Vesterhavet alene solo en toch niet zo alleen. Johann van Rossum
Vesterhavet zo noemen de Denen hun Noordzee en ik had besloten om een solotocht per zeekajak langs de kust van het Deense schiereiland Jutland te maken, mooi langs het randje van die Vesterhavet. Zeekanotochten maak je per definitie niet alleen, maar bij gebrek aan een of twee enthousiaste tochtgenoten, besluit ik deze gulden regel aan mijn laars te lappen. Ik zal in ieder geval geen onnodige risico s nemen en kort aan de kust blijven varen. Voorts heb ik een aantal veiligheden ingebouwd voor de tocht: mijn uitrusting is zeevaardig en kan de strengste toets doorstaan; mijn conditie, al ben ik meer dan een halve eeuw geleden geboren, is prima en ik heb al aardig wat kanomijlen gevaren; ik spreek redelijk Deens en kan de weerberichten met mijn piepkleine Sonyontvanger goed volgen; in mijn gsm heb ik de telefoonnummers van de kustwachtstations, reddingsdiensten en vuurtorens langs de westkust geprogrammeerd en mijn thuisfront bestaat uit een aantal vrienden in Sleeswijk-Holstein en Denemarken die uitvoerig op de hoogte zijn van mijn kanotrip langs de Deense kust en die stand-by zijn om mij in ieder geval op het droge de helpende hand toe te steken. Op het water zal ik voornamelijk op mezelf aangewezen zijn. Windkracht 2 Beaufort, west. Onbewolkt, warm. Samen met Gerd, Oberstabsfeldwebel b.d. bij de Bundeswehr, rijd ik al héél vroeg het zuidelijke gedeelte van Jutland door via Åbenrå, Haderslev en Kolding en dan linksaf het schiereiland doorsnijdend naar de grootste vissershaven van het land: Esbjerg. Een stad die vanaf de plaatsnaamborden aan het begin van de stad tot aan de Noordzee ruikt naar de doordringende geur van vis. Visveilinghallen, visverwerkende industrie en visoverslag: Esbjerg. We hebben er best lang over gedacht of ik Esbjerg wel of niet als startpunt zou nemen; er is een goed beschutte jachthaven, ik zal daar weinig last ondervinden van de veerhaven naar Harwich en Fanø en de bedrijvigheid in de vissershaven. Anderzijds staat hier met een stevige zuidwester een zee in de Esperance Bugt die mijn kunnen als zeekanoër waarschijnlijk te boven gaat.
Er staat vandaag echter een rustige westenwind, hooguit twee Beaufort, kleine korte golfjes. Ik neem afscheid van Gerd, die mijn auto mee terugneemt naar Eggebek en me over een week of misschien twee weken ophaalt ergens een stuk noordelijker langs de kust. Vier uur vóór hoogwater Esbjerg en ik kan meeliften op de getijdenstroming die me tussen de wadden boven Fanø en Langli naar de Noordzee brengt. Toch even goed uitkijken dat ik ten noorden van de vaargeul blijf. De S&O Færge
naar Engeland zal echt mijn Mariner niet in de gaten hebben. Ik ben op weg voor mijn tocht langs de Deense kust; ik krijg een vlinderig gevoel in mijn maagstreek en begin, terwijl ik blijf opletten op overig vaarverkeer, voor de zoveelste keer te checken of ik alles wel bij me heb: Reservepeddels op het achterdek, polyesterreparatiesetje, stukken neopreen en lijm, reservekabel voor schegje, leathermantool, reservebril, neusklem, brillenkoordje, zonnebrandcreme factor 20, kopieën uit de Macmillan met de getijden van de havens Esbjerg, Hirtshals en Frederikshavn, zeekaarten van Esbjerg tot Skagen, zonnebril, plaatkompasje, vuurpijlen en rooksignalen, gsm, signaalfluitje, twintig pakjes Hartekeks, vijftien vegetarische droogmaaltijden van Adventure Food, drie twee liter Platypuszakken drinkwater, Coleman-brandertje en Fuel, stormvaste lucifers, setje pannen, RV-mok, Mepal bord, besteksetje, Sigg-fles met litertje Bushmills Single Malt aged ten years, verpakking met twintig soorten jam, kleine blokjes smeerkaas met de lachende koe, Ceddar chees per plakje verpakt, blikjes tonijn met vijf variaties aan groetemix, kleinverpakkingen cappuccino en espresso, energy bars van Dextro, vrachten Sultana s, een paar zakjes toeti-frutti van de Aldi, een fles met brede opening met macaroni en erbij een aantal zakjes tomaten-, kruiden- en groetemix, drie fotorolhoudertjes met kruiden, Deense telefoonkaart, waterdichte fotocamera, tentje, slaapmatje, handdoek, slaapzak, kanokarretje, waterdichte zak met Fjallraven broek, sweatshirt, T-shirt, regenjack, ondergoed en sokken, schoenen, regenbroek een portemonnee met heel veel Deense kronen en een creditcard. Ik peddel inmiddels onder de punt van Skalling Ende door en vaar langs het steeds smaller wordende strand van de zuidkust van Jutland. Drie uur later passeer ik de hoekige witte vuurtoren van Blåvandshuk, vierentwintig kilometer gevaren, lekker vlot tempo. De zon bakt er flink op los, maar ik ben goed aan het smeren geweest met factortje 20 en onder mijn zwemvest draag ik mijn capileen shirtje met lange mouwen en mijn hoofd wordt beschermd door mijn Australian Leather Hat. Ik ga even aanlanden als ik een kilometer voorbij de meest westelijk gelegen punt van Denemarken ben. Bijna hoogwater en over het strand van ongeveer een kilometer breed kijk ik tegen duinen aan die volgens mij tegen de twintig meter hoog zijn. Het is druk op het strand. Ik zoek een plekje om mijn kano wat hogerop te brengen en merk nu hoe zwaar hij eigenlijk is. Ook hier blijken de Tysker hun eigen kuilen te hebben, maar ze blijken erg tolerant ten opzichte van een zeekajakker. Er wordt me meteen een broodje-ei en een 0,5 liter blik Warsteiner uit de koelbox aangeboden. Het bier sla ik beleefd af. Ik moet nog varen! wordt als excuus geaccepteerd. Ik ben nog maar tien minuten aan land of ik ben geheel op de hoogte van de volgende feiten: Günther woont in Struer bij Bremen, hij doet iets in de verzekeringsbranche, zijn vrouw werkt op een makelaardij, hij is al zeven keer hier op vakantie geweest en hij was een keer in Amsterdam om een wielklem op zijn voorwiel te laten zetten. Zo n zeekano lijkt hem ook wel wat. Als ik hem dan vervolgens naar de kuipopening van mijn boot zie kijken, denken we alletwee waarschijnlijk hetzelfde, maar spreken het niet uit. Hij neemt nog een biertje en ergens diep uit de koelbox vist hij een flesje koude cola voor me op. Toch aardig. Een uurtje later ligt mijn kano alweer in de Noordzee, de wind is wat toegenomen. Ik vaar koers 20, langs de kust naar Vejers Strand. Tot mijn verbazing ben ik daar al na anderhalf uur. Die kilometers langs de bomvolle stranden van Havsande gingen vanzelf.
Wildkamperen in Denemarken is erg verboden en kan een aardige tol leggen op het vakantiebudget, maar niet doen dus. Net achter de duinen liggen drie campings. Een breed geasfalteerd pad vanaf de duindoorgang maakt het gebruik van mijn kanokarretje mogelijk en in snel heb ik een mooi plekje tussen Deense fietstoeristen en een viertal Nederlandse dames, begin veertig, die een stukje Jutland op rulleskøjter doen. De dames lopen er wat houterig rond nu ze hun rollerskates uit hebben. Na de
Adventure Food brocolli-schotel-in-vijf-minuten-klaar en het toetje uit de kampwinkel, zet ik mijn tentje op en terwijl mijn ThermaRest-matje zich volzuigt met Deense lucht, word ik voor de koffie uitgenodigd door de skaters en de bikers. Ver weg van de sta-caravans en motorhomes hebben wij het stik gezellig onder elkaar. Het wordt een mengeling van Engels, Nederlands en Deens. Eén van de skaters, de knapste van het viertal, ziet mijn Australische bushhat helemaal zitten en heeft er de hele avond mee rondgelopen. Na een biertje van een Deense brouwerij kruipen we lekker op tijd onder het dons of microfibre van de slaapzakken.
3 à 4 Beaufort, west, zonnig en warm. Wil ik vanochtend het voordeel van de opkomende vloedstroom ten volle benutten, dan zal ik vroeg uit de veren moeten. Iedereen op het dagterreintje is nog in diepe rust, als ik zo onhoorbaar mogelijk met mijn volgepakte kano op het karretje probeer weg te gaan. Hier en daar klinkt het eerste rokershoestje en als ik langs het toiletgebouw ga, hoor ik het geluid van de stortbak; ben ik toch niet de enige die vroeg op is. Vanaf het asfalt is het nog een flink eind naar de Noordzee. Het handige kanokarretje blijkt op het strand toch niet zo handig te zijn. Dat wordt slepen. De boeg moet het ontgelden om te voorkomen dat mijn schegkast vol met zand gaat zitten. Tegen een vastzittende scheg ben ik aardig toegerust: een koordje aan de schegpunt om het kieltje naar beneden te kunnen trekken en voor absolute noodgevallen hardnekkige steentjes en stukjes schelp- heb ik een botte ijzerzaag waarmee ik ieder obstakel in de smalle gleuf te lijf kan gaan. Een half uurtje sjouwen over het verlaten strand brengt me bij het water. Ik controleer nog even of alles erop en eraan zit, stap in de kajak en trek het neopreen spatzeil over de kuiprand. Als ik mijn bushhat losmaak van de kaartelastieken op het kanodek en op wil zetten, zie ik aan de binnenkant tussen het zweetbandje een klein papiertje zitten: telefoonnummer en adres van de draagster van mijn hoed gisteravond Ik moet een flink stuk uit de kust varen om iets van de in de Danske Søstrømoversigt aangegeven opkomende vloedstroom te merken. De brede stranden zijn nog verlaten, de felgekleurde strandhuisjes zijn allemaal dicht; het belooft weer een zonovergoten dag te worden. Over een uurtje zal er weinig strand meer onbezet zijn. Het zoute vocht naast mijn gele zeekano in een lekker tempo wegscheppend, bekijk ik de golven die vanaf de linkerkant komen aanrollen. De kleine korte golfjes van gisteren zijn langere golven geworden. De golftoppen breken en het schuimt behoorlijk. Ik schat Beaufort drie à vier. Op een strak blauwe achtergrond tekenen bloemkoolwolken zich af, cumuls of mooi-weer-wolken . Dat zit wel goed vandaag. Bij Grærup Strand probeer ik de branding mee te pakken en surf op redelijke golven langs het strand. Inmiddels zijn de eerste strandstoelen en parasols zichtbaar. Ik heb niet zoveel tijd om op de badgasten te letten, branding varen met een kano van vijf meter eist enige concentratie. Hij gaat wel lekker zo. Ik merk nauwelijks dat hij zwaarbeladen is. Dan ineens gaat het mis: een behoorlijke roller had ik even niet in de gaten. Een hoge steun richting watermassa links van me kwam net iets te laat. Vanaf het strand moet de gele onderkant van mijn boot goed zichtbaar geweest zijn. Misschien heeft iemand op het strand mijn miskleun gezien. Dan is die een paar seconden later ook getuige van een schitterende eskimorol. Met een big smile en toch stiekem het strand afspeurend of er toch even iemand gezien heeft dat ik een geslaagde pawlata maakte aan mijn moeilijkste kant: links! Lukte me nog nooit eerder aan die zijde. Waarschijnlijk omdat ik aardig geholpen werd door de golven die van die kant aanrolden. Van mijn bepakking in de compartimenten van mijn kano had ik geen hinder tijdens de reddingsrol; ik hoorde alles wel behoorlijk door elkaar schuiven toen ik ondersteboven hing. Hoed en bril zitten dankzij de koordjes nog steeds op hun plaats. De brekers en de rollers kort langs de kust laat ik het speelgebied van de eerste winden kitesurfers die ik tegenkom en zet koers richting Henne Strand. Met na een kilometer of tien bijna verlaten stranden aan stuurboord en een mooie deining aan bakboordzijde vorder ik vlot in noordwaartse richting. Henne Strand is druk, regelmatig moet ik wijken voor een zwemmer en ik vaar nu toch bijna vijfhonderd meter uit de kust. Er wordt hier veel gevliegerd, gesurft en ge-kitesurft. Ik laveer tussen de watersporters door en zoek de ruimte wat verderop op zee. Als ik behoorlijk ver weg ben van de drukte en me weer alleen waan op de Vesterhavet, hoor ik ineens achter me roepen: Hej! Hej! Ik moet steeds even wennen aan het Deense woord voor Hallo! . Een zeekanoër in een Valley Avocet probeert mijn aandacht te trekken en doet zijn best om me in te halen. Kjeld heet hij, hij zal een jaar of dertig zijn. Hij heeft in de jeugdherberg in Henne overnacht. Hij wil vanavond dertig kilometer verderop in de jeugdherberg in Hvide Sande slapen. Met een tussenstop bij Nymindegab had ik hetzelfde vandaag in gedachte, dus besluiten we samen verder te varen. Kjeld is windmolendeskundige , zoals hij het zelf omschrijft en in het land waar de voortdurende westenwind zo n beetje patent heeft op de elektriciteitsvoorziening, is er werk genoeg voor hem. Storingen en
afstellingen, dat zijn zijn specialiteiten. Hij peddelt meestal op de grote meren van de Limfjorden, maar deze vakantie wilde hij langs de Noordzeekust doorbrengen. Zijn vriendin doet hetzelfde traject met een bepakte fiets aan de andere kant van de duinen. Ze hebben nog twee dagen vakantie en zijn van plan om in Ringkøbing de trein terug naar Holstebro te nemen. En de kano? Kan die mee met de trein? vraag ik. Hij begint te lachen. We hebben dat ooit wel eens geprobeerd, vertelt hij. Van tevoren gevraagd of de kano mee kon, lengte opgegeven, kaartjes gekocht en met veel moeite stonden we in Holstebro na klap- en draaideuren, roltrappen en voetgangerstunnels op het perron te wachten op de trein. Zelfs na veel steken paste de kano niet in de dubbele schuifdeuren van de postwagen. Daar stonden we dan, de vertrekkende trein nakijkend en de herhaling van draaideuren, roltrappen etc. in het vooruitzicht. Die vakantie hebben we toen snel anders moeten organiseren. Deze vakantie kunnen we de kano en de fiets op de camping aan het Ringkøbing Fjord achterlaten en de volgende dag haalt een oom met een pick-up auto ze voor ons op. Al pratend goed voor mijn Deens!- en ons met de peddels voorttrekkend door de flinke deining van het Noordzeewater, bereiken we Nymindegab. Er staat hier een mooie branding en we zoeken de mooiste golven uit om ons aan land te laten zetten. We moeten snel uitstappen om niet een achteroplopende golf over ons heen te krijgen.
