Vlamigrant Een expo over migratie van Vlamingen vroeger en nu
Bruikleendossier Atlas, Huis van diversiteit en inburgering Carnotstraat 110 2060 Antwerpen
[email protected] www.atlas‐antwerpen.be 03 338 71 30
1
Inhoud Deze tentoonstelling “Vlamigrant” is een realisatie van Atlas in samenwerking met Linx+, en was gratis te bezoeken in Atlas vanaf 3 april 2012 tot en met 30 september 2012. Migratie is een actueel thema, maar ook een fenomeen van alle tijden. Het komt voor in alle landen en bij alle volkeren. Denkt de Vlaming echter ook aan zichzelf als men het over migranten heeft? Volgens een volkswijsheid zijn Vlamingen honkvast en hebben ze een baksteen in de maag. Toch zijn er de voorbije eeuwen heel wat mensen uit onze contreien weggetrokken. Op zoek naar veiligere oorden, een beter leven of nieuwe horizonten. Onze geschiedenis is een aaneenschakeling van emigraties vòòr ze er een werd van immigratie. • Eind 16de eeuw vluchtte de helft van de Antwerpse bevolking voor het geweld van de godsdienstoorlogen en trokken er zo’n 150 000 Zuid‐Nederlanders naar Noord‐Nederland. • Eind 19de eeuw zochten honderdduizenden economische vluchtelingen een beter bestaan in Wallonië en Frankrijk als seizoenarbeider. • Één miljoen Amerikanen en honderdduizend Canadezen zijn van Belgische afkomst. • In 1914 vluchtten anderhalf miljoen Belgen voor de Eerste Wereldoorlog. • In 1940 herhaalde die geschiedenis zich en in 1945 eindigden veel collaborateurs als politiek vluchteling. • In 1960 woonden er 100.000 Belgen in Belgisch‐Congo. • In 2012 wonen er bij benadering 400.000 Vlamingen tijdelijk of permanent elders in de wereld. Wie waren ‐ en zijn ‐ die emigranten? Waarom verlieten ze huis en haard? In welke vreemde streken hebben ze zich gevestigd? Hoe werden ze in het buitenland onthaald? Met welke vooroordelen en aanpassingsproblemen kregen ze te kampen? Deze verrassende expositie biedt een onthullende blik op de verborgen geschiedenis van de Vlaamse emigratie. Als u het verleden kent, begrijpt u pas het heden! De tentoonstelling laat ons niet alleen kennismaken met een stuk ‘vergeten’ geschiedenis maar blijkt ook een interessante invalshoek om in te gaan op hedendaagse vooroordelen tegenover immigranten. Ook de Belgen in het buitenland werden dikwijls op achterdocht en vooroordelen onthaald. Ook zij werden vaak uitgebuit en vernederd. Ook zij waren niet allemaal engeltjes, poogden illegaal een land binnen te geraken of namen het niet altijd even nauw met de wet. Ook zij pasten zich niet steeds aan aan de plaatselijke gewoontes, behielden hun eigen taal en religie en vormden gesloten gemeenschappen. Ook de Vlamingen zijn ooit economische, religieuze, politieke of oorlogsvluchteling geweest. Of verhuizen vandaag omwille van carrièrekansen of om te studeren. Omwille van een droom, de liefde, of omwille van het klimaat.
