Juni 2010 Jaargang 8 nr. 2
_____________________________________________________________________________
VLOK-CI vzw Vlaamse Ouders van Kinderen met Cochleaire Inplant Maatschappelijke zetel:
Secretariaat:
Greta Brunclair Moerheide 193 9220 Hamme Tel. : 0485 78 90 44
[email protected]
Sandra Knaepen Brusselsesteenweg 58 9300 Aalst Tel.:053 77 47 45 Fax: 053 77 82 48
[email protected]
Verantwoordelijke uitgevers: Aagje Martens Peter Benoitlaan 45 3010 Kessel-Lo Tel. 016/25 07 55
[email protected] Ilse Steenackers Keizershoek 179c 2550 Kontich Tel. Fax 03/888.83.07
[email protected]
Ondernemingsnummer: 480612729 KBC 735-0064782-71 IBAN BE49 7350 0647 8271 BIC KREDBEBB
www.vlok-ci.be
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
1
Beste VLOK-CI leden, Nu de zomermaanden eraan komen en de vakantie voor de deur staat, is het uiteraard weer tijd voor onze tweede nieuwsbrief van het jaar. Hierin blikken we nog even terug op de voorbije activiteiten, maar geven jullie meteen ook al wat informatie over onze volgende evenementen waarvan de voorbereidingen reeds volop aan de gang zijn. Pascal Smet, Minister van Onderwijs, trok gedurende een aantal maanden door heel Vlaanderen om te luisteren naar de noden, vragen en opmerkingen van alle betrokkenen binnen het onderwijs. Op die manier hoopt hij, samen met leerlingen, ouders en professionals, de lijnen voor zijn toekomstig beleid uit te zetten. Ook wij waren erbij en geven jullie hierover een uitgebreid verslag. In deze nieuwsbrief opnieuw een mooie getuigenis, een aantal interessante weetjes en links alsook een verslag van een studiedag die gehouden werd op 25 mei 2010 in Nederland met als titel ‘Op weg naar geletterdheid’. Ook onze bedrijven, waaronder eveneens onze nieuwe sponsor Med-El, komen aan bod en geven tekst en uitleg over hun recentste producten. We wensen jullie veel leesplezier en alvast fijne, deugddoende vakantiedagen!
Het VLOK-CI team
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
2
Inhoudstafel
1. INHOUDSTAFEL..............................................................................................................................3 2. AB INFODAG......................................................................................................................................4 3. FAMILIEDAG VLOK-CI IN HET ZILVERMEER TE MOL........................................................6 4. ACTIVITEITENKALENDER VLOK-CI..........................................................................................9 5. 19 SEPTEMBER: AUTOLOZE ZONDAG.....................................................................................10 5. ZOMERACTIVITEITEN SIGN UP..............................................................................................10 6. KEDOKIDS........................................................................................................................................10 7. KNUTSEL FRUTSEL........................................................................................................................12 8. MUSICAL ‘OLIVER TWIST’.........................................................................................................15 9. SYMPOSIUM K.U.L.: ‘HOREN MET 2 OREN’............................................................................15 10. LEG JE EI: ONTMOETINGSDAGEN MET MINISTER VAN ONDERWIJS...................17 11. PERSBERICHT: AANMOEDIGING VOOR JONGEREN MET EEN HANDICAP OM TE WERKEN ALS JOBSTUDENT......................................................................................................18 12. NUTTIGE INFO..............................................................................................................................19 13. STUDIEDAG IN NEDERLAND: ‘OP WEG NAAR GELETTERDHEID’................................21 14. GETUIGENIS..................................................................................................................................28 15. BATTERIJEN..................................................................................................................................29 16. ONZE SPONSORS.........................................................................................................................31
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
3
11 april 2010: AB Infodag Verslag Locatie : Ramada Plaza Hotel Antwerpen De dag startte met een kopje koffie en wat koekjes. De kinderen waren weer blij elkaar te zien. En de gesprekken bij de ouders begonnen vaak met “ Oh, dat is lang geleden dat we jullie zagen!” . Om 11 uur gingen de kinderen van start met knutselactiviteiten. De ouders kregen een warme verwelkoming van Patrick D’Haese. Hij stelde het team voor dat in Niel werkzaam is voor België. En het vernieuwde logo werd even verduidelijkt. De eenvoudige AB in blauw is frisser van kleur en ook veel duidelijker dan het vorige logo. AB werd op 4 januari 2010 opgekocht door Sonova. Het is een overkoepelend bedrijf dat enkele bekende namen onder zijn hoede heeft zoals Phonak en Laperre die bekend staan voor de hoortoestellen. En Acoustic Implants die middenoorimplantaten ontwikkelen. Sonova heeft AB opgekocht om de technologie van CI en hoortoestellen te kunnen samenbrengen. Naar de toekomst toe betekent dat dat er voor beiden één software komt. Men wil de ver ontwikkelde technologieën van de geluidsverwerking van hoortoestellen kunnen toepassen op CI’s. Ook een geïntegreerd FM en een automatische fitting zijn uitdagingen voor Sonova. Als afsluiting van de intro werd de “Hear the world campagne” voorgesteld. Het is een project van Phonak waarmee ze de aandacht willen vestigen op gehoorverlies. Ze hebben medewerking van een aantal bekende mensen in de reclamespot zoals Jude Law en Sting. Op de website www.hear-theworld.com kan je een hoortest doen. Je vindt er informatie over wat het betekent om niet goed te horen, hoe je je oren kan beschermen tegen teveel lawaai, enz. Celine Neutens (audiologe) gaf ons uitleg over de laatste productontwikkeling. De processor die momenteel in gebruik is, is de Harmony. Deze is opgebouwd uit drie delen nl. - het interne deel (hires bionic ear) - het externe deel (auria sound processor) - de software Het interne deel heeft een chip waar momenteel nog maar 25% benut wordt. Dit heeft het voordeel dat er bij nieuwe ontwikkelingen niet moet worden geopereerd. Er kunnen nog aanpassingen gebeuren. Met de Harmonie kan je CD kwaliteit verkrijgen en 16 bit verwerking. Er is een ingebouwde Tspoel en een verbeterde autonomie. Een led lichtje geeft de toestand van het apparaat aan. Ze werken met verschillende oorhaken. Zo hebben ze de iConnect voor draadloze FM connectie en de Direct connect wordt gebruikt om een verbinding te maken met elektronische apparatuur zoals
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
4
een MP3 speler. T-Mic wordt gebruikt voor een beter verstaan en comfort. Deze oorhaak laat toe dat de oorschelp in zijn natuurlijke vorm kan functioneren. Dit wil zeggen dat de oorschelp het geluid kan opvangen en weerkaatsen naar de microfoontjes van de oorhaak. Voor de kinderen hebben ze verschillende draagopties. Je kan kiezen voor batterijen en processor achter het oor. Of je kan de processor achter het oor dragen en de batterijen op het lichaam. Of je kan alleen het microfoontje achter het oor plaatsen en de processor met batterijen op het lichaam dragen. Dit laatste is vaak geschikt voor de allerkleinsten. Verder werken ze met allerlei accesoires waaronder stickers. Je kan er een foto naar keuze laten opzetten en die kan je dan op je apparaten kleven. Zo maak je ze een beetje persoonlijk. De Harmony is waterbestendig. Dat betekent niet dat je ermee in het zwembad kan gaan spelen maar het kan wel tegen een regenbui. AB werkt met de HIRes strategie. Hiermee kunnen ze elke elektrode apart instellen. Zo kunnen de zenuwcellen tussen de elektroden ook worden gestimuleerd wat de geluidskwaliteit enorm doet verbeteren. Clearvoice is de laatste nieuwe strategie die volledig automatisch werkt. Als er lawaai is, gaat deze strategie die onderdrukken waardoor de spraak er beter doorheen komt. Deze strategie is gebaseerd op de nieuwste chip en is enkel programmeerbaar in de Harmony achter het oor. Het doel is om met één programma te kunnen werken zonder telkens te moeten overschakelen omdat de hoorsituatie verandert. Bij hele jonge kinderen wordt de ruisonderdrukking niet aangezet omdat ze nog de mogelijkheid hebben om dit zelf aan te leren. Fanny Scherf laat enkele resultaten zien van kinderen en volwassenen. AB werkt met 120 kanalen. Andere merken werken met 16 kanalen. Ze liet