Vervolgonderzoek naar typologieën van Vlaamse sportclubs

Vervolgonderzoek naar typologieën van Vlaamse sportclubs

In opdracht van:

Augustus/september 2011

Optie Sportmanagement Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen

UGent

Vervolgonderzoek naar typologieën van Vlaamse sportclubs

Promotor: Prof. dr. Annick Willem Onderzoeker: Liesbeth Kellens

Optie Sportmanagement Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen UGent

Universiteit Gent Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen Optie Sportmanagement

Watersportlaan 2 9000 Gent 09 264 86 34

Stuurgroep: Geraldine Mattens Anne-Line Balduck Piet Meneve Nicole Bossaerts Astrid Vervaet Steffie Lucidarme

Inhoudstafel Abstract ................................................................................................................................................................... 1 1.

Opbouw van het onderzoek ............................................................................................................................ 3

2.

Inleiding .......................................................................................................................................................... 5

3.

Doelstelling van het onderzoek ....................................................................................................................... 7

4.

Fase 1 ............................................................................................................................................................. 9 4.1

Typologieën ........................................................................................................................................... 9

4.1.1

Beschrijving van de types.............................................................................................................. 9

4.1.1.1

Type 1 ....................................................................................................................................... 9

4.1.1.2

Type 2 ..................................................................................................................................... 10

4.1.1.3

Type 3 ..................................................................................................................................... 10

4.1.1.4

Type 4 ..................................................................................................................................... 10

4.1.1.5

Type 5 ..................................................................................................................................... 11

4.1.2 4.2

Bepaling van de types ................................................................................................................. 13 Inkorten oorspronkelijke vragenlijst ...................................................................................................... 14

4.2.1

Inkorten deel 2............................................................................................................................. 15

4.2.2

Inkorten deel 1............................................................................................................................. 17

4.2.2.1

Betrouwbaarheid ..................................................................................................................... 18

4.2.2.1.1 4.2.3

5.

Betrouwbaarheidsanalyses .............................................................................................. 18

Hervormen oorspronkelijke vragenlijst ........................................................................................ 21

4.2.3.1

Weglaten items ....................................................................................................................... 21

4.2.3.2

Drie onevenwichtige subschalen ............................................................................................ 25

4.2.3.3

Herschaling ............................................................................................................................. 26

4.2.3.4

Berekening types .................................................................................................................... 28

4.2.3.4.1

Berekening voor één sportclub......................................................................................... 28

4.2.3.4.2

Berekening voor meerdere sportclubs ............................................................................. 28

4.2.4

Validiteit en bruikbaarheid ........................................................................................................... 29

4.2.5

Besluit ......................................................................................................................................... 29

Fase 2 ........................................................................................................................................................... 31 5.1

Methode ............................................................................................................................................... 31

5.2

De factoren .......................................................................................................................................... 31

5.2.1

Algemene clubgegevens ............................................................................................................. 31

5.2.2

De subschalen voor het bepalen van het type ............................................................................ 32

5.2.3 5.3

Varia ............................................................................................................................................ 32 Methodologie ....................................................................................................................................... 32

5.3.1

Steekproef ................................................................................................................................... 32

5.3.2

Betrouwbaarheid nieuwe vragenlijst............................................................................................ 32

5.3.1

Correlaties ................................................................................................................................... 37

5.4

Items per factor voor willen en kunnen ................................................................................................ 39

5.5

Codering en verwerking van het meetinstrument ................................................................................. 42

5.6

Resultaten ............................................................................................................................................ 46

5.6.1

Beschrijvende gegevens ............................................................................................................. 46

5.6.2

Het Dynamo Project .................................................................................................................... 51

5.6.3

Types en kwartielen .................................................................................................................... 54

5.6.4

Scores per subschaal voor de gehele steekproef (n = 1015) ...................................................... 54

5.6.5

Gegevens per juridische structuur, type en provincie .................................................................. 55

5.6.5.1

Juridische structuur ................................................................................................................. 55

5.6.5.1.1 Gemiddelde per subschaal voor een feitelijke Vereniging (een vereniging zonder juridische structuur) en vzw.................................................................................................................. 55 5.6.5.1.2

Verdeling van de types volgens juridische structuur ........................................................ 56

5.6.5.1.3

Vergelijking kennis van het Dynamo Project per juridische structuur ............................... 57

5.6.5.2

Per type .................................................................................................................................. 58

5.6.5.2.1

Gemiddelde per subschaal per type................................................................................. 58

5.6.5.2.2

Kennis van het Dynamo Project per type ......................................................................... 58

5.6.5.2.3

Gebruik hulpmiddelen Dynamo Project per type .............................................................. 58

5.6.5.3

Per provincie ........................................................................................................................... 59

5.6.5.3.1

Gemiddelde per subschaal per provincie ......................................................................... 59

5.6.5.3.2

Type per provincie............................................................................................................ 60

5.6.5.3.3

Kennis van het Dynamo Project per provincie ................................................................. 62

5.6.5.3.4

Gebruik hulpmiddelen Dynamo Project per provincie ...................................................... 62

5.6.6

Kruistabellen ............................................................................................................................... 64

5.6.7

Verschilanalyses ......................................................................................................................... 77

6.

Conclusie ...................................................................................................................................................... 87

7.

Referentie ..................................................................................................................................................... 89

8.

Bijlagen ......................................................................................................................................................... 90

Lijst tabellen Tabel 1: Vergelijking sample (n = 60) met steekproef (n = 393) ............................................................................ 19 Tabel 2: Overzicht resultaten betrouwbaarheidsanalyses op basis van de steekproef (n = 393) .......................... 21 Tabel 3: Nieuwe items subschaal financiën........................................................................................................... 25 Tabel 4: Nieuwe items subschaal externe focus ................................................................................................... 26 Tabel 5: Herschaling subschaal beleid .................................................................................................................. 27 Tabel 6: Betrouwbaarheid verkorte vragenlijst ...................................................................................................... 32 Tabel 7: Betrouwbaarheid na eliminatie items aangepaste schalen ...................................................................... 33 Tabel 8: Betrouwbaarheid definitieve verkorte vragenlijst ..................................................................................... 34 Tabel 9: Gemiddelde scores voor de steekproef (n = 1015) per subschaal en de factoren .................................. 35 Tabel 10:Correlaties tussen de verschillende subschalen..................................................................................... 37 Tabel 11: Resultaten steekproef (n = 1015) aangesloten bij een sportfederatie ................................................... 46 Tabel 12: Resultaten steekproef (n = 1015) aangesloten bij een sportfederatie ................................................... 46 Tabel 13: Resultaten steekproef (n = 1015) voor juridische structuur ................................................................... 49 Tabel 14: Resultaten steekproef (n = 1015) kennis van het Dynamo Project ........................................................ 51 Tabel 15: Resultaten steekproef (n = 1015) gebruik hulpmiddelen Dynamo Project ............................................. 51 Tabel 16: Bijstand op bestuurlijk vlak voor gehele steekproef (n = 1015) ............................................................. 51 Tabel 17: Volgen opleiding/bijscholing/vorming voor gehele steekproef (n = 1015) .............................................. 52 Tabel 18: Vraag naar bijstand door expert voor gehele steekproef (n = 1015) ..................................................... 53 Tabel 19: Interesse voor individuele maatbegeleiding voor gehele steekproef (n = 1015) .................................... 53 Tabel 20: Gemiddelde scores per subschaal voor gehele steekproef (n = 1015).................................................. 54 Tabel 21: Gemiddelde score per subschaal voor feitelijke verenigingen en vzw‟s ................................................ 55 Tabel 22: Kennis Dynamo Project feitelijke verenigingen en vzw‟s ....................................................................... 57 Tabel 23: Gebruik hulpmiddelen Dynamo Project feitelijke verenigingen en vzw‟s ............................................... 57 Tabel 24: Gemiddelde score per subschaal per type ............................................................................................ 58 Tabel 25: Kennis Dynamo Project per type ........................................................................................................... 58 Tabel 26: Gebruik hulpmiddelen Dynamo Project per type ................................................................................... 58 Tabel 27: Gemiddelde per subschaal per provincie .............................................................................................. 59 Tabel 28: Kennis Dynamo Project per provincie.................................................................................................... 62 Tabel 29: Gebruik hulpmiddelen Dynamo Project per provincie ............................................................................ 62 Tabel 30: Kruistabel provincie en juridische structuur ........................................................................................... 64 Tabel 31: Kruistabel provincie en Kennis Dynamo Project .................................................................................... 64 Tabel 32: Kruistabel provincie en gebruik brochures/documenten bij Dynamo Project ......................................... 65 Tabel 33: Kruistabel provincie en opleidingen gevolgd bij Dynamo Project .......................................................... 65 Tabel 34: Kruistabel provincie en reeds individuele maatopleiding genoten bij Dynamo Project .......................... 66 Tabel 35: Kruistabel provincie en individuele bijstand door expert ........................................................................ 66

Tabel 36: Kruistabel aangesloten bij een sportfederatie en juridische structuur.................................................... 67 Tabel 37: Kruistabel aangesloten bij een sportfederatie en kennis Dynamo Project ............................................. 67 Tabel 38: Kruistabel aangesloten bij een sportfederatie en gebruik brochures/documenten bij Dynamo Project . 68 Tabel 39: Kruistabel aangesloten bij een sportfederatie en opleidingen gevolgd bij Dynamo Project ................... 68 Tabel 40: Kruistabel aangesloten bij een sportfederatie en individuele maatopleiding bij Dynamo Project .......... 68 Tabel 41: Kruistabel aangesloten bij een sportfederatie en individuele bijstand door een expert ......................... 69 Tabel 42: Kruistabel juridische structuur en Kennis Dynamo Project? .................................................................. 69 Tabel 43: Kruistabel juridische structuur en gebruik brochures/documenten Dynamo Project .............................. 70 Tabel 44: Kruistabel juridische structuur en opleidingen bij Dynamo Project ........................................................ 70 Tabel 45: Kruistabel juridische structuur en individuele maatopleiding bij Dynamo Project .................................. 71 Tabel 46: Kruistabel juridische structuur en individuele bijstand door een expert ................................................. 71 Tabel 47: Kruistabel functie respondent en kennis Dynamo Project ..................................................................... 73 Tabel 48: Kruistabel Type en Kennis Dynamo project / Brochures/documenten aangevraagd / Opleiding gevolgd / Individuele maatbegeleiding .................................................................................................................................. 74 Tabel 49: Kruistabel type en bijstand op bestuurlijk vlak ....................................................................................... 75 Tabel 50: Kruistabel type en vraag rond bijscholing .............................................................................................. 76 Tabel 51: Kruistabel type en individuele maatbegeleiding..................................................................................... 77 Tabel 52: Verschilanalyse subschalen en factoren met al dan niet aangesloten bij sportfederatie ....................... 78 Tabel 53: Verschilanalyse subschalen en factoren met juridische vereniging ....................................................... 79 Tabel 54: Verschilanalyse subschalen en factoren met provincies ....................................................................... 80 Tabel 55: Verschilanalyse subschalen en factoren met grootte sportclub ............................................................. 81 Tabel 56: Uitbreiding test Scheffe ......................................................................................................................... 82 Tabel 57: Verschilanalyse subschalen en factoren met kennis Dynamo Project ................................................... 83 Tabel 58: Verschilanalyse subschalen en factoren met opleiding Dynamo Project............................................... 84 Tabel 59: Verschilanalyse subschalen en factoren met individuele maatbegeleiding Dynamo Project ................. 85

Abstract De onderzoeksgroep Sportmanagement, vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen, van de Universiteit Gent voerde in opdracht van het Dynamo Project, Vlaamse Sport Federatie, in 2010 een initieel onderzoek naar typologieën van sportclubs. Een algemeen theoretisch model werd ontwikkeld dat geoperationaliseerd werd onder de vorm van een vragenlijst. De doelstelling was om een typologie te ontwikkelen dat als „tool‟ kon gehanteerd worden door verschillende sportactoren (de overheid, sportfederaties, sportdiensten, het Dynamo Project, … ) om de eigen sportclubs in te delen in verschillende types. Op die manier konden de actoren hun beleid en dienstverlening efficiënter afstemmen op de verschillende soorten sportclubs. De indeling in types gebeurde aan de hand van scores op twee factoren, namelijk willen (ambitie) en kunnen (capaciteit). In april 2011 startte een vervolg op dit onderzoek met een tweeledige doelstelling. Enerzijds de reeds ontwikkelde vragenlijst inkorten zodat het indelen van sportclubs in de verschillende types efficiënter kon gebeuren en de werklast van de betrokken clubs lager was. Anderzijds was het doel om deze nieuwe, verkorte vragenlijst af te nemen bij een representatieve steekproef van sportclubs. De eerste fase bestond er dus in om via statistische analyses te achterhalen welke items uit de vragenlijst konden weggelaten worden, met behoud van de betrouwbaarheid en validiteit. Betrouwbaarheidsanalyses, factoranalyses en discriminantanalyses werden uitgevoerd op de data die verzameld werd uit het vorig onderzoek. Op basis van de resultaten werd een wetenschappelijke getoetste verkorte vragenlijst opgemaakt. De verkorte vragenlijst bestaat uit 55 items, met zowel vragen die relevant zijn voor het indelen in types als vragen die informatie verzamelen, relevant voor overheden en federaties die professionele ondersteuning aanbieden aan de sportclubs. De vragenlijst bestaat uit volgende subschalen: accommodatie – bestuur – trainers – beleid – vrijwilligers – jeugdwerking – financiën – externe focus. Elke subschaal bevat zowel stellingen voor de factor „kunnen‟ (capaciteit) als voor de factor „willen‟ (ambitie). Op basis van hun scores op de verschillende subschalen en de factor „willen‟ en „kunnen‟, komen de sportclubs in type 1 (willen en kunnen), type 2 (willen en niet kunnen), type 3 (niet willen en kunnen) of type 4 (niet willen en niet kunnen) terecht. De indeling in types is dus gebaseerd op de scores van de verschillende subschalen die samen de factoren „kunnen‟ (capaciteit) en „willen‟(ambitie) vormen. Echter, voor het indelen van één sportclub zal beroep gedaan worden op de indeling in kwartielen in plaats van de indeling in types. Zo kan de sportclub zich beter situeren ten opzichte van een gehele steekproef. Dit kan ook gevisualiseerd worden door middel van een roos waarop het gemiddelde op de factor „kunnen‟ en „willen‟ te zien is, samen met de gemiddelden van de gehele steekproef. Deze nieuwe vragenlijst werd in een tweede fase getest op een steekproef van 1015 sportclubs uit verschillende sportfederaties en afkomstig uit verschillende provincies. Uit de resultaten komt naar voren dat de overgrote meerderheid van de sportclubs aangesloten is bij een sportfederatie, alsook dat het grootste deel een vzw is. Verder had ook meer dan de helft kennis van het Dynamo Project en werd het meest beroep gedaan op de brochures en documenten die ter beschikking worden gesteld. Tenslotte vertellen de resultaten dat de meeste

1

sportclubs tot het type 1 of 2 sportclub behoren. Meer specifiek scoorden de sportclubs in onze steekproef algemeen hoog op alle subschalen, behalve voor de subschalen „accommodatiekunnen‟, „beleidkunnen‟ en „externe focus kunnen‟. Vandaar dat het algemeen percentage voor de factor‟ willen‟ hoger is dan voor de factor „kunnen‟. Uit de verzamelde data werden ook resultaten per juridische structuur en provincie bekeken. Daaruit bleek dat sportclubs die een vzw zijn algemeen hoger scoren op de subschalen dan sportclubs die een feitelijke vereniging zijn. Hieruit volgt dat sportclubs die een vzw zijn zich grotendeels situeren bij het type 1 sportclub dan sportclubs die een feitelijke vereniging zijn. Zij situeren zich voornamelijk bij het type 1 en 4 sportclub. Tenslotte zijn sportclubs die een vzw zijn meer bekend met het Dynamo project en doen ze ook meer beroep op de hulpmiddelen die ter beschikking worden gesteld. De resultaten per provincie gaven aan dat voornamelijk de sportclubs uit West-Vlaanderen en Antwerpen hogere scores hadden op de subschalen en de sportclubs uit Oost-Vlaanderen de laagste scores had op alle subschalen. Verder hebben alle provincies, behalve Oost-Vlaanderen, de meeste sportclubs bij het type 1, gevolgd door het type 2 sportclub. Voor Oost-Vlaanderen situeren de meeste sportclubs zich bij het type 2 sportclub. Bovendien bevond het kleinste aantal sportclubs voor alle provincies zich bij het type 3. Wat de kennis van het Dynamo project betreft, zijn meer dan de helft van de sportclubs in alle provincies bekend met het Dynamo Project. Dit was echter het minst voor sportclubs uit West-Vlaanderen en Vlaams Brabant. Tenslotte kwam naar voren dat Oost-Vlaanderen het meest beroep deed op brochures en documenten, maakte Antwerpen het meeste gebruik van de opleidingen en deed West-Vlaanderen het meest beroep op een individuele maatopleiding. De verschilanalyses toonden aan dat sportclubs die aangesloten zijn bij een sportfederatie significant verschillen van sportclubs die niet aangesloten zijn bij een sportfederatie. De eerstgenoemde sportclubs zijn namelijk meer bereid tot veranderen (ambitie). Hetzelfde significante verschil werd gevonden tussen sportclubs die een vzw zijn en sportclubs die een feitelijke vereniging zijn. Sportclubs die een vzw zijn tonen eveneens meer bereidheid tot veranderen (ambitie). Verder kwam naar voren dat sportclubs uit West-Vlaanderen over meer capaciteit beschikken dan sportclubs uit Oost-Vlaanderen. Alsook werden significante verschillen gevonden rond de grootte van de sportclub. Sportclubs die meer dan 500 leden hebben zijn meer bereid tot veranderen dan sportclubs met een kleiner aantal leden. Tenslotte kwam naar voren dat sportclubs die kennis hebben van het Dynamo Project meer bereid zijn tot verandering (ambitie). Kortom, de resultaten geven aan dat sportclubs die aangesloten zijn bij een sportfederatie en beroep doen op het Dynamo Project hogere scores halen op de subschalen. De ondersteuning die ze krijgen van hun sportfederatie en de hulpmiddelen die het Dynamo Project aanbiedt, helpt hen in het verder besturen en organiseren van hun sportclub. Zoals de algemene scores op de verschillende subschalen en de resultaten van de verschilanalyses aangeven, kunnen de sportclubs uit deze steekproef hoofdzakelijk steun gebruiken op vlak van beleid en externe focus. Een opleiding of individuele maatbegeleiding van het Dynamo Project kunnen hierbij helpen.

2

1. Opbouw van het onderzoek Dit rapport kadert in het onderzoek omtrent typologieën van sportclubs dat door Philippe Muyters, Vlaams minister van Financiën, Begroting, Werk, Ruimtelijke Ordening en Sport, is toegekend aan het Dynamo Project van de Vlaamse sportfederatie vzw. Het onderzoek werd uitgevoerd door de onderzoeksgroep Sportmanagement, Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen, Universiteit Gent, onder leiding van Prof dr. Annick Willem. Het gaat om een vervolg op het eerste onderzoek dat eveneens door de onderzoeksgroep Sportmanagement van de Universiteit Gent werd uitgevoerd in 2010. In het eerste onderzoek werd een vragenlijst ontwikkeld, die peilt naar typologieën bij sportclubs, en afgenomen bij een grote testgroep. In dit rapport zal allereerst een korte inleiding gegeven worden waarin het vorig onderzoek wordt gekaderd alvorens het huidig onderzoek te bespreken. Vervolgens nemen we de doelstellingen door van het huidig onderzoek om over te gaan tot de verschillende fasen die tijdens het onderzoek werden doorlopen. Tot slot geven we een overzicht van de bekomen resultaten en geven we advies voor de verdere toekomst.

