Eindstand Aanschafwaarde

22.957

351

Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen

(7.698)

Boekwaarde 31 december

15.259

Afschrijvingspercentages

2-20%

- 351 5-16,7%

(685) 4.657 10-33%

De investeringen in 2008 en 2009 hebben voor het overgrote deel in het kader gestaan van het herhuisvestingstraject. Deze zijn op de balans apart inzichtelijk gemaakt onder de post activa in uitvoering, tot de datum van ingebruikname. De post activa in uitvoering is per augustus 2009 grotendeels geactiveerd (zie regel herrubriceringen aanschafwaarde in bovenstaande tabel). Onder de activa in uitvoering staan de investeringen, die gedaan zijn in het kader van KING. Deze investeringen worden per 1 januari 2010 in gebruik genomen.

38


Financiële vaste activa (2) Deelnemingen

2009

2008

VNG Diensten BV, Den Haag

9.786

7.797

9.786

7.797

VNG Diensten BV, Den Haag

2009

2008

Stand per 1 januari voor correctie

7.797

14.037

Bij: stelselwijziging SGBO

-

206

Stand per 1 januari na correctie

7.797

14.243

Stand per 1 januari na correctie

7.797

14.243

Bij: aandeel in resultaat

1.989

2.054

Af: dividenduitkering

-

8.500

Stand per 31 december

9.786

7.797

VNG Diensten BV is houdster van de aandelen van de volgende bedrijven: • VNG International BV, Den Haag, 100% belang • VNG Verzekeringen BV, Den Haag, 100% belang • Congres en Studiecentrum VNG BV, Den Haag, 100% belang • VNG Diensten heeft een belang van 50% in BNG-VNG beheer BV (voorheen Gemnet Holding BV). De activiteiten zijn verkocht. De mede aandeelhouder bij BNG VNG beheer BV is de NV Bank Nederlandse Gemeenten. Per 6 oktober 2006 is de is de Gemnet Holding BV (nu BNG VNG beheer BV) dochter verkocht aan KPN Telecom BV. Per november 2007 heeft BNG VNG beheer BV haar 50% deel in Gemnet CSP verkocht aan KPN Telecom BV. BNG VNG beheer BV houdt nu alleen nog aandelen in Gemnet Zorg BV. Gemnet Zorg BV voert geen activiteiten. Gemnet Zorg BV zal in 2010 samen met BNG VNG beheer BV worden geliquideerd. • SGBO Onderzoeks- en adviesbureau van de VNG BV, Den Haag, 100% belang. De activiteiten zijn verkocht per 1 januari 2008. SGBO Onderzoeks- en adviesbureau van de VNG BV zal in 2010 worden geliquideerd. Langlopende Vorderingen

2009

2008

Lening verstrekt aan Stichting KING

1.744

-

VNG heeft in 2009 d.m.v. 5 deelbetalingen een lening verstrekt aan Stichting KING (KING), als startkapitaal, voor in totaal € 1,744 miljoen. De interest op deze lening bedraagt 5%. De interest van deze lening wordt voor het eerst achteraf betaald op 1 februari 2010. Per 1 februari 2010 zal KING tevens de 1e aflossing betalen. De theoretische looptijd van de lening aan KING is tot en met april 2011. KING heeft de mogelijkheid de lening eerder af te lossen. Overige effecten

2009

2008

Effectenportefeuille

37.550

45.191

Overige beleggingen

4

4

37.554

45.195


39

Het verloop van de effectenportefeuille is als volgt; Balanswaarde per 1 januari

Obligaties

Aandelen

Totaal 2009

Totaal 2008

36.725

8.466

45.191

52.393

Aankopen

2.789

6.235

9.024

72.049

Verkopen

(14.658)

(6.348)

(21.006)

(74.584)

Gerealiseerde waardedalingen of -stijgingen

941

(203)

738

(3.076)

Ongerealiseerde waardedalingen of -stijgingen Balanswaarde per 31 december

823

2.780

3.603

(1.591)

26.620

10.930

37.550

45.191

De balanswaarde per ultimo 2009 is ten opzichte van de balanswaarde per ultimo 2008 met € 7,641 miljoen afgenomen. In de afname is een onttrekking van € 5,500 miljoen begrepen ter financiering van de huisvestingoperatie. Om het koersrisico’s te beperken is er vervolgens € 6,500 miljoen op deposito geplaatst. De forse koersstijging van de effecten heeft positief bijgedragen aan de waarde van de portefeuille.

Obligaties

Aandelen

Totaal 2009

Totaal 2008

2.479

277

2.756

(1.958)

Cumulatieve ongerealiseerde koerseffecten

Ultimo 2009 is er voor € 2,756 miljoen aan ongerealiseerde koersresultaten geboekt, welke via de herwaarderingsreserve worden afgewikkeld. Dit betekent dat de niet gerealiseerde koersresultaten niet in het resultaat van de Vereniging worden betrokken.

Handelsdebiteuren (3) Het saldo aan openstaande facturen word beïnvloed door de facturatie van de contributie 2010 in december 2009. Nog voor het verstrijken van het jaar is hiervan ruim 39% betaald. Desondanks is de post handelsdebiteuren per saldo met € 0,473 miljoen toegenomen. Dit wordt veroorzaakt door een aantal in december 2009 uitgestuurde facturen en nog te ontvangen subsidievaststellingen die in 2010 moeten worden voldaan voor een totaal van € 0,701 miljoen en een toename van de nog te ontvangen contributie van een aantal overzeese gebieden van € 0,030. Als gevolg van dit laatste is ook de voorzieningen dubieuze debiteuren opgehoogd met € 0,013. In het kader van de ontwikkelingen omtrent de nieuwe staatrechterlijke positie van Bonaire, St. Eustatius en Saba wordt verwacht dat de vorderingen voor achterstallige contributie in de schuldsanering worden meegenomen. Afwikkeling wordt in het najaar van 2010 verwacht. Tegenover de toename van totaal € 0,744 miljoen staat een afname van € 0,271 miljoen als gevolg van snellere betaling op vorderingen die in de loop van het jaar zijn ontstaan.

