VGS Technologie Notitie
BEWEGWIJZEREN & SIGN
Vereniging Graveren & Sign Secretariaat VGS Einsteinbaan 1 3439 NJ Nieuwegein Postbus 2600 3430 GA Nieuwegein Tel: 030 - 605 33 44 Fax: 030 - 605 32 08
[email protected] www.vgs-online.eu
Inhoudsopgave VOORWOORD...................................................................................................................................................... 3 BEWEGWIJZERING & SIGN............................................................................................................................... 4 BEWEGWIJZERING EN BEWEGWIJZEREN ............................................................................................................... 4 DE TECHNIEK ACHTER BEWEGWIJZEREN .................................................................................................. 5 WAT IS BEWEGWIJZEREN?.................................................................................................................................... 5 HOE WERKT BEWEGWIJZEREN?............................................................................................................................ 5 ZIJN ER BEPERKINGEN MET BEWEGWIJZEREN? ..................................................................................................... 7 ORGANISEREN VOOR BEWEGWIJZEREN .................................................................................................... 8 WAT ORGANISEER IK TEN BEHOEVE VAN BEWEGWIJZEREN? ................................................................................. 8 WAAR ZIT DE ORGANISATORISCHE UITDAGING BIJ BEWEGWIJZEREN?.................................................................... 9 DE FINANCIËN ACHTER BEWEGWIJZEREN ............................................................................................... 10 WAT INVESTEER IK BIJ BEWEGWIJZEREN?........................................................................................................... 10 WAAR ZIT DE FINANCIËLE BEPERKING BIJ BEWEGWIJZEREN?............................................................................... 10
VOORWOORD Voor u ligt de derde van een reeks technologienotities. De eerste notitie behandelde lasergraveren. De tweede uitgave behandelde het speelveld van sublimeren. In totaal staan er vier technologienotities op stapel met daarin thema’s die door ondernemers uit de graveerbranche zijn aangegeven. Na het uitvoeren van een kennispositiestudie is gebleken dat in de branche behoefte bestaat aan kennis ten aanzien van nieuwe technologieën. VGS geeft deze reeks uit in het kader van kennisoverdracht binnen de graveerketen. Ondernemers en medewerkers die werken in het graveerbedrijf worden ondermeer door technologienotities in staat gesteld kennis te maken met ontwikkelingen op technologisch gebied. De term ‘notitie’ wordt dan ook niet voor niets gehanteerd. De uitgaven pretenderen niet volledig en uitputtend te zijn, maar bieden ondernemers en medewerkers een verbreding van het onderwerp. De technologienotitie is een onderdeel van een cyclisch programma. Naast de notitie bestaat het programma uit een voorlichtingsbijeenkomst waarin ondernemers en medewerkers nader kennis kunnen maken met de betreffende technologie en er dan ook mee kunnen werken. Namens VGS wensen wij u met deze notitie veel kennis toe om daarmee wellicht voor uw onderneming een passende keuze te kunnen maken.
VGS Nieuwegein, november 2005.
BEWEGWIJZERING & SIGN Bewegwijzering en bewegwijzeren Bewegwijzering is een heel gewoon woord. Het hoort bij het werkwoord bewegwijzeren en is een directe afleiding is van wegwijzer. Het betekent 'iets (bijvoorbeeld een route) van wegwijzers voorzien, ergens wegwijzers langs plaatsen'. Bewegwijzeren is gevormd volgens een zeer gangbaar woordvormingprocédé. Met het voorvoegsel be- kunnen van zelfstandige naamwoorden werkwoorden worden afgeleid die (volgens de grote Van Dale) betekenen: "voorzien van het in het grondwoord genoemde", bijvoorbeeld bebossen (van bos), beletteren (van letter) en beplanten (van plant). Dit procédé is al bijzonder oud en er zijn in de loop der eeuwen dan ook veel woorden op deze manier gevormd. Denk aan beantwoorden, beïnvloeden en benadrukken. Van deze werkwoorden is een zelfstandig naamwoord op -ing te maken: bebossing, beantwoording, bewegwijzering. Het woord bewegwijzering komt al zeker sinds de jaren veertig voor.
