Visie Afrikaanderwijk Deelgemeente Feyenoord Vestia Rotterdam Feijenoord

Visie Afrikaanderwijk 2020 Deelgemeente Feyenoord – Vestia Rotterdam Feijenoord

Concept JUNI 2009

Visie Afrikaanderwijk 2020 Concept

Inhoudsopgave DEEL 1: SAMENVATTING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

5. Ruimte creëren voor talentontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Samenvatting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

5.1 Verbeteren van de voorzieningenstructuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 5.2 Stimuleren van jongeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

DEEL 2: VISIE AFRIKAANDERWIJK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

5.3

Bevorderen participatie aan samenleving en arbeidsproces . . . . . . 28

1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

5.4 Wijkgericht werken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

2.

Analyse: zwakke en sterke punten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

6. Werken aan een duurzame wijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

2.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

6.1 Opheffen fysieke isolement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

2.2 De Afrikaanderwijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

6.2

2.3 Waarom een aanpak voor de Afrikaanderwijk? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

6.3 Impuls geven aan de wijkeconomie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

3.

Ambitie en doelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

DEEL 3: RANDVOORWAARDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

3.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

7. Randvoorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

3.2

Ambitie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

7.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

3.3

Verbeteren van Veiligheid en Leefbaarheid in de wijk . . . . . . . . . . . . . 18

7.2

3.4

Ruimte creëren voor talentontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

7.3 Organisatiestructuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

3.5

Werken aan een duurzame wijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

7.4

Vergroten mogelijkheden op een wooncarrière in de wijk . . . . . . . . . 34

Herhuisvesting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Communicatie en participatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

7.5 Financiële haalbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 4.

Verbeteren van de veiligheid en leefbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

4.1

Verbeteren van de veiligheid en leefbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

BIJLAGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Bijlage 1: Kernstrategieën en actieprogramma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Bijlage 2. Begrippenlijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Bijlage 3: Bronvermelding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

2

DEEL 1

SAMENVATTING

9 3

Samenvatting De Afrikaanderwijk in Rotterdam Zuid, multicultureel, jong, levendig. Een wijk die bekend staat om haar warenmarkt op en om het Afrikaanderplein, die tegen het centrum van de stad ligt en goed bereikbaar is. Een wijk die de komende jaren groter wordt door de bouw van Parkstad op het aangrenzende oude spoorwegemplacement. Een wijk waar bewoners met steeds meer tevredenheid wonen.

De Afrikaanderwijk is in 2020 een wijk waar bewoners trots op zijn, waar zij bewust voor kiezen en waarbij het woonklimaat als prettig en stimulerend wordt ervaren. Een multiculturele wijk waar het voornamelijk betaalbaar wonen is, maar waar je wel wooncarrière kunt maken. Een wijk waar kinderen gestimuleerd worden een betere sociaal-economische positie te bemachtigen dan hun ouders. Een wijk die oog heeft voor de kwetsbare groepen.

Toch is de Afrikaanderwijk een wijk die tot de zeven sociaal-economisch zwakste van Rotterdam behoort. Een wijk die valt onder het Pact op Zuid: een stadsdeel waar de gemeente, deelgemeenten en woningcorporaties de aandacht op gevestigd hebben om in de periode tot 2016 de sociale, economische, culturele en fysieke achterstand op de overige stadsdelen van Rotterdam te verkleinen.

In 2020 is de Afrikaanderwijk de Marktplaats van Feijenoord. Een wijk die een betere positie op de woningmarkt heeft gekregen en completer is geworden door de ontwikkeling van Parkstad. Dit doordat de ontwikkeling van Parkstad is gebruikt om de wijken te verbinden en de Afrikaanderwijk baat heeft gehad bij de nieuwe maatschappelijke voorzieningen die zijn gerealiseerd. De Afrikaanderwijk wordt een wijk die floreert door economische activiteit, waarbij het midden- en kleinbedrijf haar plek heeft veroverd en – mede door invloed van de markt en de multiculturele samenleving – een duidelijk eigen accent heeft. De Afrikaandermarkt en het Afrikaanderplein hebben daarbij door het bovenlokale bereik een positieve economische uitwerking op de omliggende winkels en bedrijven. De Afrikaanderwijk is een wijk waar wat te beleven is en die zowel voor bewoners als bezoekers voorzieningen biedt in hun vrije tijd.

Deelgemeente Feijenoord en Vestia Rotterdam Feijenoord willen de Afrikaanderwijk de benodigde impuls geven. De eerste stap daartoe is een maatschappelijk gedragen visie op de toekomst van de wijk. Bewoners, bewonersorganisatie Afrikaanderwijk (BOA), ondernemers, professionals werkzaam in de wijk en medewerkers van gemeente, deelgemeente en Vestia Rotterdam Feijenoord zijn daarom de afgelopen maanden geraadpleegd om knelpunten, wensen, ideeën en (beleids)voornemens te inventariseren. Op basis van die inventarisatie stellen we ons de volgende ambitie:

De benodigde ingrediënten om dit toekomstbeeld waar te maken, zijn in de wijk aanwezig. Uitgaande van de kracht van de wijk, willen we aan deze ambitie werken. We streven daartoe drie doelen na: we willen de leefbaarheid en veiligheid verbeteren, de ruimte creëren voor talentontwikkeling van bewoners en we willen de wijk beter laten aansluiten op de behoeften van huidige en toekomstige bewoners als ook de veranderende omgeving. De leefbaarheid en veiligheid (kernstrategie 1) verbeteren we op korte termijn, binnen drie jaar. De aanpak van jongerenoverlast, drugsoverlast, het verbeteren van schoon, heel en veilig, parkeren en veilig ondernemen zijn daarbij onze aandachtspunten. Door te werken met wijkveiligheids­

4 8

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

in Parkstad, een nieuw zwembad (ter vervanging van het zwembad Afrikaander­wijk) en gymzalen, leggen een Cruyff Court aan en kijken hoe de wijk kindvriendelijker kan worden ingericht, met voorzieningen voor jeugd. Wij bouwen ook een 1e lijnszorgvoorziening in Parkstad en geven de openbare ruimte een groenimpuls zodat de mogelijkheden voor ­ontmoeting worden verruimd.

Taal, school, werk, inkomen en gezondheid zijn punten waar een groep bewoners in de wijk dagelijks mee worstelt. Met onze aanpak willen we bewoners stimuleren hun talenten te ontwikkelen om op die manier de sociaal-economische positie te verbeteren. We verbeteren daarvoor zonodig de voorzieningenstructuur (kernstrategie 2), richten ons op jongeren (kernstrategie 3) en willen de participatie aan samenleving en het arbeidsproces bevorderen (kernstrategie 4). Dit laatste door bijvoorbeeld leerwerktrajecten, maatschappelijke stages of vrijetijdsactiviteiten te creëren. De komende jaren kijken we tevens naar onze manier van werken: we denken door wijkgericht te werken betere resultaten te bewerkstelligen (kernstrategie 5).

Het derde doel tot 2020 richt zich op de bebouwde omgeving en het sociaal-economisch functioneren van de wijk. We denken dat de basis nu niet op orde is en willen de wijk op drie punten verbeteren: we gaan de wijk fysiek beter verbinden met de omgeving, we willen een wooncarrière in de wijk mogelijk maken en we geven de wijkeconomie een impuls.

De aandacht voor jongeren is er al jaren en dit willen we vasthouden. Dit doen we door de omstandigheden voor opgroeien, ontwikkelen en ontspannen in de wijk zo optimaal mogelijk te maken. We streven naar een aanpak op maat waarin tijdig wordt gesignaleerd dat een jongere het moeilijk heeft. Het instrument van ‘Communities that Care’ moet dit bewerkstelligen. Het terugdringen van voortijdig schoolverlaten en het realiseren van voldoende voorzieningen voor de jeugd van 12 jaar en ouder zijn bekende speerpunten. De uitdaging is er om jongeren te inspireren: door hen te betrekken in de aanpak, een aansluitend vrijetijdsprogramma aan te bieden, maar ook door leerwerkplekken te creëren. We bouwen nieuwe of aanvullende voorzieningen zoals basisscholen, een HAVO/VWO

1. SAMENVATTING

programma’s bepalen we jaarlijks wat de knelpunten zijn en kunnen we dus prioriteiten verleggen. We zoeken nadrukkelijk de aansluiting bij ­bewoners en ondernemers: we faciliteren ideeën die uit de wijk komen om de leefbaarheid te verbeteren en initiëren zelf projecten voor zelfbeheer door bewoners. Daarnaast voeren we een beheerbeleid dat de overlast van toekomstige bouwprojecten zoveel mogelijk moet beperken.

De Afrikaanderwijk ligt ruimtelijk geïsoleerd van de aangrenzende wijken. Dit kunnen we veranderen door enerzijds de wijk te verbinden met de Kop van Zuid en anderzijds de entrees van de wijk aantrekkelijker en herkenbaarder te maken (kernstrategie 6). Aan de oostzijde heffen we het isolement op door, door middel van Parkstad de Afrikaanderwijk te verbinden met de Kop van Zuid. Concreet betekent dit dat er goede verbindingen nodig zijn tussen de Afrikaanderwijk en de Laan op Zuid. De meest logische manier om deze verbindingen te leggen, is door de Paul Krugerstraat en de Martinus Steijnstraat door te trekken tot aan de Laan op Zuid. Om dit te bewerkstelligen is het noodzakelijk enkele woon­complexen te slopen. Gekoppeld aan de fasering van Parkstad, zal de Paul Krugerstraat als eerste worden doorgetrokken tot aan de Laan op Zuid; vervolgens volgt de verbinding met de Martinus Steijnstraat. Op langere termijn willen we onderzoeken hoe het zuidoostelijke deel van de Tweebosbuurt zo goed mogelijk kan aansluiten op de ontwikkeling van Parkstad. Aan de west- en zuidzijde van de wijk, worden de entrees aangepakt, zodat de wijk aansluit op ontwikkelingen in Katendrecht, Maashaven-Rijnhaven en de Maassilo.

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

5 9

De woningvoorraad in de wijk is eenzijdig en woningmarktonderzoek duidt op een toenemende belangstelling voor andere woningtypen dan die nu in de wijk te vinden zijn. Tot 2020 willen we meer differentiatie in woningtypen, eigendomsvarianten en prijsklasse aanbrengen, zodat huidige en nieuwe bewoners in elke levensfase en met elk inkomen in de wijk kunnen (blijven) wonen. We voegen daarvoor nieuwe woonmilieus toe. Een groot deel daarvan realiseren we in Parkstad, maar ook in de huidige Afrikaanderwijk proberen we meer variatie aan te brengen. Dit doen we enerzijds door een kwaliteitsverbetering van de bestaande voorraad en anderzijds door op slooplocaties andere woonmilieus te realiseren. Bewoners die moeten verhuizen vanwege sloop kunnen voor een deel doorstromen naar de nieuwbouw. We werken aan de uitstraling van de openbare ruimte en geven de woonomgeving een kwaliteitsimpuls door een vijftal parken aan de woonbuurten toe te voegen. Vier van deze parken liggen in de Afrikaanderwijk. (Kernstrategie 7).

6

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

Economie is een belangrijke identiteitsbepaler in de Afrikaanderwijk en het Afrikaanderplein met haar markt de gezichtsbepaler. Een verschraling van het warenaanbod, een te grote hoeveelheid m2 voor detailhandel en het onvoldoende benutten van de potentie van het plein zijn enkele redenen om de wijkeconomie een impuls te geven (kernstrategie 8). Het Afrikaander­plein met al haar facetten wordt op alle dagen het levendige hart van de wijk. In de aanpak daarnaar toe hoort ook de aandacht voor het functioneren van de markt. Daarnaast versterken we de winkeldriehoek en willen we ondernemers die niet in de creative factory terecht kunnen of die zich richten op multiculturele producten faciliteren om een plek te vinden in de Afrikaanderwijk. Startende ondernemers als ook de bestaande ondernemers bieden we ondersteuning aan zodat ook zij de vruchten van de economische impuls kunnen plukken.

DEEL 2

VISIE AFRIKAANDERWIJK

9

1. Inleiding De Afrikaanderwijk, onderdeel van Feijenoord Midden, is ontstaan in de 19e eeuw toen door de explosieve groei van de havens en woningen moesten worden gerealiseerd voor de havenarbeiders. Tussen de industrie van de havens werden woningen van beperkte kwaliteit gebouwd. Veel van de eerste bewoners waren arbeidersgezinnen afkomstig uit Brabant en Zeeland. In de jaren 70 van de 20e eeuw trokken veel van deze migranten weg en stroomden de gastarbeiders uit Spanje, Italie, Turkije en Marokko in, in de voornamelijk goedkope woningen. Anno 2009 is de wijk te typeren als jong, levendig en multicultureel. Bewoners wonen er met steeds meer tevredenheid, maar de wijk staat voor een opgave waarvoor een lange termijn aanpak naar een betere toekomst gewenst is. De Afrikaanderwijk, onderdeel van Rotterdam Zuid, een stadsdeel waarvan Gemeente, Deelgemeenten en woningcorporaties de achterstand op de rest van Rotterdam zien en voor de periode tot 2016 een grootschalige vernieuwing nastreven. Een vernieuwing die de wijken op Zuid een betere positie op de woningmarkt moet geven door onder andere de mogelijkheden op een wooncarrière in de wijken te verruimen en een vernieuwing die zich richt op het verbeteren van het sociaal-economisch perspectief van de huidige bewoners en ondernemers. Een vernieuwing die door het Pact op Zuid een fysieke, sociale, economische en culturele impuls geeft aan Rotterdam Zuid. De Afrikaanderwijk, onderdeel van de 40 krachtwijken van het Ministerie VROM, waardoor er ook landelijk een roep is voor een aanpak die de wijk in een periode van 10 jaar in beter vaarwater moet brengen.

Wijkvisie De Afrikaanderwijk staat aan de vooravond van een verandering. De komende jaren wordt op het aangrenzende spoorwegemplacement Parkstad gebouwd. Deze grootschalige nieuwbouwontwikkeling voegt woningen, voorzieningen en groen toe en kan het begin van de verdere vernieuwing van de wijk zijn. Met het oog op de opgave die er voor de Afrikaanderwijk ligt om de achter­ stand op sociaal, economisch, en fysiek gebied te verkleinen, als ook op de vele ontwikkelingen in en om de wijk, hebben Deelgemeente Feijenoord en Woningcorporatie Vestia Rotterdam Feijenoord behoefte aan een lange termijn visie waarin de ambities voor de wijk duidelijk zijn verwoord. Ambities die richting geven en de prioriteiten voor de komende jaren bepalen zodat tot gerichte uitvoeringsprogramma’s kan worden gekomen. De afgelopen jaren zijn er in dit kader op diverse thema’s studies verricht, zijn er gesprekken gevoerd met bewoners en professionals werkzaam in de wijk, en zijn er beleidsrichtingen vastgesteld. De wijkvisie brengt deze wensen, ideeën en voornemens samen en stippelt de richting uit voor de verdere ontwikkeling van de wijk. Proces Deelgemeente Feijenoord en Woningcorporatie Vestia Rotterdam Feijenoord streven naar een maatschappelijk gedeelde probleemanalyse en visie op de toekomst. De visie is daarom opgesteld in samenspraak met bewoners uit de wijk, de bewonersorganisatie Afrikaanderwijk (BOA), professionals uit de wijk en medewerkers van deelgemeente, corporatie en Gemeente Rotterdam. De visie is in vijf stappen tot stand gekomen. Als eerste stap is op basis van cijfermateriaal en beleidsstukken een analyse van de wijk gemaakt. In stap 2 zijn er vier MAAZ-sessies georganiseerd en heeft Vestia Rotterdam

8

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

Schematisch ziet dit er als volgt uit:

Bij het bepalen van deze visie worden voor de uitvoering steeds afwegingen gemaakt tussen realisatie op wijkniveau of op gebiedsniveau. Het opstellen van de jaarlijkse wijkactieplannen en fysieke inrichting- en uitvoeringsplannen vormen voor de realisering van onze ambities een belangrijke stap. De consequenties op het gebied van veilig, sociaal, fysiek en financiën zullen in de plannen helder worden uitgewerkt Leeswijzer De visie Afrikaanderwijk 2020 beantwoordt vier vragen: kk Wat is de huidige stand van zaken in de wijk? (analyse). kk Wat willen we bereiken? (ambitie). kk Waar zetten we op in? (doelstellingen). kk Hoe gaan we dat doen? (kernstrategieën). De visie is opgebouwd uit drie delen. Deel 1 bestaat uit de samenvatting, in deel 2 is de visie verwoord. Deel 2 bevat naast de inleiding de hoofdstukken 2, 3, 4, 5 en 6. In hoofdstuk 2 is de analyse van de Afrikaanderwijk anno nu opgenomen, hoofdstuk 3 verwoordt de ambities en doe­lstellingen. De hoofdstukken 4, 5 en 6 werken de doelstellingen verder uit in bijbehorende kernstrategieën. In deel 3 wordt tot slot stilgestaan bij de randvoorwaarden; deze zijn opgenomen in hoofdstuk 7.

