Nummer 40 I 20 november 2008 I Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie
Pagina 3 Op zoek naar betere balans
Pagina 5 FWIT moet verder gaan
Pagina 4 Informatiedagen Korps Mariniers populair
Pagina 6 Bloedig debuut op Betio
Vliegbasis Soesterberg voltooid verleden tijd
Met grote ogen wacht dit Afghaanse jongetje op zijn nieuwe, warme kleding. Foto: sergeant Edward Osendarp
SOESTERBERG - De vliegbasis Soesterberg, in 1913 de geboortegrond van de Nederlandse luchtmacht, is voltooid verleden tijd. Basiscommandant kolonel Frank Gerards heeft op 12 november tijdens een indrukwekkende ceremonie het bevel teruggegeven aan Commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Jac Jansen. Die droeg op zijn beurt de terreinen over aan de commandant van het Commando DienstenCentra, Marion Gout-Van Sinderen. Met een fly-by van onder meer Alouette iii-, Chinook-, Cougaren Apache-helikopters, een Fokker 50 en een c-130 Hercules, pc-7 lesvliegtuigen, f-16's, historische- en buitenlandse toestellen nam de Koninklijke Luchtmacht, samen met luchtstrijdkrachten van bevriende naties afscheid van Soesterberg, waar vandaan ook de Amerikaanse luchtmacht veertig jaar opereerde. Als gevolg van in 2003 aangekondigde bezuinigingen is het veld zijn militaire status nu kwijt. Op 31 december gaat, na ruim 95 jaar, definitief het licht uit. Medio volgend jaar draagt Defensie de locatie over aan de regio. Het is de bedoeling dat er bijna vierhonderd hectare natuur- en recreatiegebied wordt ontwikkeld.
Hartverwarmende hulp voor kinderen Deh Rawod DEH RAWOD - Honderden Afghaanse kinderen hebben afgelopen week bij de basis in Deh Rawod warme kleding verstrekt gekregen. De sterk dalende temperatuur in Uruzgan bracht de Nederlandse militairen op Camp Hadrian ertoe hun opgeslagen hulpgoederen aan te breken. “Afgelopen maandag werd het ineens erg fris”, vertelt kapitein Michel van het Provinciaal Reconstructie Team in Deh Rawod. “De kindertjes stonden rillend voor de
poort in hun jurkjes en vaak op blote voeten of open sandalen.” Om een te grote toeloop te voorkomen, waren de militairen tot dusverre terughoudend in het verstrekken van kleding, maar met de plotseling dalende temperaturen en een venijnige wind konden ze de jeugd niet in de kou laten staan. Michel: “We zijn nu maximaal aan het uitreiken. Dagelijks kregen we soms wel zeventig kinderen in hun gebruikelijke armoedige kleding aan de
poort. Die hebben we voorzien van door isaf verstrekte kledingpakketten en schoenen die door mensen uit Nederland zijn gedoneerd.” Voor alle duidelijkheid: inzamelingsacties voor uitzendgebieden dienen te worden afgestemd met de lokale commandant en vervolgens - na verkregen toestemming - met de sectie Verplaatsingen van de afdeling j4 Logistiek, Directie Operaties. Tel. 070 - 318 87 71.●
Lees verder op pagina 2
Van Middelkoop en De Vries voor de klas DEN HAAG - Minister Eimert van Middelkoop en staatssecretaris Jack de Vries hebben donderdag 13 november een gastles gegeven aan leerlingen van groep 7 en 8 in het kader van de Dag van Respect. Van Middelkoop deed dit op de Koningin Beatrix School in Berkel en Rodenrijs, waar hij zelf leerling is geweest, en De Vries (zie foto) bezocht basisschool de Zuidwester in Den Haag. Tijdens de les gaven de bewindslieden aan wat zij verstaan onder respect. Na de gastles spraken ze samen met de leerlingen over wat het voor hen betekent. De Stichting Dag van Respect had alle basisscholen in Nederland benaderd om mee te doen aan het speciaal voor hen ontwikkelde lesproject. Als onderdeel daarvan vertelden dit jaar zeshonderd ‘Betrokken Nederlanders’ in een gastles hun persoonlijk verhaal.●
AVDD wint hoofdprijs op filmfestival BRACCIANO (Italië) - De Audio Visuele Dienst Defensie heeft de eerste prijs gewonnen tijdens het Internationaal Militair Filmfestival in Bracciano, onder de rook van Rome. Militairen uit 27 landen stuurden 54 films in naar dit Rassegna Cinematografica Internazionale Eserciti e Popoli. Tijdens de negentiende editie van het jaarlijkse festival kon echter maar één inzending de beste zijn. Dat was dit keer ‘Queen Azalea’ uit Nederland. Het winnende videoteam bestond uit:Dick Gordijn (scenario, regie en montage), John van Lent en Leon Meijer (camera), Leonard Salentijn (audiomixage), André te Boekhorst (productieleider) en de extern ingehuurde Theo Andriessen (geluid). Gordijn en zijn collega’s maakten het videoprogramma om kapitein Mariola Kasemier dit voorjaar te in-
troduceren als koningin tijdens het Azalea Festival In Norfolk (vs). In beeld vertelt zij over haar taken als pelotonscommandant op de kma, haar privéleven en de uitzending naar Uruzgan. De film begint met typisch Hollandse beelden, zoals molens en een in klederdracht fietsende jonge vrouw met een mandje
tulpen aan haar stuur; als grapje voor de Amerikaanse kijkers. Dan stopt de fietsende Kasemier voor de camera om te melden dat dit beeld niet klopt en dat zij een heel ander leven leidt. Dat haar werk bij de landmacht haar grote passie is. Lees verder op pagina 2 V.l.n.r: André te Boekhorst, Dick Gordijn, Mariola Kasemier en John van Lent tijdens de opnamen van Queen Azalea.
Gezamenlijke transportvloot voor EU BRUSSEL - De lidstaten van de Europese Unie hebben vorige week afgesproken een gezamenlijke luchtvloot voor militaire transporten in het leven te roepen. De bedoeling is voldoende vliegtuigen paraat te hebben voor militaire operaties zoals in Afghanistan, Afrika of het Midden-Oosten. De eu kampt al jaren met een tekort aan militaire transportmiddelen en probeert daar nu iets aan te doen door het poolen van c-130's, Airbus a400's en andere typen toestellen. Naast Nederland doen Tsjechië, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Italië, Luxemburg, Portugal, Roemenië, Slowakije en Spanje mee. Het project komt onder supervisie te staan van het Europees Defensie Agentschap. Dat werd in 2004 opgericht om de samenwerking op defensiegebied binnen de eu te bevorderen.●
20 november I Pagina 2
Mobiele Satelliet Keuken vervangt veldkeuken STROE - De nieuwe Mobiele Sa telliet Keuken (msk) en een soort koelwagen, de zogeheten combi koel-/vriesflattrack (ckvf), zijn op de Generaal-Majoor Kootkazerne in Stroe symbolisch overgedragen aan de landmacht. Dat gebeurde door waarnemend souschef Landsystemen bij de Defensie Materieel Organisatie, Jan Boom. De middelen vervangen de mobiele veldkeuken, die nog in gebruik is bij de landmacht. 200 Bevoorradings- en Transportbataljon van 1 Logistieke Brigade, krijgt in totaal de beschikking over 41 msk’s en 76 ckvf’s om alle militairen te velde tijdens een missie of oefening te voorzien van de wol (warm eten, ontbijt, lunch)cyclus. Het grootste verschil met het eten uit de veldkeukens, is dat de voeding niet meer op locatie wordt gemaakt, maar elders in Nederland. Daar zorgt men tevens voor het invriezen en verpakken. Per ckvf gaat het voedsel vervolgens naar de plaats van bestemming waar het in de msk wordt opgewarmd en uitgedeeld. Zo kan Defensie de hygiëne en veiligheid garanderen. Er zijn meer dan dertig verschillende maaltijden voorradig. Wat de fysieke distributie betreft,
hebben de msk en ckvf een streepje voor op de veldkeuken doordat beide componenten met behulp van een Scania Wissellaadsysteem eenvoudig zijn te transporteren. Ook
de personele bezetting biedt voordeel. Zo waren er in een veldkeuken nog vier mensen met het bereiden van eten in de weer en zijn dat er in een msk slechts twee.●
JSF studentenuitwisseling DELFT - Staatssecretaris Jack de Vries heeft vorige week samen met een aantal Europese ruimte- en luchtvaartstudenten van EuroAvia in Delft het officiële startsein voor de ‘eye jsf student Exchange’ gegeven. Dit project is opgezet door de tu Delft met het doel om studenten uit te wisselen op stageplekken binnen de jsf
partnerlanden. De bewindsman benadrukte het belang van deelname van Nederlandse studenten en bedrijven aan het ontwikkelingsprogramma van de Joint Strike Fighter. “Het geeft een stevige impuls aan onze kennisontwikkeling, in het bijzonder op het gebied van hoogwaardige luchtvaarttechnologie.”●
