VLOK-CI vzw Vlaamse Ouders van Kinderen met Cochleaire Inplant Verantwoordelijke Maatschappelijke zetel: Secretariaat:

Juni 2008 Jaargang 6 nr. 2

_____________________________________________________________________________

VLOK-CI vzw Vlaamse Ouders van Kinderen met Cochleaire Inplant Maatschappelijke zetel:

Secretariaat:

An Evers Hulst 107 1745 Opwijk Tel.: 0478 278 208 Fax: 052 36 50 82 [email protected]

Sandra Knaepen Brusselsesteenweg 58 9300 Aalst Tel.:053 77 47 45 Fax: 053 77 82 48 [email protected]

Verantwoordelijke uitgevers: Aagje Martens Peter Benoitlaan 45 3010 Kessel-Lo Tel. 016/25 07 55 [email protected] Ilse Steenackers Keizershoek 179c 2550 Kontich Tel. Fax 03/888.83.07 [email protected]

Ondernemingsnummer: 480612729 KBC 735-0064782-71

www.vlok-ci.be

VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 24, jaargang 6, nr. 2.

1

Beste VLOK-CI leden, Alvorens te genieten van een deugddoende vakantie, hebben we voor jullie uiteraard nog een nieuwsbrief klaargestoomd vol interessante lectuur. Hierin geven we jullie eerst nog eens een korte functiebeschrijving van alle leden van onze Raad van Bestuur. Dit overzichtje kunnen jullie weldra ook terug vinden op onze vernieuwde website waar momenteel nog hard aan wordt gewerkt. Daarna volgt een opsomming van alle voorbije VLOK-CI evenementen en geven we ook al wat meer informatie over het symposium ‘Mijn kind is doof’, CI en identiteitsontwikkeling, dat op 22 november 2008 plaatsvindt in het Provinciegebouw te Leuven en wordt georganiseerd in samenwerking met Fevlado en VLOK-CI. Vervolgens hebben we een aantal artikels voor jullie geselecteerd en geven we wat uitleg over de twee doventolkopleidingingen in Gent en Mechelen. Verder is er de getuigenis van Jurgen Pelgrims en hebben we een selectie gemaakt uit een aantal boeken met telkens een woordje uitleg. Ook geven we jullie nog de data mee van evenementen die nog moeten plaatsvinden. Tot slot is er het hoofdstukje ‘Varia’ en komen ook de bedrijven aan bod. We wensen jullie alvast veel leesplezier en verder hele fijne, supertoffe, zonnige en vooral ontspannende vakantiemaanden! Aagje Martens


2

OVERZICHTJE VAN DE LEDEN VAN ONZE RAAD VAN BESTUUR LEDEN VAN DE RAAD VAN BESTUUR AN EVERS - voorzitster Ik ben An, mama van Tannekin (horend, 1998), Klaas (doof, bilateraal geïmplanteerd, 1999) en Marie (doof, bilateraal geïmplanteerd, 2000). Onze drie kinderen zijn steeds naar het reguliere onderwijs gegaan, Klaas en Marie met GON-begeleiding. Ik ben voorzitster van VLOK-CI en draai dus in zowat elk project mee. Dankzij een goed draaiende Raad van Bestuur is het haalbaar om deze functie uit te oefenen, naast mijn gewone job. GOELE JONIAU Ik ben Goele, mama van Sarah (14jaar - horend), Wouter (13jaar - doof, met CI) en Silke (10jaar horend). Wouter is doof geworden tgv een meningitis (6 mnd oud). Hij is zijn schoolloopbaan begonnen in Woluwe. In zijn 2de kleuterklas is hij halftijds geïntegreerd in het 'gewone' onderwijs, vanaf zijn 3de kleuterklas voltijds geïntegreerd, met GONbegeleiding. In september 2008 begint hij aan zijn tweede middelbaar in het Heilig Hart Heverlee. Mijn engagement voor VLOK-CI is de laatste 2 jaar geweest: infoavonden/dagen helpen organiseren (Opvolging van het onderzoeksproject 'Bilaterale', bedrijfsmoment Cochlear en Advanced Bionics), bijdragen voor de NB-en verzorgen, de vergaderingen van het 'Bevragingsproject' bijwonen en nu ook een kinderprogramma voor het symposium (nov 2008) pogen ineen te puzzelen. Professioneel ben ik werkzaam, sinds 5 jaar, als (zelfstandig) Tolk Vlaamse Gebarentaal in Onderwijs. GRETA BRUNCLAIR Ik ben Brunclair Greta. Ik ben de trotse moeke van vier kinderen. Lobken is 29 jaar, horend, en zelf al mama van één dochter, Imke. Eén dezer dagen moet ze bevallen van een tweede kindje. Saskia is 28 jaar en net als Carmino, die 11 jaar is, ook horend. Jirka is 13 en doof. Ik vervul mijn taak als lid van de RvB door verslagen te maken van de vergaderingen waar we allen samen steeds weer proberen om onze leden boeiende, interessante en evengoed leuke activiteiten te kunnen geven. SANDRA KNAEPEN Ik ben getrouwd met Wim en mama van drie dochters van 12: Ann-Sofie, Valerie en Sigrid. AnnSofie en Valerie zijn horend, Sigrid is doof en heeft sinds kort 2 CI’s. Sinds het derde leerjaar zit ze met haar zussen in de klas. Ik verzorg het secretariaat (ledenadministratie, contacten via mail met onze ouders en andere leden) en verder probeer ik mijn steentje bij te dragen bij de voorbereiding van en tijdens onze activiteiten. GERT MAMPAEY Ik ben Gert, papa van Jo (°95) en Nick (°96). Nick is doof na een meningitis. Nick heeft eerst BLO gevolgd en zit nu sinds het 3de leerjaar in de GON. Ik ben contactouder voor de regio Antwerpen en voor het UZA. Onderwijsmogelijkheden en sociale contacten voor onze kinderen liggen mij nauw aan het hart. Verder probeer ik mee om ouders te helpen door het kluwen van tegemoetkomingen en onderwijs te komen.


3

MILAN DIMA Ik ben Milan, de papa van Maxime en Maelynn. Maxime is 4 jaar oud en Maelynn bijna 2. Beide zijn doof geboren door erfelijke factoren en geïmplanteerd. Momenteel volg ik Een cursus Vlaamse Gebarentaal in Gent. Voor vlok-CI ben ik contactouder regio WestVlaanderen. CARINE THUWIS Boekhouding. Ik ben de mama van Simon en Eva, en oma van Aidan, het zoontje van Eva. Simon is 19 jaar, en momenteel onze oudste CI-drager in de vereniging. Eva is er 30, en waarschijnlijk kennen velen onder u haar al van de familiedagen, waar zij telkens als kindergeleiding mee was. In haar dagelijks leven is zij onderwijzeres. Mijn bijdrage in VLOK-CI beperkt zich tot de boekhouding, hetgeen ik in mijn dagelijks werk ook voortzet als financieel verantwoordelijke in een confectieatelier. KIM VAN KERCKHOVEN Ik ben Kim, mama van Thibault (6 jaar - doof) en Margaux (4 jaar - horend). Thibault is doof na een menigitis (9 maanden oud) en heeft kleuteronderwijs gevolgd in Sint – Lievenspoort te Gent. Hij is sinds dit schooljaar gestart in het 1ste leerjaar in het regulier onderwijs met GON begeleiding. Ik hou me binnen VLOK-CI bezig met de site (en dan vooral met de leuke shoppinglinks :-)) en spring bij waar nodig voor organisatie van familiedagen, etc. Verder probeer ik met zo veel mogelijk positivisme en relativeringsvermogen mijn zoon zijn weg te helpen zoeken in de horende wereld zonder daarbij de dovencultuur te vergeten ! LOSSE MEDEWERKERS AAGJE MARTENS Ik ben getrouwd met Aldo Faraci. Wij zijn beiden horend en hebben drie kinderen: Sara, 8 jaar en horend, Luca, 6 jaar en horend, en Matteo, bijna 3 jaar en slechthorend. Matteo is na de paasvakantie goed gestart in het gewone kleuteronderwijs met GON-begeleiding. Samen met Ilse Steenackers verzorg ik de nieuwsbrief van VLOK-CI. Ik heb deze taak op mij genomen omdat ik graag schrijf en omdat ik het belangrijk vind onze leden zo goed mogelijk te informeren over wat hen aanbelangt. ILSE STEENACKERS Ik ben Ilse, mama van Jo en Nick. Samen met Aagje werk ik aan de nieuwsbrief van VLOK-CI. Bij de kinderen op school ben ik ook een fervent oudercomité-lid. Het geeft je altijd een ander beeld van de school. We gaan regelmatig naar symposia en de voordracht avonden om op de hoogte te blijven voor al wat van toepassing is voor doven en slechthorenden.