STAP 1

STAP 2

STAP 3

STAP 4

STAP 5

AnalySe Wat speelt er in de wijk?

NETWERKRONDES MAAZ-SESSIES Gesprekken met organisaties en ondernemers

DOELEN Vastleggen doelstellingen

MAAZ-SESSIE TENT IN DE WIJK Gesprekken met wijkbewoners

CONCEPT WIJKVISIE Bespreken met bewoners tijdens Inloopdagen

Voorjaar 2008

Zomer/najaar 2008

Winter 2008

Voorjaar 2009

Voorjaar/zomer 2009

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

2. Visie

Feijenoord een netwerkronde gehouden. Onder de noemer MAAZ vindt de communicatie over de vernieuwing van de wijk plaats. Een van de gebruikte communicatiemiddelen zijn de MAAZ-sessies. In deze sessies is met organisaties en ondernemers uit de wijk gediscussieerd over de sterke en zwakke punten van de wijk. Ook gaven deelnemers concrete verbeterpunten op het gebied van Wonen en Zorg, Inkomen en Onderwijs, Veilig­heid en Leefbaarheid en het Afrikaanderplein aan. Tijdens de netwerk­ ronde hebben medewerkers van de corporatie met circa 150 bewoners gesproken. Via scholen, het buurthuis, de moskee, zelforganisaties, actieve groepen en de bewonerscommissies is contact gezocht met wijkbewoners om te achterhalen welke thema’s hen bezighouden. Tijdens stap 3 zijn al deze gegevens geanalyseerd en zijn de accenten voor de visie gelegd. Deze zijn in vier workshops met medewerkers van deelgemeente, corporatie en gemeente verder uitgediept. Met de resultaten van de eerste drie stappen, is een extra MAAZ-sessie georganiseerd en is de BOA vervolgens met Tent in de Wijk gestart. In een viertal Tent in de Wijk-sessies is op telkens een andere plek in de wijk het gesprek met bewoners gevoerd. Tenslotte, tijdens stap 5, is de reactie van bewoners, professionals en instanties gevraagd op de concept visie.

9

2. Analyse: zwakke en sterke punten 2.1 Inleiding We weten veel over de Afrikaanderwijk: er worden veel onderzoeken uitgevoerd en jaarlijks worden de statistieken op allerlei thema’s aangevuld. De analyse van de Afrikaanderwijk bestaat naast deze statistieken uit de aandachtspunten die de afgelopen maanden door bewoners en professionals zijn aangedragen. Al deze informatie resulteert in een overzicht van sterke en zwakke punten en van kansen en bedreigingen. 2.2 De Afrikaanderwijk Tussen de Laan op Zuid, de Maashaven Oostzijde en de Putselaan ligt de Afrikaanderwijk. De wijk ligt centraal in de deelgemeente Feijenoord en grenst aan de wijken Bloemhof, Hillesluis, Katendrecht en de nieuwbouw van Kop van Zuid. De Afrikaanderwijk is een oude stadswijk en is oorspronkelijk gebouwd om de havenarbeiders te huisvesten. De herinneringen aan die tijd zijn in de wijk nog zichtbaar in enkele karakteristieke 19e-eeuwse panden. Andere iconen in de wijk zijn het Afrikaanderplein, het oude HBS-gebouw aan het park en het tegenovergelegen Gemaal. De Afrikaanderwijk was een van de eerste Rotterdamse wijken waar grootschalige stadsvernieuwing plaatsvond. Het Afrikaanderplein ligt in het hart van de wijk. Bestaande uit een park, een brede rand en omliggende straten voegt dit plein 7 hectare openbare ruimte aan de wijk toe. Dit is uniek voor een verder dichtbebouwde omgeving. Twee maal per week wordt op de rand rond het park de Afrikaandermarkt gehouden: de op een na grootste warenmarkt van Rotterdam. De Pretorialaan en de Paul Krugerstraat zijn de hoofdwegen die centraal door de wijk lopen. De Afrikaanderwijk telt een boven­ gemiddeld aantal winkels voor detailhandel en deze zijn hoofdzakelijk aan de hoofdwegen te vinden. Kaart 1: Plangebied inclusief totale plangebied Parkstad

10

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

In de Afrikaanderwijk wonen ongeveer 9.400 Rotterdammers en dit is met name een jonge bevolking: 33% is 23 jaar of jonger. De huishoudens bestaan voornamelijk uit alleenstaanden (43%) en gezinnen met kinderen. De Afrikaanderwijk is multicultureel: een groot deel van de huishoudens heeft haar ‘roots’ in Turkije, Nederland, Marokko, Suriname of de Antillen.

Naast de dynamiek en levendigheid van de winkelstraten en het Afrikaanderplein met haar markt, is de wijk een rustige woonwijk. In de straten achter de Pretorialaan en Paul Krugerstraat tref je met name portiek-etagewoningen met of zonder lift, galerijwoningen en enkele eengezinswoningen aan. Veel bouwblokken hebben een binnenterrein.

Huishoudensamenstelling, 1 januari 2007

2.3 Waarom een aanpak voor de Afrikaanderwijk? Dg Feijenoord

Rotterdam

Alleenstaanden

43%

43%

47%

1-0udergezinnen met kinderen

13%

13%

11%

2-0udergezinnen met kinderen

26%

22%

20%

(gehuwd) samenwonenden zonder kinderen

15%

20%

22%

Overig

2%

1%

1%

Totaal

100%*

100%*

100%*

4.050

32.440

291.625

Totaal aantal huishoudens

De statistieken De Afrikaanderwijk is om meerdere redenen binnen Rotterdam een aandachtswijk. De wijk behoort tot de zeven sociaal zwakste wijken van Rotterdam, kampt met problemen op het gebied van veiligheid en 2. Visie

Afrikaanderwijk

Wijkveiligheidsindex Bron: Veiligheid in de Afrikaanderwijk 2007, Deelgemeente Feijenoord

VEILIG

Bron: Feijenoord in beeld 2007 – *100% bij afronding

AANDACHT BEDREIGD

Leeftijd in percentages, 1 januari 2007 Afrikaanderwijk

Dg Feijenoord

Rotterdam

0 tot en met 5 jaar

8%

8%

7%

6 tot en met 14 jaar

14%

12%

10%

15 tot en met 22 jaar

13%

12%

11%

23 tot en met 39 jaar

27%

26%

27%

40 tot en met 64 jaar

28%

32%

31%

9%

11%

15%

Totaal

100%*

100%*

100%*

Totaal aantal huishoudens

9.364

65 jaar en ouder

69.488

PROBLEEM ONVEILIG

L L T T D K R ME TA EE EL AS AS EE AA LIS FS RL RL RK EW BR NH E A E E I E G E N D I V V D V N O SO ON VA UG HO DR SC

E

R CO XS DE

IN

584.046

2005

2004

2006

2007

Bron: Feijenoord in beeld 2007 – *100% bij afronding

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

11

leefbaarheid en heeft een impuls in de bebouwde omgeving nodig om te voldoen aan de eisen van deze tijd en de toekomstige nieuwe omgeving. Belangrijke graadmeters in Rotterdam voor Leefbaarheid en Veiligheid zijn de wijkveiligheidsindex en de sociale index. Deze komen jaarlijks tot stand op basis van gegevens van politie, de gemeentelijke diensten en de resultaten uit onderzoek van meer dan 10.000 Rotterdammers over hun capaciteiten, leefomgeving, participatie, binding met hun wijk en veiligheidsgevoel in hun woonwijk.

Sociale index Afrikaanderwijk

ONTBREKEN VAN DISCRIMINATIE

VOLDOENDE TAALBEHEERSING

PASSENDE HUISVESTING

VOLDOENDE INKOMEN

ADEQUATE VOORZIENINGEN

Veiligheid en leefbaarheid De wijkveiligheidsindex gaat over zaken als diefstal, drugsoverlast, geweld, inbraak, overlast, vandalisme, schoon heel en verkeer. De index deelt de wijken in 5 categorieën in: onveilig, probleem, bedreigd, aandacht en veilig. De situatie in de Afrikaanderwijk is de afgelopen jaren licht verbeterd, maar de wijk is nog steeds een ‘bedreigde wijk’. Belangrijkste aandachtspunten zijn de aanpak van jongerenoverlast en drugsoverlast, alhoewel op dit laatste punt een verbetering te zien is. Een derde aandachtspunt is schoon, heel en veilig. De wijkveiligheidsindex 2007 laat zien dat de recente aanpak op dit punt tot goede resultaten heeft geleid. Toch geven bewoners aan dat vervuiling op straat – met name rondom de markt – en de verkeersveiligheid blijvend aandacht behoeven. Sociaal zwakke wijk In 2008 is voor het eerst de sociale index opgesteld. Een onderzoek onder 11.000 Rotterdammers geeft inzicht in de sociale positie van de verschillende wijken. De wijk scoort zeer zwak op capaciteiten van bewoners en sociaal zwak als het gaat om leefomgeving en meedoen. Taalbeheersing, inkomen en werk/ school zijn de voornaamste knelpunten.

12

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

GOEDE GEZONDHEID LEEFOMGEVING

CAPACITEITEN

VERVUILING EN OVERLAST

VOLDOENDE OPLEIDING

SOCIALE INDEX AFRIKAANDERWIJK WERK EN SCHOOL

MEEDOEN

SOCIALE BINDING

SOCIALE CONTACTEN

SOCIALE EN CULTURELE ACTIVITEITEN SOCIALE INZET

MUTATIES

Bron: Rotterdam sociaal gemeente 2008, Gemeente Rotterdam

ERVAREN BINDING

Lage, midden en hoge gestandaardiseerde huishoudensinkomens Afrikaanderwijk

Dg Feijenoord

Rotterdam

3.650

30.010

266.140

Laag: onderste 40% (tot € 17.300)

71%

63%

51%

Midden: middelst 40% (tot € 27.500)

25%

28%

34%

4%

9%

15%

Afrikaanderwijk

Dg Feijenoord

Rotterdam

Aantal meegetelde huishoudens 01-01-2007

3.390

29.000

258.870

Onder de armoedegrens

1.030

6.550

42.270

Idem als percentage

29%

23%

16%

Hoog: hoogste 20% (vanaf € 27.500)

Bron: Feitenkaart Inkomensgegevens op deelgemeente- en buurtniveau 2006

Bebouwde omgeving De woningvoorraad bestaat voornamelijk uit huurwoningen van Vestia Rotterdam Feijenoord in het sociale segment. De woningvoorraad bestaat voor 41% uit driekamerwoningen, 26% heeft 4 kamers en 19% heeft maar 2 kamers; 13% van de woningen heeft 5 kamers of meer en 1% is een eenkamerwoning. Woningen naar eigendomsverhouding, 1 januari 2007

Inkomens onder de armoedegrens

Bron: Feitenkaart Inkomensgegevens op deelgemeente- en buurtniveau 2006

Afrikaanderwijk Koop

Dg Feijenoord

Rotterdam 28%

9%

15%

Huur corporatie

84%

70%

51%

Huur particulier

7%

15%

21%

Totaal

100%

100%

100%

Totaal

3.741

32.608

288.150

2. Visie

Aantal huishoudens 01-01-06

Ruim een derde deel van de bewoners van de Afrikaanderwijk geeft aan moeite te hebben met de Nederlandse taal, 67% van de bewoners heeft een opleidingsniveau dat lager ligt dan MBO en in februari 2008 was 20% van de jongeren tussen 17 en 23 jaar een voortijdig schoolverlater.

Bron: Feijenoord in beeld 2007

Huishoudens met inkomen naar belangrijkste bron

Aantal huishoudens 01-01-2007 Loon of winst Pensioen Werkloos, bijstand of arbeidsongeschikt Overig

Afrikaanderwijk

Dg Feijenoord

Rotterdam

3.650

30.010

266.140

1.860 = 51%

16.150 = 54%

155.610 = 58%

590= 16%

5.980 = 20%

62.790 = 24%

1.160 = 32%

7.490 = 25%

43.690 = 16%

–

390 = 1%

4.050 = 2%

Bron: Feitenkaart Inkomensgegevens op deelgemeente- en buurtniveau 2006

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

13

Woningen naar woningtype, 1 januari 2007 Afrikaanderwijk

Dg Feijenoord

Rotterdam

Eengezinswoning

4%

2%

23%

Benedenwoning

11%

9%

9%

Etagewoning

16%

11%

13%

portiek-galerijwoning zonder lift

50%

66%

30%

portiek-galerijwoning met lift

20%

13%

24%

Totaal

100%

100%

100%

Totaal

3.741

3.326

288.150

Bron: Feijenoord in beeld 2007

Met betrekking tot de openbare ruimte, de commerciële en maatschappelijke voorzieningen, zijn beleidsmatig de volgende conclusies getrokken: kk De buitenruimte heeft met uitzondering van het Afrikaanderplein onvoldoende kwaliteit en biedt weinig ruimte voor sport en spel. kk Ten aanzien van het winkelaanbod kent de deelgemeente Feijenoord een opgave om te komen tot een modernisering van het winkelaanbod. kk De Rotterdamse warenmarkten presteren momenteel beneden gemiddeld. kk Er zijn veel maatschappelijke voorzieningen, maar er zijn weinig voorzieningen voor vrijetijdsbesteding.

Meningen van bewoners, ondernemers en professionals Om te achterhalen wat er in de wijk belangrijk wordt gevonden en om de dialoog aan te gaan over gewenste veranderingen voor de toekomst, is op drie manieren contact gezocht met de wijk. De MAAZ-sessies richten zich rond vier thema’s tot de zelforganisaties en de professionals werkzaam in de Afrikaanderwijk. Met de netwerkronde is op centrale plekken in de

14

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

sociale infrastructuur contact gezocht met bewoners en ook de BOA is naar de bewoners toegegaan. Zij heeft vier Tent in de Wijk-sessies gehouden over thema’s die bij bewoners leven. De meningen op een rij.