40


Eigen vermogen (4) Herwaarderingsreserve (gesplitst)

Obligaties

Aandelen

Totaal 2009

Totaal 2008

Balanswaarde per 1 januari

-

-

0

957

Aanpassing herwaardering

2.479

277

2.756

(957)

2.479

277

2.756

0

Stand herwaarderingreserve per 31 december

Als gevolg van het herstel op de financiële markten is de herwaarderingsreserve weer positief. De ongerealiseerde waardemutaties lopen voor zover de herwaarderingsreserve positief is nu niet via het resultaat, zij worden via de balans afgewikkeld. Wettelijke reserve deelnemingen

2009

2008

Stand per 1 januari

180

-

Af: dividenduitkering

-

-

Bij: resultaat BNG VNG Beheer BV

-

180


180

180

Deze wettelijke reserve is getroffen vanwege het niet afdwingbaar zijn van dividenduitkering als gevolg van de 50% aandeelhoudersrelatie. De wettelijke reserve wordt aangehouden tot 50% van de waarde van de deelneming minus de kostprijs van de deelneming. Overige reserves

2009

2008

33.503

32.998

(1.296)

-

(180)

32.207

33.503

Onverdeeld resultaat boekjaar

2009

2008

Stand per 1 januari

Bij: uit resultaatbestemming vorig boekjaar Mutatie wettelijke reserve Stand per 31 december

685

Stand per 1 januari

(1.296)

685

Af: resultaatverdeling

(1.296)

(685)

1.662

Bij: mutatie bestemmingsreserve

Bij: resultaat boekjaar


Bestemmingsreserve Stand per 1 januari

(496) 1.166

681 (1.977) (1.296)

2009

2008

17.172

18.948

af: Kosten herhuisvesting 2009

1.662

af: Kosten herhuisvesting 2008

-

1.270

af: Kosten Publicatie en Onderzoek

-

217

af: Gemiste opbrengsten ten gevolge van de verkoop SGBO

-

289

Stand bestemmingsreserve

15.510

17.172

In 2007 is besloten is de kosten veroorzaakt door de herhuisvesting, publicatie- en onderzoeksvoorziening en de gemiste opbrengsten ten gevolge van de verkoop SGBO, ten laste van het Eigen Vermogen te laten komen. Dit geschiedt door de vorming van een bestemmingsreserve. In 2008 is het solidariteitsfonds toegevoegd aan de bestemmingsreserve. Dit fonds is ooit in het leven geroepen om omvangrijke schade bij leden, ontstaan als direct gevolg van CAO-conflicten, gedeeltelijk te compenseren. Eind 2009 bestaat de bestemmingsreserve uit het saldo van de kosten herhuisvesting en de toevoeging van het solidariteitsfonds (€ 0,114 miljoen). Vereniging van Nederlandse Gemeenten

41

Voorzieningen (5) De VNG heeft een tweetal voorzieningen voor verplichting die voortvloeien uit aanspraken op de WW- en bovenwettelijke WW-regelingen. Deze voorzieningen hebben in overwegende mate een langlopend karakter. Deze voorzieningen worden jaarlijks in overeenstemming gebracht met de maximale toekomstige verplichtingen.

2009

2008

Egalisatievoorziening

1.189

526


1.051

951

2.240

1.477

Egalisatievoorziening Stand per 1 januari

526

247

Bij: dotaties

1.223

416

Af: onttrekkingen

(207)

(137)

Af: vrijval

(353)

-


1.189

526

In 2009 is de egalisatievoorziening voor toekomstige jaarlijkse verplichtingen voor afvloeiingskosten gestegen met € 0,663 miljoen. De stijging is het gevolg van enerzijds een toename van het aantal WW- en bovenwettelijke WW-gerechtigden en anderzijds een correctie voor de huidige lopende rechten. In 2009 zijn met medewerkers hernieuwde afspraken gemaakt waardoor een deel van de in 2008 opgenomen verplichtingen konden vrijvallen. De vrijval bedroeg € 0,353 miljoen. Reorganisatievoorziening Stand per 1 januari

951

2.351

Bij: dotaties

291

-

Af: onttrekkingen

(178)

(400)

Af: vrijval

(13)

(1.000)


1.051

951

Eind 2006 is een reorganisatievoorziening gevormd voor toekomstige kosten als gevolg van de reorganisatie die in 2006 is doorgevoerd. In 2009 heeft een herberekening plaatsgevonden voor de lopende rechten. Dit heeft geleid tot een extra benodigde dotatie van € 0,291 miljoen.

Overlopende passiva (6)

2009

2008

Vooruit gefactureerde bedragen

-

6.373

Vooruit gefactureerde contributie

8.775

5.833

Vooruit ontvangen subsidies

8.859

8.158

Reservering WSW geld

1.215

1.396

Div. reserveringen voor verlof, en vakantiegeld

1.293

1.422


20.142

23.182

42


B.2.3 Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2009


Realisatie

Begroot

Realisatie

2009

2009

2008

Contributie

20.680

20.601

19.713

Bijdrage projecten (7)

12.144

5.198

9.256

Overige bedrijfsopbrengsten (8)

4.501

3.355

3.185

Som der bedrijfsopbrengsten

37.325

29.155

32.154

Salarissen (9)

14.490

15.327

13.044

Sociale lasten en pensioenlasten (9)

3.423

3.621

2.802

Overige personeelskosten (10)

3.808

1.873

1.859

Afschrijvingen

1.104

1.600

725

Overige bedrijfskosten (11)

8.339

7.962

7.881

Inkopen en budgetten projecten

11.482

3.444

8.033

Som der bedrijfslasten

42.645

33.828

34.343

Bedrijfsresultaat

(5.320)

(4.673)

(2.189)

Financiële baten en lasten (12)

2.834

1.763

(1.840)

Aandeel in resultaat van deelnemingen (13)

1.989

1.569

2.053

Resultaat

(1.341)

(1.977)

Bedrijfsopbrengsten

Bedrijfslasten


(496)