4

AUSTRALISCHE AMBASSADE Op 26 januari organiseerde de Australische Ambassade in België, een benefiet-avond voor al haar Australische inwoners in ons land. De opbrengst zou gaan naar een Waalse en Vlaamse vereniging. Dankzij de firma COCHLEAR werd VLOK-CI vzw voorgedragen en aanvaard voor Vlaanderen. Voor de mensen van de ambassade was dit de eerste maal dat zij zo’n benefiet organiseerden. Zij waren dan ook bloednerveus. Maar het werd een geslaagde avond met een verzorgd diner, mooie aangepaste muziek en een fijne sfeer. Als voorzitster heb ik onze vereniging ook even kort kunnen voorstellen. De opbrengst die we mochten ontvangen hebben we ondertussen alweer goed besteed oa aan onze toffe familiedag in Puyenbroeck waarop jullie zo talrijk aanwezig waren. Via deze weg zou ik de Australische Ambassade in ons land en de firma Cochlear van harte willen danken!

An Evers

BADMINTOTORNOOI: EEN PLUIM VOOR VLOK-CI Het begon allemaal met een telefoontje van één van onze leden. McCain, haar werkgever, is één van de sponsors van een badmintontornooi dat jaarlijks door badmintonclub ‘De Pluim’ wordt georganiseerd ten voordele van een goed doel. Dit jaar mochten zij het goede doel aanbrengen en zo kwamen ze bij VLOK-CI terecht. Van aan de zijlijn volgde ik de voorbereidingen. Bennie Wouters van De Pluim, onze contactpersoon, en zijn team namen al het werk voor hun rekening! Op zondag 6 april, de dag van het tornooi, kwamen we ’s morgens toe in Bouwel (Grobbendonk) en alles was tot in de puntjes geregeld. Wij kregen de gelegenheid om onze infostand op te zetten om alle geïnteresseerden wat meer uitleg te geven over CI en VLOK-CI en we kregen zelfs de lokale TV op bezoek. We waren paraat om in te springen maar dat bleek absoluut niet nodig want er waren vele vrijwilligers die hun steentje wilden bijdragen aan het welslagen van het tornooi. Over het tornooi gesproken, we vonden dat we vanuit VLOK-CI toch ook wel moesten deelnemen en dus hadden Gert en Luc zich kandidaat gesteld om onze eer hoog te houden. In de voormiddag werden de eerste wedstrijden gespeeld, waarna de deelnemers in verschillende groepen werden ingedeeld. Zo kwamen Gert en Luc in groep C terecht. De eerste wedstrijden werden (soms nipt) verloren. Onze mannen hadden al vele jaren geen badmintonracket en pluim meer in de hand gehad en dus moesten ze eerst een beetje in vorm komen. Het leergeld dat in de voormiddag werd betaald, heeft echter wel opgeleverd want in de namiddag hebben onze mannen al hun wedstrijden gewonnen, waardoor ze de winaars van groep C waren. Wat waren we fier toen ze op het einde van een zeer geslaagde dag een beker kregen! Het tornooi werd gewonnen door een ploeg van Didak, één van de andere sponsors die allemaal veel ploegen hadden afgevaardigd.


5

Het was een hele leuke dag en we zijn ’s avonds met een heel goed gevoel terug naar huis gekeerd. En binnenkort krijgen we nog een mooie cheque die ons weer in staat zal stellen om voor jullie een leuke activiteit te organiseren. Bedankt Kristel, Bennie, de Pluim, McCain, Didak en Kerkstoel, en nogmaals proficiat Gert en Luc! Sandra

FAMILIEDAG TE PUYENBROECK Zondagochtend, 13 april 2008, het is koud en het regent pijpenstelen als ik de deur uit rij. Vandaag verwachten we zo’n 170 ouders en kinderen in het domein Puyenbroeck. Het is onze familiedag! De voorbereidingen waren weeral de moeite ... We hebben gekozen voor een sportieve dag, zowel voor de kinderen en jongeren als voor de ouders. Alle activiteiten gaan buiten door, denk ik terwijl mijn ruitenwissers amper de regen weggeveegd krijgen. Ondertussen rij ik grondgebied Puyenbroeck binnen en ja, geloof het of niet maar de wolken schuiven opzij en ’n stralend zonnetje verwelkomt de werkploeg van VLOK-CI! Wat kan het leven soms toch mooi zijn ...! Met ons groepje treffen we de voorbereidingen om iedereen zo goed mogelijk te ontvangen. We beginnen ‘s middagas met een aperitiefje. Daarna staat er een uitgebreid koud buffet klaar voor ons. Er wordt al volop bijgepraat ; het is een gezellige drukte in de eetzaal van het restaurant “De 4 seizoenen.” Gelukkig is men het hier gewoon om grotere groepen te ontvangen en verloopt alles vrij vlot.


6

Eén enkele bedenking ivm het eten neem ik mee naar huis: volgende keer een buffet laten klaarzetten waar je langs beide zijden kan aanschuiven, zeker met zo’n grote groep. Nu stond er soms een langere wachtrij. Zo leren we telkens iets bij.

Na het middageten vertrekken de jongste kinderen met het treintje naar hun activiteit. Een mooi gezicht: het treintje zit boordevol met onze kinderen ☺ Zij konden kiezen uit laagtouwenparcours of hedendaagse dans. Voor de jongeren was er het hoogtouwenparcours (en volgens papa Gert wel héél- hoogtouwenparcours ☺) of een namiddag het terrein verkennen met de mountainbike. Hier reden papa Luc en papa Wim mee. Wat zagen zij er moe uit, na de rit .... Voor de ouders was er de mogelijkheid om deel te nemen aan een golfinitiatie. Het golfterrein werd dan ook overspoeld met onze ouders: ze waren met zo’n 45 man. Grappig welke poses zij allemaal moesten aannemen om dat balletje deftig weg te slaan.

Dankzij een goede voorbereiding van oa Greta, verliep deze dag vlot. Tijdens de activiteiten zelf hadden Ilse en ik een fiets gehuurd om snel van de ene activiteit naar de andere te crossen. Gelukkig dat we dat gedaan hadden want het terrein van Puyenbroeck is toch wel ettelijke hectaren groot ☺ ! Om de activiteiten af te sluiten, trakteerde de groep “Hedendaagse Dans” ons op een mooi verzorgd optreden. En last but not least ... VLOK-CI bestaat dit jaar 5 jaar en daarom hadden we voor al de kinderen en jongeren een extra kadootje voorzien: een toffe, grijze kaptrui met op de rugzijde ons slakje. Van onze sponsors hadden we allemaal leuke gadgets gekregen.


7

Kan je je het beeld voorstellen als iedereen naar huis wandelde ... mooi, hè ... zo’n groep kinderen en jongeren, allemaal met een slakje op de rug, moe maar zalig gespeeld. Dat telde zeker ook voor ons, het VLOK-CI-team ; ik was echt fier op onze ploeg. We hadden het toch maar weer klaargespeeld! Na een deugddoend pintje en een laatste babbel zijn wij ook vertrokken. Dankjewel aan alle helpende handen van die dag, aan al de lachende gezichten, aan iedereen die er weer bij was. Tot de volgende! An Evers

18 MEI 2008 : EERSTE ONTMOETINGSDAG VGT ... DOE MEE!

VGT ... DOE MEE ! KENNISMAKING MET VLAAMSE GEBARENTAAL EN DOVENCULTUUR Een samenwerking tussen

Met steun van de Vlaamse Gemeenschap en de Koning Boudewijnstichting QuickTime™ and a decompressor are needed to see this picture.


8

Na maanden hard werken en vele voorbereidingen was het zover en ging op 18 mei, in het Atheneum te Dendermonde, de eerste ontmoetingsdag VGT ... DOE MEE! van start. En zoals de organisatoren hadden gehoopt, konden ze al onmiddellijk spreken van een echt succes! Het werd een speciale, leerrijke en aangename dag waar zowel de ouders als de talrijke kinderen met volle teugen van hebben genoten. Rond 13u30 werden alle deelnemers verwelkomd door onze voorzitster van VLOK-CI An Evers, die bijgestaan werd door gebarentolk Karin Van Puyenbroeck. Zij gaven een korte inleiding en eveneens wat uitleg over het verloop van de middag. Nadien werd de groep opgesplitst in ouders en kinderen.

De allerkleinsten werden opgevangen door ervaren kinderbegeleiders zodat de ouders rustig het volwassenenprogramma konden volgen. Voor de 6-12 jarigen was er een volledig uitgewerkt kinderprogramma. Zowel kinderen die al gebaren kenden als kinderen die zo goed als geen of weinig gebaren kenden, kwamen aan hun trekken. De middag werd vooral opgevat als een kennismaking met de gebarentaal, het vingeralfabet, het communiceren zonder stemgebruik, begrippen zoals naamgebaar, mimiek, enz. De begeleiders maakten hierbij gebruik van leuke spelletjes waarbij dus vooral het visuele aspect werd benadrukt. Tijdens de pauze konden de kinderen hun dorst lessen met een lekker drankje.