In 1942 merkte een lezer van Onze Taal namelijk op: "Bewegwijzering – Een leelijk woord! 'Berijwielpading', 'bevliegvelding'? Dan ook: 'bedieselmotoring' van onze visschersvloot!" Lelijk of niet, het woord raakte ingeburgerd. In 1951 schreef de Motorkampioen over de uitstekende "bewegwijzering" in Portugal. Sinds 1961 staan bewegwijzeren en bewegwijzering in Van Dale. Het woord wegbewijzering is theoretisch wel mogelijk, als samenstelling van weg en bewijzering, maar het is geen gangbaar woord. Bovendien is wegwijzer in de bedoelde context een veel duidelijker woord dan wijzer, omdat wijzer niet de betekenis 'richtingbord' heeft. Voor veel graveurs is bewegwijzeren een onderdeel van hun vakgebied dat ze maar liever mijden. Te lastig, te veel werk, te omslachtig, te veel systemen tegenwoordig. Waar is de tijd van het gegraveerde bord gebleven!? Om enige duidelijkheid in de wirwar van borden en systemen te brengen, krijgt u tijdens de voorlichtingsbijeenkomst een kijkje in de keuken van het professionele bewegwijzeren. In de volgende korte hoofdstukken wordt u op hoofdlijnen wegwijs gemaakt op het gebied van de technische, organisatorische en financiële aspecten van het bewegwijzeren.
DE TECHNIEK ACHTER BEWEGWIJZEREN Wat is bewegwijzeren? Feitelijk is bewegwijzeren het aanbrengen van borden of andere markeringen zodat bezoekers zelfstandig de weg op een terrein of in een gebouw kunnen vinden. Dit kan zich beperken tot een aantal borden, maar bij grotere projecten wordt al snel gesproken van een bewegwijzeringssysteem. Bij het kiezen en invoeren van een bewegwijzeringssysteem wordt rekening gehouden met een aantal facetten, namelijk: • het grafisch ontwerp van de markering, • corporate identity, huisstijl en bedrijfsuitstraling, • materiaalgebruik, • leesbaarheid, • het menselijk gedrag in een onbekende omgeving.
Hoe werkt bewegwijzeren? Het grafisch ontwerp van de markering Het ontwerp van de markering moet passen bij de inrichting van de ruimte of het terrein. Een klassiek ontwerp of interieur vraagt om een dito ontwerp van de bewegwijzering. Qua kleurstelling en stijl zal de bewegwijzering in lijn moeten zijn met de ruimte waarin deze wordt toegepast. Corporate identity Iedere instelling of organisatie van een bepaalde omvang, heeft een bepaald beeld bij hoe men wil overkomen op de omgeving. Dit beeld wordt vastgelegd in een huisstijl, het gebruik van logo’s en huisstijlkleuren. Vaak is dit onderdeel van het geheel aan uitingen en samengevat in bijvoorbeeld een communicatieplan. In de bewegwijzering kan men er voor kiezen om dit facet terug te laten komen in de stijl en vormgeving. Materiaalgebruik De keuze van het materiaal wordt vaak bepaald door de vorige twee aspecten. Daarnaast zijn veel standaard systemen van kunststof of aluminium leverbaar die de flexibiliteit ten aanzien van de uitstraling en uitbreidbaarheid bepalen. Leesbaarheid & contrast De voorgaande drie aspecten bepalen de vormgeving. Echter, de uiteindelijke functie van het materiaal functie is ‘de weg wijzen’. De organisatie wil communiceren met bezoekers en de leesbaarheid staat daarom voorop. Bepaalde kleurstellingen die het ‘goed doen’ op de huisstijl, zijn op borden wellicht moeilijk leesbaar. Dit wordt ondermeer bepaald door het contrast tussen toegepaste kleuren. Het contrast wordt gemeten in de zogenaamde lichtdifferentiaal of lichtreflectie en wordt uitgedrukt in LR
waarden. Een goede leesbaarheid geeft een LR waarde tussen de 70 en 100. Figuur 1. Indicatieve lichtreflectiewaarden.
ca. LR-Waarden Zwart
0
30
50
85
85
90
60
95
Donker blauw
30
0
25
80
80
85
60
90
Donker groen
50
25
0
80
70
80
45
90
Licht blauw
85
80
80
0
45
20
55
60
Licht groen
85
80
70
45
0
40
50
65
Grijs
90
85
80
20
40
0
67
45
Rood
60
60
45
55
50
67
0
80
Wit
95
90
90
60
65
45
80
0
In de matrix hiernaast is een aantal kleuren opgenomen met de daarbij behorende verschillen tussen contrastwaarden. In de praktijk kunnen verschillen in kleurtint bepalen of de combinatie onder of boven de minimale LR waarde van 70 uitkomt.