43

Het bedrijfsresultaat is uitgekomen op € 5,320 miljoen negatief. Dit is € 0,647 miljoen slechter dan begroot. Het eindresultaat, inclusief financiële baten en lasten en het resultaat deelnemingen, is hoger dan begroot uitgekomen op € 0,496 miljoen negatief. In 2008 was het resultaat nog € 1,977 negatief. Het begrote negatieve resultaat heeft vooral betrekking op de kosten voor de herhuisvesting. De kosten voor de herhuisvesting worden ten laste van de eerder gevormde bestemmingsreserve gebracht. De contributie is ten opzichte van 2008 gestegen met het verwachte inflatiecijfer en de verwachte loonontwikkeling. In vergelijking met de begroting komen de inkomsten uit contributie € 0,079 miljoen hoger uit dan begroot. Dit is het gevolg van het hogere inwoneraantal van Nederland dan ten tijde van de begroting is aangenomen. De contributie per gemeente is afhankelijk van het aantal inwoners. De bijdrage uit projecten is uitgekomen op € 12,144 miljoen. Dat is fors hoger dan begroot en ook hoger dan de realisatie 2008. Oorzaken zijn een aantal grote projecten die in 2009 zijn gestart maar nog niet waren voorzien in de begroting. Het betreft onder andere de projecten: EDD (Erop Doen en Delen); Centra voor Jeugd en Gezin, Verpakkingsafval, Goed Besteed/Duurzaam Inkopen en Vermindering Regeldruk/Gemeentelijke Dienstverlening. De overige bedrijfsopbrengsten zijn aanmerkelijk hoger uitgekomen dan begroot. Voor een deel wordt dit veroorzaakt door het verantwoorden van ontvangen reprorechten (€ 0,677 miljoen) op deze post. Voorheen werd dit onder projectopbrengsten verantwoord. Maar ook de dienstverlening aan derden, ongeveer € 0,450 miljoen, en de interne omzet, ongeveer € 0,125 miljoen, zijn gestegen. De personele kosten zijn uitgekomen op € 21,720 miljoen. Dit is € 0,900 miljoen meer dan begroot en € 4,016 miljoen hoger dan 2008. De overschrijding op personele lasten is volledig toe te schrijven aan extra dotaties aan de egalisatie voorzieningen en reorganisatievoorziening van in totaal € 0,954 miljoen. Van deze extra dotatie is € 0,291 miljoen het gevolg van herberekening op basis van nieuwe informatie van bestaande rechten in de reorganisatie voorziening en voor € 0,544 miljoen in de egalisatie voorziening. Ten opzicht van 2008 is de realisatie gestegen om dat de lonen met 3,6%, zijn gestegen, een forse dotatie aan de egalisatie voorziening, toename van kosten voor opleidingen en invoering van persoongebonden budget (€ 925 per medewerker ) voor medewerkers om de positie van de VNG op de arbeidsmarkt te verbeteren. In 2008 was per saldo nog een vrijval uit de voorzieningen WW gerealiseerd als gevolg van het weer aan de slag gaan van oud medewerkers die als gevolg van de reorganisatie 2006 afgevloeid zijn. De kosten voor projecten zijn in 2009 gestegen en komen hoger uit dan begroot. Dit is het directe gevolg van het eerder genoemde hogere volume in de projecten dan bij de begroting werd verwacht. De financiële baten laten een positieve ontwikkeling zien dat geheel toe te schrijven is aan het herstel op de financiële markten. Hierdoor is een positief resultaat geboekt van € 2,834 miljoen. Het resultaat uit deelnemingen is € 0,064 miljoen lager ten opzichte van 2008. VNG Verzekeringen presteert € 0,289 miljoen beter dan in 2008. Dit is vooral toe te rekenen aan het contract met IZA en de vrijwilligersverzekering. VNG International presteert beduidend (€ 0,103 miljoen) minder in vergelijking met 2008. Het VNG Congres en Studiecentrum presteert licht (€ 0,039 miljoen) beter.

44


B.2.4 Toelichting op de enkelvoudige staat van baten en lasten

Bijdrage projecten (7) Zowel de bijdrage als de uitbestedingsbudgetten van de projecten zijn hoger dan begroot als gevolg van nieuwe extern gefinancierde projecten. In de begroting wordt alleen rekening gehouden met de projectopdrachten die op dat moment al goedgekeurd zijn. Dit alles heeft slechts een gering effect op het totale bedrijfsresultaat omdat tegenover de hogere projectbaten een toename van de kosten (zowel uitbestedings- als personele kosten) voor projecten staat.


Realisatie

Begroting

Realisatie

2009

2009

2008

Opbrengst derden

1.993

1.497

1.350

Auteursvergoedingen

21

41

70

Vakatiegelden

56

36

58

Interne omzet

1.377

1.249

1.200

Overige opbrengsten

1.054

532

507

Totaal overige opbrengsten

4.501

3.355

3.185

De overige bedrijfsopbrengsten zijn in 2009 ongeveer € 1,316 miljoen hoger dan vorig jaar. Dit komt voornamelijk door een hogere interne omzet, opbrengsten uit Reprorecht en de dienstverlening aan onder andere Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten. Voor 2008 zijn de opbrengsten uit Reprorecht die geboekt stonden onder projectbijdragen, in de vergelijkende cijfers geplaatst onder overige opbrengsten, omdat deze in 2009 verwerkt zijn onder de overige opbrengsten (€ 0,677 miljoen). De overige opbrengsten worden beïnvloed door het resultaat BTW. De BTW afdrachten en correcties op vorderingen (inclusief de correctie van voorgaande jaren) was in 2008 gelijk aan € 0,623 miljoen. In 2009 zijn de kosten voortvloeiend uit het niet aftrekbaar zijn van een gedeelte van de BTW verantwoord onder overige bedrijfskosten.

Salarissen, sociale lasten en pensioenlasten (9) Bedragen x € 1.000 Salarissen

Realisatie

Begroting

Realisatie

2009

2009

2008

14.490

15.327

13.044

Sociale lasten

1.486

1.572

1.086

Pensioenlasten

1.937

2.049

1.716

17.913

18.948

15.846


45

De realisatie van de salariskosten ligt onder het niveau van de begroting. Dit wordt veroorzaakt door in de begroting uit te gaan van eindschalen in plaats van werkelijke inschaling en doordat niet alle openstaande vacatures ingevuld zijn. De budgetruimte is in 2009 aangewend voor het inhuren van tijdelijke uitzendkrachten/personeel van derden.