3

2. Inleiding De onderzoeksgroep Sportmanagement van de Universiteit Gent voerde i.o.v. het Dynamo Project van de Vlaamse Sportfederatie vzw in 2010 een onderzoek naar typologieën van sportclubs. De doelstelling van het Dynamo Project was om op basis van het indelen van sportclubs in verschillende types, de managementondersteuning efficiënter te kunnen afstemmen op de noden van de sportclubs. Meer specifiek biedt het Dynamo Project ondersteuning op gebied van thema‟s zoals vzw-wetgeving, btw-wetgeving, de vrijwilligerswet, verzekeringen, sponsoring, boekhouding, … De vier grote basisopdrachten binnen het Dynamo Project zijn dan ook: -

Kennis en informatieverstrekking

-

Aanbieden van een helpdesk

-

Aanbieden van opleidingen en bijscholingen

-

Individuele maatbegeleiding

Het indelen van sportclubs in verschillende types kan eveneens door verschillende sportactoren (de overheid, sportfederaties, sportdiensten, het Dynamo Project, …) als „tool‟ gehanteerd worden om de eigen sportclubs onder te verdelen in types. Op die manier kunnen de actoren hun beleid en dienstverlening efficiënter afstemmen op de verschillende soorten sportclubs. Bovendien kan het ook als instrument gebruikt worden om de problemen waarmee een sportclub te maken kan hebben in kaart te brengen. Elke partij die de typologie gebruikt moet hier een andere betekenis en waarde aan hechten. Het is aan de verschillende instanties om te bepalen in functie van welke doeleinden de typologie gebruikt kan worden en op welke manier die gehanteerd wordt. De doelstelling was dus om een zeer algemene typologie te ontwikkelen, die gebruikt kan worden door verschillende instanties en voor verschillende doeleinden. Het Dynamo Project wou dit onderzoek onderscheiden van bestaande typologieën door het een toekomstgericht karakter te geven, meer specifiek door aandacht te schenken aan de toekomstgerichte focus van sportclubs. De methode die hiervoor gehanteerd werd bestond uit het ontwikkelen van een theoretisch model dat vervolgens geoperationaliseerd werd onder de vorm van een vragenlijst. Deze vragenlijst werd vervolgens als test bij een steekproef afgenomen. Gezien dit een verkennend onderzoek was, beperkt in de tijd, was het niet mogelijk om tot een definitief en afgewerkt product te komen, namelijk een bruikbare vragenlijst. Vandaar dat er een bijkomend onderzoeksproject werd gedefinieerd. Dit bijkomend onderzoek startte in april 2011 en had een tweeledige doelstelling, namelijk enerzijds de ontwikkelde vragenlijst inkorten en anderzijds deze verkorte vragenlijst opnieuw afnemen van een representatieve sample van Vlaamse sportclubs.

5

3. Doelstelling van het onderzoek Het doel van het onderzoek is om verder te kunnen bouwen op het verkennend onderzoek naar typologieën, uitgevoerd in 2010 door de Universiteit Gent in opdracht van het Dynamo Project. Het doel van het huidig project is dus om de ontwikkelde vragenlijst te verkorten zodat het indelen van sportclubs in de verschillende types efficiënter kan gebeuren en de werklast voor de betrokken sportclubs lager is. Hiervoor zal nagegeaan worden of de vragenlijst nog steeds betrouwbaar en valide is na het inkorten. Meer specifiek houdt dit in dat de data van het vorig onderzoek ter beschikking werd gesteld om statistische analyses uit te kunnen voeren en zo tot een beknoptere vragenlijst te komen. Vervolgens wordt de vernieuwde vragenlijst opnieuw afgenomen bij een steekproef Vlaamse sportclubs.

7

4. Fase 1 In dit onderdeel zullen we eerst kort de indeling in types herhalen, zoals bepaald in het verkennend onderzoek in 2010 voorafgaand aan dit vervolgonderzoek. Vervolgens bespreken we fase één van het vervolgonderzoek, met name het verkorten van de oorspronkelijke vragenlijst.

4.1 Typologieën In de typologie werd er vertrokken vanuit volgende definitie: “Een sportclub is een vereniging waar één of meerdere sporten of sportvormen worden beoefend in georganiseerd verband en waarvan het hoofddoel het op regelmatige basis aanbieden van recreatieve en/of competitieve sportactiviteiten is”. Die definitie is gebaseerd op de definitie van De Knop (2010, p.131): “Een sportclub is een vereniging met sportieve en sociale motieven waar één of meerdere sporten of sportvormen worden beoefend in georganiseerd verband en waar er al dan niet wordt deelgenomen aan officiële wedstrijden”. Het gaat dus om een ruime definitie waarbij de kenmerken „georganiseerd verband‟, „op regelmatige basis‟ en „hoofddoel = recreatieve en/of competitieve sportactiviteiten‟ essentiële kenmerken zijn. Een eerste indeling van de sportclubs betreft „non-profit‟ versus „profit‟, waarbij de focus van de verdere indeling gelegd werd op de eerste groep. Een tweede indeling situeert zich op vlak van „open sportclub‟ versus „gesloten sportclub‟. Hierbij bedoelt men met een open sportclub de veranderingsgezindheid of de wil om te veranderen. Een gesloten sportclub, daarentegen, is een behoudsgezinde sportclub of een sportclub die geen intentie tot verandering toont. Tenslotte is er nog een derde indeling die zich situeert op vlak van „capaciteit‟ versus „onvoldoende capaciteit‟. Immers, naast een eventuele intentie tot verandering is het bezitten van de nodige middelen een cruciale factor in de realisatie daarvan. Met de sleutelwoorden „WILLEN‟ (bereidheid tot veranderen) en „KUNNEN‟ (capaciteit van de sportclub) werd de basis voor de indeling van de 5 types sportclubs geïdentificeerd.

4.1.1 Beschrijving van de types 4.1.1.1

Type 1

Een type 1 sportclub is een non-profit, open en veranderingsgezinde sportclub met voldoende capaciteit. Dergelijk sportclubs hebben niet als doel winst te genereren. Het zijn sportclubs met voldoende capaciteit waardoor alles draait zoals het ongeveer zou moeten draaien. Er zijn bijvoorbeeld geen fundamentele problemen op vlak van accommodatie, financiën, vrijwilligersbeleid. Er zijn voldoende bestuursleden en trainers en deze voeren hun taken naar behoren uit. Desondanks doet de sportclub continu inspanningen om die aspecten te blijven verbeteren om vooruit te blijven gaan. De sportclub is ambitieus, open en veranderingsgezind. De bestuursleden willen zich blijvend bijscholen. Verder werkt de sportclub samen met

9

de gemeente, met andere sportclubs en/of met scholen, worden er activiteiten georganiseerd en worden er acties gedaan om meer leden te werven. Dat type sportclub staat open voor iedereen ongeacht leeftijd, geslacht, etniciteit. Kortom, het is een open sportclub die geen fundamentele problemen kent. De omschrijving neigt echter naar het ideaaltype. Elke sportclub die onder type 1 valt, heeft wel te kampen met één of meerdere problemen. 4.1.1.2

Type 2

Een type 2 sportclub is een non-profit, open en veranderingsgezinde sportclub met onvoldoende capaciteit. Dat soort sportclub heeft niet als doel winst te genereren. De sportclubs hebben te kampen met een aantal fundamentele problemen, waardoor ze onvoldoende capaciteit hebben om te veranderen of te vernieuwen. Die problemen kunnen zich situeren op vlak van vrijwilligers, accommodatie, bestuursleden, trainers, financiën, … maar de sportclubs willen er alles aan doen om die problemen weg te werken. Er worden inspanningen geleverd om te verbeteren en vooruit te gaan. De sportclub is open, ambitieus en veranderingsgezind. Verder staat dit type sportclub open om opleidingen te volgen, samen te werken met gemeente, met andere sportclubs en met scholen, activiteiten te organiseren en acties te doen om meer leden te werven. Dit type sportclub staat open voor iedereen ongeacht leeftijd, geslacht en etniciteit. Kortom, het is een sportclub die wil veranderen, maar met een aantal belemmeringen kampt waardoor ze afgeremd wordt om vooruit te gaan. 4.1.1.3

Type 3

Een type 3 sportclub is een non-profit, gesloten sportclub met voldoende capaciteit. Dat soort sportclub heeft niet als doel winst te genereren. Het zijn sportclubs met voldoende capaciteit waardoor alles draait zoals het ongeveer zou moeten draaien. Er zijn geen fundamentele problemen op vlak van accommodatie, financiën, vrijwilligersbeleid (bijvoorbeeld voldoende bestuursleden en trainers) en de bestuursleden voeren hun taken naar behoren uit. Aangezien alles goed draait, vindt dat soort sportclub het niet nodig om veranderingen aan te brengen om de werking van de sportclub te versterken. De sportclub wil geen extra inspanningen doen om andere doelgroepen aan te werven. Samenwerken met andere sportclubs of met scholen zegt hen niet zo veel. Elk jaar hetzelfde stramien volgen, is goed voor die sportclubs. Ze willen daar liever niet te veel verandering in brengen. Het is een gesloten en behoudsgezinde sportclub. 4.1.1.4

Type 4

Een type 4 sportclub is een non-profit, gesloten sportclub met onvoldoende capaciteit. Dat soort sportclub heeft niet als doel winst te genereren. De sportclubs hebben te kampen met een aantal fundamentele problemen, waardoor ze onvoldoende capaciteit hebben om te veranderen en te vernieuwen. Die problemen kunnen zich situeren op vlak van vrijwilligers, accommodatie, bestuursleden, trainers, financiën, … Maar het bestuur van dat type sportclub is niet geneigd om veel inspanningen te doen om te veranderen en te verbeteren. Ze willen bijvoorbeeld geen extra inspanningen doen om andere doelgroepen aan te werven. Samenwerken met andere sportclubs of met scholen zegt hen niet zo veel. Elk jaar hetzelfde stramien

10

volgens, is goed voor die sportclubs. Ze willen daar liever niet te veel verandering in brengen. Het is een gesloten en behoudsgezinde sportclub. 4.1.1.5

Type 5

Een type 5 sportclub is een profit sportclub. Die sportclubs streven commerciële doeleinden na en willen winst genereren. Het zijn echter wel sportclubs die normaal gezien over voldoende capaciteit beschikken. Profit sportclubs hebben vaak professionele en betaalde werknemers in dienst, waardoor ze over de noodzakelijke competenties voor het uitoefenen van hun taak beschikken. Op financieel vlak zijn die sportclubs normaal gezien winstgevend. Ze halen hun financiële middelen uit onder andere lidgelden, sponsoring en inkomsten uit de cafetaria. Dit soort sportclubs hebben vaak hun eigen, kwalitatieve accommodatie en hebben voldoende competente trainers.

11

o

o

TYPE 1

TYPE 2

TYPE 3

TYPE 4

NON-PROFIT

NON-PROFIT

NON-PROFIT

NON-PROFIT

OPEN

OPEN

GESLOTEN

GESLOTEN

Sportclub levert inspanningen om continu vooruit te blijven gaan

o

Ambitieus en veranderingsgezind o

o

Staat open voor samenwerking o

o

Staat open voor elke doelgroep

o

Sportclub levert inspanningen om problemen m.b.t. onvoldoende capaciteit weg te werken

o

Behoudsgezind

o

Behoudsgezind

o

Sportclub vindt het niet nodig om veranderingen aan te brengen

o

Ambitieus en veranderingsgezind

Sportclub levert niet teveel inspanningen om te veranderen en te verbeteren

o

Sportclub staat niet open voor samenwerking

Staat open voor samenwerking

o

Staat open voor elke doelgroep

CAPACITEIT o

o

ONVOLDOENDE CAPACITEIT

Accommodatie –financiën – vrijwilligersbeleid: geen fundamentele problemen

o

Voldoende & competente bestuursleden en trainers

 

Er zijn problemen op vlak van vrijwilligers, accommodatie, bestuur, trainers, financiën, …

Elk jaar hetzelfde stramien volgen is goed

o

o

Sportclub staat niet open voor samenwerking

TYPE 5

PROFIT o

Normaal gezien voldoende capaciteit

o

Vaak professioneel betaalde werknemers in dienst

o

Financieel gezien winstgevend

o

Vaak eigen accommodatie

Elk jaar hetzelfde stramien volgen is goed

CAPACITEIT o

o

Accommodatie, financiën, vrijwilligersbeleid: geen fundamentele problemen Voldoende en competente bestuursleden en trainers

ONVOLDOENDE CAPACITEIT o

Er zijn problemen op vlak van vrijwilligers, accommodatie, bestuur, trainers, financiën, …

12

4.1.2 Bepaling van de types Zoals in de inleiding te lezen was, werd de typologie ontwikkeld onder de vorm van een theoretisch model. De volgende fase bestond erin om een meetinstrument te ontwikkelen en het theoretisch model te operationaliseren. Om dit te kunnen verwezenlijken werden de factoren bepaald op basis waarvan de sportclubs ingedeeld kunnen worden, om daarna de items voor elke factor onder de vorm van stellingen te formuleren. Volgende factoren zijn relevant om het „willen‟ van een sportclub te meten: Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugdwerking Communicatie Externe focus Volgende factoren zijn relevant om het „kunnen‟ van een sportclub te meten: Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugdwerking Financiën Communicatie

De vragenlijst bestaat dus uit 9 subschalen die telkens willen en/of kunnen bevragen (zie bijlage 1). Deze vragenlijst werd vervolgens getest op verschillende sportclubs, met als eindfase het afnemen op een grote steekproef. Om tot de indeling in types te komen, worden eerst de gemiddelden per factor voor „willen‟ en „kunnen‟ berekend. Vervolgens berekent men het algemeen gemiddelde voor „kunnen‟ en „willen‟ en zet men deze scores om naar percentages. Op basis van de cut-off score (70%) worden de sportclubs ingedeeld in de

13

types. Het type 5 sportclub wordt niet langer in rekening gebracht omdat de focus ligt op de non-profit clubs. Hieronder volgt een voorbeeld: WILLEN

KUNNEN

Accommodatie

Bv. 5

Bv. 3

Bestuur

Bv. 3.67

Bv. 2

Trainers

Bv. 3

Bv. 2.3

Beleid

Bv. 2

Bv. 3.2

Vrijwilligers

Bv. 4.5

Bv. 2.4

Jeugd

Bv. 3.5

Bv. 4.1

Financiën

/

Bv. 5

Communicatie

Bv. 4.5

Bv. 3

externe Focus

Bv. 1

/

WILLEN

KUNNEN

Algemeen gemiddelde

3.45

3.55

Somscore

112

140

Percentage

69

71

percentage voor “willen” / “kunnen”

Interpretatie

<60%

De sportclub scoort onvoldoende voor “willen” / “kunnen”.

60%-69%

De sportclub heeft de neiging tot “willen” / “kunnen”.

70%-85%

De sportclub scoort voldoende voor “willen” / “kunnen”.

>85%

De sportclub scoort uitmuntend voor “willen” / “kunnen”.

Clubs met een hoge score (boven 70%) op beide ("willen" en "kunnen") worden als type 1 beschouwd. Clubs die laag scoren op beide zijn type 4. Type 3 bestaat uit clubs met een score hoger dan 70 voor "kunnen" maar lager dan 70 voor "willen". Clubs van type 2 hebben een hoge score voor "willen" maar een lage voor "kunnen".

4.2 Inkorten oorspronkelijke vragenlijst De oorspronkelijke vragenlijst kan ingedeeld worden in twee delen. Enerzijds bestaat de vragenlijst uit items voor de 9 subschalen die WILLEN en KUNNEN meten (deel 1). Anderzijds zijn nog heel wat items opgenomen die nuttige bijkomende info verstrekken over de clubs maar die niet noodzakelijk zijn voor het bepalen van de types (deel 2). Allereerst wordt deel 2 van het inkorten van de vragenlijst besproken omdat 14

kort de bijkomende informatie kan besproken worden. Vervolgens bespreken we deel 2 van het inkorten van de vragenlijst, waarin statistische analyses aan bod komen.

4.2.1 Inkorten deel 2 Het inkorten van dit deel van de vragenlijst werd beslist door de stuurgroep en besproken tijdens de bijeenkomst van het begeleidingscomité op 18 mei 2011. Niet essentiële zaken werden verwijderd uit de vragenlijst. Bijkomende informatie die niet relevant is voor het bepalen van het type, maar belangrijk is om efficiënte ondersteuning te kunnen bieden aan sportclubs, werd toegevoegd. Men kwam tot het besluit om volgende items uit de vragenlijst te verwijderen: Hoeveel bestuursleden telt uw sportclub? Hoeveel personen van onderstaande categorieën zijn momenteel lid van uw sportclub? Wat is de evolutie van het aantal leden over de voorbije 3 jaar? Heeft de sportclub een ledenstop? Accommodatie: maakt uw sportclub gebruik van sportinfrastructuur voor het beoefenen van de sport? Trainers: over hoeveel trainers beschikt uw sportclub? Trainers: over hoeveel gediplomeerde trainers beschikt uw sportclub? Jeugd: heeft uw sportclub jeugdleden (tot 18 jaar)? Financiën: kan u van onderstaande inkomsten het procentueel aandeel t.o.v. de totale inkomsten aanduiden Varia: - Hoe zou u zelf u sportclub als organisatie omschrijven? - Hoe ziet u de toekomst van uw sportclub? - Wat zijn volgens u de sterkste punten van uw sportclub? - Wat zijn volgens u de zwakste punten van uw sportclub? - Waarvoor wil de sportclub in de toekomst actief inspanningen doen? - Wat is volgens u het grootste probleem binnen de sportclub? - Bij welk type sportclub sluit uw sportclub het meest aan? - Onder welk type sportclub zou u graag hebben dat uw sportclub valt in de toekomst?

Volgende items bleven in de vragenlijst: Naam van de sportclub Is uw sportclub aangesloten bij een sportfederatie? - Indien ja, bij welke sportfederatie? - Indien nee, welke sporttak wordt er beoefend binnen de sportclub? Wat is uw functie binnen de sportclub? Welke juridische structuur heeft uw sportclub? Hoeveel leden telt uw sportclub? Op welke manier zou uw sportclub bijgestaan willen worden?

15

Tot slot werden volgende items toegevoegd aan de vragenlijst: Postcode? Kent u het Dynamo Project? o Indien ja: - Heeft u reeds brochures/documenten besteld bij het Dynamo Project? Ja/neen - Heeft u reeds opleidingen bij het Dynamo Project gevolgd? Ja/neen - Heeft u reeds een individuele maatopleiding genoten van het Dynamo Project? Ja/neen Op welke manier zou uw sportclub bijgestaan willen worden? Waaraan heeft uw sportclub nood? (meerdere antwoorden mogelijk) o Op bestuurlijke vlak: - Boekhoudprogramma - Boekhoudkundige regels van een vzw - Hulp bij het maken van de website - Opmaak van een sponsordossier - Opmaak van een beleidsplan - Opmaak van een begroting - Opmaak van een huidhoudelijk reglement - Opmaak van een organogram - Hulp bij de vzw-wetgeving - Hulp bij de btw-wetgeving - Hulp bij de vrijwilligerswetgeving - Begeleiding rond fusies of splitsingen - Doorlichting van de structuur van de club - Audit van de sportclub - Marketing van de sportclub - Ledenwerving verbeteren - Vrijwilligers zoeken en vinden - Vrijwilligers motiveren - Verzekeringen voor de sportclub - Andere: ………………………….. Over welke onderwerpen zou u graag een opleiding/bijscholing/vorming volgen? (meerdere antwoorden mogelijk) o Boekhouding van een vzw o Coachen en motiveren van medewerkers o Communicatiemanagement o Competentiemanagement o De kleine sportclub en mediakanalen o Emotionele en sociale intelligentie o Eventmanagement o Ethiek in de sportclub o Fiscaliteit (BTW) in sportclubs o Fusies en splitsingen van de vzw-sportclubs o Interne & externe communicatie o Leiderschap in sportclubbestuur o Marketing en sponsormogelijkheden voor de sportclub o Netwerking voor je sportclub 16

o Opstellen van een beleidsplan o Preventieaanpak van alcohol en drugs o Subsidiemogelijkheden o Toelichting bij relevante wetten en decreten o Vergadertechnieken o Verzekeringen o Vzw-wetgeving voor sportclubs o Website-ontwikkeling o Zoeken en vinden van vrijwilligers o Motiveren van vrijwilligers o Ander onderwerp:………………………………………… Zou u graag hebben dat uw sportclub individueel bijgestaan wordt door een expert? o Neen o Ja Indien ja, mijn sportclub is geïnteresseerd in individuele maatbegeleiding voor: o De boekhouding o Opmaak van de website o Sponsoring o Opmaak van een beleidsplan o Opmaak van een begroting o Opmaak van een huishoudelijk reglement o Opmaak van organogram o Omschakeling van feitelijke verenigingen naar vzw o De btw wetgeving o Fusie of splitsing van de sportclub o Doorlichting van de structuur van de club o Audit van de sportclub o Marketing van de sportclub o Andere: ……………………………………………….. Bijkomende vraag: De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om 1) allochtonen 2) kansarmen 3) personen met een handicap 4) senioren te rekruteren (gescoord op een Likertschaal)

4.2.2 Inkorten deel 1 Het inkorten van deel 1 van de vragenlijst betreft enkel de items die nodig zijn voor het bepalen van het type. Het gaat om items die hoofdzakelijk gescoord worden op een Likertschaal. De andere bijkomende informatieve items, die besproken werden in deel 2 zijn hier niet relevant. Bij het inkorten van de vragenlijst dienen we rekening te houden met het feit dat een goed meetinstrument tegemoet moet komen aan drie criteria, namelijk validiteit, betrouwbaarheid en praktische bruikbaarheid. Deze criteria kunnen we verder opsplitsen in externe validiteit, interne validiteit, stabiliteit, interne consistentie, equivalentie, efficiënt in afname, gebruiksgemak en interpreteerbaarheid. In deze fase van het proces hebben we ons voornamelijk gefocust op de betrouwbaarheid, waarna we in overleg het criterium praktische bruikbaarheid hebben besproken. De andere criteria komen later nog aan bod.