aan de hand van filmpjes zien wat het verschil is om spraak te verstaan en om muziek te horen in verschillende situaties. Patrick sluit de voormiddag af met de vraag of AB wel competitief is. Ze zijn operatief in 18% van de wereldmarkt. Dit willen ze in 3 tot 5 jaar verdubbelen. Door de technologie van de hoortoestellen toe te passen op het CI, hebben ze nog heel wat te bieden. Mensen krijgen de keuze in merken die de arts aanbiedt omdat hij daarmee samenwerkt. In Nederland is dat al anders. Daar zijn mensen assertiever en gaan naar onafhankelijke bronnen op zoek naar meer informatie. Hij vermeldt dat de vraag van de ouders steeds eerst uitgaat naar de betrouwbaarheid van het product. AB is de laatste 5 jaar met zeer betrouwbare producten op de markt gekomen. Dit zou in de toekomst een sterk punt kunnen zijn om de concurrentie aan te gaan. De presentatie werd afgerond met een vragenuurtje. Hier werd er vooral gesproken over de beginfase. Je kind is doof en moet geïmplanteerd worden. De dokter zegt je welk merk je het beste past. Ouders weten niet beter en ze hebben op dat moment al zoveel te verwerken dat ze de beslissing van de dokter volgen. Er werden ook vragen gesteld rond een tweede inplant. Neem je hetzelfde merk als het eerste implantaat of ga je voor een ander merk. Alles heeft natuurlijk zijn voor- en nadelen. Naar de toekomst toe gaan de fabrikanten meer werken naar het afstellen van de beide inplanten. Als je dan twee verschillende merken hebt, is dat niet evident. De kinderen hebben zich geamuseerd! Ze maakten een vogelkastje met een inkijkvenster aan de achterzijde zodat je kan zien wat er in het nest gebeurt. Dit huisje werd naar eigen vermogen geschilderd en versierd. En ze maakten ook een hele mooie pet waar ze van alles mochten op kleven. En dit alles onder fantastische begeleiding. Ilse Steenackers
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
5
16 mei 2010: Familiedag in het Provinciaal Recreatiedomein Zilvermeer te Mol
Provinciaal Recreatiedomein Zilvermeer
Verslag Op 16 mei hadden we onze voorjaars-familiedag georganiseerd in het domein Het Zilvermeer te Mol. Met bijna 100 inschrijvingen hadden we wederom toch een mooi groepje. Onze eerste deelnemers kwamen reeds vroeg aan en dat was het startschot van het stilletjes binnensijpelen van alle gezinnen. Het restaurant, waar we vooraan in de hal konden samenkomen, oogde prachtig. Feestelijk gedekte tafels in mooie kleuren. Eens alle gezinnen hun plaatsje hadden ingenomen, konden we de mededeling doen dat er jammer genoeg in het kinderprogramma wijzigingen waren aangebracht. Dit alles buiten onze wil, blijkbaar waren er enkele organisatorische problemen geweest bij de sportdienst van Het Zilvermeer. We kruisten onze vingers in de hoop dat deze verandering de pret voor de kinderen niet zou bederven.
Aan het uitmuntende buffet waar we konden aanschuiven, vond ieder zeker wat wils. Er was een uitgebreide keuze aan soep, voorgerechten (warm en koud), hoofdschotels eveneens warm of koud en als afsluiter een kopje koffie of thee. Dit alles smaakte voortreffelijk, daar was iedereen het over eens. Het tijdstip om aan de activiteiten te beginnen, was aangebroken. De ouders die graag gingen varen, trokken naar de haven, de kinderen gingen met hun begeleiders naar het sportgebouw.
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
6
Daar was blijkbaar toch even verwarring: de verantwoordelijke van de recreatiedienst had blijkbaar niet aan alle begeleiders van Het Zilvermeer de nodige info doorgegeven. Dankzij het doordachte en goede optreden van onze eigen vrijwillige begeleiders werd dit alles in goede banen geleid en konden de kinderen vlug aan hun activiteiten beginnen. Een extra woordje van dank aan deze begeleiders is hier zeker op zijn plaats! Er werd gevaren, geklommen, gemountainbiked en in de speleobox gespeeld. Voor de kleuters was er een aparte activiteit met “Koning Weer”, aangeboden door Het Ecocentrum. Na alle activiteiten werd weer verzameld op het terras van het restaurant en kon je aan de voldane gezichten van alle kinderen goed merken dat het alleszins weer een geslaagde familiedag was: een familiedag waar de weergoden zich van hun beste kant lieten zien, waar vriendjes en vriendinnetjes elkaar terug zagen na soms een hele tijd en ouders toch weer gezellig konden bijpraten. Het geeft in ieder geval aan de organisatoren van deze familiedagen een fijn gevoel om hierop terug te kunnen kijken. Dus ook aan deze mensen een dikke merci! We zijn al volop in bedrijvigheid met onze volgende familiedag en hopen dat deze ook weer zo geslaagd kan verlopen. Hartelijke groetjes Brunclair Greta
Enkele reacties van onze kids Omdat we het fijn vinden ook onze kinderen zelf eens aan het woord te laten, vroegen we of zij hun indrukken van de familiedag even konden neerpennen. Hieronder enkele verslagjes van onze jongste deelnemers met dank voor hun bijdrage!
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
7
Bij aankomst kregen we iets te eten en was het leuk om vriendjes opnieuw te zien. Dan werden we in groepjes verdeeld, we gingen normaal ook op de mountainbike maar dat kon jammer genoeg niet doorgaan. Dan hebben we klimmuur gedaan en ben ik twee maal tot boven geklommen. Daarna konden we in de speelbox kruipen maar ik ben nog eens naar de klimmuur geweest omdat de speleobox teveel onaangename geluiden weerkaatst. Daarna was er nog een leuke boottocht en daarna nog wat springen op de trampoline. En dan afscheid nemen van iedereen om daarna huiswaarts te keren. Het was een toffe en leuke dag. Anne-Sophie Champeaux (9jaar)
Vorige zondag zijn wij naar VLOK-CI geweest. Daar hebben we eerst lekker gegeten en gedronken. Toen zijn wij gaan muurklimmen. De eerste keer ben ik niet tot boven geraakt en de tweede keer wel en iedereen was fier op mij en toen zei ik ik wil zakken en toen liet dat meisje mij zakken en ik was dat tegen mama gaan zeggen en toen ben ik in de speleobox geweest en toen zijn we naar de bootjes geweest en wij zijn er in gaan zitten en wij hebben eendjes gezien met kleintjes en toen zijn wij naar huis gegaan. Het was heel leuk bij VLOK-CI Lana, 8 jaar, tweede leerjaar.
Ik vond het leuk met dat spel met de vogel omdat we dan zo’n ronde koek moesten opeten die aan een koord hing en zonder onze handen te gebruiken. Ik heb ook met modder ballen gemaakt en daar dan zand opgedaan en even gewacht en dan waren die droog en toen hebben wij die in het water gegooid. Liam, 5 jaar, derde kleuterklas.
Ik vond het een hele leuke dag! Het eten was er heerlijk, de roeiboten waren fijn, maar ik vond het spijtig dat we niet op de waterfietsen mochten. En ik vond het ook spijtig dat Tannekin er niet was. Maar verder vond ik het wel een leuke dag. Silke David zesde leerjaar
16 mei mocht ik eindelijk nog eens mee met moeneken en vava naar VLOK-CI. 't Was al lang geleden omdat het nooit paste en nu dus wel! We gingen naar Mol naar Het Zilvermeer en we gingen met de kinderen weer heel leuke dingen doen.
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
8
Normaal waren het andere activiteiten had Jirka mij verteld maar er was vanalles veranderd. Het eten in het restaurant vond ik heel sjiek. Amaai, zo'n mooie tafels! En we mochten zelf aan het buffet kiezen wat we graag hadden. Het bootje varen daarna was leuk en ook het klimmen. Ik raakte niet helemaal tot boven maar dat was niet erg. De box waar we daarna gingen in spelen was misschien leuk voor de kleinere kinderen maar ik vond hem wat klein en donker. Ik ben daar niet zo lang in geweest. We mochten in de speeltuin spelen daarna omdat wij eerst terug waren. Ik was wel moe 's avonds en sliep in de auto al. Imke Van Malderen.
De foto’s van zowel de info-dag bij Advanced Bionics als van de familiedag te Mol zijn terug te vinden op volgende link: http://picasaweb.google.be/vlok.ci
Activiteitenkalender VLOK-CI 15 OKTOBER 2011: GON-SYMPOSIUM in het Provinciehuis te Leuven Aangezien een groot aantal van onze kinderen hun weg vindt in het Geïntegreerd Onderwijs en de GON-begeleiding dus vaak een belangrijk onderdeel uitmaakt van hun schoolcarrière, vonden wij het nuttig om hierop eens wat dieper in te gaan. Zo ontstond bij ons dan ook de idee om hierover een symposium te organiseren. Op dit ogenblik zijn wij volop bezig met de voorbereidingen van dit symposium. De dag wordt opgesplitst in twee delen. In de voormiddag ontvangen we een aantal gastsprekers en de namiddag wordt gereserveerd voor enkele getuigenissen. Uiteraard wordt er ook voor een hapje en een drankje gezorgd. Noteer deze datum alvast in jullie agenda want het belooft een boeiende, interessante dag te worden!