Voor wie het vingeralfabet nog eens wil inoefenen of het alvast eens wil bekijken voor een eventuele volgende ontmoetingsdag, geven we hieronder nog even een overzichtje van de verschillende letters:


9


10

Het volwassenenprogramma was tweeledig. Een eerste gedeelte bestond uit een les gebarentaal. Hier werd de groep opgesplitst in mensen met een reeds ruime gebarentaalbagage en personen met geringe of geen kennis van de Vlaamse gebarentaal. Deze laatste groep was beduidend groter en werd begeleid door Serge Vlerick. Op een zeer eenvoudige en duidelijke manier bracht Serge een aantal basisgebaren aan en daarbij zorgde hij geregeld voor grappige situaties zodat er veel gelachen werd en er een ontspannen, fijne sfeer heerste. De tijdens deze eerste les aangeleerde basisgebaren zijn opnieuw te bekijken via volgende link onder het hoofdstukje ‘Les Vlaamse gebarentaal’: http://www.vgtdoemee.be/ontmoetingsdag-1/

De tijd vloog voorbij en voor iedereen het besefte, was de les gedaan en was er een kort pauzemoment voor een drankje en een gezellige babbel. Na de pauze gaf Myriam Vermeerbergen van het Vlaams Gebarentaalcentrum een uiteenzetting, met als titel Gebarentalen en gesproken talen, een vergelijking. Na de toespraak konden er vragen worden gesteld waarop Myriam uitvoerig antwoordde. Hieronder kunnen jullie de tekst nog eens nalezen.

Gebarentalen en gesproken talen een vergelijking Myriam Vermeerbergen Vlaams GebarentaalCentrum Werktekst Ontmoetingsdag VGT-Doe Mee, 18 mei 2008 (herwerkte versie van een tekst uit 2005, geschreven voor een gastcollege ATW in het kader van de gebarentaaltolkenopleiding van het VSPW te Gent.) Een gesprek tussen twee gebaarders waarvan er één op de trein stapt en één op het perron achterblijft, kan - nadat de deuren van de trein gesloten zijn - zonder problemen worden voortgezet. Voor sprekers van een gesproken taal is een dergelijk "communiceren door een (gesloten) raam" (bijna) onmogelijk. “Communiceren door de deur” kost sprekers dan weer geen enkele moeite terwijl het voor gebaarders onmogelijk is. Dat gesproken talen kunnen worden gebruikt wanneer het gebruik van een gebarentaal problematisch is en vice versa heeft te maken met het verschil in modaliteit: gesproken


11

talen zijn oraal-auditieve talen, gebarentalen zijn gestueel-visuele talen. Door dat verschil in modaliteit zien gebarentalen er heel anders uit dan gesproken talen en onder meer omdat ze er zo anders uitzien, werden - en worden - gebarentalen vaak niet beschouwd als (echte) talen. Sinds de jaren zestig heeft taalkundig onderzoek echter aangetoond dat gebarentalen natuurlijke, zelfstandige, volwaardige talen zijn. Gebarentalen zijn dus niet uitgevonden of bedacht en ze zijn ook niet afgeleid van gesproken talen. Gebarentalen zijn geschikt om over alles wat men maar wil van gedachten te wisselen en ze beschikken over eigen bouwstenen en eigen grammaticale regels. De Vlaamse Gebarentaal en het Nederlands zijn twee verschillende talen. Ze verschillen onder meer van elkaar omwille van de gebruikte modaliteit. Maar niet alle verschillen zijn het gevolg van het modaliteitsverschil. Talen, alle talen, verschillen immers onderling en er zijn ook verschillen tussen twee of meerdere gesproken talen. Drie voorbeelden om dit te verduidelijken. 1. In het Frans zijn er voor wat betreft het enkelvoud twee bepaalde lidwoorden: "le" en "la". Het lidwoord "le" wordt gebruikt voor mannelijke (zelfstandige naam)woorden, "la" voor de vrouwelijke. Ook het Nederlands heeft twee bepaalde lidwoorden: "de" en "het". Maar hier is het onderscheid tussen de twee niet een onderscheid tussen vrouwelijk en mannelijk want "de" wordt zowel gebruikt voor vrouwelijke als voor mannelijke woorden (en "het" gaat samen met onzijdige zelfstandige naamwoorden). Het Duits heeft drie enkelvoudige bepaalde lidwoorden, het Engels heeft er dan weer maar één. En er zijn ook een heleboel gesproken talen die helemaal geen lidwoorden hebben. 2. In het Nederlands kan wie iets doet en wie iets ondergaat, uitgedrukt worden door de zinsvolgorde: “Jan slaat Piet” is iets heel anders dan “Piet slaat Jan”. In talen zoals het Latijn en het Fins worden voor dezelfde functie naamvallen gebruikt: "Julius Cleopatram amat." ("Julius houdt van Cleopatra.") versus "Julium Cleopatra amat." ("Cleopatra houdt van Julius.") 3. In het Nederlands is de vorm van het werkwoord aangepast aan het "tempus"; het tijdstip van de actie uitgedrukt door het werkwoord (morgen, gisteren, vanavond,…) bepaalt dus mee hoe het werkwoord eruit ziet: Vandaag zie ik. / Gisteren zag ik. / Morgen zal ik zien. Dit is niet zo in elke taal, er zijn heel wat talen waar de vorm van het werkwoord geen informatie bevat in verband met tijd. In sommige talen is er andere informatie in het werkwoord "opgeslagen". In een taal als het Kewa, een taal die op Nieuw-Guinea wordt gesproken bijvoorbeeld, is de vorm van het werkwoord afhankelijk van het feit of de spreker de handeling zelf heeft gezien of niet: "fraaha" betekent "hij of zij kookte en ik heb het gezien" "fraaya" betekent "hij of zij kookte en ik heb het niet gezien" Het onderscheid "wel of niet gezien" is in het Kewa dus "gegrammaticaliseerd"; het wordt grammaticaal aangeduid d.m.v. een vormwijziging van het werkwoord. In het Nederlands is dit onderscheid niet gegrammaticaliseerd. Nederlandstaligen kunnen het verschil tussen "wel of niet gezien" ook wel uitdrukken, bijvoorbeeld door te zeggen: "Ik zag hem koken" of "Ik zag dat hij kookte" maar dit MOET niet. In het Kewa kan men niet anders: sprekers van het Kewa zijn verplicht te kiezen voor een aangepaste vorm van het werkwoord, net zoals sprekers van het Nederlands de vorm van het werkwoord moeten aanpassen aan het tempus. Twee natuurlijke talen verschillen dus van elkaar, of het nu gaat om een gesproken taal en


