visser
& de graef
DOE
HET ZELF!
Ieder jaar passeren duizenden afbeeldingen en teksten onze computers. Ze worden door ons speciaal voor u gemaakt maar in veel gevallen ook door u aangeleverd om een plaats in een ontwerp te krijgen. Omdat er vaak nog veel vragen zijn over de wijze van aanlevering van ‘eigen’ materiaal, hebben heeft Visser & de Graef reclame deze ‘Doe het zelf’ voor u geschreven. Over pixels en vectoren en tekst Op de studio ontwerpvloer vallen de gebruikte afbeeldingen uiteen in drie hoofdgroepen; pixel- (scan/foto), vector (teken) afbeeldingen en tekstdocumenten. Pixelafbeeldingen Pixelafbeeldingen vinden hun ontstaan meest in het scannen van afbeeldingen met een scanner of middels digitale fotografie. Deze afbeeldingen bestaan sterk uitvergroot uit een verzameling vierkante blokjes die pixels worden genoemd. Veel computerprogramma’s maken van dit type afbeeldingen gebruik. De hoeveelheid van deze pixels per cm of inch in een afbeelding bepaalt de afbeeldingskwaliteit en bruikbaarheid daarvan. Dit wordt in jargon de resolutie genoemd. Resolutie heeft zijn eigen eenheid om de kwaliteit van de afbeelding uit te drukken: het meest gebruikt is PPI (Pixels Per Inch). Een pixelafbeelding noemen we resolutieafhankelijk. Dit houdt in dat wanneer een afbeelding wordt uitvergroot naar een groter formaat de pixelblokjes zichtbaar worden en de hele foto er ‘blokkerig’ uitziet. Dit wordt zondermeer als lelijk ervaren.
1
ga
>
De resolutie is dan te laag voor de oppervlakte waar de afbeelding in is gebruikt. Maar, -horen wij van veel van onze klanten-, je kunt de resolutie van een digitale afbeelding toch wel ophogen? Dat kan wel, maar nooit met behoud van dezelfde afbeeldingskwaliteit. Het beeldbewerkingsprogramma gaat bij zo’n ‘ophogings’opdracht de bestaande pixels met elkaar vergelijken en daar pixels tussen bedenken die er oorspronkelijk niet waren. Een afbeelding wordt hierdoor beduidend onscherper en gaat dus altijd in kwaliteit achteruit.
+
-
de verschillen
pixelvergroting
Uitgangspunt bij pixelafbeeldingen -als kwaliteit voorop staat- is dus: niet vergroten, verkleinen is geen probleem. Er moet dus bij het plannen van deze afbeeldingen in een ontwerp goed vooraf gerekend worden. Vectorafbeeldingen Worden vervaardigd door tekenprogramma’s zoals Coreldraw® Adobe Illustrator® en Macromedia Freehand®. Een afbeelding in zo’n programma bestaat wiskundig beschreven punten en de verbindingslijnen hiertussen. Ook de vulling wordt wiskundig beschreven. Het grote voordeel is dat deze afbeeldingen resolutieonafhankelijk zijn; zie zien er scherp uit op een postzegel maar ook op de zijgevel van een flatgebouw. Nagenoeg alle bedrijfslogo’s maar ook veel clipart worden vanwege dit voordeel in dit soort programma’s ontworpen.
g
vectorvergroting
+
-
Tekstbestanden Nagenoeg iedere opdrachtgever werkt met MS Word®. Van deze tekstverwerker maar ook veel anderen kan onze
2
<
ga
>
studio documenten inlezen om toe te passen in ontwerpen voor gedrukte media.