Netwerkronde De netwerkronde laten het volgende beeld zien: kk De Afrikaanderwijk is een levendige wijk waar rond de voorzieningen veel groepen actief zijn: van jong tot oud. Deze bewoners zijn betrokken bij de wijk en willen zich op verschillende manieren inzetten. kk Sommige bewoners hebben een sterke binding met de buurt, andere hebben dit meer met de straat of het gebied waar men woont. De Afrikaandermarkt is echter voor iedereen het kenmerk en de trots van de wijk. kk Bewoners vinden de Afrikaanderwijk een perfecte plek om te wonen: er zijn veel winkels en veel (winkel)voorzieningen in de nabijheid. Daarnaast heeft het een goede ligging en is de wijk goed bereikbaar: ligging nabij het stadscentrum, snel op de ring, metro- en tramhaltes. kk Het is een jonge wijk, maar er is te weinig te doen voor kinderen en jongeren. Het aanbod van de voorzieningen is niet altijd goed afgestemd op de vraag, zoals bijvoorbeeld de speeltuin en het zwembad. In het aanbod moet een onderscheid gemaakt worden tussen de jongens en de meiden. Daarnaast maken enkele moeders zich zorgen om Plein 3: het heeft geen goede naam en men vindt dat er te weinig begeleiding is. Deze moeders hebben de wens dat er een goed functionerend jongerencentrum komt. School is belangrijk; ouders zijn tevreden over het basisonderwijs in de wijk, maar maken zich soms zorgen over de overgang van basisschool naar voortgezet onderwijs.

Bewonersoverleg

kk Veel bewoners hebben binding met de wijk en willen er graag blijven wonen. Men vindt het prettig dat in buurtjes iedereen elkaar kent en er een vorm van sociale controle is. Oudere bewoners geven aan dat zij nu minder buurtgenoten kennen en er door de verschillende culturen meer ‘vreemden’ in de wijk zijn. Zij geven echter aan dat de wijk nog steeds een arbeiderswijk is en dat de verschillende culturen – net zoals de bewoners van weleer – met respect met elkaar omgaan. Overbewoning en overlastsituaties door spelende kinderen en jongeren worden als minpunten aangedragen. Met het oog op kinderen geven bewoners eveneens aan dat het klimaat kindvriendelijker moet worden: niet alleen door herinrichting maar ook door het beperken van slechte invloeden op straat.

Tent in de Wijk Tijdens de Tent in de Wijksessies zijn de meningen van bewoners verzameld over opgroeien, wonen, gezond zijn en boodschappen doen in de wijk en is er gesproken over het park en plein. Ook hier geven bewoners aan dat er voor jongeren, met name jongeren van 12 jaar en ouder, te weinig aanbod in vrijetijdsvoorzieningen is. Aanvullend op de netwerkronde geven bewoners aan, dat: kk Er weinig variatie is in woningen, samenstelling van de bevolking en winkelaanbod. kk Er een redelijke sociale cohesie in en binding met de wijk is. kk Bewoners zich (redelijk) veilig voelen in de wijk. kk Er voldoende aanbod in sociale huurwoningen moet blijven. kk Er voldoende aandacht moet zijn voor de bestaande woningvoorraad: bewoners klagen op sommige plekken over de prijs-kwaliteit verhouding, onderhoud, gemis van een lift en de wens voor het politiekeurmerk veilig wonen. kk Parkeren ook op niet-marktdagen een probleem wordt.

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

2. Visie

kk Een aantal bewoners vindt dat er meer betaalbare koopwoningen in de wijk moeten worden gebouwd. kk Men zou graag zien dat de winkels worden opgeknapt en dat er respectabele bedrijven in gehuisvest zijn. Parkeren rondom marktdagen is een ergernis. kk Het park en plein zijn bij uitstek geschikt voor ontmoeting, dit zou meer gestimuleerd kunnen worden als de regels en inrichting beter zouden aansluiten op wensen van wijkbewoners. kk Een ontmoetingsplek voor vrouwen uit de wijk is zeer gewenst. kk Bewoners vinden het vervelend dat de wijk een negatief imago heeft: terwijl zij de wijk als prettige woonwijk ervaren, associëren niet-wijkbewoners het gebied met onveiligheid en achterstand.

15

Tent in de wijksessie

kk De wijk fleuriger en groener moet worden. kk Bewoners op het gebied van leefbaarheid verbeterpunten zien, maar zelf ook creatieve ideeën hiervoor hebben. Verbeterpunten zijn: groenere wijk, activiteiten voor jongeren, grotere betrokkenheid van ouders, verkeersafwikkeling, verminderen overlast van slooppanden, van overbewoning en door illegale bewoning, betere verlichting, beter onderhoud van bestaande woningvoorraad. kk Bewoners hebben ook wensen ten aanzien van nieuwe voorzieningen in de wijk: sportfaciliteiten (in het park, maar ook betaalbare sportschool), alternatief aanbod zoals Yoga, patatzaak en Halal Mac, winkelketens in de driehoek. Op het gebied van gezondheid zijn er veel voorzieningen, maar dit aanbod is niet goed bekend.

16

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

MAAZ-sessies De MAAZ-sessies met zelforganisaties en professionals die in de wijk werken resulteerden in de volgende constateringen en aandachtspunten: kk Met betrekking tot leefbaarheid moet er structureel gewerkt worden aan een beter aanbod voor jongeren, zowel sociaal-cultureel als waar het gaat om opleiding en doorgeleiding naar een baan. Verder zou een betere variatie in woningaanbod gewenst zijn, zodat mensen ook perspectief hebben op een stap naar een volgende woning in de eigen wijk. kk Met betrekking tot veiligheid de constatering dat er veel goed gaat en dit ook benadrukt mag worden. Nieuwe aandachtsgroep zijn de bewoners die in sociaal isolement dreigen te geraken. kk Met betrekking tot inkomen en onderwijs constateert men dat als in Parkstad de beoogde Havo/VWO wordt gebouwd, alle vormen van onderwijs in de buurt van de Afrikaanderwijk te vinden zijn. Schooluitval moet worden teruggedrongen en organisaties moeten werken aan het perspectief bieden aan wijkbewoners: stimuleren van ondernemerschap kan daaraan bijdragen. Voor de winkels geldt een onduidelijk economisch profiel: men moet niet te krampachtig vasthouden aan de huidige winkels, maar op zoek gaan naar manieren om de winkelstraten weer voor het publiek aantrekkelijk te maken. Concentratie van winkels lijkt een mogelijkheid. kk Met betrekking tot wonen benadrukt men dat het contrast tussen Parkstad en de Afrikaanderwijk niet te groot mag worden: de Afrikaanderwijk moet profiteren van deze nieuwbouwlocatie. Geconstateerd wordt dat het woningaanbod nu eenzijdig is en dat grote gezinnen en ouderen aandachtsgroepen zijn. kk Met betrekking tot zorg signaleert men dat gezondheid een thema in de wijk is dat aandacht verdient en dat vraag en aanbod van voorzieningen niet optimaal aansluiten.

Sterk

Zwak

••Toenemende tevredenheid van bewoners over de eigen wijk ••Levendige, multiculturele wijk ••Ondernemersgeest in de wijk ••Buurtbinding ••Het Afrikaanderplein ••De Afrikaandermarkt ••Wijk met karakter: restanten van oude havenarbeiderswijk nog aanwezig ••Bovengemiddeld aantal winkels ••Goede ligging en overal dichtbij ••Door aandacht van afgelopen jaren, breed aanbod onderwijs in de omgeving

••Onvoldoende voorzieningen voor met name jongeren ••Onvoldoende voorzieningen voor ouderen ••Armoede en lage sociaal-economische positie van relatief groot deel van de bevolking ••Relatief veel vroegtijdig schoolverlaters ••Dreiging sociaal isolement voor groepen huishoudens door taalproblemen, werkloosheid of doordat men alleen komt te staan ••Eenzijdig woningaanbod ••Verschraling winkelaanbod ••Te veel m2 detailhandel ••Weinig groen in de woonbuurten ••Gezondheid is een thema in de wijk ••Er is constante aandacht voor veiligheid en leefbaarheid nodig

Kans

Bedreiging

••Afrikaanderplein inclusief -park worden levendig centrum ••Benutten ondernemersgeest in de wijk ••Bouwen van Parkstad als start van verdere wijkontwikkeling: aanvulling voorzieningenniveau, meer groen en meer kans op wooncarrière ••Veranderende omgeving --Afrikaanderwijk als marktplaats --Wandelroute Katendrecht (SS Rotterdam, ECC) – Afrikaanderwijk – Kop van Zuid --Overloop Creative Factory --Maashaven-Rijnhaven ontwikkeling --Ontwikkelingen Laan op Zuid --Feijenoord als zuidelijke centrumrand ••Betaalbare woningvoorraad: Wijk lijkt in trek bij startende hoger opgeleide (creatieve) ondernemers ••Veel organisaties en projecten gericht op perspectief bieden aan bewoners ••Wens tot gebiedsgerichte aanpak ••Veel beleidsaandacht onderdeel van investeringsprogramma’s

••Negatief imago ••Wijkveiligheid ••Geïsoleerde ligging ••Vermindering koopkracht door wegtrekken midden inkomens vanwege beperkte mogelijkheden op wooncarrière

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

2. Visie

2.4 Sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen De resultaten van de netwerkronde, de Tent in de Wijksessies, de MAAZ-sessies en de statistische en beleidsmatige analyse van de wijk, zijn samengevat in een SWOT-analyse.

k

17

3. Ambitie en doelen 3.1 Inleiding Op basis van de analyse uit het vorige hoofdstuk kunnen de accenten voor de gewenste aanpak worden geduid. We werken de komende jaren aan een duurzame verbetering van de Afrikaanderwijk. In onderstaande verwoorden we de ambitie en stellen we ons daartoe drie doelen. 3.2 Ambitie De Afrikaanderwijk is in 2020 een wijk waar bewoners trots op zijn, waar zij bewust voor kiezen en waarbij het woonklimaat als prettig en stimulerend wordt ervaren. Een multiculturele wijk waar het voornamelijk betaalbaar wonen is, maar waar je wel wooncarrière kunt maken. Een wijk waar kinderen gestimuleerd worden een betere sociaal-economische positie te bemachtigen dan hun ouders. En een wijk die oog heeft voor de kwetsbare groepen. In 2020 is de Afrikaanderwijk de Marktplaats van Feijenoord. Een wijk die een betere positie op de woningmarkt heeft gekregen en completer is geworden door de ontwikkeling van Parkstad. Dit doordat de ontwikkeling van Parkstad is gebruikt om de wijken te verbinden en de Afrikaanderwijk baat heeft gehad bij de nieuwe maatschappelijke voorzieningen die zijn gerealiseerd. De Afrikaanderwijk wordt een wijk die floreert door economische activiteit, waarbij het midden- en kleinbedrijf haar plek heeft veroverd en – mede door invloed van de markt en de multiculturele samenleving – een duidelijk eigen accent heeft. De Afrikaandermarkt en het Afrikaanderplein hebben daarbij door het bovenlokale bereik een positieve economische uitwerking op de omliggende winkels en bedrijven. De Afrikaanderwijk is een wijk waar wat te beleven is en die zowel voor bewoners als bezoekers voorzieningen biedt in de vrije tijd.

Er liggen veel kansen om deze ambitie waar te maken, de ingrediënten zijn aanwezig en in meerdere sectoren worden al interventies gepleegd. Door de focus tot 2020 te leggen op drie doelstellingen, moet dit toekomstbeeld verder waargemaakt worden. Het gaat hierbij om: 1. Verbeteren van veiligheid en leefbaarheid in de wijk. 2. Ruimte creëren voor talentontwikkeling. 3. Werken aan een duurzame wijk.

3.3 Verbeteren van Veiligheid en Leefbaarheid in de wijk Voor prettig en goed wonen is een veilige en leefbare woonomgeving een absolute voorwaarde. De woonomgeving is onderdeel van de ruimte waarin kinderen opgroeien en is de plek waar ontmoetingen tussen wijkbewoners plaatsvinden. De sfeer die de woonomgeving uitademt is een belangrijk element in de beleving van de wijk. De veiligheid in de wijk en daaraan gerelateerd de leefbaarheid van de wijk staan echter al enkele jaren onder druk: bewoners en ondernemers ervaren overlast en voelen zich niet altijd veilig. De wijkveiligheidsindex, het instrument dat leefbaarheid en veiligheid meet in de Rotterdamse wijken, laat zien dat door inzet van de samenwerkende partners de afgelopen jaren de situatie verbeterd is. Toch heeft de Afrikaanderwijk binnen Rotterdam nog steeds het predikaat van een ‘bedreigde wijk’. Om ervoor te zorgen dat bewoners het woonklimaat als prettig en stimulerend ervaren, zetten we ons de komende jaren blijvend in om de veiligheid en leefbaarheid te verbeteren. Belangrijkste aandachtspunten daarbij zijn de aanpak van jongerenoverlast, drugsoverlast, schoon, heel en veilig en het toenemende parkeerprobleem. Inzet op deze doelstelling moet binnen 3 jaar leiden tot verbeteringen.

18

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

De analyse van de wijk laat zien dat met name op het vlak van sport- en spel voorzieningen ontbreken, dat er onvoldoende voorzieningen zijn voor ouderen, er weinig voorzieningen zijn voor 12+-ers en dat ook op onderwijsgebied verbeteringen gewenst zijn. Nieuwe wet- en regelgeving leidt tot nieuwe ondersteunende voorzieningen zoals het WMO-loket en de centra voor Jeugd en Gezin. Op dit moment is binnen de deelgemeente Feijenoord een breed scala aan voorzieningen, waaronder het Centrum voor jeugd en gezin (CJG) en de Vraagwijzer aanwezig met een wijkoverstijgende functie Om talenten te ontwikkelen is een goede mentale en lichamelijke gezondheid belangrijk. Maatschappelijke en vrijetijdsvoor­ zieningen in de wijk kunnen hier een bijdrage aan leveren: sport en spel, cultuur, welzijnsactiviteiten, vrijwilligerswerk en gezondheidsbeleid zijn activiteiten waardoor individuen zich in de volle breedte kunnen

­ ntwikkelen.We willen de komende jaren het voorzieningenniveau op o het gebied van onderwijs, zorg en vrije tijd onderzoeken en zonodig toevoegen, verplaatsen en vernieuwen. Een deel van deze voorzieningen is specifiek voor jongeren bestemd. Bewoners, bestuurders en beleidsmakers hebben de focus in de Afrikaanderwijk al jaren op jongeren liggen. Naast de benodigde extra voorzieningen gaat het ook om aandacht voor opvoeding, ontwikkeling en ontplooiing. De deelgemeente streeft ernaar om alle jongeren de ruimte te bieden en te stimuleren om te leren, te spelen en op te groeien tot evenwichtige, gelukkige volwassenen. Uit de analyse van de wijk, komt naar voren dat een deel van de jongeren in de wijk een steuntje in de rug nodig heeft. Naast het toevoegen van voorzieningen, willen we door sociale, economische en vrijetijdsprogramma’s het perspectief voor jongeren en kinderen verbeteren. Jongeren moeten nog beginnen aan hun woon- en werkcarrière. Door de ontwikkeling van talenten van jongeren te stimuleren, helpen we hen een basis voor een goede sociaal-economische positie in de toekomst te bemachtigen. De wijk kent echter ook andere groepen die hun talenten nu niet optimaal benutten en die door een taalbarrière, het ontbreken van een startkwalificatie of werkloosheid niet of minder participeren in het maatschappelijk leven. Aandachtsgroepen zijn werkzoekenden en de vrouwen in de wijk die door hun culturele achtergrond en opleidings­ niveau onnodig beperkt zijn in hun deelname aan het maatschappelijk leven. We willen deze stille arbeidsreserve activeren en stimuleren tot ­­ parti­cipatie. De integrale gebiedsaanpak biedt kansen om samen met bewoners te werken aan de vernieuwing van de wijk, kansen om werk­ ervaring op te doen en het emancipatieproces van de beoogde vrouwen te bevorderen.