Belangrijk is ook de LR waarde tussen achtergrond en de markering zelf groter dan 50 te kiezen. Een rood bord op een rode wand heeft een veel minder leesbaarheid dan een rood bord op een grijze wand. Leesbaarheid en paneel grootte De leesbaarheid wordt ook beïnvloed door de lettergrootte, de paneel grootte en de afstand van waarvan de bezoeker de informatie moet kunnen lezen. (vuistregels??) Het menselijke gedrag versus de omgeving Het meest lastige aspect van het bewegwijzeren, is het inzicht in de manier waarop personen reageren in een voor hen onbekende omgeving. Afhankelijk van het gebouw, de wijze van ontvangst van bezoekers en de mate waarin bezoekers zelfstandig door het gebouw (mogen c.q. moeten) bewegen, zal een bewegwijzeringplan moeten worden opgesteld. In een dergelijk plan komen ondermeer aan bod: • de routes in het pand die bedoeld zijn voor personenverkeer (gewenst versus ongewenst); • veiligheid (brandweer, arbo, vluchtwegen, controle en bewaking); • de soort aanduidingen: − instructies voor bouwkundige en technisch voorzieningen (liften, deuren, ramen, et cetera); − aanduiding van verkeers- en verblijfsruimten (kantoren, wachtkamer, trappenhuis, nooduitgang, in- en uitgangen, et cetera); − route aanduidingen naar afdelingen, vleugels en vergaderruimten en dergelijk;. −
aanduidingen voor plaatsbepaling (‘u bevindt zich hier’, plattegronden, schema’s, steunkleuren et cetera).
Zijn er beperkingen met bewegwijzeren? Standaardmateriaal Veel bewegwijzering wordt met standaardsystemen aangeboden. U zult zich daardoor minder op prijs kunnen onderscheiden waardoor het accent op dienstverlening, advies en service komt te liggen. Nadenken over toekomstige behoeften van de klant en daarmee uw toegevoegde waarde tonen, vraagt meer tijd van u en uw medewerkers. Daar staat tegenover dat u wel meer mogelijkheden heeft om u te onderscheiden van anderen. Zeker als er sprake is van een goede relatie kunt u een acceptabele marge relaiseren. Grootschaligheid Als u uw markt wilt vergroten door het product bewegwijzering te verdiepen naar dienstverlening, komt u bijna automatisch in contact met grote(re) organisaties. Uw omzetverhouding verschuift daardoor wellicht meer naar business-to-business. Zaken doen met dit type klant kent andere facetten dan het zaken doen met particulieren. Daarbij komt dat projecten langer lopen, meer aandacht vragen en minder ad hoc kunnen worden opgepakt. U vergroot daarmee natuurlijk wel de continuïteit van uw bedrijf. Samenwerken Zeker in het begin, zult u niet alles in eigen beheer kunnen realiseren en ook later samenwerking moeten zoeken met andere partijen voor montage en bijvoorbeeld installatietechniek. Ook dan geldt dat u uw organisatie op bepaalde punten anders moet inrichten. Nadenken over aansprakelijkheid, resultaatverplichtingen en betalingen. Door samenwerken vergroot u wel uw netwerk. Zeker als uw partners complementair zijn aan uw dienstverlening, kunnen meerdere partijen er hun voordeel mee doen.
ORGANISEREN VOOR BEWEGWIJZEREN Wat organiseer ik ten behoeve van bewegwijzeren? Planning en investeren in tijd Op het eerste gezicht is het bewegwijzeren van panden en terreinen een arbeidsintensief product. Dit wordt veroorzaakt doordat dat veel producten op het gebied van bewegwijzering feitelijk een dienstverlening zijn. Een belangrijk deel van de tijd wordt dan ook besteed aan ‘passen en meten’, advies over plaatsing en plaatsbepaling. De opdrachtgever vraagt de graveur niet om een ‘bord’ maar om een oplossing voor een bereikbaarheidsvraagstuk. Opleiding Zware studie en langdurige trainingen om zelf te kunnen voorzien in bewegwijzeringsvraagstukken zijn niet nodig. Wel zult u zich moeten verdiepen in de aspecten die rondom bewegwijzering spelen. Waardevol is het bestuderen van bestaande systemen waarin veel overwegingen tot uitdrukking komen. Met name kleurstellingen, paneel- en lettergrootte in relatie tot de gewenste leesafstand worden door verschillende fabrikanten in quick-reference systemen toegankelijk gemaakt. Leveranciers van standaardsystemen hebben baat bij het vertalen van wet-, regelgeving en theorieën op het gebied van bewegwijzeren naar de situatie van uw klant. Hiermee vergaart u al doende passende kennis. Op het gebied van veiligheid en de verplichtingen van signalering op dat gebied, zult u wel over specifieke kennis moeten beschikken. Via bijvoorbeeld de Arbo en aanverwante (overheids)instanties kunt u desalniettemin relatief eenvoudig over actuele informatie beschikken. Facility management Zolang uw opdrachtgever om enkele stuks bewegwijzering vraagt, is uw bestaande materiedeskundigheid waarschijnlijk afdoende. Anders wordt het wanneer een specifieke afdeling verantwoordelijk is voor de opdracht. In grotere organisaties zal een afdeling facility management of gebouwbeheer uw opdrachtgever zijn. In dergelijke gevallen zult u meer de rol van adviseur op u moeten nemen. Veel grote bedrijven worden met regelmaat geconfronteerd met interne verhuizingen en het samenvoegen van afdelingen en onderdelen. Meedenken in dergelijke vraagstukken helpt bij het investeren in een langdurige relatie.