17 OKTOBER 2010: FAMILIEDAG VLOK-CI Op 17 oktober 2010 organiseren wij opnieuw een familie-evenement waarop we jullie allemaal reeds van harte uitnodigen. Wat er precies op het programma staat, blijft nog een verrassing, maar het wordt vast en zeker weer een dag om naar uit te kijken!
Meer informatie over bovenstaande activiteiten volgt nog.
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
9
19 SEPTEMBER 2010: AUTOLOZE ZONDAG In het kader van 'MObilissimo' wordt er in Brussel op 19 september 2010 een autoloze zondag georganiseerd. Op die dag willen ook wij als VLOK-CI zichtbaar aanwezig zijn en aandacht vragen voor de situatie van doven en slechthorenden in het verkeer. Samen met APEDAF (Association des Parents d’Enfants Déficients Auditifs Francophones) die initiatiefnemer is van dit sensibiliseringsproject, zullen wij folders en gele fluovestjes uitdelen. Doel is het publiek attent te maken voor de kwetsbare situatie waarin een ‘niet-horende’ zich bevindt in het verkeer. We hopen ook jullie te mogen ontmoeten op 19 september in onze autoloze hoofdstad! Wil je meer weten over onze franstalige tegenhanger APEDAF, surf dan even naar: http://www.apedaf.be
ZOMERACTIVITEITEN SIGN UP SIGN UP organiseert deze zomer tal van activiteiten, zoals o.a. Zwoele zomernacht, Borgerrio,
Vijverfeesten, Zomer van Antwerpen toneel, Kick your Bike, Tall Ship Races, 11 juli viering. Alle info hierover is terug te vinden op: http://vzwsignup.wordpress.com/
KEDOKIDS Kedokids gaat op KAMP van woensdag 7 juli tot zatedag 11 juli 2010. Dit voor kinderen en jongeren van 5 tot 15 jaar. Het kamp gaat door in Kieldrecht. Thema is Western ! Kom mee plezier maken, nieuwe vriendjes leren kennen! Meer info zie bijlage en op de website van Kedokids. Groetjes en tot dan ! Kedokids-Team http://piramime.be/kedokids
[email protected]
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
10
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
11
Knutsel Frutsel
Spelen is tof, knutselen is fijn er morgen ook Dove kindjes bij zijn! we maken nog meer vriendjes en leren gebarentaal, en kunnen dan de hele wereld aan!
Mijn naam is Tine Andries, zelf ooit een bengel in knutselatelier 'TKLUBKE. Doordat ik tolk Vlaamse Gebarentaal ben, kom ik vaak in contact met Dove personen. Ik zag dat ook deze kinderen graag knutselen en speelde, en besloot om KnutselFrutsel op te richten.
Dit is een kleinschalig project dat samenhangt met het 'TKLUBKE. Hierdoor kunnen ook Doven en slechthorende kinderen spelen en knutselen zonder op communicatieproblemen te stoten. We leren elkaar begrijpen door middel van lichaamstaal en mimiek, denk ook maar aan de anderstalige zoals Frans en Engels. En het is mooi meegenomen dat kinderen zich spelenderwijs verstaanbaar leren maken met gebaren. Wel wil ik erbij zeggen dat de nadruk niet ligt op de communicatiecode maar op een toegankelijke activiteit voor iedereen. We (Ik en mijn collega van 'TKLUBKE) hebben zelf gezien en ervaren (in de zomervakantie 2009 is ons project van start gegaan) dat horende kinderen dit tof en heel boeiend vonden. Enkele waren dan ook heel leergierig om gebaren aan te leren. Ook is er tijd vrijgemaakt voor een 'rondje in' en 'rondjes uit' waar de vragen van de kinderen aan bod komen. Communicatie (hoe dan ook) en elkaar begrijpen is de rode draad! Ook in deze zomervakantie werkt 'TKLUBKE samen met KnutselFrutsel en zijn alle kinderen welkom. (heel de maand juli!) Hierover vind je ook info op de website: www.tineandries.net (doorklikken naar "ik en greet")
Hopelijk tot in de vakantie!!!! Tine en Greet
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
12
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
13
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
14
MUSICAL OLIVER TWIST Vanaf 28 november 2010 gaat de musical OLIVER TWIST van start. De voorstellingen gaan door in de Stadsschouwburg te Antwerpen en het Capitole te Gent. Er zullen ook voorstellingen zijn met ringleiding en tolken. Meer info volgt. Leuk om weten is dat de zoon van onze voorzitter, Carmino Van Nuffel, meespeelt in de musical en reeds laaiend enthousiast is!
SYMPOSIUM K.U. Leuven: Horen met 2 oren
Horen met 2 oren 16 september 2010 Auditorium GA 2, O&N1, Gasthuisberg, K.U.Leuven Programma 9.00
Inleiding Jan Wouters, Afd. ExpORL, K.U.Leuven
9.10
Binauraal horen: berekening van interaurale verschillen in de hersenstam Philip Joris, Afd. Neurofysiologie, K.U.Leuven
9.50
Selective spatial attention in “normal” and impaired listeners Barbara Shinn-Cunningham, Depts. of Cognitive and Neural Systems and Biomedical Engineering, Boston University, USA
10.50 Pauze met koffie/thee 11.20 Hearing with two aids/implants versus one: Assessment using the SSQ Bill Noble, School of Behavioural, Cognitive and Social Sciences, University of New England, New South Wales, Australia 12.00 Benefits of bilateral hearing aids Wouter Dreschler, Academisch Medisch Centrum, Universiteit Amsterdam 12.40 Lunch
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
15
13.45 Is binauraal horen met hoortoestellen mogelijk bij patiënten met geleidings/gemengd gehoorverlies? Ad Snik, Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen 14.25 Binauraal en ruimtelijk horen bij kinderen met bilaterale cochleaire inplants Lieselot Van Deun, Afd. ExpORL, K.U.Leuven 14.55 Pauze met koffie/thee 15.20 Binauraal horen met cochleair inplant en contralateraal hoortoestel Tom Francart, Afd. ExpORL, K.U.Leuven
15.50 Models for binaural speech recognition Thomas Brand, Medical Physics, Carl von Ossietzky Universität Oldenburg, Germany 16.30 Slot Organisatie: Logopedische en Audiologische Wetenschappen K.U.Leuven, i.s.m. de dienst NKO-GH, UZ Leuven. Inschrijving en betaling vóór 4 september 2010 : via www.kuleuven.be/exporl/symposia.htm en storting van 85 Eur (studenten met studentenkaart 30 Eur) Broodjeslunch inbegrepen. Rek. nr 432-0000011-57 (KBC) met de vermelding “400/0004/07641”. Ben je een werknemer of interim kracht, en woon je in Vlaanderen of in het Brussels gewest, dan kan je gebruik maken van de opleidingscheques van de Vlaamse overheid. Meer info kan je vinden op http://vdab.be/opleidingscheques Wegbeschrijving : zie website. De parking “De Villa” kan gebruikt worden. Volg daar de signalisatie “Onderwijs & Navorsing 1-2”. Inlichtingen en inschrijvingen :Mevr. F. Verboven, Secr. Logopedische en Audiologische Wetenschappen, O & N 2, Herestraat 49 bus 721, 3000 Leuven, tel: + 32 (0)16 33 04 85, fax: + 32 (0) 16 33 04 86, e-mail:
[email protected] Accreditering werd aangevraagd.