Concept De expo werd opgedeeld volgens 12 thema’s, die enerzijds chronologisch werden geordend, anderzijds zich meestal ook beperken tot een bepaalde emigratieregio. De thema’s zijn 1. Antwerpen vóór 1585 ‐ Wereldstad in oorlog 2. Antwerpen ná 1585 ‐ De exodus 3. Arm Vlaanderen ‐ Een tijd van schrijnende armoede 4. De Franschman ‐ Vlaamse arbeiders in Frankrijk 5. Wallonië ‐ De industriële revolutie 6. Amerika ‐ The ‘American Dream’ (filmpjes Red Star Line) 7. Canada ‐ Vlamingen in Canada 8. Latijn‐Amerika – een populair vluchtoord 9. Congo ‐ Vlamingen in de kolonie 10. WOI – een unieke volksverhuizing (filmpje In Flanders Field Museum) 11. WO II – de geschiedenis herhaalt zich 12. Actueel ‐ Vlamingen in de Wereld Vandaag (De Vlamigrant‐krant en cinema met videomontage getuigenissen “Vlamingen in de Wereld”‐vertegenwoordigers) De hoofdteksten van deze 12 thema’s zijn apart downloadbaar op de website. Elk van de 12 thema’s (behalve laatste) werd verder uitgewerkt aan de hand van een grote bache met vooral historische en soms actuele documenten (foto’s, 2
etsen, kaarten, kranten‐ en tijdschriftenartikels …). Daaruit blijkt dat onze landgenoten in het buitenland aanpassingsproblemen en stigmatisering kenden. De parallellen tussen vroeger en u, daar en hier zijn voldoende duidelijk voor de bezoekers. Maar om een betuttelende houding te vermijden verwijzen we hierbij nooit expliciet naar de situatie van immigranten in Vlaanderen. De vooroordelen van toen klinken natuurlijk vaak bekend in de oren, alsook de typische karakteristieken van migrantengemeenschappen. Precies deze gelijkenis stimuleert de bezoeker om emigratie en immigratie met elkaar in verband te brengen, te vergelijken, de context erbij te betrekken. De vraag ‘hoe staan wij tegenover migranten?’ zal misschien anders beantwoord worden in het besef dat men gisteren zelf een ‘vreemdeling’ was, en het morgen weer kan zijn. Een educatieve map is downloadbaar op www.atlas‐antwerpen.be. Geleide groepsbezoeken werden ook gratis aangeboden en waren een groot succes, zowel bij nieuwe als oude Belgen, bij inburgeraars als senioren, scholen en andere groepen. Wij bieden graag aan de bruiklener een modelgidsbeurt aan zodat interne gidsen kunnen opgeleid worden. In het kader van de expo werd een hele randprogrammatie met lezing en debat, film‐ en docuvoorstellingen (zie oa http://www.atlas‐antwerpen.be/). Wij moedigen de bruiklener ook aan om de expo te omkaderen met een interessant randprogramma.
Technisch Graag maken we deze boeiende tentoonstelling uitleenbaar. Omwille van technisch‐logistieke vereisten dient wel een minimale uitleenperiode van 4 weken gerespecteerd te worden. Er zijn twee grote tentoonstellingsdragers: ‐ een stellingenwand, met ingesloten cinemacorner ‐ een wand met de Vlamigrant‐applicatie (interactieve module) Cinemacorner 2 zuiltjes: voor gastenboek en benodigdheden voor de Vlamigrant‐applicatie (balpen en duimspijkers) De stellingwand Dit is de draagstructuur voor de inhoud die op baches staat geprint. De stelling wordt geklemd tussen vloer en plafond. De baches worden door middel van elastieken in de stellingen opgehangen. De baches hangen voor de horizontale buizen van de stelling. De stellingwand bestaat uit 12 kaders van 250 cm breed x 360 cm hoog. 2 stellingen hebben 2 bijkomende dragers voor de montage van 2 schermen en 2 luisterhoorntjes, bij deze stelling is stroomtoevoer nodig. Er zijn verschillende opstellingen mogelijk. 1 x (zigzag) WW vormige opstelling = (ATLAS opstelling) = 250 cm x 500 cm x 412 cm Deze opstelling staat best tegen een wand en wordt geklemd tussen vloer en plafond.