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

2. Visie

3.4 Ruimte creëren voor talentontwikkeling De Afrikaanderwijk is een sociaal-economisch zwakke wijk, in dit kader een focuswijk binnen Rotterdam. Een wijk met een sterke sociale positie heeft inwoners die deelnemen aan de samenleving en die zelfredzaam zijn. Om de sociale positie van de Afrikaanderwijk te versterken en de zelfredzaamheid van de bewoners te vergroten, pakken we de aandachtspunten uit de sociale index aan: taal, school, werk en gezondheid. Voor deze thema’s bestaan stedelijk reguliere programma’s. Met de gebiedsaanpak willen we deze reguliere programma’s ondersteunen en versterken door ruimte te creëren voor talentontwikkeling. Vanuit de fysieke invalshoek voegen we maatschappelijke en vrijetijdsvoorzieningen toe, vanuit de sociale invalshoek leggen we accenten bij jongeren, de emancipatie van allochtone vrouwen en het verbeteren van de kansen op de arbeidsmarkt voor werkzoekenden. Tot slot kijken we ook naar onze dienstverlening. Door wijkgericht te werken willen we ontwikkelingen in de buurt tijdig signaleren en maatwerk leveren in de aanpak.

19

Om ruimte te geven aan bewoners om hun talenten optimaal te benutten, is het van belang kenbaar te maken dat deze mogelijkheden er zijn en de doelgroepen te bereiken, te stimuleren en uit te dagen om van deze mogelijkheden gebruik te maken. Hiervoor is het noodzakelijk dat de sociale partners in de wijk optimaal samenwerken en elkaar tijdig weten te vinden. Door wijkgericht te werken willen we het rendement van de reguliere stedelijke programma’s en van de gebiedsaanpak verhogen. Dit doordat ontwikkelingen in de wijk sneller gesignaleerd worden en een aanpak op maat kan worden aangeboden. Inzet op deze doelstelling moet binnen 3 tot 5 jaar effect sorteren.

3.5 Werken aan een duurzame wijk Om de gestelde ambitie te realiseren is naast een focus op het verbeteren van de sociale positie van bewoners en het samenleven in de wijk, aandacht nodig voor het functioneren van de bebouwde omgeving. Met de ondertekening van het Pact op Zuid is een vernieuwing ingezet die de positie van wijken uit Zuid op de woningmarkt en de lokaal economische structuur moet verbeteren. Redenen voor vernieuwing waren onder andere: een lage tevredenheid van bewoners over de eigen buurt, het wegtrekken van bewoners met een midden- en hoog inkomen, een groot aantal woningen met beperkte toekomstwaarde en lage WOZ-waarde.

Aandacht voor het functioneren van de bebouwde omgeving in de Afrikaanderwijk om de lokaal economische structuur te versterken en de positie op de woningmarkt te verbeteren, betekent aandacht voor het functioneren van de markt, het plein, de winkeldriehoek, ondernemerschap, de bestaande woningvoorraad, het toekomstige woningbouw­ programma en de kwaliteit van de openbare ruimte. We geven de wijk­ economie een impuls en doen ingrepen in de woningvoorraad en openbare ruimte zodat deze beter op huidige en toekomstige behoeften aansluiten. De Afrikaanderwijk is onderdeel van Rotterdam Zuid en vanuit die hoedanigheid niet los te zien van de aangrenzende ontwikkelingen. De vernieuwing die voor dit stadsdeel is ingezet, resulteert in ontwikkelingen op diverse locaties; ontwikkelingen die elkaar positief beogen te beïnvloeden. De wijken en ontwikkelingen aan de noordkant van Rotterdam Zuid worden als totaal en ten opzichte van elkaar gepositioneerd. Binnen dit kader profileren we de Afrikaanderwijk als marktplaats: de economie van het dagelijks leven staat centraal. Dit sluit aan bij kenmerkende waarden van de wijk: multicultureel, jong, levendig, ondernemend, gevarieerd, betaalbaar. Om de wijkeconomie een impuls te geven, gaan we uit van de kracht van de wijk en proberen we de sterke elementen verder te versterken. Het doel om de positie van de wijken op Zuid op de woningmarkt te verbeteren, vloeit voort uit de resultaten van woningmarktonderzoek en daarop gebaseerd de ambitie uit de Stadsvisie Rotterdam 2030. Woningmarktonderzoek toont aan dat midden- en hoge inkomens wegtrekken uit de stad. De kwaliteit van Rotterdam als woonstad moet omhoog om de concurrentie met woonmilieus buiten de stad aan te kunnen gaan.

20

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

2. Visie

Hierbij gaat de aandacht uit naar buurten met een kwetsbare voorraad die getransformeerd worden tot wederom aantrekkelijke woonbuurten. Een sociaal, economisch en fysiek samenhangende aanpak is daarbij een voorwaarde. Een groot deel van de woningvoorraad van de Afrikaanderwijk behoort tot de kwetsbare woningvoorraad van de stad. We zien dat de voorraad woningen niet aan de behoeften van alle doelgroepen (ouderen, grote gezinnen) voldoet. Daarnaast trekken de sociale stijgers en twee­ verdieners weg uit de wijk. Om beter aan te sluiten op wensen en behoeften van bewoners, proberen we meer variatie in de woningvoorraad in de wijk te bewerkstelligen. We willen het mogelijk maken dat bewoners binnen de wijk een wooncarrière kunnen maken. Dit doen we door enerzijds de nieuwbouwlocatie Parkstad te benutten en aanpassingen in de bestaande voorraad te plegen. Anderzijds richten we ons op de kwaliteit van de openbare ruimte. De cultuureconomische impuls die Zuid krijgt, draagt enerzijds bij aan het vasthouden en aantrekken van midden- en hoge inkomens en anderzijds zullen ook meer bezoekers hun vrije tijd bij bepaalde voorzieningen op Zuid besteden. Dit kan een positieve uitwerking op de Afrikaanderwijk hebben. We willen dit stimuleren door de Afrikaanderwijk ruimtelijk beter te laten aansluiten op de omgeving. Met de aansluiting via Parkstad op de Kop van Zuid wordt de doelstelling om de Kop van Zuid met de achter­ liggende wijken te verbinden bewerkstelligd. De verbindingen met Katendrecht, de Maashaven-Rijnhaven en de Creative Factory worden eveneens verbeterd. Resultaten worden op korte, middellange en lange termijn geboekt.

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

21

4. Verbeteren van de veiligheid en leefbaarheid 4.1

Verbeteren van de veiligheid en leefbaarheid

Inhoud kernstrategie Verbeteren van leefbaarheid en veiligheid voor mensen die wonen, werken en recreëren in de wijk. Toelichting op kernstrategie De Afrikaanderwijk is op het gebied van veiligheid en leefbaarheid een bedreigde wijk. Deelgemeente en partners zetten zich in om de komende jaren tenminste een voldoende te scoren op de wijkveiligheidsindex. Belangrijkste knelpunten zijn jongerenoverlast, drugsoverlast en schoon, heel en veilig. Om deze knelpunten aan te pakken is een korte termijn

aanpak nodig gericht op het terugdringen van overlast. Sommige oorzaken van bijvoorbeeld jongerenoverlast vergen een structurele aanpak op fysiek, sociaal en/of economisch vlak. Op dit laatste wordt in het volgende hoofdstuk verder ingegaan. De korte termijn aanpak komt tot uiting door de integrale wijkactie­ programma’s, waardoor nu al extra toezicht, handhaving en begeleiding wordt gerealiseerd. Ook de nieuwe specifieke groepsaanpak jeugd om de overlastgevende jeugdgroepen terug te dringen is hier een mooi voorbeeld van. Met politie, gemeentelijke diensten, instellingen en corporaties wordt jaarlijks geanalyseerd waar de prioriteiten in de aanpak moeten liggen. Ook willen we bijdragen om de problemen die ondernemers op het vlak van veiligheid en leefbaarheid ondervinden te verhelpen. Ondernemers voelen zich minder veilig dan in 2006: zij stellen dat de kans op slacht­ offerschap in de wijk is toegenomen. Met het project Veilig Ondernemen wordt tot en met 2011 ingezet op collectieve veiligheidsmaatregelen in het winkelgebied. Het gaat hierbij om het verbeteren van buitenruimte en verlichting, maar bijvoorbeeld ook om antioverval trainingen. Met continue aandacht voor schoon, heel en veilig neemt de veiligheid voor ondernemers toe. Om het woon- en leefklimaat blijvend te verbeteren is het van belang dat de straten en woonomgeving weer het domein worden waar bewoners trots op zijn en ze zich veilig voelen. Om dit te bewerkstelligen, is een door buurtbewoners gezamenlijk gedragen verantwoordelijkheid voor die woonomgeving nodig. Dit betekent eveneens inspraakmogelijkheden of zeggenschap van bewoners in de manier waarop hun leefomgeving wordt ingericht. De Afrikaanderwijk heeft een aantal succesvolle projecten als

Pretorialaan

22

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

2. Visie Speeltuin Afrikaanderplein

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

23

het gaat om zelf- en medebeheer: een aantal binnenterreinen wordt met behulp van bewoners beheerd, maar ook de Afrikaandertuin is stukje wijk dat door bewoners onderhouden wordt. We willen de aanpak voor zelfen medebeheer intensiveren. Dit doen we via het projectmatige werken. Een voorbeeld is een nieuw project om de wijken Afrikaanderwijk en Bloemhof een groener karakter te geven (‘Op weg naar de Stadsfloriade 2012)’. Thema’s op het gebied van leefbaarheid en veiligheid leven uiteraard bij bewoners. Parkeren is een thema dat tijdens de Tent in de Wijk-sessies veelvuldig is genoemd. Bewoners ervaren dat de parkeerdruk ook op niet-marktdagen toeneemt. Niet iedereen vindt betaald parkeren een oplossing, maar bewoners menen dat beter gebruik van de bestaande parkeergarages gestimuleerd moet worden. De komende jaren kijken we hoe we het parkeren beter kunnen regelen en onderzoeken we of aanvullend een wijkstallingsgarage nodig is. Tijdens de Tent in de Wijk-sessies droegen bewoners veel ideeën aan om de leefbaarheid te verbeteren. Door leefbaarheidbudgetten beschikbaar te stellen, kunnen initiatieven van, door en voor bewoners worden gerealiseerd. Tot slot willen we de overlast dat een transformatieproces met zich meebrengt voor de wijk zo veel mogelijk beperken, door structureel een aanvullend sociaal, fysiek en veiligheidsbeheer te voeren. Dit beheer willen we samen met bewoners en ondernemers vormgeven.

Banieren voor de winkeldriehoek

24

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

9

Deze doelstelling wordt gerealiseerd door vier kernstrategieën uit te voeren: 1. Verbeteren voorzieningenstructuur. 2. Stimuleren van jongeren. 3. Bevorderen participatie aan samenleving en arbeidsproces. 4. Wijkgericht werken.

Ook wordt in Parkstad een nieuw onderwijsgebouw gerealiseerd waar een HAVO/VWO in wordt gevestigd. Er zijn weinig HAVO/VWO-vestigingen in Zuid. Door deze onderwijsvoorziening in Parkstad te bouwen, maken we jongeren zichtbaar dat hoger onderwijs tot de mogelijkheden kan behoren. Tevens betekent een HAVO/VWO in Parkstad dat de onderwijsvormen van basisschool tot HBO in de directe omgeving aanwezig zijn.

In onderstaande worden deze kernstrategieën toegelicht en uitgewerkt.

Zorg Wijkbewoners en professionals signaleren dat er weinig voorzieningen voor ouderen aanwezig zijn. In paragraaf 6.2 vermelden we hoe we door ingrepen in de woningvoorraad ouderen de kans willen bieden om langer zelfstandig te blijven wonen. We moeten daarbij aandacht hebben voor de groeiende groep oudere allochtonen. Om ook de mogelijkheden tot zorg in de buurt te verruimen, maken we in Parkstad een eerstelijns zorgvoorziening.

5.1 Verbeteren van de voorzieningenstructuur Inhoud kernstrategie Bewoners de mogelijkheid op ondersteuning, ontwikkeling, ontplooiing en ontspanning in de wijk bieden door het voorzieningenniveau op het gebied van onderwijs, zorg en vrije tijd op peil te brengen. Toelichting kernstrategie De Afrikaanderwijk telt onder andere basisscholen, buurthuizen, gezondheidsinstanties, speeltuinverenigingen, een moskee en vele zelforganisaties. Uit de analyse van de wijk blijkt echter dat het gewenst is deze voor­ zieningen op het gebied van onderwijs, zorg en vrije tijd aan te vullen.

Onderwijs Alhoewel de Afrikaanderwijk geen tekort aan klaslokalen heeft, wordt aan beide zijden van de Laan op Zuid een nieuwe brede basisschool gebouwd. De Afrikaanderwijk krijgt daarmee een brede school in een modern nieuw gebouw. Op deze manier willen we ervoor zorgdragen dat een verschil in kwaliteit tussen onderwijsgebouwen geen argument voor ouders is om hun kind in een andere wijk naar school te brengen.

Op het gebied van zorg en welzijn zijn, met de invoering de invoering van de nieuwe Wet Maatschappelijke ondersteuning, ouderen en andere kwetsbare groepen die ondersteuning nodig hebben, steeds meer aangewezen op hun eigen netwerk en op de gemeentelijke basisvoorzieningen. Het sociale beleid zal er, naast talentontwikkeling, gericht moeten zijn op stimuleren en faciliteren van de ‘CivilSociety’.

2. Visie

5. Ruimte creëren voor talentontwikkeling

Voor de opvang van kinderen is in het programma van Parkstad extra ruimte opgenomen voor buitenschoolse opvang. De ondersteuning aan jongeren en gezinnen is vergroot door het onlangs geopende centrum voor Jeugd en Gezin aan de Maashaven Oostzijde.

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

25

Kaart 2: Bestaande en gewenste nieuwe maatschappelijke voorzieningen Afrikaanderwijk

26

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

5.2 Stimuleren van jongeren Inhoud kernstrategie Om jongeren hun talenten optimaal te laten ontwikkelen, wordt ingezet op het verbeteren van de omstandigheden op het gebied van opgroeien, ontwikkelen en ontspannen/ontmoeten. Toelichting kernstrategie De Afrikaanderwijk is een jonge wijk: ongeveer 22% van haar inwoners zijn kinderen tot 15 jaar. Toch is de wijk niet voldoende toegesneden op de wensen en behoeften van kinderen en jongeren, en de extra aandacht die zij nodig hebben: kk de woonomgeving is niet kindvriendelijk, kk voor jongeren van 12 jaar zijn er onvoldoende vrijetijdsvoor­ zieningen, zoals bijvoorbeeld mogelijkheden voor sport en spel, kk de programmering voor sociaal-culturele activiteiten kan beter afgestemd worden op de vraag van jongeren, onder andere door hen te betrekken en aan te sluiten op hun interesses,

kk er zijn relatief veel voortijdig schoolverlaters wat de kansen op de arbeidsmarkt beperkt.

Opgroeien en ontwikkelen In het Pact op Zuid hebben scholen, corporaties, deelgemeente en andere partners afspraken gemaakt over de na te streven doelen met betrekking tot de kansen voor kinderen en jongeren. Ook in de Afrikaanderwijk willen we deze doelen bereiken. Samenwerkende partijen in het Pact op Zuid richten zich in het beleidsprogramma ‘krachtige buurten’ op het verbeteren van de kansen voor persoonlijke ontwikkeling van kinderen en jongeren. De voorgestelde aanpak zet in op de opvoeding en ontwikkeling van kinderen tot 12 jaar, de ontwikkeling van jongeren boven 12 jaar en kijkt specifiek naar mogelijkheden voor leren en werken. Voor kinderen tot 12 jaar worden brede scholen ontwikkeld en worden enkele multifunc­ tionele accommodaties gerealiseerd waarin ook vrijetijdsvoorzieningen worden toegevoegd. Met de VO scholen is de norm voor de Jeugd op Zuid ontwikkeld. Dit betekent dat elke jongere zijn talent kan ontwikkelen via een onderwijscarrière, er een gezonde leefstijl voor jongeren wordt nagestreefd, er extra aandacht is voor taalbeheersing en indien nodig elke jongere een mentor krijgt. Ook doorlopen jongeren maatschappelijke stages en is er aandacht voor de ontwikkeling van een arbeidsmarktperspectief.