Commando’s Luchtmacht F-16 demoteam in Las Vegas volbrengen Transalpine Run ROOSENDAAL - De sergeanten Hans van Erck en Christian hebben onlangs de ‘Gore Tex Trans alpine Run’ volbracht. De commando’s kwamen bij de heren als dertigste over de streep. De 320 kilometer lange hardloopwedstrijd geldt als een van de zwaarste ter wereld en voert door de Alpen van Duitsland naar Italië. Beide heren maakten de nodige ups en downs mee én hadden na afloop meer dan 15.000 meters bergopwaarts en 14.000 bergafwaarts in de benen. Ze ontdekten dat kennis en ervaring doorslaggevend zijn. Van Erck: ”Omdat we daar geen van beiden over beschikten, zijn we zeer tevreden met ons resultaat.” Zeker omdat niet alles van een leien dakje ging. Zo hadden ze bijvoorbeeld problemen met slapen - de tot slaapaccommodatie omgebouwde sporthal was licht en rumoerig - wat hen op den duur danig begon op te breken. Daarnaast was de run fysiek en mentaal bijzonder zwaar. Dagelijks legden de sporters tussen de 24 en vijftig kilometer af, waarbij af en toe grote hoogteverschillen optraden. Van Erck en Christian speelden hierop in door in de voorbereiding soms 120 kilometer per week te lopen. “Ook stonden we geregeld op het stepapparaat. Aangezien we in Nederland geen bergen naast de deur hebben, vormde dat een goede vervanger.”●
LAS VEGAS - Met een staande ovatie van het alom bekende Amerikaanse Thunderbirds f-16 demoteam, zwaaiende oranje petjes en t-shirts heeft kapitein Ralph ‘Sheik’ Aarts zijn laatste f-16 demo van het seizoen beëindigd tijdens de Aviation Nation Air Display op Nellis Air Force Base, Las Vegas, Nevada. Op zaterdag waren de meteo rologische omstandigheden buitengewoon. Een wolkenloze, donkerblauwe hemel en een temperatuur rond de 25 graden. Net na de middag stond het Nederlands team op de rol. De demo verliep vlekkeloos en ruim 200.000 Amerikanen stonden met open
mond op de flightline te kijken naar een aaneenschakeling van manoeuvres. Dat niet alleen de bezoekers onder de indruk waren, bleek uit het applaus van het voltallige Thunderbirdsteam, dat als thuisbasis Nellis Airforce Base heeft, tijdens het terugtaxiën na de demo. De show op zondag was ondanks het iets mindere weer opnieuw een enorm succes. Bij de stand van het demoteam regende het twee dagen complimenten die varieerden van very well done tot excellent performance. Foto: SM. John van Benten●
SOESTERBERG - Dat hij dit nog zou meemaken. Majoor b.d Lout Theeboom, inmiddels ruim in de tachtig, kon er met zijn verstand niet bij. “Nooit gedacht die vliegbasis te zullen overleven. Dat dit nou toch gebeurt. Ongelofelijk!” Theeboom, als infanterist eind jaren ’50 naar de luchtmacht overgestapt, werkte ooit op de vliegbasis Soesterberg als personeelsofficier. “Erg jammer dat dit veld verdwijnt.”
Weemoed bij afscheid Soesterberg
Alle helikopters staan inmiddels bij het Defensie Helikopter Commando op de vliegbasis Gilze-Rijen. “We hebben rond de vijfhonderd gebouwen overgedragen en meer dan tienduizend vierkante meter aan materiaal overgebracht”, memoreerde kolonel Gerards. Hij benadrukte dat dit allemaal gebeurde naast de operationele taak, zonder dat professionaliteit en kwaliteit eronder leden. “Ik kan het niet hard maken, maar het lijkt er erg op dat het Yes we can van Obama hier op Soesterberg zijn oorsprong heeft.” Generaal Jansen achtte het afscheid van de bakermat niet het moment voor een allesomvattend ‘in memoriam’. Toch kon hij het niet laten, zij het met zevenmijlslaarzen, in te gaan op de rijke historie die zich op deze, in zijn ogen heilige grond, heeft voltrokken. Te beginnen met tweede luitenant Willem Hendrik Schukking, die honderd jaar geleden de eerste zweefvliegproeven ondernam, waarna civiele luchtvaartpioniers een groot vliegkamp uit de grond stampten. “In november 1910 landde hier op de geëgaliseerde en stoffige vlieghei, de eerste gemotoriseerde vliegmachine. Een jaar later trok een groot internationaal vliegfestijn, de Europese Rondvlucht, tienduizenden belangstellenden.” Voor een bloeiende burgerluchtvaart bleek het echter nog te vroeg. Militairen namen het vliegkamp over en richtten 1 juli 1913 de ‘Luchtvaartafdeeling’ op. “Toen de Eerste Wereldoorlog in de zomer van 1914 Europa in brand zette, toonde het vliegtuig meteen zijn militaire waarde”, zei
Leergang Hogere Defensievorming verkent de toekomst DEN HAAG - In het kader van het project Verkenningen zijn vorige week workshops gehouden met de leergang hdv/05. De doelstelling van de Hogere Defensievorming is geselecteerde officieren en burgermedewerkers voor te bereiden om op (sleutel-) functies op hoger- en topmanagementniveau te functioneren. Tegen die achtergrond heeft de projectdirectie Verkenningen de cursisten uitgenodigd om mee te denken over hun toekomst. De eerste workshop stond in het teken van de toekomstige nationale en internationale veiligheidssituatie en het beroep op de Nederlandse krijgsmacht dat hieruit mogelijk voortvloeit. De cursisten hebben
Kolonel Gerards (l.) geeft als laatste commandant het bevel terug aan Commandant Luchtstrijdkrachten luitenantgeneraal Jac Jansen. Foto: Frank van Biemen
een aantal prikkelende toekomstscenario’s gepresen teerd. De tweede dag bogen ze zich over mogelijke toekomstige krijgsmachtprofielen. Op welke taken en operaties moet de krijgsmacht zich richten en welke capaciteiten zijn daarvoor nodig? De projectdirectie maakte op dit punt nuttig gebruik van de rijke operationele kennis en ervaring van de cursisten. Binnen het project Verkenningen worden de komende weken ook workshops gehouden met de huidige defensieleiding en met externe deskundigen. Hierbij bouwt men voort op de resultaten van de workshops met de hdv.●
Jansen, doelend op de patrouilles vanaf de eerste mobilisatiedag langs de landsgrenzen om de Nederlandse neutraliteit kracht bij te zetten. Onder de eerste commandant, Hendrik Walaardt Sacré, groeide Soesterberg uit tot een waar militair vliegbedrijf. Van meet af aan bekleedde het een spilfunctie in zowel de militaire als de burgerluchtvaart. Toen de klm in 1919 van de grond kwam, leverde Soesterberg, met luitenant-vlieger Albert Plesman, niet
alleen de eerste directeur, maar ook een substantieel deel van het civiele vliegerkorps dat in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw het militaire uniform verruilde voor dat van de klm. Via de Tweede Wereldoorlog, de val van de Muur en de talrijke uitzendingen kwam Jansen bij het afscheid. “Een moment waarop iedereen, die de luchtvaart een warm hart toedraagt, enigszins wordt vervuld met weemoed en melancholie.”●
‘Revalidanten’ racen op Zandvoort
ZANDVOORT - Zes militairen die in het Militair Revalidatiecentrum Aardenburg (mrc) in Doorn herstellen van hun verwondingen uit Uruzgan, zijn vorige week te gast geweest bij het raceteam van de landmacht. Met aan het stuur coureur Sheila Verschuur (foto) of Sandra van der Sloot, karden ze om beurten met een supersnelle Renault Clio enkele rondjes over het circuit van Zandvoort. Het initiatief kwam van de activiteitencommissie van het mrc die invalide geraakte militairen leert leven met hun handicap en ze aanspoort er toch vooral op uit te trekken. Daarvoor staat maandelijks een evenement op het pro-
Correctie:
DEN HAAG - In het bericht over de commando-overdracht van het jsd (dk 39) zijn per abuis de voornamen van betrokken commandanten verwisseld. Dat moet zijn Marco van Doesburg en Gilbert de Winkel.●
gramma, zoals dit keer het uitje naar het Circuit Park Zandvoort. Na afloop legde de aanvoerder van het kl-raceteam, adjudant Arend Brinkman, de strategie van het autoracen uit. Foto Kees van Berkestein●
Hoofdprijs Vervolg van pagina 1 “Tijdens de prijsuitreiking zagen we alle prijzen in de verschillende categorieën aan onze neus voorbijgaan”, zegt Gordijn. “De jury maakte vervolgens plaats zodat generaal b.d. Giorgio Zuchetti als voorzitter zelf de winnaar van de hoofdprijs Grand Premio van de President van de Republiek Italië bekend kon maken. Hij zei de prijs toe te kennen voor de manier waarop het werk als vrouw binnen een moderne defensieorganisatie werd weergegeven. Toen voelde ik al aankomen dat we de winnaar waren.”●
20 november I Pagina 3
Schout-bij-nacht Nagtegaal: “De mensen zoeken een boegbeeld; een ankerpunt.”
