08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Verzekeringstussenpersoon en levensverzekering ACIS-‐symposium, 7 februari 2014 mr. dr. Cees de Jong
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Verzekeringstussenpersoon en levensverzekering Wat komt er aan de orde? ¢
Ontwikkelingen op juridisch gebied
¢
Kenmerken van de huidige bedrijfsvoering
¢
Publiekrechtelijke zorg-‐ en informaKeplichten
¢
Privaatrechtelijke zorgplicht van de tussenpersoon
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
2
1
08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen op juridisch gebied Privaatrechtelijk ¢ Van handelsagent naar opdrachtnemer
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
3
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen op juridisch gebied Publiekrechtelijk ¢ Van bedrijfsregeling naar toezichtwet § § § § §
Wet AssuranKebemiddeling Wet assuranKebemiddelingsbedrijf Richtlijn verzekeringsbemiddeling Wet financiële dienstverlening Wet op het financieel toezicht
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
4
2
08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen op juridisch gebied Wet op het financieel toezicht ¢
Vergunningplicht
¢
Toezichtregime § PrudenKeel toezicht § Gedragstoezicht § §
Principle based Open normen
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
5
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen op juridisch gebied Richtlijn verzekeringsbemiddeling ¢
Verzekeringstussenpersoon een natuurlijke of rechtspersoon die, tegen vergoeding, toegang heeT tot het verzekeringsbemiddelingsbedrijf of het verzekeringsbemiddelingsbedrijf uitoefent
Wet op het financieel toezicht ¢
Adviseur: degene die adviseert
¢
Bemiddelaar: degene die bemiddelt
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
6
3
08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen op juridisch gebied Richtlijn verzekeringsbemiddeling ¢ Verzekeringsbemiddeling
de werkzaamheden die bestaan in het aanbieden, voorstellen, voorbereidend werk realiseren tot het sluiten van of sluiten van verzekeringsovereenkomsten, dan wel in het assisteren bij het beheer en de uitvoering van verzekeringsovereenkomsten, in het bijzonder in het geval van een schadegeval
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
7
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Ontwikkelingen op juridisch gebied Wet op het financieel toezicht ¢
Adviseren het in de uitoefening van een beroep of bedrijf aanbevelen van een of meer specifieke verzekeringen aan een bepaalde cliënt
¢
Bemiddelen alle werkzaamheden in de uitoefening van een beroep of bedrijf gericht op het als tussenpersoon tot stand brengen van een verzekering tussen een cliënt en een verzekeraar of op het assisteren bij het beheer en de uitvoering van een verzekering
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
8
4
08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Kenmerken van de huidige bedrijfsvoering Verschillende rechtsverhoudingen ¢ Rechtsverhouding ex art. 4:102 WT (portefeuillerecht) § Verzekeringstussenpersoon/Verzekeraar § Recht op beheer, incl. recht op incasso ¢
Rechtsverhouding ex art. 7:400 BW (ovk van opdracht) § Verzekeringstussenpersoon/Klant § Recht op beloning
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
9
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Kenmerken van de huidige bedrijfsvoering Verschillende bedieningsconcepten ¢ Adviesopdracht ¢ Bemiddelingsopdracht ¢ Nazorgopdracht (abonnement) ¢ CombinaKe
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
10
5
08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Kenmerken van de huidige bedrijfsvoering Provisieverbod (art. 86c Bgfo) ¢ Directe beloning voor adviseren van resp. bemiddelen in § Complexe producten § Overlijdensrisicoverzekeringen § Uitvaartverzekeringen ¢
Verschillende beloningsmodellen § Vast bedrag per uur resp. per verrichKng / Abonnement
¢
Voorwaarde: niet kennelijk onredelijk gelet op aard en reikwijdte van de dienstverlening
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
11
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Publiekrechtelijke zorg-‐ en informaHeplichten Zorgplichten van een verzekeringstussenpersoon ¢
Publiekrechtelijk: jegens zijn cliënt § Generieke zorgplicht: jegens consument, begunsKgde
¢
Privaatrechtelijk: jegens zijn opdrachtgever
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
12
6
08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Publiekrechtelijke zorg-‐ en informaHeplichten Eisen m.b.t. informaHe, incl. reclame-‐uiHngen (art. 4:19 WP) ¢
Geen aareuk doen aan de ingevolge de WT te verstrekken of beschikbaar te stellen informaKe
¢
Correct, duidelijk en niet misleidend
¢
Herkenbaar commercieel oogmerk
➜ Nader uitgewerkt in art. 52 BGfo en art. 2:1 en 2:2 Nrgfo
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
13
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Publiekrechtelijke zorg-‐ en informaHeplichten Verplichte precontractuele informaHe (art. 4:20 lid 3 WP) ¢
InformaKe die redelijkerwijs relevant is voor een adequate beoordeling van het product resp. de dienst § Te verstrekken door de laatste in de keten (art. 4:21 WT)
è Nader uitgewerkt in art. 57 Bgfo ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
14
7
08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Publiek-‐ en privaatrechtelijke zorgplichten InformaHe-‐inwinverplichHng (art. 4:23 lid 1 WP) ¢
Indien wordt geadviseerd: informaKe inwinnen inzake § § § § §