Waar zit de organisatorische uitdaging bij bewegwijzeren? Bij het aanbieden van bewegwijzeren verschuift het zwaartepunt van productoriëntatie naar adviseren en dienstverlening. Naast productkennis is de kennis van de omgeving waarin de opdrachtgever opereert belangrijk. Op het moment dat u bewegwijzeren als dienstverlening kiest, kunt u uw bestaande producten koppelen aan de behoeften van de opdrachtgever. Voornamelijk de grotere zakelijke klanten, maar steeds vaker ook kleinere organisaties, hebben ondersteunende activiteiten ondergebracht in een facilitaire dienst. Deze afdeling houdt zich bezig met het beheer van gebouwen, ontvangst en registratie van klanten, interne hulpverlening, maar ook de catering en dergelijke. Veel producten zult u nu ook al aanleveren. Meestal op verzoek op het moment dat klanten aan ú denken. Denk daarbij aan gegraveerde sleutellabels, naamplaatjes voor beurzen en bezoekers van uw opdrachtgever. En de reguliere bedrijfs- en naamborden. Als u zich verdiept in de wereld van de facilitaire dienstverlening, zult u ontdekken dat vanuit bewegwijzeren nog veel productgroepen zijn in te zetten. Veel bewegwijzering is statisch, maar steeds vaker worden elektronische systemen ingezet bij het wijzen van de weg. Met name op beurzen en locaties waar ruimtes flexibel worden ingezet. Daarnaast zijn organisaties verplicht om een veelheid aan waarschuwings-, gebods- en verbodborden aan te brengen in openbare en werkruimtes. Wellicht heeft u dat gedeelte van de markt reeds in uw portefeuille. De opstap naar bewegwijzeren is dan niet zo groot meer. In veel bedrijven verschijnen centrale verzamelpunten voor informatie en goederen. Standaards voor klein chemisch afval, maar ook houders voor bedrijfsinformatie in een ontvangstruimte, zijn een combinatie tussen graveren, beletteren en vakgebieden als communicatie en reclame. Als u besluit om u te verdiepen in het bewegwijzeren omdat uw producten al veelvuldig in dat domein worden toegepast, kunt u relatief eenvoudig uw omzet vergroten door ook andere producten aan te bieden. Als u op dit moment nog geen ‘wegwijzers’ in uw programma heeft, kunt u toch relatief eenvoudig terugvallen op u vakkennis ten aanzien van het graveren en beletteren. Wel is het goed te realiseren dat uw toekomstige gesprekspartners vragen hebben die losstaan van uw huidige bedrijfsvisie. Zij zullen denken in ‘grootheden’ als uitstraling, corporate identity, klantgericht en oplossingen voor informatie- of communicatie vraagstukken. Opdrachten kunt u natuurlijk ook verwerven via dienstverleners die zich meer bezig houden communicatievraagstukken of de bouw en inrichting van een pand. Ook als ‘onderaannemer’ kunt u met bewegwijzeren aan de slag. U zult zich dan wel als zodanig moeten profileren. Graveren wordt door klanten niet vanzelf gekoppeld aan het vinden van de juiste weg…
DE FINANCIËN ACHTER BEWEGWIJZEREN Wat investeer ik bij bewegwijzeren? Keuze van apparatuur De belangrijkste investering die u doet, is het ontwikkelen van een concept of aanpak om een goed advies te kunnen geven en de oplevering snel en accuraat te kunnen realiseren. ……………
Waar zit de financiële beperking bij bewegwijzeren?
Doordat projecten op het gebied van bewegwijzering een relatief langere looptijd hebben, is er feitelijk sprake van voorfinanciering van uren en mogelijk materialen. Er zal waarschijnlijk een langere periode zijn dat u niet voor uw diensten wordt betaald. Afhankelijk van het aantal projecten dat u onderhanden hebt, verandert waarschijnlijk de liquiditeit van uw bedrijf. Of en wanneer dat in uw situatie een risico inhoudt, kunt u het best met uw accountant overleggen.
