Vertrouwen in medici. Er ontstaat zelden discussie over de keuze voor levensbeëindiging bij ernstig gehandicapte baby s pagina 7

donderdag 11 maart– nummer 5

Ondernemingsraad zoekt versterking

Alle remmen los voor Alpe d’HuZes

Vertrouwen in medici

Kindvriendelijke MRI

Het woord is aan: Hester Daelmans

Leden van de OR vragen aandacht voor wensen, ideeën, voorstellen en mogelijkheden die medewerkers aandragen ▶ pagina 2

Met een spinningtraining bereiden de twee teams zich voor op hun deelname aan de Alpe d’HuZes ▶ pagina 3

Er ontstaat zelden discussie over de keuze voor levensbeëindiging bij ernstig gehandicapte baby’s ▶ pagina 7

Dankzij de nieuwe uitslaapkamer is de MRI volledig ingesteld op kinderen ▶ pagina 8

‘Haal het beste uit jezelf’ 

▶ pagina 9

Symposium over hiv en psychische klachten

NEMO opent deuren voor ABCD-studie

Op 11 juni organiseert ggz inGeest in de Amstelzaal van VUmc het symposium ‘Kennis voor de toekomst’. Psychische klachten komen vaak voor bij hiv-positieve patiënten. Het niet herkennen en behandelen van psychische klachten kan gevolgen hebben voor de medicatietrouw van antivirale en andere medicatie, de behandelrelatie met arts en ziekenhuis en geeft grotere kans op onveilige seks. Het symposium geeft een breed overzicht van de verschillende aspecten van psychische klachten bij hiv-patiënten. De inhoud speelt in op de actualiteit en geeft handvaten voor de herkenning en behandeling van psychische klachten voor verschillende professionals (hiv-consulenten, internisten, neurologen, psychiaters, seksuologen, psychologen, psychotherapeuten, huisartsen, verpleegkundigen en maatschappelijk werkers). Meer informatie: www.ggzingeest.nl. n AB

Foto: digidaan

Loesje brengt een ode aan de zorg

Op 6 en 7 maart lieten ouders die deelnemen aan de ABCD-studie (Amsterdam Born Children and their Development) hun kleuter onderzoeken tijdens een speciaal bezoek aan science center NEMO. Het weekend was onderdeel van de onderzoeksfase waarbij VUmc in samenwerking met de GGD en AMC, de gezondheid van 5.000 vijf- en zesjarige kinderen test. De ABCD-studie is een grootschalig en langlopend onderzoek naar de gezondheid, groei en ontwikkeling van kinderen.

De gezondheidstest bestaat uit het meten van lengte, gewicht, middelomvang, bloeddruk en hartslag. Daarnaast worden enkele druppels bloed afgenomen via een vingerprikje om het cholesterol- en bloedsuikergehalte te meten. Het leervermogen wordt onderzocht met een computertoets. De onderzoeksgegevens worden gebruikt om de risico’s op hart- en vaatziekten op latere leeftijd en ontwikkelingsproblemen als adhd in kaart te brengen.

ABCD-studie De abcd-studie is in 2003 gestart. Ruim 8.000 kinderen, van verschil-

lende etnische afkomst, worden gevolgd vanaf de zwangerschap van de moeder tot de volwassenheid. Onderzocht wordt in welke mate de gezondheid van deze kinderen (bij de geboorte en op latere leeftijd) wordt beïnvloed door de leefgewoonten en omstandigheden van hun moeder. Daarbij wordt specifiek gekeken naar gezondheidsverschillen tussen etnische bevolkingsgroepen. De gezondheid van kinderen in Nederland blijkt sterk af te hangen van etnische afkomst van de ouders. De oorzaken hiervoor zijn nog grotendeels onduidelijk. Stress en tekort aan voedingsstoffen

(foliumzuur, vitamine B12) tijdens de zwangerschap leiden tot een lager geboortegewicht. Dit heeft ook een negatieve invloed op het gedrag- en leervermogen. Surinaamse en Antilliaanse kinderen hebben vaker een lager geboortegewicht. Daarbij spelen naast genetische factoren ook leefstijl en omgeving een rol. Etnische verschillen in overgewicht op kleuterleeftijd zijn gerelateerd aan overgewicht van de moeder vóór de zwangerschap en een versnelde groei van het kind tijdens de eerste levensmaanden.

Unieke samenwerking

Nurse practitioners en physician assistants gaan hand in hand In november 2008 brachten physician assistant Frank Oosterveer en nurse practitioner Carla Schrauwers een uniek samenwerkingsverband tot stand tussen deze twee nog jonge beroepsgroepen. Op 4 maart organiseerden zij samen met Yvonne de Koter (NP) een symposium om zichzelf te profileren. Nergens gaan beide beroepen zo hand in hand als in VUmc. Nurse practitioners (np) en physician assistants (pa) zijn afkomstig

uit de verpleegkundige of paramedische beroepsgroep. Zij verrichten na een wetenschappelijke opleiding van 2-2,5 jaar taken op de grens tussen care en cure. Dit houdt in, dat zij naast eventuele verpleegkundige taken, geprotocolleerde medische zorg uitvoeren. Hiermee verbetert de kwaliteit van zorg aan de patiënten, doordat de pa’s en de np’s een continue factor vormen binnen het zorgproces. Binnen VUmc zijn ruim dertig van deze medewerkers werkzaam.

Vereniging Er heerst bij verpleegkundig managers, medisch specialisten,

medewerkers van personeels- en opleidingsdiensten binnen de gezondheidszorg nog vrij veel onbekendheid wat deze medewerkers voor taken kunnen vervullen. Dit is een van de redenen waarom de nurse practitioners en physician assistants van VUmc een vereniging hebben opgericht om deze functie zowel binnen als buiten VUmc te profileren.

Vootrekkersrol Donderdag 4 maart organiseerden zij een symposium bezocht door 180 deelnemers, afkomstig van verschillende disciplines uit de gezondheidzorg. Bezoekers

kwamen uit Nederland en België. Petrie Roodbol, één van de sprekers op dit symposium en gepromoveerd op de inzet van nurse practitioners in de Nederlandse ziekenhuizen, vertelde dat het uniek is dat nurse practitioners en physician asisstants op deze manier samenwerken. Zij spreekt veelvuldig op internationale congressen, maar een dergelijke samenwerking is zij nog niet eerder tegen gekomen en is naar haar idee in verschillende landen zoals Amerika ook ondenkbaar. De physician assistants en nurse practitioners hopen met deze samenwerking een voortrekkersrol in Nederland te vervullen.n CS

Loesje heeft een nieuw boekje uitgebracht: ‘Zorgen moet je doen, niet maken’. Met dit boekje wil Loesje iedereen die in de zorg werkt in de bloemetjes zetten. Het is geschreven samen met honderden mensen die in welzijns-, hulpverlenings- en zorgorganisaties werken. Loesje stelt hiermee misstanden in de zorg aan de kaak op de voor haar zo typische manier: met humor en een welgemikte trap in de goede richting. Maar Loesje gaat ook in levende lijve odes voordragen aan mensen die in de zorg werken. In maart trekt ze door Nederland om de harde werkers in de zorg een hart onder de riem te steken. Ze bezoekt een jeugdhulpverlener, een begeleider van verstandelijk gehandicapten, een thuiszorgmedewerker, een chronisch zieke, een vrijwilliger voor bejaarden, een verpleegkundige, een geriater, een student medicijnen, een mantelzorger en een kraamverzorger. Het boek ‘Zorgen moet je doen, niet maken’ is verkrijgbaar via de webwinkel van Loesje www.loesje.nl/ shop en kost 7 euro.

Ondernemingsraad zoekt versterking Een ondernemingsraad geeft de mensen in een organisatie zeggenschap. Door met de bestuurder te overleggen komt er aandacht voor wensen, ideeën, voorstellen, mogelijkheden die op hun beurt de bestuurder helpen om een breder zicht op de organisatie te krijgen. Daarbij ontdek je dat deze man of vrouw meestal anders in elkaar zit dan je vooraf dacht. Dat kan mee- of tegenvallen. Maar hopelijk vooral het eerste. Je merkt dat het betrokken zijn bij het realiseren van beleid de ogen opent voor het feit dat aan een zaak vaak veel meer kanten zitten dan je ooit voor mogelijk hebt gehouden. Je onderkent dat een ondernemingsraad heel wat aankan en met oplossingen komt waar je in je eentje minder snel op zou komen.

Wat doe je in de Ondernemingsraad? Als je pas een or-lid bent is het lastig om meteen te weten waar je aan begonnen bent, waar je precies over mag spreken of waar jij je mee mag bemoeien. Er wordt in ieder geval van je verwacht dat je meedenkt, mee praat en mee beslist. Het één is zwaarder dan het ander. Eén ding is direct al wel helder, het bestuur is verantwoordelijk voor hetgeen hij of zij doet met de inbreng van de ondernemingsraad.

Op welke terreinen en bij welke aangelegenheden denk je mee, praat je mee en beslisje mee? In principe kun je aan alles meedoen en over alles meepraten en meedenken. Wat je maar wilt. Als het op beslissen aankomt, ligt het echter genuanceerder. Zeker, een ondernemingsraad beslist, maar op een bepaalde manier ook weer niet. Het is de taak van een ondernemingsraad om op te komen voor de belangen van werknemers en het overleg te voeren met de werkgever over het beleid en het functioneren van de onderneming. Een ondernemingsraad bevordert werkoverleg, de zorg voor goede arbeidsomstandigheden, interne zorg voor het milieu, gelijke behandelingen de inschakeling van gehandicapte werknemers en allochtonen. Dit alles met oog voor de organisatie belangen en de belangen van het personeel.

Hoe krijgt de ondernemingsraad invloed? Om het gelijk maar te zeggen: Het is vooral de toon die de muziek maakt, maar de inhoud moet er natuurlijk ook zijn. Een ondernemingsraad doet er goed aan om zelfstandig een visie of een idee over de organisatie te ontwikkelen. Vraag je met elkaar af hoe de zaak het beste draait en levensvatbaar kan blijven. Door er samen over te praten en op die manier inzicht te krijgen ontstaat zelfvertrouwen en wordt het overleg meer gedegen. Je

kunt dan met meer bagage in de koffer de woorden van de ander wegen en zelf ook anders gezien worden. De or probeert het zogenaamde lsdprincipe (Luisteren, Samenvatten, Doorvragen) te hanteren, dan gaat het bewuster. Met name luisteren zonder vooropgezette mening is een hele kunst. Je denkt vaak meteen al het jouwe van een zaak, waar door je niet meer zo goed hoort. Een ondernemingsraad ziet de dingen vaak scherp en moet dus met vertrouwen op dit terrein de stem laten horen.

Tussentijdse verkiezingen Wie meer wil weten over het werk van de OR of zich kandidaat wil stellen kan terecht bij het Bureau Medenzeggenschap. De termijn van kandidaatstelling via vak- of beroepsorganisaties sluit op 13 april. Op 4 mei sluit de kandidaatstelling via de zogenaamde ‘vrije lijst’. Inschrijfformulieren zijn te verkrijgen via het bureau medezeggenschap. Voor meer informatie: tst. 43478, [email protected] of bij een medewerker van het Bureau Medezeggenschap, in de hoogbouw, H3-22

Vertederende hondjes bij apotheek

Foto: mark van den brink

In de gang langs de apotheek in het ziekenhuis hangen en staan sinds kort bijzondere kunstwerken. Meteen na de klapdeuren is het schilderij De Tuinen te zien, een groot kleurig werk van Gerard Prent. Deze Amsterdamse kunstenaar schildert bij voorkeur eenvoudige plekjes in de tuin, of langs de kant van de weg, groot opgezet met uitbundige kleuren en vormen. Iets verderop is een werk geplaatst van het kunstenaarsduo Liet Heringa en Maarten van Kalsbeek genaamd Pauwen. Als klap op de vuurpijl zijn aan het einde van de gang twee vertederende hondjes op houten sokkels geplaatst. Beeldend kunstenaar Peter Keizer maakte ze van keramiek en olieverf. De door de kunstcommissie opnieuw ingerichte gang krijgt veel belangstelling.