Financiële posiKe Kennis Ervaring Doelstelling Risicobereidheid
¢
Advies afstemmen op verkregen informaKe
¢
Advies moKveren
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
15
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Publiek-‐ en privaatrechtelijke zorgplichten InformaHe-‐inwinverplichHng (art. 4:23 lid 2 WP) ¢
Indien niet wordt geadviseerd: bij aanvang werkzaamheden kenbaar maken
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
16
8
08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Publiek-‐ en privaatrechtelijke zorgplichten InformaHe-‐inwinverplichHng (art. 4:23 lid 2 WP) ¢
De inwinverplichKng geldt ingevolge art. 41 Vr enkel voor: § Complexe producten § Verzekeringen i.v.m. het geheel of gedeeltelijk wegvallen van het inkomen van een cliënt (overlijdensrisicoverzekering?) § CombinaKe van een verzekering met een ander financieel product (bijv. spaarrekening met overlijdensrisicodekking)
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
17
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Publiekrechtelijke zorg-‐ en informaHeplichten InformaHe-‐inwinverplichHng (art. 4:24 WP) ¢
Indien niet wordt geadviseerd: § InformaKe inzake kennis en ervaring m.b.t. product of dienst inwinnen § Teneinde passendheid product of dienst te kunnen beoordelen
➜ Nader uitgewerkt in art. 80e BGfo
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
18
9
08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Publiekrechtelijke zorg-‐ en informaHeplichten InformaHe-‐inwinverplichHng (art. 4:24 lid 2 WP) ¢
Waarschuwen, indien financiële dienst niet passend is
InformaHe-‐inwinverplichHng (art. 4:24 lid 3 WP) ¢
Waarschuwen, indien cliënt geen of onvoldoende informaKe verschaT
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
19
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Publiekrechtelijke zorg-‐ en informaHeplichten Verplichte precontractuele informaHe (art. 4:25b WP) ¢
InformaKe d.m.v. het dienstverleningsdocument § § § § §
Aard en reikwijdte van de dienstverlening Wijze van beloning Door de cliënt te betalen kosten Belangen, die van invloed kunnen zijn op de dienstverlening Bij algemene maatregel van bestuur aan te wijzen onderwerpen
è Nader uitgewerkt in art. 86f Bgfo
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
20
10
08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Publiekrechtelijke zorg-‐ en informaHeplichten Generieke zorgplicht (art. 4:24a WP) ¢
Gerechtvaardigde belangen van de consument of begunsKgde op zorgvuldige wijze in acht nemen
¢
Indien wordt geadviseerd: handelen in het belang van de consument of begunsKgde
¢
Aanwijzing enkel mogelijk bij evidente misstanden die het vertrouwen in de financiëledienstverlener of de financiële markten kunnen schaden
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
21
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Privaatrechtelijke zorgplicht van de tussenpersoon Art. 7:401 BW De opdrachtnemer moet bij zijn werkzaamheden de zorg van een goed opdrachtnemer in acht nemen.
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
22
11
08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Privaatrechtelijke zorgplicht van de tussenpersoon Zorgvuldigheidsnorm (ECLI:NL:HR:2003:AF0122, Hoge Raad 10 januari 2003) “Een assuranKetussenpersoon dient tegenover zijn opdracht-‐ gever de zorg te betrachten die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend beroepsgenoot mag worden verwacht. Het is zijn taak te waken voor de belangen van de verzekeringnemers bij de tot zijn portefeuille behorende verzekeringen.” ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
23
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Privaatrechtelijke zorgplicht van de tussenpersoon Art. 4:102 WP Een verzekering die door bemiddeling van een bemiddelaar tot stand is gekomen of naar de portefeuille van een bemiddelaar is overgeboekt, behoort in de relaKe tot de betrokken verzekeraar tot de portefeuille van die bemiddelaar zolang die verzekering daaruit niet is overgeboekt.
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
24
12
08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Privaatrechtelijke zorgplicht van de tussenpersoon Welke portefeuilles heeP een verzekeringstussenpersoon? ¢
Portefeuille ex art. 4:102 WT § Verzekeringsportefeuille §
In relaKe tot de verzekeraar
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
25
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Privaatrechtelijke zorgplicht van de tussenpersoon Welke portefeuilles heeP een verzekeringstussenpersoon? ¢
Portefeuille ex art. 4:102 WT § Verzekeringsportefeuille §
¢
In relaKe tot de verzekeraar
Overige portefeuilles § Zijn relaKes en de met hen gesloten adviesopdrachten § Zijn relaKes en de met hen gesloten bemiddelingsopdrachten § Zijn relaKes en de met hen gesloten nazorgabonnementen
ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
26
13
08-‐02-‐14
Amsterdam Centre for Insurance Studies
Privaatrechtelijke zorgplicht van de tussenpersoon Zorgvuldigheidsnorm (mijn voorstel) “Een verzekeringstussenpersoon dient tegenover zijn opdracht-‐ gever de zorg te betrachten die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend beroepsgenoot mag worden verwacht. Het is zijn taak te waken voor de belangen van degenen die hij adviseert en/of voor wie hij bemiddelt en/of nazorg pleegt ter zake van een of meer verzekeringen op grond van een met hen gesloten overeenkomst van opdracht.” ACIS-‐symposium, 7 februari 2014
mr. dr. C.J. de Jong
27
14