Overige personeelskosten (10)

Realisatie

Begroting

Realisatie

2009

2009

2008

Uitzendkrachten/personeel derden

851

37

970

Ziektekosten

137

198

123

Studiekosten

669

413

534

Onttrekking / Dotatie voorzieningen

1.148

171

(750)

Overige personeelskosten

802

881

620

Reis- en verblijfkosten

201

344

362

3.808

1.873

1.859

De totale overige personeelskosten zijn € 1,935 miljoen hoger dan begroot. Dit is voor een groot deel het gevolg van een extra benodigde dotatie van € 0,977 miljoen aan de reorganisatievoorziening en de egalisatievoorziening. In 2008 was door actieve begeleiding van medewerkers naar ander werk nog een vrijval mogelijk vanuit de reorganisatievoorziening. Evenals in 2008 is de realisatie op de post uitzendkrachten/personeel derden hoger dan begroot. Deze overschrijding van € 0,814 miljoen is rechtstreeks te relateren aan de realisatie van de salarislasten. De openstaande vacatures resulteren enerzijds in lagere salarislasten en anderzijds in hogere kosten voor het inhuren van tijdelijk personeel. De studiekosten komen € 0,256 hoger uit dan begroot. Een belangrijke oorzaak betreft het uitvoeren van het Management Development voor het gehele VNG-Management. Daarnaast is speciaal voor de VNG een training ontwikkeld welke door elke beleidsmedewerker binnen de VNG doorlopen dient te worden. De ontwikkelingskosten van deze training waren niet voorzien. De overige personeelskosten zijn € 0,079 miljoen lager dan begroot. Dit is het gevolg van de economische crisis waardoor de wervingskosten lager uitvallen dan begroot. Ten opzichte van 2008 laten de overige personeelskosten een stijging zien, dit als gevolg van het introduceren van het persoonsgebonden budget (€ 925 per medewerker). De kosten hiervan bedroegen € 0,237 miljoen De reiskosten van het woon-werk verkeer zijn in de realisatie van de overige personeelskosten verantwoord, de te verwachten kosten waren begroot onder de post ‘Reis-en verblijfkosten’. Hiermee is tegelijkertijd de lagere realisatie van de reis- en verblijfkosten ten opzichte van de begroting te verklaren.

46


Overige bedrijfskosten (11)

Realisatie

Begroting

Realisatie

2009

2009

2008

Herhuisvestingskosten

1.191

-

1.270

Huisvestingskosten

686

1.101

504

Onderhoud en inventaris

96

304

360

Automatiseringskosten

1.418

1.197

1.125

Drukwerkkosten

82

148

158

Bibliotheekkosten

164

170

177

Restauratieve kosten

378

358

342

Overige kosten

4.324

4.580

3.875

Overige reis- en verblijfkosten

-

104

70

8.339

7.962

7.881

De realisatie van de totale overige kosten komen € 0,377 miljoen hoger uit dan begroot. Dit is onder andere het gevolg van de herhuisvestingskosten welke door de latere oplevering van de Willemshof hoger uitvallen. Hiernaast is bij de post automatisering sprake van een overschrijding als gevolg van de gestegen beheerkosten. De overige kosten komen € 0,256 miljoen lager uit dan begroot. Onder de post overige kosten was een voorlopig budgetbedrag gereserveerd voor de in de loop van 2009 op te starten activiteiten. Deels zijn deze activiteiten verschoven naar 2010, deels zijn de kosten van deze activiteiten in de realisatie verspreid over de verschillende kostencategorieën. Het resultaat BTW welke onderdeel uitmaakt van de overige kosten komt daarentegen hoger uit dan begroot. Oorzaak is het doorvoeren van enkele correcties uit het verleden en het groter dan verwachte factuurbedrag voor de herhuisvesting. Ten tijde van het opstellen van de begroting 2009 was verwacht dat de uitgaven voor de herhuisvesting vooral op 2008 zouden drukken. Door enige vertraging zijn de uitgaven voor de herhuisvesting voor een deel verschoven van 2008 naar 2009.

Financiële baten en lasten (12)

Realisatie

Begroting

Realisatie

2009

2009

2008

Opbrengst van effecten

2.679

1.963

(1.813)

Rentebaten

161

60

(Rente)lasten

(6) 2.834

260

(260) 1.763

(288) (1.840)

De opbrengst effecten is ten opzichte van begroot en ten opzichte van het jaar ervoor aanmerkelijk beter. Het vanaf februari sterke herstel van de effectenmarkten na een periode van zware verliezen heeft hier sterk aan bijgedragen. Het resultaat uit beleggingen is uitgekomen op € 2,679 miljoen. Dit is exclusief de ongerealiseerde resultaten welke via de herwaarderingsreserve lopen. In de begroting was uitgegaan van een rendement van 4%. De rentelasten en rentebaten zijn ten opzichte van het voorgaande jaar afgenomen. Dit wordt verklaard door een lagere rentestand en lagere volumes. Ten opzichte van begroot zijn de rentebaten toegenomen en de rentelasten afgenomen. De hogere rentebaten wordt veroorzaakt door dat er een groter volume werd aangehouden dan waarbij de begroting Vereniging van Nederlandse Gemeenten

47

werd rekening gehouden. Door liquide middelen uit de effectenportefeuille op deposito te zetten is het volume op basis waarvan de rente baten worden bepaald groter dan is voorzien. Dit wordt voor een deel weer teniet gedaan doordat er vanwege de continue vraag naar liquide middelen voor de financiering van de verbouwing en de lage rentestand in 2009 geen overtollige kasmiddelen op deposito zijn gezet. De lagere rentelasten zijn met name toe te schrijven aan de uitkering van een omvangrijk dividend door VNG Diensten BV in 2008. Hierdoor is de kaspositie van VNG Diensten BV sterk gedaald. De rentevergoeding door de Vereniging aan VNG Diensten BV die voortvloeit uit de werking van het rente en saldocompensabel stelsel is daardoor gedaald tot nagenoeg € 0,-.

Resultaat deelnemingen (13)

Realisatie

Begroting

Realisatie

2009

2009

2008

758

500

715

20

-

5 463

BV Congres- en Studiecentrum VNG

SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG VNG International BV

374

400


981

692

650

BNG VNG Beheer BV

(31)

-

180

VNG Diensten BV (enkelvoudig)

VNG Diensten BV

(113) 1.989

(23) 1.569

41 2.053

VNG Diensten BV

Het resultaat deelnemingen van VNG Diensten BV, exclusief resultaat deelnemingen bestaat voornamelijk uit de managementfee van de bedrijven en de rente opbrengsten op het liquide vermogen. Het resultaat van Diensten BV komt lager dan begroot uit, dit komt voornamelijk door de hogere advieskosten derden vanwege de discussie over de fiscale positie van de deelnemingen. BV Congres- en Studiecentrum VNG

Het resultaat van Congres en Studiecentrum is € 0,258 miljoen beter dan verwacht. De toename van het resultaat ten opzichte van begroot wordt volledig veroorzaakt door betere kostenbeheersing. De marge (verschil netto omzet en inkoopwaarde van de omzet) was € 0,039 miljoen lager dan in 2008 was begroot. De indirecte kosten waren € 0,301 miljoen lager dan begroot. De financiële baten en lasten (rente) zijn verslechterd ten opzichte van begroot. De lagere financiële baten en lasten worden veroorzaakt door de lage rente op de rekening courant. SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG (SGBO)