UITVOERFORMATEN Veel computerprogramma’s kunnen afbeeldingen in tal van beeldformaten bewaren. de meest gebruikte en door ons gevraagde zijn: Pixel georiënteerde programma’s TIFF (voluit Tagged Image File Format) Een van de oudste bestandsformaten voor pixelplaatjes; bewaart afbeeldingen in bitmap zwart-wit, grijswaarden, RGB (monitorkleuren) en CMYK (vierkleuren voor vierkleurendrukwerk) Dit formaat is universeel door heel veel computerprogramma’s te lezen en te plaatsen in opmaakstramienen. TIFF wordt het meest gebruikt voor toepassingen in drukwerk maar ook als afbeelding in tekstdocumenten. JPEG (voluit Joint Photographic Experts Group) Een bestandsformaat dat gebruik maakt van zogenaamde compressietechniek. Compressie houdt in dat een afbeelding qua gewicht kleiner wordt gemaakt dan deze in werkelijkheid is. Dit is ook de reden waarom dit formaat is bedacht: snelle verzending van foto’s door de telefoon of per satelliet. Ook op internet zijn veel JPG afbeeldingen (met name foto’s) te vinden. Iedere digitale camera slaat foto’s op in JPEG. LET OP: Het voordeel van de compressie heeft ook zijn keerzijde. Een origineel in JPEG bewaard is niet hetzelfde na het uitpakken van die afbeelding.
3
<
ga
>
JPEG laagste kwaliteit
Niet iedere pixel wordt hetzelfde teruggezet als deze met het comprimeren werd wegbezuinigd. Dit beeld(kwaliteits)verlies is door u als gebruiker instelbaar. Zo kunt u bijvoorbeeld in Adobe Photoshop® bij het bewaren als JPEG een kwaliteitsschaal kiezen van 1 tot 12. Kwaliteit 1 is de grootste compressie/meeste beeldverlies, kwaliteit 12 de minste compressie/beste beeldkwaliteit. Ook op digitale camera’s is de JPEG kwaliteit in te stellen. U voelt deze keuze direct aan de hoeveelheid foto’s die op het geheugenkaartje kan worden weggeschreven. Bedenk dat het kwaliteits verlies met een te hoge JPEG compressie bij een foto die in een drukwerk moet worden gebruikt niet meer kan worden goedgemaakt. Dit wordt zichtbaar als een soort wollige blokkerigheid.
het beeld wordt wollig
de verschillen
JPEG hoogste kwaliteit
GIF (Graphic Interchange Format) is een andere manier om afbeeldingen compact te bewaren. Hier wordt de winst niet geboekt door compressie maar door het aantal kleuren in de afbeelding te beperken. Ook gifafbeeldingen worden daarom veel op internet toegepast. Als het doel drukwerk is, is ook GIF minder geschikt. Vector georiënteerde programma’s EPS (Encapsulated Postscript) Bewaren -naast hun eigen bestands formaat- ook in EPS, het meest universele uitvoerformaat voor vectorafbeeldingen. Een EPS bestand kan zwart-wit, grijswaarden, Pantone®, RGB en CMYK kleuren bevatten.
4
<
ga
>
WANNEER
WELK BESTANDSFORMAAT?
Huisstijl Veel voorkomend is het gebruik door ons van uw logo. Om dit zo goed mogelijk te kunnen gebruiken heeft onze studio een vector EPS afbeelding nodig. Veel van onze opdrachtgevers hebben wel hun logo in een MS Word® document staan maar dit zijn altijd pixelafbeeldingen met een te lage resolutie en RGB kleuren (deze laten dus niet de Pantone kleursamenstelling zien die wij nodig hebben voor drukwerkvoorbereiding) Ook zijn een paar dingen van belang als uw aangeleverd materiaal niet door ons is gemaakt maar door een collega: • Zijn er vastgelegde huisstijlregels? • Wat zijn uw huiskleuren? (Pantone) • Welke lettertypen horen bij uw logo c.q. huisstijl? Als dit niet duidelijk is, gaat u dan te rade bij de ontwerper van uw logo. Het is fijn als u een kopie van het originele vector ontwerp op uw harde schijf hebt staan ten behoeve van derden die dit in uw opdracht moeten gebruiken.