17

Dit deel biedt een overzicht van de analyses die werden uitgevoerd om tot de nieuwe vragenlijst te komen en suggesties rond toekomstige verwerking. 4.2.2.1

Betrouwbaarheid

Met betrouwbaarheid bedoelt men of het meetinstrument betrouwbare meetresultaten geeft. Bijvoorbeeld één zelfde product moet bij meerdere wegingen op dezelfde weegschaal tot hetzelfde gewicht leiden. Toegepast op de vragenlijst van de typologieën betekent dit bijvoorbeeld dat wanneer we meerdere keren de vragenlijst zouden afnemen bij een zelfde club we steeds tot hetzelfde type moeten komen. 4.2.2.1.1

Betrouwbaarheidsanalyses

De dataset van het vorig onderzoek (n = 393) werd gebruikt om de betrouwbaarheidsanalyses uit te voeren, zodat sportclubs niet opnieuw belast werden met een vragenlijst. Idealiter hebben we een verkorte vragenlijst die een even betrouwbaar resultaat geeft als de lange versie. Hiervoor wordt de betrouwbaarheid berekend via Cronbach‟s alpha analyse. De volgende alinea geeft een beschrijving van deze analyses. Een eerste analyse ging na wat het effect is van het verwijderen van items uit de vragenlijst op de indeling in types. Kortom, nagaan wat de gevoeligheid van de classificatie van de vragenlijst is. Om dit te onderzoeken werd eerst de betrouwbaarheid per subschaal (vb. accommodatie) berekend. Daarna werd gekeken welke items konden verwijderd worden zonder de huidige Cronbach‟s alpha teveel te veranderen. In deze eerste fase werden van de originele 102 items een 20-tal items weggelaten (bijlage 2) om te testen wat het effect was op de indeling in types. Daarna werden een 60-tal cases at random uit de database (n = 393) genomen waarbij de items zoals aangegeven in de analyse werden weggelaten. Er werd gekeken of elke case nog steeds tot hetzelfde type sportclub behoorde als voordien. Dit houdt in dat opnieuw de gemiddelden voor alle subschalen en per factor (willen en kunnen) berekend werden op basis van de nieuwe vragenlijst (nu bestaande uit 81 items). Vervolgens werd het algemeen gemiddelde voor willen en kunnen berekend, alsook de percentages. De indeling in types kon zo opnieuw gebeuren. Zoals te zien is in tabel 1, blijkt dat ongeveer 9 van de 60 cases

met de aangepaste vragenlijst bij een ander type sportclub terecht komt. Dit is

een aanzienlijk percentage maar inherent aan classificaties waarbij een absoluut afkappunt moet worden gekozen. Het is echter daarom uiterst belangrijk om ook naar de onderliggende waarden te kijken en de scores op de verschillende variabelen.

18

Tabel 1: Vergelijking sample (n = 60) met steekproef (n = 393)

Case

Percentage kunnen steekproef (%)

Percentage kunnen sample (%)

Percentage willen steekproef (%)

Percentage willen sample (%)

Type steekproef

Type sample

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

71,17 68,23 69,48 78,83 65,00 69,43 78,18 67,40 58,85 67,45 70,83 83,91 81,98 79,79 62,16 73,89 62,44 72,28

74,87 68,00 71,50 77,44 64,00 68,42 77,30 71,00 63,00 69,74 68,50 84,21 84,50 82,00 60,56 75,79 61,62 72,63

77,96 70,95 80,83 86,36 89,52 73,04 62,40 84,58 57,55 70,00 65,20 77,65 78,80 80,49 70,42 78,10 72,00 78,75

80,50 69,38 81,58 86,86 92,12 70,81 62,00 89,47 56,92 73,00 66,00 80,80 83,00 84,52 75,26 80,00 72,50 77,89

1 2 2 1 2 2 3 2 4 2 3 1 1 1 2 1 2 1

1 4 1 1 2 2 3 1 4 2 4 1 1 1 2 1 2 1

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37

74,40 67,12 68,18 76,29 83,27 62,50 63,00 83,67 62,73 61,25 68,33 93,04 92,20 74,02 69,48 58,54 56,28 62,17 64,08

78,89 64,44 71,67 75,63 84,00 65,56 63,57 83,08 61,05 64,00 70,00 94,74 97,71 75,79 71,50 60,50 57,84 59,47 64,57

74,04 77,14 72,77 77,92 73,62 55,81 68,42 65,00 60,87 68,89 73,60 80,00 70,70 75,60 83,20 71,06 67,32 71,67 74,35

76,22 77,95 77,30 80,53 73,51 52,35 69,66 64,38 50,67 69,44 73,00 82,50 75,15 74,50 83,00 68,11 66,45 74,21 75,00

1 2 2 1 1 4 4 3 4 4 2 1 1 1 2 2 4 2 2

1 2 1 1 1 4 4 3 4 4 1 1 1 1 1 4 4 2 2 19

38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60

69,67 54,79 73,72 68,54 89,17 69,79 63,18 50,90 62,07 85,22 81,78 64,68 64,58 75,21 73,02 67,21 71,60 73,96 70,11 62,81 70,00 72,74 73,81

68,95 50,77 77,42 68,50 87,00 73,50 63,16 54,19 64,10 83,16 85,79 62,05 65,00 76,00 74,86 67,22 74,63 74,50 72,11 62,07 70,00 76,00 77,71

74,29 65,22 86,50 75,92 73,33 82,08 78,22 66,34 77,73 94,35 89,52 70,21 68,00 77,60 69,78 75,11 87,50 82,04 83,91 57,21 80,00 76,96 73,33

76,50 62,78 87,33 79,49 78,00 86,32 81,14 65,16 81,18 96,76 99,38 70,27 69,71 80,50 69,14 76,57 88,95 85,13 81,67 57,65 81,74 78,33 73,89

2 4 1 2 1 2 2 4 2 1 1 2 4 1 3 2 1 1 1 4 1 1 1

2 4 1 2 1 1 2 4 2 1 1 2 4 1 3 2 1 1 1 4 1 1 1

Er werden diverse bijkomende analyses gedaan om de gevoeligheid van de classificatie na te gaan en eventueel aan te passen. Zo werden meerdere betrouwbaarheidanalyses gedaan waarbij items of subschalen werden weggelaten, werd een discriminantanalyse uitgevoerd en werd een andere berekening van de types overwogen of aanpassingen van de afkapwaarden. Zie bijlage (3) voor de diverse analyses. Uit de betrouwbaarheidsanalyses kwam naar voren dat elke verandering aan de vragenlijst kan leiden tot het indelen van minstens 1 sportclub in een ander type. Dit heeft voornamelijk te maken met het feit dat een kritische grens (70%) moet worden gekozen en cases (sportclubs) net onder of boven die grens scoren. De discriminantanalyse elimineerde teveel items waardoor geen informatie per subschaal meer mogelijk was. Een actor die de vragenlijst gebruikt kan zo geen informatie meer opvragen per subschaal die hij/zij relevant vindt. De berekening van de types of het aanpassen van de afkapwaarden komt later aan bod. De resultaten van de verschillende analyses geven aan dat de beste manier voor het elimineren van items uit de originele vragenlijst deze via betrouwbaarheidsanalyses is. Op die manier bekomt men nog een gemiddelde score per subschaal. 20

4.2.3 Hervormen oorspronkelijke vragenlijst 4.2.3.1

Weglaten items

Het weglaten van items uit de oorspronkelijke vragenlijst wordt, zoals voordien aangegeven, gebaseerd op betrouwbaarheidsanalyses. Tabel 2 toont een overzicht van de Cronbach‟s alpha analyses met de scores en de items die werden weggelaten. Hoe hoger de alpha-waarde, hoe hoger de betrouwbaarheid maar vaak kunnen dan minder items worden weggelaten. Een grens van 0.7 is echter aanvaardbaar en geeft een betrouwbare schaal met een beperkt aantal items. Maar een schaal dient minstens uit drie items te bestaan. De items die in het rood staan konden weg gelaten worden, wat een nieuwe Cronbach‟s alpha geeft (aangegeven in het groen). De oorspronkelijke betrouwbaarheid wordt weergegeven in het zwart. Tabel 2: Overzicht resultaten betrouwbaarheidsanalyses op basis van de steekproef (n = 393)

Factor Accommodatie

Items

Cronbach’s alpha (α)

KUNNEN V1: De sportclub beschikt over voldoende sportaccommodatie om alle trainingen voor het huidige aantal leden te laten plaatsvinden.

V2: De sportclub beschikt over voldoende sportaccommodatie om alle competenties voor het huidige aantal leden te laten plaatsvinden. V3: De sportclub beschikt over voldoende uren in de sportaccommodatie voor het huidig aantal leden.

0,79 (n=333) 0,79 (n=339)

V4: Met de huidige hoeveelheid sportinfrastructuur kunnen we meer leden aan.

WILLEN V5: Als de sportclub te weinig infrastructuur heeft, zal ze meer

trainingen aanbieden als meer sportinfrastructuur/meer uren in de infrastructuur ter beschikking zouden zijn. V6: De sportclub zal actief meer leden werven als meer sportinfrastructuur/ meer uren in de infrastructuur ter beschikking zouden zijn

0,71 (n=336)

V7: De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om te verbeteren op gebied van accommodatie of om de bestaande accommodatie te behouden.

Bestuur

KUNNEN V8: De sportclub beschikt over voldoende bestuursleden om alle taken naar behoren uit te voeren.

V9: Er zijn bestuursleden die niet over de juiste competenties voor het uitoefenen van hun taak beschikken. V10: Er wordt een afgebakende taakverdeling gehanteerd (elk bestuurslid heeft zijn eigen taken). V11: Sommige bestuursleden voeren veel meer taken uit dan andere bestuursleden, waardoor de werking van de sportclub sterk afhankelijk is van die personen.

0,70 (n=354) 0,69 (n=363)

V12: Het bestuur beschikt over de juiste competenties voor het voeren van de boekhouding. V13: Het bestuur beschikt over de juiste competenties voor het werven van sponsoring.

21

V14: Het bestuur beschikt over de juiste competenties voor de organisatie van de activiteiten (competities/tornooien/clubactiviteiten/evenementen) V15: Het bestuur beschikt over de juiste competenties voor de communicatie (opmaken van de website/clubblad/versturen van nieuwsbrieven).

WILLEN V16: Het is noodzakelijk dat de bestuursleden zich bijscholen. V17: De bestuursleden worden gestimuleerd om opleidingen/bijscholingen te volgen. V18: De sportclub is bereid om de gevolgde opleidingen/bijscholingen van de bestuursleden te vergoeden. V19: De werking van de sportclub wordt jaarlijks geëvalueerd met de bedoeling om die elk jaar te verbeteren.

0,72 (n=332) 0,70 (n=357)

V20: De sportclub neemt deel aan initiatieven van derden (bv. Week van de Sportclub georganiseerd door de sportdienst, sport op school,…). V21: De sportclub werkt samen met het onderwijs (bv. de sportclub geeft initiatielessen op scholen). V22: Het huidig bestuur klampt vast aan traditionele ideeën. V23: De huidige bestuursleden werven actief jongere personen in het bestuur aan. V24: De sportclub werkt samen met andere sportclubs. V25: De sportclub doet inspanningen om meer leden te rekruteren (bv. gratis initiaties, verdelen van affiches/flyers). V26: De sportclub rekruteert actief leden van andere leeftijdsgroepen (bv. jeugd, senioren,…) V27: De sportclub wil meer sportevenementen organiseren. V28: In de nabije toekomst (minder dan 3 jaar) willen wij graag ons sportaanbod: V29: In de nabije toekomst (minder dan 3 jaar) willen wij het managementniveau van het bestuur:

Trainers

KUNNEN V30: De sportclub beschikt over voldoende trainers. V31: De trainers beschikken over de juiste competenties voor het uitoefenen van hun taak door relevante ervaring. V32: De trainers beschikken over de juiste competenties voor het uitoefenen van hun taak door relevant diploma.

0,83 (n=372) 0,84 (n=378)

V33: Elk jaar moet de sportclub veel moeite doen om trainers aan te werven.

WILLEN V34: Het bestuur stimuleert de trainers om opleidingen/bijscholingen te volgen (bv. een VTS-cursus).

V35: De trainers zijn bereid om opleidingen/bijscholingen te volgen met de bedoeling om meer competenties te verwerven in de toekomst.

0,84 (n=376)

V36: De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of d.m.v. mankracht) om continu te verbeteren op gebied van de trainers.

Beleid

KUNNEN V37: De sportclub heeft een uitgeschreven beleidsplan (o.a. met visie en missie) op lange termijn (ongeveer 3 jaar).

V38: De sportclub heeft voor het komende jaar een uitgewerkt

22

0,72 (n=361) 0,71 (n=368)

werkingsplan/beleidsplan. V39: De sportclub stelt jaarlijks de begroting op voor het volgend jaar. V40: De sportclub gebruikt een boekhoudprogramma (kan ook een zelf uitgewerkt systeem zijn). V41: De sportclub beheert op een gestructureerde wijze het ledenbestand. V42: De sportclub heeft een huishoudelijk reglement. V43: De sportclub beschikt over een uitgewerkt sponsordossier. V44: De sportclub heeft een organogram (schematisch overzicht van alle medewerkers binnen de organisatie).

Vrijwilligers

KUNNEN V53: De sportclub kan een beroep doen op voldoende vrijwilligers voor de kantine (bv. bediening bar).

V54: De sportclub kan voldoende vrijwilligers inschakelen bij evenementen. V55: De sportclub heeft voldoende vrijwilligers voor ondersteuning bij wedstrijden.

0,81 (n=364) 0,74 (n=369)

V56: De sportclub heeft voldoende vrijwilligers voor arbitrage. V57: De sportclub heeft voldoende vrijwilligers voor de dagdagelijkse werking van de club (bv. het wassen van de truitjes, het onderhouden van de terreinen).

WILLEN V58: De sportclub doet actief inspanningen om jaarlijks voldoende vrijwilligers ter beschikking te hebben.

V59: De sportclub beloont de vrijwilligers voor de geleverde inspanningen (bv. een etentje, een vergoeding).

0,66 (n=374)

V60: De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om continu te verbeteren op gebied van de vrijwilligers.

Jeugd

KUNNEN V62: De sportclub heeft een jeugdsportbeleidsplan V63: De sportclub biedt aparte trainingen voor de jeugd aan. V64: De sportclub heeft voldoende jeugdtrainers. V65: De jeugdtrainers beschikken over de juiste competenties voor het uitoefenen van hun taak door relevante ervaring. V66: De jeugdtrainers beschikken over de juiste competenties voor het uitoefenen van hun taak door relevant diploma. V67: Er is een jeugdsportcommissie binnen de sportclub.

0,82 (n=282) 0,82 (n=299)

V68: Er is een jeugdsportcoördinator aangesteld. V69: In bestuursvergaderingen wordt er speciale aandacht aan de jeugd geschonken. V70: De sportclub kan meer jeugd aan met het huidig aantal trainers. V71: Elk jaar moet de sportclub veel moeite doen om jeugdtrainers aan te werven.

WILLEN V61: Indien Neen: Wil uw sportclub actief inspanningen doen om jeugdleden te rekruteren?

V72: De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om te verbeteren op vlak van het

0,80 (n=301)

23

jeugdsportbeleid. V73: De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om jeugdleden te behouden. V74: De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om nieuwe jeugdleden aan te werven.

Financiën

KUNNEN V75: Hoe zou u de huidige financiële situatie van uw sportclub vandaag omschrijven?

V76: De huidige financiële situatie van onze sportclub is ten opzichte van 3 jaar geleden V77: De sportclub heeft momenteel voldoende financiële middelen om haar beleid uit te voeren. V78: Huidige financiële moeilijkheden belemmeren de werking van onze sportclub

0,82 (n=365) 0,83 (n=380)

V79: De financiële situatie van de sportclub laat het toe om nieuwe initiatieven te lanceren. V80: De sportclub heeft een reserve opgebouwd voor onverwachte tegenslagen. V81: De sportclub krijgt het financieel moeilijk als de sponsors wegvallen.

Communicatie

KUNNEN V82: Hoe frequent verstuurt uw sportclub informatie naar de leden? V83: Via welke communicatiekanalen worden de leden op de hoogte gehouden? V84: Er is een goede communicatie binnen het bestuur.

0,50 (n=375)

V85: Er is een goede communicatie tussen bestuur en trainers. V86: De sportclub voert een doordacht communicatiebeleid.

Communicatie

WILLEN V87: De sportclub wil extra inspanningen doen (financieel en/of d.m.v.

Externe focus

WILLEN V88: Personen met een handicap (mentaal en/of fysiek) kunnen actief

mankracht) om het communicatiebeleid in de toekomst te verbeteren. de sport beoefenen in onze sportclub.

V89: Allochtonen kunnen actief de sport beoefenen in onze sportclub. V90: De sportclub heeft een actief beleid m.b.t. de communicatie met (de ouders van) allochtone sporters. V91: Kansarmen kunnen actief de sport beoefenen in onze sportclub via een sociaal tarief. V92: Senioren kunnen actief de sport beoefenen in onze sportclub. V93: De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om andere doelgroepen (personen met een handicap, kansarmen, allochtonen) te rekruteren. V94: De sportclub is enkel toegankelijk voor personen met een bepaalde sociale status. V95: De sportclub organiseert eigen sportkampen, evenementen, (buitenlandse) stages,… V96: De sportclub organiseert niet-sportieve clubactiviteiten om de sociale contacten onder de leden te bevorderen (bv. filmavond, uitstappen). V97: Er is een goede sfeer in onze sportclub.

24

0,75 (n=340) 0,69 (n=366)

V98: Er heerst een goede sfeer binnen het bestuur. V99: De sportclub kan beschikken over een locatie waar er activiteiten/vergaderingen kunnen doorgaan (dit kan bv. een clubhuis zijn). V100: In de sportclub wordt er actief gewerkt aan fair play. V101: De sportclub stelt zijn deuren open voor iedereen ongeacht leeftijd, geslacht, etniciteit, niveau (Sport voor Allen). V102: In de sportclub wordt er actief gewerkt aan gezondheid.

De totale vragenlijst voor het bepalen van de types bestaat nu nog uit 53 items. Er zijn dus van de oorspronkelijke 102 items, 49 items verwijderd op basis van de betrouwbaarheidsanalyse. Accommodatie bevat nu nog 6 items, bestuur 10 items, trainers 6 items, beleid 6 items, vrijwilligers 6 items, jeugd 6 items, financiën 3 items, communicatie 5 items en externe focus 5 items. 4.2.3.2

Drie onevenwichtige subschalen

Er zijn drie subschalen die verschillen van de andere subschalen, namelijk financiën, externe focus en communicatie. Financiën peilt enkel naar de factor „kunnen‟ in tegenstelling tot de andere subschalen. Hetzelfde geldt voor externe focus, maar dit dan enkel voor de factor „willen‟. Het algemeen voorstel was om deze subschalen uit te breiden met telkens 5 items per factor die ontbrak. Zo kan er na betrouwbaarheidsanalyse de beste drie items over gehouden worden. De aanpassing van deze subschalen is niet noodzakelijk voor het bepalen van de typologie maar naar interpretatie en voorstelling van de resultaten is dit te verkiezen. Bovendien houdt het meer mogelijkheden in voor het latere gebruik van de vragenlijst, bijvoorbeeld wanneer een bepaalde federatie specifiek zou geïnteresseerd zijn in de variabele „financiën willen‟. Allereerst werd de uitbreiding van de subschaal „financiën‟ besproken. Dit leverde volgende items op: Tabel 3: Nieuwe items subschaal financiën

V1: De sportclub wil extra energie stoppen in het actief zoeken naar sponsors. V2: De sportclub is bereid extra inspanningen te doen om hogere subsidies te verkrijgen van de overheid. WILLEN

V3: De sportclub is bereid om bijkomende activiteiten te organiseren zodat de sportclub meer financiële ademruimte heeft. V4: De sportclub is bereid gedurende het jaar de in- en uitgaven strikt bij te houden. V5: De sportclub is bereid in het belang van de sportclub financiële beslissingen te nemen die onpopulair zijn op korte termijn.

Vervolgens werden 5 nieuwe items voor de subschaal externe focus geformuleerd. Er werd eveneens besloten om de overgebleven items (na de betrouwbaarheidsanalyse) te gebruiken als items die peilen naar

25

de factor „kunnen‟. Zowel „kunnen‟ als „willen‟ bevragen nu rond doelgroepen, het sociale aspect en maatschappelijke thema‟s (gezondheid, milieu, mobiliteit, …). Tabel 4: Nieuwe items subschaal externe focus

V1: Personen met een handicap (mentaal en/of fysiek) kunnen actief de sport beoefenen in onze sportclub. V2: De sportclub heeft een actief beleid m.b.t. de communicatie met verschillende doelgroepen (vb. allochtonen, kansarmen,…). KUNNEN

V3: Kansarmen kunnen actief de sport beoefenen in onze sportclub via een sociaal tarief. V4: De sportclub organiseert niet-sportieve clubactiviteiten om de sociale contacten onder de leden te bevorderen (bv. Filmavond, uitstappen). V5: In de sportclub wordt er actief gewerkt rond maatschappelijke thema‟s (gezondheid, milieu, mobiliteit, …). V6: De sportclub wil extra inspanningen doen om andere doelgroepen te rekruteren. V7: De sportclub wil opendeurdagen organiseren om mensen kennis te laten maken met hun club.