SGBO is thans, na verkoop van alle activa en passiva een kasgeld BV die in 2010 zal worden geliquideerd. In 2009 diende deze BV nog te worden aangehouden omdat de financiële transactie met betrekking tot de verkoop van de activa en passiva nog niet geheel was afgerond. De afwikkeling van de transactie heeft geleid tot een klein resultaat. VNG Verzekeringen BV

Het resultaat 2009 is € 0,289 miljoen beter dan begroot. Dit is te verklaren door hogere opbrengsten (€ 0,371 miljoen). De hogere opbrengsten gaan gepaard met iets hogere lasten en verder blijven de rente opbrengsten achter. De hogere opbrengsten zijn voornamelijk

48


het gevolg van het IZA contract en de vrijwilligersverzekering. Dit verklaart ook het hogere resultaat ten opzichte van 2008. BNG VNG Beheer BV

VNG Diensten BV neemt voor 50% deel in BNG VNG Beheer BV. Deze laatste handelt de verdere verkoop van de onderdelen van het voormalige Gemnet Holding af. Momenteel bevindt BNG VNG beheer BV zich in de liquidatie fase. De liquidatie zal in 2010 zijn afgerond. Het negatieve resultaat in 2009 wordt veroorzaakt doordat in de jaarrekening 2008 het voorlopige resultaat van BNG VNG beheer BV € 0,031 miljoen te hoog was opgenomen. Het voorgaande leidde tot een onvoorziene last van € 0,031 miljoen. VNG International BV

VNG International BV presteert € 0,053 miljoen beter dan begroot. Dit werd veroorzaakt doordat de totale bedrijfsopbrengsten met € 0,263 miljoen boven begroot uit kwam, de bedrijfslasten met 1,14% ofwel € 0,184 miljoen lager uitkwamen dan begroot en de financiële baten en lasten met € 0,015 miljoen, wat gelijk staat aan 20,76%, beter presteerde dan begroot. De achterliggende reden van het beter dan begroot presteren moet vooral worden gezocht in het feit dat de efficiency bij projectuitvoering is verbeterd. Ten opzichte van het vorige jaar kwam het eindresultaat 19,28%, ofwel € 0,089 miljoen, lager uit. Opzichte van het voorgaande jaar name de baten en met € 1,28 miljoen af (-7,14%) en namen de lasten met 1,29 miljoen af (-7,35%). De oorzaak in het lager presteren ten opzichte van het voorgaande jaar moet vooral worden gezocht in lagere projectvolumes, afname van de financiële baten en lasten met € 0,044 miljoen en door de post buiten gewone baten en lasten (€ 0,32 miljoen). De laatste post is het gevolg van een correctie niet zijnde een resultaatseffect uit het voorgaande jaar.


49

50


B.3 Geconsolideerde jaarrekening 2009


51

B.3.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2009 (Voor bestemming van het resultaat (bedragen x € 1.000))

ACTIVA

2008

2007

Vaste activa Materiële vaste activa (14) Bedrijfsgebouwen en terreinen Activa in uitvoering

15.259

7.545

351

8.422

Machines en installaties

4.657

-

Andere vaste bedrijfsmiddelen

3.173

969

23.440

16.936

303

334

37.553

45.195

1.744

-

39.601

45.529

Financiële vaste activa (15) Andere deelnemingen Overige effecten Langlopende vorderingen

Totaal vaste activa

63.042

62.465

Vlottende activa Voorraden

6

8

Vorderingen (16) Handelsdebiteuren

7.506

6.470

Overige vorderingen

2.497

2.671

1.734

1.201

Overlopende activa

11.737

10.343

Liquide middelen

25.068

22.158

Totaal vlottende activa

36.810

32.509

Totaal activa

99.852

94.974

52


PASSIVA

2008

2007

Eigen vermogen Groepsvermogen

51.813

-

(36)

51.813

49.522

Egalisatievoorziening

1.189

545


1.051

950

2.240

1.496

5.915

5.526

verzekeringen

4.472

3.286

Overige schulden

6.802

6.472

28.609

28.673

45.798

43.957

Totaal passiva

99.852

94.974

Aandeel van derden in groepsvermogen Eigen vermogen

49.558

Voorzieningen (17)

Kortlopende schulden Handelscrediteuren Belastingen en premie sociale

Overlopende passiva (18)


53

B.3.2 Toelichting op de geconsolideerde balans


Materiële vaste activa (14) Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt.

Bedrijfs-

Activa

Machines

Andere

Totaal

gebouwen

in

en

vaste

2009

en -ter-

uitvoering

installaties

bedrijfs-

reinen

middelen

14.839

8.423

884

4.554

28.699

(7.294)

-

(884)

(3.586)

(11.764)

7.544

8.423

-

969

16.936

2.791

351

1.889

2.625

7.656

-

-

-

Beginstand Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen Boekwaarde 1 januari Mutaties Investeringen Desinvesteringen aanschafwaarde Desinvesteringen afschrijvingen Herrubriceringen aanschafwaarde Herrubriceringen afschrijvingen Afschrijvingen Koersverschil Totaal mutaties

- 5.328

- (8.423)

(119)

(119)

-

94

94

2.569

526

-

30

-

414

(444)

(433)

-

(215)

(477)

- 7.715

- (8.071)

(1.126)

-

-

-

4.657

2.205

6.505

5.342

7.586

36.237

(4.413)

(12.796)

3.173

23.440

Eindstand Aanschafwaarde

22.957

351

en waardeverminderingen

(7.698)

-

Boekwaarde 31 december

15.259

Cumulatieve afschrijvingen

Afschrijvingspercentages

54

2-20%

351 5-16,7%

(685) 4.657 10-33%


Financiële vaste activa (15) Andere deelnemingen

2008

2007

Dit betreft de deelneming in BNG VNG beheer BV (100%) te Den Haag Het verloop is als volgt: Stand per 1 januari

335

155

Bij: aandeel in resultaat

(31)

180


303

335

BNG VNG beheer BV voorheen Gemnet Holding BV (een indirect gehouden 50% dochter die tezamen met de NV Bank Nederlandse Gemeenten wordt gehouden), heeft haar 100% dochter Gemnet BV verkocht. De 50% dochter van Gemnet Holding BV, Gemnet CSP BV (welke met Getronics Pinckroccade wordt gehouden) is per 9 januiari 2008 verkocht aan KPN Telecom BV. De derde dochter van Gemnet Holding BV, Gemnet Zorg BV (welke wordt gehouden voor 100%) is niet actief. Het voornemen bestaat de laatst genoemde vennootschap samen met haar moeder BNG VNG beheer BV in 2010 te liquideren. Het nu optredende verlies is een gevolg van aanpassingen in de jaarrekening BNG VNG beheer BV 2008 na afsluiting van het boekjaar 2008 bij de Vereniging. Genoemde wijzigingen worden derhalve dit boekjaar verantwoord. Overige effecten Effectenportefeuille