2. Visie

Vrije tijd en ontmoeting Op het gebied van vrije tijd en ontmoeting realiseren we nieuwe voor­ zieningen in gebouwen en de openbare ruimte. De multifunctionele accommodatie (MFA) in Parkstad bevat een sporthal en het zwembad. De openbare ruimte willen we aantrekkelijker maken door Parkstad en de Afrikaanderwijk te verbinden met parken (zie ook 6.2). De programmering van het Afrikaanderplein brengt in de toekomst meer momenten van ontmoeting. Zo kan er meer relatie gelegd worden tussen de activiteiten in de sporthal Afrikaanderwijk en het daarnaast gelegen Afrikaanderpark en zijn wijkoverstijgende evenementen op het Afrikaanderplein een manier om ontmoeting te stimuleren.

Enkele maatregelen en projecten om deze doelen te bereiken zijn al in gang gezet. Een centrum voor Jeugd en Gezin is in de Afrikaanderwijk geopend, waar ouders, kinderen en jongeren met alle vragen over opgroeien terecht kunnen. Op dit moment werkt de deelgemeente Feijenoord werkt voor kinderen en jongeren met de preventiestrategie ‘Communities that Care’. Dit moet ertoe leiden dat kinderen en jongeren veilig opgroeien in de wijk waar zij

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

27

CtC en de aanpak van voortijdig schoolverlaten zijn opgenomen in het Programma Jeugd 2008-2010. Voor verdere ondersteuning van kinderen zijn alle scholen in de wijk omgevormd tot brede school. Scholen hebben aandacht voor de overgang van basisschool naar voortgezet onderwijs. Het maatjesproject met INHolland is hier een voorbeeld van. We zetten ook steeds meer in op de begeleiding naar de arbeidsmarkt door leerwerkprojecten op te starten. Naast het opdoen van ervaring en de benodigde discipline voor het arbeidsproces, bieden deze projecten jongeren de mogelijkheid te ontdekken waar talenten liggen. Een voorbeeld is het project Watch Out, maar ook de samenwerking met het havenbedrijf en FC Feijenoord zijn goede voorbeelden. De laatste stap naar zelfstandigheid is het zelfstandig wonen. In de Afrikaanderwijk wordt de mogelijkheid van een woon­ project voor jongeren onderzocht. wonen. Problemen worden in een zo vroeg mogelijk stadium gesignaleerd en achterstanden worden met interventies, programma’s en een gerichte, systematische aanpak bestreden. Dit moet voorkomen dat jongeren afglijden en hardnekkige en moeilijk oplosbare problemen krijgen. Vanuit dit principe worden maatregelen en projecten ingezet op de domeinen: wijk, gezin, school en jeugd(overlast). Daarnaast is er vanuit de deelgemeente een intensieve aanpak ontwikkeld op voortijdig schoolverlaten. Er zijn jongerenwerkers, casemanagers en jongerenmentoren, die voortijdig schoolverlaters terug leiden naar school of werk. Met het stedelijke jongerenloket zijn strikte afspraken gemaakt over de sluitende aanpak van voortijdig schoolverlaten in de deelgemeente. DOSA en jeugdoverleggen zijn belangrijke schakels in deze sluitende aanpak.

28

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

Ontspannen en ontmoeten Talenten en interesses worden ook ontwikkeld en gevoed in de vrije tijd. We zetten ons in om de komende jaren hiervoor voorzieningen te realiseren. Dit doen we in de eerste plaats samen met jongeren. Er moet een jongerenvoorziening zijn, waar goede begeleiding is en waar activiteiten worden aangeboden die aansluiten op hun interesses, zoals multimedia en mode. Daarnaast richt een deel van de programmering van het Afrikaanderplein zich op jongeren. Om de mogelijkheden voor sport en spel te vergroten, komt er op korte termijn in de wijk een Cruijff Court en wordt op middellange termijn in Parkstad een multifunctionele accommodatie gebouwd met een zwembad en gymzalen. Op lange termijn zijn ook de verbindende parken met Parkstad aangelegd. We willen de wijk kindvriendelijker maken. Enerzijds passen we daarvoor de openbare ruimte aan. Door een betere inrichting kan deze veiliger en aantrekkelijker

5.3 Bevorderen participatie aan samenleving en arbeidsproces Inhoud kernstrategie kk Ondersteunen van initiatieven die de participatie aan het maatschappelijk leven van groepen die in maatschappelijk isolement dreigen te geraken, te vergroten. kk Initiëren van projecten die de participatie aan het maatschappelijk leven van werkzoekenden en jonge allochtone vrouwen zonder startkwalificatie vergroten. Deze projecten richten zich op ontmoeting en meedoen en betreffen de vrijetijdsbesteding (cultuurparticipatie, sport en spel), leerwerkplekken, vrijwilligerswerk en maatschappelijke stages.

In de MAAZ-sessie over veiligheid en leefbaarheid gaven professionals die in de wijk werken het signaal af dat bepaalde groepen bewoners door eenzaamheid, een taalbarrière of werkloosheid in maatschappelijk isolement dreigen te geraken. Een specifieke aandachtsgroep voor wie dit opgaat is een gedeelte van de jonge Turkse en Marokkaanse vrouwen die door huwelijksmigratie naar Nederland zijn gekomen en die geen startkwalificatie heeft. Een andere aandachtsgroep zijn werkzoekenden die doordat zij de benodigde startkwalificatie missen, moeilijker aan een baan komen. We willen deze stille arbeidsreserve aanspreken door de kansen die de integrale aanpak van de wijk biedt te benutten om bewoners elkaar te laten ontmoeten, leerwerkplekken te creëren, vrijwilligerswerk te promoten en maatschappelijke stages in te zetten. Op die manier willen we deze groepen prikkelen en uitdagen. 2. Visie

worden gemaakt voor kinderen, waarbij wordt gelet op het verkeer, de breedte van stoepen, het aantal groenvoorzieningen en de veiligheid rond scholen. Bij de bouw van Parkstad letten we hier vanaf het begin op; Parkstad wordt in deze een stedelijk pilotproject voor nieuwbouwlocaties. Daarnaast proberen we bij herinrichting van de openbare ruimte de wijk kindvriendelijker te maken. Anderzijds hebben we oog voor activiteiten dicht bij de bewoners.

Toelichting kernstrategie Het Rotterdamse sociale beleid wil Rotterdammers betrekken bij de stad en bij elkaar, wil zorgen dat inwoners meedoen aan het maatschappelijk leven en niet afhaken. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) gaat eveneens uit van het principe van meedoen en erbij blijven: iedere burger moet ondanks eventuele beperkingen zo lang mogelijk meedoen aan de samenleving. Individuen die hier niet zelfstandig in slagen worden door gemeente, maatschappelijke instellingen en medeburgers ondersteund. Barbecue in Afrikaanderpark

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

29

5.4 Wijkgericht werken Inhoud kernstrategie Door wijkgericht te werken het rendement van sociale, economische en volkshuisvestelijke programma’s verhogen. Toelichting kernstrategie Wijkgericht werken betekent dat de uitvoering van de visie in samenspraak met bewoners, ondernemers en partners wordt opgepakt. Hiertoe willen we naar een samenwerkingsverband waarin we herkenbaar en aanspreekbaar zijn voor netwerken, zelforganisaties en bewoners van de wijk, maatwerk leveren en de continuïteit in de aanpak waarborgen. Door wijkgericht te werken willen we drie resultaten bereiken. Als eerste willen we op deze manier onderwerpen die in de wijk spelen sneller signaleren en met bewoners, ondernemers en partners oppakken. Dit vergt flexibiliteit van organisaties. De netwerkronde van Vestia Rotterdam Feijenoord, de Tent in de Wijk-sessies van de BOA en de inzet van wijkbeheerders zijn voorbeelden van acties die leiden tot meer inzicht in wat er bij bewoners leeft. Ten tweede willen we door deze manier van werken doelgroepen in de wijk beter ondersteunen. Dit enerzijds om participatie te bevorderen, maar anderzijds ook ten behoeve van bewoners die de komende jaren met sloop/nieuwbouw of ingrijpende veranderingen in de woonomgeving te maken krijgen (zie ook 6.2).

30

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

Tot slot streven we met wijkgericht werken naar een duurzame ketenaanpak tussen instanties in de wijk. Om het bereik van de doelgroepen te vergroten en om een sluitende aanpak te organiseren, wordt naar productieve samenwerkingsverbanden van ‘werkers’ in de wijk gezocht als ook de samenwerking met zelforganisaties en netwerken. In de MAAZ-sessies kwam naar voren dat professionals in de wijk behoefte hebben aan meer kennis over het bestaande aanbod en onderlinge uitwisseling. Een virtueel netwerk kan een oplossing bieden als ook periodieke momenten voor ontmoeting.

6. Werken aan een duurzame wijk Om deze doelstelling te realiseren, zetten we in op drie kernstrategieën, te weten: 1. Opheffen fysieke isolement. 2. Vergroten mogelijkheden op een wooncarrière in de wijk. 3. Impuls geven aan de wijkeconomie. In onderstaande worden deze kernstrategieën toegelicht en uitgewerkt.

Opheffen fysieke isolement

Inhoud kernstrategie Inzet richt zich op het doorbreken van de geïsoleerde ligging en het beter aansluiten van de Afrikaanderwijk op haar omgeving. Dit doen we door de Afrikaanderwijk te verbinden met de Laan op Zuid. Zo wordt ook de Kop van Zuid aangesloten op de oude wijken van Zuid. Daarnaast verbeteren we de entrees aan de west- en zuidzijde van de wijk. Toelichting kernstrategie De Afrikaanderwijk ligt tegen de rand van het centrum, maar kent door zijn ontstaansgeschiedenis een geïsoleerde ruimtelijke ligging. Mede door de aanwezigheid van het emplacement is de Afrikaanderwijk beperkt verbonden met de aanliggende wijken. Op grotere schaal is hierdoor de Kop van Zuid zeer beperkt verbonden met de oudere wijken van Zuid, zowel ruimtelijk als functioneel. Met het oog op de gestelde ambitie is deze situatie ongewenst. We willen dat de Afrikaanderwijk een bruisend onderdeel is van de deelgemeente en een volwaardig onderdeel van de stad. Een wijk die uitnodigt voor bezoek en waarvan de verbindingen met de omgeving de bereikbaarheid vergroten en daarnaast uitnodigen tot ontmoeting en

Aansluiting op de ontwikkelingen in de omgeving kan de beoogde opwaartse spiraal voor de wijk versterken. Ontwikkelingen in de Afrikaanderwijk kunnen economische spin off voor de omgeving betekenen en vice versa. Door de wijk beter aan te sluiten en zichtbaarder te maken, willen we deze spin off stimuleren. De ambitie om het centrum van Rotterdam te verruimen door de zuidrand te versterken betekent een grote economische impuls voor Rotterdam Zuid. Op veel plekken rondom de Afrikaanderwijk worden voorzieningen gerealiseerd met een stedelijk en bovenlokaal karakter. Het gaat hierbij onder andere om: kk het European China Center, Katendrecht: bijna 100.000 m2 aan gemengde functies als kantoren, bedrijfsruimten, showrooms, woningen, winkels, horeca (inclusief hotel), cultuur, recreatie, onderwijs en cultuur; kk de SS Rotterdam, Katendrecht: gericht op publiek, ruimte voor congressen, culturele activiteiten en festivals, hotel; kk het Deliplein, Katendrecht: gericht op creatieve ondernemers; bedrijfsruimten geschikt voor restaurants, winkels, ateliers en galeries; kk de Creative Factory, Maassilo: biedt ruimte aan 120 creatieve bedrijven in vijf clusters: media, mode, muziek, ontwerp en zakelijke dienstverlening;

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

2. Visie

6.1

ander gebruik. Goede verbindingen van de wijk met de voorzieningen en andere kwaliteiten in de omgeving vormen zo een vestigingsvoorwaarde voor de wijk. De uitbreiding van de Afrikaanderwijk door de bouw van Parkstad, verbindt de wijk met de Kop van Zuid op een manier die de samenhang tussen wijken bewerkstelligt. Door aantakking op de Laan op Zuid krijgt de Afrikaanderwijk een meer alzijdige aansluiting op de stad. Hiermee wordt tevens de laatste doelstelling van het plan Kop van Zuid gerealiseerd.

31

Kaart 3: Ruimtelijk-economische visie Afrikaanderwijk

32

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

Afrikaanderwijk in Rotterdam Zuid: aansluiting op de Kop van Zuid Een goede samenhang wordt bereikt door het leggen van lange oost-west routes voor langzaamverkeer en het maken van verbindingen voor autoverkeer. Deze routes verbinden bestaande en nieuwe voorzieningen zoals scholen, winkels, parken en openbaar vervoerpunten binnen en buiten de wijk. Randvoorwaarde voor het maken van een samenhangend stadsdeel is het slechten van de barrieres die er nu zijn: de Laan op Zuid en de Hilledijk, die ook voor de toekomst haar waterkerende functie behoudt.

Daarnaast wordt ter plaatse van het Martinus Steijnblok aan weerszijden van de dijk een park aangelegd. Dit park maakt onderdeel uit van een stelsel van langzaam verkeersroutes tussen de oude en nieuwe woonbuurten en voorzieningen. Ook draagt het park nadrukkelijk bij aan de beoogde onderscheidende woonkwaliteit. Om bovengenoemde te bereiken, zijn ingrepen in de bestaande bebouwing van de wijk noodzakelijk. Gekoppeld aan de fasering van de realisatie van Parkstad, is de consequentie op korte termijn de sloop van de Leeuwenkuil. Daarmee kan de verbinding van de Paul Krugerstraat met de Vuurplaat en Laan op Zuid worden gerealiseerd. De tweede verbinding wordt later in de tijd gelegd, na 2016, en betreft het doortrekken van de Martinus Steijnstraat tot aan de Laan op Zuid en de aanleg van het park. Om dit mogelijk te maken moet het Martinus Steijnblok worden gesloopt.

Het stedenbouwkundig ontwerp voor Parkstad omvat oplossingen voor deze barrières en schetst een eindbeeld waarin Parkstad is aangesloten op de Afrikaanderwijk op een manier dat deze ook wordt ervaren als de uitbreiding van de Afrikaanderwijk.

Tot slot zijn er drie redenen om het Tweebosgebied tot onderzoeksgebied te benoemen: de bouw- en woontechnische staat, de kwaliteit van de woonomgeving en de aansluiting op de structuur van Parkstad. Eventuele sloop is echter pas na 2020 aan de orde.

Door het maaiveld aan beide zijden van de dijk geleidelijk op te laten lopen, wordt de barrière geslecht. In de Afrikaanderwijk is dit op drie plekken mogelijk. De Paul Krugerstraat en de Martinus Steijnstraat lopen op tot het niveau van de dijk en worden verlengd tot aan de Laan op Zuid. De Hilledijk krijgt een nieuwe invulling als groen verbindend element en als ontsluiting voor de bebouwing aan weerszijden.

Aanpak entrees west- en zuidzijde De Pretorialaan vormt de westelijke entree en hoofdentree van de wijk. Door hier een aantrekkelijke entree te realiseren, verknopen we de Afrikaanderwijk met Katendrecht en de doorgaande lijn naar van het Hart van Zuid naar het stadscentrum. Deze entree wordt een verblijfsgebied dat bezoekers uitnodigt de Afrikaanderwijk binnen te komen. De uitstraling van dit verblijfsgebied geeft in een oogopslag de sfeer van de wijk weer: jong, divers en multicultureel. De aantrekkelijkheid van de entree wordt

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

2. Visie

kk Rijnhaven-Maashaven: wordt getransformeerd naar hoogwaardige stedelijke milieus langs de kades en op het water. Stedelijke ­ontwikkeling van Kop van Zuid en Katendrecht zet door. Klimaatbestendige en energiezuinige bouwvormen worden een attractie; kk de Kop van Feijenoord en ontwikkelingen rondom de Laan op Zuid.