Nymindegab
Op de weg boven over de tweede duinenrij heeft Kjeld s vriendin ons al aan zien komen. Als we de kano s samen naar het wat hogere gedeelte van het strand dragen, komt ze ons tegemoet met twee Magnum-ijsjes-met-stukjes-nootjes. Kirsten, sportief en gebruind, laat duidelijk merken dat ze het een erg prettig idee vindt dat Kjeld niet in zijn eentje langs de kust vaart. Hij is weliswaar een goede kanovaarder, heeft een goede conditie en zwemt som en fisk . Ik geef toe dat ik het ook wel aangenaam vind om niet heel de tijd in mezelf te hoeven praten en dat het varen in gezelschap een stuk sneller lijkt te gaan. Na een uurtje pauzeren trekken we de kano s weer op kniediepte. De spatzeiltjes gaan dicht en we duiken de branding in. Drie waterheuvels verder zitten we op een wat rustigere zee en varen langs Holmlands Klit, een smalle landstrook van zesendertig kilometer lang en het breedste stuk niet meer dan één kilometer. Het scheidt Ringkøbing Fjord van de Noordzee. De brede volle stranden, daarachter de hoge duinen, daartussen een stuk of zes campings met altijd uitzicht op water. Soms voert de sekundær vejrute 181 tussen de duinen door, dan weer zien we auto s en fietsers hoog boven op de duinen rijden. Die ene fietser die een uurtje voor ons vertrokken is, hebben we nog niet kunnen ontdekken. De deining is behoorlijk toegenomen en de wind is iets naar het zuiden gedraaid. Na een uurtje of twee zien we rechts van ons de uitwateringssluizen van Hvide Sande. We moeten om de strekdammen, die hier driehonderd meter de zee inlopen, heen varen. We laten een paar zeezeiljachten, zes tot acht keer zo lang als onze kajaks, passeren en kruisen dan de vaargeul. Op het brede strand voorbij de noordelijke strekdam staat Kirsten ons op te wachten en vertelt dat de jeugdherberg een kilometer of wat noordelijker is en dat we beter nog even kunnen doorvaren. Scheelt stukken met het dragen van de bepakte kano s. We moeten daar wel een stuk duin over, maar daar zijn grotendeels graspaden aangelegd. Ter hoogte van de jeugdherberg stappen we andermaal uit en samen dragen we de kano s tot aan de voet van het duin. We staan nog even uit te puffen van de meest recente inspanning als Kjeld s vriendin in een drafje op ons af komt. Dragen we gedrieën de twee kano s? Ik maak het ovale luik van mijn boot open en kom met mijn geheime wapen: het kanokarretje! Tot enige verbazing van mijn tochtgenoten monteer ik de exrolladerwieltjes op het roestvrijstalen buisframe en zet de zwaarbeladen kano met een spanband vast
op het zojuist gecreëerde transportmiddel. Als jullie nu de Avocet pakken, dan neem ik de Mariner wel, grapt Kjeld. Deense humor. Een kwartiertje later melden we ons bij de receptie van de jeugdherberg. Er zijn nog twee plaatsen over. Jammer, Kjeld! grijns ik hem toe. Nederlandse humor. Na het avondeten kan ik mijn tentje op het gazonnetje naast de herberg kwijt.
Hvide Sande
Op de binnenplaats staan een twintigtal picknicktafels. Alles is bezet. Als ik zoekend rondkijk, zie ik Kirsten haar arm opsteken en het gezelschap aan haar kant van de bank schuift een beetje in om me een zitplaats aan te bieden. Kirsten vertelt dat het de gewoonte is dat de laatstgekomene aan het gezelschap vertelt wie hij is, waar hij vandaan komt en wat de verdere plannen voor deze vakantie zijn. Jij bent direct na ons aan de beurt en daarna is het de bedoeling dat je iedereen even een hand geeft en ook informeert naar waar ze vandaan komen enz. We hebben even op je gewacht, zodat je kunt zien hoe dat gaat. Kirsten en Kjeld gaan staan en even later stopt op onverklaarbare wijze het geroezemoes. Kirsten doet het woord namens beiden. Engels is nu de voertaal. Na een formeel applausje van de toehoorders maken ze hun handen-schudden-rondje langs alle tafels. Voor hij gaat zitten, geeft Kjeld het woord aan mij. In een paar woorden vertel ik datgene wat men op dit moment van mij wil weten en als ik over mijn geplande tocht langs de kust van Jutland vertel, zie ik een paar mensen opveren. Tijdens het hand-schud-ritueel hoor ik dat het ook kanoërs zijn. Een paar zeekajakkers uit Noorwegen. Die avond krijg ik spannende verhalen te horen over tochten naar de Lofoten. Een paar Deense kanoërs vertellen over hun tochten in het Limfjorden-gebied en als ook een Duitser van wal steekt over zijn prestatie langs de oevers van het Stettiner Haff in Polen, kan ik het niet nalaten om over mijn tocht langs de westkust van Corsica vorig jaar te vertellen. We belanden uiteindelijk met de tien aanwezige peddelaars en een viertal geïnteresseerde wandelaars en fietsers op het gazonnetje bij mij eenpersoonstentje en mijn kano. Een paar herkennen de Mariner van North Shore, maar het bovendek komt hen onbekend voor. Als ik ze met enige trots uitleg dat een vriend van me ze zo aangepast bouwt in licentie van de Engelse kanowerf, oogst ik bewondering, die ik namens Peter dankbaar incasseer. Men wil alles weten over het waarom van het ver vooraan geplaatste Zweedse kompas, de constructie van de scheg en de versterkte buitennaad. Het is half twaalf als de herbergvader , een broekie van half in de twintig, ons vraagt om ons gereed te maken voor de nacht. Om middernacht geldt onverbiddelijk nachtrust en morgenvroeg om 07.00 uur staat het ontbijt klaar! voegt hij er als dreigement aan toe. Met enige tegenzin gaat ieder de bedoelde handelingen verrichten en een uur later heerst er inderdaad een onwerkelijke rust in het vandrerhjem . Wind: vier à vijf Beaufort, west. Zonnig, warm. De gasten in de jeugdherberg worden om precies zeven uur het knulletje heeft woord gehouden! gewekt door romantisch hanengekraai van een vogelgeluiden-cd uit de omroepinstallatie. Een kwartier later schiet het een van de kanovaarders van gisteravond blijkbaar te binnen dat er nog iemand in een tentje op het gazon wellicht gewekt wil worden en neemt deze plicht op zich. Dankzij hem zit ik om half acht met de andere gasten aan de rijkelijk voorziene ontbijttafel. De herbergvader nodigt ons uit om, terwijl hij boterhamzakjes van ongebleekt papier uitdeelt, een lunchpakket te maken en laat nogmaals brood en beleg aanrukken. Ik ga graag op zijn verzoek in. Altijd beter dan hartekeks met smeerkaas! Gelijk met Kjeld en Kirsten meld ik me bij de receptie om mijn logies af te rekenen. Van de beheerder krijg ik te horen dat ze mij niet hebben ingeschreven gisteravond en dat ik niet in het huis overnacht heb en dat ik daarom ook niets hoef te betalen. Als ik tegenwerp dat ik gisteravond wel degelijk het
avondeten en vanmorgen ontbijt gehad heb en dat ik bovendien mijn reis voortzet met een goed gevuld lunchpakket, wordt me verteld dat dat nu Deense gastvrijheid heet. Om mijn geweten enigszins te ontlasten stop ik een biljet van honderd Kronen in het spaarpotje Dansk Redningsorganisatie op de balie; misschien heb ik die deze tocht nog wel een keer nodig . Ik neem afscheid van Kjeld en Kirsten. Hij vaart aan de oostkant van de landengte over het Fjord naar Ringkjøbing. Ik ga langs de westkant van Holmsland Klif de Noordzee op richting Verdersø, Zij fietst precies tussen ons in over de 181 door de duinen. Het waait flink en ik moet een aardige branding door om in redelijk vaarwater te komen. Achter de brekende rollers zorgt de aanhoudende westenwind voor een behoorlijke zeegang en ik dein tussen erg hoge watermassa s. Ik zorg ervoor dat ik de kustlijn in de gaten kan blijven houden en vaar in een pittig tempo, koers 10 aanhoudend. Ik zie de slanke hoge vuurtoren van Nørre Lyngvig oprijzen tussen de duinen. Kjeld aan de andere kant van de duinen vaart in de luwte, dat zal een stuk vlotter gaan, denk ik. Ofschoon het nog vrij vroeg is in de ochtend, is de warmte van de zon al aardig merkbaar en ik heb regelmatig het mondstuk van mijn Camelbag-slangetje in mijn mond. Ik verbaas me er iedere keer weer opnieuw over dat het water gekoeld wordt door het natuurkundige verschijnsel dat verdamping warmte kost en dat juist daarom de neopreen verpakking van de Camelbag goed nat moet blijven in de bakkende zon. Rond Corsica eskimoteerden we om die reden meer dan eens. Nu zorgen de golven die over mijn achterdek slaan wel voor voldoende nattigheid. De wind komt een beetje vervelend van links en ik trim mijn schegje zo dat mijn kano net prettig vaart. Ik ben nu drie uur onderweg en begin trek te krijgen. Het lunchpakketje van de jeugdherberg wordt al varend soldaat gemaakt. Ergens in het derde luik moet ik een flesje AA-drink hebben en op gevoel tast ik in het compartimentje vlak achter mijn zitplaats. Hé, een appel. Die komt er ook uit en achter de EHBO-doos voel ik het sportdrankje. Lunch compleet. Luikje weer snel dicht.