2009

2008

37.550

45.191

Overige beleggingen

4

4

37.554

45.195

Obligaties

Aandelen

Totaal 2009

Totaal 2008

36.725

8.466

45.191

52.393

Het verloop van de effectenportefeuille is als volgt. Balanswaarde per 1 januari Aankopen

2.789

6.235

9.024

72.049

Verkopen

(14.658)

(6.348)

(21.007)

(74.584)

Gerealiseerde waardedalingen of -stijgingen

941

(203)

738

(3.076)

Ongerealiseerde waardedalingen of -stijgingen Balanswaarde per 31 december

823

2.780

3.603

(1.591)

26.620

10.930

37.550

45.191

De balanswaarde per ultimo 2009 is ten opzichte van de balanswaarde per ultimo 2008 met € 7,641 miljoen afgenomen. In de afname is een onttrekking van € 5,500 miljoen begrepen ter financiering van de huisvestingoperatie. Teneinde koersrisico’s te beperken is er vervolgens € 6,500 miljoen op deposito geplaatst. Tegenover deze ontrekkingen staat een fors positief koersresultaat.

Obligaties

Aandelen

Totaal 2009

Totaal 2008

2.479

277

2.756

(1.958)

Cumulatieve ongerealiseerde koerseffecten

Ultimo 2009 is er voor € 2,756 miljoen aan ongerealiseerde positieve koersresultaten geboekt, welke via de herwaarderingsreserve worden afgewikkeld. Dit betekent dat de niet gerealiseerde koersresultaten niet in het resultaat van de Vereniging worden betrokken.


55

Handelsdebiteuren (16) Het debiteurensaldo is met € 1,023 miljoen toegenomen. Rekening houdend met de eliminatie van de onderlinge vorderingen van de Vereniging en de VNG-bedrijven zijn de volgende afwijkingen ten opzichte 2008 aan te geven. De Vereniging heeft een stijging van € 0,271 miljoen, VNG Congres- en Studiecentrum daalt met € 1,031 miljoen en VNG International stijgt met € 1,783 miljoen. De afname bij VNG Congres- en Studie Centrum wordt veroorzaakt door dat een aantal afnemers nog gefactureerd moesten worden. Dit is nu verantwoord onder overlopende activa. De toename bij VNG International wordt veroorzaakt doordat er vlak voor het afsluiten van het boekjaar een factuur is uitgegaan van € 2,3 miljoen naar het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Voorzieningen (17) Egalisatievoorziening

2009

2008

Stand per 1 januari

545

397

Bij: dotaties

1.223

416

Af: onttrekkingen

(226)

(210)

Af: vrijval

(353)

58


1.189

545

In 2009 is de egalisatievoorziening voor toekomstige jaarlijkse verplichtingen voor afvloeiingskosten gestegen met € 0,644 miljoen. Dit is het gevolg van zowel een toename van het aantal WW- en bovenwettelijke WW-gerechtigden als van een herberekening van bestaande rechten. Voor VNG International was in 2008 nog een voorziening opgenomen van € 0,019 miljoen, in 2009 heeft de voorziening enkel betrekking op de Vereniging. Reorganisatievoorziening

2009

2008

Stand per 1 januari

951

2.351

Bij: dotaties

291

-

Af: onttrekkingen

(178)

(400)

Af: vrijval

(13)

(1.000)


1.051

951

Eind 2006 is een reorganisatievoorziening gevormd voor toekomstige kosten als gevolg van de reorganisatie die in 2006 is doorgevoerd. In 2009 heeft een herberekening plaatsgevonden van de bestaande rechten, dit heeft geleid tot een extra dotatie van € 0,291 miljoen. In 2008 was door actieve begeleiding van medewerkers naar ander werk een vrijval mogelijk van € 1 miljoen.

56


Overlopende passiva (18) Vooruit gefactureerde bedragen

2009

2008

7

6.374

Vooruit gefactureerde contributie

8.775

5.833

Vooruit ontvangen subsidies

8.859

8.158

Onderhanden werk projecten

7.472

4.764

Reservering WSW geld

1.215

1.396

Div. reserveringen voor o.m. verlof en vakantiegeld

2.010

2.148


28.339

28.673

Onderhanden werk

2009

2008

28.507

22.528

Bestede kosten -/- reeds verantwoorde verliezen

(21.034)

(17.764)

7.472

Gefactureerde termijnen

4.764

De projecten waarvan de kosten de gedeclareerde termijnen overtreffen zijn vanaf het jaar 2009 gesaldeerd met de projecten waarvan de gedeclareerde termijnen de kosten overtreffen. De uitsplitsing is als volgt: Projecten waarvan de kosten de gedeclareerde termijnen overtreffen

11.284

6.898

Projecten waarvan de gedeclareerde termijnen de kosten overtreffen

(3.811)

(2.135)

7.472

4.764

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Huurcontracten OG (2010: € 0,570 miljoen)

Het betreft de contracten voor huurpanden. De huurcontracten lopen door tot en met 2012. De totale omvang van deze verplichting is € 0,171 miljoen. Overige (2009: € 17,220 miljoen)

VNG International BV is diverse verplichtingen voor meerdere jaren (t/m 2013) aangegaan voor projectactiviteiten voor een totaalbedrag van ruim € 29,924 miljoen. De categorie overige omvat diverse verplichtingen betreffende schoonmaak-, onderhoudsen overige contracten. De totale verplichting voor onderhoud hardware is € 0,450 miljoen. De totale verplichting voor onderhoud software is € 0,164 miljoen. De totale verplichting voor diverse contracten is € 0,580 miljoen.