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
16
LEG JE EI Ontmoetingsdagen met Minister van Onderwijs
De kans krijgen je gedachten, misnoegen of opmerkingen direct van man tot man aan een minister te brengen, krijg je niet elke dag. Daarom zijn wij als VLOK-CI dadelijk op de kar gesprongen toen we een uitnodiging van het ministerie van Onderwijs in de bus kregen. Op verschillende plaatsen in Vlaanderen waren er ontmoetingsdagen met minister Pascal Smet. In Gent en Hasselt waren wij er ook bij. Wij hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt om de hiaten binnen onderwijs voor onze dove en slechthorende kinderen aan te kaarten. Vooral binnen de GON begeleiding zijn er nogal wat mankementen in het huidige systeem. Zo hebben slechthorende kinderen, die een verlies van minder dan 90 db hebben, maar recht op twee uur GON-begeleiding per week en dit gedurende twee leerjaren van iedere leergang. Voor ouders en kinderen in deze situatie is dit een zeer onrechtvaardige regel. Ook slechthorende kinderen hebben volgens ons recht op een volledige GON-ondersteuning tijdens elk leerjaar, als ze dat wensen. Wij hebben de minister met aandrang gevraagd om tijdens de hervormingen binnen onderwijs hier zeker aandacht aan te besteden. Het antwoord van de minister was hoopgevend: tijdens de komende onderhandelingen zal ook het thema GON zeker aan bod komen. Binnen hetzelfde budget zal er ruimte zijn voor hervormingen. Het zal echter wel moeilijk zijn om nog extra budget te kunnen krijgen. Hierop hebben wij gesteld dat een herverdeling van een aantal uren tussen kinderen misschien een optie kan zijn, temeer omdat sommige kinderen, die nu volledige ondersteuning krijgen, niet al hun uren opgebruiken. Dat het probleem GON niet enkel bij dove en slechthorende kinderen aanwezig is, bleek uit de grote aantallen vragen en opmerkingen van ouders van andere “doelgroepen” zoals ASS, hoogbegaafdheid, enz… Ook deze ouders ervaren dezelfde problemen met het aantal GON-uren. Ook wat betreft de tolkuren onderwijs werd de aandacht gevestigd op het feit dat er nog steeds te weinig uren zijn in middelbaar en hoger onderwijs en zelfs helemaal geen in het lagere onderwijs. Vooral in het lager onderwijs dienen er dringend uren vrijgemaakt te worden omdat de kinderen op deze manier met tolken en VGT kunnen leren omgaan. Jullie vragen en opmerkingen zijn schriftelijk aan de minister doorgegeven. Als we hierop de antwoorden hebben, zullen wij die zeker doorsturen. Er werd ons beloofd dat zo goed als elke vraag beantwoord zal worden, maar dat dit wel even op zich kan laten wachten omdat er reeds 1600 vragen zijn binnengekomen. De hele omkadering rond en organisatie van deze ontmoetingsdagen is zeker geslaagd en voor herhaling vatbaar. Wij hopen dan ook op een vervolg van deze ontmoetingsdagen en zullen niet nalaten om ook tussentijds de alarmbel te blijven luiden zodat het beleid aandachtig wordt voor de problemen van onze kinderen. David Luys
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
17
Aanmoediging voor jongeren met een handicap om te werken als jobstudent Onderstaand persbericht van 9 april 2010 werd ons toegestuurd door Herlinde Martens, woordvoerster en relaties met het Parlement:
Een aanmoediging voor jongeren met een handicap om te werken als jobstudent Jongeren met een handicap behouden voortaan hun verhoogde kinderbijslag wanneer ze een studentenjob uitoefenen. Dat kondigen de staatssecretaris voor Begroting en Gezin, Melchior Wathelet en de staatssecretaris voor Sociale Zaken, belast met Personen met een handicap, Jean-Marc Delizée, aan. Daarmee worden jongeren met een handicap op gelijke voet geplaatst met andere jongeren wat betreft de “toegelaten” arbeid zonder dat ze hun kinderbijslag verliezen. “Mensen met een handicap moeten zo veel mogelijk kunnen deelnemen aan de samenleving. Werk is daarbij een belangrijke hefboom,” legt Jean-Marc Delizée uit. “Daarom willen we jongeren met een handicap aanmoedigen om in hun vrije tijd al eens te werken als jobstudent. Via deze weg kunnen de jongeren hun mogelijkheden op de arbeidsmarkt leren kennen, en verwerven ze een werkervaring die ze later kunnen gebruiken bij het opstellen van hun CV. Dankzij de studentenjob worden ze ook een stuk minder afhankelijk van hun ouders omdat ze leren dat ze zelf geld kunnen verdienen. Bovendien leren ze via het werk andere mensen kennen, wat dan weer positief is voor hun maatschappelijke integratie.” Ter informatie: Het voordeel van een studentencontract is dat zowel de werkgevers als de werknemers minder sociale bijdragen moeten betalen dan bij een gewoon arbeidscontract. Alle jongeren die nog studeren kunnen voortaan tijdens het derde trimester van het jaar ook zonder beperking werken via een gewoon arbeidscontract. Tijdens de 3 overige trimesters kunnen zij maximaal 240 uur per trimester werken. Een nieuwe reglementering inzake het studentencontract werd na een akkoord binnen het kernkabinet voorgelegd aan de sociale partners van de Nationale Arbeidsraad (NAR) en dient vanaf 1 januari 2011 van kracht te worden. Ze voorziet in een administratieve vereenvoudiging en een uitbreiding van het aantal toegelaten werkdagen (50 dagen), die op om het even welk moment van het jaar mogen gepresteerd worden. Perscontact: Kabinet DELIZEE: Herlinde Martens, 0472 98 42 12 Kabinet WATHELET: Ludwig De Vocht, 0478 884 989
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
18
Nuttige info INTERESSANTE WEETJES Bron: www.doof.nl Op bovenstaande site vonden we een aantal interessante artikels die we voor jullie hebben samengevat. Meer informatie over de verschillende items vind je op de site zelf.
Genetica van doofheid nu spoedig opgehelderd (Doof.nl april 2010) Binnen enkele jaren zullen alle honderdvijftig à tweehonderd genen bekend zijn die leiden tot doofheid of slechthorendheid, als ze fouten in het DNA bevatten. Dit verwacht geneticaonderzoeker Hannie Kremer, verbonden aan de afdeling KNO van het UMC St Radboud in Nijmegen. Zij leidt een internationaal befaamde onderzoeksgroep die de afgelopen jaren diverse genen en tientallen gendefecten op het gebied van doofheid ontdekt heeft. Het volledige, oorspronkelijke artikel betreffende dit onderwerp is terug te vinden op de website van het UMC St Radboud: http://www.umcn.nl/OverUMCstRadboud/NieuwsEnMedia/archief/2010/maart/Pages/Geneticava ndoofheidnuspoedigopgehelderd.aspx
Hoofdtelefoon voor mensen met eenzijdig gehoor (Doof.nl april 2010) Mensen die eenzijdig doof zijn, missen het zogenoemde stereo geluid bij muziek. Vanaf mei 2010 zou er, via de website van Stereo4one, een hoofdtelefoon te verkrijgen zijn die het stereo geluid eenzijdig nabootst. Met behulp van twee luidsprekers per oorschelp geeft de hoofdtelefoon je het gevoel dat je midden in de muziek, film of spel zit.
YouTube-filmpjes automatisch ondertiteld (Doof.nl april 2010) You-Tube biedt sinds eind vorig jaar de mogelijkheid om filmpjes automatisch te laten voorzien van ondertiteling. Er zijn wel nog een aantal beperkingen, zoals het feit dat de gesproken taal Engels moet zijn en dat video’s met veel achtergrondlawaai of onduidelijke sprekers (nog) niet automatisch ondertiteld kunnen worden. Het is nog niet bekend wanneer video’s in andere talen automatisch kunnen worden voorzien van ondertiteling.
Studentes vertalen Studio 100 liedjes naar gebarentaal (Doof.nl mei 2010) Nele Maddens en Daphne Desmet, twee West-Vlaamse studentes Tolk Vlaamse gebarentaal, hebben een groot aantal liedjes van Studio 100 vertaald naar Vlaamse gebarentaal. Van Kabouter Plop tot K3. De dvd is niet te koop, maar wel verkrijgbaar voor gezinnen met dove of slechthorende kinderen. Oorspronkelijke bron: Het Nieuwsblad.be
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
19
NL-Alert: nieuw burgeralarmeringssysteem in Nederland (Doof.nl mei 2010) NL-Alert is een nieuw burgeralarmeringssysteem in Nederland dat de mogelijkheid biedt om in geval van een ramp of crisissituatie te communiceren wat er aan de hand is en wat burgers direct moeten doen. Bij deze cell broadcast techniek wordt bovendien gewerkt met tekst en pictogrammen, waardoor een groter deel van de bevolking wordt bereikt, waaronder ook doven en slechtzienden. Nederland is in Europa de voortrekker en het eerste land dat cell broadcast gaat invoeren. Uiteindelijk is het de bedoeling dat andere Europese landen volgen. Met dat doel is anderhalf jaar geleden een EU-werkgroep gestart met het uitwisselen van kennis en ervaring. Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (Nederland)
INTERESSANTE LINKS Op onderstaande link vonden we enkele ppt’s die nuttig kunnen zijn voor onze (kleine) kinderen, bijvoorbeeld als ze een spreekbeurt moeten maken. Deze ppt's gaan over het gehoor, het krijgen van een CI, zuiver maken van oorstukjes, enz... link: http://www.burgerschool.nl/burgerschool/index.php?option=com_content&task=view&id=12&Itemi d= Ook de site van de geluidstuin (http://www.geluidstuin.nl/) en oren om te horen (http://www.orenomtehoren.nl/index.php) zijn volgens ons het vermelden waard. De link naar de burgerschool en geluidentuin staan eveneens op onze website; www.vlokci.be/links.html (kidscorner).