Husby Klit
Net boven het gehucht Kryle is het afgelopen met de hoge duinen, het brede strand grenst hier aan een grijze zeewering en daarbovenop rijden auto s, vrachtauto s, auto s met caravans en motorhomes. Het is vakantie en half Europa is onderweg en een gedeelte ervan rijdt over de Husby Klit ten oosten van me. Ik kijk op de zeekaart op het dek voor me. Nog ongeveer tien kilometer naar Vedersø Klit en de luxe keuze uit twee bij elkaar gelegen campings op nog geen tweehonderd meter van het strand. Af en toe hoor ik een geluid achter me wat ik niet goed kan thuisbrengen. Ik kijk regelmatig om, maar de waterheuvels belemmeren mijn uitzicht. Dan ineens zie ik ze: twee zeehonden die nieuwsgierig achter het gele polyester geval aanzwemmen. Ik overweeg een foto van het duo te maken. Ze zijn op nog geen twintig met achter me. Als ik echter door de zoeker van mijn waterdichte camera kijk, merk ik dat het resultaat van de opname een teleurstellende weergave van grijs en donkergrijs met hier en daar een nog donkerder vlekje zal zijn. Maar niet doen dus. Ik vaar lekker door en de sæler blijven op gepaste afstand volgen. Gedrieën komen we bij het erg brede strand van Verdersø Klit aan. Achter een der hoogste duinen van West-Jutland moeten een badhotel en de campings liggen. Even later zie ik in de verte groene campingvlaggen en de trotse roodwitte Dannebrog strak aan de mast naar het oosten wijzen. Windkracht vier was het zeker wel vandaag en waarschijnlijk deed Beaufort vijf ook wel aardig mee. Als ik richting strand koers, houden de zeehondjes het voor gezien. Als ik aanland, komen er meteen een aantal nieuwsgierige badgasten aanlopen en blijken meteen bereid me de weg naar de camping te wijzen. Sterker nog: twee beachpatsers met tribal-tatoes bieden
aan mijn kano naar de camping te dragen, als ze merken dat het ding behoorlijk zwaar is voor een man alleen. Ik laat merken dat ik niet geheel afwijzend tegenover hun voornemen sta, pakken ze de tokkels beet en zonder te laten merken dat het gewicht toch even tegenvalt, dragen ze de zeekajak door de halfblote massa naar de eerste beste camping die ze tegen komen. Bij de parkeerplaats kan ik ze nog net even tegen houden en ze zetten de Mariner netjes op het gras neer. Ik bedank ze uitvoerig voor hun logistiek aandeel van mijn tocht en de twee keren terug naar het strand. Volgens mij lopen ze nu nog breder dan van te voren . Ik bekijk de eerste camping even. De toiletgebouwen zien er onberispelijk uit. Bij de receptie hangt een groot affiche over een grootse feestavond voor alle gasten. Tijdstip vanavond! De tweede camping straalt wat meer rust uit. Niet zoveel vaste plaatsen en speciaal trekkersveldje. Het is nog vroeg in de middag en er is nog plaats genoeg. Mijn tentje en kano krijgen een plekje in de luwte van een manshoge rozenhaag. Ik wandel een stukje landinwaarts en zie in de verte het kerkje van Vedersø, de parochiekerk van de dichter-dominee Kaj Munk. Munk schreef over West-Jutland: Dat is een stuk Denemarken, zo mooi, dat je er geen begrip van hebt. Zee en duinen, meren en fjorden, beekjes en heide en vruchtbare bouwgrond, ouderwetse gelovige gastvrije mensen, de zon heel hoog boven wijde verten, de vogels trekken er overheen en de wind zwijgt er nooit; in de lange donkere nachten wandelen er lijken over de wegen en paarden zonder hoofd steigeren er door de lucht en het spookt in de duinen. Als je hier staat, de wind in de rug en een gedeelte van dit mooie land overziet, dan begrijp je waar de dichter zijn inspiratie vandaan haalde. Ik haal in de kampwinkel drie flesjes gekoeld Elephants Luksus Øl, het wat duurdere brouwsel van de nationale trots Carlsberg. Op het strand zoek ik naar mijn twee kano-sherpa s. Ik ontdek ze aan de vloedlijn, tot hun knieën in het water, tafeltennis spelend met grote houten bats, een rubber balletje en geen tafel. Ze gaan zo op in hun spel dat ze geen weet schijnen te hebben van de stranddrukte om hen heen. Jammer van het gekoelde bier. Daar moet even wat op gevonden worden. Truc: verdamping kost warmte. Ik wikkel de flesjes in mijn handdoek, die ik in de zee door en door nat maakte. Terwijl de zon behoorlijk zijn best doet, worden de olifantjes alleen maar kouder. De tatooboys maken hun spelletje af en genieten van hun gekoeld biertje. Ik heb het kunstje moeten verklappen aan die jongens, maar daar staat hun belofte tegenover dat ze me morgen ik hoef niet zo gek vroeg weg de volgende dag- weer met het transport van mijn kano helpen. Ik moet nog wel even uitleggen dat mijn keuze van camping een andere geworden is dan die van hen. Avondeten was snel klaar: spaghetti met cashewnoten van Adventure Food. Wat verse tomaten en parmezaanse kaas maken er een acceptabele hap van. Het is aardig vol geworden op het trekkersveldje. Hele gezinnen op de fiets. Vader trekt vaak een fietskar achter zijn cykel aan en achter de fiets van moeder heb ik menig keer een fietsvariant van een kinderwagen zien hangen. En altijd en overal die vrolijke rode vlaggetjes met het witte kruis op fiets en aanhangsels. De Denen zijn trots op hun vlag. Mijn ThermaRest-matje ligt voor mijn tentje en ik luister onder het genot van een Ierse single malt naar mijn radiootje. De weersvoorspelling voor morgen is goed. Er komt wat meer bewolking, windkracht twee tot drie west. Ik zou graag tot Ferning Strand, ruim dertig kilometer noordelijker, willen komen. Het koelt af en ik verhuis met mijn slaapmatje naar mijn binnententje en slaap vrijwel onmiddellijk in. Zonnig. Weinig wind: twee Beaufort, west. Ik lanterfanter wat rond, ververs het water in de Platybus, bekijk de zeekaarten langdurig. De getijdentafel en de stromingsatlas raadpleeg ik voor de zoveelste keer. Tegen een uur of elf komen de twee Deense jongens een kijkje nemen. Ik hoef alleen nog mijn spatzeiltje en kanoanorak aan te trekken en ik moet echt opschieten, want de heren zijn al onderweg met het grote gele gevaarte tussen hen in. Het is toch nog een aardig stukje lopen naar de vloedlijn, maar de zeekajak wordt keurig op knie-instap-diepte afgeleverd. Terwijl ik nog steeds verbaasd over zoveel hulpvaardigheid wegpeddel, staan ze me na te kijken. Als ik me na de kleine branding even omdraai om ze te groeten, gaan twee armen omhoog en daarna lopen ze de duinen in, terug naar hun vrienden, die waarschijnlijk herstellende zijn van de ontberingen van de grootse feestavond voor alle gasten Na een kilometer of vijf zie ik de bedijking van Bøvling Klit, weer zo n smalle landstrook die een fjord scheidt van de Noordzee. Ik vaar meer dan een uur langs de dijk met een snelweg als kruin. Af en toe zie ik een autootje en ik troost me met de gedachte dat de mensen in het voertuigje ook deze eenzame kanoër daar in de verte op de zee zien. Een saai stuk, er is ook nauwelijks deining en uit verveling zing ik alle coupletten van Ketelbinkie . Bij de golfbrekers staat wat meer stroming en baldadig pak ik alle keerwatertjes die ik maar even pakken kan. Af en toe kom ik te kort langs een golfbreker waar mansfiguren in gele en oranje regenpakken staan. Ik maak liever een ruime bocht om niet verstrikt te raken in de tientallen vislijnen die in mijn richting gespannen zijn. Thorsminde, volgens mijn kaart heb ik nu zestien kilometer gevaren, ik ben ongeveer twee-en-een-half uur onderweg. Hier
is een smalle strook strand ten zuiden van de uitwateringssluizen van het Nissum Fjord. Ik trek mijn kano wat hoger op het strand en besluit mijn pauze te benutten door even over de dijk naar het fjordengebied van Nissum, Bøvling en Felsted te gaan kijken. De dijk is een behoorlijke klim en ik wil mijn kanoschoentjes verruilen voor Teva sandalen. Als ik weer even terug bij mijn kano kom om de schoentjes op te bergen, komt er een jonge vader met twee kleuters in zijn kielzog op me toe. De man draagt een T-shirt met rode plompenbladen en blauwe strepen: een Fries! Ik begroet hem in mijn moedertaal en blijkbaar zit hij om een praatje verlegen, want hij zet zich naast mijn kano neer en begint over het weer te praten. Ik vertel hem wat mijn directe voornemen is en hij biedt aan mijn kajak voor me in de gaten te houden. Aardige man. Ik keer terug naar de dijk, steek de 181 over en kijk uit over een binnenzee twintig kilometer lang en zo n zes kilometer of acht breed. Het noordelijkste gedeelte is het Bøvling Fjord, een van de mooiste natuurgebieden en vogelreservaten van Scandinavië. Hier zit in het begin van het najaar half ornithologisch Europa vogels te tellen. De rust van dit gebied in de zomerperiode doet weldadig aan, hier en daar een zeilscheepje wat toch nog iets probeert te maken van Beaufort twee. Verder een paar mantelmeeuwen die ruziën om een stukje vis. Ik heb een beetje trek gekregen, zin in een cup-of-soup. Terug bij mijn kano tref ik de Fries in druk gesprek met andere Nederlandse badgasten. Tjeerd, laat ik hem zo maar even noemen, heeft blijkbaar verstand van kanoën op groot water, want hij legt de mensen keurig het een en ander uit over alles wat er op en aan zo n zeekajak zit. Als er dan ook iemand de werking van het schegschuifje dreigt uit te proberen, grijpt hij ook meteen in. Hij was me net voor! Even later zitten we samen naast de kano in het witte zand. Terwijl zijn kinderen zandtaartjes bouwen op mijn voordek, heb ik het brandertje aan de praat gekregen. Ik maak wat water warm om voor ons samen een kopje chinesetomaat-met-omelet-reepjes te maken. Gelukkig heb ik behalve de roestvrijstalen mok ook nog de dop van de thermokan, die als soepkop kan dienen. Twee lepels? Helaas, dat zal niet lukken. Genietend van de warme drank kletsen we wat over kanoën over het wad, de Friese meren, het Limfjord en natuurlijk over deze tocht. Het loopt tegen vieren en ik ben nog maar halverwege mijn dagtocht. Ik maak een geleidelijk einde aan deze gezelligheid en zorg dat ik weer te water kom. Het tweede gedeelte van Bøvling Klit is wellicht nog saaier dan het eerste stuk. Ik heb ook niet zoveel zin meer in strekdamspelletjes en vaar naar het noorden op gepaste afstand van de zeewering. Ik kijk af en toe of ik geen zeehondjes zie. Ook die vinden dit gedeelte waarschijnlijk niet interessant. Ik ga nog wat verder op zee varen en voel nu duidelijk meer deining. Klimmend en dalend over de waterheuveltjes probeer ik een wat forser tempo te gaan varen. Ik let meer op hoe ik mijn peddel insteek en doorhaal, maak nadrukkelijker ook de duwbeweging met de bovenste arm en let op de fietsbewegingen met mijn benen. Ik heb het gevoel dat heel mijn lijf aan het kanoën is en meen ook dat ik sneller vaar. Na iets meer dan een uur vaar ik langs de witte stranden en de veertig meter hoge, steile klippen van Bovbjerg Klint. In de vuurtoren boven op het klif weten ze van mijn komst; ik heb ze vanmiddag op het strandje bij Thorsminde gebeld en met windkracht drie vindt de fyrtårnvogter het ook geen probleem de golfbrekers in de peiling te houden. Zo lopen wel erg ver de zee in hier! Verder enige verwondering over het feit dat ik alleen vaar langs de kust en hij belooft wat extra op me te letten. Al vaar ik solo, het alleen-gevoel is er niet. Als ik de vuurtoren passeer kan ik het niet nalaten om mijn hand op te steken als groet en bedankje. Ik kan niet goed zien of