12

een gebarentaal, twee gesproken talen of twee gebarentalen. Talen vertonen echter niet enkel verschillen maar ook gelijkenissen. De Vlaamse Gebarentaal en het Nederlands zijn allebei natuurlijke, volwaardige talen en daarom hebben ze ook een aantal zaken gemeen. Zo zijn de lexicale elementen van beide talen - de gebaren van de Vlaamse Gebarentaal en de woorden van het Nederlands - opgebouwd uit kleinere, betekenisloze elementen. Tot ongeveer 1960 dacht men dat gebaren ondeelbare gehelen waren en dus niet - zoals woorden - samengesteld uit bouwstenen. De Amerikaanse taalkundige William Stokoe toonde echter aan dat ook gebaren opgebouwd zijn uit kleinere, betekenisloze deeltjes. Maar terwijl de onderdelen van woorden uit gesproken talen (bijna) steeds na elkaar worden gerealiseerd –bij het uitspreken van het woord "bad" worden de fonemen /b/, /a/ en /d/ na elkaar uitgesproken- worden de samenstellende delen van een gebaar gelijktijdig geproduceerd. Het gebaar ANTWERPEN bv. wordt traditioneel beschouwd als bestaande uit vier onderdelen: een bepaalde handvorm: de hand is een vuist met gestrekte duim een bepaalde articulatieplaats: in de ruimte ongeveer ter hoogte van de schouder een bepaalde beweging: heen-en-weer vanuit de pols een bepaalde oriëntatie: de handpalm weg van de gebaarder, naar voren gericht en de vingers naar boven. Deze vier parameters worden bij de productie van het gebaar simultaan (gelijktijdig) gevormd, de klanken van een Nederlands woord volgen elkaar op. Het is echter niet zo dat simultaneïteit helemaal geen rol speelt bij gesproken talen. Het verschil tussen voorkomen (niet laten plaatshebben) en voorkomen (aangetroffen worden) is een verschil in klemtoon en het leggen van een klemtoon gebeurt simultaan met het uitspreken van het woord(deel). Evenzo is in een gebarenschat sequentialiteit (opéénvolging) ook niet volledig afwezig; een aantal gebaren vertoont bv. een beweging die bestaat uit een beginpunt en een eindpunt. Maar veralgemenend kunnen we zeggen dat de productie van de samenstellende delen van een gebaar simultaan is, terwijl de samenstellende delen van een woord sequentieel geschikt worden. Een andere gelijkenis betreffende het lexicon is het feit dat er in alle talen beperkingen zijn in de combinaties van de samenstellende delen van de lexicale elementen: zo laat het Nederlands de combinatie van r+d wel toe aan het einde van een woord (noord) maar niet aan het begin van een woord; geen enkel Nederlands woord begint met rd, ook gebarentalen kennen dat soort beperkingen. Belangrijke verschillen zijn de graad van “motivatie” (of “iconiciteit”) en de omvang van het “bevroren lexicon” (en daarmee samenhangend: het belang van het productieve lexicon voor gebarentalen). Simultaneïteit is er niet alleen in het lexicon maar vinden we ook terug in de grammatica van de Vlaamse Gebarentaal -en van andere gebarentalen. Gebaarders gebruiken immers niet enkel hun handen maar ook hun hoofd, gelaat en (boven)lichaam voor het verschaffen van (linguïstische) informatie en dat betekent dat diverse "stukjes informatie" samen kunnen worden weergegeven. De aanduiding van het zinstype bijvoorbeeld, gebeurt in de Vlaamse Gebarentaal door middel van "niet-manuele markeringen" die simultaan met de manuele productie optreden. Behalve door een hoog gehalte simultaneïteit wordt de grammatica van de Vlaamse Gebarentaal ook gekenmerkt door ruimtegebruik. Het exploiteren van de ruimte is bijvoorbeeld duidelijk bij congruentie. Het beginpunt van de beweging van het directionele werkwoordgebaar GEVEN bv. kan verwijzen naar "de gever" terwijl het eindpunt de "ontvanger" kan aanduiden. Ruimtegebruik lijkt niet voor te komen in de grammatica van


13

het Nederlands. Maar ruimtegebruik speelt wel een rol voor sprekers, toch wanneer men (co-speech) gesture bekijkt als onderdeel van de gesproken communicatie. Wanneer men dit doet, zijn er trouwens ook veel meer mogelijkheden tot simultaneïteit in gesproken talen. Het Nederlands - als voorbeeld van een gesproken taal - en de Vlaamse Gebarentaal - als voorbeeld van een gebarentaal - zijn beide volwaardige, natuurlijke talen. Ze beschikken dan ook beide over een aantal vergelijkbare (grammaticale) uitdrukkingsmogelijkheden. Beide talen hebben bijvoorbeeld meerdere zinstypes en in beide talen bestaat er congruentie (“vervoeging”). De manier waarop zinstypes worden aangeduid en de aanduiding van congruentie in de twee talen is echter erg verschillend. Zoals hiervoor al werd opgemerkt, hebben de verschillen tussen het Nederlands en de Vlaamse Gebarentaal ten dele gewoon te maken met het feit dat het twee verschillende talen zijn. Sommige grammaticale mechanismen en structuren uit de Vlaamse Gebarentaal die niet in het Nederlands bestaan, treffen we trouwens wel aan in andere gesproken talen. De tendens om het "topic" -datgene waarover het in de zin of de tekst gaat- vooraan te plaatsen bijvoorbeeld, is voor de sprekers van vele Aziatische talen zeker niet vreemd. Maar, zoals ook al gezegd, er is ook het verschil in modaliteit: oraal-auditief versus gestueel-visueel. De mogelijkheden die de gestueel-visuele modaliteit biedt aan gebaarders zijn vooral: motivatie (of iconiciteit), ruimtegebruik en een “multi-kanalig” gebruik van het lichaam. Behalve het verschil in modaliteit, is er een ander belangrijk verschil tussen VGT en het Nederlands, een verschil dat op zijn beurt weer zorgt voor andere verschillen, en dat verschil betreft de status van de talen. Het Nederlands is momenteel een taal met een ruime maatschappelijke rol en met een behoorlijk hoge status. (Dat is niet altijd zo geweest, tot nog niet zo heel lang geleden werd het Nederlands in (vooral stedelijk) Vlaanderen en Brussel beschouwd als minderwaardig aan het Frans en werd voor een aantal activiteiten en/of door bepaalde sociale klassen het Frans verkozen boven het Nederlands.) De Vlaamse Gebarentaal kende tot voor kort een soort “ondergronds bestaan”: de taal werd wel gebruikt door vele (prelinguale) doven –en eventueel door hun omgeving- voor de onderlinge communicatie maar speelde daarbuiten nauwelijks een rol. En al is dit nu aan het veranderen, de sporen van de jarenlange onderdrukking en miskenning zijn zeker nog merkbaar, ook in de taal zelf. Enkele belangrijke gevolgen zijn: de “gaten” in het lexicon het nog nauwelijks gebruikt worden van de schriftelijke vorm van de taal een zekere invloed van Nederlands op VGT (al heeft dit ook wel andere oorzaken) een (nog) lage graad van standaardisering (en codificering) Ook hier moet opgemerkt worden dat gebarentalen wat dit betreft niet uniek zijn. Er zijn heel veel gesproken talen die ook geen ruime(re) maatschappelijke rol spelen, die niet gebruikt worden in het onderwijs, waarvoor er geen schriftelijke vorm bestaat etc. En die talen hebben dan ook aantal eigenschappen gemeen met gebarentalen, bv. de grote(re) variatie in het lexicon en de grammatica. Zeker wel uniek voor vele gebarentalen is de “verwervingssituatie”. In vele landen wordt de gebarentaal veelal doorgegeven “van kind op kind”. Dit omdat de meeste ouders van dove kinderen geen gebarentaal kennen, de gebarentaal niet wordt gebruikt als instructietaal in het onderwijs en er geen of weinig structurele mogelijkheden zijn voor de kinderen om de gebarentaal te leren. Over de verschillen tussen en de gelijkenissen van gebaren- en gesproken talen valt natuurlijk veel meer te zeggen dan het bovenstaande. In het kader van deze relatief korte


14

voorstelling van het onderwerp kan ik echter onmogelijk volledig zijn. Meer weten? Informatie over Vlaamse Gebarentaal is onder meer te vinden op de volgende websites: www.vlaamsegebarentaal.be www.vgtc.be (Vlaams GebarentaalCentrum) www.fevlado.be (Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties; kijk vooral bij het thema “gebarentaal”) Een (nog in uitbreiding) digitaal woordenboek voor Vlaamse Gebarentaal kan geraadpleegd worden op: http://gebaren.UGent.be Het boekje “30 Vragen over Gebarentaal in Vlaanderen en 29 Antwoorden”, geschreven door Mieke Van Herreweghe en Myriam Vermeerbergen en in 2004 uitgegeven door Academia Press en Fevlado-Diversus biedt een kennismaking met VGT. In de zomer van 2008 zal het Vlaams GebarentaalCentrum 3 DVD’s met kinderverhalen vertaald/verteld in Vlaamse Gebarentaal publiceren. Rond 17 u werd deze eerste ontmoetingsdag afgesloten en vertrok iedereen voldaan naar huis. Heb je ook zin om deel te nemen aan deze unieke ontmoetingsdagen, maar ben je nog niet ingeschreven, geen probleem: surf dan naar www.vgtdoemee.be en vul zo snel mogelijk het inschrijvingsformulier in. We kijken er al naar uit jullie te ontmoeten! We geven jullie ook nog even in een notedop de belangrijkste gegevens van onze ontmoetingsdagen: Wanneer?: 29 juni 2008 20 juli 2008 24 augustus 2008 27 september 2008 12 oktober 2008 16 november 2008 14 december 2008 18 januari 2009 15 februari 2009 De ontmoetingsdagen gaan telkens door op zondagnamiddag van 13u30 tot 17u00 (één ontmoetingsdag zal uitzonderlijk doorgaan op zaterdag 27/09/08 omdat er dan WDD is) Waar?: De ontmoetingsdagen gaan door in het Atheneum te Dendermonde, Zuidlaan 3.

Wie?: De ontmoetingsdagen zijn zowel bedoeld voor dove/slechthorende kinderen (het maakt niet uit of ze al dan iet een CI of hoorapparaten dragen) als hun horende broers en zussen, en voor hun horende of dove ouders. Voor kinderen en ouders wordt een apart programma uitgewerkt.


15

Kosten: Het inschrijvingsgeld per ontmoetingsdag bedraagt 5 euro per gezin, ter plaatse te betalen.