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
20
Verslag studiedag in Nederland: ‘Op weg naar geletterdheid’ Deel 2: ‘Begrijpen lezen’ Verslag van een studiedag in Nederland op 25 mei 2010: “Op weg naar geletterdheid” deel 2 Begrijpend lezen Deze dag werd gebracht door Leo De Raeve (Onici), Sue Archbold (The Ear Foundation) en Anneke Vermeulen (UMC St Radboud). Achtergrond voor het begrijpend lezen. Het eerste deel van deze studiedag ging door in november. Wat daar vooral naar voor kwam, was dat je veel gedichtjes en rijmpjes moet aanbieden. Dit bevordert het fonologisch1 bewustzijn wat heel belangrijk is voor het begrijpend lezen.
Wat is lezen : • • • •
Tijdens het lezen worden grafemen2 verklankt. De betekenis wordt niet direct uit het schriftbeeld gegenereerd. Leesvaardigheid staat in nauw verband met vaardigheid in gesproken taal. Lezen is decoderen + interpreteren. Voor tekstbegrip is kennis van (gesproken) woorden en syntaxis3 belangrijk.
Wat we van uit het verleden weten, is dat kinderen met hoorapparaten meestal een taalachterstand hadden. Dit is heel wat verbeterd met het CI. En wat er de laatste tijd heel duidelijk wordt, is dat vroeg geïmplanteerde kinderen het veel beter doen dan de laat geïmplanteerde kinderen. In Vlaanderen zijn er studie’s gemaakt over het begrijpend lezen bij kinderen zonder hoorapparaten, kinderen met conventionele hoorapparaten en kinderen met een CI. En dit in vergelijking met hun horende leeftijdsgenoten. Het is ook in diezelfde volgorde dat de kinderen het van niet goed tot veel beter doen. Diezelfde studie werd in Nederland overgedaan. Hieruit bleek dat de Vlaamse kinderen het veel beter doen op vlak van begrijpend lezen. Men gaat er van uit dat dit te maken heeft met het aanbod van gesproken taal op school ( dit met eventuele ondersteuning van gebaren) en met vroege detectie. In Nederland start men met de hele kleintjes eerst gebaren aan te leren. In België zijn we al van 1998 bezig met de algo test. Dove of slechthorende kinderen worden vroeg opgespoord en krijgen zeer vroeg ondersteuning. Dit was niet zo in Nederland. De conlusie van dit inleidende deel was:
1
Fonologie is de wetenschap die het functioneren van klanken in talen bestudeert. Een letter die vooral beschouwd wordt als aanduiding voor een spraakklank. 3 Zinsbouw. 2
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
21
• •
•
Door veel gesproken taal aan te bieden op school, krijgen kinderen meer kennis van het gesproken Nederlands wat leidt tot een hoger niveau van begrijpend lezen. Bij het leesonderwijs aan kinderen met auditieve mogelijkheden kan de fonologie expliciet getraind worden om het fonologisch coderen bij het technisch lezen en het geheugen voor langere tekstdelen te faciliteren4. Vroege interventieprogramma’s die steeds meer terrein winnen, kunnen niet alleen bijdragen aan de ontwikkeling van de gesproken taal, maar ook aan het niveau van begrijpend lezen.
Hoe komen horende kinderen tot lezen? • • •
Door kennis van de gesproken taal Door algemene kennis Door de kennis van de klanken in de taal
Dit zijn zaken die voor dove kinderen vaak niet evident zijn. De kwaliteit van de gesproken taal, de mogelijkheden van het kind om fonemen te identifeceren en de mogelijkheden om de gezichtsexpressie van de sprekende persoon te begrijpen zijn goede voorspellers voor het begrijpend lezen. De kwaliteit van de leesvaardigheden bepaalt ook zeer vaak de schoolloopbaan van het kind en later ook welke job ze zullen uitoefenen. Lezen geeft tenslotte toch de toegang tot zeer veel informatie en dat staat vaak in relatie met zelfstandigheid. De vroegdetectie is belangrijk. Kinderen krijgen al heel vroeg een apparaat of een CI. En recent krijgen ze ook heel vroeg een bilaterale implantatie. Deze laatste groep doet het duidelijk het beste op gebied van taal verwerven, taal gebruik en begrijpend lezen. Toch is een CI niet het heilige middel. Er komt heel wat meer kijken bij taal verwerven en taal gebruiken : • Heeft het kind een bijkomende stoornis? Het kan een hinderpaal zijn om taal te verwerven en te gebruiken. • Wil het kind wel een taal leren, staat het er voor open? Of is het veel meer in andere zaken geïnteresseerd? • Wat is het sociaal gedrag van het kind? Kinderen die veel contact zoeken, hebben veel meer nood aan een goed communicatiemiddel. • Wat is de bijdrage van de ouders (en hun mogelijkheden)? Ouders die veel met de kinderen lezen en ook ingaan op het begrijpend lezen boeken meer vooruitgang dan kinderen waar dat niet zo bij gaat. • Wat is de input van de school? • Is er veel lawaai in de klas? Bij veel lawaai gaat er veel gesproken taal verloren. Het kan dus niet door het kind worden opgenomen. • Werkt het apparaat of zijn er veel defecten? • .....
4
vergemakkelijken
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
22
Wat speelt er allemaal een belangrijke rol bij het leren lezen?
1. Letterkennis Dit betekent dat je een genoemde letter moet kunnen aanwijzen en dat je de aangewezen letter moet kunnen benoemen. Hiermee wordt in de tweede kleuterklas gestart. Er worden enkele voorbeelden gegeven van hoe dit in de praktijk kan worden omgezet. Dit kan door een lettermap te maken. De letter wordt in het midden van het het blad gekleefd en daarrond kleef je samen met de kinderen prenten van voorwerpen die met die letter beginnen. Kinderen kunnen hier vaak terug in kijken. Op een muur hangt het volledige alfabet waar de kinderen de hele tijd toegang toe hebben. Ze kunnen spelenderwijs met hun vingertje over de letters gaan en ze zo opnemen. De eerste letter van hun naam kan in het groot op een blad gekleefd worden met hun foto erbij. Ze mogen de letter helemaal versieren. Belangrijk is dat er gemixt wordt met het schriftbeeld, de auditieve klank, het lipbeeld en de vingerspelling.
2. Benoemsnelheid Dit is de snelheid waarmee de naam van een visuele stimulus wordt opgehaald uit het geheugen (bv. Namen, kleuren, cijfers, letters,...). Het wordt ook “rapid naming” of RAN genoemd. De benoemsnelheid van cijfers en letters blijkt ook een krachtige voorspeller te zijn van het leessucces op het einde van het eerste leerjaar. Verder is het belangrijk om correct, snel en met een juiste expressie te leren lezen. Het juist kunnen groeperen van woorden in een zin is hierbij heel belangrijk ( accentgroepen herkennen).
3. Fonologisch en fonemisch bewustzijn Het fonologisch bewustzijn betekent dat je de klankstructuren van letters en woorden kent. Bij horende kinderen ontwikkelt dit zich spontaan. Het fonologisch bewustzijn kan je al heel jong gaan oefenen bij dove kinderen. Je kan samen luisteren naar omgevingsgeluiden. •
• •
•
•
Je kan hier een onderscheid maken in een gewone klank of een woord. Je kan gaan zoeken of het een korte of een lange klank was. En als het nog eens opnieuw te horen is kan je vragen wat het kind gehoord heeft (auditief geheugen). Spelen met zinnen en woorden : kort-lang Rijmen : dit is een zeer belangrijk onderdeel. Al spelenderwijs op de eindklanken letten, rijmpjes opzeggen, eindrijm herkennen, zelf een eindrijm toepassen of zoeken. Klankgroepen in een woord. Het woord kan je verdelen in klankgroepen door ritmisch in je handen te klappen terwijl je het woord uitspreekt bv. Wan-del-stok = drie maal in je handen klappen terwijl je het uitspreekt. Bij kleine kindjes kan je dat doen door rijmpjes op te zeggen terwijl ze op schoot zitten. Dan kan je met je knieën het ritme aangeven bv. Ju-ju-paar-dje, we-rijen-naar-Diest..... Klankgroepen samenvoegen waardoor ze zelf een woord maken.