mijn gebaar beantwoord wordt; ik bel hem straks wel even dat ik veilig en wel op Ferring Strand ben gekomen. Nog twee, drie kilometer trekken aan de peddels en ik schuif het kleine strookje strand onder de torenhoge kliffen op. Veel meer dan een meter of dertig zal het niet breed zijn. Het is nu laag water. Bij vloed is hier mooi geen strand meer. Ik zoek een doorgang van het klif die neembaar is voor een kano van vijf meter en pakweg vijftig kilo. Ik vind even niets, loop een halve kilometer in zuidelijke richting en dezelfde afstand in noordelijke richting. Overal steile wanden. Een vervelende barrière, schijnbaar onmogelijk te nemen met een zeekano. Ik sta nog even in dubio of ik niet nog tien kilometer verderop bij Vrist aan zal landen. Volgens mijn kaart is daar een zeer breed strand en er moet best een plekje te vinden zijn waar ik onopgemerkt kan overnachten. Ik bestudeer het kaartgedeelte van het Ferring Strand nogmaals en ontdek dan een kilometer of anderhalf verderop iets wat lijkt op een opening in de natuurlijke zeewering. Misschien is het een smal tredenpaadje en is Ferring voor kanovaarders echt een onneembare vesting. We gaan het eens bekijken. Ik stap terug in mijn kano en peddel vol verwachting een zeemijl naar het noorden. Vanaf het water zie ik het al: een geasfalteerd lint van iets meer dan een meter breed slingert zich vanaf de vloedlijn naar boven tussen de breuk in het klif. Een vreemd eindigend fietspad, waarschijnlijk bedoeld voor de badgasten die tijdens de zes uurtjes ebbe van het hagelwitte strandje willen genieten. Ik ben er best blij mee en opgewekt trek ik mijn Mariner op het kanokarretje naar boven en ontdek dat ook Ferring Camping niet eens zo gek ver lopen is. Nog voor ik me meld bij de receptie, geef ik aan de vuurtorenwachter door dat ik veilig aangekomen ben. Hij vertelt me dat hij teruggezwaaid heeft, vraagt meteen of ik de doorgang in het klif gevonden heb en geeft aan dat ik morgen het beste tussen 9.00 en 10.00 uur kan vertrekken van dat punt; er staat dan
de meeste stroming in noordelijke richting en ik kan er zeker een uur of vier van profiteren. Hij geeft me de weersverwachting voor de volgende dag: wind zuidzuidwest, Beaufort vier, ongewolkt, temperatuur 28 O C. Blijkbaar heeft hij aardig verstand van zeekajakken! Ik bedank hem voor de genomen moeite en beloof hem morgen voorzichtig te zijn. Als ik me bij de receptie meld, blijkt de vuurtorenwachter ook nog plek voor mijn tentje en mijn kano gereserveerd te hebben! Gewoon griezelig, zo aardig sommige Denen zijn! Het is een beetje laat geworden vandaag. Ik had graag nog even naar het vroegere woonhuis van de schilder Jens Søndergaard willen gaan en de expositie van een aantal van zijn werken willen zien. Moet ik volgende keer maar eens doen. Op het trekkersveldje is het rustig. Er is een groep Duitse Jugendlichen der Pastolische Kirche, maar de Pastor heeft ze aardig in de hand. Als ik mijn avondeten op heb, de vaat gespoeld is en ik me met Geert Mak wil afvragen Hoe God verdween uit Jorwerd , schuift uit de groep van de Pastolische telkens weer een Jugendliche dichterbij om mijn antwoorden op hun kanovragen te horen. Uiteindelijk zit de hele groep inclusief pastor Wilke rondom de gele North Shore en wordt het een gezellig avondje met als thema kanovaren. Wilde ik ook eens alleen zijn vanavond! Het is middernacht als ik de rits van mijn slaapzak probeer dicht te krijgen. Heb ik dat nu alleen, dat de binnenvoering steeds tussen de rits gaat? Vier Beaufort, zuidwest. Onbewolkt, 28o C. De zon doet echt zijn best om vandaag iets leuks te doen. Een gewaarschuwd mens telt voor twee; na het ontbijt begin ik meteen met smeren van zonnebrandcrème factor 20. Ik trek vandaag alleen een neopreen short aan. Bovenlichaam alleen beschermd door een capileen shirtje en daarover uiteraard het zwemvest. Ik vaar op zee nooit zonder zwemvest. Op de eerste plaats kost het bij een onvrijwillige uitstap op zee minder moeite om me drijvend te houden en kan ik alle energie besteden aan het weer terugklimmen in mijn kano. Verder is mijn zwemvest de meest complete voorraadkamer tijdens het varen zelf. In de borstzakken zitten plaatkompasje, zonnebril, sultana s, mars of nutsen, kauwgum, neusklem, alarmfluitje, waterdichte fotocamera en een verrekijkertje. In de zak op de rug steken standaard drie vuurpijlen en twee rooksignalen. De zakken zijn met klittenband afgesloten en met de band op de schouder is deze vuurwerkvoorraad te openen. Op de andere schouder zit een stroboscooplampje, een repeterend flitslicht wat overdag op één kilometer en s nachts op tien kilometer de aandacht hoort te trekken. Op de borstzakken de badges van de brevetten die ik haalde en een badge met mijn naam. Ik zal dus niet als een anoniem lijk ergens aanspoelen .. Tegen negen uur ben ik op weg naar de doorgang van het Ferring Klit en comfortabel brengt mijn kanokarretje zijn last naar de voet van de steile kalkwand. Er is nog een strook van een meter of dertig strand zichtbaar. Snel ruim ik mijn karretje op, zet mijn bushhat op, maak mijn spatzeiltje dicht en drijf met de volgende golf weer de Noordzee op. Er is hier geen branding en ik kom probleemloos een halve kilometer uit de kustlijn. Nog een half uur begeleidt de steile kust me op mijn tocht noordwaarts. Dan ineens is het over en zie ik weer een brede strook strand in de verte met daarachter duinen en tussen die duinen wandelende mensen met parasols, strandstoelen en koelboxen op zoek naar een mooi plekje op het strand van Vrist. Het zou een mooie dag worden vandaag. Na de vijf kilometer strand met de hoge duinenrij daarachter volgt weer twaalf kilometer bedijking met zeeweringen die als tanden van een Afro kam de zee terugwijzen. Ik vaar langs de landtong Harborør Tange. Honderdenvijftig jaar geleden heeft een stormvloed een bijna 1300 meter brede doorbraak in Jutlands westkust veroorzaakt, waardoor de Limfjord nu in open verbinding staat met de Noordzee. Oeverbevestigingen moeten verdere doorbraak van deze kwetsbare kuststrook voorkomen. Persoonlijk geef ik op dit moment de voorkeur aan een mooi wit strandje en een flinke partij duinen erachter, maar ik zal het een uur of twee met de Deense oplossing moeten doen. In de verte zie ik de vuurtoren die de vissershaven van Thyborøn markeert. Als ik een ruime bocht maak om de enorme strekdam, die het Thyborøn Kanal moet vrijwaren van verzanding, merk ik dat ik vanuit de glazen koepel veertig meter boven me door geverrekijkerde ogen in de gaten gehouden word. Ik geef de buitengaats kiezende zeilboten overdreven veel manoeuvreerruimte en laat duidelijk merken dat ik mijn plaats weet. Ik peddel het kanaal op en vind de haven van Thyborøn ook precies daar waar hij volgens mijn zeekaart zou moeten liggen. Van de steiger van de zeilvereniging kan ik gebruik maken om comfortabel en droog uit te stappen. Ik meld me af bij de vuurtorenwachter en hij nodigt me uit voor een bezoekje daarboven. Ik begrijp dat dat beslist niet gebruikelijk is en aanvaard graag de uitnodiging. Zo tegen drieën, heb ik afgesproken. De camping is een kilometer of anderhalf het plaatsje door, ergens achter de zeewering. Mijn kanokleding verwissel ik voor wat minder strak zittend textiel en op mijn Teva sandalen wandel ik de
bebouwde kom in, mijn kano achter me aan rollend alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. Dat is het natuurlijk niet. Vijf meter banaankleurig polyester op twee wieltjes door een winkelstraat. De trottoirs zijn óf uitbouwsel van de aangrenzende winkels óf omgedoopt tot terras van de vele cafeetjes. En omdat ook normale voetgangers hun plekje opeisen, verkies ik de rijweg waar ik langs de geparkeerde auto s aan mijn rechterzijde en het langs schuivende verkeer aan mijn linkerkant een weg zoek naar de verkeersborden met de wigwam. Het is twaalf uur, blijkbaar topdrukte in dat vissersplaatsje. Bij een bakkerswinkeltje koop ik een Gammeldansk Waffelis, een ijsje met vier bollen in een wafel die de vorm heeft van een brede trechter, daarop erg veel slagroom, drie chocolaatjes en een klodder jam. Ik ben er een kwartiertje mee zoet en het vereist enige handigheid om te zorgen dat je handen, armen en kleding niet onder het plakkende gesmolten ijs komen te zitten. Op de camping krijg ik een mooi plaatsje tussen de vele vaste-plaatsen-caravans met enorme Isabella voortenten. De meeste caravans staan leeg ondanks het schitterende vakantieweer, waarschijnlijk zal dat in het weekend wel anders zijn. Op mijn gemak wandel ik naar het centrum terug. Bij een supermarkt staat een stalletje waar stukken pizza en hotdogs verkocht worden. Met een kwart van een mozzarellapizza wandel ik wat minder opvallend dan eerder in tegengestelde richting door de winkelstraat. Ik ben nog veel te vroeg voor mijn afspraak met de baas van de lenzen en spiegels boven in die hoge smalle toren daar voor op het havenhoofd. Een vissershaven annex jachthaven is altijd interessant en tussen de viskotters en de peperdure zeiljachten ligt zowaar een gerestaureerd Nederlands vissersschip, nu ingericht als vakantieboot. Een tweemaster van een meter of dertig. De achtkoppige bemanning heeft blijkbaar ook een dagje rust, zit en hangt wat ontspannen op het dek. Als ik vraag of ik even aan boord mag, komen er een paar overeind en de man met de ringbaard, de kapitein, maakt een kom-maar -gebaar. Ik krijg een rondleiding over de haringlogger en leer ondertussen het een en ander over zeilsoorten en tuigage. Als ik vertel dat mijn vaartuig wat bescheidener is aan afmetingen reageren ze enthousiast. Ze hebben me binnen zien komen in de haven. De Berenburgerfles komt tevoorschijn, maar als ik beleefd weiger en vertel dat ik nog de 264 treden van de vuurtoren op mag, vraagt de kapitein of ik niet kan vragen of z n bemanning daar ook een keer een kijkje kan nemen. Nee heb ik al! denk ik en bel meteen de vuurtorenbaas op. Die blijkt ook de beroerdste niet te zijn, maar hij kan daarboven niet meer dan een man of vier tegelijk hebben. De uitnodiging geldt dus vanaf nu voor twee ploegen, terwijl dat ene meisje met hoogtevrees een geldig excuus heeft om aan boord te blijven. Het blijkt een flinke klim en of we willen of niet, we tellen allemaal of de 264 wel kloppen! Boven worden we verwelkomd door een dertigjarige Deen met vlasbaardje, Zweedse klompen en een erg afgewassen T-shirtje van het Voodoo Lounge concert van de Rolling Stones. Hij spreekt alleen Deens en het kost me best veel moeite om de technische termen rondom brandpuntsafstanden, intervals en lumen behoorlijk te volgen. Het wordt me vrij snel toch te technisch en ik vraag mijn landgenoten om interessant te blijven knikken, terwijl ik ze verder zal mededelen dat het mooi weer is, dat Herman Brood van het Hilton gesprongen is en dat Mark Wouters de etappe van de Tour de France gewonnen heeft. De Deen gaat zo op in zijn verhaal dat hij vergeet dat we voor het uitzicht komen. Als hij eindelijk uitgesproken is, bedank ik hem namens het gezelschap en vraag of we even rustig mogen genieten van het uitzicht over de haven, de Nissum Bredning, het zicht op het eiland Thyhoum en de stad Struer. In de verte zien we door de kijker van de Deen zelfs Nykøbing op Mors liggen. Over de