VECTOR EPS
AANLEVEREN
Wij ontvangen het liefst vector EPS illustraties uit Adobe Illustrator® tot versie 10. Macromedia Freehand® en Coreldraw® kunnen wij als EPS inlezen en converteren. Originele Coreldraw documenten (.cdr) altijd als EPS bewaard aanleveren! Wanneer uw logo of illustratie letters bevat laat dan de afbeel-
5
<
ga
>
ding hiervan omzetten in “lettercontouren” (Illustrator) of “krommen” (Corel). Zo wordt voorkomen dat onze Macintosh computers vragen om een lettertype van uw PC die wij niet hebben. De lettertype beschrijvingen zijn voor beide platformen verschillend en niet uitwisselbaar.
TEKST
AANLEVERING
• Lever het liefst ‘kale’ niet opgemaakte tekst aan zonder afbeeldingen ingebed. Dit soort afbeeldingen worden niet door ons opmaakprogramma ingelezen. Het is tijdrovend om ze uit uw document te verwijderen. • Lever afbeeldingen altijd los mee. Dat geldt met name voor tabellen. • Soms is het prettig bij lange teksten de kopij aan te leveren in een aantal documenten, per hoofdstuk bij voorbeeld. Graag overleggen we dat met u. • Gebruik daar waar tekst inspringt, bijvoorbeeld bij kolommen, tabs en geen spaties. Deze veelheid aan spaties worden in opmaak altijd door tabs vervangen en dat is meer werk. • Zijn er grafieken dan kunnen wij prima uit de voeten met MS Xcel® documenten met liefst de data van één grafiek per tabblad. • Het is altijd fijn om naast de digitale documenten een geprinte versie te hebben voor controle en notities.
6
<
ga
>
PIXELAFBEELDINGEN
AANLEVEREN
Graag TIFF of JPEG. Voor de benodigde kwaliteit kunt u navolgende schema’s als uitgangspunt nemen. Toepassing Offsetdruk hoge kwaliteit Zeefdruk Internet
GROOTTE
resolutie 300 PPI 150 PPI 72 PPI
EN GEWICHT
Om u een indruk te geven van omvang en gewicht van een kleurenafbeelding geven wij u indicatief navolgende schema’s voor TIFF en JPEG pixelafbeeldingen ten behoeve van de voorbereiding voor offset druk, de zwaarste jongens. TIFF afbeeldingen 300 PPI Maten A4 21 x 29,7 cm A5 14,8 x 21 cm A6 10,5 x 14,8 cm
samenstelling RGB RGB RGB
gewicht 24,9 MB 12,5 MB 6,21 MB
JPEG afbeeldingen 300 PPI, kwaliteit best Maten A4 21 x 29,7 cm A5 14,8 x 21 cm A6 10,5 x 14,8 cm
7
samenstelling RGB RGB RGB
gewicht 5,6 MB 3 MB 1,6 MB
<
ga
>
Digitale camera Camera’s die interessant zijn voor digitaal gebruik ten behoeve van publicaties vallen uiteen in twee interessante groepen de zogenaamde (3-4) en 5-megapixel camera’s. Ezelsbrug: hoe meer ‘mega’ des te groter de foto. De camera’s voor de professionals zijn hier vanwege de hoge kosten uiteraard buiten beschouwing gelaten! Wij werken momenteel met 5.2 megapixel camera’s. Die leveren op de best ingestelde JPEG kwaliteit een foto van 2,3 MB in RGB. Na omzetting naar TIFF is het gewicht 14,1 MB in RGB. Het dialoogvenster afbeeldingsgrootte in Photoshop® geeft aan 90,31 x 67,73 cm bij 72 PPI LET OP: voordat u zich rijk prijst met zo’n grote foto, de resolutie is 72 PPI, alleen geschikt voor beeldschermpresentatie. Wijziging van 72 naar 300 PPI in het dialoog afbeeldingsgrootte met de optie ‘nieuwe beeldpixels berekenen’ uitgezet (belangrijk) levert een effectieve maat op van afgerond 16 x 21,5 cm. Dit is dus de bruikbare maat in drukwerk. Bij een 3 megapixel camera is in de beste kwaliteit JPEG het gewicht 1,3 MB. Dat levert dus in 300 PPI TIFF modus een afbeelding op van 13 x 18 cm. Het nut van deze camera’s bewijst zich vooral voor toepassing voor nieuwsbrieven en brochures waar foto’s niet te groot hoeven te zijn. Bij grotere gewenste beeldformaten van A4 en groter fotograferen wij het liefst op onze middenformaat camera op 6 x 6 negatief/positief. deze afbeeldingen worden vervolgens op een filmscanner gescand in de goede resolutie naar de benodigde gebruiksformaten.