Overige informatie Bankgaranties

VNG International BV heeft een obligo-overeenkomst gesloten met de ABN AMRO bank. De overeenkomst geeft VNG International BV een bankgarantie faciliteit tot een bedrag van € 3 miljoen. Als zekerheid zijn de vorderingen en zaken binnen VNG International BV verpand. Voorts heeft VNG International BV bankgaranties ter waarde van totaal € 1.339 miljoen afgesloten. Het betreft een bankgarantie aan European Commission, Project Serbia, afloopdatum 28-02-2011). De bankgaranties lopen via de ABN AMRO. Vereniging van Nederlandse Gemeenten

57

58


B.3.3 Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2009 Bedragen x € 1.000

Realisatie Realisatie

2009

2008

Bedrijfsopbrengsten Netto-omzet (19)

44.104

Wijziging in onderhanden werk Totaal netto-omzet

(2.955)

41.149

42.447 (95) 42.352


17.040

12.612

Som der bedrijfsopbrengsten

58.188

54.964

14.876

17.068

18.658

16.986

Bedrijfslasten Inkopen goederen en diensten Personeelskosten (21) Salarissen Sociale lasten

1.897

1.513

Pensioenbijdragen

2.399

2.166

Overige personeelskosten

4.159

2.299

Afschrijvingen

1.126

771

Overige bedrijfskosten

18.454

14.983

Som der bedrijfslasten

61.568

55.785

Bedrijfsresultaat

(3.380)

(821)

Opbrengst van effecten

2.679

(1.813)

Rentebaten

297

Financiële baten en lasten (22) 538

(Rente)lasten

(32)

(90)

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen

(435)

(2.186)

Belastingen

(7)

Aandeel in resultaat van deelnemingen (23)

(31)

(466)

Aandeel van derden in het groepsresultaat

(30)

Resultaat na belastingen


-

(496)

180 (2.013) 37 (1.977)

59

B.3.4 Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten

Algemeen Het resultaat na belasting is uitgekomen op een verlies van € 0,496 miljoen. Het verlies is ten opzichte van het verlies in 2008 met € 1,481 miljoen verkleind. Het bedrijfsresultaat is uitgekomen op € 3,379 miljoen negatief. Dit is een verslechtering ten opzichte van 2008 met € 2,558 miljoen. Deze verslechtering wordt in hoofdzaak veroorzaakt door toename van de kosten bij de Vereniging. Deze nemen sneller toe dan de baten van de Vereniging. Het bedrijfsresultaat van de Vereniging is ten opzichte van 2008 met € 3,131 miljoen verslechterd. Voorzien was een verslechtering met € 2,484 miljoen. Geconsolideerd komen zowel de bedrijfsopbrengsten als de bedrijfslasten hoger uit dan 2008. Bij de bedrijven dalen per saldo de bedrijfsopbrengsten ten opzichte van 2008. Daar staat tegenover dat de bedrijfslasten bij de bedrijven sneller dalen, waardoor het gezamenlijk resultaat van de bedrijven toch toeneemt. Meevallend zijn de opbrengsten uit effecten als gevolg van de ontwikkelingen op de financiële markten. Dit is te danken aan het tijdig aanpassen van de beleggingsstrategie waardoor het voor de vermogensbeheerder mogelijk werd tijdig in te spelen op de ontwikkelingen. Dit en de beter dan voorziene prestaties van de VNG bedrijven zorgt er voor dat het resultaat verbeterd is.

Netto-omzet (19) Bedragen x € 1.000 Contributies

Realisatie 2009

Realisatie 2008

20.680

19.713

Netto verkopen BV Congres- en Studiecentrum VNG

4.999

5.928


18.425

16.806

Totaal netto verkopen

23.424

22.734

Totaal netto-omzet

44.104

42.447

De netto verkopen worden in hoofdzaak in Nederland gerealiseerd. De netto-omzet bevat de contributies van leden en de nettoverkopen van de VNG-bedrijven.

60


Overige bedrijfsopbrengsten (20) Bedragen x € 1.000 Projectbijdragen

Realisatie 2009

Realisatie 2008

12.144

9.256

Opbrengst derden

1.993

1.350

Auteursvergoedingen

21

70

Vakatiegelden

56

58

Overige interne omzet

-

1.370

Overige opbrengsten

2.826

507

Totaal overige bedrijfsopbrengsten

17.040

12.612

De overige bedrijfsopbrengsten zijn in 2009 ongeveer € 4,428 miljoen hoger dan vorig jaar. Dit komt voornamelijk door hogere projectbijdragen, hogere bijdragen middels de dienstverlening aan onder andere Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING).

Personeelskosten (21) Bij VNG international is het personeelsbestand gedaald met 9,6 fte’s, waarvan 5,0 fte’s bij de buitenlandse dochters en de rest bij de moederonderneming in Nederland. Het betreft hier uitsluitend natuurlijk verloop. De totale bezetting van de VNG is per ultimo 2009 als volgt onderverdeeld naar de verschillende onderdelen (in fte’s):

Realisatie 2009

Realisatie 2008

VNG, de Vereniging

263,9

260,8

BV Congres- en Studiecentrum VNG

20,7

18,8


52,9

62,5


2,0

339,5

2,2 344,3

De personeelskosten zijn, ondanks een daling van het aantal fte’s, gestegen ten opzichte van vorig jaar. Dit is voornamelijk het gevolg van een stijging van de lonen en een forse dotatie aan de reorganisatie- en egalisatievoorziening. Daarnaast is sprake van een toename van de kosten voor opleidingen en is in 2009 een persoonsgebonden budget geïntroduceerd om de positie van de VNG op de arbeidsmarkt te verbeteren. In 2008 was per saldo nog een vrijval uit de reorganisatievoorziening gerealiseerd als gevolg van het weer aan de slag gaan van oud medewerkers die door de reorganisatie 2006 afgevloeid zijn.


61

Financiële baten en lasten (22) Uitsplitsing opbrengst effecten Rente obligaties

2009

2008

68

1.361

Dividendopbrengsten

1.060

Gerealiseerd koersresultaat obligaties

600

(1.339)

Gerealiseerd koersresultaat aandelen

(974)

(1.753)

Rente bank effectenrekening

Ongerealiseerd koersverlies, mutatie herwaarderingsreserve

13

1.958

Kosten van beheer en provisie

412

206 (617)

(47) 2.679

(82) (1.813)

Het totale gerealiseerde rendement op de portefeuille bedroeg € 2,679 miljoen. Dit is inclusief het resultaatseffect, vanwege de aanpassing van de herwaarderingsreserve. De mutatie herwaardering is het resultaatseffect dat verantwoord moet worden na uitputting van de herwaarderingsreserve. Met de mutatie herwaardering in het afgelopen boekjaar is de herwaarderingsreserve niet langer uitgeput.