WILLEN

V8: De sportclub is bereid zich te engageren voor verschillende thema‟s die te maken hebben met gezondheid (vb. andere campagnes). V9: De sportclub is bereid zich te engageren om samen te werken met scholen. V10: De sportclub wil nodige inspanningen doen om bekend te staan als een club met een goede sfeer.

Tot slot peilt communicatie naar beide factoren, maar gebeurt dit voor de factor „willen‟ enkel door middel van één item. Er werd voorgesteld dit item ofwel weg te laten, ofwel nog items toe te voegen die de factor „willen‟ meten. Echter, aangezien deze subschaal een lage betrouwbaarheid heeft (namelijk α = 0,50) en als iets minder essentiële factor werd beschouwd, werd besloten deze volledig weg te laten. De mogelijkheid om bij de varia vragen hierover enkele vragen te stellen werd echter open gelaten. 4.2.3.3

Herschaling

De subschaal „beleid‟ wordt niet gescoord op een likertschaal en zorgt daarom voor moeilijkheden bij het uitvoeren van analyses. We stelden voor om deze schaal om te vormen zodat er ook gescoord kan worden volgens een likertschaal. Immers, een indeling op een vijfpuntenschaal is betrouwbaarder en dit maakt tevens de interpretatie van de resultaten makkelijker. De eerste 3 items (V1, V2 en V3) zijn de overgebleven items na de betrouwbaarheidsanalyse die peilen naar de factor „kunnen‟. Aangezien de factor „willen‟ door de herschaling wegvalt, werden nog 5 items (V4, V5, V6, V7 en V8) toegevoegd om een evenwichtige schaal te hebben.

26

Tabel 5: Herschaling subschaal beleid

Neen

Neen, maar is in opbouw

Ja, maar staat nog niet op punt

Ja, maar wordt niet gebruikt als werkinstru ment

Ja, en wordt gebruikt als werkinstru ment

Oneens

Noch mee eens, noch mee oneens

Eens

Helemaal eens

N.v.t.

V1: De sportclub heeft een uitgeschreven beleidsplan op lange termijn. V2: De sportclub heeft voor het komende jaar een werkingsplan/ beleidsplan uitgewerkt. V3: De sportclub heeft een organogram. Helemaal oneens

N.v.t.

V4: De sportclub is bereid om in de toekomst een beleidsplan op te stellen of het huidige actueel te houden. V5: De sportclub is bereid om een jaarplanning op te stellen. V6: De sportclub is bereid een organogram op te stellen of dit actueel te houden. V7: De sportclub is bereid jaarlijks een begroting op te stellen voor het komende jaar. V8: De sportclub is bereid om een gestructureerd ledenbestand bij te houden. Op basis van dit proces is de vragenlijst nu volledig aangepast zodat elke subschaal zowel items heeft voor „willen‟ als voor „kunnen‟, ze bestaat nu uit 60 items. In bijlage 4 vindt u deze nieuwe vragenlijst. Echter, zoals reeds gezegd zullen nog een aantal items van de aangepaste subschalen weggelaten worden. Dit zal later gebeuren op basis van betrouwbaarheidsanalyses, toegepast op de nieuw verzamelde data.

27

4.2.3.4

Berekening types

Zoals reeds vermeld bij de betrouwbaarheidsanalyse, werd een opmerking gemaakt over het berekenen van de types. In bijlage 5 vindt u een overzicht van het evalueren van de huidige methode (via percentages) om de types te berekenen en een methode volgens factoranalyse (met ladingen). Uit de resultaten komt naar voren dat het indelen in types via ladingen vanuit een factoranalyse nauwelijks stabieler is dan de methode via percentages. Het is wel een methode die meer gehanteerd wordt en bij onderzoek de voorkeur geniet, maar moeilijker interpreteerbaar is. Echter, beide methoden en ook andere mogelijke combinaties van de subschalen zijn niet stabiel genoeg om één sportclub in een type in te delen zonder daarbij de achterliggende cijfers (gemiddelde per subschaal) weer te geven. De indeling in types mag dan ook enkel gebruikt worden als indicatie voor de verdeling in types op basis van voldoende grote steekproeven. Hieronder wat meer uitleg over de berekening voor één sportclub en meerdere sportclubs. 4.2.3.4.1

Berekening voor één sportclub

Indien men één sportclub wenst in te delen, is het meer aangewezen om te werken met de percentages voor „willen‟ en „kunnen‟ en deze dan te vergelijken met de verdeling van de gehele steekproef door ze in te delen in kwartielen. De sportclubs worden voor zowel „kunnen‟ als „willen‟ in kwartiel 1, 2, 3 of 4 verdeeld. Kwartiel 1 representeert de 25% laagst scorende sportclubs, kwartiel 4 de 25% hoogst scorende sportclubs en de kwartielen 2 en 3 representeren de sportclubs die ertussen vallen. De percentages voor het bepalen van de grenzen van deze kwartielen kunnen berekend worden op basis van de resultaten van de bekomen steekproef. Bijvoorbeeld, stel dat de grens om in kwartiel 4 voor de factor „willen‟ terecht te komen 71,6% is. Dit betekent dat, indien men groter of gelijk aan 71,6% scoort voor de factor „willen‟, men in kwartiel 4 terecht komt. De sportclub behoort dan tot de 25% hoogst scorende sportclubs van de gehele steekproef voor de factor „willen‟. Hetzelfde geldt voor de score op de factor „kunnen‟. Dit is correcter en genuanceerder dan de indeling in de vier types. Er kan bovendien ook gewerkt worden met een roos waarop de scores van „willen‟ en „kunnen‟ staan voor de verschillende subschalen (zie een fictief voorbeeld bij „codering en verwerking van het meetinstrument‟). Dit alles om te vermijden dat één club artificieel ingedeeld wordt en dit tot ongewenste effecten leidt. 4.2.3.4.2

Berekening voor meerdere sportclubs

Bij het berekenen van meerdere sportclubs kan de indeling in types wel toegepast worden. Het indelen van vele sportclubs in types is betrouwbaarder, dan het indelen van één sportclub in een type. Op basis van de gemiddelde scores op de subschalen kan een percentage voor de factor „willen‟ en „kunnen‟ berekend worden. Door middel van dit bekomen percentage kunnen de sportclubs ingedeeld worden in verschillende types. Voor de gehele steekproef kan de typologie op basis van de percentages op „willen‟ en „kunnen‟ dus probleemloos toepassen worden. Het geeft dan een indicatie van de verdeling van de types binnen het

28

Vlaamse sportlandschap. Eventueel kan er zoals gezegd ook met een factoranalyse worden gewerkt voor de indeling in types. Dit geeft een iets betere betrouwbaarheid maar maakt de interpreteerbaarheid moeilijker.

4.2.4 Validiteit en bruikbaarheid Een vragenlijst moet niet alleen betrouwbaar, maar moet ook valide zijn. Validiteit is de mate waarin een test meet wat hij beoogt te meten. Er bestaan verschillende soorten validiteit, echter hier bespreken we externe en interne validiteit. Interne validiteit is de mate waarin de conclusies uit het onderzoek correct zijn. Dit kwam voornamelijk aan bod bij het ontwikkelen van de vragenlijst. Aangezien geen aanpassingen aan de items zelf werden gedaan, is deze vorm van validiteit hier niet van toepassing. Externe validiteit is de mate waarin de resultaten representatief en generaliseerbaar zijn. De externe validiteit wordt getest bij het afnemen van de vragenlijst bij de nieuwe steekproef. Hiervoor dienen de resultaten van de steekproef representatief en veralgemeenbaar te zijn voor de gehele populatie van nonprofit Vlaamse sportclubs. We komen hier later op terug. Tot slot is het niet alleen van belang rekening te houden met de statistische kant, maar ook de praktische bruikbaarheid van de nieuwe schaal. Deze praktische bruikbaarheid werd uitvoerig besproken met het werkveld en de opdrachtgever. Zo moest de vragenlijst voldoende kort zijn maar ook door de diverse actoren die ze wensen te gebruiken interpreteerbaar zijn.

4.2.5 Besluit Het doel van deze eerste fase was om de vragenlijst in te korten, maar op die manier dat ze toch nog voldoende betrouwbaar en valide is. De eliminatie van de items d.m.v. betrouwbaarheidsanalyses maken de vragenlijst korter en zorgen ervoor dat de betrouwbaarheid voor elk van de gemeten variabelen voldoende groot is en zelfs nog groter is voor sommige schalen. Verdere inkorting van de vragenlijst zou de betrouwbaarheid aantasten en het moeilijk maken om nog uitspraken te doen op het niveau van de variabelen. Deze ingekorte vragenlijst zal heel wat van de clubs die nu in respectievelijk type 1,2,3 of 4 ingedeeld zijn laten veranderen van club. Het gaat dan vooral om clubs die dicht aanleunden bij het de kritische grens op „willen‟ en „kunnen‟. We mogen besluiten dat de ingekorte vragenlijst minstens even betrouwbaar is als de originele vragenlijst. Echter zijn beide (originele en ingekorte versie) door de aard van typebepaling niet volkomen stabiel voor het classificeren van een individuele club in een bepaald type. Vandaar dat een andere methode van indelen aangeraden wordt indien men een uitspraak wil doen op het niveau van één sportclub.

29

5. Fase 2 Fase twee handelt over het afnemen van de definitieve verkorte vragenlijst bij een nieuwe steekproef sportclubs. Allereerst wordt de gehanteerde methode besproken voor de bevraging van de sportclubs en worden kort de factoren die aan bod komen in de vragenlijst herhaald. Vervolgens wordt de codering van het meetinstrument, de verwerking ervan en de resultaten besproken. Tot slot wordt een conclusie geformuleerd met een overzicht van de resultaten en advies voor het toekomstig gebruik van het meetinstrument.

5.1 Methode Om de verkorte vragenlijst vlot te kunnen verspreiden werd ze online geplaatst door gebruik te maken van de software die SurveyMonkey ter beschikking stelt. Via de nieuwsbrief van het VSF werd de link tot deze online vragenlijst naar alle sportfederaties gestuurd om zo de eigen sportclubs op de hoogte te kunnen brengen. De sportclubs die zich online ingeschreven hadden voor de nieuwsbrief van het Dynamo Project, kregen eveneens in de nieuwsbrief een link naar de online vragenlijst. Daarnaast werden ook de Bond Voor Lichamelijke Opvoeding (BVBO), het Instituut Voor Sportbestuur (ISB) en de Sportdienst van stad Gent, Lochristi en Kortrijk aangesproken om de link te verspreiden via hun website of nieuwsbrief. Om zeker te zijn dat alle sportfederaties op de hoogte waren van de vragenlijst werd twee weken na het versturen van de nieuwsbrief telefonisch contact opgenomen met de sportfederaties om hen eraan te herinneren. Tot slot werden naast de online bevraging ook een aantal vragenlijsten op papier afgenomen. Dit gebeurde tijdens een bijeenkomst van bestuursleden van een sportclub voor een opleiding, georganiseerd door het Dynamo Project.

5.2 De factoren 5.2.1 Algemene clubgegevens Binnen dit onderdeel worden een aantal gegevens in verband met de sportclub aan de respondent gevraagd om een algemeen beeld te kunnen vormen van de sportclub. Volgende zaken worden bevraagd: Naam van de sportclub Aansluiting sportfederatie of beoefende sporttak(ken) Postcode Functie van de respondent binnen de sportclub Juridische structuur van de sportclub Aantal leden van de sportclub

31

5.2.2 De subschalen voor het bepalen van het type Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus

5.2.3 Varia Op het einde van de vragenlijst worden nog een aantal algemene vragen gesteld: Kent u het Dynamo Project? Op welke manier zou uw sportclub bijgestaan willen worden? Over welke onderwerpen zou u graag een opleiding/bijscholing/vorming volgen? Zou u graag hebben dat uw sportclub individueel bijgestaan wordt door een expert? Bijkomende vraag: De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om 1) allochtonen 2) kansarmen 3) personen met een handicap 4) senioren te rekruteren.

5.3 Methodologie 5.3.1 Steekproef De doelgroep van het onderzoek zijn Vlaamse sportclubs. Zoals reeds vermeld werd de nieuwe online vragenlijst verspreid naar de sportclubs via het contacteren van de sportfederaties. Dit resulteerde uiteindelijk in meer dan 1000 online ingevulde vragenlijsten. Na het elimineren van vragenlijsten die herhaaldelijk werden ingevuld door één zelfde sportclub, hebben we via box plots de outliers geïdentificeerd en verwijderd. De outliers zijn de respondenten die extreem hoge of extreem lage scores vertoonden. Uiteindelijk behouden van we nog een steekproef van 1015 respondenten.

5.3.2 Betrouwbaarheid nieuwe vragenlijst Tabel 6: Betrouwbaarheid verkorte vragenlijst

Accommodatie 32

Kunnen

Nieuwe steekproef n = 1015 (α)

Vorige steekproef n = 393 (α)

0.84

0.79

Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus

Willen

0.72

0.71

Kunnen

0.72

0.69

Willen

0.76

0.70

Kunnen

0.71

0.84

Willen

0.82

0.84

Kunnen

0.77

0.71

Willen

0.86

/

Kunnen

0.82

0.74

Willen

0,69

0.66

Kunnen

0.74

0.82

Willen

0.85

0.80

Kunnen

0.82

0.83

Willen

0.75

/

Kunnen

0.64

0.69

Willen

0.79

/

Zoals in tabel 6 te zien is, behaalt de nieuwe vragenlijst nog steeds hoge alpha‟s in vergelijking met de vorige vragenlijst. Echter, in het onderdeel „Fase 2‟ werd vermeld dat voor de subschalen „Beleidwillen‟, „Financiënwillen‟ en „Externe focus willen‟ telkens 5 items werden opgesteld om zo te kunnen elimineren tot 3 items. Tabel 7 toont welke items voor deze subschalen na analyse uit de pool werden gelaten en welke nieuwe betrouwbaarheid (alpha) dit vervolgens oplevert: Tabel 7: Betrouwbaarheid na eliminatie items aangepaste schalen

Subschaal Beleidwillen

Financiënwillen

Items Uit de pool V29: De sportclub is bereid jaarlijks een begroting op te stellen voor het komende jaar. V30: De sportclub is bereid om een gestructureerd ledenbestand bij te houden. In de pool V26: De sportclub is bereid om in de toekomst een beleidsplan op te stellen of het huidige actueel te houden. V27: De sportclub is bereid om een jaarplanning op te stellen. V28: De sportclub is bereid een organogram op te stellen of dit actueel te houden. Uit de pool V49: De sportclub is bereid gedurende het jaar de in- en uitgaven strikt bij te houden. V50: De sportclub is bereid in het belang van de sportclub financiële beslissingen te nemen die onpopulair zijn op korte

Betrouwbaarheid

α = 0.89

α = 0.76

33

Externe focus willen

termijn. In de pool V46: De sportclub wil extra energie stoppen in het actief opzoeken naar sponsors. V47: De sportclub is bereid extra inspanningen te doen om hogere subsidies te verkrijgen van de overheid. V48: De sportclub is bereid om bijkomende activiteiten te organiseren zodat de sportclub meer financiële ademruimte heeft. Uit de pool V56: De sportclub wil extra inspanningen doen om andere doelgroepen te rekruteren. V60: De sportclub wil nodige inspanningen doen om bekend te staan als een club met een goede sfeer. In de pool V57: De sportclub wil opendeurdagen organiseren om mensen kennis te laten maken met hun club. V58: De sportclub is bereid zich te engageren voor verschillende thema‟s die te maken hebben met gezondheid. V59: De sportclub is bereid zich te engageren om samen te werken met scholen.

α = 0.78

Dit houdt in dat de definitieve vragenlijst voor het bepalen van de types bestaat uit 54 items (zie bijlage 6). Immers, zoals vermeld bij „drie onevenwichtige variabelen‟ (p. 27 ), is de laatste vraag (de bijkomende vraag) louter informatief en niet van belang voor de berekening van het type. De verdere resultaten in dit rapport zijn dan ook gebaseerd op deze vragenlijst. De vragenlijst bestaande uit 54 items heeft dus volgende betrouwbaarheid: Tabel 8: Betrouwbaarheid definitieve verkorte vragenlijst

Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën

34

Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen

Steekproef n = 1015 (α) 0.84 0.72 0.72 0.76 0.71 0.82 0.77 0.89 0.82 0,69 0.74 0.85 0.82 0.76

Externe focus

Kunnen Willen

0.64 0.78

Naast de betrouwbaarheid per subschaal, kunnen we ook een blik werpen op de gemiddelde scores per subschaal en per factor: Tabel 9: Gemiddelde scores voor de steekproef (n = 1015) per subschaal en de factoren

Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus Kunnen Willen

Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen

Gemiddelde 3,40 3,75 3,84 3,71 3,58 3,86 2,90 3,83 3,59 3,83 3,68 4,26 3,61 3,80 3,24 3,77 3,49 3,80

35

Tenslotte bekijken we de normaalverdeling van de bekomen percentages voor onze steekproef:

Zowel de factor „kunnen‟ als de factor „willen‟ beschikken over een normaal verdeling. Dit wil zeggen dat de percentages voor beide factoren verspreid liggen over de gehele steekproef.

36

5.3.1 Correlaties Tabel 10:Correlaties tussen de verschillende subschalen

AccommodatieKUNNEN AccommodatieWILLEN AccommodatieKUNNEN

1

BestuurKUNNEN

BestuurWILLEN

TrainersKUNNEN

TrainersWILLEN

-0,233**

0,119**

-0,013

0,134*

-0,118**

1

0,094**

0,340**

0,059

0,289*

1

0,130**

0,362**

0,203**

1

0,214**

0,459**

1

0,390**

AccommodatieWILLEN BestuurKUNNEN BestuurWILLEN TrainersKUNNEN TrainersWILLEN

1

Noot: *: p<0,05; **: p<0,01

BeleidKUNNEN

BeleidWILLEN

VrijwilligersKUNNEN

VrijwilligersWILLEN

JeugdKUNNEN

JeugdWILLEN

AccommodatieKUNNEN

-0,103**

-0,111**

0,202**

-0,045

0,127**

0,002

AccommodatieWILLEN

0,192**

0,308**

0,029

0,237**

0,070

0,195**

BestuurKUNNEN

0,270**

0,125**

0,490**

0,251**

0,360**

0,201**

BestuurWILLEN

0,320**

0,406**

0,027

0,280**

0,138**

0,384**

TrainersKUNNEN

0,155**

0,106**

0,302**

0,158**

0,816**

0,158**

TrainersWILLEN

0,363**

0,423**

0,077*

0,342**

0,334**

0,516**

BeleidKUNNEN

1

0,617**

0,147**

0,251**

0,170**

0,179**

1

0,058

0,287**

0,055

0,320**

1

0,313**

0,348**

0,106*

1

0,157**

0,331**

1

0,237**

BeleidWILLEN VrijwilligersKUNNEN VrijwilligersWILLEN JeugdKUNNEN JeugdWILLEN Noot: *: p<0,05; **: p<0,01

1

37

38 FinanciënKUNNEN

FinanciënWILLEN

Externe focusKUNNEN

Externe focusWILLEN

AccommodatieKUNNEN

0,069*

-0,120**

0,079*

-0,040

AccommodatieWILLEN

0,042

0,280**

0,158**

0,297**

BestuurKUNNEN

0,301**

0,095**

0,163**

0,084**

BestuurWILLEN

-0,020

0,393**

0,286**

0,559**

TrainersKUNNEN

0,158**

0,060

0,219**

0,209**

TrainersWILLEN

0,101**

0,333**

0,279**

0,469**

BeleidKUNNEN

0,103**

0,264**

0,234**

0,259**

BeleidWILLEN

0,006

0,430**

0,253**

0,432**

VrijwilligersKUNNEN

0,291**

-0,007

0,189**

0,039

VrijwilligersWILLEN

0,146**

0,275**

0,352**

0,348**

JeugdKUNNEN

0,208**

0,030

0,175**

0,108**

JeugdWILLEN

0,064

0,412**

0,171**

0,419**

1

-0,126**

0,056

-0,019

1

0,174**

0,409**

1

0,464**

FinanciënKUNNEN FinanciënWILLEN Externe focusKUNNEN Externe focusWILLEN Noot: *: p<0,05; **: p<0,01

1

Tabel 10 geeft de correlaties tussen de verschillende subschalen weer. Algemeen zijn de correlaties significant, maar klein of gematigd. Een uitzondering is de correlatie (0.82) tussen „jeugdkunnen‟ en „trainerskunnen‟. We kunnen dit verklaren aan de hand van het feit dat zowel de vragen voor trainers als jeugd gaan over het ter beschikking hebben van voldoende trainers.

