J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Doe-Het-Zelf Product Design Waar komt het vandaan? Lering uit het verleden, conclusies voor nu JanWillem Hoftijzer
1
14/06/2011
1
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Doe-Het-Zelf Product Design • Industrieel Ontwerpen: achtergrond en kenmerken • Huidige ontwikkelingen, hoe en waarom? • Doe-Het-Zelf • Technische factoren (techno~ en infosphere) • Motivationele factoren (sociosphere) • Implicaties 2
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Industrieel product ontwerpen: een hele korte geschiedenis ‘Design is the container of the message that is mediated between manufacture and consumer.’ *Penny Spark: ‘Design in context’] • ‘Massa’-benadering sinds de I.R. (‘massification’) • Massa-productie (one size fits all) • Massa-communicatie; ~media; ~distributie • Massa-consumptie (consumer revolution/ ~culture) Ook wel: van ‘sector A’ naar ‘sector B’: scheiding
3
Bron: Toffler; Rogers; Enc. Britannica
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Product ontwerp: een hele korte geschiedenis en.. • Standaardisatie, automatisering, 2nd Wave • ‘Division of Labour’ • Rigide relatie tussen aanbieder en gebruiker • Mode, merk, etc.
4
Bron: Toffler; Rogers; Enc. Britannica
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Grote veranderingen: Opeenvolging van ontwikkelingen in recent verleden: • Internet • Enorme hoeveelheid informatie • Snelle en gerichte communicatie en feedback • Web 2.0 • Web als platform • Applicaties beschikbaar: gebruikersparticipatie (UGC) • Wiki, Twitter, Flickr, Ebay, Youtube • Inbreng: graphics > muziek/film > 2D>2,5D>3D product info
5
Bron: Piller; Wikipedia; e.a.
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Grote veranderingen: Doe-Het-Zelf product design • Mass-customization, co-creation, co-design, toolkits, configurators, platforms, output fysiek
6
Bron: Shapeways; Zazzle; Ponoko; Fablab; Wired; Bright; Freitag; Beick; Tastik; Arduino; etc.
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Doe-het-zelf = • Gebruikers participeert in proces van ontwerp en vervaardiging, met uniek en gericht resultaat [Design for Everyone]
• Gebruiker doet zelf wat anders door een professional zou zijn gedaan • Doe-het-zelf betekent een samensmelting van design en consumptie • (‘conjunction of production and consumption’, ‘creative consumption’) [Design for Everyone] • Een beslissingsproces tegenovergesteld aan top-down structuur [Design for Everyone] 7
• Integratie van taken, tegengesteld aan arbeidsdeling
Bron: Edwards; e.a.
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Waarom Doe-het-zelf? Wat zijn de factoren?
Studie naar, en vergelijking met, eerdere DIY periodes: Literatuur: belangrijke periodes: 1. 19e eeuw (‘soft’ DIY), 2. v.a. de jaren 1950 (‘hard’ DIY) 3. Eind 20e eeuw () > nu
8
Bron: Atkinson; Gelber; Goldstein; Jackson; Johnson; Press; Anderson
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Doe-het-zelf 19e eeuw ‘een vrouw diende naast zichzelf het huis aan te kleden’ ‘Home decoration’: naast kleren ook interieur decoratie d.m.v. naaien (machine) zoals gordijnen, ‘embroidery’, schilderen, namaak glas-inlood (gebruik van ‘kits’) o.a. eigenwaarde; democratisering; ‘femininity’, ‘self expression’
9
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Doe-het-zelf fenomeen vanaf 1950 Na W.O. II, geen diensten voorradig, geen geld, geen werk Eerst noodzakelijk DHZ (maintanance), later hobbyisme (home improvement, etc.*) ‘Family values’; democratisering; zelf-redzaamheid; expressie van creativiteit
10
En..