Op weg naar de beste patiëntenzorg 9e jaargang, nummer 5 11 maart 2010



Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 4.000.  Tracer wordt gemaakt onder verantwoor­de­lijk­heid van de dienst communicatie. Het redactie­statuut vindt u op de intranetpagina’s van Tracer. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Annemarie Burgers, Maartje van Boekel, Mariet Bolluijt, Bernie Hermes, Edith Krab, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Lys Bouma, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Kris Hemmink, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Piet Hoogland, Hanriëtte van der Horst Redactiesecretariaat



dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, fax (020) 44 43 450 email: [email protected] Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Abonnement Het eerste half jaar is een abonnement op Tracer gratis. Daarna bedraagt de abonnementsprijs voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar. Opgave en vragen over abonnementen



Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0251-313939, e-mail [email protected].

Volgende Tracer



D e volgende Tracer verschijnt op ­donderdag 25 maart Deadline voor kopij is 17 maart.om 12.00 uur.

2

Patiëntveiligheid hoog in het vaandel

257 256 255 In de week van 22 november komen vertegenwoordigers van niaz naar VU medisch centrum om te toetsen of aan alle voorwaarden van accreditatie is voldaan. Maar voor het zover is moet er nog heel veel werk worden verzet om van VUmc een organisatie te maken, waar alles continu gericht is op het verbeteren van de zorg. Iedereen, van schoonmaak tot raad van bestuur, krijgt met de niaz-accreditatie te maken. Nog 256 dagen om alle zaken op orde te krijgen. In deze vijfde aflevering van de serie over de niaz-accreditatie staat het belang van patiëntveiligheid voorop, een zwaarwegende norm voor niaz. Katja Kooymans, secretaris mip-commissie vertelt over de Melding Incidenten Patiënten. “Iedereen binnen VUmc ziet het belang in van het verbeteren van onze patiëntveiligheid. Daarom komen er ook steeds meer meldingen van incidenten binnen. Meer meldingen is dus niet verkeerd, integendeel: het

betekent gewoon dat incidenten die er al waren nu wèl worden gemeld.” In principe worden de meldingen op de afdeling verzameld. Op de afdelingen is immers de kennis aanwezig hoe het incident in de toekomst kan worden voorkomen. Het is dus wel belangrijk dat er op afdelingen continu aandacht is voor veiligheidsbeleid en dat ze implementeren wat beter moet.

Tracer 5 – 1 1 maar t 201 0 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

“Bij 80 procent van de meldingen doet de verpleegkundige dat. Artsen doen slechts 10 procent van de meldingen. In gesprekken met artsen blijkt echter dat zij patiëntveiligheid net zo hoog in het vaandel hebben als verpleegkundigen. De verklaring is waarschijnlijk dat artsen het aan verpleegkundigen overlaten om te melden.”

Onderliggend probleem “Sommige meldingen stuurt het systeem door naar de mip-commissie. De meeste criteria daarvoor zijn bekend, alleen ‘calamiteit’ is niet altijd duidelijk. Als bijvoorbeeld de ernst van de gevolgen minder zwaar worden ingeschat dan het geval kan zijn, dan stuurt het systeem de melding niet door naar de mip-commissie, terwijl dit wel zou moeten. Wat van wezenlijk belang is, is dat het nooit gaat om de persoon die de fout maakte. Het gaat erom dat situaties in de toekomst zijn te voorkomen door ze te melden. Een voorbeeld? Stel een verpleegkundige hangt een infuus aan bij de verkeerde patiënt. Het is gemakkelijk om dan te zeggen: ‘dat mag gewoon niet meer gebeuren’. Maar als je de situatie analyseert, dan blijkt bijvoorbeeld dat het erg druk was en dat er een cursist met haar meeliep. Daarop inzoomend blijkt dat er veel zieken waren en er geen bed gesloten mocht worden. Dan is het dus wel degelijk van belang om het onderliggende probleem aan te pakken.”

Gastvrij VUmc

Opvallend

‘Nu hebben ze alles bij de hand’

Foto Paul le clercq

Een familie die met een patiënt op de intensive of de medium care belandt, heeft heel wat aan het hoofd. Zoveel, dat ze lang niet alles kunnen onthouden wat er tegen ze wordt verteld. “Daarom hebben we een informatiemap samengesteld”, vertelt familiebegeleider Sharon Mantjes. “Die overhandigen we aan degene die als contactpersoon van de familie optreedt.” De map bevat een welkomstbrief, de patiëntenfolders met informatie over de intensive care en de medium care, een enquêteformulier en, misschien wel het belangrijkste, een notitieblok met pen. “Mensen krijgen in korte tijd veel over zich heen. In het notitieblok kunnen ze namen van contactpersonen noteren en vragen vastleggen die ze nog willen stellen. Het helpt ze om in zo’n hectische periode vat op de zaak te houden. Ze hebben in ieder geval alles bij de hand zo.” n MK

Foto Paul le clercq

VUmc gooit alle remmen los in strijd tegen kanker!

Op donderdag 3 juni zullen zestien medewerkers van VU medisch centrum hun betrokkenheid bij oncologische patiëntenzorg en onderzoek nu eens op een geheel andere manier laten zijn; in twee teams doen ze mee aan de jaarlijkse beklimming van de Alpe d’Huez. Zowel het prof-team, bestaande uit acht professoren, als het talent-team, bestaande uit acht jonge onderzoekers, gaan de strijd aan met zichzelf en de berg. Dit alles om geld in te zamelen voor het onderzoeksfonds van Stichting Alpe d’HuZes. Dit fonds heeft zo onder meer het onderzoeks- en revalidatieprogramma A-CaRe kunnen financieren. Vrijdag 26 februari, half 8 ’s ochtends, was de officiële aftrap en werd in Sportcentrum VU onder leiding van promovendus en lid van het talentteam Willemijn van den Ancker een pittige spinning-training afgewerkt. Onder andere Mark

Kramer, Winald Gerritsen, Mari van den Hout, en Laurien Buffart (vlnr) trapten er een uur lang met wisselende snelheden en weerstanden op los. De zweetdruppeltjes rolden over de gezichten, wetende dat er straks op 3 juni nóg vroeger begonnen moet worden en er nóg langer doorgetrapt gaat worden… Na afloop ging iedereen met een voldaan gevoel aan het werk. Nog drie maanden trainen en dan gaat het echte werk beginnen! Steun je collega’s met een hart onder de riem en/of een donatie, want die 21 bochten naar boven zijn niet niets! Of doe op woensdag 24 maart mee aan de spinningmarathon in Sportcentrum VU georganiseerd door het talent-team. Kijk op http://deelnemers.alpedhuzes.nl/teams/vumc-profteam of op http://deelnemers. opgevenisgeenoptie.nl/teams/ vumc-talent-team voor meer informatie. n CH

Armand Girbes

An offer you cannot refuse Stel, je krijgt een brief van een bedrijf dat veel belang bij jou heeft, omdat je er veel in investeert. Ze melden in een persoonlijke brief naar je huisadres, dat je voor een bepaalde dienst opeens 40% meer moet gaan betalen. U leest het goed, veertig procent. Eén jaar geleden was de prijs al 25% gestegen. Dus in twee jaar tijd 75% gestegen (geen rekenfout!). Een logische vraag, die je dan stelt, is: wat gaat het bedrijf er meer voor doen? Wordt de service beter? Heb ik er meer plezier van? Wordt het misschien mooier en veiliger? In de brief legt het bedrijf alleen maar uit dat ze net zo duur willen zijn als hun zusterbedrijf en dat ze een nieuw bedrijfje willen oprichten

om die dienst te leveren. Wat is dat voor onzin, denk je dan. Wat schiet ik er mee op? Ik doe veel voor dat bedrijf en als wederdienst leveren ze een bepaalde service, waar ik vreemd genoeg opnieuw meer voor moet gaan betalen. Het is al bizar dat ik er voor betaal. Prijsverhogingen zonder verbetering van de service of kwaliteit is toch niet van deze tijd? Alleen arrogante instellingen zoals gemeentes en monopolisten lieten in het verleden dergelijke maatregelen zien. Zo heb ik allerlei taken over moeten nemen van de gemeente en moet ik nu zo langzamerhand de helft van mijn afval zelf naar buurtinzamelingspunten brengen. Dit terwijl het bedrag voor de afvalstoffenheffingen

Tracer 5 – 11 maar t – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

dat ik aan de gemeente betaal alleen maar toeneemt. Bovendien komen ze nog maar een keer per veertien dagen langs om afval op te halen, terwijl dit vroeger minstens twee keer per week was. Zo kan ik ook bezuinigen. Maar ja, arrogante monopolisten kunnen zich dit soort streken veroorloven. Er is immers geen ander bedrijf dat het kan doen. Zo heb ik ook de brief voor de parkeertarieven gelezen, die ik van mijn werkgever kreeg. Dit jaar 40% verhoging, zonder ook maar een miniem tikkeltje, ietsiepietsie verbetering in de service. Nog even terugrekenend, kwam ik tot de conclusie dat in de afgelopen twaalf jaar het tarief met 770% is gestegen. Helaas, het is ‘an offer you cannot refuse’.

!

Gerdien Ligthart-Melis van de sectie diëtetiek & voedingswetenschappen heeft opnieuw de prestigieuze Norman Yoshimura Grant gekregen van de Rhoads Research Foundation van de American Society for Parenteral and Enteral Nutrition (aspen). Ditmaal gaat het om een bedrag van 15.000 dollar, terwijl ze in 2009 een beurs van 22.500 dollar ontving. De beurzen zijn beschikbaar gesteld door B. Braun Medical, Inc. en zijn aan haar toegewezen vanwege haar bijzondere onderzoeksvoorstel. Ligthart wil weten wat het aminozuur glutamine bijdraagt aan de synthese van citrulline en arginine bij ernstig zieke patiënten. Paul van Leeuwen is de door aspen erkende mentor van het project. Het onderzoek zal worden uitgevoerd door promovendus Mechteld Vermeulen die daarbij wordt begeleid door Ligthart en intensivist Bert Beishuizen.

De resultaten van een onderzoek naar de effectiviteit van de hpvthuistest worden gepubliceerd in het British Medical Journal van maart. Het onderzoek, onder leiding van patholoog Chris Meijer, is uitgevoerd onder 28.000 vrouwen in NoordHolland en Flevoland, die eerder al twee keer niet gereageerd hadden op de oproep om een uitstrijkje te laten maken. Van de vrouwen die een thuistest kregen toegestuurd deed 27,5% de test en stuurden deze naar VUmc voor de uitslag. Dat toont aan dat de hpv-thuistest een goed uitvoerbaar en effectief middel is om de dekkingsgraad van het bevolkingsonderzoek te verhogen. Hiermee kan het aantal vrouwen met baarmoederhalskanker met zeker honderd gevallen afnemen.

Oud-studenten kunnen herinneringen ophalen tijdens alumnidag Op zaterdag 27 maart organiseert VUmc de alumnidag 2010. Oudstudenten geneeskunde zijn welkom van 13.30 tot 17.30 uur in de medische faculteit. Een van de sessies heeft als thema ‘stervensbegeleiding toen en nu’. Er worden fragmenten getoond van de ncrv-documentaire ‘Tenzij een wonder gebeurt’ uit 1971 die Cees van der Meer, hoogleraar interne geneeskunde, samen met Henk Mochel maakte. Hij was een van de eerste artsen die publiekelijk over euthanasie discussieerde in een tijd dat daar nog geen wettelijke regeling voor was. Hij deed dat op een spraakmakende wijze en liet bijvoorbeeld in een radioprogramma een slechtnieuwsgesprek met een patiënt uitzenden. Bert Keizer, verpleeghuisarts en schrijver, zal aanwezig zijn tijdens de discussie. Op het programma staan verder bijdragen van de VUmc-alumni Gerrit van der Wal, inspecteur-generaal voor de gezondheidszorg, Philip Scheltens, hoogleraar neurologie en Marceline van Furth, hoogleraar kinderinfectieziekten. Daarnaast is er natuurlijk alle gelegenheid om bij te praten en herinneringen op te halen met oudjaargenoten. De bijeenkomst is gratis voor leden van de alumnikring geneeskunde VUmc en hun partner. Het is mogelijk om op de bijeenkomst lid te worden. Voor meer informatie en aanmelden: www.VUmc.nl/alumnidag, alumni@ VUmc.nl, tst. 43165.