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
23
Het fonemisch bewustzijn moet geoefend worden. Dit is de letterkennis, weten hoe een letter eruit ziet en hoe je die kan vormen. Dit betekent natuurlijk het leren lezen en schrijven. Dit moet zowel bij horende als dove kinderen worden aangeleerd. Bij kleuters is het leuk om pannekoeken te bakken en dan met de siroop een letter op de pannekoek te schrijven of in de zandbak met een stokje een grote letter schrijven.
4. Mondelinge taalvaardigheid Bij het lezen ga je grafemen omzetten in fonemen. Hiervoor moet je dus het klanksysteem (fonologisch + articulatorisch) van de te lezen taal beheersen. Het is evident dat de kennis van de woordenschat en de grammatica van deze taal een grote rol speelt in het leren lezen. Leren lezen van een taal die je moeilijk kan uitspreken, is heel moeilijk. Kinderen die spraak- en taalproblemen hebben, zijn dus ook vaak slechte lezers.
5. Woordenschat Woordenschat heeft niet zo zeer een verband met het technisch lezen maar wel met het begrijpend lezen. Uitbreiding van de woordenschat kan door bijvoorbeeld het woordenschat project in KIDS (Hasselt). De kinderen van het tweede leerjaar brengen elke maandag een voorwerp mee naar de klas waarvan ze de naam nog niet kennen. De voorwerpen worden uitgebreid besproken met de kinderen en op het bord geschreven. Vaak is het niet alleen het voorwerp dat ze niet kennen maar ook nog kleine zaken die bij dat voorwerp horen. Zo werd er een filmpje van het project getoond. Het kind had een wereldbol bij met een lamp erin. Er hing een draad met een stekker aan. Het woord “wereldbol” was wel gekend, maar niemand kende het woord stekker. De woorden gaan ook mee naar de logopediste. Ze zorgt ervoor dat de kinderen de woorden goed uitspreken en dat ze die ook kunnen lezen. Er worden ook nog andere woorden bij gehaald die met het voorwerp te maken hebben. Zo kan je bij wereldbol ook nog landen – zee – werelddeel- België... aanleren. Het is een web van woorden. Met dit project wil men de kinderen veel woorden bijleren vanuit hun dagdagelijkse omgeving. Je kan ook een schrift of een kaft nemen waar je foto’s in kleeft uit tijdschriften. Het kind duidt zelf wel aan wat het ineteressant vindt en dan kan je het woord erbij schrijven en er ook een web onder tekenen. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen 10% van de woordenschat op school leren en 90% incidenteel.
6. Taalbegrijpen Het uiteindelijke doel van lezen is dat je begrijpt wat je leest. Hiervoor wordt niet alleen beroep gedaan op de woordenschatkennis, maar de verbanden tussen de woorden moeten ook duidelijk zijn. Woordbetekenissen kunnen aangeleerd worden door perceptie, waarnemen waar een woord naar verwijst bv. een duif, groen... Of je kan het aanleren door talige informatie aan te bieden, de woordomschrijving bv. piekeren, ongeveer, alhoewel,... Taalarme kinderen hebben vooral moeite met het begrijpen van de korte functiewoorden : • Vraagwoorden : wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe, waardoor,.. • Verwijswoorden : ik, hem, wij, hun, er, daar, het,... • Voorzetsels : op, in, met, voor, naast,...
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
24
• •
Voegwoorden : en, of, omdat, terwijl, alhoewel, nochthans,... Zegswijzen : hij gooide een blik door het raam, hij werkt als een paard,...
Bij het begrijpend lezen zijn het deze woorden die moeten worden verduidelijkt. Uit een onderzoek blijkt dat jonge dove kinderen met een CI hier veel minder moeite mee hebben. Ze vangen veel meer taal en woorden op uit hun onmiddellijke omgeving (incidenteel leren). Voorwaarden om tot incidenteel leren te komen zijn : • De spraak-ruisverhouding min. +15dB = 15dB moet boven de ruis uitkomen om het te kunnen verstaan. • Een goede akoestische ruimte • Een gehoordrempel rond de 30dB zodat je stille spraak kan verstaan • De persoon moet een minimum woordenschat van 200 woorden bezitten. Bij horenden is dat rond de 18 maanden.
7. Leesstrategieën leren toepassen Dit betekent dat er wordt geoefend op het samenvatten van informatie uit de tekst. De kinderen leren zich continu af te vragen welke woorden(groepen) er samen horen. Ze leren de betekenis van onbekende woorden uit de tekst af te leiden. Ze gaan na wat ze al over de tekst weten.
8. Motivatie en interesse Het is evident dat als je tekst kiest over een onderwerp dat het kind aanspreekt, het meer gemotiveerd is om het te lezen. Het moeten ook niet altijd schoolse teksten zijn. Je kan samen met je kind het winkellijstje maken. Op een bord met gekleurde magneetletters woorden maken en die dan leren lezen, is ook leuk. Dan kan je ook gemakkelijk een letter vervangen door een andere waardoor je een andere betekenis krijgt.
9. De juiste tekst kiezen De teksten moeten juist gekozen worden. Ze mogen niet te gemakkelijk maar ook niet te moeilijk zijn. Hierbij spelen de grammatica, de zinslengte en de woordenschat een belangrijke rol. En de teksten moeten ook binnen de interesse van de lezer passen.
10. De juiste leesmethode De methode die je gebruikt, is afhankelijk van het auditief geheugen van het kind. • De structuurmethode wordt het best toegepast bij kinderen met een goed auditief sequentieel geheugen5. Bij deze methode gaan de kinderen letters en klanken leren en door ze te combineren, kunnen ze woorden maken. • De globaalmethode is meer geschikt voor kinderen die een zwak auditief geheugen hebben. Bij deze methode worden woorden in hun geheel aangeleerd.
5
klanken in de juiste volgorde kunnen onthouden.
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
25
11. Veel oefenen en herhalen Goede lezers lezen vaak. Dit brengt met zich mee dat ze op die manier veel woordenschat en kennis opdoen. Door veel te lezen leren kinderen veel beter aan te voelen wat je wel mag zeggen en wanneer je beter kan zwijgen (pragmatiek). Het iets wat je veel kan oefenen maar de ene mens leest graag en de andere niet. Als lezen niet zo vlot gaat, ga je dat ook niet automatisch veel doen. Een auditieve beperking heeft vooral een negatieve invloed op : • Fonologisch en fonemisch bewustzijn • Benoemsnelheid • Mondelinge taalvaardigheden • Woordenschat • Taalbegrijpen • Toepassen van leesstrategiën De leesontwikkeling van dove kinderen moet dus goed worden opgevolgd, dit zowel preventief als tijdens het leesproces. Dit kan aan de hand van enkele testen : Technisch lezen
Vernieuwde Avi toetsen CILT (Cito Index Lees Techniek) Brus één minuut test (tempo lezen) Klepel (nonsens woorden lezen)
Begrijpend lezen
Aernoutse begrijpende leesproef CLIB (Cito Lees Index Basisonderwijs) Vlaamse test begrijpend lezen (Artevelde Hogeschool 2010)
Incidenteel leren
Tait Video Analyse Spraak in ruis testen AAST (Auditieve Adaptieve Spraak Test)
Woordenschat
Reynell test Nederlandse Non Speech Test (0-30 maanden) Peabody
Fonologisch bewustzijn Andere
Proef voor Fonologisch bewustzijn (Rik Elen, 2008) ASSE (Auditory Speech Sounds Evaluation) Toetspakket ‘beginnende geletterdheid’ (Aernoutse, Beernink, Verhaegen (2008). Deze test is geschikt voor 2de, 3de kleuterklas en 1ste leerjaar. Het bevat • Woordenschat • fonologisch bewustzijn • Letterkennis • benoemsnelheid.
CELF –4 (Clinical Evaluation of Language Fundamentals). Dit is een zeer nieuwe en zeer uitgebreide test die geschikt is
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
26
voor kinderen van 5j. tot 18j. . Uitgebreide informatie vind je terug op http://www.pearson-nl.com/producten/41-celf4-nl.