Aandeel in resultaat van niet geconsolideerde deelnemingen (23)

De resultaten van de niet-geconsolideerde deelnemingen worden verantwoord in overeenstemming met de nettovermogenswaardemethode. Het aandeel in het resultaat van BNG VNG beheer BV (voorheen Gemnet Holding BV) bedroeg afgelopen verslagjaar € -0,031 miljoen tegenover € 0,179 miljoen in 2008. In 2006 is Gemnet BV verkocht aan KPN Telecom BV. Per 9 januari 2008 is Gemnet CSP BV verkocht aan KPN Telecom BV. BNG VNG beheer BV heeft nu nog slechts één dochter, Gemnet Zorg BV. Deze dochter is niet actief. In de loop van het jaar 2010 BNG VNG beheer BV samen met haar dochter Gemnet Zorg BV worden geliquideerd.

Overige informatie Rente- en kredietrisico’s

De invloed van veranderingen in rentetarieven op de resultaten van de VNG worden zo veel mogelijk beperkt. Hierbij stelt de VNG zich ten doel de totale rentebaten te optimaliseren en de totale rentelasten te beperken. Om dit te bereiken bankiert de Vereniging in een zogenaamd rente en saldocompensabel stelsel. Hierbij bankiert zij met de door de haar (indirect) gehouden dochters. Doordat de bank in dit stelsel alleen het saldo van de verschillende rekeningen ziet, fungeren de plusstanden van de deelnemingen als dekking tegen eventuele roodstanden van de Vereniging. Eventueel uit te zetten gelden buiten het stelsel geschiedt daarom van de hoofdrekening. Kredietrisico’s voor de Vereniging zijn als laag te kwalificeren. De opbrengsten die de Vereniging genereert zijn nagenoeg alle afkomstig van overheidsinstellingen.

62


B.3.5 Geconsolideerd kasstroomoverzicht


2009

2008

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat

(3.380)

(821)

Afschrijvingen en waardeverminderingen

1.126

771

Cashflow

(2.254)

(50)

Veranderingen werkkapitaal Afname voorraden Afname vorderingen Mutatie voorzieningen Mutatie kortlopende schulden

(655)

(1.394)

4.336

(1.254)

2.499

12.981

1.194

744

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Ontvangen dividend Betaalde interest Resultaat effectentransacties Aandeel in resultaat van deelnemingen Aandeel derden in resultaat van deelnemingen Aandeel derden in resultaat van groepsmaatschappijen

229

16.292

(1.060)

16.242

377

2.104

1.060

412

(77) 1.585 (31) - (30)

(172)

(3.710)

180

-

37

Buitengewone baten en lasten

-

-

Betaalde vennootschapbelasting over de winst

0

(7)

2.844

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

1.824

(1.156) 15.086

Kasstroom uit investeringsactiviteiten (Des)investeringen in materiële vaste activa

(7.631)

(8.777)

8.679

6.065

37

(135)

1.086

Investeringen en herwaardering in financiële vaste activa Mutatie aandeel derden in eigen vermogen

(2.847)

Netto kasstroom

2.910

12.239

Mutatie liquide middelen

2.910

12.239


63

B.3.6 Overzicht mutatie eigen vermogen

Vermelding van de mutatie in het eigen vermogen is volgens de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) een verplicht onderdeel van de jaarrekening. Bedragen x € 1.000

2009

2008

toekomend aan de rechtspersoon

(496)

(1.977)

Mutatie herwaarderingsreserve

2.756

(957)

Mutatie stelselwijziging

207

Geconsolideerd nettoresultaat na belastingen

Mutatie eigen vermogen

64

(2.260)

(2.934)


C

Overige gegevens


65

66


C.1 Overige zaken betreffende de jaarrekening

Vaststelling jaarrekening Conform artikel 8 lid 5 legt het algemeen bestuur de jaarrekening ter vaststelling voor aan de algemene ledenvergadering.

Resultaatsbestemming Het resultaat over 2009 wordt voor een deel onttrokken uit de bestemmingsreserve en het onverdeeld resultaat wordt toegevoegd aan de overige reserves.

Bestemmingsreserve Binnen het eigen vermogen is een bestemmingsreserve van € 15,510 miljoen. De bestemmingsreserve is gevormd vanwege het feit dat de kosten voor de herhuisvestingoperatie ten laste van het eigen vermogen worden gebracht. In 2008 is daar het solidariteitsfonds aantoegevoegd. Dit fonds is ooit in het leven geroepen om omvangrijke schade bij leden, ontstaan als direct gevolg van CAO-conflicten, gedeeltelijk te compenseren.

Opgave nevenvestigingen VNG International heeft vier dochterondernemingen te weten Mepco S.R.O, statutair gevestigd te Praag, Tsjechië 97,5% en CMRA, statutair gevestigd te Pretoria, Zuid Afrika 100%, CRLDU, statutair gevestigd te Kiev Oekraïne 100%, Prolocal 49% statutair gevestigd in Mexico stad, Mexico. In Brussel heeft de Vereniging een bijhuis dat zich inzet voor Europese aangelegenheden.

Bezoldiging van bestuurders en commissarissen De beloning (inclusief pensioenlasten) van de directieraad bedroeg in 2009 in totaal € 0,447 miljoen. In 2008 was dit € 0,405 miljoen. Het verschil is te verklaren uit het feit dat één directieraadslid de VNG in 2008 heeft verlaten. De opvulling van de vacante positie in de directieraad heeft enige maanden geduurd. Het bestuur heeft evenals voorgaande jaren geen vergoeding ontvangen.


67

C.2 Accountantsverklaring

Aan het bestuur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Den Haag

ACCOUNTANTSVERKLARING

Verklaring betreffende de jaarrekening

Wij hebben de jaarrekening 2009 van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten te Den Haag bestaande uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2009 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2009 met de toelichting gecontroleerd.

a)

Verantwoordelijkheid van het bestuur

Het bestuur van de vereniging is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, evenals voor het opstellen van het bestuursverslag, beide in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 640 ‘Organisaties zonder winststreven’. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

b)

Verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen 68


maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vereniging. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de vereniging heeft gemaakt, evenals een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

c)

Oordeel

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Vereniging van Nederlandse Gemeenten per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Richtlijn voor de jaarverslaggeving 640 ‘Organisaties zonder winststreven’. Verklaring betreffende het bestuursverslag Voorts melden wij dat het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.

Rotterdam, 21 april 2010

MAZARS PAARDEKOOPER HOFFMAN N.V. A.G. de Nijs RA


Drs. S. Boomman RA

69

Financieel jaarverslag VNG 2009

Recommend Documents