Inschrijving: We weten graag hoeveel kinderen en ouders we kunnen verwachten. Daarom vragen we jullie vooraf in te schrijven. Het kamp: Wie aanwezig is geweest op de ontmoetingsdagen, kan mee op kamp van 26 tot 31 oktober 2008 (herfstvakantie). Dit kamp is enkel bedoeld voor kinderen, niet voor de ouders. Het kamp zal doorgaan op het Provinciedomein van Huizingen (tussen Brussel en Halle). Greta en Luc Van Nuffel-Brunclair en Gert Mampaey gaan vanuit VLOK-CI mee als kookouders. Hun team wordt vervolledigd door twee dove ouders. Meer informatie: voor meer informatie kan je terecht op de website www.vgtdoemee.be of je kan bellen naar 0486/83.20.48

TOT 29 JUNI!

SYMPOSIUM 22 NOVEMBER 2008

EN

SYMPOSIUM “mijn kind is Doof” CI en identiteitsontwikkeling Op zaterdag 22 november 2008 gaat, zoals jullie waarschijnlijk al wel weten, het Symposium “mijn kind is Doof”, CI en identiteitsontwikkeling, door in het Provinciehuis te Leuven. Zoals beloofd in onze vorige nieuwsbrief, krijgen jullie reeds een kort overzicht van hoe het programma er die dag zal uitzien: Programma :

Voormiddag 9.00 – 9.30 9.30 – 9.50

onthaal en koffie opening congres door Filip Verstraete (voorzitter Fevlado) en An Evers (voorzitster VLOK-CI)

9.50 – 10.30 Professor Dr. Gerrit Loots, verbonden aan de de Vrije Universiteit van Brussel en de Universiteit van Gent waar hij onderzoek doet en VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 24, jaargang 6, nr. 2.

16

van Brussel en de Universiteit van Gent waar hij onderzoek doet en les geeft over de ontwikkeling, de opvoeding en het onderwijs voor dove kinderen. Gerrit Loots werkte eveneens 20 jaar als psycholoog met dove en slechthorende kinderen in een vroegbegeleidingsdienst, revalidatiecentrum en het onderwijs. Bovendien publiceerde hij een aantal artikels en boeken en is hij momenteel bezig met onderzoek naar vroegtijdige gehoorscreening en CI. 10.30 – 11.10 Drs. Corrie Tijsseling, universitair docent bij de afdeling Pedagogiek van de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit Utrecht. Daarnaast (binnen diezelfde universiteit) junior-onderzoeker op het gebied van de Historische en Theoretische Pedagogiek. Auteur van het boek 'Anders Doof zijn' (uitgeverij Van Tricht, 2004) 11.10 – 11.40 koffiepauze 11.40 – 12.20 Auteur en onderzoeker Jet Isarin Middagpauze 12.20 – 13.30 Namiddag 13.30 – 15.30 getuigenissen van horende en dove ouders, en dove (jong)volwassenen met een CI 15.30 – 15.50 koffiepauze 15.50 – 17.00 panelgesprek met Gerrit Loots, Corrie Tijsseling en Jet Isarin (vragen van publiek aan de getuigen zijn ook mogelijk) 17.00 – 17.20 afsluiting door Filip Verstraete en An Evers

Voor de lagere school kinderen tussen 6 en 12 jaar zal er die dag ook opvang voorzien worden. Momenteel wordt er voor hen een sportprogramma uitgewerkt. Concrete informatie hierover volgt zeker in onze volgende Nieuwsbrief. Deze sportactiviteiten zullen doorgaan in ‘Sportoase’, een sportcomplex dat gelegen is op ongeveer 1 km afstand van het Provinciehuis. Hou alvast 22 november 2008 vrij in jullie agenda want het belooft alweer een boeiende en goed gevulde dag te worden!

OPSPORING VAN DOOFHEID BIJ PASGEBORENEN, NU OOK IN WALLONIE In ‘La Libre Belgique’ van 21 februari 2008 verscheen het artikel met als titel ‘Le dépistage de la surdité des nourrissons s’installe’ (L.D.), waarvan we jullie hieronder een vertaalde samenvatting geven: In november 2006 werd er ook in Wallonië, zoals dit reeds al verscheidene jaren in Vlaanderen het geval is, gestart met de neonatale gehoorscreening. Deze screening wordt gedaan in 44 van de 50 franstalige materniteiten en dit reeds de derde of vierde dag na de geboorte.


17

In 2007 werd 88,7 % van de kinderen in Wallonië getest. Om de gescreende baby’s met een gehoorprobleem verder te kunnen opvolgen en om eveneens een nog hoger percentage pasgeborenen te kunnen testen, trok de Waalse regering het budget hiervoor op van 185.000 € in 2007 naar 275.000 € in 2008. Dankzij deze Waalse screenings krijgen we een beeld op nationaal vlak.. Hieruit blijkt dat er in België 3 tot 4 kinderen op 1000 een gehoorprobleem hebben. Oorzaken van deze gehoorproblemen zijn genetisch, gevolgen van zwangerschapsproblemen, infecties tijdens de vroege kindertijd (meningitis, rode hond, bof) en ook het toedienen van bepaalde medicatie.

GEBARENTAAL ALS VOLWAARDIGE TAAL IN LESSENPAKKET LESSIUSHOGESCHOOL ANTWERPEN In ‘De Standaard’ van 23 mei 2008 verscheen volgend artikel over de Lessiushogeschool te Antwerpen waar je nu in het lessenpakket ‘gebarentaal’ kan kiezen als volwaardige taal!

Lessius Hogeschool Antwerpen lanceert gebarentaal als volwaardige taal in lessenpakket ANTWERPEN - De Vlaamse Gebaren Taal (VGT) heeft een eigen woordenschat en spraakkunst, maar werd lang als minderwaardig beschouwd. De Lessius Hogeschool in Antwerpen begint in oktober met de opleiding Vlaamse Gebarentaal (VGT). Studenten van het Departement Toegepaste Taalkunde kunnen VGT kiezen als volwaardige taal, naast bijvoorbeeld Frans, Engels of Duits. Het is de eerste keer dat in Vlaanderen een academische opleiding VGT georganiseerd wordt. VGT is een taal met een eigen woordenschat en eigen spraakkunst. Toch werd de taal lange tijd als minderwaardig beschouwd. 'Tot nog niet zo lang geleden werd het gebruik afgeraden en in het dovenonderwijs soms zelfs verboden', zegt Mim Vermeerbergen van het Vlaams Gebarentaal Centrum. Enkele jaren geleden werd de taal door het Vlaams Parlement erkend. Bovendien toonde taalkundig onderzoek aan dat VGT een volwaardige taal is. Daardoor veranderde de visie op VGT. 'Studenten zullen VGT als tweede vreemde taal kunnen studeren. Zo worden combinaties als Frans/VGT mogelijk, naast Engels/VGT en Duits/VGT', zegt departementshoofd Frieda Steurs. 'In de cursussen taalvaardigheid leren de studenten de Vlaamse Gebarentaal gebruiken en begrijpen. Daarnaast zijn er meer theoretische taalvakken waarin ze een inleiding taalkunde van gebarentalen krijgen en de grammatica van de Vlaamse Gebarentaal leren.' Voor de cursussen doet Lessius een beroep op native speakers, die VGT als moedertaal hebben, en ook op niet-native speakers met een ruime ervaring op het vlak van gebarentaalonderzoek en –


18

onderwijs. In het academiejaar 2011-2012 kunnen studenten dan de masteropleiding Tolk Vlaamse Gebarentaal volgen. Werk als tolk VGT lijkt verzekerd. 'Er is grote nood aan academische tolkenopleiding Vlaamse Gebarentaal', zegt Vermeerbergen. 'Denk maar aan het tolken van theatervoorstellingen en culturele evenementen of congrestolken tijdens nationale en internationale congressen.' (belga) vrijdag 23 mei 2008 Dit initiatief is een echte primeur en kan alleen maar worden toegejuigd! Voor personen die zich echter nog meer willen specialiseren en zich verder willen verdiepen in de VGT en nevenaspecten ervan, zijn er ook nog de twee tolkopleidingen in Gent en Mechelen.