Armand Girbes is hoogleraar intensive care

3

Adequate reactie geeft veilig gevoel

Brand- en evacuatieoefening op 2C verloopt goed Begin maart hield de zorgeenheid neurochirurgie en orthopedie (2C) een brand- en evacuatieoefening. Het hoofd van de zorgeenheid én de instructeur waren tevreden over het verloop. n Jeroen Kleijne

“Binnen een paar minuten waren de verantwoordelijke bedrijfshulpverleners ter plekke om de eerste hulp te verlenen”, vertelt hoofd zorgeenheid Ronald Gabel. “Het was nog maar nauwelijks tot ons doorgedrongen dat er brand was, toen die mannen er al stonden. Dat gaf wel een goed gevoel, zo’n adequate reactie. Ook onze eigen medewerkers bleven rustig en deden wat ze moesten doen. Sommigen stonden op de gang om de bedrijfshulpverleners de weg te wijzen naar de brand. Anderen stelden de patiënten gerust of sloten alle ramen en deuren. Iedereen wist precies wat er moest gebeuren.” Elke eerste dinsdag van de maand is

een van de zorgeenheden van VUmc aan de beurt voor een brandoefening. Op 2 maart meldde instructeur bedrijfshulpverlening Theo Schelvis, arbo- en milieudienst, zich op de zorgeenheid neurochirurgie en orthopedie. “Ik heb met de verpleegkundigen eerst de alarmeringsprocedure doorgenomen en uitgelegd waarom het nuttig is om te oefenen. Daarna hebben ze echt het glaasje stukgeslagen van een van de handbrandmelders. Natuur-

Carrièredag voor verpleegkundigen Op vrijdag 19 maart organiseert VUmc de Dag van de verpleegkundige carrière 2010. Dit is dé dag voor verpleegkundigen om kennis te maken met VUmc. Vorig jaar organiseerde VUmc deze dag ook met veel succes. In het verlengde daarvan is toen met een aantal mensen een arbeidscontract afgesloten. Dit jaar wordt op een nog beter resultaat gerekend. Inmiddels hebben zich 220 deelnemers aangemeld tegen 150 deelnemers in 2009. VUmc en GGZ inGeest presenteren tijdens de dag van de verpleegkundige carrière hun specialisme met rondleidingen, lezingen, skill-labs en mastersclasses. De activiteiten vinden plaats ‘zo dicht mogelijk bij het zorgproces’. Bezoekers ervaren de bijzondere sfeer op de afdelingen en ze maken kennis met de kleinschalige aanpak van VUmc, waar de menselijke maat centraal staat. “Eigenlijk is dit de open dag voor verpleegkundigen”, aldus organisator Gerard van Tricht van ic volwassenen. “Iedere verpleegkundige kan zich aanmelden en kennis met ons maken.” VUmc doet niet mee aan de landelijke open dag voor de zorg op 20 maart. “Uit ervaring weten we dat zo’n open dag geen sollicitanten oplevert. Daarom kiezen we voor open dagen voor specifieke doelgroepen. Op 19 maart de verpleegkundigen en later in het jaar andere beroepsgroepen. Dat levert ons zo meer op.” Meer informatie: www.vumc.nl/carrieredag, aanmelden kan ook via deze webpagina.

Aandachtspunt Het enige dat beter kon, was het uit-

interculturalisatie

●

interculturalisatie

●

rollen van de brandslanghaspel. Gabel: “Die slang moest door de deuren van een brandscheiding, waardoor de deuren op een kier bleven staan. Bij een echte brand kan dat natuurlijk niet, want daarmee gaat het brandwerend effect verloren. Brand en de rook kunnen zich dan alsnog verspreiden. Dat is een aandachtspunt voor de volgende keer. Ik vind dit soort oefeningen zeker zinvol. Ik heb al gevraagd of we de oefening kunnen herhalen op een moment dat

interculturalisatie

●

●

er minder bedrijfshulpverleners en medewerkers aanwezig zijn, want ook dan kan er een brand ontstaan.” Schelvis: “Het is belangrijk dat afdelingen ook in het werkoverleg aandacht blijven besteden aan de alarmeringsprocedure, al is het maar vijf minuutjes. Drie jaar geleden hebben we een keer brand gehad in VUmc, dus we doen dit niet voor niets. Het kan ook echt gebeuren.”

interculturalisatie

●

interculturalisatie

●

Hindoes vieren Holi Phagua Op 1 maart hebben de Hindoestaanse collega’s het lentefeest Holi Phagua gevierd. Het is tegelijkertijd het feest van de overwinning van het goede over het kwade, het begin van het nieuwe jaar, het oogstfeest (in India is het voorjaar een goede tijd om te oogsten) en een feest van de verlossing van zonden. Holi is een religieus feest dat begint met het vernietigen van het kwade op een brandstapel, ter herinnering aan de heks Holika. Deze wilde door een list de koningszoon Prahlad om het leven brengen, maar de god Vishnu redde hem en vernietigde zijn tegenstanders. Daarna volgt een uitbundig voorjaarsfeest. Tot laat in de nacht wordt er gegeten, gedronken en gezongen samen met familieleden, vrienden en kennissen. Het is een kleur- en geurrijk feest. Mensen besprenkelen elkaar met reukwater en strooien poeder in verschillende kleuren over elkaar. Hiermee willen ze de in bloei staande natuur symboliseren, waar ook de mens deel van uitmaakt.

Foto: Roel Wijnants

●

lijk hadden we de brandweer van tevoren ingeseind dat het om een oefening ging. Automatisch vallen alle branddeuren dicht. Omdat het een oefening is, ontruimen we niet de hele afdeling. Wel hebben de verpleegkundigen twee brandslanghaspels uitgerold en handbrandblussers klaargezet. Over het algemeen is de oefening prima verlopen.”

interculturalisatie

●

interculturalisatie

●

interculturalisatie

●

interculturalisatie

●

interculturalisatie

●

‘Niemand gaat lichtvaardig het brein in’ Twintig dokters en Bert Keizer Tijdens de bijeenkomsten ‘Twintig dokters en een schrijver’, praten artsen met een auteur over diens boek. In alle gevallen een boek met een medisch thema, want doel van de bijeenkomsten is verdieping van het vak en reflectie op het eigen handelen. Op 1 maart was Bert Keizer te gast naar aanleiding van zijn boek ‘Onverklaarbaar bewoond’. Hij schreef het boek na drie maanden meelopen op de afdeling neurochirurgie van VUmc. Genoeg om over te praten dus. 4

Keizer is naast schrijver, ook filosoof maar vooral verpleeghuisarts. Hij wist voorafgaand niets van neurochirurgie, zo vertelde hij tijdens de bijeenkomst, maar had wel een oordeel. Hij immers ziet in de dagelijkse praktijk van het verpleeghuis wat neurologische schade met mensen doet. “Een ziekenhuis is een diagnosefabriek, er is weinig ruimte voor troost. In een verpleeghuis zijn weinig diagnostische mogelijkheden, maar ik voel me niet onthand. Ik zoek naar comfort, daar zou ik in een ziekenhuis helemaal niet mee uit de voeten kunnen, daar is verslaving aan cure.” Een groot ziekenhuis als VUmc heeft

in de opinie van Keizer dan ook veel voordelen, maar ook nadelen. “Er kan heel veel. Neurochirurgen doen heel erg hun best en niemand begint lichtvaardig aan een hersenoperatie, maar de gevolgen voor de patiënt kunnen desondanks erg ingrijpend zijn.” Maar, realiseert hij zich tegelijkertijd, er is veel druk van patiënt en familie. “Wie is gijzelhouder en wie de gegijzelde kun je je afvragen. De patiënt en/of zijn familie wil vaak verder behandelen en als neurochirurg sta je voor een groot dilemma: heb ik wel alles gedaan? En zoals bij veel dingen in het leven schuiven de grenzen langzaam op; de ene stap volgt op de andere, datgene wat je

Tracer 5 – 1 1 maar t – O rg a n isat ie – O n d er zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

goed vindt verschuift.” De vraag voor wie Keizer het boek heeft geschreven leidde tot veel discussie. Het boek is bedoeld voor het grote publiek. Maar Keizer realiseert zich, en daar waren de meeste aanwezigen het mee eens, dat het shockerend voor de leek kan zijn. “Ik wil mensen laten lachen en huilen, maar ze vooral laten nadenken. Het is een filosofisch essay, met nogal overweldigende plaatjes.” De hele avond bleef de vraag terugkomen of lichaam en geest uit elkaar te trekken zijn. De conclusie kwam van uroloog Goedele Beckers. “Neem prostaatkanker. Er zijn grofweg twee behandelingen: nietsdoen

of opereren waarbij de kans op incontinentie en impotentie zeer groot is. Dat laatste heeft veel consequenties voor de persoon zowel lichamelijk als psychisch. En dan ben je dus niet in je brein geopereerd.” Keizer moest er voor het eerst deze avond het zwijgen toe doen. De volgende ‘Twintig dokters en een schrijver’ is op 12 april met Kristien Hemmerechts naar aanleiding van haar boek ‘De dood heeft mij een aanzoek gedaan’. Aanmelden kan via [email protected]. Na aanmelding krijg je het boek opgestuurd. n EK

Vacatures VUmc

Algemeen directeur (36 uur) afdeling/dienst technology transfer office, divisie VI salarisschaal 15 informatie Mw. drs. Y.A. Schaeffer, directeur P&O, e-mail: [email protected] of tst. 42719

De volledige vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O, direct naar ‘vacatures VUmc’, en af te halen bij het loopbaancentrum in de polikliniek.

Vacatures van 23 febr. t/m 30 febr. Uiterlijke reactiedatum 15 maart 2010

Fysiotherapeut (20 uur) afdeling/dienst fysiotherapie, divisie II salarisschaal 8 informatie R. van Kalveren, e-mail: [email protected] of tst. 40468

Junior researcher (36 uur) afdeling/dienst epidemiologie en biostatistiek, divisie VI salarisschaal 10 informatie Dr. J. Berkhof, e-mail: [email protected] of tst. 44909

Secretaresse (16-24 uur) afdeling/dienst medische microbiologie en infenctiepreventie (MMI), divisie V salarisschaal 6 informatie W. van Wijngaarden, laboratorium manager, e-mail: [email protected] of tst. 40488

Hoofd klinische zorgeenheid (32-36 uur) afdeling/dienst longziekten en behandelkamer, divisie I salarisschaal 10 informatie Mw. G. Berkhout, zorgmanager divisie I, e-mail: gmj. [email protected] of tst. 40159

Fellow perinatologie (40 uur) afdeling/dienst verloskunde en gynaecologie, divisie III salarisschaal MS informatie Prof.dr.J.M.G. van Vugt, e-mail: [email protected] of tst. 44851

Arts in opleiding tot specialist (AIOS) (46 uur) afdeling/dienst keel-, neus- en oorheelkunde, divisie II salarisschaal 11 informatie Mw. V.C. Buijs, e-mail: [email protected] of tst. 43690

Lean coach (32-36 uur) afdeling/dienst dienst strategie, bestuur en projecten (SBP), stafdiensten salarisschaal 11 informatie Drs. M. van der Noordaa, senior adviseur tst. 42569