5.4 Items per factor voor willen en kunnen WILLEN (25 items) 1. Accommodatie (3 items) V4

Als de sportclub te weinig infrastructuur heeft, zal die meer trainingen aanbieden als meer sportinfrastructuur/meer uren in de infrastructuur ter beschikking zouden zijn.

V5

De sportclub zal actief meer leden werven als meer sportinfrastructuur/meer uren in de sportinfrastructuur ter beschikking zouden zijn.

V6

De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om te verbeteren op gebied van accommodatie of om de bestaande accommodatie te behouden.

2. Bestuur (4 items) V13

De sportclub neemt deel aan initiatieven van derden (bv. Week van de Sportclub, sport op school,…).

V14

De sportclub doet inspanningen om meer leden te rekruteren (bv. gratis initiaties, opendeurdagen,…).

V15

De sportclub rekruteert actief leden van andere leeftijdsgroepen (bv. jeugd, senioren, …).

V16

De sportclub wil meer sportevenementen organiseren.

3. Trainers (3 items) V20 Het bestuur stimuleert de trainers om opleidingen/bijscholingen te volgen (bv. een VTS-cursus). V21

De trainers zijn bereid om opleidingen/bijscholingen te volgen met de bedoeling om meer competenties te verwerven in de toekomst.

V22

De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om continu te verbeteren op gebied van de trainers.

4. Beleid (3 items) V26

De sportclub is bereid om in de toekomst een beleidsplan op te stellen of het huidige actueel te houden.

V27

De sportclub is bereid om een jaarplanning op te stellen.

V28

De sportclub is bereid een organogram op te stellen of dit actueel te houden.

39

5. Vrijwilligers (3 items) V32

De sportclub doet actief inspanningen om jaarlijks voldoende vrijwilligers ter beschikking te hebben.

V33

De sportclub beloont de vrijwilligers voor de geleverde inspanningen (bv. een etentje, een vergoeding).

V34

De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om continu te verbeteren op gebied van de vrijwilligers.

6. Jeugd (3 items) V38

De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om te verbeteren op vlak van het jeugdsportbeleid.

V39

De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om jeugdleden te behouden.

V40

De sportclub is bereid om extra inspanningen te doen (financieel en/of door mankracht) om nieuwe jeugdleden aan te werven.

7. Financiën (3 items) V44 V45 V46

De sportclub wil extra energie stoppen in het actief opzoeken naar sponsors. De sportclub is bereid extra inspanningen te doen om hogere subsidies te verkrijgen van de overheid. De sportclub is bereid om bijkomende activiteiten te organiseren zodat de sportclub meer financiële ademruimte heeft.

8. Externe focus (3 items) V52

De sportclub wil opendeurdagen organiseren om mensen kennis te laten maken met hun club.

V53

De sportclub is bereid zich te engageren voor verschillende thema‟s die te maken hebben met gezondheid (vb. andere campagnes).

V54

De sportclub is bereid zich te engageren om samen te werken met scholen.

KUNNEN (29 items) 1. Accommodatie (3 items)

40

V1

De sportclub beschikt over voldoende sportaccommodatie om alle trainingen voor het huidige aantal leden te laten doorgaan (bv. zijn er voldoende sporthallen, voetbalvelden,…).

V2

De sportclub beschikt over voldoende uren in de sportaccommodatie voor het huidige aantal leden.

V3

Met de huidige hoeveelheid sportinfrastructuur kunnen we meer leden aan.

2. Bestuur (6 items) V7

De sportclub beschikt over voldoende bestuursleden om alle taken naar behoren uit te voeren.

V8

Er wordt een afgebakende taakverdeling gehanteerd (elk bestuurslid heeft zijn eigen taken).

V9

Het bestuur beschikt over de juiste competenties voor het voeren van de boekhouding.

V10

Het bestuur beschikt over de juiste competenties voor het werven van sponsoring.

V11

Het bestuur beschikt over de juiste competenties voor de organisatie van de activiteiten (competities/tornooien/clubactiviteiten/evenementen).

V12

Het bestuur beschikt over de juiste competenties voor de communicatie (opmaken van de website/clubblad/versturen van nieuwsbrieven).

3. Trainers (3 items) V17

De sportclub beschikt over voldoende trainers.

V18

De trainers beschikken over de juiste competenties voor het uitoefenen van hun taak door relevante ervaring

V19

De trainers beschikken over de juiste competenties voor het uitoefenen van hun taak door relevant diploma.

4. Beleid (3 items) V23

De sportclub heeft een uitgeschreven beleidsplan (o.a. met visie en missie) op lange termijn (ongeveer 3 jaar).

V24

De sportclub heeft voor het komende jaar een uitgewerkt werkingsplan/beleidsplan.

V25

De sportclub heeft een organogram (schematisch overzicht van alle medewerkers binnen de organisatie).

5. Vrijwilligers (3 items) V29

De sportclub kan een beroep doen op voldoende vrijwilligers voor de kantine (bv. bediening bar).

V30

De sportclub heeft voldoende vrijwilligers voor ondersteuning bij wedstrijden.

V31

De sportclub heeft voldoende vrijwilligers voor de dagdagelijkse werking van de club (bv. het wassen van de truitjes, het onderhouden van de terreinen).

6. Jeugd (3 items) V35

De sportclub heeft voldoende jeugdtrainers.

V36

De jeugdtrainers beschikken over de juiste competenties voor het uitoefenen van hun taak door relevante ervaring.

V37

De jeugdtrainers beschikken over de juiste competenties voor het uitoefenen van hun taak door relevant diploma.

41

7. Financiën (3 items) V41

De sportclub heeft momenteel voldoende financiële middelen om haar beleid uit te voeren.

V42*

Huidige financiële moeilijkheden belemmeren de werking van onze sportclub.

V43

De financiële situatie van de sportclub laat het toe om nieuwe initiatieven te lanceren.

8. Externe focus (5 items) V47 V48 V49 V50 V51

Personen met een handicap (mentaal en/of fysiek) kunnen actief de sport beoefenen in onze sportclub. De sportclub heeft een actief beleid m.b.t. de communicatie met (de ouders van) allochtone sporters. Kansarmen kunnen actief de sport beoefenen in onze sportclub via een sociaal tarief. De sportclub organiseert niet-sportieve clubactiviteiten om de sociale contacten onder de leden te bevorderen (bv. Filmavond, uitstappen). In de sportclub wordt er actief gewerkt rond maatschappelijke thema‟s (gezondheid, milieu, mobiliteit,…).

5.5 Codering en verwerking van het meetinstrument In dit onderdeel wordt toegelicht op welke manier het sportclubtype berekend wordt. Het is aan te raden om de vragenlijsten te verwerken in een database met statistische mogelijkheden. De respondenten kunnen bij elke stelling steeds antwoorden op een vijfpuntenschaal (Likertschaal), wat de statistische verwerking vergemakkelijkt. Bij elke stelling kan de respondent aangeven in welke mate hij/zij het eens of oneens is met de stelling. De volgende antwoordkeuzes zijn mogelijk: helemaal oneens – oneens – noch mee eens, noch mee oneens – eens – helemaal eens – niet van toepassing. Aan elk antwoord wordt vervolgens een score toegekend: helemaal oneens

Score 1

oneens

Score 2

noch mee eens, noch mee oneens

Score 3

eens

Score 4

helemaal eens

Score 5

niet van toepassing

Score 0

Echter, er is één vraag die omgescoord moet worden, namelijk vraag 42 “huidige financiële moeilijkheden belemmeren de werking van onze sportclub.” (zie * in „codering van het meetinstrument‟). Dit houdt in dat als respondenten het eens zijn met deze stelling, ze normaal gezien score 4 zullen krijgen. Maar omdat deze vraag negatief geformuleerd is, moet ze omgescoord worden en krijgt de respondent dus score 2. 42

Als men bepaalde vragen niet invult, worden die gecodeerd als “missing value”. Deze vragen worden niet in rekening gebracht bij de berekening van het gemiddelde. Ook de vragen waarbij men „niet van toepassing‟ aanduidt, worden beschouwd als “missing value”. Zoals reeds vermeld, bestaat de vragenlijst uit volgende factoren: Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus Voor elke factor worden stellingen geformuleerd die het „willen‟ van de sportclub meten en stellingen die het „kunnen‟ van de sportclub meten. De gemiddelde score voor de vragen binnen elke factor, voor zowel „willen‟ als „kunnen‟, wordt berekend. Bijvoorbeeld: subschaal “Trainers” vraag 1

meet “kunnen”

Respondent antwoordt oneens.

score 2

vraag 2

meet “kunnen”

Respondent antwoordt helemaal eens.

score 5

vraag 3

meet “kunnen”

Respondent antwoordt eens.

score 4

vraag 4

meet “willen”

Respondent antwoordt helemaal oneens.

score 1

vraag 5

meet “willen”

Respondent antwoordt noch eens, noch oneens.

score 3

stelling 6

meet “willen”

Respondent antwoordt oneens.

score 2

De respondent scoort gemiddeld 3,67 (gemiddelde van 2, 5 en 4) voor „willen‟ bij de subschaal „trainers‟ en gemiddeld 2 (gemiddelde 1, 3 en 2) voor „kunnen‟ bij deze zelfde subschaal. Op die manier worden alle gemiddelde scores voor „willen‟ en „kunnen‟ per subschaal berekend. We bekomen dus telkens een score op 5. Opnieuw een voorbeeld: WILLEN

KUNNEN

accommodatie

Bv. 5

Bv. 3

bestuur

Bv. 3.67

Bv. 2

trainers

Bv. 3

Bv. 2.3

beleid

Bv. 2

Bv. 3.2 43

vrijwilligers

Bv. 4.5

Bv. 2.4

jeugd

Bv. 3.5

Bv. 4.1

financiën

Bv. 3,4

Bv. 5

externe Focus

Bv. 1

Bv. 2,6

Vervolgens wordt het algemeen gemiddelde voor „willen‟ en voor „kunnen‟ berekend. Hiervoor nemen we het gemiddelde van de reeds berekende gemiddelden per subschaal. Dit wil zeggen dat voor het berekenen van het algemeen gemiddelde van „kunnen‟, het gemiddelde wordt genomen van „accommodatiekunnen‟, „bestuurkunnen‟, „trainerskunnen‟, „beleidkunnen‟, „vrijwilligerskunnen‟, „jeugdkunnen‟, „financiënkunnen‟ en „externefocuskunnen‟. Hetzelfde wordt gedaan voor de factor „willen‟. De volgende stap bestaat erin om deze algemeen gemiddelde scores om te zetten naar een percentage. Dit gebeurt door het algemeen gemiddelde voor „kunnen‟ en „willen‟ te vermenigvuldigen met 20. WILLEN

KUNNEN

algemeen gemiddelde

3.45

3.55

percentage

69

71

Op basis van deze percentages kan de indeling in types gemaakt worden. In voorgaand onderzoek werd beslist, op basis van de resultaten van de testclubs en na een akkoord in de stuurgroep, dat 70% het kritisch cijfer is dat bepaalt of een sportclub voldoende „wil‟ en voldoende „kan‟. percentage voor “willen” / “kunnen”

interpretatie

<60%

De sportclub scoort onvoldoende voor “willen” / “kunnen”.

60%-69%

De sportclub heeft de neiging tot “willen” / “kunnen”.

70%-85%

De sportclub scoort voldoende voor “willen” / “kunnen”.

>85%

De sportclub scoort uitmuntend voor “willen” / “kunnen”.

De sportclub uit het voorbeeld scoort 69% voor „willen‟ en 71% voor „kunnen‟. Het is een sportclub die net onvoldoende wil, dus behoudsgezind en gesloten is en die net voldoende kan, dus voldoende capaciteit heeft. Bijgevolg situeert de sportclub zich in type 3. Een andere manier, zoals reeds vermeld, is het indelen in kwartielen. De sportclubs worden voor zowel „kunnen‟ als „willen‟ in kwartiel 1, 2, 3 of 4 verdeeld. Kwartiel 1 representeert de 25% laagst scorende sportclubs, kwartiel 4 de 25% hoogst scorende sportclubs en kwartielen 2 en 3 representeren de sportclubs die ertussen vallen. In „berekening types‟ werd de opmerking gemaakt dat de indeling in types enkel op grote steekproeven nuttig is omwille van de gevoeligheid van de manier van berekenen. Indien men één sportclub naderbij wenst te bekijken, kunnen de scores per factor gevisualiseerd worden zodat onmiddellijk een algemeen beeld van de 44

sportclub getoond wordt. In Excel wordt een kolom gemaakt met alle subschalen en geeft men de scores per subschaal voor „willen‟ en „kunnen‟ in. Vervolgens selecteert men de drie kolommen, kiest men de optie „invoegen‟, vervolgens „overige grafieken‟ en duidt men de optie „radar‟ aan. Hieronder een fictief voorbeeld:

Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus

externe focus

financiën

Kunnen 3 1 5 2,3 3 4 2,2 1,5

Willen 2 4,2 3,5 5 1 2,6 3 4,3

accommodatie 5 4 3 2 1 0

jeugd

bestuur

trainers

kunnen willen

beleid vrijwilligers

45

5.6 Resultaten In dit onderdeel worden allereerst de beschrijvende gegevens besproken, waarin een overzicht wordt geven van de verdelingen in onze steekproef van 1015 sportclubs. Vervolgens worden de verzamelde gegevens omtrent kennis van het Dynamo Project naderbij bekeken. Daarna wordt een overzicht van de verdelingen volgens type gegeven en de kwartielen besproken. Verder worden nog de gegevens per subschaal, juridische structuur, type en provincie besproken. En tenslotte worden de resultaten in kruistabellen weergegeven en de resultaten van de verschilanalyses gerapporteerd.

5.6.1 Beschrijvende gegevens Zoals reeds vermeld werd een grote steekproef van Vlaamse sportclubs verzameld. Gezien de grootte van de steekproef, het feit dat de sportclubs uit zowel Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Antwerpen, VlaamsBrabant en Limburg komen, de sportclubs een vzw, feitelijke vereniging, bvba/ebvba of nv zijn en de sportclubs uit het overgrote deel van de bestaande sportfederaties komen, doet besluiten dat de steekproef representatief is voor sportclubs uit de Vlaamse gemeenschap. Op basis van de representativiteit van de steekproef wordt aangenomen dat het onderzoek over externe validiteit beschikt en de resultaten, mits enige voorzichtigheid, generaliseerbaar zijn. In dit onderdeel komen achtereenvolgens de verdelingen volgens aansluiting bij een sportfederatie, het aantal clubs per federatie, volgens provincie, juridische structuur en grootte van de sportclubs aan bod. Aangesloten bij een sportfederatie: Tabel 11: Resultaten steekproef (n = 1015) aangesloten bij een sportfederatie

Frequentie Percentage (%)

Ja 954 94

Neen 61 6

Totaal 1015 100

Zoals te zien is in tabel 11, is het overgrote deel van de sportclubs aangesloten bij een sportfederatie. Aantal clubs per federatie, een vergelijking met de steekproef (n = 1015) en gegevens van het VSF: Tabel 12: Resultaten steekproef (n = 1015) aangesloten bij een sportfederatie

Frequentie

Percentage (%)

Aantal clubs per federatie volgens het VSF

Aktivia vzw

2

0,2

248

Bond voor Lichamelijke Opvoeding vzw

2

0,2

92

Cricket Vlaanderen vzw

1

0,1

14

Dansliga Sportfederatie vzw

30

3,0

163

De FitnessOrganisatie vzw

1

0,1

614

FALOS vzw

3

0,3

235

Sportfederatie

46

Federatie Dans en Sport vzw

22

2,2

158

FROS Amateursportfederatie vzw

6

0,6

580

Gezinssportfederatie - GSF vzw

6

0,6

361

Gym & Dans Federatie Vlaanderen vzw

6

0,6

40

GymnastiekFederatie Vlaanderen vzw

39

3,8

286

Handboogliga vzw

18

1,8

69

Koninklijke Antwerpse Vereniging van Vriendenclubs vzw

49

4,8

540

Koninklijke Belgische Korfbalbond - Vlaamse Liga vzw

28

2,8

60

Koninklijke Belgische Liefhebbersvoetbalbond vzw

4

0,4

173

Koninklijke Vlaamse Voetbalbond vzw

39

3,8

643

Landelijke Rijverenigingen vzw

4

0,4

443

Landelijke Zeilwagenfederatie vzw

2

0,2

Nederlandstalig Kano Verbond vzw

11

1,1

39

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en Sport vzw

45

4,4

156

OKRA-sport vzw

1

0,1

892

Psylos vzw

8

0,8

41

Recreas vzw - Recreatief Aangepast Sporten

3

0,3

97

S-Sport Federatie vzw

15

1,5

176

Sporta-federatie vzw

34

3,3

1254

Sportievak vzw

11

1,1

106

Verbond van Vlaamse Watersportverenigingen Recrea vzw

7

0,7

81

Vlaams Verbond van Oriënteringssporten vzw

2

0,2

7

Vlaamse Atletiekliga vzw

11

1,1

88

Vlaamse Badminton Liga vzw

78

7,7

207

Vlaamse Baseball en Softball Liga vzw

2

0,2

26

Vlaamse Basketballiga vzw

27

2,7

281

Vlaamse Boks Liga vzw

12

1,2

Vlaamse Boogsportfederatie Liggende Wip vzw

1

0,1

Vlaamse Cluster van Luchtsporten vzw

2

0,2

Vlaamse Confederatie Hengel-, Honden- en andere Dierenhobby's vzw

19

1,9

Vlaamse Handbalvereniging vzw

1

0,1

57

Vlaamse Ijshockey federatie vzw

4

0,4

12

Vlaamse Ju-Jitsu Federatie vzw

24

2,4

229

Vlaamse Judofederatie vzw

39

3,8

78

108

47

Vlaamse Karate Federatie vzw

16

1,6

204

Vlaamse Liga Gehandicaptensport vzw

4

0,4

55

Vlaamse Liga Paardensport vzw

3

0,3

464

Vlaamse Minivoetbalfederatie vzw

8

0,8

1091

Vlaamse Organisatie voor Internationale Volksspelen vzw

6

0,6

Vlaamse Reddingscentrale vzw

5

0,5

32

Vlaamse Roeiliga vzw

9

0,9

12

Vlaamse Rollerbond vzw

4

0,4

25

Vlaamse Rugbybond vzw

12

1,2

24

Vlaamse Schermbond vzw

7

0,7

25

Vlaamse Ski en Snowboard Federatie vzw

5

0,5

18

Vlaamse Squashfederatie vzw

1

0,1

62

Vlaamse Taekwondo Bond vzw

18

1,8

93

Vlaamse Tafeltennisliga vzw

4

0,4

180

Vlaamse Tennisvereniging vzw

20

2,0

483

Vlaamse Traditionele Sporten vzw

5

0,5

Vlaamse Triatlon - Duatlon Liga vzw

4

0,4

66

Vlaamse Vechtsport Associatie vzw

4

0,4

263

Vlaamse Volleybalbond vzw

21

2,1

321

Vlaamse Wandelfederatie vzw

31

3,1

78

Vlaamse Wielrijdersbond vzw

22

2,2

873

Vlaamse Wushu Federatie vzw

9

0,9

47

Vlaamse Yachting Federatie vzw

1

0,1

58

Vlaamse Zaalvoetbalbond vzw

4

0,4

358

Vlaamse Zwemfederatie vzw

19

1,9

130

Voetbal Federatie Vlaanderen vzw

49

4,8

1426

Vrije Vlaamse Recreatiesporten vzw

21

2,1

56

Waterski Vlaanderen vzw

6

0,6

40

Wielerbond Vlaanderen vzw

12

1,2

1126

Vlaamse Snooker federatie vzw

1

0,1

118

Petanque Federatie Vlaanderen vzw

4

0,4

103

1015

100,0

Totaal

48

Verdeling volgens provincie:

Uit de taartverdeling komt naar voren dat het merendeel van de sportclubs in onze steekproef uit OostVlaanderen en Antwerpen komt. Bovendien getuigt de steekproef van een goede spreiding. Juridische structuur: Tabel 13: Resultaten steekproef (n = 1015) voor juridische structuur

Vzw Feitelijke vereniging (een vereniging zonder juridische structuur) Bvba/ebvba Nv Totaal

Frequentie 638

Percentage 62,86

369

36,35

6 2 1015

0,59 0,20 100

Bovenstaande tabel toont aan dat de meeste sportclubs uit de steekproef een vzw of feitelijke vereniging zijn. Sportclubs die een nv of bvba/ebvba zijn, worden in dit onderzoek geclassificeerd als profit sportclubs (type 5). In bijlage 7 vindt u de tabel met de verdelingen volgens de functie binnen de sportclub.

49

Verdeling volgens grootte van de sportclub: De verdeling volgens grootte van de sportclub is hier gebaseerd op het aantal aangesloten leden per sportclub. Zoals te zien is in onderstaande taartdiagram, hebben de meeste sportclubs 50 tot 150 leden, gevolgd door sportclubs die het kleinste aantal aangesloten leden hebben, namelijk 0 – 50, en sportclubs die tussen de 150 en 500 sportleden hebben.