3
2 x vierkante opstelling waarvan: 1 vierkant = 250 cm x 250 cm x 365 cm Deze opstelling is langs de 4 kanten zichtbaar en staat best vrij in de ruimte, De ruimte binnen de opstelling blijft onbenut. 1 vierkant = 500 cm x 500 cm x 365 cm Deze opstelling is langs de 4 kanten zichtbaar en staat best vrij in de ruimte, De ruimte binnen de opstelling wordt deels benut door de cinemacorner. De stellingen worden opgespannen tussen de vloer en een hard plafond, geen cassette of gyprocplafond. De stelling is 4m12 hoog en kan in hoogte ongeveer 10 centimeter speling opvangen. Voor lagere en hoger ruimtes kan een aangepast opzetstuk worden voorzien, tegen kostprijs. De wand met Vlamigrant‐applicatie De Vlamigrant‐applicatie is een interactief computerscherm waar bezoekers een foto kunnen printen, enkele vragen kunnen beantwoorden (zoals bv Naar welk land zou je willen verhuizen?). Het formuliertje kan men op de wand met de wereldkaart prikken. In Atlas neemt deze wand 10 meter in beslag, maar een kleinere opstelling is steeds mogelijk. Voor de Vlamigrant‐applicatie is stroomtoevoer noodzakelijk. Atlas levert de specificaties van printpapier en inktpatronen. Deze komen op de rekening van de uitlener. De tentoonstelling kan zonder de Vlamigrant‐applicatie ontleend worden.
Communicatie Op alle communicatie moet 1 logo staan: het sponsorlogo van de stad Antwerpen. 4
De foto’s gebruikt voor het promomateriaal zijn eigendom van Atlas. Gebruik kan enkel in functie van de tentoonstelling Vlamigrant. U kunt het campagnebeeld en sponsorlogo aanvragen bij
[email protected]. De 3 videomontages verwerkt in de tentoonstelling zijn beschikbaar maar enkel voor gebruik in functie van de tentoonstelling. Het betreft een reportage over RedStarLine (thema Amerika), een getuigenis van een vluchteling (thema WOI), en de cinemacorner met een videomontage van een aantal getuigenissen van “Vlamingen in de Wereld”‐vertegenwoordigers. Bij de tentoonstelling Vlamigrant hoort een catalogus. Deze kunnen wij afgewerkt aanleveren aan een kostprijs van 10,00 € per stuk, zolang de voorraad strekt.
Verzekering De bruiklener is verplicht de tentoonstelling te verzekeren voor de totale ontleningsperiode, inclusief de transportperiode. De verzekeringswaarde van de tentoonstellingswanden en vrijstaande modules is €20.000, voor de Vlamigrant‐ applicatie en ‐wand €7.000. De tentoonstelling wordt verzekerd van nagel tot nagel, tegen alle risico’s inbegrepen stakingen en oproer, en tegen iedere schade, inbegrepen gedeeltelijke schade. (verzekering type all risk) Bij volledig verlies of daarmee gelijk te stellen schade wordt de verzekerde waarde onmiddellijk en zonder discussie uitbetaald. Bij schade welke aanleiding geeft tot herstel of herdruk zal de schadevergoeding rekening houden met de kost van de ingreep nodig om de tentoonstelling in zijn oorspronkelijke staat te herstellen. De bruikleennemer zal Ciso vzw zo snel mogelijk op de hoogte brengen van elke schade of verlies. De bruikleennemer is vrij om een aparte verzekering af te sluiten tegen ongevallen, voor medische verzorging en bij overlijden. De stad Antwerpen is in geen enkel geval aansprakelijk voor gebeurlijke ongevallen op en rond te tentoonstelling.
Transport De bruikleennemer verzorgt het transport van en naar de locatie. De bruikleennemer stelt voldoende technisch personeel ter beschikking voor op‐ en afbouw van de tentoonstelling onder begeleiding van een technisch medewerker van Atlas. Het transport mag maximum een week voor de opening van de tentoonstelling en maximum een week na de sluitingsdatum van de tentoonstelling doorgaan. Elke afwijking van deze timing wordt vooraf besproken met Ciso vzw – Atlas publiekswerking
Colofon Vlamigrant is een project van de stad Antwerpen, Atlas Publiekswerking Vormgeving: www.exponanza.be Reportages: MAS, In FlandersFieldMuseum, Stichting Vlamingen in de Wereld (VIW) ‐ Atlas
Contact Inhoudelijk: Tom Van Mieghem
[email protected] 03 338 71 13 Technisch Ivo Cools
[email protected] 03 338 71 31
5
6
7
8
9