ICT manager, sectie beheer (36 uur) afdeling/dienst ICT, stafdiensten informatie K. van Dijk, P&O adviseur tst. 40432 Medewerker logistiek (36 uur) afdeling/dienst facilitair bedrijf salarisschaal 4 informatie Mw. A. Tiemersma, unithoofd a.i. postservice centrum, goederenontvangst en voorraadbeheer tst. Vacatures van 3 maart t/m 9 maart. Uiterlijke reactiedatum 22 maart 2010

Medisch psycholoog/GZ-psycholoog (32 uur) afdeling/dienst medische psychologie, sectie klinische en neuropsychologie, divisie III salarisschaal 11 informatie Mw. dr. E.H. Colllette, e-mail: [email protected] of tst. 40190 (Senior) kernanalist (36 uur) afdeling/dienst hematologie, divisie V salarisschaal 7 informatie Mw. N. Som, senior hoofdanalist bloedtransfusie, e-mail: n.som@VUmc. nl of tst. 42627 / tracer *987609

Opleiding verpleegkunde MBO-v (32 uur) afdeling/dienst praktijkopleiding verpleegkunde, divisie IV salarisschaal 4 informatie Secretariaat praktijkopleiding verpleegkunde, e-mail: praktijkopl. [email protected] of tst. 42590 Opleiding verpleegkunde HBO-v (32 uur) afdeling/dienst praktijkopleiding verpleegkunde, divisie IV salarisschaal 5 informatie Secretariaat praktijkopleiding verpleegkunde, e-mail: praktijkopl. [email protected] of tst. 42590

Ondernemingsraad Informatie over de OR vindt u ook op intranet onder http://intranet/OR

Aan de ORde. 11 maart 2010 Tussentijdse OR verkiezingen 2010: geef de OR een goede raad De ondernemingsraad is gestart met zijn verkiezingscampagne en zoekt gericht naar medewerkers die zich enthousiast willen inzetten voor de medezeggenschap in VU medisch centrum.   Een ondernemingsraad geeft de mensen in een organisatie zeggenschap. Door met de bestuurder te overleggen komt er aandacht voor wensen, ideeën, voorstellen en mogelijkheden vanuit de werkvloer die op hun beurt de bestuurder helpen om een breder zicht op de organisatie te krijgen.   Aan u dus de vraag om de OR te komen versterken Als u het belangrijk vindt om op te komen voor de belangen van de medewerkers en de organisatie, meldt u zich dan nu aan om u kandidaat te stellen voor de OR. Inschrijfformulieren zijn te verkrijgen via het Bureau Medezeggenschap. Stap daarom voor nadere informatie of kennismaking gerust eens ons kantoor binnen, het bevindt zich op H3-22 of mail: [email protected] , bellen

kan ook en wel op nummer (44) 43478. De termijn van kandidaatstelling via vak- of beroepsorganisaties sluit op 13 april 2010. Op 4 mei 2010 sluit de kandidaatstelling via de zgn. “vrije lijst”.    We hopen u snel als nieuw lid te kunnen verwelkomen.    Onderwerpen, die aan de ORde zijn: Dienend leiderschap Het onderwerp ‘dienend leiderschap in bredere zin’ is in de overlegvergadering met de raad van bestuur besproken. OR-leden hebben gesignaleerd dat medewerkers niet altijd de voordelen van dienend leiderschap ervaren, die het zou moeten opleveren. Het verschilt heel erg per afdeling hoe men hiermee omgaat en het is duidelijk dat het dienend leiderschap nog niet op alle afdelingen is doorgedrongen. Marktwerking & Lean Met de raad van bestuur is ook gesproken over Marktverkenning en “lean denken en doen in de zorg”. De OR vraagt zich af of er ook nog andere manieren zijn dan lean om veranderingen te bewerkstelligen.

Norman Yoshimura Research Grant Niet alleen vorig jaar heeft Gerdien Ligthart-Melis, diëtist en onderzoeker bij de sectie diëtetiek en voedingswetenschappen, de Norman Yoshimura Research Grant gewonnen, dit jaar heeft zij hem voor de tweede achtereenvolgende keer gewonnen. De prijs werd tijdens een feestelijke bijeenkomst aan Gerdien uitgereikt tijdens het jaarlijkse congres van de American Society for Parenteral and Enteral Nutrition, dat dit jaar in Las Vegas werd gehouden. Het bedrag zal worden besteed aan onderzoek van Gerdien (principal investi-

Tracer 5 – 11 maar t - S er v icep ag in a

Imaging Centre Wat betreft het Imaging Centre is men nu zover dat er nagedacht wordt over het ontwerp van het Imaging Centre. Dhr. Rakers zal binnenkort in de OR vergadering een toelichting geven over healing-environment, het masterplan en de laatste stand van zaken betreffende de Westflank. De ondernemingsraad heeft de Procedure Bewaking Patiënt ontvangen. Deze procedure is bedoeld voor alle medewerkers van de zorginstellingen en de medewerkers van Politie, Koninklijke Marechaussee en justitie met de daaronder ressorterende bewakers, die een patiënt begeleiden en bewaken tijdens het verblijf in een zorginstelling.

Doel De procedure beschrijft handelwijze van en de afspraken tussen politie, de Koninklijke marechaussee en/of medewerkers van justitie, en medewerkers van zorginstellingen met betrekking tot patiënten die tijdens het bezoek aan of het verblijf in een zorginstelling worden bewaakt. Onderwerpen, die geagendeerd staan bij de ondernemingsraad zijn o.a.: RI&E VHON & VTRA-PCH RI&E Klinische zorgeenheden divisie I RI&E FMT Fysica & Medische Technologie RI&E KFA Klinische Farmacologie & Apotheek. Reorganisatie zorgeenheden divisie III Voorgenomen besluit: Samenvoegen van 3 x 2 verschillende zorgeenheden tot 3 x 1 zorgeenheid onder 1 hoofd. Dit zijn te weten: 9B en 9C (kinderafdeling), 8B en 8C (gynaecologie en verloskunde) en poli verloskunde/gynaecologie en de IVF poli (gebouw zuid). De voorfase dateert van eind 2008, gezien de reacties van het WPM en werknemers in de bijlagen.

cologie wil de 2 groepen samenbrengen in V&G Echoscopie, en onderbrengen bij het werkplekmanagement poli verloskunde & gynaecologie Doel van de gewenste situatie is om: de doelmatigheid vergroten de samenwerking te bevorderen kwalitatieve voordelen behalen in de aansturing en besluitvorming efficiëntere en eenduidige samenwerking tussen de beide groepen medewerkers OER De OERen Cardiovascular, Oncology, C91, Master, Bachelor 2005 en Bachelor 2010 zijn definitief goedgekeurd voor het collegejaar 2010-2011 door de Ondernemingsraad VUmc en de Studentenraad VUmc. Dagelijks bestuur OR; Inge Schadee-Eestermans (voorzitter), Willy Arjaans (vice-voorzitter), Andy Higgs, Emile Heilbron, René van Andel (ambtelijk secretaris) Inlichtingen: Bureau medezeggenschap, Hoogbouw H 322, Tel 43478, e-mail or@vumc. nl, http://intranet/afdelingen/orgaan/OR/

Reorganisatieplan echoscopie Het afdelingshoofd verloskunde & gynae-

Oproepen & advertenties

Personalia Medewerkers en vrijwilligers van VU medisch kunnen een stuk plaatsen over geslaagden en afscheid van medewerkers. De tekst mag niet woorden bevatten. Advertenties bij voorkeur via e-mail: [email protected]

Huisvesting Dhr. Rakers, directeur projectbureau huisvesting heeft in de OR vergadering de laatste stand van zaken over de huisvestingsplannen en de nieuwbouw toegelicht. Men is nu druk bezig met de sloop van de Meander. De plannen voor de bouw van de Westflank liggen op dit moment ter goedkeuring bij de Raad van Toezicht. Er is een hinderoverleg waar medewerkers naar toe kunnen als men last heeft van de bouwactiviteiten.

centrum of een meer dan 25 aanleveren

gator) en Mechteld Vermeulen (promovendus) waarbij de metabole omzetting van glutamine in arginine bij ernstig zieke patiënten op de IC wordt onderzocht m.b.v. geavanceerde tracertechnieken.  

Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via [email protected]

Af te halen bij het CMA voor uw afdeling 23 rings hoezen! Ze zijn af te halen bij de balie van het centraal medisch archief in de polikliniek op PK -1 Z 055. J.Tamse, Seniormedewerker CMA tst. 41262 [email protected] Personeel gezocht Kapsalon Trendline VU medisch centrum Amsterdam zoekt een zelfstandige hairstylist(e) voor 2 dagen P.W . voor meer informatie kunt u contact opnemen 0204444702

Heilig VU-UUR Donderdag 18 februari was in de Amstelzaal weer tijd voor een Heilig VU-UUR met ditmaal als thema “Dokteren; wetenschap en de logica van het zorgen”. De tweede stelling bij deze lezing was “Het laboratorium hoort de kliniek te dienen, en niet te regeren”. Hoewel de stelling uiteraard provocerend was neergezet (zoals een goede stelling betaamt), konden enkele VUMC collega’s de verleiding niet weerstaan om de aankondigingen te voorzien van bevestigend commentaar. De aanwezige luisteraars hebben gehoord dat prof. dr. Annemarie de Mol deze stelling minder letterlijk heeft bedoeld dan (naar wij aannemen) door

sommigen in eerste instantie was geïnterpreteerd. Zij deed een oproep aan iedereen om de diagnostiek, welke o.a. wordt geleverd door de laboratoria, ondersteunend te laten zijn in de zorg voor de patiënt. Een dokter die goed kan “dokteren” behandelt immers de patiënt en niet de getallen die het laboratorium levert. Uiteraard onderschrijven wij deze stelling zeer en wij sluiten ons dan ook graag aan bij haar woorden. Mocht u ooit vragen hebben of advies willen t.a.v. het efficiënt en doelmatig inzetten of interpreteren van laboratoriumdiagnostiek, schroom niet en bel gerust! De klinisch chemicus is bereikbaar op tracer *6216. Tot horens!

Menu Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

In Memoriam

Ada Benschop 27-12-1943 – 26-02-2010

Titel voorbeeld titel

Het Heilig VU-UUR

Op 26 februari jl. overleed oud -VUmcmedewerker Ada Benschop (66 jaar oud). Zij was 23 jaar werkzaam als medisch maatschappelijk werker (1981-2003). Alvorens zij in VUmc kwam werkte zij

Donderdag 18 maart 2010 in de Amstelzaal, VUmc donderdag 11 maart Indische gesmoord rundvlees, sperziebonen, vindaloo, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, gebonden vegetarische aspergesoep, heldere vegetarische groentesoep vrijdag 12 maart roti kip, roti vegetarisch, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, gebonden vegetarischekerriesoep, helderevegetarische tomaat-vermicellisoep

geruime tijd bij de Rutgers Stichting. Deze

Prof.dr. Philip Scheltens

ervaring was een prima basis voor haar

hoogleraar Neurologie hoofd Alzheimercentrum VUmc

patiënt- en familiebegeleidingen op verloskunde en oncologische gynaecologie.

“En waar was de patiënt…..” “Rapport over het (dis-)functioneren van een medisch specialist in Enschede”

Wij hebben haar al die jaren leren kennen als een enthousiaste, deskundige, intelligente collega die hart voor haar patiënten had en zich op de afdelingen enorm inzette. Zij was actief in het meedenken met het beleid binnen

Stelling I

de dienst medisch maatschappelijk werk en daarbuiten. Zij was actief in het

Wat in Twente kan, kan hier ook! zaterdag 13 maart Hawaï burger, gevulde aubergine, speciaalsaus, jus, warme groentenmix, frituur aardappel, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, gebonden vegetarische paprikasoep, heldere vegetarische vermicellisoep

onderwijs aan verpleegkundigen en artsen. Eveneens heeft zij vele stagiaires

Stelling II In het VUmc zijn voldoende waarborgen aanwezig om disfunctioneren van medisch specialisten op te sporen.

en collega’s mee helpen opleiden door werkbegeleidingen en supervisie.