50

5.6.2 Het Dynamo Project In dit onderdeel wordt een overzicht van de vragen die peilen naar kennis van de sportclubs omtrent het Dynamo Project en de mogelijkheden dat het biedt tot ondersteuning weergegeven. Kennis van het Dynamo Project: Tabel 14: Resultaten steekproef (n = 1015) kennis van het Dynamo Project

Frequentie Percentage (%) Missing

Ja 589 58

Neen 424 41,8

Totaal 1013 99,8 2

Gebruik hulpmiddelen Dynamo Project: Tabel 15: Resultaten steekproef (n = 1015) gebruik hulpmiddelen Dynamo Project

Frequentie Percentage (%)

Brochures/ documenten 360 35,5

Opleidingen

Individuele maatopleiding

Totaal

265 26,1

112 11

737 72,6

Andere varia vragen: 1) Op welke manier zou uw sportclub bijgestaan willen worden? Waaraan heeft uw sportclub nood? Tabel 16: Bijstand op bestuurlijk vlak voor gehele steekproef (n = 1015)

Boekhoudprogramma Boekhoudkundige regels van een vzw Hulp bij het maken van de website Opmaak van een sponsordossier Opmaak van een beleidsplan Opmaak van een begroting Opmaak van een huishoudelijk reglement Opmaak van een organogram Hulp bij de vzw-wetgeving Hulp bij de btw-wetgeving Hulp bij de vrijwilligerswetgeving Begeleiding rond fusies of splitsingen Doorlichting van de structuur van de club Audit van de sportclub Marketing van de sportclub Ledenwerving verbeteren

Frequentie 214 271 193 352 231 144 139 124 301 195 282 45 94 98 185 315

Percentage (%) 21,1 26,7 19,0 34,7 22,8 14,2 13,7 12,2 29,7 19,2 27,8 4,40 9,3 9,7 18,2 31,0 51

Vrijwilligers zoeken en vinden Vrijwilligers motiveren Verzekeringen voor de sportclub Overige*

296 300 239 57

29,2 29,6 23,6 5,6

*: brochures aangeduide zaken, helpen met ledenadministratie, info i.v.m. stopzetten van een sportclub, meer mediaaandacht, trainers zoeken en vinden, opleiding voor coachen en medewerkers rond werken met kansarmen en allochtonen (andere culturen), zoeken en vinden van bestuursleden, regelgeving feitelijke verenigingen, erkenning diploma‟s instructeurs, activiteit om clubkas te spekken, hulp bij problemen met overheden, noodzaak kunstgrasveld om trainingsmogelijkheid te verbeteren, juridische ondersteuning, begeleiding rond verbeteren infrastructuur en het motiveren en overtuigen van lokale instanties met beslissingsbevoegdheid om dit te verbeteren, voldoende basiskennis voor organisatie van de club, overname van de club, vinden van sponsors, wetgeving inzake rsz, erkende opleiding voor specifieke doelgroep, loonstructuur trainers, hulp bij de opmaak van een subsidiedossier, statuur van nietprofessionele sporter, opmaken jeugdsport beleid, contacten met de gemeente.

2) Over welke onderwerpen zou u graag een opleiding/bijscholing/vorming volgen? Tabel 17: Volgen opleiding/bijscholing/vorming voor gehele steekproef (n = 1015)

Boekhouding van een vzw Coachen en motiveren van medewerkers Communicatiemanagement Competentiemanagement De kleine sportclub en mediakanalen Emotionele en sociale intelligentie Eventmanagement Ethiek in de sportclub Fiscaliteit (BTW) in sportclubs Fusies en splitsingen van vzw-sportclubs Interne & externe communicatie Leiderschap in sportclubbestuur Marketing en sponsoringmogelijkheden voor de sportclub Netwerking voor je sportclub Opstellen van een beleidsplan Preventieaanpak van alcohol en drugs Subsidiemogelijkheden Toelichting bij relevante wetten en decreten Vergadertechnieken Verzekeringen Vzw-wetgeving voor sportclubs Website-ontwikkeling Zoeken en vinden van vrijwilligers Motiveren van vrijwilligers Overige*

52

Frequentie 215 199 129 71 257 67 110 52 171 40 135 196

Percentage (%) 21,2 19,6 12,7 7 25,3 6,6 10,8 5,1 16,9 3,9 13,3 19,3

279

27,6

148 193 36 378 114 104 135 235 184 253 252 30

14,6 19 3,5 37,3 11,2 10,2 13,3 23,2 18,1 24,9 24,8 3,0

*: ledenadministratie, deloyale concurrentie van de gemeente, zoeken en vinden van lesgever, samenwerking met gehandicapten, bedrijfsvoorheffing, de trainer als manager van zijn jeugd en ouders, korte opleidingen voor trainers, sporttechnische opleidingen, gentle teaching binnen de sport, statuut van niet-professionele sporters, sociale en fiscale verplichtingen niet-professionele vergoede sportbeoefening, facebook, Excel.

3) Zou u graag hebben dat uw sportclub individueel bijgestaan wordt door een expert? Tabel 18: Vraag naar bijstand door expert voor gehele steekproef (n = 1015)

Ja Neen

Frequentie 307 708

Percentage (%) 30,2 69,8

4) Interesse voor individuele maatbegeleiding Tabel 19: Interesse voor individuele maatbegeleiding voor gehele steekproef (n = 1015)

De boekhouding Opmaak van de website Sponsoring Opmaak van een beleidsplan Opmaak van een begroting Opmaak van een huishoudelijk reglement Opmaak van een organogram Omschakeling van feitelijke vereniging naar vzw De btw wetgeving Fusie of splitsing van de sportclub Doorlichting van de structuur van de club Audit van de sportclub Marketing van de sportclub Overige*

Frequentie 93 79 154 101 53 42 38 32 77 17 69 65 92 22

Percentage (%) 9,2 7,8 15,2 10 5,2 4,1 3,7 3,2 7,6 1,7 6,8 6,4 9,1 2,2

*: verbeteren op alle vlakken, een eigen zaal aankopen voor de club, motiveren van kandidaat-sporters in de sector psychiatrie tot regelmatige deelname, onze rechten t.o.v. overheden, zoeken en vinden van lesgevers, juridische ondersteuning, zoeken van betere sportinfrastructuur, bedrijfsvoorheffing, werving en motivering van leden/vrijwilligers, vergadertips, mogelijkheden van vergoedingen van sporters, correcte fiscalisering van vergoedingen, communicatie met de gemeente.

Uit bovenstaande tabellen (14 t.e.m. 19) kunnen we besluiten dat ruim meer dan de helft (58%) van de sportclubs uit onze steekproef bekend is met het Dynamo Project en er voornamelijk beroep werd gedaan op brochures en documenten als hulpbronnen. Verder gaven de sportclubs aan dat ze vooral bijstand kunnen gebruiken op vlak van het opmaken van een sponsordossier, de vzw wetgeving, het verbeteren van de ledenwerving en de vrijwilligerswetgeving. Bovendien gaf men ook aan dat een opleiding/bijscholing/vorming, voornamelijk omtrent de kleine sportclub en mediakanalen, marketing en sponsoringmogelijkheden, subsidiemogelijkheden en het zoeken, vinden en motiveren van vrijwilligers, gewenst is. Tot slot vertellen de tabellen 18 en 19 dat bijna één derde van de sportclubs graag individueel wil bijgestaan worden door een 53

expert en dit voornamelijk op vlak van de boekhouding, sponsoring, het opmaken van een beleidsplan en marketing van de sportclub.

5.6.3 Types en kwartielen Zoals reeds vermeld gebeurt de indeling van meerdere sportclubs op basis van types en de indeling van één sportclub op basis van kwartielen. Onderstaande tabellen geven de resultaten terug voor deze steekproef (n = 1015). Indeling types: Percentage (%)

Type 1

Type 2

Type 3

Type 4

Profit

Totaal

40,8

33,2

7,7

17,0

0,8

99,5

Kunnen: Percentage (%)

Kwartiel 1 =< 62,38

Kwartiel 2 62,38< x < 69,67

Kwartiel 3 69,67< x < 76,67

Kwartiel 4 >= 76,67

Kwartiel 1 =< 69,76

Kwartiel 2 69,76< x < 76,88

Kwartiel 3 76,88< x < 83,33

Kwartiel 4 >= 83,33

Willen:

Percentage (%)

Zoals in de eerste tabel te lezen is, bestaat onze steekproef hoofdzakelijk uit sportclubs die zich bij het type 1 sportclub (willen en kunnen) situeren, gevolgd door 33,2% die bij het type 2 sportclub (willen en niet kunnen) geclassificeerd wordt. In „codering en verwerking van het meetinstrument‟ (p. 43) bespraken we reeds kort het gebruik van kwartielen als alternatief om de sportclubs in te delen. De tweede tabel geeft aan dat voor de factor „kunnen‟ sportclubs in het eerste kwartiel vallen indien hun totaal percentage op „kunnen‟ kleiner of gelijk is aan 62,38%, in het tweede kwartiel indien hun totaal percentage op „kunnen‟ tussen 62,38% en 69,67% valt, in het derde kwartiel indien hun totaal percentage op „kunnen‟ tussen 69,67% en 76,67% valt en in het vierde kwartiel indien hun totaal percentage op „kunnen‟ groter of gelijk is aan 76,67%. Hetzelfde geldt voor de factor „willen‟, maar dan met de percentages aangegeven in de laatste tabel.

5.6.4 Scores per subschaal voor de gehele steekproef (n = 1015) Tabel 20: Gemiddelde scores per subschaal voor gehele steekproef (n = 1015)

Gemiddelde Accommodatie Bestuur 54

Kunnen Willen Kunnen

Percentage 68 75 76,8

Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen

Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus

74,2 71,6 77,2 58 76,6 71,8 76,6 73,6 85,2 72,2 76 64,8 75,4 69,8 76

Kunnen Willen

De scores in tabel 20 representeren de gemiddelde score per subschaal van alle sportclubs in onze steekproef. Algemeen werd er hoog gescoord, behalve voor „beleidkunnen‟ en „externe focus kunnen‟. De bijhorende percentages tonen aan dat gemiddeld een percentage van 58% werd gehaald voor „beleidkunnen‟, wat ver onder de kritische grens (70%) ligt.

5.6.5 Gegevens per juridische structuur, type en provincie 5.6.5.1

Juridische structuur

5.6.5.1.1

Gemiddelde per subschaal voor een feitelijke Vereniging (een vereniging zonder juridische structuur) en vzw

Tabel 21: Gemiddelde score per subschaal voor feitelijke verenigingen en vzw’s

Gemiddelde feitelijke vereniging (n = 369) Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd

Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen

3,53 3,50 3,83 3,48 3,58 3,61 2,54 3,51 3,69 3,71 3,80 4,21

Gemiddelde vzw (n = 638) 3,33 3,89 3,83 3,84 3,58 3,99 3,09 3,99 3,53 3,88 3,63 4,28 55

Financiën Externe focus

5.6.5.1.2

Verdeling van de types volgens juridische structuur

Feitelijke vereniging:

Vzw:

56

Kunnen Willen Kunnen Willen

3,63 3,59 3,20 3,56

3,61 3,92 3,26 3,88

5.6.5.1.3

Vergelijking kennis van het Dynamo Project per juridische structuur

Kennis van het Dynamo Project: Tabel 22: Kennis Dynamo Project feitelijke verenigingen en vzw’s

Feitelijke vereniging Vzw

Frequentie Percentage (%) Frequentie Percentage (%)

Ja 160 43,4 426 66,8

Neen 208 56,4 211 33,1

Totaal 368 99,7 638 99,8

Gebruik hulpmiddelen Dynamo Project: Tabel 23: Gebruik hulpmiddelen Dynamo Project feitelijke verenigingen en vzw’s

Feitelijke vereniging Vzw

Frequentie Percentage (%) Frequentie Percentage (%)

Brochures/ documenten 72 19,5 288 45,1

Opleidingen

Individuele maatopleiding

48 13,0 217 34,0

17 4,6 95 14,9

Uit tabel 21 waarin de gemiddelde scores per subschaal vergeleken worden voor een feitelijke vereniging en een vzw, komt naar voren dat sportclubs die een vzw zijn, algemeen hoger scoren per subschaal dan de sportclubs die een feitelijke vereniging zijn. De taartdiagrammen tonen dan ook aan dat er meer sportclubs tot het type 1 sportclub (willen en kunnen) behoren bij de vzw‟s (45,61%) dan bij de feitelijke verenigingen (33,33%). Bovendien valt ook op dat een groot deel van de sportclubs (26,29%) die een feitelijke vereniging zijn bij het type 4 sportclub (niet kunnen en niet willen) vallen. In tabel 21 met de gemiddelde scores per subschaal voor alle sportclubs die een feitelijke vereniging zijn, schommelen de scores vaak rond 3,50, wat een percentage van 70% oplevert en dus betekent dat de waarden rond de kritische grens liggen. Vandaar dat voornamelijk de types 1 en 4 aanwezig zijn bij sportclubs die een feitelijke vereniging zijn. De tweede grootste groep (38,09%) van de sportclubs die een vzw zijn behoren tot het type 2 sportclub (willen en niet kunnen). De gemiddelde scores voor de subschalen die de factor „willen‟ meten, liggen dan ook hoger dan voor de subschalen die de factor „kunnen‟ meten. Tenslotte geven de tabellen 22 en 23 weer dat sportclubs die een vzw zijn meer bekend zijn met het Dynamo Project, namelijk 66,8%, in vergelijking met sportclubs die een feitelijke vereniging zijn (43,4%). Sportclubs die een feitelijke vereniging zijn hebben dan ook minder beroep gedaan op de hulpmiddelen die het Dynamo Project aanbiedt in vergelijking met sportclubs die een vzw zijn. Algemeen werd het meest gevraagd naar brochures en documenten. In bijlage 8 vindt u de resultaten van de andere varia vragen per juridische structuur.

57

5.6.5.2

Per type

5.6.5.2.1

Gemiddelde per subschaal per type

Tabel 24: Gemiddelde score per subschaal per type

Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus

5.6.5.2.2

Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen

Type 1 3,73 3,94 4,16 4,01 4,06 4,26 3,66 4,19 4,06 4,14 4,13 4,44 3,94 4,01 3,66 4,09

Type 2 2,85 3,99 3,53 3,91 3,26 3,99 2,65 3,99 3,07 3,82 3,26 4,25 3,19 4,01 3,05 3,94

Type 3 4,29 2,90 4,11 3,06 3,88 3,19 2,78 3,21 4,13 3,48 4,16 3,31 4,03 2,93 3,19 3,15

Type 4 3,39 3,11 3,52 2,88 3,04 2,89 1,73 2,91 3,26 3,18 3,21 3,66 3,45 3,28 2,66 2,92

Kennis van het Dynamo Project per type

Tabel 25: Kennis Dynamo Project per type

Type 1 Type 2 Type 3 Type 4

5.6.5.2.3

Frequentie Percentage (%) Frequentie Percentage (%) Frequentie Percentage (%) Frequentie Percentage (%)

Ja 252 60,9 218 64,7 34 43,6 80 46,2

Neen 161 38,9 119 35,3 43 55,1 93 53,8

Totaal 413 99,8 337 100 77 98,7 173 100

Gebruik hulpmiddelen Dynamo Project per type

Tabel 26: Gebruik hulpmiddelen Dynamo Project per type

Type 1 Type 2 58

Frequentie Percentage (%) Frequentie

Brochures/ documenten 158 38,2 147

Opleidingen

Individuele maatopleiding

115 27,8 109

55 13,3 41

Percentage (%) Frequentie Percentage (%) Frequentie Percentage (%)

Type 3 Type 4

43,6 16 20,5 39 22,5

32,3 11 14,1 30 17,3

12,2 5 6,4 11 6,4

In tabel 24 worden de gemiddelden per type vergeleken. De types 1 (willen en kunnen) en 2 (willen en niet kunnen) scoren hoger op de subschalen die de factor „willen‟ meten en de types 1 (willen en kunnen) en 3 (niet willen en kunnen) hebben hogere gemiddelden op de subschalen die de factor „kunnen‟ meten. Echter „beleidkunnen‟ en „externe focuskunnen‟ behalen lagere gemiddelden dan de andere subschalen die peilen naar de factor „kunnen‟. Het omzetten van de gemiddelden naar percentages zou aantonen dat de score onder de kritische grens van 70% valt. Dit betekent dus dat er algemeen lager gescoord werd op deze subschalen. De tabellen 25 en 26 tonen aan dat meer dan de helft (60,9% en 64,7%) van de sportclubs die behoren tot type 1 of 2 kennis hebben van het Dynamo Project in vergelijking met sportclubs die behoren tot het type 3 of 4 sportclub. Bij deze laatstgenoemde is minder dan de helft van de sportclubs bekend met het Dynamo Project. De sportclubs type 1 en 2 hebben dan ook al meer gebruik gemaakt van de hulpmiddelen die het Dynamo Project aanbiedt, voornamelijk brochures of opleidingen. In bijlage 9 vindt u de resultaten op de andere varia vragen per type. 5.6.5.3

Per provincie

5.6.5.3.1

Gemiddelde per subschaal per provincie

Tabel 27: Gemiddelde per subschaal per provincie

Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën

Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen

OostVlaanderen (n = 275) 3,39 3,11 3,52 2,88 3,04 2,89 1,73 2,91 3,26 3,18 3,21 3,66 3,45

Antwerpen (n = 302) 3,43 3,80 3,89 3,69 3,59 3,86 3,09 3,89 3,60 3,82 3,76 4,28 3,66

WestVlaanderen (n = 139) 3,56 3,74 3,90 3,89 3,66 3,94 3,04 3,90 3,75 3,89 3,70 4,24 3,58

Limburg (n = 137) 3,54 3,72 3,71 3,78 3,59 3,76 2,69 3,68 3,58 3,82 3,69 4,16 3,62

Vlaams Brabant (n = 118) 3,12 3,84 3,81 3,71 3,69 3,91 2,88 3,87 3,52 3,77 3,74 4,28 3,55 59

Externe focus

5.6.5.3.2

Willen Kunnen Willen

Type per provincie

Oost-Vlaanderen:

Antwerpen:

60

3,28 2,66 2,92

3,82 3,30 3,75

3,90 3,33 3,79

3,71 3,33 3,76

3,70 3,16 3,83

West-Vlaanderen:

Limburg:

61

Vlaams Brabant:

5.6.5.3.3

Kennis van het Dynamo Project per provincie

Tabel 28: Kennis Dynamo Project per provincie

Oost-Vlaanderen Antwerpen West-Vlaanderen Limburg Vlaams Brabant

5.6.5.3.4

Frequentie Percentage (%) Frequentie Percentage (%) Frequentie Percentage (%) Frequentie Percentage (%) Frequentie Percentage (%)

Ja 157 57,1 182 60,3 74 53,2 84 61,3 66 55,9

Neen 118 42,9 120 39,7 64 46,0 52 38,0 52 44,1

Totaal 275 100 302 100 138 99,3 136 99,3 118 100

Gebruik hulpmiddelen Dynamo Project per provincie

Tabel 29: Gebruik hulpmiddelen Dynamo Project per provincie

Oost-Vlaanderen Antwerpen

62

Frequentie Percentage (%) Frequentie Percentage (%)

Brochures/ documenten 103 37,5 108 35,8

Opleidingen

Individuele maatopleiding

69 25,1 87 28,8

27 9,8 37 12,3

West-Vlaanderen Limburg Vlaams Brabant

Frequentie Percentage (%) Frequentie Percentage (%) Frequentie Percentage (%)

46 33,1 48 35,0 42 35,6

36 25,9 34 24,8 30 25,4

19 13,7 12 8,8 12 10,2

Uit tabel 27 met de gemiddelden per subschaal per provincie, komt naar voren dat voor de subschalen die de factor „kunnen‟ meten, sportclubs uit West-Vlaanderen het meest frequent het hoogst scoren, gevolgd door Antwerpen. Voor de subschalen die de factor „willen‟ meten, scoren voornamelijk sportclubs uit WestVlaanderen, Vlaams-Brabant en Antwerpen hoog. Algemeen scoren sportclubs uit Oost-Vlaanderen op bijna alle subschalen het laagste en sportclubs uit West-Vlaanderen het hoogst. De taartdiagrammen geven aan dat West-Vlaanderen het grootst aantal sportclubs (50,36%) heeft die zich bij het type 1 sportclub (willen en kunnen) situeren, gevolgd door een kleiner deel (30,22%) dat bij type 2 (willen en niet kunnen) terecht komt en een nog kleiner deel (11,51%) die zich bij type 4 situeert. Deze volgorde geldt ook voor de provincies Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant. Enkel Oost-Vlaanderen heeft het grootst aantal sportclubs (41,45%) die zich bij het type 2 sportclub situeren, gevolgd door een kleiner deel (33,45%) bij het type 1 en een nog kleiner deel (16,73%) bij het type 4 sportclub. Voor alle provincies werd het kleinste aantal sportclubs bij het type 3 sportclub (niet willen en kunnen) gevonden. Wat de kennis van het Dynamo Project betreft, geldt dat voor alle provincies meer dan de helft van de sportclubs bekend is met het Dynamo Project. Echter, in Antwerpen, Limburg en Oost-Vlaanderen bevinden zich de meeste sportclubs die kennis hebben van het Dynamo Project. Algemeen werd het meest beroep gedaan op brochures en documenten die het Dynamo Project aanbiedt. En meer specifiek deden sportclubs uit Oost-Vlaanderen het meest beroep op brochures en documenten, maakten sportclubs uit Antwerpen het meeste gebruik van de opleidingen en deden sportclubs uit West-Vlaanderen het meest beroep op een individuele maatopleiding. In bijlage 10 vindt u de resultaten op de andere varia vragen per provincie.