33

Kaart 4: Afrikaanderwijk en haar omgeving

34

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

De Putselaan is de zuidelijke entree van de wijk. Ook aan deze zijde is het wenselijk om de uitstraling te verbeteren. De karakteristieke uitstraling van het Gemaal en de HBS-locatie is sterk. In het gedeelte tussen de Creative Factory en de HBS-locatie wordt ruimte geboden aan creatieve onder­ nemers en aanverwante cultuuruitingen. Tussen Hilledijk, Putselaan en de Laan op Zuid maken we het Remisepark. Dit park vergroot de aantrekkelijkheid van de entree vanuit Bloemhof en geeft vanaf de Putselaan een groene uitstraling aan de wijk. De uiteindelijke invulling van het Remisepark is afhankelijk van het besluit over de derde stadsbrug.

6.2 Vergroten mogelijkheden op een wooncarrière in de wijk Inhoud kernstrategie De inzet richt zich op het vergroten van de woningdifferentiatie door nieuwbouw en het verbeteren van de bestaande voorraad. Daarnaast werken we aan het verbeteren van de kwaliteit van de woonomgeving. Toelichting kernstrategie De Afrikaanderwijk is van oudsher een arbeiderswijk. Alhoewel de wijk door de loop der jaren veranderd is, ervaren bewoners dat dit nog steeds zo is. De woningvoorraad bestaat voor 84% uit sociale huurwoningen. Een groot deel van de wijkbewoners is op deze woningen aangewezen: 71% van de huidige huishoudens behoort tot de laagste inkomensgroep. Meer dan een kwart van de huishoudens in de wijk leeft onder de

armoedegrens. Verder is de mutatiegraad laag, maar wonen relatief veel mensen korter dan twee jaar in de wijk. Een aantal woningen is overbezet en een aantal woningen is sterk verouderd. Bewoners die een koopwoning zoeken, ouderen en grote gezinnen hebben weinig keuze in de wijk. De komende jaren wordt de Afrikaanderwijk uitgebreid door het aan­grenzende spoorwegemplacement bij de Hilledijk te ontwikkelingen. Deze ontwikkeling voegt voorzieningen, parken en ruim 680 woningen toe aan de Afrikaanderwijk. Een kans voor de wijk, maar vooral als de beoogde aansluiting op de wijk wordt gerealiseerd. De uitdagingen tot 2020 liggen op het vergroten van de differentiatie zodat de woningvoorraad voor verschillende groepen met een verschillend inkomen aantrekkelijk is. Bewoners met elk inkomen moeten een woning kunnen vinden in de wijk. Om de Afrikaanderwijk beter te laten aansluiten op de behoeften van huidige en toekomstige bewoners verbeteren we de kwaliteit van zowel de bestaande woningvoorraad als de openbare ruimte. Daarnaast willen we de identiteit van de verschillende buurten binnen de wijk versterken.

2. Visie

vergroot door de uitstraling van het vastgoed (gevels, luifels, reclame) te verbeteren en te sturen op de functies waarmee winkel- en bedrijfsruimten worden ingevuld. De branchering van het winkelaanbod en het aanbod van de markt worden aangepakt. Ook wordt onderzocht of een aanpassing in de infrastructuur ten behoeve van deze entree gewenst is.

Vergroten van de differentiatie: nieuwbouw en sloop/vervanging Het vergroten van de differentiatie pakken we in eerste instantie op door het toevoegen van nieuwe woonmilieus. Dit doen we tot 2020 op de nieuwbouwlocatie ‘Parkstad’ en in de Afrikaanderwijk op de locaties Bloemfontein, Brabantse huisjes, Leeuwenkuil en Martinus Steijnblok. Het merendeel van de woningen wordt gebouwd in Parkstad: eengezinswoningen en appartementen in zowel de huur als de koopsector. We richten ons voor de hele wijk (inclusief Parkstad) op een rustig stedelijk woonmilieu. Smart Agent – uitvoerder van het woningmarktonderzoek ‘de Grote Woontest’ – definieert een rustig stedelijk woonmilieu als het beste van twee werelden: de sociale sfeer en structuur van een woonwijk,

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

35

Kaart 5: Gewenste ontwikkeling en uitbreiding woningvoorraad Afrikaanderwijk

36

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

Zoals in 6.1 aangegeven is het voor het maken van de verbindingen en een goed samenhangend stadsdeel nodig om de Leeuwenkuil (152 woningen) en het Martinus Steijnblok te slopen. In totaal worden tot 2016 431 portieketagewoningen gesloopt. De sloop van het Martinus Steijnblok (82 portieketagewoningen) staat gepland na 2016. Het toevoegen van nieuwe woonmilieus betekent niet dat we alleen koopwoningen toevoegen. We willen bewoners die gedwongen moeten verhuizen de kans bieden om in de wijk te blijven wonen. In de eerste fase van de nieuwbouw in Parkstad wordt een aantal bereikbare huurwoningen gebouwd; in de Afrikaanderwijk wordt eveneens een aantal bereikbare huurwoningen teruggebouwd. Voor de locatie Leeuwenkuil onderzoeken we eveneens of een wijkstallingsgarage gerealiseerd kan worden. Een

wijkstallingsgarage biedt soelaas voor het parkeren ten behoeve van het zwembad, de sporthal en de markt. Daarnaast schept het de ruimte om nieuwbouwcomplexen te bouwen met tuinen in plaats van parkeerdekken. Overzicht nieuwbouw Nieuwbouw

Waarvan bereikbare huur

Parkstad

686 woningen

150 bereikbare huurwoningen

Afrikaanderwijk

372 woningen

120 bereikbare huurwoningen

Project Zuiderster

45 woningen

45 bereikbare huurwoningen

Totaal

1103 woningen

315 bereikbare huurwoningen

Bron: Vestia Rotterdam Feijenoord

Woningvoorraad in 2007

Woningvoorraad na realisering Parkstad en locaties Afrikaander-wijk

Absoluut

Procentueel

Absoluut

Procentueel

Koop

337

9%

861

19%

Huur

3404

91%

3552

81%

3142

84%

3026

69%

262

7%

Bereikbare huur Middeldure huur Particuliere huur Totaal

3741

264

6%

262

6%

2. Visie

met om de hoek de diversiteit in woningen en functies die kenmerkend zijn voor levendig stedelijk wonen. Dit past bij het karakter van de Afrikaanderwijk: druk en levendig rondom Afrikaanderplein, Pretorialaan en Paul Krugerstraat, maar rustige enclaves in de achterliggende buurten. Het complex aan de Bloemfonteinstraat – zoals ook het reeds gesloopte complex van de Zuiderster – behoort tot de kwetsbare voorraad woningen die momenteel – conform de Woonvisie ‘Wonen in Rotterdam’ – prioriteit hebben in de aanpak. Twee blokken in de Bloemfonteinbuurt, de Cronjé­ straat-Bothastraat en de Joubertstraat-Cronjéstraat, totaal 279 woningen, worden gesloopt. Uit een technisch onderzoek is gebleken dat de bouwkundige staat van de complexen slecht is. Er zijn ernstige gebreken (gevelkozijnen en balkons), er is zwam en de fundering moet worden vervangen. Renovatie vergt een grote investering en is in combinatie met de niet op te lossen woonkwalitatieve beperkingen (kleine woonplattegronden, gehorige woningen en slechte portiekontsluitingen) en de gewenste levensduur geen optie.

4413

Bron: Feijenoord in beeld 2007 aangevuld met gegevens van Vestia Rotterdam Feijenoord

Door de bouw van Parkstad groeit de woningvoorraad in de Afrikaanderwijk. De ontwikkeling van nieuwe woonmilieus zal ook aantrekkingskracht hebben op bewoners van buiten de wijk.

De Afrikaandermarkt

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

37

Vergroten van de differentiatie: bestaande voorraad Het vergroten van de differentiatie kan ook door wijzigingen aan te brengen in de bestaande voorraad. We zien via de Creative Factory interesse in de wijk van nieuwe groepen. Historische gevels hebben in veel buurten een aantrekkingskracht op (ex)studenten en creatieve ondernemers. Maar we investeren ook in de talentontwikkeling van bewoners zodat hun toekomstperspectief wordt verbeterd. De bestaande woningvoorraad moet met deze ontwikkelingen meegroeien. Zoals al aangegeven, realiseren we met Zuiderster een project voor jongerenhuisvesting. We starten eveneens een experiment aan de Paul Krugerstraat en de Pretorialaan om woningen te upgraden en te herbestemmen. Dit ‘woonconcept voor de 21e eeuw’ houdt in dat we maatwerk leveren passend bij de individuele wensen van bewoners: van casco tot volledig ingericht, van huur tot koop. Met het ‘woonconcept voor de 21e eeuw’ zetten we in om het historisch karakter van de wijk te behouden en te versterken. Randvoorwaarden aanpak woningvoorraad Het historisch karakter van de wijk wordt door bewoners gewaardeerd en dit willen we behouden. In het cultuurhistorisch onderzoek dat we

Joubertstraat en Cronjestraat

38

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

hebben laten uitvoeren, zijn hiervoor richtlijnen opgenomen. Bij de aanpak van de bestaande voorraad en bij sloop/vervanging, respecteren we deze richtlijnen. Daarnaast zoeken we bij nieuwbouw naar mogelijkheden om efficiënt te bouwen in combinatie met een optimale woningkwaliteit. Voor de Bloemfonteinlocatie is hier reeds een onderzoek toe uitgevoerd. Om blijvend te werken aan het verruimen van de mogelijkheden op een wooncarrière, brengen we de mogelijkheden voor verschillende doelgroepen in beeld.

Kwaliteit bestaande voorraad Om de Afrikaanderwijk daadwerkelijk te laten profiteren van Parkstad is het van belang om een goede verbinding tussen nieuwe buurt en bestaande wijk te realiseren. Er wordt gewaakt voor een te groot contrast tussen nieuw en oud: ook de Afrikaanderwijk bevat in 2020 aantrekkelijke woonbuurten. Ontwikkelingen op de woningmarkt vergen een kwaliteitsimpuls in de bestaande voorraad; zowel de woningen van de corporatie als van particuliere eigenaren. Vestia Rotterdam Feijenoord pleegt naast het reguliere onderhoud tot 2020 in ruim 200 woningen een extra ingreep. Het betreft met name ingrepen in de schil van het gebouw om

2. Visie Kaart 6: Gewenste groenontwikkeling Afrikaanderwijk

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

39

6.3 Impuls geven aan de wijkeconomie

zowel de technische kwaliteit als de uitstraling van de complexen te verbeteren. Waar nodig en mogelijk wordt dit gecombineerd met een kwaliteitsverbetering van de woningen. Ook de seniorencomplexen worden aangepakt. We verbeteren de toegankelijkheid. Dit zogenaamde opplussen is bijna afgerond. Alle seniorenwoningen van Vestia Rotterdam Feijenoord in de Afrikaanderwijk zijn na afronding van dit opplusproject rolstoeltoegankelijk en rollatordoorgankelijk.

Kwaliteit woonomgeving Met de aanpak van de woonomgeving willen we meer groen in de wijk realiseren en ervoor zorgen dat de verbinding tussen de Afrikaanderwijk en Parkstad ook in de uitstraling van de openbare ruimte zichtbaar is. Bij herinrichting hanteren we daarom tenminste de Rotterdamse Stijl voor de openbare ruimte. De Rotterdamse Stijl beoogt een meer eenduidige en aansprekende standaardkwaliteit van de buitenruimte te realiseren voor de hele stad; daarbij oog en respect hebbend voor de verscheidenheid en identiteit van wijken. Om meer groen in de wijk te brengen, worden door de realisering van Parkstad vijf parken gerealiseerd, waarvan er vier in de Afrikaanderwijk komen te liggen: het Remisepark, het Tweebospark, het Hilledijkpark en het Leeuwenkuilpark

40

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

Inhoud kernstrategie De inzet richt zich op het versterken van de locaal economische situatie door het versterken van de warenmarkt, het transformeren van het Afrikaanderplein met al haar facetten naar een levendig hart, het upgraden van de winkeldriehoek naar een wijkwinkelcentrum en het versterken en faciliteren van ondernemerschap in de wijk. Toelichting kernstrategie Economie is een belangrijke identiteitsbepaler van de Afrikaanderwijk. De positionering van de wijk als marktplaats lijkt een logisch gevolg: de Afrikaanderwijk is multicultureel, jong, levendig en ondernemend. Deze waarden komen verder tot uitwerking in de aanpak ter stimulering van de wijkeconomie. De aanpak richt zich geografisch op de markt, het Afrikaanderplein en de winkeldriehoek Pretorialaan – Paul Krugerstraat, richt zich sociaal-economisch op het versterken van ondernemerschap en richt zich op het faciliteren van startende ondernemers in het creatieve of multi-culturele segment.

Afrikaandermarkt De Afrikaandermarkt, de op een na grootste van Rotterdam, wordt twee keer per week in de wijk gehouden. De markt heeft een verzorgingsgebied dat de Afrikaanderwijk ver overstijgt. Het is de trots van de wijk en wijkbewoners zien dit als een belangrijke ontmoetingsplek. Economisch gezien wordt de markt getypeerd als een prijsvechtermarkt rondom exotische producten. Een teruglopend aantal vaste kooplieden, verschraling van het aanbod en veranderende Europese regelgeving zijn enkele motieven voor interventie. We interveniëren door te gaan sturen op

2. Visie g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

41

branchering, een betere opstelling van kramen te bewerkstelligen, de wisselwerking met de winkeldriehoek te verbeteren en de markt te promoten. Vanaf 2011 kan dit aangevuld worden met commerciële aansturing van de markt.

Afrikaanderplein en omgeving Het Afrikaanderplein, recentelijk heringericht, heeft veel potentie als gezichtsbepaler van de wijk en bewoners ervaren het plein als hart van de wijk. Toch is geconstateerd dat de mogelijkheden die dit plein biedt niet optimaal worden benut. Er is met een aantal initiatieven gestart om dit te verbeteren. Naast de ontwikkeling van de markt, die gedeeltelijk op het plein plaatsvindt, zien we op vier fronten ontwikkelingen: 1.

42

De programmering van evenementen. De omvang van het park maar ook de omliggende rand biedt ruimte voor festivals en evenementen op niet-marktdagen (of kleiner op marktdagen). Nelson Mandelafestival, Dunya on Tour, Jazz op Zuid zijn hier voorbeelden van. Het regelmatig organiseren van evenementen en

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

activiteiten zorgt voor levendigheid en draagt bij aan de uitstraling van bruisend hart. De omvang van het plein is uniek voor Zuid; het Afrikaanderplein zou daarmee een belangrijke functie kunnen vervullen voor Rotterdam Zuid. 2.

Daaraan gerelateerd profileert de kunst- en culturele sector zich in de wijk. Het Pact op Zuid gebruikt een cultuurprogramma als paraplu voor projecten die zich richten op creativiteit, kunst in de openbare ruimte, architectuur en cultureel erfgoed. Kunst en cultuur kunnen een brug leggen tussen bewoners, maar ook het imago van een wijk verbeteren. Een kunst- en cultuurprogramma kan de levendigheid en aantrekkelijkheid van een wijk vergroten en kan door de aantrekkende werking als motor voor economische ontwikkeling fungeren. In en om het plein – het Gemaal, de HBS en de Moskee – zien we kansen voor kunst, cultuur en creativiteit in de wijk.

4.