8
<
ga
>
HOE
LEVEREN WIJ DIGITAAL AAN?
Vector illustratiewerk en logo’s worden aangeleverd als Adobe Illustrator® EPS, versie 10 of lager, afhankelijk van de compabiliteit met de software van de gebruiker. Aanwezige letters worden omgezet naar lettercontouren. De documenten behouden hun kleurinformatie. Pixelafbeeldingen worden afhankelijk van hun kleursamenstelling aangeleverd in TIFF, EPS, JPEG of voor internet toepassingen leveren wij JPEG of GIF. De kwaliteit van de JPEG afbeelding hangt af van het medium waar de afbeelding in gebruikt wordt. Voor drukwerk is die kwaliteit het hoogst, voor internet is deze lager. PDF Zoals u in deze reader al kunt ervaren maken wij ook gebruik van Adobe Acrobat® voor de vervaardiging van PDF (Portable Document Format) bestanden. Deze bestanden hebben het grote voordeel dat ze door een ieder met de gratis downloadbare Acrobat Reader® te bekijken en te lezen zijn. Ontwerp en de gebruikte lettertypen worden in de PDF ingebed zodat of u de PDF bekijkt op een PC/Mac of Unix systeem- de inhoud altijd gelijk is aan het oorspronkelijke ontwerp. PDF wordt gemaakt met behulp van een distiller, dit is een onderdeel van Acrobat®. Hier is in te stellen voor wat voor doelen de PDF geschikt moet zijn. Presentatie op beeldscherm heeft een lagere kwaliteit dan de de uitvoerinstelling voor drukwerk. Sommige drukkers ontvangen bijvoorbeeld graag een PDF bestand om het drukwerk mee te vervaardigen. Wij maken deze PDF bestanden in overleg met u of de drukker.
9
<
ga
>
Het overgrote deel van de PDF bestanden wordt echter gebruikt voor presentatie op het beeldscherm. De kwaliteit (voor reproductie) is beperkt en alle kleuren zijn in RGB. De compactheid van een PDF laat in bijna alle gevallen toe dat deze bestanden prima kunnen worden gemaild. U kunt zich een snelle indruk kunt vormen van een ontwerp waarna er vlot over gecommuniceerd kan worden. Wilt u meer weten over Acrobat Reader of controleren of u de laatste versie van de gratis reader heeft, bezoek dan de navolgende Adobe link: http://www.adobe.nl/products/acrobat/readstep.html
KLEUR Presentatie en kleur De ontwerpen die wij presenteren kunnen zoals boven vermeld digitaal zijn, maar ook geprint met de inkjetprinter. Doordat een presentatie in RGB beeldschermkleuren maar ook de inkten uit inkjetprinters anders van samenstelling zijn dan drukkleuren (met name Pantone® kleuren worden speciaal gemengd), kunnen kleuren in de uiteindelijke druk afwijken. Ook het gebruik van bijzondere papieren heeft invloed op kleurgedrag en de simulatie daarvan! Voor de betrouwbaarheid van een beeldschermpresentatie is de kwaliteit en kalibratie van het scherm bepalend voor de mate van betrouwbaarheid.
10
<
ga
>
Wij maken gebruik van kleurenwaaiers om u visueel een indicatie te geven van het gedrag van een kleur. Bij fullcolorwerk stellen wij een kleurproef verplicht. Daar waar kleurproeven door u als klant heel belangrijk worden gevonden, kunnen wij bij een drukker of servicebureau colormatch proeven laten maken of zelfs overgaan tot een echte drukproef. Gezien de meerkosten van deze laatste opties wordt gebruik hiervan altijd overlegd.