Nog maar enige maanden geleden werd zij totaal onverwacht overvallen

De lezing is bedoeld voor alle medewerkers. Aanvang: 12.00 uur (met broodjes, koffie, thee, etc.). Begin voordracht: 12.30 uur (duur voordracht is 25 tot 30 minuten met aansluitend 10 minuten discussie).

door een inoperabele kwaadaardige tumor. Zij had nog zoveel plannen. De

zondag 14 maart gestoofde zalm, omelet asperge, hollandaisesaus, spinazie, gekookte aardappelen, gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische groentesoep maandag 14 maart tjap tjoy met kip, vegetarische tjap tjoy, witte rijst, bruine bonensoep, heldere kerriesoep, vegetarische bruine bonensoep, vegetarische heldere kerriesoep dinsdag 16 maart osso bucco “Milanese”, Italiaanse salade, spaghetti, gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere Madrileense soep woensdag 17 maart Chili con carne, Chili sin carne, tortilla, gebonden Indische pindasoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden Indische pinda soep, vegetarische heldere aspergesoep donderdag 18 maart taco met kip, vegetarische taco, guacamole, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep vrijdag 19 maart Çevapcici, tzaziki, tomaat-feta salade, frites, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep zaterdag 20 maart gepaneerde kipfilet, vegetarische schnitzel, jus + vegetarische jus, broccoli, gekookte aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaatvermicelli, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaatvermicelli zondag 21 maart gebakken vis, Griekse burger, remouladesaus, rauwkost, frituur aardappel, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, vegetarische gebonden paprikasoep, vegetarische heldere vermicelli maandag 22 maart kippenbout, groentestrüdel, groene pepersaus + jus, bloemkool, gekookte aardappelen, gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere groentesoep

snelheid van haar ziekte was noch voor haarzelf noch voor haar familie en vrienden te bevatten. Wij denken met liefde terug aan deze markante en originele collega.

Zwanda van der Wielen, Dirry Keurhorst, Marie-Jeanne van Hövell tot Wes-

Oproepen & advertenties

terflier, Agaath Dondorp, Hans Dijkhoff, Elfried van Gelder, Titia Brouwer en Riet Boomars

Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via [email protected]

Af te halen bij het CMA voor uw afdeling 23 rings hoezen! Ze zijn af te halen bij de balie van het centraal medisch archief in de polikliniek op PK -1 Z 055. J.Tamse, Seniormedewerker CMA tst. 41262 [email protected] Personeel gezocht Kapsalon Trendline VU medisch centrum Amsterdam zoekt een zelfstandige hairstylist(e) voor 2 dagen P.W . voor meer informatie kunt u contact opnemen 0204444702 Heilig VU-UUR Donderdag 18 februari was in de Amstel-

zaal weer tijd voor een Heilig VU-UUR met ditmaal als thema “Dokteren; wetenschap en de logica van het zorgen”. De tweede stelling bij deze lezing was “Het laboratorium hoort de kliniek te dienen, en niet te regeren”. Hoewel de stelling uiteraard provocerend was neergezet (zoals een goede stelling betaamt), konden enkele VUMC collega’s de verleiding niet weerstaan om de aankondigingen te voorzien van bevestigend commentaar. De aanwezige luisteraars hebben gehoord dat prof. dr. Annemarie de Mol deze stelling minder letterlijk heeft bedoeld dan (naar wij aannemen) door sommigen in eerste instantie was geïnterpreteerd. Zij deed een oproep aan iedereen om de diagnostiek, welke

siaste vrijwilligers die een maatje willen zijn voor een andere Amsterdammer die behoefte heeft aan meer contact. Als vrijwilliger gaat u twee keer per maand samen met de deelnemer iets leuks ondernemen. Daarnaast biedt u een luisterend oor en helpt u de deelnemer weer (oude) activiteiten op te pakken. Bent u of kent u iemand die hier in geïnteresseerd is, neem dan contact op met Liesbeth Elberse: [email protected] of tel. 020-6226211

Maatjes gezocht Het Rode Kruis Amsterdam zoekt enthou-

Amstel Academie De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam Bedrijfsopleidingen M. van Nieuwenhoven Bij- en nascholingen M. van Nieuwenhoven Verpleegkundige vervolgopleidingen K. Jonker Medisch ondersteunende opleidingen M. van Oostrom www.amstelacademie.nl

(020) (020) (020) (020) (020)

dinsdag 23 maart gebakken vis, remouladesaus, koninginnen melange, frites, gebonden linzensoep, heldere Mulligatawnysoep, vegetarische gebonden linzensoep, vegetarische heldere Mulligatawnysoep

De Amstel Academie biedt inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Weet u nog niet welke training u wilt volgen? Kijk snel hieronder en schrijf nu in!

direct aansluit bij het beleid van VUmc, vanuit de visie dat de werkgever faciliterend is in de ontwikkeling van goed medewerkerschap en goed leiderschap. Deze trainingen worden door P&O betaald.

woensdag 24 maart babi ketjap, quorn ketjap, ketjap groenten, witte rijst, gebonden champignonsoep, heldere Madrileensesoep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere Madrileensesoep

Computertrainingen PowerPoint 2003 op 15 april (hele dag) U leert een perfectie presentatie maken. Binnen deze training krijgt u veel tijd om aan uw eigen presentatie(s) te werken, daarbij krijgt u ondersteuning en aanwijzingen.

Persoonlijke ontwikkeling Workshop Empathie: kan ik tegelijkertijd respectvol zijn en grenzen stellen? - op 3 april (ochtend, incl. lunch) Workshop Overtuigingskracht: hoe kan ik anderen beïnvloeden? - op 21 april (ochtend, incl. lunch)

Open aanbod VUmc In goed overleg met de Unit Human Resource Management van de stafdienst P&O is een aantal trainingen ontwikkeld dat

Voor wetenschappers De promovendus en de toekomst op 15 en 16 april (2 hele dagen) Bedoeld voor promovendi in de laatste fase

Tracer 5 – 1 1 maar t – S er v icep a g in a

o.a. wordt geleverd door de laboratoria, ondersteunend te laten zijn in de zorg voor de patiënt. Een dokter die goed kan “dokteren” behandelt immers de patiënt en niet de getallen die het laboratorium levert. Uiteraard onderschrijven wij deze stelling zeer en wij sluiten ons dan ook graag aan bij haar woorden. Mocht u ooit vragen hebben of advies willen t.a.v. het efficiënt en doelmatig inzetten of interpreteren van laboratoriumdiagnostiek, schroom niet en bel gerust! De klinisch chemicus is bereikbaar op tracer *6216. Tot horens!

444 444 444 444 444

4229 4253 4253 2020 4569

van hun promotie of mensen die onlangs gepromoveerd zijn. Persoonlijk Budget (bestemd voor medewerkers VUmc) U kunt (een deel van) uw persoonlijk budget besteden aan uw persoonlijke ontwikkeling. De Amstel Academie biedt aantrekkelijke, praktische workshops waarin u uiteenlopende vaardigheden kunt verbreden en verdiepen. Iedere workshop duurt 2 uur, tenzij anders aangegeven. U dient de workshop eerst zelf te betalen, vervolgens dient u dat te declareren bij uw leidinggevende. Workshop Gouden driehoek voor het schrijven van tekst: 23 maart van 10.00 – 12.00 uur Workshop Wat je zegt ben je zelf: op 23 maart van 13.00 – 15.00 uur

Workshop Linkedin: op 31 maart van 10.00 – 12.00 uur Workshop Mindfulness: op 31 maart van 13.00 – 15.00 uur. Het volledige aanbod en inhoudelijke informatie over al deze trainingen en workshops kunt u vinden op www.AmstelAcademie. nl Daar treft u ook het digitale inschrijfformulier. Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met Marjolein van Nieuwenhoven of Editha Samsom. Zij staan u graag te woord! Tel. 44213 / 45084, e-mail [email protected] / [email protected]

Zinloos leven

Onderweg naar morgen

Ouders hebben een diep vertrouwen in medici Debat VU connected Op 20 maart organiseert VU-connected een debat over actieve levensbeëindiging van ernstig gehandicapte pasgeborenen. Onder leiding van gezondheidsjournalist Eveline Brandt, gaan Hans Reinders, hoogleraar ethiek VU, Harrie Lafeber, hoogleraar neonatologie, Mieke Geuze, arts en moeder van gehandicapt kind en Gert van Dijk, medisch ethicus Erasmus MC in op het boek van Gerbert van Loenen ‘Hij had beter dood kunnen zijn’. Van Loenen, redacteur van Dagblad Trouw, vindt dat ook ernstig gehandicapten recht van leven hebben. Het debat vindt plaats in de Amstelzaal van 15.00 tot 17.00 uur. Belangstellenden kunnen zich aanmelden via www.vuconnected.nl. n Annette Karimi

De keuze voor levensbeëindiging bij ernstig gehandicapte of premature baby’s is onvoorstelbaar tragisch. Toch is er zelden discussie met ouders over, zegt Harry Lafeber, hoogleraar neonatologie. “Zeker als het voor iedereen zichtbaar is dat het kind lijdt, en met kunstmatige middelen in leven wordt gehouden.” Een actieve levensbeëindiging bij wilsonbekwame kinderen maakte hij zelf niet eerder mee, en dat moet voor hem zo blijven. Neonatoloog Harrie Lafeber ziet jaarlijks ruim driehonderd pasgeborenen met een zeer laag geboortegewicht. Deze kinderen zijn gemiddeld drie maanden te vroeg geboren. Toch komt het af en toe voor dat de ondergrens van levensvatbaarheid is bereikt.

Zelden protest “In Nederland hebben wij als neonatologen afgesproken dat we bij een zwangerschap van minder dan 24 weken niets doen om deze baby’s in leven te houden. Dat betekent geen verwijzing naar een speciaal centrum of een keizersnede als zij in de baarmoeder dreigen dood te gaan. Britse cijfers hebben namelijk aangetoond dat deze kinderen een zeer grote kans hebben om zeer zwaar motorisch en verstandelijk gehandicapt te zijn.” Ouders protesteren zelden tegen het staken van de medische behandeling van deze prematuren omdat het meestal zichtbaar is dat hun kind geen waardige toekomst heeft. “Deze kleintjes zien er vaak vreselijk uit, hebben een bolle buik, bloedingen, liggen aan de beademing en lijden.” Besluiten tot een passieve levensbeëindiging zijn veel moeilijker bij een tweede groep baby’s op de neonatologie afdeling. “Zij zijn voldragen maar lopen bij de geboorte een ernstig zuurstoftekort op. Dan ligt daar zo’n prachtig mooie baby, helemaal gaaf, en zijn de hersenen ernstig beschadigd. Dat is vreselijk moeilijk voor de ouders.” Diep vertrouwen Om dan zo’n uiterlijk gaaf kind te laten

sterven, vereist een diep vertrouwen van de ouders in de medici, benadrukt de neonatoloog verschillende keren. “Er toe besluiten dat hersenschade zo groot is dat verder beademen zinloos is, dient ondersteund te zijn met harde bewijzen van meerdere onafhankelijke experts.” Dus neemt Lafeber nooit zomaar op eigen houtje een besluit. “Ik probeer zoveel mogelijk collega-specialisten te raadplegen die een objectief oordeel kunnen geven. Bij elk kind is dat anders. Dergelijk beslissingen worden per definitie door een team van medici en verpleegkundigen genomen.” Soms wordt hem door ouders op de man af gevraagd wat hij zelf zou doen. Die vraag beantwoordt hij persoonlijk. “Dan ga je bij jezelf te rade: wat zou je doen, als dit jouw kind was?”