DEN HELDER - Het is de Koninklijke Marine ernst met het verbeteren van de kwaliteit van het leiderschap. Matroos, onderofficier, officier? Onder het motto ‘balans brengen in leiding geven’ gaat iederéén de schoolbanken in. Dat moet tot, zoals de marine het noemt, meer ‘mensgericht’ leiderschap leiden; volgens de Commissie Staal ontbreekt het daar bij Defensie aan. Dat de km werk maakt van die bevinding, blijkt verder uit onder meer een symposium deze week met prominente sprekers als de succesvolle hockeycoach Marc Lammers en Remco Claassen, ‘leiderschapsgoeroe’ van de universiteit Nijenrode. “Ik ben ervan overtuigd dat de kwaliteit van leiding geven bij de marine op die manier omhoog gaat”, aldus plaatsvervangend commandant Zeestrijdkrachten, schout-bij-nacht Wim Nagtegaal.
Foto: Ruud Mol-AVDD
Marine gestart met trainingen in ‘mensgericht’ leiderschap
Op zoek naar betere balans TEKST: JACK OOSTHOEk FOTO’S: ALBERT VERMEULEN Luitenant-kolo nel Buitenhuis: …nieuwe aanpak van ‘mensgericht’ leiderschap niet ei van Columbus…
Foto: Hennie Keeris
Volgens Nagtegaal is leiderschap méér dan management. En voor wie het nog niet wist; er vallen twee genres te onderscheiden: de taakgerichte (alles loopt via planning en control) en de ‘mensgerichte’ versie, georiënteerd op visie en inspiratie. Dat laatste betekent onder meer het met elkaar klaren van een klus in bijvoorbeeld een machinekamer. Waarbij de leiding rekening houdt met de ervaring en competenties van het personeel en de juiste man op de juiste plek zet. Nagtegaal: “Er moet in de marine een betere balans komen tussen beide vormen van leiding geven. Met de nadruk dus op het sociale aspect, waarbij een chef zowel met zichzelf rekening houdt, als met de positie van het personeel, de ‘ontvangers’ van leiding. Hij leeft zich in standpunten in, communiceert, en wil feedback ontvangen. Dat is nogal wat, ja, net een snelkookpan.” Opgeklommen tot de positie van één na hoogste marinechef, kan Nagtegaal aardig oordelen over de kneepjes van het vak. Aan welke eisen moet een beetje ‘baas’ bij de marine volgens hem voldoen? Vooral eerlijk, duidelijk, transparant en hulpvaardig zijn. “Als een commandant en eerste officier elkaar niet kunnen vertrouwen, loopt een bemanning risico’s.” Het tonen van respect en de correcte omgangsvormen is ook belangrijk, vult luitenant-kolonel der mariniers Peter Buitenhuis, hoofd Bureau Leiderschap van de marine, aan. “Een slecht leider doet dat niet en houdt zich als het ware doof voor anderen. Hij valt op door een gebrek aan vakmanschap en vergeet als leermeester te fungeren. Bij een uit het goede hout gesneden aanvoerder draait het juist om het tegenovergestelde, dat wil zeggen om ‘kunnen en willen’. Hij toont daadkracht, formuleert duidelijke doelen, wint het personeel voor zich, staat zoveel mogelijk open voor iedereen.”
Verschillend denken
Om alle neuzen die kant op te krijgen, startte onlangs - naast de gangbare opleidingen - de tweedaagse module, getiteld ‘sociale aspecten van leiding geven’, in de wandelgang ‘apk’ genoemd. Deze vergroot je zelfkennis, verbetert je communicatieve vaardigheden en leert je naar je eigen functioneren te kijken en welke invloed je daarbij op anderen hebt. Laag of hoog? Nieuw of oudgediende? Iedereen gaat deze molen in, jaarlijks ongeveer 1.200 mensen. Nagtegaal heeft er intussen ervaring mee, want samen met de overige leden van de Admiraliteitsraad, het hoogste bestuurscollege van de Koninklijke Mari ne, meldde hij zich als een van de eerste ‘leerlingen’. “Aangezien wij soms verschillende ervaring met leiding geven hebben, willen we graag de nieuwste technieken leren. Bovendien vervullen we een voorbeeldfunctie.”
Zegt Buitenhuis: “Goede zaak dat het topmanagement van de marine zich kwetsbaar opstelt.” Nu het personeel nog, maar Nagtegaal verwacht geen problemen. Sterker nog, bij de marine en de overige krijgsmachtdelen wordt volgens hem als het ware om leiderschap ‘geschreeuwd’. “De mensen zoeken een boegbeeld; een ankerpunt als een scheeps- of pelotonscommandant die krachtig optreedt en samen met hen een identiteit uitstraalt.” Naast de modules, verzorgt de marine sinds 1 september sessies in teambuilding voor het hoger en topmanagement, om zo de efficiëntie en effectiviteit van een directie, afdeling of eenheid te verhogen. Ondanks alle initiatieven moet het ‘mensgericht leiderschap’ echter niet gezien worden als het ei van Columbus. Daar komt bij dat in de marine al jaren goed leiding wordt gegeven, merkt Buitenhuis op. Volgens een recent gehouden werk-
belevingsonderzoek kan circa 75 procent van de ‘equipage’ goed leven met de aanpak tot nu toe. “Al kunnen bepaalde accenten altijd beter.” Bestaat er een verschil in leiding geven binnen het Korps Mariniers en bij de vloot? Ja, meent Buitenhuis. “In het eerste geval ziet een commandant de mensen vrijwel continu, terwijl ze op zee ergens in het schip werken. Dan heb je minder overzicht, wat het leiding geven dus lastiger maakt.” Betere balans
Volgens Nagtegaal zullen de leiderschapstrainingen beslist in het voordeel van het marinepersoneel werken. “We investeren in materieel, hebben een Marinestudie over de toekomst en ontwikkelen andere maritieme doctrines. Met de introductie van het mensgericht leiderschap wordt de balans daartussen nog beter.”●
20 november I Pagina 4
Balanceren op de stormbaan.
DOORN - “Dit is heel zwaar, maar toch wil ik marinier worden. Dan maak je de overstap naar de volwassenheid.” Nog nahijgend van een stormloop over de hindernisbaan van de Van Braam Houckgeestkazerne in Doorn, overdrijft Percy Bradwolff een tikje. Feit is wel dat hij een gedreven indruk maakt. Hoewel het programma nog volop loopt, weet de scholier nu al zeker ‘erbij’ te willen. En dat vormt precies het doel van de informatiedagen van het Korps Mariniers: officieren en lager personeel rekruteren onder aanstaande schoolverlaters. Want al worstelt de marineinfanterie nauwelijks met personeelstekorten, ze kan altijd vers bloed gebruiken. TEKST: JACK OOSTHOEK - FOTO’S: ROBERT KOELEWIJN
Informatiedagen Korps Mariniers populair
Eike Harton: “In de commerciële wereld kun je meer geld ver dienen.”
In drommen zijn de scholieren naar het mariniersbolwerk in Doorn gekomen, vijfhonderd man maar liefst. In totaal gaven zich zevenhonderd op, maar zoveel geïnteresseerden kan de Van Braam Houckgeestkazerne op één dag onmogelijk accommoderen, legt wervingscoördinator luitenant-ter-zee van speciale diensten 2 (oc) Joost Margés uit. Vandaar het ‘in de wacht’ zetten van tweehonderd belangstellenden. De volgende keer, in januari, beter. Het hoofd van de afdeling Werving van de Koninklijke Marine, majoor der mariniers Bas de Wit, schrijft de toeloop toe aan de uitstraling van het Korps. “De wereldwijde taken, het werken in teamverband, de uitdagende werkomgeving en de veelzijdige loopbaan trekken kennelijk. Je kunt overal als crisismanager worden ingezet.”
Jos van de Vijver, vader van Wesley: “Uitzendingen behoren bij de functie.”