Noordzee varen in de verte enorme containerschepen en we ontdekken twee booreilanden aan de horizon. Een uurtje later staan we weer op de kade bij De Witte Olifant. De groep die na ons naar boven gaat krijgt duidelijk de instructie mee net te doen of ze Deens verstaan, vriendelijk te blijven knikken het eerste kwartier na binnenkomst en daarna de uitleg te onderbreken door massaal het feit te benadrukken dat er in de verte iets bijzonders te zien is. Als de vlasbaard merkt dat de belangstelling naar het binnenste van de toren ineens verplaatst wordt naar wat daar ver buiten ligt, zal hij er zich waarschijnlijk wel bij neerleggen. Gewapend met deze kennis ging ploeg twee naar boven en wij namen de tijd voor meneer Sonnema. Eigenlijk moet je op een schitterende zomermiddag als vandaag geen vuurtorens beklimmen en ook geen berenburgers drinken; je krijgt er een zware kop van. Tegen vijven lig ik voor mijn tentje behoorlijk te snurken op mijn slaapmatje. Drie uur later word ik wakker van een bal die tegen mijn kano knalt. Een Deense jongen verontschuldigt zich, pakt zijn vijfje uit mijn tentje en maakt zich uit de voeten. Een kwartier later vis ik een Tibetaanse maaltijd in folie uit het voorste luik van mijn kano en mijn speurtocht naar mijn brandertje geef ik op als ik zie dat honderd meter verderop een kampkeuken is. Met mijn pannetje, ingrediënten voor kaasomelet en de Tibetaanse poging van Adventure Food om mij voor hun producten te winnen, stap ik de onberispelijk schone kookgelegenheid van de camping binnen. Nog geen tien minuten later zit ik tussen mijn tentje en mijn kano te genieten van echt lekker buitensporteten. Na de afwas en het spoelen van mijn kanokleding trakteer ik mezelf op een dubbele
espresso, Ik luister even naar de weersvoorspelling op de Deense radio. Morgen wordt het bewolkt, het blijft droog, windkracht 4 à 5 westnoordwest. Dat wordt werken morgen, maar niet vervelend. Op de stromingsatlas heb ik gezien dat ik vanaf twee uur na laagwater Esbjerg het meeste profijt heb van de stroming in noordelijke richting. Ik hoef er niet zo vroeg uit morgen en ik heb een mooi excuus om nu nog even langs De Witte Olifant te gaan. Op weg daarheen passeer ik een Engelse pub. Nu heb ik daar een zwak voor en vooral voor Iers bier; ik kijk even of het een beetje gezellig is daarbinnen. Blijkt de hele bemanning van de haringlogger daar aan de Guinness te zitten. Het duurt niet lang of ik heb ook een pint voor me staan. De tweede ploeg bezoekers van de vuurtoren doet nog even uitvoerig verslag van hun excursie en we komen schaterlachend tot de conclusie dat het beroep van fyrtårnvogter een toch wel erg eenzame job is. Na de zoveelste 0,568 liter donker bier zonder schuim hou ik het even voor gezien. De bemanning gaat nog even door. Die hoeft morgen blijkbaar niet te varen. Windkracht 5 Beaufort, noordwest. Bewolkt, 25o C. Op De Witte Olifant liggen ze beslist nog op een oor als ik de haven uitpeddel. De vuurtorenwachter is al een tijdje op en groet me met een soort signaalspiegeltje. Ik steek mijn hand op als antwoord, maar eigenlijk is het ook een verzoek om te stoppen met spiegelen van het ochtendzonnetje. Een paar grote zeiljachten nemen voorrang, van mij krijgen ze het ook. De zon ergens rechts van me probeert erdoor te komen. Zijn succes zal slechts kortstondig zijn. Met een flinke bries schuin op kop stamp ik langs de landtong Agger Tange met zijn Hollandse zeedijk . Over de eerste tien kilometer doe ik ruim anderhalf uur. Het plaatsje Agger wat ik nu passeer grenst zowel aan de zee als aan het immense Limfjord. De wind slaat de golven tot wit schuim op de zeewering. Het is hard aanpoten om vooruit te komen, de lange golven werpen telkens opnieuw schuim over mijn voordek. Eigenlijk wilde ik in de buurt van Agger een pauze nemen, maar nu aanlanden tegen de basaltblokken zou me alleen averij opleveren. Midden tussen de zich voortdurend verplaatsende waterheuvels neem ik mijn time-out met een paar sultana s, een appeltje en een slok water uit de Camelbag-slang. Een blik op de kaart leert me dat er een kilometer strand met flinke duinen verderop moet zijn. Dat wordt een gecontroleerde landing door de branding. Stil bidden dat er geen keien voor het strandje liggen. Ik heb nu even geen zin in een cursus creatief met hars en harder. De examinatoren, die mij ooit het brevet Zeevaardigheid toekenden, kunnen trots op me zijn: het spul wordt ondanks de treiterende brekers en rollers keurig op het fijne witte zand gezet. Een Deense meneer met hond helpt me een handje met het hogerop brengen van mijn kano. Ik bel naar de vuurtoren van Lodbjerg om te vertellen dat ik weliswaar onderweg ben, maar dat ik ten noorden van Flade Sø even stop en waarschijnlijk een uurtje later dan gepland in zicht zal zijn. De wachter had al een paar keer gezocht naar een gele zeekajak, maar op dit moment zijn er alleen een paar zeiljachten in de buurt van de toren. Toch fijn dat ik me even meld. Op het eerste duin overzie ik het stuk zee wat ik afgelopen uur om me heen heb zien bewegen. De golven zijn best lang en de slierten schuim breken uiteen naarmate ze de kust naderen. Dit is beslist vijf Beaufort. Enigszins schuin op kop was het niet eens onprettig varen. Het valt me dan ook niet zwaar om na drie kwartier weer de kuip af te sluiten met het spatzeil en een wat grotere roller af te wachten om daarna meteen de branding in te duiken. Ik heb de hoogte van de aanrollende smaragdgroene watermassa enigszins onderschat. Mijn voordek verdwijnt onder een muur van water. Ondanks de manshoge breker duikt mijn punt niet naar beneden. Ik til mijn peddel over het watergeweld heen en duik naar voren. Een tweede roller tilt mijn kajak op en vindt dat ik blijkbaar genoeg adrenaline geproduceerd heb. In rustiger water overzie ik de schade van de duik in de branding. Kaartmap zit nog tussen de elastieken op het voordek. Mijn witte reservepeddels steken ook keurig op het achterdek. Mijn bushhat hangt half vol zeewater aan het koordje op mijn rug. Ik peddel even snel wat verder de zee op en zet dan koers noordnoordoost in. Eerder dan ik verwacht passeer ik de vuurtoren van Lodbjerg boven op de duinen. Ik kan op deze afstand niemand ontdekken in de glazen koepel van het Fyr, maar ik word ongetwijfeld gezien. Telkens weer opnieuw een waterheuvel opklimmend en afglijdend. Mijn peddel flink voor me in de donkergrijze zoutoplossing stekend, word ik me ineens bewust van het feit dat ik met een serieuze zaak bezig ben: kanoën op zee! Ik peddel in een haast verslavend ritme. Ik probeer een lekker tempo aan te houden en let voortdurend op mijn kompaskoers 25 graden. Van de duinen en stranden rechts van me zie ik niet zo veel. Pas als ik hoog op de duinen na een uur varen het baken van Stenbjerg ontwaar, besef ik dat ik dit laatste stukje acht kilometer per uur gevaren moet hebben. Pas nu merk ik ook dat ik best moe ben. De volgende vijf kilometer doe ik het rustiger aan. Ik ga ook dichter aan de kust varen en zie dat de strook strand steeds breder wordt. Er zijn maar weinig mensen op het strand. Boven het strand, in de lucht boven de duinen ontdek ik matrasvormige vliegers en op het strand zie ik nu skeltertjes razendsnel over het harde gedeelte scheuren. Kite-buggies zijn dus hier ook populair. Ik
heb in mijn voorluik mijn Symhony twee-lijns matrasvlieger. Net zo geel als mijn kajak, alleen anderhalve meter kleiner. Ik hoop dat de wind nog even aanhoudt. Kan ik straks nog even vliegeren.
Nørre Vorupør
Achter de branding zie ik bij Nørre Vorupør een tiental vissersboten op het strand. Of de schippers trekken de boten het strand op, óf ze laten zich droogvallen. Bij gebrek aan een haven is dit een goede oplossing voor de lokale visserijvloot. Er loopt wel een ruim driehonderd meter lange pier de zee in. Links en rechts daarvan strekken zich brede stranden uit. Met een mooie surf land ik ter hoogte van de groene campingvlag op het duin aan. Het kanokarretje heeft moeite met het rulle zand en het kreunt de volle kilometer onder zijn last. De Vorupør Camping is alt optaget , maar als ze mijn verwaaide kop en mijn kano zien, wordt er alsnog naar een plaatsje gezocht en gevonden. Het tentje staat zo. Het slaapmatje vult zichzelf terwijl ik voor vijf Kronen de kortste drie minuten van mijn leven beleef onder de campingdouche; het bordje met de prijs en de aangegeven tijdsduur van de warmwatertoevoer kloppen niet helemaal met de werkelijkheid. Met mijn enorme vlieger en dubbele dertig meter-lijnen met een trekkracht van honderdenvijftig kilogram haast ik me naar het strand. Als ik langs de frietkraam aan de duinovergang kom, schiet het me te binnen dat ik eigenlijk best honger heb en bestel een støre pommes med remoulade . De portie is zo groot dat de onderste geribbelde frieten afgekoeld zijn als ze voor consumptie beschikbaar komen. Het bakje met het restant verdwijnt in de prullenbak en ik vervolg mijn weg naar het kilometersbrede strand. De matras schiet met een ruk omhoog als ik de stuurlijnen een klein rukje geef. Ik voel de kracht van de wind aan de grips van de lijnen. Het lukt me aardig het gele gevaarte schuin voor me te houden in een hoek van vijftig à zestig graden. Zo wordt hij mooi stuurbaar. Ik ben er een uur zoet mee en als ik de bijna drieëneenhalve meter hoge matras tenslotte netjes laat landen naast de droogliggende vissersschuiten, heb ik het gevoel vandaag genoeg met de wind bezig geweest te zijn. Terug op de camping is het etenstijd en iedereen is bezig met allerlei zaken rondom voedselbereiding. Ik heb nu even geen trek. Een kop cappuccino in de campingkantine is het enige wat me op dit moment kan bekoren. Ik zoek met succes een onbezet tafeltje, want ik heb niet zoveel zin aan te schuiven aan een van de grote tafels met kinderrijke gezinnen, waar de blonde kleuters ludiek bezig zijn met het voorgeschotelde cafetariavoedsel. In een hoekje heb ik een tweepersoonstafeltje voor me alleen. Tenminste dat dacht ik. Terwijl ik gretig mijn bovenlip begraaf in de opgeklopte melk van de cappuccino, spreekt een Deense jongen me aan. Of deze plaats nog vrij is en of hij daar dan plaats mag nemen? Nu kan ik natuurlijk meteen vertellen dat ik erg gesteld ben op mijn privacy en dat die andere stoel alleen een symbolische waarde heeft, maar ik weet deze spontane opwelling van onbeschoftheid te onderdrukken en met de grootste schijnheiligheid nodig ik hem uit aan mijn tafeltje. Eenzelfde mok Italiaanse koffie als die van mij komt op het tafelblad te staan en de witkop duikt ook in de schuimlaag van zijn warme drank. Als hij zijn mok neerzet, steekt hij zijn hand uit en stelt zich voor: Pelle . Hij heeft gezien dat ik hier op de camping gekomen ben met een zeekajak en van een kennis, de vuurtorenwachter in Bovbjerg, heeft hij gehoord van mijn tocht langs de kust. Hij is lid van een kanovereniging in Thistal en zou ook graag een stuk van deze tocht willen maken. Hij heeft nog niet eerder op zee gevaren, maar genoeg ervaring opgedaan op de uitgestrekte Limfjorden. Zou ik niet een paar dagen mee mogen varen met je? is uiteindelijk zijn vraag. Mijn kano, een P&H Orion heb ik op de dakdrager van mijn auto en ik heb ook een tentje bij me. Ik denk heel lang na, drink op mijn