Wat kan je als ouder thuis doen : Je kan al heel vroeg met jonge kinderen (peutertjes) beginnen lezen. Zoek boekjes met weinig tekst en duidelijke, eenvoudige prenten. Als de prenten te druk zijn, wordt het kind vlug afgeleid. Kijk regelmatig na of je kind nog geïnteresseerd is en of het nog mee is met het verhaal. Je kan ook eens proberen om halfweg het verhaal te stoppen met vertellen. Vraag je kind of hij kan raden hoe het verhaal zal aflopen. Soms willen kinderen niet luisteren naar een verhaal, maar willen ze zelf voluit vertellen over de prenten die er in het boek staan. Dit is gewoon een andere manier om van het boekje te genieten. Het is een ideale gelegenheid om de woordenschat wat uit te breiden. Samen boekjes lezen doe je best op een rustige plaats waar niet te veel achtergrondlawaai is. Maak het vooral gezellig. Neem je kind op schoot en zorg ervoor dat hij/zij je duidelijk kan horen. Zoek vooral boekjes die gaan over de leefwereld van het kind. Is er een grote interesse naar auto’s, zoek dan ook boekjes over auto’s. Als je kinderen al wat groter zijn en ze moeten beginnen met zelf te lezen, blijft het belangrijk dat je dit veel samen doet. Kinderen die niet vlot kunnen lezen, vinden het vaak een hele opgave om een boekje te lezen. Ze doen een boekje open en zien vooral een bladzijde tekst staan. Dat is vaak al ontmoedigend. Je kan afspreken dat je ieder om de beurt een blad leest. En zo kan je stilletjes aan opbouwen naar jij één blad, het kind twee bladzijden. Wat er zeker niet mag vergeten worden, is belonen. Dit kan met hele kleine zaken gebeuren. Het geeft vaak de nodige energie om er de volgende keer weer tegenaan te gaan. En als je kinderen dan nog wat groter zijn, is het niet meer evident om samen te gaan lezen. Samen naar de televisie kijken, spreekt hen meer aan. Ze lezen dan zelf de ondertiteling en als dat soms niet meer lukt, vragen ze je wel wat er nu eigenlijk stond. Of ze vragen wat dit of dat woord eigenlijk betekent. Als het een film is die opgenomen is of op DVD staat, heb je de luxe om de film even te stoppen. Dan heb je de tijd om uitleg te geven. Kinderen krijgen vaak papieren mee van de school om te laten invullen en te laten tekenen. Dit kan je samen invullen en samen lezen waarover het gaat. Je krijgt hierdoor vaak thema’s aangeboden die je uit jezelf niet vaak gaat aanhalen omdat ze niet altijd even evident zijn, bv. als je een papier moet tekenen over het lezen van een schoolreglement of als je papieren moet invullen om een medisch dossier op te stellen wanneer de kinderen op zeeklassen gaan,... Het vraagt vaak wat geduld en tijd, maar die zijn zeker niet verloren! Ilse Steenackers
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
27
Getuigenis van Liesbeth Timmerman Mijn naam is Liesbeth Timmerman. Ik ben 28 jaar. Ik ben opgegroeid in een gezin met een horende vader en een dove moeder. Nu heb ik 2 dochtertjes van 9 en 7 jaar. Cherise is de oudste en is doof, zij draagt een CI. Doordat ik opgegroeid ben met een dove moeder kan ik mij heel goed inleven in de “dovenwereld”. Ik werd als kind altijd overal mee naar toegenomen om voor mijn moeder te tolken. Ook ging ik regelmatig met haar mee naar de dovenclub en kwamen we veel bij andere doven over de vloer. Ik noem mijzelf dan ook wel eens een horende dove (CODA). Ik kan schrijven, praten en gebaren als een doof iemand en dat met mimiek en lichaamstaal. Toen mijn oudste dochter werd geboren wisten mijn man en ik nog voor ze 1 week oud was al dat ze doof was. Dat deze mogelijkheid aanwezig was, wisten we aangezien ik drager ben van het Syndroom van Waardenburg en je hiermee 50% kans hebt deze erfelijkheid door te geven aan je kinderen. Doofheid is 1 van de factoren van het syndroom van Waardenburg. Dat Cherise doof was, werd pas officieel bevestigd door het ziekenhuis toen ze inmiddels 3 maand oud was. Voor ons was het al oud nieuws want we wisten het immers al. Zo jong als ze was zijn we direct begonnen tegen haar te gebaren en ging ze op zeer jonge leeftijd al 1 keer in de week naar de peuterspeelzaal stampertje van het Guyot in Groningen. Ze kreeg hoorapparaten, maar daar haalde ze totaal niks uit. Met of zonder apparaten het resultaat bleef gelijk. Toen kwam de optie CI op tafel. Een sceptische oma die dat helemaal niet zag zitten, kregen we op ons dak. Ze vond dat we daarmee niet konden accepteren dat Cherise doof was en zag het als een behoorlijke bedreiging in haar relatie met Chrise aangezien zij ook doof was en dit dus een band schepte. Ik zag een CI echter als een soort hoorapparaat waar ze dan iets meer mee zou kunnen horen. Cherise is doof en Cherise blijft doof, daar verandert een CI niks aan. Dat ze iets meer zou kunnen horen, was voor mij wel belangrijk. Mijn schreeuw kunnen horen als ze onverwachts oversteekt en er een auto aankomt, was voor mij al 1 belangrijk punt want als ik schreeuw en ze hoort dit niet, ligt ze wel onder die auto. Kunnen leren praten vond ik ook een belangrijk punt want stel dat ze ons kwijt raakt en mensen haar niet begrijpen als ze zegt: mijn naam is Cherise, ik woon daar en daar, mijn mama’s telefoonnummer is 0485... Dus gingen wij voor een CI. Cherise is nu 9 jaar en ik ben blij dat ik voor een CI heb gekozen. Waarom??? Omdat het niet om mij of anderen gaat die het er wel of niet mee eens zijn. Het gaat om haar. Ik zie haar toekomstmogelijkheden dankzij die CI. Het heeft haar wereld groter en gemakkelijker gemaakt.
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
28
Daar waar mijn moeder altijd zei ‘Ik begrijp niet wat er gezegd wordt’, een tolk nodig had en mensen geen moeite wilden doen voor haar doofheid. Mijn moeder heeft altijd het gevoel dat ze niet meetelt en niet belangrijk is en wordt hier achterdochtig en wantrouwend van. Jullie horenden begrijpen ons doven niet. Maar het is ook jullie doven begrijpen ons horenden niet. Vooral als het gaat om een CI waarmee wij iets meer geluid willen voor ons kind. Zien jullie dit als een bedreiging en wij als een verrijking. Je kind alles kunnen geven wat je maar geven kan. Waarom kunnen jullie onze kant niet een keer zien en proberen te begrijpen hoe wij ons hierin voelen. Beiden een beetje meer begrip voor elkaar i.p.v. wij doven en wij horenden. Nee wij met een CI die beiden kunnen begrijpen en zich thuis voelen in beide werelden. Daar kan mijn dochter zich iets makkelijker mee redden. Nee ze begrijpt niet alles ze is immers doof maar ze hoort wel net iets meer en ik vind het voor haar belangrijk dat als ze wil ze kan doorleren, sociale contacten kan opbouwen zowel met doven als met horenden en kan zeggen ja ik ben doof, maar ik tel ook mee in deze maatschappij. Ik ben niet minder omdat ik doof ben. Ik kan ook een goede baan krijgen en een belangrijke rol spelen in deze maatschappij als ik dit wil. Ik hoop dat Cherise zal laten zien dat als je wil dat je het dan kan. Ik wil een afhankelijk meisje zien opgroeien tot een zelfstandige onafhankelijke vrouw die haar eigen weg weet in deze wereld. Cherise is een heel slim meisje met een grote wil en ik weet dat dit meisje zal laten zien dat haar doofheid haar niet gaat tegen houden de persoon te worden die ze wil zijn. Dat zij zal zeggen wij doven en horenden zijn allemaal gelijk. Wij doven en horenden zijn 1 en dezelfde in deze maatschappij. Het wordt naar mijn mening tijd om de opgetrokken muur tussen doven en horenden naar beneden te halen. Ik hoop dat de mensen met een CI de horenden en doven juist dichterbij elkaar gaan brengen. Dat zij zullen laten zien dat we allemaal gelijken zijn.
Batterijen Batterijenverkoop. Omdat wij voor onze leden steeds de beste prijs voor kwalitatieve batterijen willen bedingen, onderhandelen wij steeds met verschillende leveranciers. Bij elke bestelling vragen wij steeds de beste prijs van deze leveranciers. Hierdoor hebben wij kunnen bekomen dat de prijs van de batterijen nog een beetje kan zakken. De batterijen zullen vanaf 1 januari 2010 aangekocht kunnen worden voor de prijs van € 2,75 per blister van 6 stuks. Dit steeds per 10 blisters of een veelvoud hiervan. De prijs per doosje van 10 blisters zal dus €27,50 zijn. In deze prijs zijn alle taksen en ook BEBAT-bijdrage inbegrepen. Let er op dat je lid moet zijn om de batterijen te kunnen aankopen. Vanaf januari moet er dus opnieuw €10,00 lidgeld betaald zijn eer er batterijen geleverd kunnen worden.