Bijzondere positie Lafeber vindt de kaders die er nu zijn voor het niet behandelen van extreem premature baby’s goed. Nederland neemt wel een bijzondere positie in met de 24 weken-regel in Europa. In Engeland geldt dat elk kind gered moet worden. Een arts in Duitsland mag zelfs zonder instemming van de ouders handelen. “Onvoorstelbaar. Ik vind dat er altijd rekening met de keuze van de ouders gehouden moet worden. Als er onenigheid is, heb je twee keuzes: met de ouders meegaan, of doorverwijzen naar een ander ziekenhuis.” In het uiterste geval kan het gebeuren dat een ouderlijke beslissing op onoverkomelijk verzet stuit bij het medisch personeel. Eenmaal maakte Lafeber het mee. “Het ging om een mongooltje met een darmafsluiting. Met een relatief eenvoudig ingreep had het kindje een goede kans gemaakt, maar dat wilden de ouders niet. Mijn afdeling kon niet meewerken aan hun besluit. Als oplossing hebben we toen een huisarts bereid gevonden het versterven van het kindje thuis te begeleiden.” Dit voorbeeld is de grote uitzondering in de ruim twintig jaar die de neonatoloog bij VUmc werkt. “We komen er vrijwel altijd uit met praten in goede harmonie met de ouders.”

Wie Astrid Greijer, 38 jaar, bioloog en wetenschappelijk onderzoeker Wat doet onderzoek naar behandelingen van het EpsteinBarrvirus bij kankerpatiënten

‘Kennis maakt ons beter’ luidt de missie van VU medisch centrum en het succes van ons wetenschappelijk onderzoek laat zien dat we daar hard aan werken. VUmc is innovatief en verlegt grenzen. Maar wat doen de onderzoekers nu eigenlijk precies en wat gaat dat in de toekomst voor patiënten betekenen? Een rondgang langs de onderzoekinstituten. Deze keer V-ICI. n Barbara van Malen

“Wat bij de meeste mensen bekend staat als de veroorzaker van de ziekte van Pfeiffer, hebben we allemaal. Wij noemen het Epstein-Barrvirus daarom ook wel Everybody’s Virus.” Wetenschappelijk onderzoeker Astrid Greijer heeft dit virus al jaren onder handen. “Maar wees gerust, iedereen met een normaal werkend immuunsysteem krijgt helemaal niets.” Wie wel risico lopen, zijn de mensen bij wie een orgaan getransplanteerd is. Zij krijgen medicijnen om het immuunsysteem te onderdrukken, zodat het lichaam het nieuwe orgaan niet afstoot. Met een wekelijkse test volgt Greijer dit virus op de voet. “Daarmee controleer je of het virus toeneemt. Is dat het geval, dan grijp je in. Dat wil zeggen: je geeft minder immuun-

onderdrukkers en laat het lichaam zijn werk doen, zodat de lymfomen die het Epstein-Barr virus aanmaakt, vroegtijdig worden opgeruimd. Dat is de kracht van diagnostiek!” Inmiddels doet ze onderzoek naar nieuwe behandelingen, hier en in Indonesië. “Het virus dat bij gezonde mensen in enkele bloedcellen zit, zit bij kankerpatiënten in alle cellen van de tumor. Wat we nu doen, is het virus wakker schudden – we denken dat daardoor het lichaam de cellen met het virus gaat opruimen.” Onderzoek dat met één patiënt onder behandeling nog in een pril stadium is. Ze benadrukt: “Hier komen kanker en virussen, twee hele verschillende takken in de medische wereld, samen. En dat levert veel kennis op.”

Allochtone patiënt wil graag betere informatie Wat zijn de verwachtingen en ervaringen van allochtone patiënten binnen VUmc? Omdat allochtonen nog amper meedoen aan reguliere VUmc-enquêtes, zocht Naziha Abachri van patiëntenvoorlichting het in een apart onderzoek uit. Maar het belangrijkste resultaat verschilt nauwelijks van die van de andere enquêtes: de informatie aan patiënten kan beter. n Liesbeth Kuijpers Bij de afdeling patiëntenvoorlichting stappen dagelijks patiënten naar binnen om vragen te stellen, maar

ook om hun ervaringen en klachten over de gang van zaken in VUmc te delen. De vier grootste thema’s daarbij - informatie, bejegening, deskundigheid en inspraak - nam Naziha Abachri als uitgangspunt bij haar onderzoek naar de verwachtingen en ervaringen van allochtone VUmc-patiënten. Zij vroeg bij NIVEL een vragenlijst op, paste deze enigszins aan, en benaderde samen met een student allochtone patiënten in wachtruimtes. “Sommigen waren erg achterdochtig. Dan moesten we praten als Brugman om ze over te halen om mee te doen”, herinnert zij zich.

Bijsluiter Abachri, zelf van Marokkaanse af-

komst, startte begin 2009 het onderzoek in opdracht van Bas Geerdes van het instituut ondersteuning patiëntenzorg. Deze had geconstateerd dat er nauwelijks allochtone patiënten hadden meegedaan aan de patiënttevredenheidsonderzoeken van de NFU en Agis, en het in 2008 gepubliceerde imago-onderzoek. Zestig allochtone patiënten werkten nu wel mee, waarvan er vijftig bruikbare reacties gaven. Het onderzoek van Abachri bevestigt de resultaten uit de eerdere onderzoeken. “De informatievoorziening kan beter, met name rond de bijwerkingen van medicatie. Er wordt al vrij snel gewezen naar de bijsluiter. Ook vinden veel patiënten dat er weinig uitleg wordt gegeven

Tracer 5 – 11 maar t – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

over onderzoeken, de behandeling en de gevolgen van beide. Verder hebben veel patiënten niet het gevoel dat er wordt gereageerd als zij aangeven pijn te hebben, en dus ook niet dat hun pijn goed onder controle wordt gehouden.”

Vrouwelijke arts Over de bejegening zijn allochtone patiënten positief. Abachri: “Zij vinden dat zij beleefd worden ontvangen en dat artsen en verpleegkundigen hun afspraken goed nakomen, bereid zijn vragen te beantwoorden en hen serieus nemen. Wel zouden allochtone vrouwen graag de mogelijkheid hebben om voor een vrouwelijke arts te kiezen. Ook vragen veel allochtonen om folders in

hun eigen taal. Verder vinden zij de bewegwijzering en het parkeren een probleem, en het eten en drinken te duur. Allochtonen ervaren in wezen dus hetzelfde als autochtonen.” Abachri verwacht dat ook deze resultaten worden meegenomen bij het verder verbeteren van de patiëntenzorg, zoals met gesproken folders in verschillende talen op de website. Voor het aanvragen van folders in verschillende talen: neem contact op met patiëntenvoorlichting, tst. 40700.

7

Promoties vrijdag 19 maart – aula, 11.45 uur, W.J. Rijneveld, ‘Donor tissue for corneal transplantation: trust and control’ promotoren: prof.dr. H.J. VölkerDieben, prof.dr. P.J. Ringens; copromotor: dr. E. Pels vrijdag 19 maart – aula, 13.45 uur, M.A. Bekedam, ‘Skeletal muscle in chronic heart failure’ promotor: prof.dr. A.C. van Rossum; copromotor: dr. W.J. van der Laarse vrijdag 26 maart – aula, 11.45 uur, K.S.S. Steen, ‘The decline of NSAID gastropathy in rheumatoid arthritis’ promotoren: prof.dr. B.A.C. Dijkmans, prof.dr. W.F. Lems; copromotoren: prof.dr. M. Boers, dr. M.T. Nurmohamed maandag 29 maart – aula, 13.45 uur, M. van der Heijden, ‘Determinants of pulmonary permeability in sepsis and acute lung injury’ promotoren: prof.dr. A.B.J. Groeneveld, prof.dr. V.W.M. van Hinsbergh; copromotor: dr. G.P. van Nieuw Amerongen dinsdag 30 maart – aula, 13.45 uur, H. van den Berg, ‘The balancing mucosal immune system. Unraveling mechanisms involved in oral tolerance and IBD’ promotor: prof.dr. G. Kraal; copromotor: dr. J.M.M. den Haan woensdag 7 april – auditorium, 13.45 uur, G. Cazander, ‘How do maggots operate? The underlying mechanisms of action of maggot debridement therapy’ promoter: prof.dr. H.J. Bonjer; copromotor: dr. M.W.J. Schreurs donderdag 8 april – auditorium, 11.45 uur, M. Aarts, ‘Gene targeting by singlestranded DNA oligonucleotides in mouse embryonic stem cells’ promotor: prof.dr. H.P.J. te Riele woensdag 14 april – aula, 13.45 uur, E.P.M. Jansen, ‘Chemoradiotherapy in gastric cancer’ promotoren: prof.dr. M. Verheij, prof.dr. G.M.M. Bartelink; copromotor: dr. A. Cats woensdag 14 april – aula, 15.45 uur, I.K. Rüssel, ‘Myocardial strain, torsion and untwisting in the normal and failing heart measured with magnetic resonance imaging’ promotoren: prof.dr. A.C. van Rossum, prof.dr. R.M. Heethaar; copromotoren: dr. J.T. Marcus, dr. M.J.W. Götte donderdag 15 april – aula, 11.45 uur, S.D. Roosendaal, ‘Whiter shades of grey. Clinical relevance of grey matter abnormalities as visualized by MRI in multiple sclerosis’ promotor: prof.dr. F. Barkhof; copromotor: dr. J.J.G. Geurts donderdag 15 april – aula, 13.45 uur, R.B.G.E. Breukers, ‘Preload and cardiac output in the critically ill’ promotor: prof.dr. A.B.J. Groeneveld; copromotor: dr. J.R.C. Jansen vrijdag 16 april – aula, 13.45 uur, N.A. Verwey, ‘Biochemical markers in dementia: from mice to men’ promotoren: prof.dr. Ph. Scheltens, prof.dr. M.A. Blankenstein; copromotoren: dr. R. Veerhuis, dr. W.M. van der Flier vrijdag 23 april – aula, 13.45 uur, N. Vogelzangs, ‘Depression & metabolic syndrome’ promotoren: prof.dr. B.W.J.H. Penninx, prof.dr. A.T.F. Beekman Oratie woensdag 31 maart – aula, 15.45 uur, prof. dr. C.M.P.M. Hertogh, ‘De senectute: ethiek en kwetsbaarheid’ vrijdag 16 april – aula, 15.45 uur, prof. dr. B.J. van Royen, ‘Bouwen aan het orthopedisch skelet van de toekomst’ woensdag 21 april – aula, 15.45 uur, prof. dr. I.M. Verdonck-de Leeuw, ‘Leven met kanker: over bergen en dalen’ Symposia vrijdag 9 april – Amstelzaal, symposium ‘Actualiteiten jeugdgezondheidszorg’ meer informatie: Jitta Reddingius en Patricia van Meekeren, tst 48444, www.paog.info zaterdag 17 april – Amstelzaal, symposium ‘Transferverpleegkundigen’ meer informatie: Irene van Baardwijk en Patricia de Waal, tst 48444, www.paog.info

8

Uit de Agenda Vrijdag 19 maart – aula, 11.45 uur, W.J. Rijneveld, Donorweefsel voor hoornvliestransplantatie: vertrouwen en controle. Promotoren prof.dr. H.J. Völker-Dieben, prof.dr. P.J. Ringens

