Visie op ouderen en goede zorg: Over de noodzaak van veranderend moreel landschap van zorggevers

Visie op ouderen en goede zorg: Over de noodzaak van veranderend moreel landschap van zorggevers •  •  Prof. dr Marian A. Verkerk ( UMCG/RUG)

19-‐12-‐14

[email protected] NPO Noord

19-‐12-‐14


19-‐12-‐14


Een visie van waarden, waarden en nog eens waarden

19-‐12-‐14


19-‐12-‐14


19-‐12-‐14


Zorg voor kwetsbaren en kwetsbare zorg

19-‐12-‐14


Sommigen onder ons zijn onontkoombaar aRankelijk van anderen, zoals kinderen, mensen met een (verstandelijke) beperking, ernsSg zieken……

19-‐12-‐14


Het blijkt soms dat wat zich aanvankelijk aandient als onontkoombaar aRankelijk en kwetsbaar, bij nader inzien alleen maar het gevolg is van bepaalde sociale, economische of culturele omstandigheden.

19-‐12-‐14


19-‐12-‐14


19-‐12-‐14


19-‐12-‐14


Dat wat zich zo onaRankelijk voordoet, blijkt opnieuw soms alleen maar zo te zijn vanwege bepaalde sociale, economische en culturele omstandigheden.

19-‐12-‐14


19-‐12-‐14


19-‐12-‐14


19-‐12-‐14


‘Dependency criSque’

•  Visie op onaRankelijkheid en de vooronderstelling daarin dat aRankelijkheid voorkomen moet worden •  Ongelijkheid tussen hen die zorg behoeven en die zorggeven èn tussen hen die geen zorg nodig hebben en die geen zorg geven •  ARankelijkheid: onontkoombaar of niet? •  Gepriviligeerde onverantwoordelijkheid? 19-‐12-‐14


Visie op ouderenzorg •  Idealen, waarden en principes vinden hun realisering in een poliSeke, machts-‐en gender-‐gerelateerde zorgprakSjk. •  Dat betekent onder meer dat rekening gehouden moet worden met de concrete zorgprakSjk van alledag, inclusief de sociaal-‐economische ongelijkheden. •  Dat geldt niet alleen voor de zorgontvangers, maar ook voor de zorggevers, professioneel of informeel. 19-12-14


Zorg voor kwetsbaren en kwetsbare zorg

19-‐12-‐14


Waarom kwetsbare zorg?

•  Het gaat om zorg die zich maar moeilijk staande kan houden in het huidig Sjdsgewricht •  Het vraagt om een bepaalde mate van ‘stuurmanskunst’ bij de hulpverlener.

19-‐12-‐14


Ethiek aan het werk •  Hoe kan ik waarden als menswaardigheid, wederkerigheid, ‘respect voor de persoon’ tot uitdrukking brengen in mijn werken?

19-‐12-‐14


Waarden in zorg, zorg voor waarden •  Zorg is waardegeladen werken –  Goede zorg is niet alleen de ‘dingen goed doen’, maar ook de ‘goede dingen doen’ •  Wat is goed voor deze cliënt, deze patient, ……..deze persoon?

19-‐12-‐14


Kwaliteit van zorg

Protocollen Evidence based

Meetbaarheid Standaardisering Objectivering Registratie

Zorg als proces

19-‐12-‐14


Niet alles van waarde, laat zich meten en vergelijken

19-‐12-‐14


Zorg als proces •  Het aandacht hebben voor (‘caring about’) •  Het verantwoordelijk zijn voor (‘taking care of’) •  Het zorggeven (‘care giving’) •  Het ontvangen van zorg (‘receiving care’)

19-‐12-‐14

•  Aandachtigheid •  Verantwoordelijkheid

•  Competentie •  Ontvankelijkheid


Ethiek van de directe zorgverlening

•  •  •  • 

Wat is de behoe_e? Wie hee_ de verantwoordelijkheid? Wiens competenSe? Responsiviteit?

19-‐12-‐14


Wat is de behoe_e? •  Wie is de ‘klant’? •  Wiens behoe_e?