De Wit kan moeilijk beoordelen hoeveel jongens uiteindelijk zullen solliciteren. Wel weet hij dat meestal minder dan vijftig procent de opleiding afmaakt. Volgens hem zijn de informatiedagen, die gemiddeld tien keer per jaar plaatsvinden, niet specifiek in het leven geroepen om het personeelstekort van Defensie mee te helpen verkleinen. Al kampt de marine in vooral de technische sector met ongevulde werkplekken, 1.300 in totaal. “Zonder vacatureprobleem hadden we de informatiedagen ook georganiseerd. Ze bieden potentiële sollicitanten een complete blik in onze keuken.” Veel betekenen
Het laatste zal de deelnemers aan de, zoals De Wit het uitdrukt, look and feel dagen worst wezen. Voor
hen telt het voorlichtingsverhaal met de traditioneel gelikte wervingsfilm; snuffelen bij de uitgestalde ijzerwinkel; schieten met de Mag of Diemaco-mitrailleur; buffelen op de hindernisbaan om zo kennis te maken met de fysieke kant van het ‘vak’ van marinier. Bij het laatste programmapunt gooit een instructeur ze direct in het diepe. “Tempo maken. Als je niet te veel gedronken hebt, kan het geen probleem opleveren. Gewoon recht vooruit kijken.” Terwijl hij het gekrioel bekijkt, zegt de 19-jarige Johann van der Veen bij voorkeur officier te willen worden. Hij meldde zich vanwege het teamwork en het volgens hem lonkende avontuur. “In een uitzending kun je veel voor mensen betekenen die het moeilijk hebben. Dat kan bij unicef natuurlijk ook, alleen ontbreekt daar het avontuur.”
Volgens majoor der mariniers Bas de Wit zijn de informatiedagen niet specifiek in het leven geroepen om het personeelstekort van Defensie meehelpen te verkleinen.
Vader Jos van de Vijver beschouwt de uitzendingen als minpunt. Mocht zoon Wesley besluiten het marinierspak aan te trekken, dan betekent dat een bron van zorg voor zijn vrouw en hem. “Aan de andere kant horen uitzendingen bij de functie. We zullen Wesley daarom niet tegenhouden. Marinier worden is zijn keus.” De 21-jarige Eike Harton twijfelt nog of hij ‘aanmonstert’. “Eerst mijn studie Communicatiewetenschappen af maken. Ik zou echter nooit voor het leven marinier willen worden. In de commerciële wereld kun je meer geld verdienen.”●
Landmacht actief in Duitse alarmoefening MÜNSTER - Op Truppenübungsplatz Bergen is het goed raak. Een touringcar met 41 familieleden van Nederlandse militairen heeft zich in een vrachtwagen met boomstammen geboord. Het gevolg: een complete ravage en tientallen zwaargewonde passagiers die bekneld zitten of uit de bus zijn uitgeslingerd. Toevallig zijn zeven militairen van 411 Geneeskundig Opvang- en Afvoercompagnie getuige van het ongeluk. Aan hen de taak te inventariseren wie als eerste hulp nodig heeft en alvast met de behandelingen te beginnen. Daarna nemen Duitse reddingsdiensten over. Tekst: TLNT Marlous de Ridder. Foto’s: KPL 1 Dennis Schnoink.
Hoewel de oefening is bedoeld als training voor de Duitsers plukken de Nederlandse militairen er ook de vruchten van. “We kunnen nu testen of bij een alarmmelding onze kanalen naar de Duitsers goed lopen en we krijgen een kijkje in hun keuken”, zegt oefenleider kapitein Willem Heerschop, Sectie Gezondheidszorg 1 Logistieke Brigade. “Hoe werken
Links: Triage: selectie en rangschikking van slachtoffers voor een snelle specialistische behandeling.
Rechts: Nauwe samenwerking tussen Nederlandse militairen en Duitse hulpverleners.
zij? Welke middelen hebben ze? Als er in Nederland wat op de kazerne gebeurt, bellen we ook ‘112’. Dat is hier niet anders. Maar we gaan natuurlijk niet zitten afwachten. Mocht er zich daadwerkelijk een ongeval voordoen, dan sturen we vanaf onze nonex locaties meteen hulp. Alleen zijn de Duitsers altijd leading.” Aangezien de oefening plaatsvindt in het gebied van de schietserie is ook commandant sob/soms luitenant-kolonel Pieter van Helden, in het plaatje betrokken. Hij constateert dat er nog wel wat verbeteringen mogelijk zijn. “Ik vind vooral de brandweer laat op gang gekomen en ik mis een soort commandopost. Het is nu niet duidelijk wie de leiding heeft en iedereen wacht op de ander. Maar aan de andere
kant; als je bedenkt dat dit allemaal vrijwilligers zijn, die nauwelijks met elkaar hebben geoefend, dan ben ik positief verrast. Met name over het aantal mensen dat nu op de been is.” Procedures of niet, als de nood echt aan de man komt, worden naast de diensten van ‘112’ ook eigen middelen ingezet. Van Helden: “Deze oefening is in zoverre leerzaam dat ik weet waar ik op kan rekenen als ik ‘112’ bel en dat zijn meer middelen dan ik had verwacht. Ik heb gezien dat ik kan vertrouwen op de deskundigheid van al deze specialisten. Het moet alleen veel sneller, maar daar is meer training voor nodig. Natuurlijk lopen wij ook niet weg voor onze verantwoordelijkheid. Ik kan echt niet zonder
de aanwezigheid van 400 Geneeskundig bataljon. Mocht er hier zware crisis zijn, dan gaan ze gewoon helpen.” ● Kunnen we op de Duitse hulpdiensten vertrouwen wanneer er een ernstig incident gebeurt? En met hoeveel en welk materieel rukken zij dan uit? Deze vragen vormden onder meer aanleiding voor 1 Logistieke Brigade om de grote rampenoefening ‘Alarmroep 112’ te ondersteunen met geneeskundige hulp. Tijdens Schietoefening Bergen/ Schietoefening Münster-Süd (sob/soms iv) werd sinds achttien jaar weer gezamenlijk door de Duitse reddingsdiensten opgetreden. 400 Geneeskundig Bataljon deed eraan mee.●
‘Universiteit van F-16’ staat op tweesprong
20 november I Pagina 5
FWIT moet verder gaan
Na de missie gaan de F-16’s meteen in onderhoud. Een lege hangar is als bij toverslag omgevormd tot een bedrijvig onderkomen.
Een F-16 kiest het luchtruim van Ørland. Foto: Arno Gaarthuis
De studenten van de FWIT en de ‘vijand’, gevormd door F-18’s van de Finse luchtmacht, luisteren naar de debriefing van de missie.
ØRLAND - “Envelopjesweer”, zegt kolonel Anton ‘Tone’ den Drijver plots, starend vanaf vliegveld Ørland naar een lichtstreep tussen de bergen en de bewolking. “Als je op die hoogte vliegt, kun je ook met dit weer tientallen mijlen ver kijken”, weet de commandant vliegbasis Leeuwarden.
Voor de zevende keer vormt het Noorse Main Air Station het decor voor ‘de universiteit’ van de f-16 vliegers, de Fighter Weapon Instructor Training (fwit). Zoals altijd is 323 tactess-squadron van de vliegbasis Leeuwarden verantwoordelijk voor de organisatie, ditmaal met de titel Lethal Weapons (dodelijke wapens). In de jaren vijftig begonnen als schietschool, toen alleen het boordkanon als wapen voorhanden was, vormde de Koninklijke Luchtmacht de opleiding na de introductie van de f-16 om tot wat nu de fwit heet. Sinds 1985 is ze internationaal en alle epaf-partners, Europese landen die met de Fighting Falcon (mlu) vliegen, mogen deelnemen. Om meer redenen gaat de editie van 2008 als ‘bijzonder’ de geschiedenis in. Het aantal deelnemers, vijftien in getal, was bijvoorbeeld nog nooit zo groot. Vier Belgen, drie Noren, twee Denen, een Portugees en vijf Nederlanders. Twee studenten, een Belg en een Deen, haakten gedurende de opleiding af, maar dat is niet meer dan anders. “Hier loopt de beste vijf procent van de f-16-piloten in Europa rond”, roept de Weapons School Supervisor majoor Richard Helsdingen trots. Met Helsdingen is meteen een tweede kruispunt van fwit genoemd, want de ervaren vlieger, zelf in 2002 afgestudeerd, maakt de overstap naar de burgerluchtvaart. “Een nieuwe uitdaging”, noemt hij dat. Een derde bijzonderheid werd gevormd door het wapenplatform en de live firing. Voor het eerst mochten de vijf Nederlandse studenten een aim-120 amraam lucht-luchtraket afvuren op een van afstand bestuurd doel. “We hebben die wapens al lang in de opslag liggen”, zegt Den Drijver, “en dan moet je ze ook een keer testen. Het gaat daarbij niet alleen om het afschieten, ook om de logistieke klus om ze hier te krijgen en de ervaring voor het grondpersoneel.”