Functie voor de wijk. De markt wordt door wijkbewoners goed bezocht en ook het park weet men te vinden. Men geeft echter aan dat de inrichting van het park en omliggende rand niet altijd uitnodigt tot een bezoek: er is te weinig te doen voor kinderen boven 12 jaar, terwijl het park volop kansen biedt voor sport en spel. Ditzelfde geldt voor beweging voor volwassenen. Door de inrichting en het functioneren van het park en plein zouden deze ook de dagelijkse ontmoeting tussen wijkbewoners moeten stimuleren. In de beleving van bewoners zijn er echter weinig bankjes, weinig speelplekjes voor kleine kinderen en is er nu nog te weinig te doen wat ook betaalbaar is. Op, in en rondom het Afrikaanderplein kunnen activiteiten georganiseerd worden, maar kunnen ook leerwerkplekken gecreëerd worden. Ook op die manier heeft het plein een rol in de vernieuwing van de wijk: het plein moet weer van de wijk worden; een plein dat ontmoeting faciliteert en de levendigheid bevordert. Eat en Meet. Het Pact op Zuid heeft enkele gebieden benoemd tot kanskaart. Deze kanskaarten moet eraan bijdragen dat het stads­ centrum van Rotterdam naar het zuiden wordt uitgebreid. Eat en meet is een kanskaart en moet aan deze ontwikkeling bijdragen. Voor het gebied Wilhelminapier, Kop van Zuid entrepot, Katen­ drecht en de Afrikaanderwijk zet het Pact op Zuid onder andere in op Eat en Meet. De ervaring uit het verleden leert daarbij dat elk gebied zijn eigen tempo van en accent in ontwikkeling heeft. De komende jaren richt de aanpak voor de Afrikaanderwijk zich onder andere op het verbeteren van de programmering van het plein en de uitstraling van winkels.

Om het soms desolate Afrikaanderplein te transformeren naar een bruisend hart zijn al deze ingrediënten nodig. De uitstraling en de aan­trekkelijkheid van het plein moet schuilen in de juiste mix aan activiteiten: evenementen, horeca, sport, spel, culturele programmering in balans en een goede afstemming met de ontwikkeling van de markt. De uitdaging de komende jaren is de juiste mix te vinden: de juiste mix in programmering en de juiste balans tussen wijkbewoners en wijkbezoekers. De verschillende elementen zijn daarbij allen belangrijk. De komende jaren zorgen we ervoor dat deze mix wordt gevonden en zijn we alert op een goede afstemming in programmering.

Winkeldriehoek Een aantrekkende werking van het Afrikaanderplein, biedt economisch perspectief voor de omgeving. Momenteel hebben ondernemers bijvoorbeeld al direct profijt van de 30.000 bezoekers die wekelijks de markt bezoeken. Dit economisch perspectief willen we verder uitbreiden. Een goede programmering van het Afrikaanderplein en een goede afstemming met omliggende winkels (branchering, uitstraling, openingstijden, zichtbaarheid, herkenbaarheid, opstelling markt) moet dit verder versterken. Ook de ambitie om de winkeldriehoek als wijkwinkelcentrum te versterken sluit daarbij aan. We willen van de winkeldriehoek een goed functionerend en zelfstandig wijkwinkelcentrum maken. Deze ambitie is mede ingegeven door een roep tot modernisering van het winkelaanbod als ook de bevolkingsontwikkeling. Met de bouw van Parkstad komen er meer inwoners in het gebied waaronder bewoners met meer koopkracht. Het verzorgingsgebied van de winkeldriehoek, alsmede de Vuurplaat aan de andere zijde van de Laan op Zuid, verandert daardoor. Om beide wijkwinkelcentra te versterken realiseren we geen nieuwe detailhandel tussen beide centra in.

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

2. Visie

3.

43

Afrikaanderplein op markt en niet-marktdag

44

De winkeldriehoek bestaat uit het noordelijk deel van de Pretorialaan en het zuidelijk deel van de Paul Krugerstraat. Om de winkeldriehoek een impuls te geven, willen we de detailhandel concentreren in de driehoek. Waar mogelijk kijken we of deze aangevuld kan worden met horeca, wat ook binnen Eat en Meet past. Naast een branchering die zich in aanvulling richt op multiculturele producten, werken we met ondernemers aan de uitstraling van winkels; hiervoor pakken we de gevels aan. We onderzoeken of ter versterking een extra trekker binnen de winkeldriehoek nodig is. Het versterken van de winkeldriehoek wordt ondersteund door het stedelijke Actieprogramma Winkelgebieden. Buiten de detailhandel zoeken we verder naar een aantrekkelijke voorziening voor in de plint van de nieuw te bouwen multifunctionele accommodatie. 2. Visie

Versterken ondernemerschap De kracht van de wijk, blijkt ook uit de ondernemerskracht uit de wijk. Om ondernemers te helpen zich verder te ontwikkelen en met ons de economische impuls te verzilveren, bieden we de komende jaren ondersteuning aan. Ondersteuning wordt geboden aan pre-starters en hierbij leggen we de relatie met leerwerkplekken, starters, de ondernemers in het gebied en op termijn de ondernemers van de markt. We leveren extra inzet op winkelstraat- en pleinmanagement. Faciliteren startende ondernemers Tot slot merken we dat de wijk een nieuwe groep ondernemers aanspreekt. De Creative Factory (Maassilo) aan de rand van de wijk huisvest creatieve ondernemers en kent momenteel meer vraag dan aanbod. Deze ondernemers zoeken nu ook mogelijkheden in de Afrikaanderwijk. We faciliteren deze groep waar dat kan graag. Op die manier proberen we ook de entree Putselaan tot aan het Gemaal zichtbaarder te maken (zie 6.1).

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

45

46

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

DEEL 3

RANDVOORWAARDEN

9 47

7. Randvoorwaarden 7.1 Inleiding Financiële haalbaarheid, afspraken over communicatie en participatie, organisatiestructuur, maar ook spelregels omtrent herhuisvesting bij sloop/nieuwbouwprojecten zijn randvoorwaarden om tot een zorgvuldige en voortvarende uitvoering van de visie Afrikaanderwijk 2020 te komen. Deze randvoorwaarden worden in onderstaande nader toegelicht. 7.2 Herhuisvesting De visie Afrikaanderwijk 2020 betekent dat met name aan de oostzijde van de wijk de komende 10 jaar sloop- en nieuwbouwactiviteiten zullen plaatsvinden. Voor de bewoners van de betreffende woningen kan dit grote sociale en emotionele impact hebben. Sloop verstoort vaak sociale netwerken in een buurt en brengt een fase van onzekerheid met zich mee. Goede afspraken over herhuisvesting zijn daarom een randvoorwaarde. Veel bewoners hebben een grote binding met de Afrikaanderwijk en willen er graag blijven wonen. Bewoners in woningen die worden gesloopt, krijgen dan ook de garantie dat zij in de Afrikaanderwijk kunnen blijven wonen. De in totaal 315 nieuwe bereikbare huurwoningen in Parkstad en in de Afrikaanderwijk reserveren we voor herhuisvesting. Daarnaast reserveren we ook de woningen die in de bestaande voorraad vrijkomen voor herhuisvesting. Tijdens het transformatieproces wordt voortdurend gemonitored wat de ruimte is voor herhuisvesting in de wijk en in de directe nabijheid van de wijk. Voor elk project waar sprake is van sloop wordt vooraf met bewoners een sociaal plan opgesteld. In het sociaal plan worden rechten van bewoners vastgelegd, wordt het sociaal proces omschreven en worden afspraken gemaakt over het woningaanbod waar huurders naar toe kunnen verhuizen.

48

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

Daarnaast worden zaken als verhuiskostenvergoeding, regels voor toe­wijzing van een andere woning, tijdelijke huisvesting, afspraken over door huurders aangebrachte voorzieningen opgenomen. De herhuisvestingafspraken voor de Afrikaanderwijk zijn gebaseerd op: kk de Huisvestingsrichtlijn van 1 november 2004 van de Stadsregio Rotterdam; kk de afspraken over herhuisvesting zoals deze zijn gemaakt in de Maaskoepel; kk het protocol van Vestia Rotterdam Feijenoord.

7.3 Organisatiestructuur In de komende periode wordt de organisatiestructuur voor de uitvoering verder uitgewerkt. Uitgangspunten daarbij zijn: kk Bewaken dat de samenhang in de uitvoering gewaarborgd blijft. kk Relatie tussen bouw Parkstad en verdere sociaal, economische en fysieke ontwikkeling van de Afrikaanderwijk waarborgen. kk Uitvoering geven aan wijkgericht werken kk Aansluiten op bestaande overlegstructuren waaronder de Stuurgroep WWI. 7.4 Communicatie en participatie De komende tien jaar leidt de uitvoering van de Visie Afrikaanderwijk 2020 tot veel projecten variërend van een activiteitenprogramma op het Afrikaanderplein tot concrete bouwactiviteiten. Voor de uitvoering van deze projecten worden steeds afwegingen gemaakt tussen realisatie op wijkniveau of op gebiedsniveau. Het opstellen van de jaarlijkse integrale wijkactieprogramma’s en fysieke inrichting- en uitvoeringsplannen vormen voor de realisering van onze ambities een belangrijke stap.

De visie gaat uit van het benutten van de kracht en energie in de wijk. Betrokkenheid van bewoners en ondernemers is van essentieel belang. Tijdens de uitvoering van het actieprogramma speelt communicatie en participatie een belangrijke rol. Tot nu toe heeft de communicatie over de wijkvisie plaatsgevonden onder de noemer MAAZ. Ten behoeve van het actieprogramma wordt een participatieplan opgesteld. We willen aan de Pretorialaan een informatiecentrum realiseren, waar bewoners gedurende het transformatieproces terecht kunnen met alle vragen over de vernieuwing van de wijk.

Over de verdeling van kosten maken de deelgemeente Feijenoord en Vestia Rotterdam Feijenoord aanvullende afspraken die worden vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. Daarnaast worden met de gemeente Rotterdam gebiedsafspraken gemaakt.

De communicatie over het transformatieproces is een verantwoordelijkheid van de deelgemeente Feijenoord en Vestia Rotterdam Feijenoord. Als het gaat om sloop- en nieuwbouwplannen ligt de verantwoordelijkheid omtrent de communicatie en participatie bij Vestia Rotterdam Feijenoord.

3. RANDVOORWAARDEN

7.5 Financiële haalbaarheid De visie Afrikaanderwijk 2020 geeft de ambitie voor de wijk en de weg daar naar toe weer. De visie wordt vertaald naar een actieprogramma. Een eerste aanzet hiertoe is opgenomen in de bijlagen Uitvoering van de projecten en maatregelen vereist per project afzonderlijke besluitvorming, waaronder besluitvorming over de financiële consequenties. De consequenties op het gebied van veilig, sociaal, fysiek en financiën zullen in de actieplannen helder worden uitgewerkt. Belangrijke onderleggers van de visie zijn het investeringsprogramma Pact op Zuid en het WWIprogramma.

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

49

50

BIJLAGEN

51

Bijlage 1: Kernstrategieën en actieprogramma Inleiding Op basis van de kernstrategieën kan een actieprogramma worden opgesteld. Dit actieprogramma is niet uitputtend en kan op basis van de jaar­ programma’s worden aangevuld. In onderstaande wordt eerst teruggeblikt

op de doelen en de bijbehorende kernstrategieën. Vervolgens wordt het actieprogramma ingevuld en wordt weergegeven binnen welke pijler deze acties vallen.

Kernstrategieën Doel

Kernstrategie

Inhoud kernstrategie

1. Verbeteren van leefbaarheid en veiligheid

Verbeteren van leefbaarheid en veiligheid

Verbeteren van leefbaarheid en veiligheid voor mensen die wonen, werken en recreëren in de wijk

2. Ruimte creëren voor talentontwikkeling

Verbeteren van de voorzieningenstructuur

Bewoners de mogelijkheid op ondersteuning, ontwikkeling, ontplooiing en ontspanning in de wijk bieden door het voorzieningenniveau op het gebied van onderwijs, zorg en vrije tijd op peil te brengen.

Stimuleren van jongeren

Om jongeren hun talenten optimaal te laten ontwikkelen, wordt ingezet om de omstandigheden op het gebied van opgroeien, ontwikkelen en ontspannen/ ontmoeten te verbeteren.

Bevorderen participatie aan samenleving en arbeidsproces

Ondersteunen van initiatieven gericht op activering van bewoners om de participatie aan het maatschappelijk leven te vergroten. Initiëren van projecten die de participatie aan het maatschappelijk leven van werkzoekenden en jonge allochtone vrouwen zonder startkwalificatie vergroten. Deze projecten richten zich op ontmoeting en meedoen en betreffen de vrijetijdsbesteding (cultuurparticipatie, sport en spel), leerwerkplekken, vrijwilligerswerk en maatschappelijke stages.

Wijkgericht werken

52

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

Door wijkgericht te werken het rendement van sociale, economische en volkshuisvestelijke programma’s verhogen.

r

w

i

j

k

Doel

Kernstrategie

Inhoud kernstrategie

3. Werken aan een duurzame wijk

Opheffen fysieke isolement

Inzet richt zich op het doorbreken van de geïsoleerde ligging en het beter aansluiten van de Afrikaanderwijk op haar omgeving. Dit doen we door te zorgen voor een goede aansluiting van Parkstad op de Afrikaanderwijk en de entrees van de wijk te verbeteren.

Vergroten mogelijkheden op een wooncarrière in de wijk

De inzet richt zich op het vergroten van de woningdifferentiatie, het verbeteren van de bestaande voorraad en het verbeteren van de kwaliteit van de woonomgeving.

Impuls geven aan de wijkeconomie

De inzet richt zich op het versterken van de locaal economische situatie door het versterken van de warenmarkt, het transformeren van het Afrikaanderplein met al haar facetten naar een levendig hart, het versterken van het wijkwinkelcentrum ‘winkeldriehoek’ en het versterken en faciliteren van ondernemerschap in de wijk.

Actieprogramma Waarbij opgemerkt wordt dat onderstaande acties nader onderzocht, uitgewerkt en onderbouwd worden in wijkactieplannen, inrichtingsplannen en uitvoeringsprogramma’s. De consequenties zullen separaat worden voorgelegd aan de besluitvormende besturen of organen. Kernstrategie

Projecten / maatregelen

1. Verbeteren van leefbaarheid en veiligheid

••Inzet jaarlijkse wijkveiligheidsprogramma’s ••Intensiveren van sociaal en buurtbeheer in samenwerking met bewoners en ondernemers ••Inzet wijkbeheerders ••Uitbreiden projecten creatief beheer via Stadsfloriade 2012 ••Extra aandacht voor veilig ondernemen inclusief ondersteuner ••Inzet van leefbaarheidbudgetten ••Maatregelen om parkeren beter te organiseren waaronder onderzoek naar noodzaak voor een wijkstallingsgarage

2. Verbeteren van de voorzieningenstructuur

••Voor jongeren: zie kernstrategie 3 ••Uitvoeren stedenbouwkundig plan Parkstad

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

53

54

Kernstrategie

Projecten / maatregelen

3. Stimuleren van jongeren

••Door de preventiestrategie Communities that care een aanpak op maat ••Verder ontwikkelen van de Brede Scholen ••Jongeren inspireren en uitdagen door aansluitend vrijetijdsprogramma ••Jongeren inspireren en uitdagen door leerwerkplekken te creëren ••Toevoegen van nieuwe voorzieningen of vervangen bestaande: ••Nieuwbouw Havo/VWO Parkstad tbv 700 a 1100 leerlingen. ••Nieuwbouw Brede Scholen: aan beide zijden van de Laan op Zuid een. ••Zuiderster, project voor jongerenhuisvesting ••Nieuwbouw Zwembad en gymzalen in Parkstad (onderdeel van de MFA Parkstad) ••Parken aanleggen (verbinding Parkstad en Afrikaanderwijk) ••Betere afstemming vraag en aanbod vrijetijdsactiviteiten ••Programmering Afrikaanderplein deels voor kinderen en jongeren ••Inrichten van Hillekopplein tot speelplein ••Cruijff Court aanleggen ••Kindvriendelijkheid woonomgeving bevorderen, start pilot voor nieuwbouw in Parkstad

4. Bevorderen participatie aan samenleving en arbeidsproces

••Reintegratietrajecten als verbindende factor: project Watch Out ••Leerwerk trajecten rondom het Afrikaanderplein en via Stadsfloriade 2012 ••Maatschappelijke stages ••Versterken van de sociale cohesie ••Project ‘Iedereen participeert’ ••Emancipatie allochtone vrouwen: project het Vliegwiel, afstemming en samenwerking activeringsprojecten allochtone vrouwen bevorderen ••Onderhouden van goede contacten met netwerken in de wijk ••Sociaal-cultureel (vrijetijds)programma ••Realiseren vrouwenontmoetingsplek ••Leefbaarheidsbudgetten inzetten voor initiatieven die participatie van kwetsbare groepen bevorderen

5. Wijkgericht werken

••Wijkgericht werken verankeren in de organisatiestructuur voor de uitvoering van de visie ••Organiseren van een duurzame ketenaanpak ••Organiseren van een platform zodat professionals in de wijk het bestaande aanbod en de bestaande aanpak beter leren kennen.