DHZ als eerste tekenen van nieuwe situatie (van 3rd Wave): • Computer gekoppeld aan ‘power’telefoon, ‘the Source’: communities, communicatie, gestuurde lasercutting (eind ‘70) • Kopieer-/stencil machines beschikbaar: DHZ publicaties, clubblaadjes • DTP (desk top publishing): DHZ grafisch design (kaartjes etc.) • Digitale fotografie: ‘DHZ’ fotografie en ‘ontwikkeling’ 11
Bron: Toffler; o.a.
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Concluderend: Wat zijn de factoren? (mede a.d.h.v. studie van eerdere DIY periodes)
I.
Beschikbaarheid informatie en technologie: stelt gebruikers in staat (faciliteert): • Informatie en media: magazines, TV shows, web • (Tool)kits: patterns, kits, configurators • Tools/ Fabricage technieken: sewing machine, powertools, fabricators
12
Bron: Gordon; Edwards; Schreier; Piller
Concluderend:
Georges Friedmann (‘The Anatomy of Work’): ‘*people+ realize potentialities left unused by their jobs.’ ‘..fullfill their cultural and recreative needs: DIY’ (‘The more DoL, the more DIY’)
Paul Atkinson (JoDH): ‘*DIY+ has allowed to express a more individual aesthetic unbounded by the structures of mass production and passive consumption.’ Mike Press (Univ. Dundee):
13
‘It helps *+ to provide a role that goes beyond passive consumption and connects us far better to their aspirations and needs.’
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Concluderend: Wat zijn de factoren? (mede a.d.h.v. studie van eerdere DIY periodes)
II.
DHZ motivatie zit ‘in de mens’ • • • • • • • •
14
Gebruiker heeft individuele wensen .. wenst controle, vrijheid .. artistieke zelf-expressie .. is liever actief betrokken dan passief consument .. spreekt graag creativiteit aan .. toont graag zijn identiteit, zijn creativiteit .. doorloopt graag het proces .. is trotse schepper, DHZ geeft status Bron: Van Rompay; Schelhofer; Atkinson; Press; Goldstein; Schreier; Piller
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Implicaties
15
•
Naar Symmetrie (democratizering) in kennis en ‘macht’ tussen aanbieder en gebruiker
•
Vervagend onderscheid tussen gebruiker en designer • Tools zijn bereikbaar voor gebruiker • Designer autonoom, nieuwe structuren
•
Micro-companies (), ‘scale free’: ‘de-massifiying’ van media, productie, samenleving, Shapeways, Tech Shop*
•
Netwerk omgeving; DHZ of customizing gaat verder dan een ‘fixed solution space’* Bron: Kelly; Edwards; Toffler; Piller; Shapeways; Wired; Instructables
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Implicaties
Handsfree kruk Fablab, TechShop, Local Motors
DIY hometrainer
DIY - Network Lulu, Shapeways
Ponoko
Kickstarter
Ebay
Ponoko, Alibaba Instructables
Sketch-up, Blender 16
INDG: Amikasa
Bron: shapeways; Tech Shop
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Implicaties DHZ beantwoordt aan meer dan alleen voor de hand liggende behoeften: • creatief ~ mensheid, bezorgt ons ‘flow’
17
•
Cultuur (def.) en ‘creativiteit’ (ontstaan uit ~)
•
DHZ is een leerproces: maakt bewust
•
DHZ kan een zeer duurzame uitwerking hebben (voorraad<; MPR; onderhoud)
•
(John Ehrenfeld): sustainability: omgeving, maar zeker ook de mensen die daarin leven (‘attributes of Being’, ‘Needs’) Bron: Csikszentmihalyi; De Kesel; Ehrenfeld; Maslov; Max-Neef
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Implicaties: DHZ dimensies en grenzen
18
J.W. Hoftijzer, Universiteit Twente
Discussie, vragen?
[email protected] http://userproductdesign.wordpress.com/ http://www.opm.ctw.utwente.nl/staff/J.W._Hoftijzer/
19