TEKST: EVERT BROUWER FOTO’S: RENÉ KETTING
Een volgende primeur betrof de gbu-49 die onder de vleugels werd gehangen. De (vijfhonderd ponds) bom die zowel met laser als gps kan worden bestuurd, is al aangeschaft door ons land, maar alleen de Denen hebben hem reeds binnen. En doordat (bijna) alles binnen epaf in de uitwisseling mag, konden de techneuten ervaring opdoen met het ophangen van dat wapen. “Het is zelfs mogelijk dat een Belgische piloot in een Nederlands toestel vliegt met Deense wapens”, merkt eerste luitenant Dick Adrichem van onderhoud op, vlak voordat de f-16’s terugkeren van een avondmissie. Met twee ploegen van vijf man per toestel moet hij zien alles vliegend te houden. “We zijn gelukkig niet tegen al te rare zaken aangelopen. Hebben vrijwel alle toestellen constant in de lucht kunnen houden en dat is best bijzonder. De vliegers zijn er blij mee, want die willen toch het liefst met drie ‘viertjes’ weg kunnen.” Die stelling wordt bevestigd door kapitein Joost. De 32-jarige piloot is blij dat er een einde komt aan de zes maanden van zware training. Het betreft dan niet alleen het vliegen zelf, maar ook veel theorie over tactieken. De opleiding begon al half mei op vliegbasis Leeuwarden met de air-to-air fase. Vanaf 1 september volgde de specialisatie air-to-sur face vanaf Ørland. “Als je eraan begint, houd je rekening met die zes maanden. Maar je moet er door de week wel vol tegen aan”, vertelt de vlieger, die voor zijn loopbaan bij de luchtmacht al medicijnen studeerde. “Ik probeer het hoogste halen wat je met een f-16 halen kunt en had al bij functioneringsgesprekken aangegeven dat ik naar de fwit wilde.”
Boven: De deelnemende landen hoeven niet alle onderdelen mee te nemen, want het is eerlijk delen tijdens FWIT.
Rechts: Staatssecretaris Jack de Vries trotseerde het altijd druilerige weer op Ørland om uitgebreid met het personeel te spreken.
Grote foto: Een Nederlandse F-16 vertrekt met een Belgische piloot aan boord.
Rechts: Majoor Richard Helsdingen, de professor van FWIT.
Opgelost
Opvolging
Talent had hij er blijkbaar genoeg voor. Goed vliegen alleen is echter niet genoeg. Leidinggevende en didactische eigenschappen zijn minstens net zo belangrijk, want de specialisten moeten na de fwit hun squadron op een hoger plan brengen. Behalve met nieuwe wapens, kreeg de piloot-student ook te maken met de nieuwe, wat zwaardere, helm. “Je leert op een andere manier omgaan met je wapenplatform, gaat meer de diepte in of bepaalde tactieken werken. Je mag of moet zelfs fouten maken, als je er maar van leert en vooral toegeeft dat je er naast zit.” Leidt al die nieuwe apparatuur nog steeds niet tot stress in de cockpit? “Je krijgt inderdaad enorm veel informatie, zeker met de display op het vizier van de helm. Daar moet je dan ook af en toe letterlijk dwars doorheen kijken en alleen gebruiken als het nodig blijkt.” Als afstudeerproject mocht de kapitein-vlieger een handleiding voor het gebruik van de eerder genoemde gbu-49 schrijven. Niet alleen materieel, maar ook ervaringen deelt men bij fwit, waarbij er bij tactische wijzigingen of nieuwe wapens meteen een uitgebreide syllabus wordt gemaakt. Zoals voor de nieuwe bom, die een belangrijke aanwinst betekent. “Met gbu-49 kan gekozen worden om lasergeleid of met gps in te zetten. We werken nu met twee verschillende bommen, lasergeleide en gps. gbu-49 heeft dus beide opties in zich. Door ‘m juist te gebruiken, valt de nevenschade te beperken en zijn onze grondtroepen beter te helpen.” Kruispunt
Die ondersteuning vormt in deze tijd de hoofdtaak van de f-16 piloten. Of deze Close Air Support door de fwit nog veel langer op Ørland zal worden beoefend, is binnenkort bekend. Deze week immers komt de Noorse regering al met een voorstel voor de opvolger van de f-16. Ook daar zijn de f-35 Lightning ii en de jas-39 Saab Gripen Next Generation nog in de race. “Bovendien gaat er ook een besluit vallen over de samenvoeging van een aantal vliegvelden en squadrons”, weet de defensieattaché in Scandinavië, kapitein-luitenant ter zee Frederik van der Putten. En daarmee zijn nog eens twee (mogelijke) kruispunten voor de fwit genoemd. Want over enkele jaren doet de opvolger van de f-16 zijn intrede. Maar daarop wil de laatste ‘bijzonderheid’ van fwit’08, in de persoon van staatssecretaris Jack de Vries, vanzelfsprekend niet vooruitlopen. Wel luistert hij tijdens zijn bezoek vorige week naar de mening van vliegers en grondpersoneel, ook wat de gewone personeelszaken betreft. Vandaar dat de Hoofddirecteur Personeel, luitenant-generaal Hans Leijh is meegereisd. “Wat me opvalt, is dat niemand het over salariseisen heeft, maar vraagt om rust bij Defensie. Dat geldt dan zowel de reorganisaties als de werkdruk”, merkt de bewindsman op. Voor eerste luitenant Jan Dijk, verantwoordelijk voor logistiek, gereedstelling en onderhoud, vormen de drie maanden Noorwegen geen al te grote belasting. Het gaat immers om het ondersteunen van de piloten die straks in Nederland de collega’s als een soort hoogleraren moeten onderwijzen. “Bovendien is het heel anders dan een uitzending als Afghanistan, waar je ook nog eens op de basis moet blijven.” Voor de vliegbasis Leeuwarden is de fwit echter wel een grote belasting, erkent commandant Den Drijver. “We hebben op dit moment vijftig man in Afghanistan en nog eens zo’n aantal dat recupereert van de vorige uitzending. Hier zijn ook nog eens tien man per toestel nodig om in ochtend- en avondploegen te kunnen doorwerken. Dat vraagt veel van het personeel, dat een groot compliment verdient. Ik zie aan alles en iedereen dat ze weten waarvoor ze het doen.”●
20 november I Pagina 6
DEN HAAG - Nadat de overrompelende Japanse opmars door de Stille Oceaan, die op 7 december 1941 startte met de verrassingsaanval op de Amerikaanse vlootbasis Pearl Harbor, tijdens de Slag bij Midway (4-7 juni 1942) definitief was gestuit, konden de Amerikanen in het tegenoffensief gaan. De eerste amfibische aanval tegen een Japans bolwerk vond plaats op 20 november 1943. Dat gebeurde op Betio, behorend tot de Tarawa atol, een onderdeel van de Gilbert eilanden.
Tarawa leerschool voor amfibische operaties tegen Japan
Bloedig debuut op Betio zoenscommandant schout-bijnacht Keiji Shibasaki pochte dat een miljoen man er honderd jaar voor nodig zouden hebben om het te veroveren. De Amerikanen hoopten het in een paar dagen te kunnen doen.
TEKST: WIEBREN TABAK Stapsteen
Toen ze hun oorlog begonnen, koesterden de Japanners niet de illusie dat ze de Amerikanen en Britten, de voornaamste tegenstanders, zouden kunnen verslaan. Wel hoopten ze langs de buitenrand van het veroverde gebied een ondoordringbare gordel versterkingen aan te leggen, waarop de vijand zich zou stuklopen. Zo verwachtten ze een status-quo te kunnen afdwingen. Op 10 december 1941 hadden ze de Gilberteilanden - tot dan onder Brits beheer - bezet en meteen begonnen ze Betio, dat de uiterste punt vormt in het zuidwesten van Tarawa, te fortificeren. Het eiland is ruim 4500 meter lang en zo’n achthonderd meter breed en ze legden er meer dan vijfhonderd bunkers en een vliegveld aan, bouwden muren van boomstammen met daarin machinegeweernesten, groeven verbindingsloopgraven, installeerden kustbatterijen en verspreiden veertig stukken geschut over het eiland. Zo zwaar verdedigd was Betio, dat garni-
De klus zou hoofdzakelijk moeten worden geklaard door de 2de Mariniersdivisie, die op Guadalcanal, een van de Salomonseilanden, de vuurdoop had gehad. Guadalcanal vormde het eerste offensief van de Amerikaanse strijdkrachten, maar was feitelijk van defensieve aard. De Amerikanen hadden namelijk gemerkt dat de Japanners er een vliegveld aan het bouwen waren, waarmee ze de verbinding tussen de vs en Australië ernstig konden ontregelen. Daar moest een stokje voor gestoken worden. De strijd woedde van augustus 1942 tot in februari 1943 en speelde zich niet alleen op het land, maar ook op zee af, doch uiteindelijk werden de Japanners verpletterend verslagen. Die zomer deelden de Amerikanen het strijdtoneel in de Stille Oceaan op in twee helften. Over de ene, de Southwest Pacific Area, zwaaide generaal Douglas McArthur de scepter, over de andere, de Pacific Ocean Areas, admiraal Chester Nimitz.