gemak mijn cappuccino op en probeer mijn antwoord, Deens blijft tenslotte een vreemde taal voor me, zo goed mogelijk te formuleren. Ik vertel de jongen dat ik gecharmeerd ben van het vertrouwen wat hij in mij heeft en dat ik onder normale omstandigheden graag mijn tocht in gezelschap zou willen voortzetten, maar ik vertel hem eerlijk mijn bedenkingen te hebben bij zijn zeevaardigheid en dat windkracht vijf à zes Beaufort voor morgen ook voor mij als solo-vaarder op onbekend water marginaal wordt. Als ik onder die omstandigheden er wellicht op mag rekenen dat ik een redding uit moet voeren of mag gaan slepen, dan is mijn vakantiegevoel wel erg snel over. Ik zie de teleurstelling in de ogen van de jongen, maar hij bekent dat hij hiermee eigenlijk ook een beetje rekening heeft gehouden. Het komt dus minder hard aan dan het in eerste instantie lijkt. Ik hou er een raar gevoel aan over. Ik vertel over zeekampen en eisen voor zeevaardigheid die wij hanteren. Al pratend zijn we bij zijn auto gekomen. We nemen afscheid en terwijl hij wegrijdt, zie ik het logo weer van dit type P&Hkajak; ik zal wel nooit wennen aan de afbeelding van de schijtende indiaan ! Het is vrij vroeg donker vandaag en voor het eerst gebruik ik mijn hoofdlamp om de route van morgen op de zeekaart te bekijken. Rekening houdend met de weersvoorspelling, vijf à zes, noordwest en regen, zal ik in mijn handen mogen klappen als ik met een tussenstop bij Klitmolen de havenplaats Hanstholm haal. Misschien is veertig kilometer wel erg veel hooi op mijn vork onder deze omstandigheden. Wil ik het meest van de stroming gebruik maken, dan zal ik uiterlijk midden op de ochtend moeten varen. Ik zet mijn wekker op acht uur. Als het hard regent morgenvroeg, spijbel ik een dagje! Regen. Wind uit het noordwesten, 5 à 6 Beaufort. Het is pokkenweer! Het regent nog net niet als ik mijn tentje opruim en alles wat mijn verblijf aan land veraangenaamde weer een plekje in de compartimenten van mijn kajak probeer te geven. Even later trek ik mijn kano door het zand van Vorupør Strand. Ik heb mezelf overgehaald om vandaag toch te gaan varen. Er hangt een donkergrijze wolkenlaag die zich over de hele horizon uitstrekt, nimbostratus , dat belooft een nat pak vandaag. Matig langere golven met veel schuimkoppen verwelkomen me. In de beschutting aan de zuidzijde van de Vorupør Læmole maak ik me gereed voor een ander soort tochtje dan ik tot nu toe gehad heb. Als ik de kop van de pier voorbij steek, blaast een frisse noordwest bries me tegemoet. De golven lopen als lange heuvels onder mijn kajak door. Zo heb ik ze het liefst: op kop, zodat ik ze in de gaten kan houden! Lekker werken geblazen. Op de stranden zie ik de toeristen in felgekleurde regenkleding tegen dezelfde wind opboksen. Dagjesmensen die toevallig zuidwaarts moeten, worden door de wind in de rug een aardig handje geholpen. Ik geniet van de bewegende watermassa om me heen en schep zo aardig wat kilometers weg. Het anders zo drukke strand van Klitmøller is niet verlaten, maar veel bloot is er nu niet te zien. Er stroomt een riviertje vanaf een inlands meertje de Noordzee in. Ten noorden van de riviermonding vind ik een mooi plaatsje om na twee uur knokken tegen de noordwester even op adem te komen. Een viskraam wat verderop verkoopt rødspætte med ny kartofler , gebakken schol met nieuwe aardappeltjes. Ik sterf van de honger en besluit op dit voor mij ongebruikelijk vroege uur toch iets warms te eten. Het resultaat kan natuurlijk niet uitblijven en even later lig ik in de luwte van mijn kano een uiltje te knappen. Ik schrik wakker van een brandweer- of ziekenautosirene ergens in het badplaatsje achter me. Ik ben een dik uur onder zeil geweest. Het water komt nog steeds hoger; ik kan nog profiteren van de vloedstroom naar het noorden. De wind heeft mijn voorbeeld niet gevolgd. Ze is niet gaan liggen. De zestien kilometer tot voorbij Hanstholm zal zeker nog drie uur vergen. Ik vaar op een afstand van vijfhonderd meter parallel aan het strand. Met mooi weer zal het hier best druk zijn. Het begint te regenen. Eerst een paar grote druppels, dan steeds meer tot uiteindelijk een grijsgordijn van water het uitzicht op strand en duinen belemmert. Ik heb vanmorgen koers 45 uitgezet; nu móet ik wel op kompas varen! Overal om me heen is water. De brede rand van mijn bushhat zorgt ervoor dat ik niet door een soort matglas van mijn bril hoef te turen. De brillenglazen blijven redelijk schoon. Ondertussen probeer ik de zee te lezen en te letten op onverwachte grote witte plekken die duiden op ondiepten met brekers en verborgen strekdammen. Ik vertrouw erop dat ik nog steeds vijfhonderd meter uit de kust vaar met koers noordoost en aardig uit de gevarenzone blijf. Eigenlijk eerder dan ik verwacht, doemt in de verte de witte vuurtoren van Hanstholm op. Net voor de haven, met zijn beschermende oost- en westpier die als vangarmen van een kreeft de zee inreiken, ga ik in de luwte van de westelijke basaltboog nog even op de zeekaart kijken en de waterdichte verpakking van mijn gsm zorgt ervoor dat ik de vuurtoren kan vertellen dat ik veilig buitengaats lig. Hij waarschuwt me voor een flinke stroming bij de strekdam ongeveer een zeemijl noordoost van de haven, de aanhoudende noordwesten wind kan het voor een kanovaarder daar best lastig maken. Hij raadt me aan om het stuk tot na de haven over land te gaan. Ik vertel hem dat ik het even aanzie en beloof dat ik geen risico ga nemen. Op de zeekaart zie ik de Roshage Mole liggen: driehonderd meter basalt. Op het tabelletje van de zeekaart geeft het wybertje aan dat er nogal een fors verschil is tussen getallen bij doodtij en
bij springtij. Maar nu vier uur voor hoogwater zijn de getallen bijna gelijk. Het enige wat vervelend zou kunnen worden is de invloed van de wind. Met kloppend hart peddel ik het groene en daarna het rode baken van de haveningang voorbij. Wind volop op de boeg. Het is inmiddels droog geworden en ik heb ruim zicht. Nieuwsgierig zoek ik voor me naar de strekdam. Ik vaar nu een meter of vierhonderd uit de kust. Ik zie mooi geen Mole! Ik merk ook niets aan het vaargedrag van mijn kajak. Speurend aan mijn rechterzijde zie ik hem ineens. Schuin voor me! De golven slaan stuk op de kop van de pier, het water spat er huishoog de grauwe lucht in. Daar wil ik niet zijn! Ik zet mijn knieën even schrap tegen de binnenkant van mijn kano, ik merk dat mijn grip op de peddel verstevigt en verder gebeurt er niets! Ik vaar in hetzelfde tempo door eenzelfde soort deining. Als ik een tweede keer opzij kijk, ben ik er al lang voorbij. Ik besluit aan te landen en de benen te strekken. Er wordt hier aardig wat gevliegerd. Ik zie een jongen die aan een soort tuigje aan de stuurlijnen van zijn kite hangt en maanlandingsprongen maakt. Een meter of drie verderop landt hij. Een kitesurfer aan het droogoefenen . Het is even sjouwen met de kano over de duinovergang, maar Camping Hamborg ligt vlak achter de zeewering. Het avondeten wordt iets met kaasaardappelpuree en kaasomelet. Gelukkig is er in de kampwinkel een vruchtenyoghurt die me over het Edammermenu heen helpt. Een espresso zo tegen negenen zorgt er ook voor dat ik weer een beetje zin krijg om de vaat te gaan doen. In de kampkeuken ben ik niet de enige en een paar Engelse meiden die zien dat ik maar een éénpersoons afwasje heb, nemen het me meteen uit handen en zetten het bij hun stapel. Never mind, we ll do it together with ours. You re the sea-kayaker, aren t you? We ll deliver at your tent later on! Ik ben even sprakeloos en bied nog aan om dan in ieder geval te helpen met afdrogen. Ook deze geste wordt beleefd afgewezen. Ik sukkel weer naar mijn tentje en inspecteer de inhoud van de compartimenten van mijn Mariner, bekijk de zeekaart voor de route van de volgende dag en probeer de Deense weersberichten te vinden op mijn radiootje. Nog een half uur te vroeg. In het kampwinkeltje pak ik een paar plastic bekers uit de koffieautomaat. Als ik met mijn buit terugkom bij mijn kano en tentje, komen de Britse afwasvrijwilligers met een stapel schone vaat aanlopen. Ik zoek mijn eigendommen ertussenuit en biedt Joyce en Jennifer aan om iets te komen drinken later on . Met plastic bekers hebben we straks mooi geen afwas! Ze vertellen dat ze met een hele groep youngsters from Wales hier op de camping zijn en dat men het niet zo geslaagd zal vinden als ze vanavond elders zouden zijn. Maar kom vanavond gezellig bij ons zitten. Eigen drank meebrengen. Lijkt ons best leuk! Die avond wordt het inderdaad gezellig, leuk en laat. Je hebt hier in Denemarken trouwens bijna niet in de gaten dat het zo laat is; het blijft s zomers heel lang licht. De volgende ochtend hoef ik pas tegen tienen te zorgen dat ik op het water ben. De wekker staat op acht uur. De wind neemt morgen af tot drie à vier en draait naar west. De kust buigt hier naar het oosten. Ik kan dus de wind aardig mee hebben! Bewolkt. Wind uit west, 3 Beaufort. Om acht uur word ik niet door mijn wekker maar door Jennifer en Joyce gewekt. De geur van een English breakfast lokt me mijn slaapzak en tent uit. Een sterke kop Early Grey Tea maakt het ontwaken compleet. Welwillend poseer ik voor een foto met ontbijt naast mijn zeekajak. Daarna laten ze me alleen met een hoeveelheid voedsel waar ik na een dag zware lichamelijke arbeid nog niet aan zou beginnen. Omzichtig om me heen kijkend verwijder ik eerst de gebakken bacon en de in het vet drijvende knakworstjes. Ze konden niet weten dat ik vegetariër ben. Vervolgens werk ik me door de hoop witte bonen in tomatensaus, de chips en de spiegeleieren heen om het geheel weg te spoelen met de pittige ontbijtthee. Even tandenpoetsen en gelijk in de keuken het bord en bestek afwassen zodat ik ze terug kan brengen. Ik bedank uitvoerig, bijna overdreven, voor deze stevige ondergrond voor mijn tocht voor vandaag. Neem afscheid van de Welshmen en om halftien sta ik op het strand van Homburg. Lange golven met aardig wat schuim komen richting oost rollen. Gunstige wind voor mijn tocht over de Vigsø Bugt. De vuurtoren van Grønnestrand, veertig kilometer oostelijk in de Jammerbocht, blijkt onbemand te zijn. Ik spreek een berichtje in op een antwoordapparaat en zit vlot weer op volle zee. Het is geheel bewolkt en ik denk dat het dankzij de wind is dat er geen regen uit valt. Het deint voor, achter en naast me. Schuim links en rechts, bij de achtersteven en voor de spitse boeg van mijn kano. Vijf meter lang en op het breedste punt iets meer dan een halve meter. Leeg gewicht ongeveer twintig kilogram en nu, behalve mijn vijfenzeventig kilo, bagage van zo n tachtig pond dragend. Het glijdt op de golven voort als een ski over de sneeuw. Met de achteropkomende rollers gaat het snel. Twee uur gevaren. Ik neem even een pauze. Geen zin om naar de kust te gaan en voorzichtig hou ik de golven in de gaten terwijl ik wat te eten en drinken uit mijn derde luikje vis. Net voor een irritant golfje mijn kleinste compartiment probeert te vullen met zout water, heb ik het rubber deksel er snel op. Mijn peddel maak ik vast aan een lijntje op het voordek. Ik heb beide handen vrij om hongerstillers en dorstlessers aan boord te houden. Ik neem er even mijn gemak van en dobber een kwartiertje rond.