63

5.6.6 Kruistabellen In dit onderdeel worden verschillende kruistabellen weergegeven om linken te leggen tussen verschillende variabelen. Tabel 30: Kruistabel provincie en juridische structuur

bvba/ebvba

feitelijke vereniging*

nv

vzw

Provincie

Totaal

Juridische structuur

Oost-Vlaanderen

4

99

1

171

275

Antwerpen

0

96

0

206

302

West-Vlaanderen

1

58

0

80

139

Limburg

0

45

0

92

137

Vlaams Brabant

1

43

0

74

118

6

341

1

623

971

Totaal

*: een vereniging zonder juridische structuur

In onze steekproef bevatten alle provincies het meest aantal sportclubs die een vzw zijn, gevolgd door sportclubs die een feitelijke vereniging zijn. Slechts een heel klein deel bestaat uit profit sportclubs. In bijlage 11 vindt u de tabel met een overzicht van het aantal sportclubs per federatie per provincie. Tabel 31: Kruistabel provincie en Kennis Dynamo Project Kent u het Dynamo Project?

Provincie

Totaal

ja

neen

Totaal

Oost-Vlaanderen

157

118

275

Antwerpen

182

120

302

West-Vlaanderen

74

64

138

Limburg

84

52

136

Vlaams Brabant

66

52

118

563

406

969

Voor elke provincie geldt dat het merendeel van de sportclubs bekend is met het Dynamo Project.

64

Tabel 32: Kruistabel provincie en gebruik brochures/documenten bij Dynamo Project Reeds brochures/documenten besteld bij Dynamo Project

Provincie

ja

neen

Totaal

Oost-Vlaanderen

103

55

158

Antwerpen

108

72

180

West-Vlaanderen

46

29

75

Limburg

48

37

85

Vlaams Brabant

42

24

66

347

217

564

Totaal

Tabel 33: Kruistabel provincie en opleidingen gevolgd bij Dynamo Project Reeds opleidingen gevolgd bij Dynamo Project

Provincie

Totaal

ja

neen

Totaal

Oost-Vlaanderen

69

84

153

Antwerpen

87

93

180

West-Vlaanderen

36

38

74

Limburg

34

48

82

Vlaams Brabant

30

38

68

256

301

557

65

Tabel 34: Kruistabel provincie en reeds individuele maatopleiding genoten bij Dynamo Project Reeds individuele maatopleiding genoten bij Dynamo Project

Provincie

ja

neen

Totaal

Oost-Vlaanderen

27

130

157

Antwerpen

37

145

182

West-Vlaanderen

19

54

73

Limburg

12

71

83

Vlaams Brabant

12

55

67

107

455

562

Totaal

Tabel 35: Kruistabel provincie en individuele bijstand door expert Zou u graag hebben dat uw sportclub individueel bijgestaan wordt door een expert?

Provincie

Totaal

ja

neen

Totaal

Oost-Vlaanderen

83

192

275

Antwerpen

92

210

302

West-Vlaanderen

38

101

139

Limburg

41

96

137

Vlaams Brabant

45

73

118

299

672

971

Uit tabellen 31 t.e.m. 35 komt naar voren dat van alle hulpmiddelen die het Dynamo project aanbiedt, er het meest beroep werd gedaan op brochures en documenten, en dit voornamelijk door sportclubs die gevestigd zijn in Oost-Vlaanderen. Sportclubs uit Vlaams-Brabant vroegen het meest individuele bijstand door een expert. 66

Tabel 36: Kruistabel aangesloten bij een sportfederatie en juridische structuur

nv

Ja

6

328

1

619

954

Nee

0

41

1

19

61

6

369

2

638

1015

vzw

feitelijke vereniging*

Is de sportclub

bvba/ebvba

Juridische structuur

Totaal

aangesloten bij een sportfederatie? Totaal

*: een vereniging zonder juridische structuur

Het grootste deel van de sportclubs in onze steekproef is aangesloten bij een sportfederatie en daarvan zijn de meeste sportclubs een vzw. Bij de sportclubs die niet aangesloten zijn bij een federatie is het grootste deel een feitelijke vereniging. Tabel 37: Kruistabel aangesloten bij een sportfederatie en kennis Dynamo Project Kent u het Dynamo Project?

Is de sportclub

ja

neen

Totaal

Ja

578

374

952

Nee

11

50

61

589

424

1013

aangesloten bij een sportfederatie? Totaal

Het grootste deel van de sportclubs die aangesloten is bij een federatie is bekend met het Dynamo Project. Echter, van diegene die niet aangesloten zijn bij een federatie, is het merendeel niet bekend met het Dynamo Project.

67

Tabel 38: Kruistabel aangesloten bij een sportfederatie en gebruik brochures/documenten bij Dynamo Project Reeds brochures/documenten besteld bij Dynamo Project

Is de sportclub

Ja

ja

neen

Totaal

355

224

579

5

6

11

360

230

590

aangesloten bij een sportfederatie?

Nee

Totaal

Tabel 39: Kruistabel aangesloten bij een sportfederatie en opleidingen gevolgd bij Dynamo Project Reeds opleidingen gevolgd bij Dynamo Project

Is de sportclub

Ja

ja

neen

Totaal

263

307

570

2

9

11

265

316

581

aangesloten bij een sportfederatie?

Nee

Totaal

Tabel 40: Kruistabel aangesloten bij een sportfederatie en individuele maatopleiding bij Dynamo Project Reeds individuele maatopleiding genoten bij Dynamo Project

Is de sportclub

Ja

ja

neen

Totaal

111

465

576

1

10

11

112

475

587

aangesloten bij een sportfederatie? Totaal

68

Nee

Tabel 41: Kruistabel aangesloten bij een sportfederatie en individuele bijstand door een expert Zou u graag hebben dat uw sportclub individueel bijgestaan wordt door een expert?

Is de sportclub

ja

neen

Totaal

Ja

297

657

954

Nee

10

51

61

307

708

1015

aangesloten bij een sportfederatie? Totaal

Opnieuw tonen de tabellen dat de meeste sportclubs die aangesloten zijn bij een federatie gebruik hebben gemaakt van brochures of documenten als hulpmiddel dat het Dynamo Project aanbiedt. In bijlage 12 vindt u een tabel met het aantal sportclubs per federatie en hun juridische structuur. Tabel 42: Kruistabel juridische structuur en Kennis Dynamo Project? Kent u het Dynamo Project?

Juridische structuur bvba/ebvba

feitelijke vereniging (een

ja

neen

Totaal

2

4

6

160

208

368

1

1

2

426

211

637

589

424

1013

vereniging zonder juridische structuur)

nv

vzw Totaal

69

Tabel 43: Kruistabel juridische structuur en gebruik brochures/documenten Dynamo Project Reeds brochures/documenten besteld bij Dynamo Project

Juridische structuur bvba/ebvba

feitelijke vereniging (een

ja

neen

Totaal

0

2

2

72

90

162

0

1

1

288

137

425

360

230

590

vereniging zonder juridische structuur)

nv

vzw Totaal

Tabel 44: Kruistabel juridische structuur en opleidingen bij Dynamo Project Reeds opleidingen gevolgd bij Dynamo Project

Juridische structuur bvba/ebvba

feitelijke vereniging (een

ja

neen

Totaal

0

2

2

48

112

160

0

1

1

217

201

418

265

316

581

vereniging zonder juridische structuur)

nv

vzw Totaal

70

Tabel 45: Kruistabel juridische structuur en individuele maatopleiding bij Dynamo Project Reeds individuele maatopleiding genoten bij Dynamo Project

ja

neen

Totaal

0

2

2

17

143

160

nv

0

1

1

vzw

95

329

424

112

475

587

Juridische structuur bvba/ebvba

feitelijke vereniging (een vereniging zonder juridische structuur)

Totaal

Tabel 46: Kruistabel juridische structuur en individuele bijstand door een expert Zou u graag hebben dat uw sportclub individueel bijgestaan wordt door een expert?

Juridische structuur bvba/ebvba

feitelijke vereniging (een

ja

neen

Totaal

1

5

6

75

294

369

0

2

2

231

407

638

307

708

1015

vereniging zonder juridische structuur)

nv

vzw Totaal

Uit tabel 42 komt naar voren dat sportclubs die een vzw zijn meer bekend zijn met het Dynamo Project, dan de sportclubs die een feitelijke vereniging zijn. Ook meer dan de helft van de sportclubs die een vzw zijn hebben beroep gedaan op brochures en documenten of opleidingen die het Dynamo project aanbiedt, in vergelijking met de sportclubs die een feitelijke vereniging zijn. Tenslotte is er bij sportclubs die een vzw zijn 71

ook meer vraag naar individuele bijstand door een expert in vergelijking met sportclubs die een feitelijke vereniging zijn. In bijlage 13 vindt u een overzicht met achtereenvolgens de tabellen die een overzicht geven van alle deelnemende sportfederaties en de respons van hun sportclubs op de varia vragen. Zo komt uit de tabel die de bijstand op bestuurlijk vlak bevraagt naar voren dat er het meest bijstand op bestuurlijk vlak werd gevraagd omtrent opmaak van een sponsordossier, het verbeteren van de ledenwerving, hulp rond de vzw wetgeving en het motiveren van vrijwilligers. Bijstand op vlak van begeleiding rond fusies of splitsingen werd het minst gevraagd. Vervolgens tonen de tabellen die een overzicht geven omtrent het volgen van een opleiding/bijscholing/vorming dat algemeen het meest werd aangeduid om een opleiding/bijscholing/vorming omtrent subsidiemogelijkheden, marketing en sponsormogelijkheden, het zoeken, vinden en motiveren van vrijwilligers, en de kleine sportclub en mediakanalen te volgen. Het onderwerp dat het minst werd aangeduid was preventieaanpak rond alcohol en drugs. De volgende tabel geeft de resultaten weer rond de vraag naar een individuele maatbegeleiding. Daaromtrent werd het meest een individuele maatbegeleiding op vlak van sponsoring gevraagd. Een individuele maatbegeleiding omtrent fusie of splitsing van de sportclub daarentegen was het minst wenselijk. Tenslotte toont een tabel een overzicht van het aantal sportclubs per federatie en hun kennis van het Dynamo Project, en het wel of niet beroep doen op de hulpmiddelen die het aanbiedt. Zoals af te lezen is, is meer dan de helft van de sportclubs in onze steekproef bekend met het Dynamo Project, en werd het meest beroep gedaan op brochures en documenten.

72

Tabel 47: Kruistabel functie respondent en kennis Dynamo Project Kent u het Dynamo Project?

Functie

Totaal

ja

neen

Totaal

voorzitter

181

132

313

ondervoorzitter

11

10

21

secretaris

251

177

428

penningmeester

57

33

90

lid van de raad van Bestuur

36

23

59

gerechtelijk correspondent

12

9

21

overige

41

40

81

589

424

1013

Algemeen hebben voornamelijk de voorzitter of secretaris van de sportclub de vragenlijst ingevuld. Voor elke functie was steeds meer dan de helft bekend met het Dynamo Project en dit zien we ook bij het totaal.

73

74 Tabel 48: Kruistabel Type en Kennis Dynamo project / Brochures/documenten aangevraagd / Opleiding gevolgd / Individuele maatbegeleiding Type

Type 5

Kent u het Dynamo Project?

Type 1

Type 2

Type 3

Type 4

(profit)

ja

252

218

34

80

3

587

neen

161

119

43

93

5

421

413

337

77

173

8

1008

ja

158

147

16

39

0

360

Neen

92

72

19

42

3

228

250

219

35

81

3

588

ja

115

109

11

30

0

265

Neen

132

106

24

49

3

314

247

215

35

79

3

579

ja

55

41

5

11

0

112

Neen

197

177

28

68

3

473

252

218

33

79

3

585

Totaal Brochures/documenten gevraagd

Totaal Opleiding gevolgd

Totaal Individuele maatbegeleiding

Totaal

Totaal

Tabel 48 toont de kennis van het Dynamo Project en het gebruik van de aangeboden hulpmiddelen per type. Meer dan de helft van de sportclubs die behoren tot de types 1 (willen en kunnen) en 2 (willen en niet kunnen) zijn bekend met het Dynamo Project. Bij de types 3 (niet willen en kunnen) en 4 (niet willen en niet kunnen) is meer dan de helft van de sportclubs niet bekend met het Dynamo Project. Voornamelijk sportclubs die behoren tot de types 1 en 2 hebben beroep gedaan op brochures/documenten, opleidingen en individuele maatbegeleidingen. Tabel 49: Kruistabel type en bijstand op bestuurlijk vlak Type Type 1

Type 2

Type 3

Type 4

Profit

Totaal

Boekhoudprogramma

91

87

8

27

1

214

Boekhoudkundige regels

109

123

5

33

1

271

Website

60

86

12

34

1

193

Sponsordossier

129

168

12

42

1

352

Beleidsplan

68

131

4

27

1

231

Begroting

48

73

5

18

0

143

Huishoudelijk reglement

40

77

2

19

1

139

Organogram

37

68

1

18

0

124

Vzw-wetgeving

110

140

11

39

1

301

Btw-wetgeving

73

99

3

19

1

195

Vrijwilligerswetgeving

105

138

5

32

2

282

Fusies/splitsingen

9

29

2

4

1

45

Structuur club

29

54

1

10

0

94

Audit

55

2

11

1

0

98

Marketing

71

88

3

20

3

185

Ledenwerving

122

130

16

44

3

315

Vrijwilligers zoeken/vinden

99

157

4

34

2

296

Vrijwilligers motiveren

101

155

6

36

2

300

Verzekeringen

86

102

9

41

1

239

Deze tabel geeft een overzicht van de bijstand op bestuurlijk vlak per type. Algemeen zijn het voornamelijk de sportclubs die behoren tot de types 1 of 2 die beroep doen op bijstand op bestuurlijk vlak.

75

Tabel 50: Kruistabel type en vraag rond bijscholing Type Type 1

Type 2

Type 3

Type 4

Profit

Totaal

Boekhouding

90

89

5

30

1

215

Coachen/motiveren

77

98

7

17

0

199

Communicatiemanagement

52

65

2

10

0

129

Competentiemanagement

25

36

1

8

1

71

109

110

8

28

2

257

25

35

1

5

1

67

Eventmanagement

47

52

2

9

0

110

Ethiek

24

23

2

3

0

52

Fiscaliteit

71

80

1

18

1

171

Fusies/splitsingen

15

21

3

1

0

40

Interne & externe communicatie

56

65

2

12

0

135

Leiderschap

76

89

4

26

1

196

Marketing/ sponsormogelijkheden

114

129

5

31

1

280

Netwerking

59

77

1

9

2

148

Beleidsplan

57

108

4

22

2

193

Preventieaanpak alcohol/drugs

11

22

0

2

1

36

Subsidiemogelijkheden

148

172

9

48

1

371

Wetten/decreten

48

52

1

13

0

114

Vergadertechnieken

34

55

3

12

0

104

Verzekeringen

49

56

8

22

0

135

Vzw-wetgeving

90

104

6

34

1

235

Website ontwikkeling

68

75

9

31

1

184

Zoeken/vinden vrijwilligers

88

136

3

24

2

253

Motiveren vrijwilligers

96

130

3

21

2

252

Kleine sportclub/mediakanalen Emotionele/sociale intelligentie

Tabel 50 geeft een overzicht van de vraag naar een bijscholing/vorming/opleiding per type. Algemeen doen de types 1 en 2 het meest beroep op de opleidingen die het Dynamo project aanbiedt.

76

Tabel 51: Kruistabel type en individuele maatbegeleiding Type Type 1

Type 2

Type 3

Type 4

Profit

Totaal

Boekhouding

32

49

0

12

0

93

Website

23

42

0

13

1

79

Sponsoring

52

82

0

20

0

154

Beleidsplan

22

67

0

11

1

101

Begroting

16

29

0

8

0

53

Huishoudelijk reglement

9

28

0

5

0

42

Organogram

12

21

0

5

0

38

Omschakeling nr vzw

12

13

1

6

0

32

Btw wetgeving

34

37

0

6

0

77

Fusie/splitsing

5

11

1

0

0

17

Structuur

21

38

0

9

1

69

Audit

17

40

0

7

1

65

Marketing

29

55

0

7

1

92

Tenslotte toont tabel 51 per type de vraag naar individuele maatbegeleiding. Ook hier zijn het voornamelijk de types 1 en 2 die hierop beroep doen. Opvallend is dat de sportclubs die tot het type 3 behoren hier het minst vraag naar hebben.

5.6.7 Verschilanalyses In dit onderdeel wordt na gegaan of er significante verschillen te vinden zijn tussen de verschillende variabelen. Zo worden de scores op alle subschalen en de percentages op willen en kunnen met de variabelen aangesloten bij een sportfederatie, juridische structuur, provincie, kennis van het Dynamo Project, opleidingen gevolgd en het kiezen voor een individuele maatbegeleiding vergeleken. 1) Is er een significant verschil tussen de subschalen en de percentages van willen en kunnen, en de sportclubs die wel of niet aangesloten zijn bij een federatie? De gemiddelde scores van twee groepen worden vergeleken, namelijk sportclubs die aangesloten zijn bij een sportfederatie en sportclubs die niet aangesloten zijn bij een sportfederatie. Meer specifiek worden de gemiddelde scores op alle subschalen en hun percentages op beide factoren vergeleken. Er is sprake van een significant verschil indien de p-waarde kleiner is dan 0,05.

77

Tabel 52: Verschilanalyse subschalen en factoren met al dan niet aangesloten bij sportfederatie

Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus

Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen

Kunnen Willen

F-toets 0,063 0,478 1,004 0,863 1,206 7,171** 1,063 3,262 1,860 12,192*** 0,222 0,059 0,086 0,641 9,105** 38,875*** 3,152 12,086***

p-waarde 0,248 0,019 0,087 0,226 0,825 0,016 0,248 0,018 0,160 0,361 0,362 0,705 0,494 0,542 0,184 0,022 0,162 0,038

Noot: *: p < 0,05; **: p < 0,01; ***: p < 0,001

Bovenstaande tabel toont dat er een significant verschil is tussen sportclubs die aangesloten zijn bij een sportfederatie en sportclubs die niet aangesloten zijn bij een sportfederatie voor hun gemiddelde score op „accommodatiewillen‟, „trainerswillen‟, „beleidwillen‟, „externe focus willen‟ en „percentage willen‟. Uit de analyse komt naar voren dat sportclubs die aangesloten zijn bij een sportfederatie meer bereid zijn extra inspanningen te doen om te verbeteren op vlak van accommodatie, hun trainers stimuleren een opleiding te volgen, inspanningen doen om te verbeteren op gebeid van trainers, meer bereid zijn een jaarplanning en organogram op te stellen, onder andere opendeurdagen organiseren en zich engageren voor andere thema‟s die te maken hebben met gezondheid. Het percentage op de factor „willen‟ ligt dan ook hoger voor sportclubs die aangesloten zijn bij een sportfederatie, wat er op wijst dat ze meer bereid zijn tot verandering.

2) Is er een significant verschil tussen de subschalen en de percentages van willen en kunnen, en sportclubs die een feitelijke vereniging of vzw zijn? De gemiddelde scores van twee groepen worden vergeleken, namelijk sportclubs die een feitelijke vereniging zijn en sportclubs die een vzw zijn. Meer specifiek worden hun gemiddelde scores op alle subschalen en hun percentages op beide factoren vergeleken. Er is sprake van een significant verschil indien de p-waarde kleiner is dan 0,05.