6. Opheffen fysieke isolement

••Sloop 152 woningen Leeuwenkuil ••Aanwijzen woonblokken Rand Hilledijk en Tweebosgebied als studiegebied ten behoeve van de verbinding met de Laan op Zuid. ••Aansluiten van de Paul Krugerstraat op de Laan op Zuid ••Aanpak entree Pretorialaan, onderdeel van aanpak Pretorialaan en Paul Krugerstraat ••Aanpak entree Putselaan, mogelijkheden voor huisvesten creatieve ondernemers

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

Kernstrategie

Projecten / maatregelen

7. Vergroten mogelijkheden op een wooncarrière in de wijk

••Voor verschillende huishoudens, zoals grote gezinnen en groepen ouderen wordt in beeld gebracht wat hun kansen zijn op een wooncarrière; hierbij letten we ook op doorstroming binnen de huursector ••Door nieuwe woonmilieus toe te voegen wordt de differentiatie in de wijk vergroot. Hierbij is aandacht voor alle sporten van de woonladder. Nieuwe woonmilieus voegen met name ook koopwoningen en eengezinswoningen toe ••Door bestaande woningen te upgraden en te herbestemmen wordt de differentiatie vergroot ••Alhoewel er niet een op een wordt teruggebouwd, worden er wel eerst nieuwe bereikbare huurwoningen gebouwd, voordat er oude gesloopt worden ••Naast het verhogen van de kindvriendelijkheid, hanteren we bij herinrichting tenminste de Rotterdamse Stijl. Er is aandacht voor de kwaliteit van de bestaande voorraad van zowel corporatiewoningen als particulieren ••Projecten tot 2016 ••Ontwikkeling Parkstad ••Ontwikkeling Brabantse huisjes ••Sloop 279 woningen Bloemfonteinbuurt ••Nieuwbouw Bloemfonteinbuurt ••Nieuwbouw Leeuwenkuil ••Upgraden complex aan Pretorialaan door het aankopen en verbeteren van panden en het creëren van een nieuw woon- en werkconcept in deze panden. ••Extra onderhoud aan 5 wooncomplexen. ••Opplussen seniorencomplexen ••Start voorbereiding en toevoegen van 4 buurtparken in de Afrikaanderwijk

8. Impuls geven aan de wijkeconomie

••Aanpak warenmarkt ••Verbetering relatie markt en winkels ••Brede, samenhangende programmering Afrikaanderplein ••Extra inzet winkelstraat- en pleinmanagement ••Verbinden van voorzieningen en activiteiten rondom het plein waaronder Kunst en cultuurprogramma ••Bewoners betrekken bij programmering plein en park ••Budgetten voor evenementen en promotie ••Freehouse: experimenteren met nieuwe marktvormen en ideeën ten behoeve van ontwikkeling van de markt ••Concentratie detailhandel in winkeldriehoek/ acquisitie voor bedrijven ••Pui- en luifelplan Pretorialaan/ Paul Krugerstraat ••Omvormen bestaande horeca en detailhandel naar kwaliteitshoreca en detailhandel ••Onderzoek of extra trekker nodig is ••Vervolg Economische Kansenzones ••Revitalisering winkeliersvereniging ••Afstemming beschikbaar aanbod voor creatieve of multiculturele (startende) ondernemers of maatschappelijke voorzieningen (jongeren) ••Communicatieplan en promotieactiviteiten

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

55

Acties naar pijler Kernstrategie

Sociaal

1. Verbeteren van leefbaarheid en veiligheid

••Inzet jaarlijkse wijkveiligheidsprogramma’s ••Intensiveren van sociaal en buurtbeheer ••Inzet wijkbeheerders ••Uitbreiden projecten creatief beheer door Stadsfloriade 2012 ••Extra aandacht voor veilig ondernemen inclusief ondersteuner ••Inzet van leefbaarheidbudgetten

Economie

Cultuur

••Maatregelen om parkeren beter te organiseren waaronder onderzoek naar noodzaak voor een wijkstallingsgarage ••Maatregelen om parkeren beter te organiseren waaronder onderzoek naar noodzaak voor een wijkstallingsgarage

••Bouwen van nieuwe voorzieningen waaronder: 2 brede scholen, een Havo/VWO, een eerstelijnszorgvoorziening en een MFA met zwembad en gymzalen

2. Verbeteren van de voorzieningenstructuur

••CtC ••Verder ontwikkelen van de Brede Scholen ••Jongeren inspireren en uitdagen door leerwerkplekken te creëren ••Betere afstemming vraag en aanbod vrijetijdsactiviteiten

3. Stimuleren van jongeren

56

g

e

b

i

e

d

s

v

i

Fysiek

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

••Jongeren inspireren en uitdagen door aansluitend vrijetijdsprogramma ••Programmering Afrikaanderplein deels voor kinderen en jongeren

w

i

j

k

••Toevoegen van voorzieningen

Kernstrategie

Sociaal

Economie

Cultuur

Fysiek

4. Bevorderen van participatie aan samenleving en arbeidsproces

••Leerwerk trajecten rondom Afrikaanderplein ••Maatschappelijke stages ••Versterken van de sociale cohesie ••Project ‘Iedereen participeert’ ••Emancipatie allochtone vrouwen: project het Vliegwiel ••Onderhouden van goede contacten met netwerken

••Reintegratietrajecten als verbindende factor: project Watch Out

••Sociaal-cultureel (vrijetijds) programma

••Realiseren vrouwenontmoetingsplek

5. Wijkgericht werken

••Wijkgericht werken ••Duurzame ketenaanpak om aandachtsgroepen beter te faciliteren ••Organiseren van een platform zodat organisaties uit de wijk elkaar aanbod en aanpak beter leren kennen

6. Opheffen fysieke isolement

••Aanpak Pretorialaan ••Aanpak entree Putselaan, mogelijkheden voor huisvesten creatieve ondernemers

g

e

b

••Sloop Leeuwenkuil ••Studie Rand Hilledijk en Tweebosgebied ••Uitvoering stedenbouwkundig plan Parkstad en daarmee aanpak entrees Laan op Zuid ••Aanpak Pretorialaan

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

57

58

Kernstrategie

Sociaal

7. Vergroten mogelijkheden op een wooncarrière

••Voor verschillende huishoudens wordt in beeld gebracht wat hun kansen zijn op een wooncarrière

8. Impuls geven aan de wijkeconomie

••Ondernemersondersteuning

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

Economie

r

i

k

aa

n

d

e

Fysiek ••Aandacht voor de kwaliteit van de bestaande voorraad van zowel corporatiewoningen als particulieren. ••Ontwikkeling Parkstad ••Ontwikkeling Brabantse huisjes ••Sloop 279 woningen Bloemfonteinbuurt ••Nieuwbouw Bloemfonteinbuurt ••Nieuwbouw Leeuwenkuil ••Upgraden complex Pretorialaan ••Opplussen seniorencomplexen ••Groot onderhoud in 5 complexen ••-Aanleg parken ••Hanteren Rotterdamse Stijl

••Aanpak warenmarkt ••Betere aansluiting winkels en markt ••Brede, samenhangende programmering Afrikaanderplein ••Omvormen bestaande horeca en detailhandel -> kwaliteitshoreca en detailhandel ••Onderzoek noodzaak extra trekker in Winkeldriehoek ••-Onderzoek trekker, niet zijnde detailhandel in MFA ••Vervolg Economische Kansenzones ••Revitalisering winkeliersvereniging ••Afstemming beschikbaar aanbod met vraag

r

Cultuur

w

i

j

k

••Brede, samenhangende programmering Afrikaanderplein

••Concentratie detailhandel in winkeldriehoek ••Puien luifelplan Pretorialaan/ Paul Krugerstraat

Bijlage 2. Begrippenlijst In onderstaande worden de definities van enkele in de visie opgenomen begrippen weergegeven.

Prijsklassen/sociale sector Voor de indeling in prijsklassen wordt uitgegaan van de geactualiseerde Woonvisie Rotterdam 2007-2010 (prijspeil 1-7-2007): Huur

Koop

Goedkoop onderkant

< € 343,43

Goedkoop bovenkant

< € 491,64 (3 kamers) < € 526,89 (4 kamers)

< € 168.100,00

Middelduur onderkant

< € 620,00

< € 200.000,00

Middelduur bovenkant

< € 760,00

< € 245.000,00

Duur onderkant

< € 900,00

< € 350.000,00

Duur midden

< € 1.100,00

< € 450.000,00

Duur bovenkant

> € 1.100,00

> € 450.000,00

Op basis van de Woningbouwafspraken met de stadsregio Rotterdam geldt als een sociaal-bereikbare huurwoning een woning gerealiseerd door een woningcorporatie die valt binnen de goedkope huursector, zoals hierboven gedefinieerd.

Toegankelijkheid woningen In Rotterdam hebben de corporaties samen met de gemeente een classi­ ficatiesysteem ontwikkeld voor ouderenwoningen in het regionale aanbodmodel Rijnmond. Het systeem wordt alleen toegepast bij appartementen. Het systeem werkt met de sterrenindeling zoals weergegeven hieronder. Ster

Type woning

Omschrijving

*

Nultrapswoning

De woning is gelijkvloers en via een lift bereikbaar of op de begane grond gelegen

**

Rollator toe- en doorgankelijke woning

De toegang van de woning en het woongebouw is zonder belemmeringen bereikbaar; er zijn geen of minimale drempels

***

Rolstoel toegankelijke, rollator doorgankelijke woning

De toegangsdeuren in het woongebouw kunnen tot en met de voordeur van de woning zelfstandig met een rolstoel gepasseerd worden

****

Rolstoel toe- en doorgankelijke woning

Alle ruimten binnen de woning zijn bereikbaar en bruikbaar (te maken) voor iemand in een rolstoel

Gestandaardiseerd huishoudensinkomen Dit is het besteedbaar inkomen gecorrigeerd voor verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden. Met deze definitie zijn inkomens tussen typen huishoudens beter te vergelijken.

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

59

Bijlage 3: Bronvermelding De visie Afrikaanderwijk is opgesteld op basis van: Gesprekken met professionals, ondernemers en zelforganisaties in de wijk: kk MAAZ-sessie Afrikaanderplein 3 april 2008 kk MAAZ-sessie Veiligheid en Leefbaarheid 25 juni 2008 kk MAAZ-sessie Inkomen en Onderwijs 9 juli 2008 kk MAAZ-sessie Wonen en Zorg 30 september 2008 kk MAAZ-sessie Bespreking eerste resultaten 11 februari 2009 Gesprekken met bewoners uit de wijk: kk Netwerkronde, uitgevoerd door medewerkers van Vestia, juni 2008 - januari 2009 kk Tent in de Wijk, uitgevoerd door de BOA, februari 2009

60

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

Onderzoeken en beleidsdocumenten: kk Afrikaanderwijk ––De grote woontest 2008, samenvatting, Smartagent ––Parkstad/Afrikaanderwijk, stedenbouwkundig ontwerp, Palmboom & van den Bout, oktober 2008 in opdracht van Vestia/Estrade en gemeente Rotterdam ––Een ruimtelijk economische structuur voor de Winkeldriehoek eo Afrikaanderwijk, december 2005, Deelgemeente Feijenoord en OBR ––Stad op Zuid, De ontwikkeling van de zuidelijke centrumfunctie in Rotterdam Feijenoord, Kanskaart Pact op Zuid: Eat & Meet, februari 2009, deelgemeente Feijenoord en gemeente Rotterdam ––WWi-actieprogramma 2008-2009 Oud-Zuid/Feijenoord, juni 2008 ––StadsPieren, Eindrapportage VIP Woonmilieu Kop van Zuid, Concire, september 2008, in opdracht van gemeente Rotterdam ––Visie Afrikaanderplein, Deelgemeente Feijenoord, Vestia, POZ, SPR, concept maart 2008 ––Wijkvisie Afrikaanderwijk, geactualiseerd, Deelgemeente Feijenoord, Gemeente Rotterdam, Vestia/ Estrade, versie maart 2005

kk Deelgemeente Feijenoord ––Programma Jeugd 2008-2010 ––Wijkactieprogramma Sociaal Afrikaanderwijk, December 2008 ––Wijkveiligheidsactieprogramma Afrikaanderwijk 2008 ––Inventarisatie voorzieningen omgeving Parkstad, concept oktober 2007 ––Notitie kader voortijdig schoolverlaten 2008 ––Kadernotitie kindvriendelijk Feijenoord kk Vestia Feijenoord ––SVB, juni 2008 ––WWI-aanbod Vestia, mei 2008 ––Afrikaanderwijk. Cultuurhistorische en ruimtelijke karakteristiek, september 2007, in opdracht van Vestia Rotterdam Feijenoord ––Sociologica, Crimson, december 2007 in opdracht van Vestia/ Estrade Rotterdam ––Ruimtelijk-economische visie Afrikaanderwijk, Bureau stedelijke planning, december 2008 in opdracht van Vestia/Estrade Rotterdam

kk Pact op Zuid ––Pact op Zuid, Jaarbericht en programma 2007/2008 ––Feijenoord in beeld 2007, mart 2008, POZ kk Gemeente Rotterdam ––Actieprogramma Winkelgebieden, OBR, 2008 ––Economische ontwikkeling warenmarkten, plan van aanpak, OBR, september 2008 ––Rotterdam sociaal gemeten 2008, 1e meting door de sociale index, gemeente Rotterdam, juni 2008 ––Wonen in Rotterdam, geactualiseerde woonvisie 2007-2010, gemeente Rotterdam, juli 2007 ––Feitenkaart, Inkomensgegevens Rotterdam op deelgemeente en buurtniveau 2005

kk BOA ––PPak van Paul Kruger, kansen voor de Afrikaanderwijk, mei 2008

g

e

b

i

e

d

s

v

i

s

i

e

A

f

r

i

k

aa

n

d

e

r

w

i

j

k

61

Colofon Visie Afrikaanderwijk 2020 Deze visie is opgesteld in opdracht van de deelgemeente Feijenoord en Vestia Feijenoord Rotterdam.

Tekst Gerrichhauzen en Partners (Angela van Velden, Patricia Theuws) Bewerking kaartmateriaal Croonen Adviseurs Foto’s Deelgemeente Feijenoord (R. Kamminga, Rob en Willem), Vestia Feijenoord Rotterdam Vormgeving Frans Schupp - Creative Projects Amsterdam Juni 2009

62