Annemiek Rijneveld onderzocht de relatie tussen donorhoornvlies en het transplantatieresultaat. De eerste succesvolle hoornvliestransplantatie is al beschreven in 1906. Daarmee is dit de oudste vorm van transplantatie. Sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw is het mogelijk het hoornvlies na het overlijden van de donor te bewaren. Hoewel er veel studies zijn verricht naar de klinische uitkomsten, is de kwaliteit van het

donorweefsel als factor voor het transplantatieresultaat nauwelijks bestudeerd. In 1995 zijn de hoornvlieschirurgen in Nederland vrijwillig begonnen aan een follow-up systeem. Door hun register te combineren met dat van de Hoornvliesbank in Amsterdam ontstond de mogelijkheid het effect van donorparameters op het succes van de transplantatie te onderzoeken. De Hoornvliesbank houdt sinds 1989 de kenmerken van

het donorweefsel elektronisch bij. Rijneveld onderzocht die directe relatie tussen donorhoornvlies en het transplantatieresultaat. Orgaankweek, een methode vooral toegepast in Europa waarbij het weefsel enkele weken kan worden bewaard, en koude preservering, waarbij dat enkele dagen mogelijk is, leiden tot vergelijkbare klinische resultaten. Weefsel, dat net niet voldoet aan de criteria voor reguliere transplantaties, kan worden

gereserveerd voor spoedprocedures zonder dat dit afbreuk doet aan het resultaat van deze operatie. Verder ontdekte zij dat donorweefsel bewerkt in verschillende banken niet tot hetzelfde klinische resultaat leidt. Tot slot, dat een hoornvlies veel langer kan bestaan blijkt aan de hand van een patiënte bij wie het donor hoornvlies 141 jaar oud is geworden. n EK

alleen kinderen bij wie slaapmedicatie niet mogelijk was, onder narcose gebracht voor mri-onderzoek. Anesthesioloog Deirdre Thöne-Passchier, ook nauw betrokken bij de komst van de nieuwe faciliteiten: “Ik deed gemiddeld vier narcoses per maand bij kinderen die mri-onderzoek moesten ondergaan. Nu zijn het er twaalf per week. Ouders schrikken soms van het woord narcose, maar in feite is de verdoving nu minder zwaar dan voorheen. De diepte van de slaap is nauwkeurig af te stellen. De meeste kinderen komen vijf minuten na het mri-onderzoek alweer bij, terwijl het bij slaapmedicatie uren kon duren voor een kind weer

aanspreekbaar was.” Van der Knaap: “Een ander groot voordeel van anesthesie is dat het slagingspercentage van mrionderzoek nu zo goed als honderd is, terwijl voorheen een op de tien onderzoeken mislukte doordat een kind te vroeg wakker werd.” Artsen en patiënten zijn zeer tevreden met de nieuwe faciliteiten. Thöne-Passchier: “mri-onderzoek bij kinderen is nu minder ingrijpend, veiliger en efficiënter. Bovendien werken we nu geheel volgens de nieuwe cbo-richtlijn die naar verwachting na deze zomer van kracht wordt. We lopen daar als VUmc nu dus op vooruit.”

Jack Rabbit richt verkoever in

Kindvriendelijke MRI Drie kwartier doodstil blijven liggen in een lawaaiige MRIscanner is voor volwassenen al een hele opgaaf. Voor kinderen is het zo goed als onmogelijk. Kinderen worden daarom in slaap gebracht voor MRIonderzoek. Voorheen gebeurde dat met slaapmedicatie. Sinds de nieuwbouw van een inleid- en uitslaapkamer bij de MRI-afdeling brengen anesthesiologen ter plekke kinderen onder narcose. Dat is veiliger, efficiënter en bovendien prettiger voor de kinderen.

sinds begin jaren negentig is er vanuit kinderneurologie gepleit voor anesthesie bij kinderen die een mri moeten ondergaan. Van der Knaap: “MRI is halverwege de jaren tachtig geïntroduceerd. Een geweldig onderzoeksmiddel, maar het introduceerde ook een nieuw probleem: hoe voer je het uit bij kinderen? Drie kwartier stil liggen in een ‘enge’ tunnel is onmogelijk. Sederen was dus noodzakelijk. Jarenlang deden we dat door slaapmedicatie te injecteren. Niet ideaal: want om een kind kortdurend in slaap te brengen, moesten we een langdurend middel gebruiken dat lastig te doseren is.” Tot vorig jaar werden binnen VUmc

n Janneke Staats Sinds half januari is de nieuwe uitslaapkamer in gebruik. Een inleidkamer bij de mri was al eerder gerealiseerd. Voor de nieuwe uitslaapkamer met vijf bedden, een zusterpost en een ontvangstruimte waar kinderen kunnen spelen werd een nieuwe ruimte van honderd vierkante meter geplaatst op het dak van de technische ruimte. Kinderneuroloog Marjo van der Knaap is enthousiast over de nieuwbouw. “De verkoever is fantastisch ingericht en aangekleed met speelgoed door stichting Jack Rabbit. Met al deze aanpassingen is de MRI-afdeling eindelijk volledig ingesteld op kinderen.”

Foto: mark van den brink

Agenda

Enge tunnel Neurologie is de grootste afnemer van mri-onderzoek bij kinderen. Al

Studentenorganisaties gaan samen De JaarVertegenwoordigingsCommissie (JVC) is voor een proefperiode van een jaar onderdeel van de medische faculteitsvereniging MFVU. Nora van Gaal, voorzitter van de MFVU en Hoda Al-Itejawi, voorzitter van de JVC, zijn enthousiast over de samenwerking tussen beide studentenorganisaties. n Pauline Diemel Volgens Nora van Gaal was voor de mfvu samenwerking met jvc een logische stap om de onderwijsactiviteiten van de vereniging nadrukkelijker vorm te geven. “Als faculteitsvereniging organiseren we voor studenten ook activiteiten buiten het onderwijsprogramma om, maar de kwaliteit van het on-

derwijs is voor ons natuurlijk uiterst belangrijk.” De jvc heeft als belangrijkste taak de evaluatie van toetsen en cursussen binnen de eerste drie jaar van de studie geneeskunde. Per cursus evalueren twee zogenoemde cursusjvc-ers de inhoud en of deze inhoud op de juiste manier terugkomt in het tentamen. Hoda Al-Itejawi: “Ook kijken we naar de vraagstelling. Het komt soms voor dat op een vraag meerdere antwoorden goed zijn, maar dat er maar één antwoord is goedgerekend. Als dat laatste het geval is dan wijzen we de docent daar op. Het gevolg is dat het tentamen opnieuw nagekeken wordt. Voor een student kan die ene vraag net het verschil maken tussen een vijf of een zes.”

Groot bereik Studenten merken dus direct het gevolg van het werk van de jvc,

Tracer 5 – 1 1 maar t – O rg a n isat ie – O n d er zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

maar volgens Al-Itejawi kan het effect ook wat langer op zich laten wachten. “We evalueren de cursus achteraf. Het kan zijn dat de inhoud van een cursus niet volledig aan de eisen voldoet. Eventuele aanpassingen zijn dan pas merkbaar voor de volgende lichting studenten.” In de praktijk bleek het voor de jvc lastig om genoeg cursus-jvc-ers te vinden. Al-Itejawi: “We merken direct verschil nu we samenwerken met de mfvu. Het bereik van de mfvu is heel groot. Voorheen was het lastig om studenten te vinden voor de evaluaties en nu lopen de aanmeldingen binnen.

Studentenfora De besturen van de mfvu en de jvc overleggen samen elke zes weken, en zij overleggen ook regelmatig met de studentenverenigingen van andere universiteiten. Van Gaal: “Uit die overleggen blijkt dat de

geneeskundestudenten van VU medisch centrum behoorlijk kritisch zijn. Dat vinden wij juist positief. Onze studenten zijn zeer betrokken bij het onderwijs, dat blijkt wel uit het feit dat de meeste studenten actief zijn bij een of meerdere studentenorganisaties.” Naast de evaluatie van de cursussen organiseren de mfvu en de jvc gezamenlijk studentenfora. Van Gaal: “Hierin worden verschillende stellingen over het aangeboden onderwijs aan studenten, cursuscoördinatoren en semestercoördinatoren ter discussie voorgelegd.” En er is niet alleen aandacht voor serieuze zaken. Al-Itejawi: “Op 17 maart aanstaande organiseren we samen met het instituut voor onderwijs en opleiden (ioo) de jaarlijkse studiooborrel voor docenten, medewerkers en studenten in Pubmed in het faculteits gebouw.”

‘Haal het beste uit jezelf’ Hester Daelmans is hoofd klinisch trainingscentrum en programmaleider master van de opleiding geneeskunde van VUmc. In de snijzaal verloor ze haar hart aan het onderwijs. n Ursula Wopereis “Mijn ouders hadden een kapsalon en een winkel aan huis in een klein dorp in Limburg. Ze werkten hard. Ik ben opgevoed vanuit de gedachte dat je het beste uit jezelf en uit je leven moet halen. Na de middelbare school wilde ik graag met mensen werken, iets doen waarbij ik mijn verstand moest gebruiken en de ruimte zou krijgen om me vrij te kunnen bewegen. Ik ging geneeskunde studeren in Nijmegen, maar na mijn afstuderen was er een groot artsenoverschot. Bij VUmc kon ik aan de slag als onderzoeker bij anatomie. In de snijzaal verloor ik mijn hart aan het onderwijs. Sindsdien is het accent verschoven van lesgeven naar onderwijs ontwikkelen en coördineren, onder andere van VUmc-compas en in het bijzonder van de masterfase.”

Theorie en praktijk “Ik ben er een groot voorstander van dat studenten, na een goede voorbereiding in de bachelor, tijdens de master zo snel mogelijk op de werkvloer praktijkervaring opdoen. Het opleidingsprofiel van VUmccompas is gebaseerd op acht professionele rollen: naast medische expertise besteden we veel aandacht aan communicatie, ethiek en reflectie op het eigen functioneren en de omgeving waarin artsen zich

bewegen. Door middel van training met simulaties en simulatiepatiënten bereiden de studenten zich voor op het contact met patiënten. In de master komen theorie en praktijk bij elkaar. Het patiëntencontact neemt toe, studenten krijgen meer zelfstandigheid en ontwikkelen zich richting een vervolgopleiding. Na hun afstuderen zijn ze overigens nog niet klaar. Als arts moet je voortdurend aansluiten bij en liefst vooruit lopen op actuele ontwikkelingen.”

‘Vrouwen gaan in verband met hun menstruatiecyclus of vragen over voortplanting regelmatig naar de huisarts. Mannen komen daar veel minder. Als je dan na je 45ste gezondheidsklachten krijgt, is de stap naar de dokter groot. Zeker als het gaat om kwesties als plas- of erectieproblemen.’ Uroloog Eric Meuleman over speciale mannenen vrouwenklinieken. Plusonline, 22 februari.

Ambitie “Ik wil een goede en uitdagende masteropleiding, waarin studenten - vanuit een goed toegeruste basis – zich kunnen profileren en hun ambities voor de toekomst kunnen onderzoeken. Een opleiding die goed voorbereidt op een vervolgopleiding. We streven ernaar de geneeskundige opleiding tot de beste van Nederland te maken. Ik wil het beste naar boven halen, bij mezelf, bij studenten en bij medewerkers. Het ‘beste’ gaat niet zozeer over uitblinken, maar vooral: je werk goed doen, een compleet mens zijn, aanhaken bij maatschappelijke ontwikkelingen en deze in de opleiding incorporeren.” Ontladen “Mijn agenda is altijd vol, maar dat went. Ik werk een dag in de week thuis, waardoor ik even afstand kan nemen en mijn koers kan bepalen. Ik fiets graag, naar mijn werk, in het weekend, op vakantie. En ik houd enorm van lezen. Ik houd zelfs zo veel van lezen dat ik de tv op een gegeven moment op straat heb gezet. Mijn favorieten? Het Bureau van Voskuil en het hele oeuvre van John Irving. En ’s avonds een literaire thriller, daar slaap ik erg goed op.”

‘Milde paniekklachten blijken niet zo mild als we allemaal dachten. Mensen met milde klachten hebben best veel symptomen: ze functioneren minder goed, verzuimen vaker van hun werk en gaan vaker naar de dokter.’ Neeltje Batelaan, psychiater en onderzoeker bij GGZ inGeest over milde paniekklachten. rtl4-Editie nl, 22 februari. ‘Het is een heel grondige test die sterk overeenkomt met wat huisartsen en psychiaters horen te doen.’ Onderzoeker Hein van Hout over de nationale depressietest. nos op 3, 23 februari.

Hester Daelmans (1963), geboren en getogen in Linne. Studie geneeskunde Radboud Universiteit Nijmegen. Wetenschappelijk medewerker en universitair docent VUmc, hoofd algemeen co-assistentschap (ALCO). Proefschrift 2005. Actief betrokken bij de ontwikkeling van het curriculum geneeskunde VUmccompas, vooral VUmc profiel en masterjaar 1. Sinds 2009 hoofd klinisch trainingscentrum, sinds 1 januari 2010 tevens programmaleider masteropleiding VUmc-compas.