78

Tabel 53: Verschilanalyse subschalen en factoren met juridische vereniging

Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus

Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen

Kunnen Willen

F-toets 5,904* 5,798* 0,708 28,272*** 0,527 21,007*** 0,093 23,748*** 2,172 9,042** 0,744 1,223 0,048 7,146** 3,623 30,816*** 0,131 21,516***

p-waarde 0,011 0,000 0,987 0,000 0,946 0,000 0,000 0,000 0,014 0,002 0,031 0,251 0,733 0,000 0,260 0,000 0,684 0,000

Noot: *: p < 0,05; **: p < 0,01; ***: p < 0,001

Uit de laatste kolom van tabel 53 wordt afgeleid dat er significante verschillen zijn voor de gemiddelde scores tussen de twee groepen, behalve voor „bestuurkunnen‟, „trainerskunnen‟, jeugdwillen‟, „financiënkunnen‟, „externe focus kunnen‟ en „percentage kunnen‟. Voor alle andere subschalen ligt het gemiddelde hoger bij sportclubs die een vzw zijn, behalve voor „accommodatiekunnen‟, „vrijwilligerskunnen‟ en „jeugdkunnen‟. Kortom, sportclubs die een vzw zijn, tonen meer bereidheid om extra inspanningen te doen voor hun infrastructuur, het rekruteren van leden, het verbeteren op gebied van trainers, het opmaken van een beleidsplan, organogram en dergelijke, het verbeteren op gebied van vrijwilligers, de financiële situatie van de sportclub en het organiseren van opendeurdagen, samenwerking met scholen en dergelijke. Het percentage voor de factor „willen‟ ligt dan ook hoger voor sportclubs die een vzw zijn, wat betekent dat ze meer bereid zijn tot verandering. Sportclubs die een feitelijke vereniging zijn, daarentegen, geven aan dat hun sportclubs over een goede accommodatie beschikken, ze voldoende vrijwilligers hebben en er beroep op kunnen doen, en ze over voldoende jeugdtrainers beschikken om de juiste competenties uit te voeren.

3) Is er een significant verschil tussen de subschalen en de percentages van willen en kunnen, en de provincies van de sportclubs? De gemiddelde scores van vijf groepen worden vergeleken, namelijk sportclubs die gevestigd zijn in OostVlaanderen, Antwerpen, West-Vlaanderen, Limburg en Vlaams-Brabant. Meer specifiek worden hun

79

gemiddelde scores op alle subschalen en hun percentages op beide factoren vergeleken. Er is sprake van een significant verschil indien de p-waarde kleiner is dan 0,05 Tabel 54: Verschilanalyse subschalen en factoren met provincies

Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus Kunnen Willen

Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen

F-toets 2,893 0,642 2,527 2,606 1,399 0,843 2,731 1,552 1,689 0,413 1,330 0,731 0,562 1,807 2,716 0,253 4,093 0,851

p-waarde 0,021 0,633 0,039 0,035 0,232 0,498 0,028 0,185 0,150 0,799 0,257 0,571 0,690 0,125 0,029 0,908 0,003 0,493

Tabel 54 geeft aan dat er een significant verschil is tussen de verschillende groepen op hun gemiddelde score voor „accommodatiekunnen‟, „bestuurkunnen‟, „bestuurwillen‟, „beleidkunnen‟, „externe focus kunnen‟ en „percentage kunnen‟. Voor „accommodatiekunnen‟ behalen sportclubs uit West-Vlaanderen het hoogste gemiddelde. Sportclubs uit deze provincie beschikken dus over een betere accommodatie dan de sportclubs uit de andere provincies. Ook voor de subschalen „bestuurkunnen‟ en „bestuurwillen‟ scoren sportclubs uit West-Vlaanderen het hoogst. Dit betekent dat het bestuur bij sportclubs uit West-Vlaanderen beter georganiseerd is en ze bovendien meer inspanningen doen om onder andere leden te rekruteren, sportevenementen te organiseren, … Wat de subschaal „externe focus kunnen‟ betreft, scoren sportclubs uit Vlaams-Brabant het hoogst, wat weergeeft dat deze sportclubs meer bereid zijn samen te werken met scholen, opendeurdagen te organiseren en dergelijke. Tenslotte scoren sportclubs uit West-Vlaanderen het hoogst op „percentage kunnen‟, wat erop wijst dat deze sportclubs over meer capaciteit beschikken voor hun sportclub. Scheffe‟s test werd ook uitgevoerd om per variabele elke provincie apart met elkaar te kunnen vergelijken. Daaruit volgde dat er een significant verschil werd gevonden voor „percentage kunnen‟ tussen sportclubs uit Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen (p = 0,023). Dit betekent dat sportclubs uit West-Vlaanderen over meer capaciteit beschikken voor hun sportclub dan sportclubs uit Oost-Vlaanderen. 80

4) Is er een significant verschil tussen de subschalen en de percentages van willen en kunnen, en de grootte van de sportclub. Dit enkel voor de drie grootste sportfederaties. De gemiddelde scores van vier groepen worden vergeleken, namelijk sportclubs die bestaan uit 50 of minder leden, sportclubs die tussen de 50 en 150 leden hebben, sportclubs die tussen de 150 en 500 leden hebben en sportclubs die meer dan 500 leden hebben. Meer specifiek worden hun gemiddelde scores op alle subschalen en hun percentages op beide factoren vergeleken. Echter, dit gebeurt enkel voor de drie grootste federaties in onze steekproef (n = 1015), namelijk Koninklijke Antwerpse Vereniging van Vriendenclubs vzw (n = 49) , Vlaamse Badminton Liga vzw (n = 78) en Voetbal Federatie Vlaanderen vzw (n = 49). Er is sprake van een significant verschil indien de p-waarde kleiner is dan 0,05 Tabel 55: Verschilanalyse subschalen en factoren met grootte sportclub

Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus

Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen

Kunnen Willen

F-toets 3,789 5,955 3,919 13,399 0,870 31,259 16,493 14,116 4,371 1,444 2,014 0,304 3,023 4,537 0,251 12,894 1,004 21,293

p-waarde 0,012 0,001 0,010 0,000 0,458 0,000 0,000 0,000 0,006 0,232 0,117 0,823 0,031 0,004 0,860 0,000 0,393 0,000

Tabel 55 toont aan dat er significante verschillen zijn voor de gemiddelde scores tussen de vier groepen, behalve voor „trainerskunnen‟, „vrijwilligerswillen‟, „jeugdkunnen‟, „jeugdwillen‟, „externe focus kunnen‟ en „percentage kunnen‟. Voor

„accommodatiewillen‟, „bestuurwillen‟, trainerswillen‟, „beleidkunnen‟,

„beleidwillen‟, „financiënwillen‟ en „percentage willen‟ scoren de sportclubs die meer dan 500 leden hebben het hoogst. Sportclubs met meer leden kunnen dus meer trainingen of leden werven als er sportinfrastructuur ter beschikking is, doen ook meer inspanningen om leden te rekruteren of evenementen te organiseren, zijn meer bereid inspanningen te doen om te verbeteren op gebied van trainers, zijn actueel op gebied van hun beleidsplan, jaarplanning en organogram, en zijn bereid inspanningen te doen voor de 81

financiële situatie van de sportclub. Tenslotte hadden ze ook de hoogste score op het algemeen percentage voor willen, wat vertelt dat ze meer bereid zijn tot verandering. Gezien de grootte van de sportclub kan men dan ook verwachten dat met meer leden, meer kan bereikt worden. Echter, sportclubs die 50 tot 150 leden hebben, scoorden het hoogst voor „accommodatiekunnen‟, „bestuurkunnen‟ en „vrijwilligerskunnen‟. Een sportclub met een gematigd aantal leden beschikt dus over voldoende accommodatie om onder andere hun trainingen te kunnen geven en beschikt bovendien over voldoende bestuursleden om de organisatie van de sportclub te regelen. Tenslotte kwam naar voren dat sportclubs die tussen 50 en 150 leden hebben beroep kunnen doen op voldoende vrijwilligers en voldoende financiële middelen hebben om de sportclub te ondersteunen. Opnieuw werd de test van Scheffe uitgevoerd om de gemiddelde scores op alle variabelen voor elke groep apart te vergelijken. Onderstaande tabel toont enkel de significante resultaten: Tabel 56: Uitbreiding test Scheffe

Accommodatiekunnen Accommodatiewillen Bestuurkunnen Bestuurwillen

Trainerswillen

Beleidkunnen

Beleidwillen

Vrijwilligerskunnen Financiënkunnen Financiënwillen Externe focus willen Percentage willen

82

De vergeleken groepen

p-waarde

0-50 en 150 -500 0-50 en 50-150 0-50 en 150-500 0-50 en 150-500 0-50 en 50-150 0-50 en 150-500 0-50 en 50-150 0-50 en 150-500 0-50 en >500 0-50 en 50-150 0-50 en 150-500 0-50 en >500 50-150 en 150-500 0-50 en 50-150 0-50 en 150-500 0-50 en >500 50-150 en 150-500 0-50 en 150-500 50-150 en 150-500 0-50 en 150-500 0-50 en 50-150 0-50 en 150-500 0-50 en 50-150 0-50 en 150-500

0,022 0,010 0,005 0,010 0,000 0,000 0,000 0,000 0,001 0,003 0,000 0,002 0,025 0,031 0,000 0,008 0,010 0,010 0,036 0,015 0,000 0,000 0,000 0,000

Zoals tabel 56 weergeeft, zijn er voor de meeste subschalen significante verschillen tussen de verschillende groepen. Vooral voor de subschalen „trainerswillen‟, „beleidkunnen‟ en „beleidwillen‟ verschillen de groepen onderling van elkaar. De grootte van de sportclub speelt dus een rol bij het invullen van de items van de vragenlijst en de score die men uiteindelijk zal krijgen.

5) Is er een significant verschil tussen de subschalen en de percentages van willen en kunnen, en de kennis van het Dynamo Project van de sportclubs? De gemiddelde scores van twee groepen worden vergeleken, namelijk sportclubs die het Dynamo Project kennen en sportclubs die het Dynamo project niet kennen. Meer specifiek worden hun gemiddelde scores op alle subschalen en hun percentages op beide factoren vergeleken. Er is sprake van een significant verschil indien de p-waarde kleiner is dan 0,05. Tabel 57: Verschilanalyse subschalen en factoren met kennis Dynamo Project

Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus

Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen

Kunnen Willen

F-toets 0,884 0,362 0,031 10,935** 0,137 33,744*** 1,067 11,442** 5,105* 2,032 0,362 0,017 0,248 0,003 3,297 3,924* 1,251 7,886*

p-waarde 0,013 0,001 0,105 0,000 0,969 0,000 0,000 0,000 0,821 0,806 0,310 0,766 0,780 0,013 0,632 0,010 0,595 0,000

Noot: *: p < 0,05; **: p < 0,01; ***: p < 0,001

Tabel 57 toont dat er significante verschillen zijn voor de gemiddelde scores tussen de twee groepen, behalve voor „bestuurkunnen‟, „trainerskunnen‟, „vrijwilligerskunnen‟, „vrijwilligerswillen‟, „jeugdkunnen‟, „jeugdwillen‟, „financiënkunnen‟, „externe focus kunnen‟ en „percentage kunnen‟. De analyse toont aan dat voor alle subschalen, behalve „accommodatiekunnen‟, waarvoor een significant verschil werd gevonden tussen de twee groepen, de sportclubs die kennis hebben van het Dynamo Project een hoger gemiddelde hebben dan sportclubs die geen kennis hebben van het Dynamo Project. Dit betekent dat sportclubs die 83

bekend zijn met het Dynamo Project, onder andere trainingen aanbieden en actief leden werven indien er sportinfrastructuur beschikbaar is, inspanningen doen om leden te rekruteren, bereid zijn hun trainers bijscholingen te laten volgen, actueel zijn met hun beleidsplan, jaarplanning en organogram, actief inspanningen doen om te zoeken naar onder andere sponsors, opendeurdagen organiseren en zich engageren voor andere thema‟s. Het algemeen percentage voor de factor „willen‟ ligt dan ook hoger voor de sportclubs die bekend zijn met het Dynamo Project, wat erop wijst dat ze meer bereid zijn tot verandering.

6) Is er een significant verschil tussen de subschalen en de percentages van willen en kunnen, en het al dan niet gevolgd hebben van een opleiding bij het Dynamo Project? De gemiddelde scores van twee groepen worden vergeleken, namelijk sportclubs die reeds een opleiding hebben gevolgd bij het Dynamo Project en sportclubs die nog geen opleiding hebben gevolgd. Meer specifiek worden hun gemiddelde scores op alle subschalen en hun percentages op beide factoren vergeleken. Er is sprake van een significant verschil indien de p-waarde kleiner is dan 0,05. Tabel 58: Verschilanalyse subschalen en factoren met opleiding Dynamo Project

Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus Kunnen Willen

Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen

F-toets 2,541 1,845 0,096 0,000 0,000 0,255 4,181* 5,146* 0,006 1,173 0,001 0,125 0,359 1,560 1,385 0,304 0,143 2,863

p-waarde 0,122 0,011 0,472 0,186 0,137 0,019 0,085 0,001 0,054 0,119 0,513 0,734 0,689 0,058 0,266 0,348 0,343 0,002

Noot: *: p < 0,05

Bovenstaande tabel toont dat er significante verschillen zijn voor de gemiddelde scores tussen de twee groepen voor „accommodatiewillen‟, „trainerswillen‟, „beleidwillen‟ en het algemeen percentage voor willen. Zoals te verwachten hebben de sportclubs die reeds een opleiding hebben gevolgd een hoger gemiddelde op voorgenoemde subschalen in vergelijking met sportclubs die nog geen opleiding hebben gevolgd. Dit 84

betekent dat sportclubs die reeds een opleiding/bijscholing/vorming hebben gevolgd onder andere meer inspanningen doen op gebied van accommodatie, hun trainers meer stimuleren en bereid zijn een opleiding te laten volgen en meer bereid zijn een beleidsplan, jaarplanning en organogram op te stellen. Het totaal percentage voor de factor „willen‟ ligt dan ook hoger bij sportclubs die reeds een opleiding hebben gevolgd in vergelijking met degene die dit nog niet hebben gedaan.

7) Is er een significant verschil tussen de subschalen en de percentages van willen en kunnen, en het al dan niet gekozen hebben voor een individuele maatopleiding? De gemiddelde scores van twee groepen worden vergeleken, namelijk sportclubs die reeds gekozen hebben voor een individuele maatbegeleiding bij het Dynamo Project en sportclubs die hiervoor nog niet gekozen hebben. Meer specifiek worden hun gemiddelde scores op alle subschalen en hun percentages op beide factoren vergeleken. Er is sprake van een significant verschil indien de p-waarde kleiner is dan 0,05. Tabel 59: Verschilanalyse subschalen en factoren met individuele maatbegeleiding Dynamo Project

Accommodatie Bestuur Trainers Beleid Vrijwilligers Jeugd Financiën Externe focus Kunnen Willen

Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen Kunnen Willen

F-toets 0,430 0,977 0,047 0,073 0,061 0,000 1,803 2,474 0,029 0,000 0,125 0,897 0,466 0,339 1,903 0,019 0,054 2,816

p-waarde 0,843 0,594 0,182 0,725 0,636 0,419 0,058 0,001 0,976 0,277 0,570 0,305 0,118 0,078 0,180 0,283 0,221 0,069

Tabel 59 toont dat er een significant verschil is voor de gemiddelde scores tussen de twee groepen voor de subschaal „beleidwillen‟. De analyse toont aan dat sportclubs die reeds een individuele maatopleiding hebben genoten meer bereid zijn een beleidsplan voor het komende jaar en op lange termijn uit te schrijven, en beschikken over een organogram. Verder werden geen significante verschillen gevonden tussen deze twee groepen. 85

6. Conclusie Het huidig onderzoek was een vervolg op het vorig onderzoek dat plaats vond in 2010 omtrent typologieën bij sportclubs. De doelstelling van dit huidig onderzoek bestond enerzijds uit het inkorten van de reeds ontwikkelde vragenlijst, en anderzijds uit het afnemen van de verkorte vragenlijst bij een representatieve groep sportclubs. Na het doorlopen van fase één van het onderzoek werd een nieuwe verkorte vragenlijst die in de toekomst verder kan gehanteerd worden als tool door verschillende actoren (zoals de overheid, sportfederaties, sportdiensten, het Dynamo Project, …) ontwikkeld. Hiervoor werden een reeks statistische analyses uitgevoerd en werd overleg gepleegd met de opdrachtgever zodat een evenwicht tussen bruikbaarheid, validiteit en betrouwbaarheid kon worden bereikt. Fase twee bestond uit het online afnemen van de verkorte vragenlijst bij een representatieve sample van 1015 Vlaamse sportclubs. Uit de resultaten wordt algemeen besloten dat we beschikken over een representatieve steekproef gezien de grootte en de goede spreiding over de Vlaamse gemeenschap. De beschrijvende resultaten geven aan dat het grootste deel van de steekproef aangesloten was bij een sportfederatie, alsook dat het grootste deel een vzw was. De scores op de subschalen tonen aan dat algemeen hoge scores werden gehaald, behalve voor de subschalen „beleidkunnen‟ en „externe focus kunnen‟. Verder had ook meer dan de helft kennis van het Dynamo Project en werd het meest beroep gedaan op de brochures en documenten die ter beschikking worden gesteld. Tenslotte situeerden de meeste sportclubs zich bij het type 1 of type 2 sportclub. Enkele opvallende gegevens echter zijn het feit dat de sportclubs die aangesloten zijn bij een sportfederatie hoofdzakelijk vzw‟s zijn, in vergelijking met de sportclubs die niet aangesloten zijn bij een sportfederatie en voornamelijk een feitelijke vereniging zijn. De resultaten gaven bovendien aan dat sportclubs die een vzw zijn algemeen hogere scores behalen op alle subschalen en daardoor ook meer bij het type 1 sportclub terecht komen. Verder waren zij ook meer bekend met het Dynamo Project en deden ze meer beroep op de hulpmiddelen die het Dynamo Project aanbiedt. Over kennis omtrent het Dynamo Project kwam verder naar voren dat sportclubs die zich bij types 1 of 2 bevinden, meer op de hoogte zijn van het Dynamo Project en ook meer beroep doen op hun hulpmiddelen. Deze resultaten waren ook te vinden bij sportclubs uit de provincies Antwerpen, Limburg en Oost-Vlaanderen. Zij waren het meest op de hoogte van het Dynamo Project en deden het meest beroep op de aangeboden hulpmiddelen. Tenslotte behaalden de provincies Antwerpen en West-Vlaanderen de hoogste scores op alle subschalen van de vragenlijst. De verschilanalyses toonden aan dat sportclubs die aangesloten zijn bij een sportfederatie significant verschillen van sportclubs die niet aangesloten zijn bij een sportfederatie in hun bereidheid tot veranderen (ambitie). Meer specifiek is dat voornamelijk op vlak van accommodatie, trainers, beleid en externe focus.

87

Eveneens werd een significant verschil gevonden tussen sportclubs die een feitelijke vereniging zijn en sportclubs die een vzw zijn. Deze laatstgenoemde sportclubs tonen ook meer bereidheid tot veranderen (ambitie) en dit specifiek omtrent accommodatie, trainers, beleid, vrijwilligers, financiën en externe focus. Daarnaast werd ook gekeken naar significante verschillen bij sportclubs uit verschillende provincies. De resultaten geven aan dat sportclubs uit West-Vlaanderen algemeen over meer capaciteit beschikken dan sportclubs uit Oost-Vlaanderen. Verder gaven de analyses aan dat sportclubs die meer dan 500 leden hebben meer bereid zijn tot verandering (ambitie). Hier werden voornamelijk significante verschillen gevonden tussen de verschillende groepen op vlak van trainers en beleid. Tenslotte werden de sportclubs die kennis hebben en gebruik maken van de hulpmiddelen van het Dynamo Project vergeleken met de sportclubs die geen kennis of gebruik maken van het Dynamo Project. Sportclubs die kennis hebben van het Dynamo Project zijn meer bereid tot verandering (ambitie) en dit voornamelijk op vlak van accommodatie, bestuur, trainers, financiën en externe focus. De sportclubs die reeds een opleiding hebben gevolgd waren ook meer bereid tot verandering (ambitie), meer specifiek op vlak van accommodatie, trainers en beleid. Tenslotte gaven de resultaten ook aan dat sportclubs die reeds een individuele maatbegeleiding hadden gevolgd zich meer engageerden op vlak van beleid. Kortom, de resultaten geven aan dat sportclubs die aangesloten zijn bij een sportfederatie en beroep doen op het Dynamo Project hogere scores halen op de subschalen. De ondersteuning die ze krijgen van hun sportfederatie en de hulpmiddelen die het Dynamo Project aanbiedt, helpt hen in het verder besturen en organiseren van hun sportclub. Zoals de algemene scores op de verschillende subschalen aangeven en de resultaten van de verschilanalyses, kunnen de sportclubs uit deze steekproef hoofdzakelijk steun gebruiken op vlak van beleid en externe focus. Een opleiding of individuele maatbegeleiding van het Dynamo Project kunnen hierbij helpen. De ontwikkelde vragenlijst die in dit rapport uitvoerig werd beschreven kan door elke actor en voor elke sportclub gebruikt worden als „tool‟ om ondersteuning te bieden op gebieden die de sportclub nodig heeft. Elke partij moet echter bepalen in functie van welke doeleinden men de vragenlijst wenst te gebruiken.

88

7. Referentie De Knop, P., De Bosscher, V. (2010). De organisatie van de sport in Vlaanderen. Brussel, VUBPress.

89

8. Bijlagen Zie “Vervolgonderzoek naar typologieën van Vlaamse sportclubs: bijlagen” Zie CD/DVD

90

In opdracht van:

Optie Sportmanagement Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen

UGent