19-‐12-‐14


Wie hee_ de regie? •  Professional of mantel? •  Privacy; persoonlijke levenssfeer

19-‐12-‐14


CompetenSe •  Botsende competenSes •  Client, verwante of professional?

19-‐12-‐14


Even terug naar Aristoteles

19-‐12-‐14


Geneeskunst als stuurmanskunst •  De handelende persoon moet zelf van geval tot geval nagaan wat de situaSe vereist, net als in de geneeskunde of navigaSe (NE,II,2, 1104 a 8-‐10) •  “Ook op dat gebied is het immers gemakkelijk te weten wat honing, wijn, nieskruid, branden en snijden zijn, maar weten hoe, op wie en wanneer men die middelen moet toepassen om de gezondheid te bevorderen, dat vereist niet meer of minder dan dat men arts is” (NE,V, 14, 1137 a14-‐18) •  Het juiste midden vinden tussen –  Controle en laten gaan –  AcSviteit en passiviteit

19-‐12-‐14


Competent werken vraagt om •  Doe ik met mijn ‘zorgantwoord’ recht aan de persoon die ik voor mij heb? •  Beoordeling zowel met betrekking tot individuele zorghandeling alsook als onderdeel van zorgproces •  Gebruik verschillende perspectieven (machtsrelaties en ontkende behoeften) •  Aandachtig voor nieuw gecreeërde zorgbehoeften

19-‐12-‐14


Verlanglijstje •  Omgang met clienten/paSenten waarbij aandachSgheid en responsiviteit voorop staan: wordt ook daadwerkelijk gedaan wat nodig is en wordt de zorg ook ontvangen zoals die bedoeld is? •  Onderwijs en trainingen voor hulpverleners waarbij voorstellingsvermogen en fantasie van belang zijn •  Niet alles van waarde, laat zich vertalen in meetbare eenheden en intervenSes die ‘bewezen’ zijn •  Familie ethiek: paSent, client als relaSonele persoon

19-‐12-‐14


19-‐12-‐14


Getrainde waarneming

AandachSgheid Wat heb je nodig?

Is dit ook wat je nodig had? 19-‐12-‐14

Responsiviteit [email protected] NPO Noord

Zo kwam ik in het InternaSonal Journal of Geriatric Psychiatry een arSkel tegen, geSteld ‘Dancing as a psychosocial interven-‐ Son in care homes: a systemaSc review of the literature’.5 Dat arSkel gaat over de vraag of demente verpleeghuisbewoners opknappen van dansen in enige vorm. En let wel: het gaat hier om een systemaSsche literatuur-‐ review. Dat betekent dat er eerder in een substanSeel aantal verpleeg-‐ huizen onderzoek is gedaan naar het effect van dansen op demente bewoners. In al die huizen is dus planmaSg nagedacht over een volks-‐ dansochtend: wat willen we er precies mee? Wat hopen we dat er gebeurt? Welke effecten bij onze bewoners gaan we registreren? Welke ongewenste bijeffecten verwachten we bij bewoners en bij medewerkers en hoe gaan we die scoren? Uit de 2e Els Borst lezing van Margo Trappenburg, 2014

19-‐12-‐14


Verlanglijstje •  Omgang met clienten/paSenten waarbij aandachSgheid en responsiviteit voorop staan: wordt ook daadwerkelijk gedaan wat nodig is en wordt de zorg ook ontvangen zoals die bedoeld is? •  Onderwijs en trainingen voor hulpverleners waarbij voorstellingsvermogen en fantasie van belang zijn •  Niet alles van waarde, laat zich vertalen in meetbare eenheden en intervenSes die ‘bewezen’ zijn •  Familie ethiek: paSent, client als relaSonele persoon •  Maak van de ouderenzorg geen ‘warm dekentje’ maar bezie het als een prakSjk die botsende verantwoordelijkheden kent.

19-‐12-‐14


Visie op ouderen en goede zorg: Over de noodzaak van veranderend moreel landschap van zorggevers

Recommend Documents