DOVENTOLKOPLEIDING IN GENT EN MECHELEN (Bronnen: www.vspw.be en www.cvo-crescendo.be) De doventolkopleiding situeert zich binnen het Sociaal Hoger Onderwijs van het korte type voor Sociale Promotie (SHOKTSP) en geeft recht op het wettelijk diploma van ‘Tolk voor Doven optie Tolk Vlaamse Gebarentaal’ of ‘Tolk voor Doven optie Schrijftolk/Notetaker’. Met dit diploma krijg je de titel ‘Gegradueerde Tolk voor Doven optie Tolk Vlaamse Gebarentaal’ of ‘Gegradueerde Tolk voor Doven optie Schrijftolk/Notetaker’. Na de volledige opleiding kunnen doventolken een registratienummer krijgen bij het VFSIPH (Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap) en voor tolkopdrachten worden opgeroepen door het CAB (Communicatie Assistentie Bureau). Momenteel werken alle tolken onder het statuut van zelfstandige in bijberoep of in hoofdberoep. Zowel voor de optie ‘Tolk Vlaamse Gebarentaal’ als voor de optie ‘Schrijftolk/Notetaker’ dient er een aantal modules te worden gevolgd. Het soort module is afhankelijk van de gekozen optie. Voor de optie ‘Tolk Vlaamse Gebarentaal’ kan je terecht in het CVO – Vormingsleergang voor Sociaal en Pedagogisch Werk – Gent. Meer info hierover vind je op de website www.vspw.be. Voor de optie ‘Schrijftolk/Notetaker’ kan je terecht in het Centrum voor Volwassenenonderwijs ‘Crescendo’ te Mechelen. Op donderdag 28 augustus 2008 wordt er hier een infodag georganiseerd ter kennismaking met de opleiding Tolk Vlaamse Gebarentaal optie Schrijftolk. Meer info over de opleiding en de infodag zelf vind je op de website www.cvo-crescendo.be.


19

GETUIGENIS VAN JURGEN PELGRIMS

Verzekering CI Vandaag, 16 mei 2008 kreeg ik de melding dat er een streep komt onder het schadegeval dat zich precies 19 maanden geleden met mijn CI voordeed. Jammer genoeg volstonden onze (bijna) dagelijkse telefoontjes, mails,… niet om dit schadegeval uit te praten met verzekeringsmakelaar Van Dessel. Alsmaar doorverwijzingen, loze beloftes dat we zouden terug gebeld worden… Gedurende de hele tijd werd door Kris De Groof verteld dat mijn schadegeval volledig zou terug betaald worden. Meermaals zeiden we tegen Kris: “Ofwel doe je dit, ofwel zoeken we naar een andere oplossing via o.a. de mutualiteit.” Had men van in het begin gezegd dat enkel het apparaat zou vergoed worden zonder de slijtagekosten, dan konden we daarmee leven. Nu daarentegen werd ons alsmaar beloofd dat het hele apparaat zou vergoed worden. Dit zowel aan mij en mijn familie, vrienden, Cochlear en De Oorgroep. Aan de hele zaak kwamen heel wat emoties te pas. Een verzekeringsmakelaar die helemaal niet wakker ligt van wat een CI voor dove mensen betekent! Ik ben zeer blij met de diensten die geleverd werden door Cochlear en De Oorgroep. Een speciale dank aan hen, m’n vriendin en m’n familie die allemaal betrokken waren!

Beste lezers, laat deze onaangename ervaring een interpretatie zijn dat ook u of uw kind met zijn/haar CI kan overkomen. Ons vertrouwen in Van Dessel is verloren en deze zaak zou jammer genoeg niet het eerste geval zijn. Jurgen Pelgrims


20

ACTIVITEITENKALENDER 1) VAN 27 JUNI TOT EN MET 29 AUGUSTUS: TURNHOUTSE VRIJ-DAGEN

2) ZATERDAG 27 SEPTEMBER IS HET WERELDDOVENDAG!

De Werelddovendag valt samen met onze ontmoetingsdag VGT... doe mee! Beide evenementen gaan dan ook door op dezelfde locatie. Voor meer informatie hierover, kan je alvast eens gaan kijken op www.fevlado.be


21

3) 7 OKTOBER TOT EN MET 11 OKTOBER: DOOFBLINDENPARCOURS


22

4) 8 OKTOBER 2008: GEMEENSCHAPPELIJKE STUDIEDAG ONICI EN THE EAR FOUNDATION NOTTINGHAM

(Bron: www.onici.be) Onici en The Ear Foundation Nottingham organiseren op 8 oktober 2008 te Mechelen een gemeenschappelijke studiedag over het opvolgen van jonge kindern met een CI. Kijk voor info op de website van Onici. 5) 17 EN 18 OKTOBER 2008: 2DE BRUSSELS CONGRES OVER BILINGUALE-BICULTURELE OPVOEDING VAN DOVE KINDEREN EN JONGEREN (Bron: website http://kasterlinden.vgc.be/congres/programma/index.asp) Op vrijdag 17 en zaterdag 18 oktober 2008 organiseren Kasterlinden en de Vrije Universiteit Brussel i.s.m. de v.z.w. ’t Signaal, Universiteit Gent en Hogeschool West-Vlaanderen hun 2de Brussels congres over bilinguale-biculturele opvoeding van dove kinderen en jongeren. Het programma van de twee studiedagen ziet er als volgt uit: Programma - Vrijdag 17 oktober 2008 ALGO-screening, cochleaire implantatie en de toekomst van het dovenonderwijs Vanaf 09u.00 09u.45 10u.00 10u.15 11u.15 11u.45 12u.15

Ontvangst met koffie en thee Minister Brigitte Grouwels (Brusselse Openingstoespraak door Hoofdstedelijke Regering) Bilinguaal – biculturele opvoeding in tijden van technologische ontwikkeling: vragen en bedenkingen, Prof. Dr. Gerrit Loots Universal Neonatal Hearing Screening, Early Cochlear Implantation and Bilingual/bicultural Education, Prof. Dr. Greg Leigh Pauze Wat met gebarentaal? De mening van ouders van jonge dove kinderen met een cochleaire implant (CI ) in Vlaanderen, Liesbeth Matthijs en Elke De Bolle Omtrent cochleaire implantatie: informatieverstrekking aan ouders van vroegtijdig gedetecteerde dove kinderen in Vlaanderen (Ilse Buyl), Liesbeth

Matthijs 12u.45 13u.45

Lunch Zorg en onderwijs voor dove en slechthorende kinderen: resultaten van een levenslooponderzoek bij de eerste algo-generatie in Vlaanderen: deel 1,

Prof. Dr. Fred Louckx en Stefan Hardonk 14u.15

Zorg en onderwijs voor dove en slechthorende kinderen: resultaten van een levenslooponderzoek bij de eerste algo-generatie in Vlaanderen: deel 2,

Dr. Greetje Desnerck en Sigrid Bosteels 14u.45 15u.00

Pauze Cochlear Implants and Mainstreaming: Implications to Consider,

Prof. Dr. Irene Leigh


23

16u.00 16u.30

Bilinguaal – biculturele opvoeding in tijden van technologische ontwikkeling: conclusies en suggesties, Prof. Dr. Gerrit Loots Receptie Tweede Brussels congres over bilinguale - biculturele opvoeding van dove kinderen en jongeren op 17-18 oktober 2008

Programma - Zaterdag 18 oktober 2008 Tien jaar bilinguaal–bicultureel dovenonderwijs in Vlaanderen Vanaf 09u.00 09u.45 10u.00 10u.15 11u.00 11u.30

Ontvangst met koffie en thee Openingstoespraak door Minister Guy Vanhengel (Brusselse Hoofdstedelijke Regering) Bilinguaal - bicultureel dovenonderwijs in Kasterlinden: een overzicht What we know, what we don’t know and what we think we know about alternative educational models for deaf students, Prof. Dr. Marc Marschark Pauze Workshops 1) Bilinguaal-bicultureel onderwijs: 10 jaar ervaring met bilinguaal-bicultureel onderwijs in Kasterlinden Dovencultuur, Serge Vlerick of Nancy Van Geel 2) Verwerving van gesproken en geschreven Nederlands, Sylviane

Depelseneer en Els Dresselaers 3) Vlaamse Gebarentaal, Kathleen Heylen en Sara Geudens 4) Ontwikkelingsdoelen, leerlijnen en leermiddelen Vlaamse gebarentaal,

Liesbeth Matthijs en Serge Vlerick

12u.45 13u.45 14u.30 15u.15 15u.30

17u.00

5) Instructie van rekentaal via Vlaamse Gebarentaal op DVD: rekenen is taal; specifiek taalgebruik en begeleiding van het rekenproces, Anne Mannaert Lunch Deaf culture in education, Prof. Dr. Jerome Schein Inclusie, leerzorg en tweetalig dovenonderwijs, Prof. Dr. Gerrit Loots Pauze Workshops: 1) Bilinguaal - bicultureel kleuteronderwijs 2)Taalonderwijs: totaliteit van het taalonderwijs in een bilinguaal – biculturele setting. Aanpak, methodiek en aandachtspunten binnen het taalverwervingsproces 3)Ontwikkelingsdoelen, leerlijnen en leermiddelen Vlaamse Gebarentaal hanteren in de klas 4)Identiteitsontwikkeling bij dove en slechthorende jongeren (o.a. kortfilm) 5)Bilinguaal - bicultureel onderwijs: enkel voor doven of ook voor slechthorenden? Getuigenissen 6)Rekenonderwijs: werken aan transponentie en het begeleiden van het incidenteel leren binnen de klas en daarbuiten Receptie Tweede Brussels congres over bilinguale - biculturele opvoeding van dove kinderen en jongeren op 17-18 oktober 2008