Diens bevelsgebied was onderverdeeld in Noord, Centraal en Zuid, waarbij Nimitz persoonlijk het commando voerde over het centrale gedeelte. Daaronder viel ook Tarawa dat werd gezien als eerste stapsteen in de grote oversteek naar Japan. Ter ondersteuning van hun acties in het midden van de Stille Oceaan moesten de Amerikanen her en der vliegbases aanleggen en daarvoor hadden ze de Marianeneilanden nodig, maar die waren zwaar verdedigd. Om deze defensie met bommenwerpers te verzwakken, dienden ze eerst de Marshalleilanden te veroveren, vanaf waar die toestellen konden opereren. De verbinding tussen deze eilandengroep en de cruciale vloot- en luchtmachtbases Hawaï werd echter bedreigd door Tarawa en dat bezegelde het lot van het garnizoen op Betio. Doodtij
Begin november waren de Amerikanen ook al aan land gegaan op Bougainville, het noordelijkste van de Salomonseilanden, maar Tarawa vormde een heel ander verhaal. Voor het eerst zouden ze zich het strand op moeten véchten. Het garnizoen van Betio bestond uit circa 4800 man, onder wie zo’n duizend Japanse en twaalfhonderd
Links boven: …om vervolgens hun offensief met tanks en vlammenwerpers te hervatten…
Rechts boven: Mariniers be stormen een Japanse versterking.
Links: Dit beeld van dood en verderf aan de waterkant van Betio schokte het Amerikaanse publiek.
Koreaanse arbeiders, met als harde kern de elite 7de Sasebo Speciale Marine Landingsmacht van 2619 militairen, uitgerust met onder meer veertien lichte tanks. De Amerikaanse invasiemacht, Task Force 53 onder bevel van schout-bij-nacht Harry Hill, voerde 35.000 mariniers en soldaten (27ste Infanteriedivisie) aan. Om 03.00 uur in de morgen van 20 november begonnen de mariniers af te dalen naar hun amfibische tractors (amtracs) en landingsvaartuigen. Om 04.41 werd een rode lichtgranaat vanaf het midden van het eiland afgevuurd. Even na vijven openden de oorlogsschepen het vuur. Binnen de kortste keren onttrokken rook en stof Betio aan het zicht. Het eiland lag te gloeien in het duister vanwege de vele branden die door het granaatvuur ontstonden. Af en toe stokte het bombardement om de boordvliegtuigen hun gang te laten gaan, maar daarna werd de beschieting weer hervat. De Amerikanen gebruikten echter hoofdzakelijk brisantgranaten en die konden de Japanse fortificaties niet doorboren. Ook bleef de geplande aanval met B-24 bommenwerpers uit. De voornaamste Amerikaanse stoot richtte zich tegen de noordkant, waar zich de lagune van de Tarawa atol bevindt, die door het ondiepe water de beste landingsmogelijkheid biedt. Hier ligt een flink eind uit de kust echter ook een rif. De planners hadden rekening gehouden
met het doodtij van Betio, maar verwachtten dat de vloed voor een diepte van rond 1,52 meter zou zorgen, net genoeg om de landingsvaartuigen over de koraalbank te tillen. In werkelijkheid reikte het water niet eens tot één meter. Minstens even erg was het feit dat Hill de beschieting kort voor de landing staakte omdat hij bang was eigen troepen te raken, en zo de Japanners de gelegenheid gaf hun stellingen te bemannen. Kogelregen
Toen de landing om 09.00 uur begon, waren de verdedigers van Betio er klaar voor. De mariniers belandden in een vernietigend kruisvuur. De amtracs, waaruit de eerste aanvalsgolven bestonden, klommen keurig over het rif heen, maar de daarop volgende Higgins boten bleven erop hangen. De Amerikanen moesten in een kogelregen van boord gaan en de rest van de afstand naar het strand waden. Ze vielen bij bosjes, maar bleven niettemin oprukken. Naar schatting de helft van hun doden sneuvelde hier. Naarmate de dag vorderde, begonnen de mariniers zich langzaam een weg te vechten door het labyrint aan Japanse versterkingen. Het was vooral een klus voor de infanterie, want de paar tanks die erin slaagden aan land te komen, werden meestal snel uitgeschakeld. Rond het middaguur hadden de Amerikanen de eerste verdedigingslinie overweldigd en tegen middernacht bezetten ze de helft van het eiland. Op
21 november, er waren nu meer tanks beschikbaar, wisten ze naar het zuiden door te breken en Betio in tweeën te delen. Die dag sneuvelde Shibazaki in zijn commandopost, waardoor de Japanse bevelvoering ontregeld raakte. Op 22 november consolideerden de mariniers hun posities om vervolgens in de middag hun offensief met tanks en vlammenwerpers te hervatten. ’s Avonds waren de verdedigers in enkele geïsoleerde gebieden samengeperst. De volgende ochtend om 04.00 uur stormden ze in een wanhoopsaanval op de mariniers af en werden massaal afgeslacht. Lessen
De inname van Betio, doorgaans aangeduid als de Slag om Tarawa, kostte de mariniers 3.301 slachtoffers, van wie 990 gesneuvelden. De marine had 687 doden te betreuren. Van het garnizoen van 4836 man overleefden alleen zeventien Japanners en 129 Koreaanse arbeiders het gevecht. Een zware tol voor zo’n klein eiland, maar de lessen die hier waren geleerd, zouden later in de Pacific campagne hun vruchten afwerpen. Zo zouden de amtracs, feitelijk alleen bedoeld voor de bevoorrading, in de toekomst bij elke landing vooropgaan, werden ook de verbindingen aanzienlijk verbeterd en zouden de inleidende beschietingen voortaan anders verlopen. Er viel nog een lange weg af te leggen, maar het bloedige debuut van Betio effende wel het pad voor de eindzege.●
20 november I Pagina 7
Volcanex 08: vrachtafhandeling in de toekomst
Dekaatjes
Eindhoven proeftuin European Air Group
heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of defensiekrant@mindef. nl, onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd. Uw gegevens, zoals telefoonnummer en adres, kunnen door zoekmachines worden gevonden.
EINDHOVEN - Door onoplettendheid kan een berg plunjebalen met bestemming Tarin Kowt zomaar op een plek elders in de wereld terechtkomen. Van daar dat de militairen van 940 Logistiek Squadron geen moment mogen verslappen. Tijdens de vrachtafhandelingsoefening Volcanex 08 op de vliegbasis Eindhoven nemen internationale deelnemers hun echter het heft uit handen. TEKST: ANDRÉ TWIGT FOTO’S: LEONIE VAN HELMOND
Majoor Mark Sliphorst , stafofficier Logistiek bij de European Air Group (eag), maakt zich niet sappel. De vier Italiaanse, drie Duitse, twee Belgische en een Noorse deelnemer kun
je om een boodschap sturen. Ze spreken Engels en weten wat er van hen wordt verlangd. Bovendien is personeel van ‘940’ in de buurt. Weinig kans dus dat een pakketje te laat of op een verkeerd adres arriveert. Toch moet Sliphorst er niet aan denken. Het Brits, Italiaans, Belgisch, Duits, Frans, Spaans en Nederlands Boven: Adjudant Johan Ottenheijm legt zijn Duitse, Noorse en Italiaanse collega uit waar het vervoer van gevaarlijke stoffen omdraait.
Links: Een van de vliegtuigen die tijdens Volcanex 08 op Eindhoven wordt beladen is een Russische Ilyushin 76.