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
29
Jullie kunnen nog steeds de batterijen (Rayovac Zinc-Air extra advanced 675) voor de oorhanger verkrijgen via onze vereniging. Wij kunnen ze aanbieden aan € 2,75 per blister (6 batterijen). Minimum afname is wel per doos van 10 blisters. De nieuwe prijs per doosje is dus € 27,50. De batterijen mogen in geen enkel geval worden doorverkocht aan derden. De verantwoordelijke voor aan- en verkoop van de batterijen is David Luys. Bij hem kan je terecht met al je vragen over de batterijverkoop. Op de website is er een link geplaatst naar een online bestelformulier. Je dient op dit bestelformulier alle velden in te vullen en daarna enkel het formulier te verzenden door op “verzenden” te klikken. Er zullen dus geen
De nieuwe werkwijze gaat als volgt: • •
•
• •
Surf naar onze site www.vlok-ci.be, daarna op de link batterijen klikken. Hier vind je de uitleg en het online bestelformulier dat je correct en volledig dient in te vullen. Na het verzenden van het bestelformulier ontvang je automatisch een mail van de bestelling op het door jouw ingegeven mailadres. In deze mail staan de gegevens van de bestelling samen met een bestelnummer. Daarna wordt het gepaste bedrag overgemaakt op onze rekening 735-0064782-71 (BE49 7350 0647 8271 BIC: KREDBEBB) met vermelding ‘naam + voornaam + bestelnummer’. Minimum 10 blisters! David bevestigt via e-mail de betaling aan jullie en aan de verantwoordelijke ouder waarna jullie telefonisch met deze persoon kunnen afspreken. De afhaalplaatsen kan je hieronder zien. Let er dus goed op dat je de juiste persoon kiest op het bestelformulier.
Gent (Hamme) Kapellen (A’pen) Schepdaal (Dilbeek) Diest Kontich
Luc en Greta Van Nuffel Tessy Lemmens Johan Nemegeer David Luys Ilse Steenackers
(052/52.03.87.) (03/877.59.70.) (02/469.40.10.) (0476/42.20.45.) (0470/03.93.43.)
Voor verdere inlichtingen kan je terecht op: E-mail:
[email protected] Om batterijen (Rayovac Zinc-Air extra Ultra) voor de oorhanger te kunnen bestellen, moet je lid zijn van onze vereniging. Lid worden kan je door € 10 op rekeningnummer 735-0064782-71 (BE49 7350 0647 8271 BIC: KREDBEBB) van VLOK-CI te storten met vermelding van ‘naam + lidgeld VLOK-CI 2010’. Stuur ook een e-mail of een brief met de vermelding van je naam en adres en dat je lidgeld hebt betaald om batterijen te kunnen aankopen naar: Sandra Knaepen Brusselse Steenweg 58 9300 Aalst
[email protected]
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
30
Nieuws van onze sponsors
AB PRESENTEERT DE HARMONY LISTENING CHECK™
Advanced Bionics stelt u graag zijn nieuwste product voor: de Harmony Listening Check. Dit trouble shooting apparaat, zie afbeelding hieronder, is ontwikkeld op vraag van ouders, audiologen en leraars. Met dit apparaat kunt u snel en gemakkelijk de werking van zowel de interne microfoon van de Auria™ en Harmony™ processor als de oorhaken, de iConnect™ met Phonak FM-ontvanger (MLxS, Mlxi) – T-mic™ en Direct Connect™, nagaan. Zo kunt u er zeker van zijn dat uw kind werkelijk het omgevingsgeluid en spraak met de hoogste geluidskwaliteit hoort. De Harmony Listening Check zal voor de zomer verkrijgbaar zijn en zal vanaf dat moment ook standaard in de Harmony Patient Kit voor Kinderen zitten.
AB’S EN SONOVA’S BELOFTES VOOR DE TOEKOMST Sinds eind 2009 maakt Advanced Bionics deel uit van de Sonova-groep. Andere bedrijven die in deze groep zitten zijn o.a. Lapperre en Phonak. Phonak is de grootste producent op het vlak van hooroplossingen. AB is de wereldleider op het vlak van ontwerpen en produceren van de meest geavanceerde cochleaire implantaten. Samen kunnen en zullen we een hele nieuwe wereld van horen creëren. Dit zijn onze beloftes voor de toekomst: 1. Beste in het horen Verwacht uitmuntende performantie en hoormogelijkheden voor alle gebruikers van AB.
2. Beste in connectiviteit Verwacht de beste FM-integratie en connectiviteit van AB.
3. Beste in vertrouwen Verwacht het meest betrouwbare CI-systeem van AB.
4. Beste in esthetiek Verwacht de kleinste en meest aantrekkelijke geluidsprocessors van AB.
5. Beste in potentieel Verwacht superieure oplossingen voor kinderen van AB.
Om meer te weten te komen over Advanced Bionics en zijn revolutionaire cochleaire implantaat technologie, bezoek de website www.BionicEar.eu.
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
31
CochlearTM Benelux Betrouwbaarheid van Nucleus cochleaire implantaten Gedurende de laatste 30 jaren heeft Cochlear verschillende opeenvolgende cochleaire implantaatsystemen ontwikkeld. Elk nieuw design leidde tot meer voordelen en verbeterde resultaten voor de gebruiker. Wanneer er moet worden gekozen voor een cochleair implantaat, kiezen tegenwoordig 7 op 10 mensen voor Nucleus van Cochlear. De redenen hiervoor zijn de toonaangevende technologie, de levenslange ondersteuning naar gebruikers toe en de grote betrouwbaarheid van de implantaten. We geven u hieronder een overzicht van de meest recent gepubliceerde resultaten, die ook gepubliceerd zijn in het Nucleus Reliability Report (implantaties tot 31 december 2009). Op 31 december 2009 waren er wereldwijd 53 541 geregistreerde implantaties met het Nucleus Freedom cochleair implantaat uitgevoerd en 136 119 succesvolle Nucleus CI-operaties in totaal. In onderstaande tabel vindt u de gecumuleerde falingspercentages (CFP) van alle CI’s van Cochlear, beginnend met de meest recente implantaten (met uitzondering van het laatste nieuwe Nucleus 5 systeem, dat pas eind vorig jaar werd gelanceerd). Implantaten CI24RE (Freedom) CI24R CI24M CI22M
Totaal aantal 53 541 45 194 19 214 18 170
Follow-up 5 jaar 10 jaar 13 jaar 22 jaar
CFP bij kinderen 1,0% 2,1% 4,0% 8,9% (21 jaar)
CFP bij volwassenen 0,66% 1,0% 0,9% 5,4%
Uit deze statistiek blijkt dat elke nieuwe generatie implantaten van Cochlear beter scoort dan de voorgaande wat betreft de betrouwbaarheid.
Voor meer informatie: Cochlear Benelux NV T: 015/79 55 77 F: 015/79 55 70
[email protected] www.cochlear.be
Al onze geluidsprocessors zijn compatibel met alle generaties implantaten. Met andere woorden, voor eender welk implantaat ligt de betrouwbaarheid zeer hoog en het implantaat werkt steeds met de meest recente processor. Zo is de Freedom processor compatibel met alle voorgaande implantaten. Onze laatste nieuwe CP810 geluidsprocessor werkt met het Freedom implantaat en zal spoedig met de voorgaande implantaten werken. Voor het volledige rapport kunt u steeds contact opnemen met Cochlear Benelux.
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
32
het innovatieve
MAESTRO CI-systeem Het MAESTRO Cochleair Implantaat Systeem mag met recht innovatief worden 100 genoemd, met de I elektronica, de keuze uit twee audio processors, twee uitvoeringen van het implantaat en de zachtste, meest flexibele en a-traumatische elektroden die momenteel beschikbaar zijn. Uw arts helpt u de combinatie te kiezen die het beste aansluit bij uw behoeften. Het MAESTRO CI-systeem staat garant voor ‘state of the art technologie’, met veel gebruiksvriendelijke functies zoals de FineTuner afstandsbediening voor het fijnregelen van de audio processor en het Automatic Sound Management-systeem, dat bijdraagt aan een optimale luisterervaring onder wisselende luisteromstandigheden. het MAESTRO CI-systeem is gebaseerd op de kleinste en lichtste audio processors en meest compacte implantaten die momenteel verkrijgbaar zijn. ™
Galerie Ravenstein Galerij, 37 | Bruxelles 1000 Brussel | Tel. + 32 (0)2 512 67 37 | Fax + 32 (0)2 512 04 13 | Email:
[email protected]
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
33
Met dank aan van onze sponsors
Wenst u ook een artikel te plaatsen in onze nieuwsbrief, aarzel dan niet ons te contacteren op volgend e-mailadres:
[email protected] of gsm nr: 0485/ 78 90 44
VLOK-CI vzw, Nieuwsbrief 32, jaargang 8, nr. 2.
34