Voor meer informatie en eventuele inschrijving kan http://kasterlinden.vgc.be/congres/programma/index.asp

je

terecht


op

volgende

site

24

LECTUUR Hierna geven we jullie enkele titels van interessante boeken, telkens met een korte inhoud erbij: (Bron: www.nl.bol.com, www.vantricht.nl , www.standaarduitgeverij.be )

1. Effecten van Cochleaire Implantatie bij kinderen, een breed perspectief, door Truus van der Lem en Gerard Spaai, uitgeverij Van Tricht, en verschenen op 15 april 2008 Dit boek geeft de inhoud weer van lezingen die gehouden werden tijdens een symposium dat plaats vond te Amsterdam op 10 november 2006. 2. Zo hoort het, Dove kinderen in het CI-tijdperk: een participatieonderzoek, door Jet Isarin, uitgeverij Van Tricht, en verschenen op 17 april 2008 Dit boek is niet alleen een verslag van een onderzoek naar de ervaringen van kinderen en jongeren die een CI kregen en daardoor beter konden horen, maar het laat de deelnemers aan het onderzoek ook zelf aan het woord. Ouders en kinderen die zelf voor de keuze komen te staan, kunnen hier heel goed uithalen wat de voor- en nadelen zijn van een dergelijk implantaat. 3. Hoor hen!, MNS-gesprekken met dove en slechthorende jongeren, door Jet Isarin, uitgeverij Van Tricht Dit boek is een verslag van een onderzoek naar de ervaringen van dove en slechthorende jongeren rondom een aantal maatschappelijke thema’s zoals school, identiteit en vriendschap. 4. Anders doof zijn, door Corrie Tijsseling, uitgeverij Van Tricht Het boek kruist verscheidene en wetenschappelijke disciplines en verschillende discussies. Het presenteert en verdedigt op aantrekkelijke, kundige en overtuigende wijze een onorthodoxe visie. Hoe kunnen horende ouders bijdragen aan een optimale ontwikkeling van hun dove kind? Heeft de dovengemeenschap zeggenschap over de opvoeding van dove kinderen? Hoe zit het met de verhouding tussen kinderrecht en ouderrecht? Interessant om weten is dat zowel Jet Isarin als Corrie Tijsseling, zoals jullie reeds hoger konden lezen, beiden te gast zullen zijn op ons Symposium van 22 november a.s. in het Provinciehuis te Leuven! 5. Spelend leren horen, Tips voor het helpen van kinderen met gehoorstoornissen, door Gisela Batliner ism Logopedie en Audiologie KUL, uitgeverij Lannoo 6. Wardje, Brigitte Minne (tekst), Jan De Kinder (illustrator), zie ook aanverwante link www.rvosociety.be/ned/wardje.htm, Dit kleuterboekje gaat over een konijntje dat niet goed hoort en door hightech apparatuur wordt geholpen om opnieuw goed te kunnen horen. Het boekje speelt in op de leefwereld van zeer jonge kinderen en maakt op eenvoudige wijze duidelijk wat de moeilijkheden zijn voor kinderen met een gehoorprobleem en welke oplossingen er kunnen worden geboden.


25

7. Het meisje dat uit de stilte kwam, door Fiona Bollag, uitgegeven door de Standaard Uitgeverij Deze mooie roman is een vertaling van het Zwitserse boek ‘Das Mädchen das aus der Stille kam’. Het is het indringende verhaal van de doofgeboren Fiona die op zestienjarige leeftijd aan beide oren geïnplanteerd werd. Op een vlotte en duidelijke manier vertelt Fiona over haar leven voor de operatie, haar gevoelens en ervaringen, haar onvermoeibare doorzettingsvermogen en positivisme, en tenslotte over de ingrijpende operaties die haar leven volledig veranderden. 8. Van horend naar doof, Conny Kapitein Ook dit boek is een autobiografie. Conny vertelt over de manier waarop haar slechthorendheid haar leven beïnvloedt, over de verschillende mogelijke oplossingen die er geboden worden, en over de operaties die ze onderging: een indrukwekkend verhaal over een bijzonder moedige vrouw. 9. De taal van de stilte, F. Itani, uitgeverij Arena ‘De taal van de stilte’ is een aangrijpende roman over de op vijfjarige leeftijd plots doof geworden Grania, en haar strijd om haar eigen leven te kunnen leiden in een wereld vol beroering. 10. De stomme van Kampen, geschreven door Thea Beckman en uitgegeven bij Lemniscaat. Tekst op de achterflap: Hendrick Avercamp is de oudste zoon van een apothekersgezin en is doof. In de

16de eeuw betekent dit dat je niet meetelt in de maatschappij, want je kunt niets horen, je kunt niet praten, laat staan dat men je iets kan leren. Maar zijn moeder legt zich er niet bij neer en leert hem, met een zelf bedachte methode, lezen en schrijven. Het blijkt bovendien dat Hendrick tekentalent heeft. Als de Ijssel tijdens een strenge winter dichtvriest is hij niet weg te slaan van het ijs.Gefascineerd kijkt hij naar de mooi aangeklede mensen en de vrolijkheid. - Thea Beckman beschrijft op haar geheel eigen wijze hoe Hendrick zich ondanks zijn handicap weet te ontwikkelen tot een bekend schilder, wiens winterlandschappen nu in musea over de hele wereld hangen. 11. Stille lippen, geschreven door Dirk Bracke en uitgegeven bij Davidsfonds/Infodok. Tekst op achterflap: Kan je als slechthorende gaan dansen in een discotheek? Elien heeft er geen flauw

idee van. Wie weet hoort ze de muziek niet voldoende of zal ze naast het ritme dansen ... Maar de angst om uit de toon te vallen is kleiner dan haar wil om uit te breken. Elien ergert zich steeds meer aan het overbeschermende gedrag van haar ouders. En in het veilige maar saaie milieu van de dovenclub voelt ze zich onrustig. Moet ook zij niet proberen om zelfstandig te worden? Net als de anderen, de horenden? Uiteindelijk krijgt ze van haar ouders de toestemming om naar de Moonstruck, een disco in de buurt, te gaan. Ze leert er Manu kennen. - Telefoneren, de straat oversteken ...: de meest evidente dingen stellen Elien soms voor onoverkomelijke problemen. Telkens weer merkt ze dat haar handicap haar dreigt te vervreemden van haar leeftijdsgenoten en hun bezigheden. In Stille lippen loodst Dirk Bracke jongeren vanaf veertien binnen in haar stille wereld. 12. De razende stilte, geschreven door Sherryl Jordan en uitgegeven bij Facet. Tekst op de achterflap: Marnie arriveert in Torcurra en trekt in een totaal vervallen en afgelegen huisje,

samen met haar nieuwbakken echtgenoot, Isake Isherwood, de zoon van een landheer. Na nauwelijks twee dagen huwelijk, sterft Isake door een banaal ongeval, waar de dorpelingen Marnie de schuld van geven, omdat ze een heks zou zijn. In deze vijandige omgeving zijn de pastoor en de jonge Raaf de enigen die Marnie helpen. Ze stelt vast dat Raaf doof is en niet bezeten door demonen, zoals de dorpsbewoners denken. Samen met Raaf ontwikkelt Marnie gebarentaal,


26

waarmee ze natuurlijk weer olie op het heksenvuur gooit. - Sherryl Jordan voert een aantal personages op die tot de wereldliteratuur behoren, waarbij de groeiende liefde tussen Marnie en Raaf prachtig is uitgewerkt.

VARIA GEBAAR VAN DE MAAND Op de website van Fevlado worden er elke maand tien gebaren aangeleerd, gelinkt aan één bepaald thema. Kijk op de website van Fevlado www.fevlado.be onder het rubriekje ‘gebaar van de maand’ om meer te weten te komen over dit leuke initiatief! VEEL GEBRUIKTE ICOONTJES (Bron: www.intro-events.be) Ter info geven we jullie nog eens een overzichtje van veel gebruikte icoontjes die dikwijls tijdens allerhande evenementen worden gebruikt: 1. Ringleiding

2. Voelstoel

3. Tolken Vlaamse Gebarentaal

1. Ringleiding Een ringleiding zorgt ervoor dat storende omgevingsgeluiden weggefilterd worden voor personen met een hoorapparaat. 2. Voelstoel De voelstoel bestaat uit een groot kussen dat je op een stoel kan plaatsen. Dat kussen zet geluid om in trillingen. Zo kunnen we muziek voor doven voelbaar maken. In combinatie met tolken Vlaamse gebarentaal wordt op die manier niet alleen de inhoud, maar ook het gevoel van de muziek weergegeven. 3. Tolken Vlaamse Gebarentaal Op verschillende evenementen zijn er tolken Vlaamse gebarentaal aanwezig die de optredens tolken voor doven. Daarnaast zijn ze vaak aanwezig aan het onthaal om de dove personen goed te ontvangen en wegwijs te maken.