KLEUR
IN ONS DIGITAAL MATERIAAL
We leven innmiddels in een wereld waar kleurstandarisatie in zowel computerprogrammatuur als in de in- en uitvoerapparaten een grote vlucht hebben genomen. Er wordt gecalibreerd middels kleurprofielen; de zogenaamde ICC profielen (op de PC ICM). Zo’n profiel geeft heel exact de kleuromvang van een document of de verwerkingsmogelijkheden op een apparaat weer. Is dit voor mij als klant belangrijk zult u zich afvragen? In de meeste gevallen niet. Echter als u een van onze Photoshop® documenten opent in uw eigen Photoshop programma, dan kan het zijn dat u bij opening geconfronteerd wordt met een waarschuwing. De kleurprofielen van uw Photoshop en de onze komen niet met elkaar overeen. U wordt gelijk gevraagd wat u wilt: • profiel van het document gebruiken • profiel omzetten naar de eigen kleurruimte • profiel verwijderen
11
<
ga
>
Wat te doen? Als u niets met kleurprofielen doet kies dan de optie “profiel van het document gebruiken”. Op de studio bij Visser & de Graef reclame werken wij met vaste kleurprofielen. Voor RGB is dit het Adobe RGB 1998 kleurprofiel. De kleurenomvang van dit kleurprofiel past heel goed bij de kleurenomvang van CMYK fullcolordrukwerk. Voor het aanleveren van CMYK is het van belang te weten wat de specificaties zijn van het uiteindelijke uitvoerapparaat. Dat kan een plotter of drukpers zijn. Zo gebruiken wij bijvoorbeeld voor optimaal drukresultaat een speciaal CMYK profiel van een van onze huisdrukkers dat is geoptimaliseerd voor de Heidelberg drukpers. Het CMYK profiel voor kleurendruk in een krant heeft heel andere specificaties. In alle gevallen zijn ze gemaakt voor optimaal resultaat. Verder is de profielkeuze afhankelijk van het type papier waar op gedrukt wordt. U kunt een document naar eigen kleurruimte omzetten als u op de hoogte bent van profielen en hoe ze werken en uw systeem hebt gekalibreerd. U kunt ze dan op persoonlijke smaak en uitvoer afstemmen. De laatste optie “verwijderen” vinden wij een gevaarlijke. Verwijdering betekent dat een document zijn kleurenpaspoort kwijt is. Een professional in kleur weet dan niet meer wat de oorspronkelijkheid van kleur moet zijn geweest en moet derhalve de mogelijke uitgangskleuren gaan benaderen. Meer weten over profielen? Bezoek de site van het International Color Consortium (Engelstalig) http://www.color.org/
12
<
ga
>
TOT
SLOT
Alle digitale zaken worden in de studio van Visser & de Graef reclame met plezier en zorg gemaakt. Wij accepteren echter geen enkele aansprakelijkheid voor schade in welke vorm dan ook, die het gevolg zijn van het gebruik van ons materiaal door derden. Wij adviseren u dan ook altijd voor druk controlemodellen te vragen en kleurproeven te bekijken om mogelijke fouten voor te zijn. Verder verwijzen wij u graag naar de ‘kleine lettertjes', onze algemene voorwaarden. Deze zijn in een aparte PDF te downloaden op onze site. Mocht u nog vragen hebben aarzel dan niet en neem contact met ons op.
Julius Visser en Marcellus de Graaf
Visser & de Graef bv Bentrotstraat 7 7531 AA Enschede telefoon (053) 434 66 86 telefax (053) 431 28 78
Leeuwerikstraat 40 8932 CE Leeuwarden telefoon (058) 213 08 49 telefax (058) 215 99 59
mail:
[email protected] Disclaimer Aan deze ‘Doe het zelf’ kunnen geen (operationele) rechten ontleend worden. De genoemde merknamen zijn het eigendom van de betreffende merkhouders.
13
<
ga