samenwerkingsverband eag heeft immers een reputatie hoog te houden. Met de werkinstructie in de hand, loopt het internationale gezelschap de procedures door. Kloppen alle documenten, is de verpakking bestand tegen de luchtreis en zijn er gevaarlijke stoffen in het spel? Voordeel van een gezamenlijke aanpak is dat de betrouwbaarheid van en het wederzijdse vertrouwen in de logistiek toeneemt. “Je zou er bij wijze van zeggen je eigen post aan durven toevertrouwen”, merkt Sliphorst op. Interoperabiliteit levert ook enorme besparingen op. “Nu sturen de meeste landen nog zelf afhandelingspersoneel en -uitrusting naar een crisisgebied. Dat komt slechts enkele keren per week in actie om de eigen vliegtuigen te laden of lossen. Zodra onze instructies door de navo in procedures zijn vervat, gelden overal dezelfde eisen en hoeft dat niet meer.” Volcanex is geen spectaculaire oefening. Een gewone sterveling merkt er zelfs niets van, want de mannen en vrouwen doen hun werk achter gesloten deuren. Als hoofd Movement Support and Coordination Cell houdt eerste luitenant Jan Feskens daarbij de vinger aan de pols. Niet dat hij zijn bui-
tenlandse gasten wantrouwt, maar luchtvracht is nu eenmaal een gevoelig product. Vertragingen vormen een bedreiging voor de operationele inzet. “En dat willen we niet op ons geweten hebben.” Bovendien heeft ook ‘Eindhoven’ een reputatie hoog te houden. Bij het lossen uit een Griekse c-130 Hercules van enkele Harpoon antischipraketten op doorreis is Feskens erbij. Nederlandse collega’s kijken ook toe wanneer 5.56 mm munitie voor Afghanistan in een Amerikaanse c-17 Globemaster verdwijnt. “Dat vertrouwen in elkaar moet stap voor stap groeien”, meent Sliphorst. Italië en Spanje besloten hierop een voorschot te nemen. In Afghanistan doen zij gezamenlijk de distributie van vliegtuigbrandstof. Resultaat: geringere kosten en minder gevaarlijke transporten. Maar het kan nog beter, weet Sliphorst. Bij vertrek uit een crisisgebied bouwen de opvolgende troepen vaak opnieuw de infra op. Door goede afspraken te maken over het gezamenlijk gebruik en de afschrijving ervan kunnen de kosten nog verder omlaag. “In dat opzicht voorspel ik de eag een mooie toekomst.”●
IN HET KORT Daar lagen al twee man in: zijn chef kapitein Joop Arnold en het hoofd otk, luitenant-kolonel Jeroen Mol. Beiden net als Van Gils duikers. Onder water werden vervingen zij de rangonderscheidingstekens van adjudant door die van eerste luitenant.●
Kleine machten in oorlogstijd
BREDA - Hoe houdt een klein land zich staande in het krachtenspel tussen grote militaire mogendheden? Een vraag die na de korte oorlog tussen Rusland en Georgië actueel is, maar die in de geschiedenis vele voorbeelden kent. Want hoe deden kleine Europese landen als Nederland, Denemarken, Griekenland of Zwitserland dat eigenlijk in de dreigende jaren 1900-1940? Het congres Small Powers in the Age of Total War 1900-1940 (Kleine machten in een tijd van totale oorlog) beantwoordt die vraag. Het wordt op woensdag 26 en donderdag 27 november gehouden op het Kasteel van Breda in Breda. Meer hierover op www.nlda.nl/symposia.●
UAV onderzoeksproject
Clingendael voor Madurodam
DEN HAAG - Madurodam heeft er weer een aanwinst bij. Jeroen Sikkel, plaatsvervangend secretaris-generaal van Defensie en zijn ambtgenoot Alfons Stoelinga van Buitenlandse Zaken, Jaap de Zwaan, directeur van het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen ‘Clingendael’, en Tahita Ringers, de 17-jarige burgemeester van Madurodam, onthulden vorige week de replica op schaal van Huys Clingendael. Aanleiding vormde het 25-jarig bestaan van het Instituut. Huys Clingendael is gebouwd tussen 1643 en 1660 voor Philips Doublet II en werd een centrum voor kunst en cultuur. Dat kwam onder meer door de invloed van zijn vrouw en schoonvader Constantijn Huygens die dichter, diplomaat, geleerde en componist was. Sinds 1954 is de gemeente Den Haag eigenaar van het gebouw dat vanaf 1983 onderdak biedt aan Instituut Clingendael.●
Onvergetelijke dag op Volkel
VOLKEL - Zesentwintig chronisch zieke kinderen van basisschool De Vlinder uit Reek mochten 12 november op de vliegbasis Volkel even in een f-16 zitten en per f-50 een rondje boven Nederland maken. Dankzij een initiatief van een medewerker van de basis in samenwerking met de Stichting Hoogvliegers, die zich inzet om kinderen met een chronische of terminale ziekte te laten ervaren hoe het is om te vliegen of om héél even vlieger te zijn. Tijdens de Fokkervlucht kwam een f-16 enkele minuten langszij. Minstens zo bijzonder was het voor de kinderen de Efteling vanuit de lucht te aanschouwen, later die dag langs de baan een aantal f-16’s te zien opstijgen en er zelfs in eentje te zitten. Vervolgens beantwoordden twee jachtvliegers de vele vragen over bijvoorbeeld tanken in de lucht en de g-krachten die ze
ervaren. Nadat de stichting een ‘vliegbrevet’ had uitgereikt, evenals een f-16-poster voorzien van de handtekeningen van beide piloten, zat de dag erop. Foto: Phoxphoto●
Natte bevordering
OIRSCHOT - Adjudant Jan van Gils, pelotonscommandant op het en enthousiast duiker, is onlangs op bijzondere wijze bevorderd tot eerste luitenant. Hij werd onder valse voorwendselen meegelokt naar het zwembad, waar hij tot zijn grote verrassing te water moest. otcRij
DELFT - Op de Faculteit Militaire Wetenschappen van de nlda en de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de tu Delft verricht men onderzoek naar missiemanagement van uav’s. Het team dat hier onder leiding van prof. dr. ir. Erik Theunissen aan werkt, viel onlangs in de prijzen met publicaties op de 27ste ieee/aiaa Digital Avionics Systems Conference in St. Paul, Minnesota (VS). Het onderzoek met de titel Design and Evaluation of a GUI for Operator Involvement in Airborne Conflict Detection and Resolution, door Tadema en Theunissen, werd uitgekozen als het beste paper in het Avionics Design Track. Ook namen de Nederlanders voor de tweede keer op rij de Best of Conference Award uit 2007 in ontvangst voor een studie naar een display concept dat de operator van een uav ondersteunt bij het monitoren van automatische landingen.●
Multicultureel Netwerk Defensie vijf jaar
ROTTERDAM - De Stichting Multicultureel Netwerk Defensie (MND) vierde onlangs haar 5-jarig bestaan met een symposium in Blijdorp (Rotterdam), in aanwezigheid van onder andere Hoofddirecteur Personeel luitenant-generaal Hans Leijh. Er werd onder meer teruggeblikt op de oprichting, doelstellingen en activiteiten van het mnd. Daaruit bleek dat het netwerk een voorname bijdrage heeft geleverd aan het verbeteren van de positie van bijvoorbeeld moslimmilitairen. Leijh benadrukte ook de betekenis ervan voor het diversiteitsbeleid binnen Defensie. Hoogtepunt van het symposium was het uitreiken van de kersverse mnd Diversity Award aan Ron Geenen mba, als medeoprichter, naaste adviseur en klankbord de afgelopen vijf jaar een stille kracht in de ontwikkeling van het mnd.●
WONINGEN Te koop: Almere, Pontianak straat 33. 6-kmrwoning, verdeeld over 4 woonlagen. Bjr 2005. Opp. 166 m². Tuin en inp. garage. Vr.pr. H 275.000,k.k. Zie www.makelaarsland.nl en www.funda.nl Te koop: Apeldoorn, Socrates straat 96, drive-in hoekwoning, oprit met 2 parkeerpl. Nabij winkels, scholen e.d. V.v. kunststof kozijnen en dubbel glas op 1e en 2e verd. cv (combiketel 2006). Vr.pr.: H 217.000,- k.k. Info: 055 - 522 02 26. Zie www.hhmakelaars.nl Te koop: Breda, Boeimeerhof 88, royaal, 190 m², en luxe uitgevoerd appartement met 3 slpkmrs en privéparkeerpl. Bjr 2003. Enkele min. loopafstand centrum. Nabij uitvalswegen. Vr.pr. H 448.000,- k.k. Zie www.zuyderleven.nl Te koop: Bavel-Breda, Daalak ker 3, zonnig compact landhuis, nabij Vlb Gilze Rijen e.a. Zie www.landhuisbredabavel.nl Te koop: Franeker, Turfkade 6. Groot herenhuis a an gracht met riante stadstuin en garage voor 2 auto’s. Kantoor/praktijk aan huis zeer goed mog. Leeuwarden op 15 automin. Ca. 45 min. naar Den Helder. Vr.pr. H 395.000,- k.k. Inf.: 06 - 239 774 74 of zie www.funda.nl Te koop: Rijkevoort, Pleinstraat 2, 2/1-kapwoning, op hoek van rustige straten, met garage, carport. Geheel v.v. kunstof kozijnen en dubbel glas, 3 slpkmrs en achterbouw. Op 19 km van Vlb Volkel en 20 km van Luchtmachtbasis ‘De Peel’. Vr.pr. H 238.000,- k.k. Zie www.marcpeters.nl Te koop: Wenum Wiesel nabij Apeldoorn, Oude Zwolseweg 651. Zeer ruim gemod. woon huis, garage, veranda en tuin z/o. Inh. 475 m³, opp. 175 m², kavelopp. 410 m². In bosrijke landelijke omg. Vr.pr. H 398.000,- k.k. Zie www.fun da.nl of www.GOOS.nl Te koop: Zoetermeer, wijk Buy tenwegh, Palestrinarode 31, geschakelde villa, hoekwoning met 6 kamers. Perc.opp. 298 m², woonopp. 160 m². Carport, grote blokhut in tuin, uitst. ligging. Vr.pr.: H 398.000,- k.k. Info: 079 352 00 15. Zie www.funda.nl●
LEZEN & GAMEN
20 november I Pagina 8
VIJF VRAGEN AAN...