27

PSYCHOTHERAPEUTISCH CENTRUM LIRAZ

www.liraz.be Liraz is een psychotherapeutisch centrum te Leuven met een breed aanbod voor alle leeftijden en doelgroepen. Er is ook kennis en ervaring in huis rond Doven en slechthorenden en er is een aanbod in Gebarentaal. Al onze therapeuten hebben een universitaire basisopleiding (als psychiater, psycholoog, pedagoog, criminoloog en/of seksuoloog) en een bijkomende therapieopleiding (in cliëntgerichte, systeemtheoretische, psychodynamische en/of creatieve psychotherapie) . Er zijn zowel individueel therapie als gezins- of partnergesprekken mogelijk. Groepstherapie aan dove en slechthorende kinderen (start 8 oktober) Dit aanbod is bedoeld voor slechthorende en dove kinderen/jongeren die geïntegreerd zijn in scholen met voornamelijk horende leerlingen. Ik richt mij op kinderen van de lagere school en jongeren uit het secundair onderwijs. Communicatievorm (al dan niet gebarengebruik) en gehoorbereik (van licht slechthorend tot doof) zijn geen beperking. Afhankelijk van het aantal kandidaat deelnemers zal er opgedeeld worden naar leeftijd en andere relevante kenmerken. Dit heeft mogelijks invloed op het beginuur* van de groepstherapie. Vanuit een helend therapeutisch kader wordt de aandacht gericht op gezonde identiteitsvorming met integratie van de verschillende aspecten van een persoon. Er kan o.a. stilgestaan worden bij anders-zijn, eenzaamheid, buitengesloten zijn, pesten, schaamte, assertiviteit, sociaal gepaste en niet gepaste reacties, vriendschappen, toekomstbeleving, Dovencultuur en doofheid, muziekbeleving, eigenheid en (gebrek aan) verscheidenheid in rolmodellen,… … De werkvorm zal creatief en beeldend zijn. Er wordt -aangepast aan leeftijd en de doelstellinggewerkt met spelmateraal, video, toneel, verf en andere expressiemiddelen. In gesprek zullen belevingen en emoties die naar boven komen veilig uitgediept worden en samen gedragen worden. Daardoor zal het integreren in de omringende maatschappij vanuit de eigen innerlijke kracht met veel meer soepelheid kunnen gebeuren. Data en uren 8 woensdagnamiddagen van 13u30* tot 15u, start op 8 oktober. Er is geen aanbod in schoolvakanties Groepstherapeut Leentje Rymen: orthopedagoog, tolk Gebarentaal, gezins- en relatietherapeut (in opleiding) Voor informatie en intakegesprek: 0485 08 13 66 of [email protected]


28


29

Cochlear Benelux We zijn nu ongeveer in de helft van 2008 en het doet ons plezier te mogen vaststellen dat het succesverhaal van Cochlear en het Freedom systeem nog steeds in stijgende lijn gaat. Om onze missie van ‘Hear Now and Always’ alweer kracht bij te zetten hebben we aan het begin van 2008 de Freedom voor N22 geïntroduceerd. We hadden de komst van de Freedom voor N22 al in de vorige nieuwsbrief aangekondigd. We zijn nu ook trots dat dit nu succesvol werd geïntroduceerd. Dit laat toe dat ook de allereersten die een Nucleus CI systeem vanaf 1982 ingeplant kregen, nu ook de mogelijkheid hebben om de talloze voordelen van de Freedom te kunnen ervaren. Naar analogie met de ESPrit 3G is enkel de zendspoel anders. Voor het overige is het exact dezelfde processor als die we gebruiken met het Freedom implantaat of het Nucleus 24 implantaat. De flexibiliteit die de Freedom geluidsprocessor ons biedt geeft ons zo ook de mogelijkheid om ook uit te kijken naar spraakcoderingsstrategieën die ook voor de N22 gebruikers een duidelijke verbetering kunnen geven. Hierover hoort u in de toekomst meer. Cochlear streeft naar de optimale kwaliteit van zijn producten en brengt verbeteringen aan waar nodig. Vanuit de markt hebben we suggesties gekregen voor productverbeteringen met betrekking tot de processor. We hebben hiermee rekening gehouden en hebben bepaalde onderdelen en het productieproces opnieuw onder de loep genomen en geherevalueerd. Dit heeft geleid tot heel wat vernieuwingen die de kwaliteit zullen ten goede komen en waarbij de gebruikers hun voordeel zullen doen. Zo werd de oplaadbare batterij in een nieuw kleedje gestoken. De behuizing heeft nu een neutrale kleur met een karakteristiek gekleurde onderkant. Ook de samenstelling van de batterij werd verbeterd. Een voorbeeld ziet u hiernaast Het goede nieuws voor de toekomstige gebruikers is dat we de deze vanaf 1 juli 2008 op de markt zullen brengen tegen een verlaagd tarief. Een pakket bestaande uit 2 herlaadbare batterijen, een oplader, verschillende internationale stekkers en een oplader voor de wagen kost dan € 400,- (excl. B.T.W.). Vroeger bedroeg de prijs voor een pakket € 450,- (excl. B.T.W.). We gaan ervan uit dat het toevoegen van de oplader voor de wagen aan het pakket door de gebruikers gewaardeerd zal worden, zeker nu de vakantiemaanden voor de deur staan. Wanneer u trouwens een mooi reisverhaal heeft of wanneer u het verhaal van het zoeken naar een oplossing voor uw gehoorprobleem of dat van uw kind wil delen met lotgenoten en professionals, kan u die via e-mail doorsturen naar het onderstaande e-mailadres. Stuur dan ook even een foto mee. Daarmee kunnen we het verhaal een gezicht geven. U kan reeds een aantal verhalen op onze website lezen. Klikt of typt u dan even deze link: http://www.cochlear.nl/Community/464.asp . We hebben ook onze website willen aanpassen aan de hedendaagse behoeften. Zo is het vandaag mogelijk om via een online gids eventuele problemen met uw processor op te sporen. U kan hiervoor klikken op : http://www.cochlear.nl/freedom_troubleshooting/01_home.ht ml. En afhankelijk van de processor die u gebruikt krijgt u de relevante informatie en tips.

Het opstartscherm geeft u een overzicht van de verschillende draagopties:

Laten we voor het voorbeeld even het kasttoestel kiezen. U krijgt daarna een overzicht van mogelijke klachten waaruit u de meest precieze kan kiezen. Deze lijst is voor alle draagopties dezelfde.


30

Voor dit voorbeeld kiezen we ‘Het geluid is te zacht, niet helder of gedempt’ U krijgt hier het meest relevante advies te lezen, eventueel voorzien van foto’s of afbeeldingen die het advies moeten verduidelijken. Onderaan ziet u een pijltje dat naar rechts wijst. Na u deze aanpassingen heeft uitgevoerd of de aanwijzingen heeft opgevolgd, kan u op het pijltje klikken om naar de volgende stap te gaan.

In dit voorbeeld krijgt u de vraag of het probleem hiermee is verholpen. Indien dit zo is, kan u op ‘JA’ klikken en kan u terug gaan naar het overzicht of het venster sluiten. Is het probleem niet opgelost, klikt u ‘NEE’ en krijgt u de volgende tip(s) te zien...

Hieronder een paar volgende stappen om dit probleem op te lossen...


31

Mocht het gebeuren dat u tijdens uw vakantie toch een ziekenhuis of afregelcentrum moeten raadplegen, dan vindt u het dichtstbij gelegen ziekenhuis of afregelcentrum ook via onze website: http://www.cochlear.nl/Support/493.asp U krijgt eerst de kaart van de wereld te zien waar u de streek waar u zich bevindt kan selecteren door erop te klikken Dan krijgt u een alfabetisch overzicht van alle landen binnen de aangeklikte regio. Het voorbeeld hieronder toont het begin van ‘Europa’

Wanneer u dan op een land klikt, krijgt u in een duidelijk overzicht van de aanwezige ziekenhuizen en centra in dat land, met de specialisatie naar Baha of CI toe.

Voor meer informatie kan u steeds terecht op de cochlear website: http://www.cochlear.nl of kunt u contact opnemen met Cochlear Benelux, Schaliënhoevedreef 20/i, 2800 Mechelen, België, T: +32 15/36.28.77 F: +32 15/36.28.70 email: [email protected]

Cochlear Benelux wenst u alvast een prettige zomervakantie !!


32

MET DANK AAN ONZE SPONSORS


33

VLOK-CI vzw Vlaamse Ouders van Kinderen met Cochleaire Inplant Verantwoordelijke Maatschappelijke zetel: Secretariaat:

Recommend Documents