Dan ineens ontdek ik drie gladde grijze schedeltjes met grote donkere neusgaten schuin voor me. Hoe lang ze me al in de gaten gehouden hebben weet ik niet, maar hier in mijn eentje tussen het deinende water voor de kust van Lild Strand geeft het gezelschap van deze drie robben me een prettig gevoel. Als ik de verpakkingen van mijn etenswaar opruim, maak ik waarschijnlijk een te onverwachte beweging voor ze en ze verdwijnen achter een van de vele waterheuvels die me omringen. Ik vis mijn peddel uit het water, controleer mijn koers en verifieer die nog even aan de zichtbare kustlijn rechts van me. Ik vaar nu koers oostzuidoost; de kustlijn loopt hier een flink stuk terug. Je hoeft niet zo hard te werken, de wind en de golven in de rug duwen me als het ware naar mijn bestemming: Torup Strand aan het begin van de Jammerbugten. De groene vlag van de Klim Camping komt net boven de duintoppen uit. Viereneenhalf uur later stap ik uit mijn boot op het schitterende strand van Torup. Drieëndertig kilometer zee achter me. Jammer dat de lucht zo grauw en grijs boven de blonde duinen hangt. Ik denk dat het hier met mooi weer wat moeilijker aanlanden is vanwege de vele badgasten. De strandhuisjes staan er verlaten bij. Het bijna dagelijkse ritueel van kanokarretje monteren, beulen door het losse zand met zestig kilo aan transportmiddel en bagage, de meest geschikte doorgang door de duinen gokken en meestal veel zweetdruppels later inchecken bij de campingreceptie. Het plekje wat je toegewezen krijgt, blijft keer op keer weer een verrassing. Vandaag kom ik terecht tussen een stel poenige campers met een Dsticker achterop. Ik hou me afzijdig en zij gelukkig ook. s Avonds nog even met de matrasvlieger naar het strand. Ik blijk niet de enige te zijn die op dat idee kwam en ik moet even zoeken om de minimale veertig meter vrije ruimte voor me te krijgen. Bij windkracht vier trekt de Symphony fors aan de stuurlijnen. Mooie bogen beschrijvend duikt hij op verzoek van mijn linker- of rechterhand de gewenste richting in en trek bij deze manoeuvre nog harder aan de dunne lijntjes. Het vliegerplezier mocht een half uurtje duren, want dan staat er een van die camper-Duitsers ook met een bestuurbaar vliegertje naast me en het onvermijdelijke gebeurt: de lijnen kruisen elkaar eerst nog, maar dan duikt zijn Drachenflieger onder die van mij door en de lijnen zitten lekker vast. Zonder een woord te wisselen laat ik mijn matras landen. Ik neem zijn vliegertje mee naar de grond, loop naar het kruispunt van de lijnen. Ik haal mijn lijnen twee keer door en loop verder naar mijn gestrande kite. De lijnen zijn vlot los. Ik vouw het spul op en rol de lijnen op. Mijn oosterbuur nauwelijks een blik waardig gunnend pak ik de knalrode grips van het strand op en wandel terug naar tent en kano. Tien minuten later komt de Tysker ook terug bij zijn Wohnmobil. Hij kijkt een beetje schuw in mijn richting als hij naar binnen stapt. Een beetje schuldgevoel kan geen kwaad. Die avond heb ik het lekker rustig. Ik begin voor de zoveelste keer in Hoe God verdween uit Jowerd en kom uiteindelijk tot de conclusie dat dit boek het echt niet haalt bij De eeuw van m n vader van dezelfde schrijver. Het paperbackje verdwijnt ergens in het achterste luik van mijn kajak en zal er deze reis niet meer uitkomen. Ik begin aan Witboek Everest over de Nederlandse Mount Everest Expeditie van 1984. Verblijvend op de hellingen van het dak van de aarde, blijf ik verschoond van de Duitse Freundschaft und Gemütlichkeit om me heen. Halverwege het boek merk ik dat ik ook halverwege de nacht ben. Ik leg het boek terzijde, overpeinzend of Bart Vos nu wel of niet de eerste Nederlander op 8848 meter was. Hij was het niet, besluit ik en slaap in. Bewolkt met opklaringen. Wind: drie Beaufort, zuidwest. Terwijl ik na het ontbijt mijn spullen pak, zie ik wat blauwe plekken tussen de grijze wolken. Volgens de weerberichten zal de wind afnemen en voornamelijk uit het zuidwesten komen. Dat is niet verkeerd. De kustlijn van de Jammerbocht loopt in een hoek van dertig à veertig graden naar boven. Weer wind in de rug. Wel wat minder dan gisteren. Er staat nauwelijks branding en het kost weinig moeite om van de kust weg te komen. Een vriendelijk zeetje, maar het kan hier ook anders zijn. De westenwinden kunnen hier het water van de Noordzee opzwepen tot een dreigende watermassa. Veel verdriet en ellende zijn hier al veroorzaakt. Een naam als Jammerbugten is niet zomaar ontstaan! Ik passeer de vuurtoren van Grønnestrand. Ik heb niets meer van ze gehoord. Ook gistermiddag toen ik me afmeldde kreeg ik een antwoordapparaat, wat ik overigens vriendelijk te woord heb gestaan. Boven op de duinen zie ik de Svinkløv Camping. Daar zou ik alleen met een De Waard-tent durven staan! Er is vanaf zee gezien nauwelijks beschutting tegen de altijd aanwezige westenwind. De stranden worden breder en drukker. Het zonnetje laat zich al af en toe zien. Het kanoën kost me nauwelijks inspanning en ik zie op mijn horloge dat ik nog geen drieëneenhalf uur onderweg ben. Ik moet achtentwintig kilometer gevaren hebben, want rechts van me ontwaar ik de vele hotels die de skyline van Blokhus bepalen. Hier mag men met de auto op het twee kilometer brede strand komen en te oordelen aan de hoeveelheid blik langs de vloedlijn, hebben de badgasten daar ook massaal gebruik van gemaakt. Ik zoek een plekje voor mijn eigen stukje polyester en las een kleine pauze in. Ik heb nog ruim drie uur stroming naar het noorden mee. Mijn tentje staat vanavond waarschijnlijk bij de grootste Deense badplaats Løkken, zestien kilometer varen nog. Met het tempo wat ik vanmorgen kon
aanhouden moet het me binnen twee uur gaan lukken naar Løkken .. Ik plant me naast mijn kano in het warme zand, zoek wat eetbaars en laat het gekrioel om me heen voor wat het is. Witboek Everest zuigt mijn aandacht helemaal op. Als ik na half uur opkijk uit mijn boek, zie ik dat het water nog steeds aan het opkomen is. Lijkt me best spannend als je je auto iets te ver richting Engeland parkeert of als hij straks niet wil starten . Mijn kano is afhankelijk van mijn spierkracht en nu alle brandstoffen weer aangevuld zijn, kan ik op weg. Iemand zei eens: Het mooie van zeekajakken zijn de rustpauzes en inderdaad een beetje zonnen, koffie drinken, wat eten, al dat moois om je heen op het strand goed op je in laten werken, dutje doen, boekje lezen, potje pétange of spelen met een vliegertje. Zeekanoën is zo verkeerd nog niet! Het drukke strand van Blokhus laat ik achter me en peddel langs immens brede stranden richting noordnoordoost, koers drieëntwintig aanhoudend. Hier en daar in de buurt van een duinovergang staan weer wat auto s op het strand. Verder liggen de stranden er grotendeels verlaten bij. De wind komt nu schuin van achteren en ik gun me de luxe van het schegje. Ik laat het middenkieltje net voldoende zakken om ondanks de wind toch mooi op koers te blijven. Løkken in de verte lokt me met hetzelfde enthousiasme als dat Scheveningen en Noordwijk doen. Hotels en bungalows zelfs hoog op de toppen van de smalle duinenrij, die het strand van het achterland scheidt. Mooi wegwezen hier en driftig peddel ik een kilometer door en kan bij Furreby kiezen uit vier campings net achter het duin. Ik neem die camping die het dichtst bij de zee ligt. Ik moet tenslotte morgen hetzelfde stuk weer terug met mijn kano op mijn karretje!
Løkken
Pas s avonds blijkt dat ik de verkeerde camping uitgezocht heb! Als ik al lang en breed mijn avondeten, afwas en koffie achter de rug heb, zie ik veel vaste campinggasten met tafels, stoelen, borden, bestek en de onvermijdelijke flesjes Tuborg richting speeltuintje/kampwinkel wandelen. Gezellige barbecue met live muziek tot in de late uurtjes. In mijn tentje kruip ik de Everest weer op! Onbewolkt. 29o C. Zuidwest 3. Ik bak al heel vroeg mijn tentje uit. De zon wordt vandaag niet gehinderd door wat voor bewolking dan ook. Als ik op het strand sta, zie ik erg vaag in de verte een horizon gecamoufleerd door een sluier van lichte nevel. Op enige afstand klotst de Noordzee rustig door. Golftoppen breken soms en hier en daar is schuim te zien. Matige wind. Weer een beetje wind mee op mijn tocht, nu wat meer in noordelijke richting. Ik vaar nu een tijd langs vijfenzeventig meter hoge leemhellingen tussen Furreby en Lønstrup. Als het hier straks helemaal vloed wordt zullen er in geval van nood bijzonder weinig mogelijkheden zijn om aan land te gaan. Bij Rubjerg Knude vormt een bescheiden vuurtoren de bekroning van de steile kleiwand. Die vuurtoren is volgens mijn zeekaart buiten gebruik. Het schijnt nu een soort museum te zijn. In een rustig tempo vaar ik op eerbiedige afstand langs deze enorme hoogte. Bovenop zie ik mensfiguurtjes heel voorzichtig, niet te dicht bij het randje, naar beneden kijken en zwaaien. Ik zwaai terug en moet daarvoor even mijn peddel loslaten. Het kost me telkens weer moeite om mijn vaarritme op te pakken. Vriendelijkheid heeft zo zijn prijs. Bij Lønstrup, een vissersdorp zonder haven, waar de boten op het strand getrokken worden, is het erg druk op het prachtige brede zandstrand. Ik zoek een plekje zonder zwemmers om aan te landen. Ging lekker vandaag en ik neem een ruime pauze op het strand. Het is best warm en als ik mijn neopreen van mijn lijf af stroop en redelijk bezweet in het zonnetje zit, besluit ik om net als al die andere badgasten
een duik in de Noordzee te nemen. Het water is aangenaam van temperatuur. Een vreemde gewaarwording om nu te zwemmen waar je een half uur geleden nog rondpeddelde. Je bekijkt het strand nu toch vanuit een ander perspectief. Een kano die tussen de zwemmers door surfend aanlandt, moet voor ogen iets boven het wateroppervlak behoorlijk bedreigend zijn. Je maakt je als zeekajakker niet bijzonder populair om tussen zwemmers te tonen dat je de golven aardig kunt hanteren. Van de rustpauze maak ik ook gebruik om de zeekaart van het nog te varen traject naar Hirtshals in de waterdichte kaartenmap op het voordek te schuiven. Een nauwkeurige blik op de kaart leert me dat ik een stuk van tien zeemijlen langs witte zandstranden en een mooie duinstrook voor de boeg heb. De volgende twee uur en nog wat peddel ik achtereenvolgens langs Skallerup Strand, Nørlev Strand, Kærsgård Strand en Tornby Strand. Het is overal vrij druk. Af en toe zie ik iemand op het strand in verrekijkerhouding staan. Een paar keer steek ik mijn hand op en net zo vaak groet de verrekijker terug. Een paar maal komt een windsurfer nieuwsgierig dichtbij en een zeer moedige badgast meent de zeevaardigheid van zijn luchtbed te moeten testen en komt aardig in mijn buurt. De oranjerode rubberboot van de redningsvagt brengt hem al gauw op andere gedachten. In de buurt van Hirtshals Fyr ga ik even het strand op. Op de zeekaart bekijk ik de situatie rond de haven. Een strekdam van ruim driehonderd meter beschermt de westkant van de haven. Daarachter ligt een tweehonderd meter brede vaargeul die onder andere gebruikt wordt door de gigantische veerboten naar Noorwegen. Dat kan dus nog best spannend worden. Voor de zekerheid meld ik me even bij de vuurtorenwachter. Voor het passeren van de haveningang krijg ik toestemming van de havenleiding. Ik moet me nog wel met hen in verbinding stellen. Vragen over mijn diepgang(!) en vaarsnelheid moet ik beantwoorden en ik krijg tilladelse om meteen na de Stena Line Kristansand de vaargeul over te steken. Veilig achter de strekdam zie ik het witte gevaarte met zijn knalrode schoorsteen het havenhoofd uitvaren. Als hij naar mijn zin ver genoeg op weg is naar een Noorse haven, passeer ik het groene baken van de pier en koers meteen richting Fl.R.5s, het rode baken dat de oostgrens van de vaargeul aangeeft. In mijn ooghoeken zie ik een paar zeiljachtjes de haven uitkomen en het zal wel verbeelding van me zijn, maar ik krijg de indruk dat ze zich wat inhouden om me de vaargeul te laten oversteken. Ik vaar de noordelijke pier met zijn trailer- en dokkade voorbij. De tocht gaat nu weer langs strandjes met enorme zwerfkeien en hoge duinen. Vier kilometer voorbij Hirtshals achter de duinen ligt Klitten Camping. Via houten plankeniers die vanaf het mulle gedeelte van het strand tot aan het geasfalteerde pad in de duinen lopen, krijg ik mijn boot op de camping.