Adjudant Willem Klopman, werkzaam bij het Schiet Instructie Controle Team, tevens wedstrijdleider tijdens het nmk Geweer en Pistool én Chef d’Equipage van het Schietteam kl. In plaats van de vaak bekende, ervaren wedstrijdschutters traden op zowel het NMK geweer en pistool veel onbekenden aan. Hoe komt dat? “Er waren dit jaar veel schutters doordat de oefeningen nu veel raakvlakken hebben met de bestaande oefeningen uit de schiettabellen.” Ook de oefeningen die werden geschoten, weken af van vorig jaar. Wat steekt hierachter? “De tijd om te trainen, in verband met uitzendingen en opwerken, hebben veel eenheden niet. Wanneer de oefeningen dus aansluiten of gelijk zijn aan hun opwerkoefeningen kost het geen extra tijd en vormt het kampioenschap een wezenlijke bijdrage aan het trainen van de schutters.” Geven de uitslagen van beide nmk’s een beeld van de schietvaardigheid
bij de krijgsmachtdelen? “Jazeker. De wedstrijd laat vrij goed zien hoe de vlag erbij hangt. Over het geheel vielen de resultaten niet tegen. Ook die van de landmacht zagen er goed uit. De KL was de enige die een doorsnee van het personeel afvaardigde. De andere krijgsmachtdelen stuurden vooral leden van de schietteams en die scoren uiteraard beter dan gemiddeld.” Wat moet er met betrekking tot de schietvaardigheid verder verbeteren? “Door de grote uitzenddruk en tijd die daarmee gepaard gaat, is er eerder behoefte aan het trainen van niveau 2 (groep) en 3 (peloton) door de eenheden en wordt het elementaire niveau 1 (enkele schutters) wel eens overgeslagen.” Heeft de nieuwe opzet met het oog op de schietteams nog tot de ontdekking van nieuw talent geleid? “Zeker, vijf personen. Als we alleen dit jaar kijken, hebben we sinds lange tijd schutters in de top 10 uitslagenlijst van wie de trainers van de schietteams niets wisten.”●
Voetbalelftal houdt Duitse ‘sporttraditie’ in ere
’Boven de Wolken’ trekt als een film voorbij DEN HAAG - Silvester uit Den Bosch ontwikkelt zich als dé uitgeverij van hoogwaardige strips in Nederland. Het tweeluik ‘Boven de Wolken’, met als ondertitel ‘Het Duel’ en ‘Gevechten’, vormt daar - met het eerder in deze krant besproken ‘De Marne’ - een exponent van. Scenarist Regis Hautiere voorziet de prachtige, met de computer ingekleurde, tekeningen slechts van schaarse tekst. De filmische beelden van tekenaar Romain Hugault spreken immers voor zich. Hugault is bezeten van vliegen en vliegtuigen en werd geïnspireerd door zijn vader, een inmiddels gepensio neerde vlieger van de Franse luchtmacht. Er komen dan ook tal van toestellen voorbij, zoals het wedstrijdvliegtuig Caudron c-460, de Spitfire en de p-51 Mustang. ‘Boven de Wolken’ vormt echter geen strip in de traditie van de befaamde series ‘Tangy en Laverdure’ of ‘Buck Danny’, die beide invloed uitoefenden op het werk van Hugault. Humor ontbreekt en er zijn veel minder tekeningen per bladzijde nodig om het verhaal uit de jaren dertig (Het Duel) en begin veertig (Gevechten) van de vorige eeuw te vertellen. De geschiedenis van de vliegers Pierre en (de Amerikaanse) Allan, met tussen hen in de bloedmooie Marie, trekt als een film voorbij, met een dra-
matisch slot. Een plot als dit was in die tijd geliefd als scenario voor de bioscopen. En wie goed kijkt, herkent in Allan iets van de toenmalige hartenbrekers van het witte doek, Clark Gable en Errol Flynn. ‘Boven de Wolken’ is uitgegeven door Silvester Strips en uit het Frans vertaald door Gert Jan Pos. Zowel deel een, ‘Het Duel’, als ‘Gevechten’ kost 14,95 euro en is verkrijgbaar bij de betere stripwinkel. Binnenkort komt er nog een - los staand - deel uit in deze prachtserie: ‘De laatste vlucht’.
na een in Nederlandse ogen onterecht toegekende vrije trap en onfortuinlijk uitverdedigen. Hoewel het militair team in Warendorf aantoonde kwaliteit te herbergen, kan het spelers gebruiken. Wie in aanmerking denkt te komen, neemt contact op met chef d’ equipe kapitein Peter de Jong (06 - 531 333 41) of trainercoach Peters (06 - 200 138 98).●
22 november: Concert Fanfarekorps Koninklijke Landmacht, Zutphen 23 november: Inloopdag Militair Historische foto’s en voorwerpen, Arnhem 26 november: Korpsconcert Marinierskapel in De Doelen, Rotterdam
Eindredactie: Wiebren Tabak (070 - 318 66 77)
Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail:
[email protected] Bezoekadres: Spui 32, 2511 BS Den Haag
teur Tom Clancy, dat eerder dit jaar verscheen. Beginnelingen die niet uit de voeten kunnen met de controllers, hebben aan een beetje tactisch vermogen genoeg om een heel eind komen. En dus is Endwar helemaal top voor alle niveaus. Het ligt sinds vorige week in de winkels voor rond de zestig euro (xBox en ps-3). De pcversie is een tientje goedkoper. Tekst: Evert Brouwer●
ZAGREB - Tijdens het internationaal hoog aangeschreven Open Kroatische kampioenschap in Zagreb heeft Ferry Greevink, eerste luitenant bij de Koninklijke Landmacht, in de klasse tot 84 kilo het goud op zijn naam geschreven. Luchtmachtsergeant Dennis Bekkers (foto) evenaarde dat succes in de categorie tot 67 kilo. Greevink rekende in de eerste partij met 2-0 af met Vladimir Celar uit Kroatië. In de tweede ronde zegevierde hij met 1-0 over de Venezolaan José Antonio Chacoa, om vervolgens met een golden score de halve finale te winnen van de Kroaat Vedran Golec. In de finale versloeg Greevink met 1-0 de Deen Nikolaj Lausten. Brons was er voor Ulvi Kaya uit Duitsland en de Kroaat Vedran Golec. Bekkers versloeg in de finale de Kroaat Matija Santic. Brons was er voor de Ier Anthony Moran en Ridvan Akin uit Turkije.●
DEFENSIE EVENEMENTENKALENDER De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen:
Hoofd Defensiemedia Ellen Eggink
Redactie: Evert Brouwer (070 - 318 83 30) Jack Oosthoek (070 - 318 83 41) Monique van Rijen-Bos (070 - 318 83 74) André Twigt (070 - 318 83 36)
Tweemaal goud voor taekwondoka’s
WARENDORF - Het militair voetbalelftal heeft een goede sporttraditie in ere gehouden door op de valreep een overwinning op Duitsland te laten glippen. Stond de equipe onlangs in een oefenpartij in Warendorf in blessuretijd met 1-2 voor, werd het toch nog 2-2. “Vooraf had ik voor deze uitslag getekend, omdat de Duitsers door hun A-status tot de beste militaire voetbalteams van de wereld behoren. Achteraf kun je zeggen dat er veel meer in zat”, aldus trainer-coach kapitein Peter Peters (KLu). Al na twaalf minuten scoorde spits soldaat 1 Dennie Banda (KL) 0-1, in de 67ste minuut gevolgd door de gelijkmaker van de Bundeswehr. Elf minuten voor tijd sloeg Banda opnieuw toe, waarna hij er zelfs bijna 1-3 van maakte. Zijn inzet belandden echter miraculeus via de binnenkant van de paal in de handen van de Duitse doelman. Uiteindelijk werd het dus op slag van tijd 2-2,
De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel.
Tekst: Evert Brouwer●
Commanderen maar in Endwar DEN HAAG - Voor de militair die vindt dat de jeugd van tegenwoordig niet meer goed luistert of voor wie thuis niets te vertellen heeft, is Endwar de oplossing. Producent Ubisoft heeft zijn afdeling in Sjanghai flink aan het werk gezet en het resultaat mag er zijn: een real time strategy-game, dat ook nog met de stem kan worden bestuurd. Dus weg met de controllers op xBox of ps-3 en gáán. Maar roep dan wel de juiste commando’s, want er is geen soldaat onder je hoede die twijfelt aan je leiderschap en strategische kwaliteiten. Je moet dus weten wanneer je bijvoorbeeld de gevechtsheli’s, de genie of de cavalerie naar voren stuurt. Het verhaal speelt zo’n tien jaar in de toekomst als eu, de navo, Rusland en nog wat minder goedwillende landen elkaar naar het leven staan in verband met een tekort aan fossiele brandstoffen. Het scenario is gebaseerd op het gelijknamige boek van de populaire au-
Colofon
27 november: Korpsconcert Marinierskapel in De Doelen, Rotterdam 2 december: Workshop en optreden Marinierskapel in het Mariniersmuseum, Rotterdam 7 december: Concert Fanfarekorps Koninklijke Landmacht, Baarlo Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●
Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Abonnementen: Per jaar ¤ 13,61. Voor het buitenland ¤ 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0900 - 226 52 63 of www. aboland.nl, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808