Klitten Camping
Deze keer tref ik het met mijn kampeerplek: ik kan op een uithoek van de camping gaan staan. Geen buren! Tent, kano en een heleboel zaken die uit mijn kano komen verspreid ik over de mij toegewezen ruimte. Ik denk ook niet dat ik mijn plek moet delen met anderen; er zijn aardig wat onbezette plaatsen op de camping. Aan het weer kan het niet liggen. Voor ik van een zonsondergang op de duinen van Klitten ga genieten, bekijk ik de zeekaart voor morgen. McMillan Atlas vertelt me dat ik morgen vanaf acht uur de stroming in noordwaartse richting mee ga krijgen. Het hele stuk wat ik af wil leggen is ongeveer veertig kilometer. Als het meezit doe je daar in je kano vijf à zes uur over. Ik ontdek dat ik ook na zes uur varen nog steeds in de Tannis Bugt stroming mee heb. De weersvoorspellingen voor Noord-Denemarken zijn gunstig: onbewolkt, 28 tot 30 graden Celsius, windkracht vier zuidzuidwest. Ik had morgen een pauzedag gepland, maar zo n kans laat ik niet schieten. Morgen vaar ik naar Skagen! Met een flesje Tuborg, blikjes bier zijn hier moeilijk te krijgen, loop ik naar een hoge duintop. Net voor het duin begint staat er een bord met het verbod om figuren in de duinpannen te leggen met
strandkeien. Voor mij aanvankelijk een vreemd verzoek, maar als ik verder wandel, wordt me het meteen duidelijk. Allerlei figuren en namen ter grootte van mijn kampeerplek vandaag liggen als mozaïek van hanteerbare zwerfstenen tussen de duinen. Als de zomer voorbij is ruimt de gemeente Hirtshals iedere keer weer opnieuw de keiencreaties op. Ondanks de verbodsborden verschijnen de creatieve uitspattingen iedere zomer weer in de duinen. Genietend van de zonsondergang en mijn biertje op die duintop, heb ik niet in de gaten dat er iemand stilletjes naast me is komen zitten. Een Deense, half in de dertig, niet onknap. Ze is sportief gekleed en heeft in haar rechterhand een zelfde flesje als ik vasthoud. Als ik haar opmerk, begroet ze me: Hej! . We wisselen verder even geen woord en laten de schoonheid van de rode vuurbal die achter de horizon verdwijnt verder op ons inwerken. Als de zon echt helemaal verdwenen is, sta ik op en mijn buurvrouw doet hetzelfde. Zwijgend lopen we naast elkaar hetzelfde pad af. Ze tovert een tabakspijp tevoorschijn, begint hem vakkundig te vullen ik heb twintig jaar pijp gerookt en herken de specialist!- en steekt er de brand in. Tabaksrook uitademend begint ze een gesprek. Ze is lerares Engels aan een school voor voortgezet onderwijs in Kolding. Al pratend over school, onderwijs en de enorm hoge salarissen van Deense docenten komen we terug bij de camping. Morgen rijdt ze op de fiets ook richting Skagen. Ze zal er wel eerder zijn dan ik. Toch even wennen een pijprokende vrouw Onbewolkt, 29 o C. Windkracht vier, zuidwest. Al vroeg uit de veren. Precies om acht uur op het strand. De zee, de golven, de wind en het getij brengen me langs de stranden en duinen van de noordelijkste Deense kuststrook. Af en toe zie ik een camping tussen de duinen, een molen wat verder in het achterland, een windmolenpark net achter de zeewering. Na tweeëneenhalf uur krijg ik zin in koffie en zoek een mooi stukje strand zonder keien. Skiveren heet het hier. Iets verderop is een kleine camping. Ik blijf op het strand bij mijn kano. Het is al aardig vol op het strand en mijn zeekajak en waarschijnlijk de vreemd uitziende meneer met zijn balletjurkje van neopreen en zijn Australische veedrijvershoed trekken meteen de aandacht van een aantal bloteriken. Pas nu merk ik dat ik op een naaktstrand terechtgekomen ben. Je voelt je aardig opgelaten: gekleed tussen de zonaanbidders. Ik maak mijn koffiepauze dan ook niet langer dan strikt noodzakelijk. Toch moet ik een paar belangrijke dingen regelen voor ik weer mijn kano instap. De vuurtoren van het Nordstrand bij Skagen moet ik mijn komst nog melden. Het wordt deze keer geen kort gesprek zoals gewoonlijk. Ik word meteen doorverbonden met de kustwacht en die vinden het niet zo n geslaagd idee om het noordelijkste puntje van Denemarken met de zeekano te ronden. Grenen , het punt waar Kattegat en Skagerak elkaar ontmoeten, is bekend en berucht om zijn gevaarlijke stromingen. Zelfs er met een grote bocht omheen peddelen wordt me afgeraden. De nog altijd vriendelijke beambte vertelt: Maar als U voorbij Højen vier kilometer doorvaart bent U bij de vuurtoren ook het noordelijkste punt van het vasteland gepasseerd. Het lijkt me veilig om dan óf terug te keren naar Højen, dat is het westelijke gedeelte van Skagen, óf net achter de vuurtoren aan land te gaan. U bent dan twee kilometer boven Skagen. Daar is ook een camping. Ik ga voor de tweede optie. Het kost me niet veel moeite om al dat vlees op het strand achter me te laten en begin aan de laatste twintig kilometer van mijn tocht langs de Deense westkust. De stranden worden witter, de duinen hoger. De zee golft en schuimt. Het blinken en schitteren van deze natuur om me heen heeft in het verleden aardig wat Scandinavische kunstenaars aangetrokken. Dit door de windgegeselde land werd het atelier van de Deense impressionisten. Namen als Krøyer en Ancher schieten me op dit moment te binnen. Hier voortpeddelend langs deze kust zie ik hun zeegezichten en duinlandschappen tastbaarder dan op hun stukken linnen. Ik vaar door en langs de schilderijen van de Skagen Skole . Ik passeer het Gammel-Skagen met zijn badhotels en de stranden waar de vissers van Højen hun boten op het droge getrokken hebben. Het duurt een flinke poos voor ik de vuurtoren van Nordstrand in zicht krijg. Tweehonderd meter verderop zie ik de duinovergang. Het is er druk op het strand en het kost me de grootste moeite om tussen de zonnende mensenmassa heen een weg naar de eerste duinenrij te vinden. Als ik een minuut of tien bezig ben aan de tokkel van mijn zwaarbeladen kano op het kanokarretje door het losse zand te sleuren, onderbreken vier jongens hun beach volleybal en komen me een handje helpen. Ze vertellen me dat ze van de sporthogeschool in Oure op Fyn zijn en dat zeekanoën ook een onderdeel van hun opleiding is. Ze wisten echter niet dat een zeekajak zo zwaar kon zijn! Op de geasfalteerde twee kilometer naar Skagen zal het me best alleen lukken, verzeker ik hen als ik ze bedank. Ik druk de herhaaltoets van mijn mobiele telefoon in en meld de vuurtorenwachter dat ik veilig en wel aangekomen ben. De camping is vol. Zelfs voor mijn kleine tentje ik vergeet er gemakshalve bij te vermelden dat er een vijf meter lange kano bij hoort- is geen plaats. Er is een jeugdherberg in Højen en op de stadsplattegrond zie ik er ook een in Zuid-Skagen. Dat betekent met een kano door het stadsverkeer. Dat kunstje heb ik deze tocht al eens vertoond. Moest ik maar niet meer doen. Met de kajak achter me aan loop ik toch richting Skagen. Er staan een paar bungalows aan de rand van de stad. Bij een ervan
staat een bordje in de tuin: værelse . Mijn kano laat ik buiten het hekje staan en ik bel aan. De kamer is nog vrij. Die avond eet ik echt Deens smørrebrød: dunne sneetjes wit en roggebrood die helemaal verscholen gaan onder een keur van hartige hapjes zoals zalm, haring, diverse soorten kaas en salades, gegarneerd met tomaat, augurk, selderie, radijs of citroen. Een glaasje aquavit moet volgens de gastvrouw in een keer leeg- wordt meteen weer bijgevuld. Ik merk dat de Denen met betrekking tot eten en drinken nauwelijks waardering op kunnen brengen voor bescheidenheid. Die nacht slaap ik in een echt bed! Een groot houten bed zoals je die bij ons alleen nog in het openluchtmuseum tegen komt. Onder een zeer luchtig dekbed dat ondanks de warme zomernacht toch aangenaam aanvoelt. De volgende ochtend verslaap ik me voor het eerst tijdens deze tocht. Om tien uur schrik ik wakker. Over twee uur staat Gerd hier en ik moet mijn spullen nog uit mijn kano pulken en over de plastic zakken verdelen. Mijn kanokleding had ik gisteravond eigenlijk moeten spoelen met zoetwater. Als ik dat nu doe, moet alles doornat mee. Mijn gastvrouw merkt dat ik een beetje onlogisch en doelloos handel; als ze me zo bezig ziet bij mijn kano, haalt ze me even naar binnen voor een ontbijt met waarschijnlijk de sterkste kop koffie die ik ooit dronk. Zo, zegt ze, als ik met smaak de verse broodjes met kaas en jam verorberd heb. Nu heb je hier een paar plastic zakken; eentje voor het vuile wasgoed en je kanokleding, eentje voor je tent, eentje voor je slaapspullen en alles wat over is, kan hier in. Het is alsof ik mijn moeder hoor praten! Halftwaalf zit ik, alles is opgeruimd en vervoersklaar, op het grasveldje voor het huis te wachten op mijn vriend uit Schleswig-Holstein. Een uurtje later komt een vette Mercedes met het witte SL-nummerbord voorrijden, stopt bij het hek en Gerd begroet me met een joviaal gebaar. Mijn auto? Is er iets met mijn Transit? vraag ik en eigenlijk wil ik het antwoord niet weten. Nee, joh, stelt hij me gerust. Mijn auto rijdt net even prettiger dan een lawaaierige dieselbus. Pas als we goed vijftig kilometer op de terugweg zijn, krijgt hij gelijk van me. Al vertellend over mijn tocht evalueer ik de laatste elf dagen. Ik had niet gedacht dat ik verder zou komen dan Thyborøn of Hirtshals. Dat ik zoveel geluk heb gehad met het weer, is het belangrijkste geweest. Onder andere omstandigheden zou zo n tocht onmogelijk solo te varen geweest zijn. Het had zelfs gevaarlijk kunnen worden. Ik heb me dat regelmatig gerealiseerd en ben ook vast van plan geweest om dan te stoppen als de omstandigheden zich tegen me hadden gekeerd. De telefoonnummers van Deense vrienden, die me in noodgevallen zouden kunnen helpen, staan nu weken na mijn tocht- nog steeds in het geheugen van mijn gsm. Ik heb het thuisfront regelmatig verslag gedaan van mijn vorderingen. Alleen ben ik die elf dagen en tijdens de driehonderdenvijfenzestig kilometer op zee wel geweest, maar beslist niet eenzaam van God en alleman verlaten!
This document was created with Win2PDF available at http://www.win2pdf.com. The unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use only.