‘Ik voel me heel trots dat personeel dit gevoel bij de patiënt en de familie achterlaat. Dat is geweldig.’ Ivette Sprenkels, verpleegkundig teamleider cardiochirurgie, over de actie van de familie Grifhorst die met grote posters in de tramhalte medewerkers VUmc bedankt voor de goede zorg voor zijn vrouw. at5 nieuws, 24 februari.

Gezond opereren In goede conditie onder het mes In februari startte de afdeling anesthesiologie het project Gezond Opereren. In afwachting van een operatie worden patiënten door middel van ‘motivational coaching’ gestimuleerd om hun leefstijl te veranderen en zo hun gezondheid te verbeteren. n Ursula Wopereis Per jaar worden 15.000 patiënten bij de afdeling anesthesiologie aangemeld voor een operatie. Klinisch onderzoeker en initiator van het project Gezond Opereren Christa Boer: “De laatste jaren neemt het aantal ernstige complicaties na

een operatie af, terwijl het aantal patiënten met milde complicaties toeneemt. Iedere patiënt wordt preoperatief gescreend, zodat de anesthesioloog kan inschatten hoe de gezondheidssituatie is. Daarbij wordt onder andere het gewicht, de bloeddruk en de inspanningstolerantie bepaald. Als een patiënt optimaal gezond is, is de kans op perioperatieve complicaties kleiner, maar veel mensen hebben twee of meer lifestyle gerelateerde risicofactoren, zoals bijvoorbeeld roken, overgewicht, hypertensie of lichamelijke inactiviteit. Hoewel de operatie meestal zonder problemen verloopt, kan voor en na de operatie nog veel gezondheidswinst worden behaald en daarmee het perioperatieve risico worden verminderd. Een

operatie heeft een grote impact op de patiënt, mensen staan open voor verandering van hun lifestyle. Het is dus een uitgelezen moment om de gezondheidstoestand te verbeteren, maar daar is nog weinig onderzoek naar gedaan. Terwijl Nederlandse anesthesiologen gezamenlijk toch 1.2 miljoen patiënten per jaar zien.”

Motivational coaching “We zijn de eerste anesthesiologische afdeling die door middel van ‘motivational coaching’ patiënten in de weken voorafgaand aan een operatieve ingreep motiveert om hun leefstijl te veranderen en zo hun conditie te verbeteren. Door het terugdringen van risicofactoren willen we uiteindelijk de intra- en postoperatieve morbiditeit en daarmee de

‘Het is terecht dat ouders boos zijn.’ Audioloog Cas Smits over de protesten van ouders dat dove kinderen slechts één implantaat krijgen. Volkskrant, 25 februari.

opnameduur verkleinen.” Het project wordt gefinancierd door zorgverzekeraar Agis en uitgevoerd door gezondheidsvoorlichter en leefstijlcoach Willie Scharwächter. Na de preoperatieve risicoanamnese selecteert ze patiënten van 50 jaar of ouder met één of meer risicofactoren, die ze vervolgens coacht door middel van een gesprek en telefonische follow-up. Iedereen krijgt bovendien een stappenteller mee. Boer: “Naast het geven van lifestyle adviezen proberen we patiënten met name te motiveren om de lichamelijke inspanning te verhogen. Het komende jaar worden 500 mensen gecoacht. Op basis van de resultaten willen in de toekomst subsidie aanvragen voor permanente coaching.”

‘Tegenwoordig zie je in elk reclameblok wel een groep huppelende vrouwen, die zo blij zijn dat het weer de periode van de maand is. Maar niet voor iedereen is het een happy period.’ Gynaecoloog Velja Mijatovic over menstruatieproblemen. Esta, 5 maart. ‘We onderzoeken of stress tijdens de zwangerschap samenhangt met de hartfunctie en cognitieve ontwikkeling bij de vijfjarigen.’ Kinderarts Reinoud Gemke tijdens onderzoek bij kleuters in science center nemo als onderdeel van de abcdstudie. Parool, 8 maart. ‘Patiënten hebben daar veel vragen over. Wij zijn het aan hen verplicht om er onderzoek naar te doen. Er zijn minder dan 100 publicaties over dit onderwerp verschenen.’ Oncoloog Winald Gerritsen over het ontbreken van voldoende onderzoek naar de invloed van voeding op kanker. Medische Oncologie, maart.

Nieuwe nachtkastjes op komst Uiteindelijk bleek het merk Mauser van importeur Kersten voor VUmc het beste nachtkastjes te zijn. Sinds half februari is de fabrikant gestart met de productie in de kleur die bij het interieur van de zorgeenheden en de vorig jaar vernieuwde bedden past. Het omwisselen van de oude en nieuwe kastjes is nog een hele organisatie. Twee keer per week, op dinsdag en donderdag, komen er vijftig exemplaren binnen, die de dag daarna op de afdelingen worden ingehuisd. Dat gebeurt per bouwlaag, te beginnen bij kort verblijf en keel- neus- en oorheelkunde. De leverancier bezoekt voorafgaand aan iedere inhuizing de zorgeenheid om het kastje te introduceren en uitleg te geven over de werking. n MK

Tracer 5 – 11 maar t – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

‘Door te krabben gaat de huid stuk en komen er stofjes vrij die ervoor zorgen dat je juist weer meer jeuk krijgt.’ Dermatologieverpleegkundige Susanne Hermans van de jeukpoli over de problemen van jeuk. Bijzijn, maart.

Foto Paul le clercq

Na zorgvuldige voorbereidingen is het zover: het projectteam ‘nachtkastjes’ heeft een keuze gemaakt en vanaf 9 maart zullen er in de loop van anderhalve maand precies 630 nachtkastjes in het ziekenhuis worden afgeleverd. Het projectteam bestaat uit Loek Mijnes, unithoofd patiëntvoorzieningen en transport, Astrid Noordhuis, afdelingshoofd 1B, Ans Kuppers, afdelingshoofd 2B, Marc Baks, inkoper, en Joke van der Lee, teamleider facilitair inkoopteam. De nieuwe nachtkastjes zijn uitgekozen na zorgvuldige testen op zeven zorgeenheden. Alle divisies waren hierbij betrokken en zowel patiënten als verpleegkundigen en zorgeenheidassistenten hebben hun mening kunnen geven. Zij konden op de scoreformulieren hun op- en aanmerkingen kwijt.

‘We hebben een methode ontwikkeld die een zieke werknemer met stressklachten en zijn leidinggevende helpt, om knelpunten op het werk te bespreken en zo samen tot een oplossing te komen.’ Promovenda Sandra van Oostrom over een nieuwe methode om sneller weer aan het werk te gaan bij stress-klachten. bnr nieuwsradio, 8 maart. 9

Prikbord

Aangeboden: 800 muziek singles

Foto Paul le clercq

Het prikbord op intranet biedt medewerkers de mogelijkheid om oproepen te plaatsen. Dagelijks zijn er nieuwe vraag- en aanbodadvertenties te vinden. Sommige berichten zijn wel erg bijzonder.

Zeven verhuisdozen vol met singletjes heeft Kinderstad in de aanbieding. “We kregen van onze sponsor Radio 538 dozen vol met muzieksingles”, legt stadhouder Marijke Peer uit. “We hebben er alles uitgehaald wat bij kinderen in de smaak

valt. Ze kunnen die muziek draaien in Studio 538 dat de radiozender aan Kinderstad heeft geschonken. De kinderen kunnen daar zelf als dj optreden en discoshows houden, maar ook een radioprogramma maken. Radio 538 was oorspronkelijk

bedoeld voor jongeren, maar heeft ondertussen een heel breed repertoire voor alle leeftijden en dat kunnen we niet allemaal bewaren.” Vandaar dat Marijke de singles op het Prikbord heeft gezet. “Ik heb geen idee wat de cd’s waard zijn, daarom heb ik in

ruil voor de dozen om een donatie gevraagd. Liefhebbers kunnen zelf vaststellen wat zij in ons donatiehuisje willen stoppen. En daar kunnen wij dan weer dingen mee doen die de kinderen leuk vinden.”

ff voetballen

Geslaagd Het motorpak van Anne-Marie Visser heeft inmiddels een nieuwe eigenaar gevonden. Een collega bleek de broek, de jas en de extra regenbroek uitstekend te kunnen gebruiken.

VUmc-er & auto

Koffiepauze, een overleg, een afscheids­borrel of een verjaardags­feestje. Er zijn veel momenten om als collega’s ff bij elkaar te komen. Tracer legt ze vast. wie beddenhulpen facilitair bedrijf (rood) en GGZ in Geest Bennebroek (zwart) wanneer 27 februari waar sporthallen zuid, Amsterdam waarom zaalvoetbaltoernooi Tip van Boots opvallend wat een actie

Vorig jaar maakte ggz inGeest voor het eerst kennis met de sportieve personeelsactiviteiten van Eddy Boots. Vol enthousiasme hebben ze dit jaar meegedaan aan het zaalvoetbaltoernooi. “We hebben twee teams aangeleverd”, vertelt Chris van der Molen, van dagbesteding & arbeid ggz inGeest. “Wat een actie! Al vanaf de eerste

minuut werd duidelijk dat onze tegenstanders zich zeer goed hadden voorbereid op dit toernooi. Er werden leuke partijen gespeeld, voornamelijk in het voordeel van onze tegenpartij, dus een finaleplaats zat er voor ons niet in. Toch hebben we genoten van de enorme strijd tussen de twee rivaliserende teams van VUmc om de wisselbeker.

Hierbij hebben de penalty’s besloten dat de trofee dit jaar naar Compactie gaat, en Kassarin kreeg voor het eerst in drie jaar de tweede prijs. Voor onze goede moed, de support en sportiviteit kregen dagbesteding & arbeid ggzinGeest de niet minder belangrijke aanmoedigingsprijs. Dit met als opmerking dat we volgend jaar zelfs met een heel dames-

Lorenzo

10

Tracer 5 – 1 1 maar t – O rg a n isat ie – O n d er zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

team op de proppen mogen komen. Helaas waren er dit jaar erg weinig meespelende dames, dus wij hebben onze hoop gevestigd op méér gemengde teams. We hebben in ieder geval volop genoten en zullen volgend jaar weer van de partij zijn.”

Dit jaar is het precies 75 jaar geleden dat het blad Arts & Auto voor het eerst verscheen. Het blad was bedoeld om de verkeersveiligheid van artsen te bevorderen, omdat dit de eerste beroepsgroep was die op grote schaal auto’s gebruikte. Voor sommigen bleef de auto niets meer dan een handig transportmiddel, voor anderen groeide het uit tot een passie. Marjolijn Kooistra, verpleegkundige op de zorgeenheid neurochirurgie en orthopedie, zoekt met haar Toyota Land Cruiser de ongebaande paden op.

“E

igenlijk is deze auto helemaal niet van mij. Hij is van mijn vriend Hans, maar ik geniet er niet minder van”, vertelt Marjolijn Kooistra. “We hebben er pas geleden in de Sahara mee rondgereden. Samen met nog negen andere auto’s zijn we bij Tarifa de Straat van Gibraltar overgestoken en dwars door het Atlasgebergte richting de woestijn gegaan. De tocht was uitgezet met behulp van GPS coördinaten en we hebben in kleine tentjes overnacht. ’s Avonds stookten we een kampvuurtje en maakten we met z’n allen iets te eten. De Sahara was veel mooier dan ik me had voorgesteld. Geen grote zandbak, maar kleurrijk en afwisselend, met duinen en rotspartijen. De groep viel overdag soms uit elkaar al moet je wel minimaal met twee auto’s bij elkaar in de buurt blijven. Er kan tenslotte altijd iets mis gaan. Dat gebeurde bijna met een van de andere bestuurders. Die man dacht aan 4WD-spoor te volgen dat een heuvel opging. Halverwege dreigde zijn auto te kantelen, maar gelukkig konden we dat tegenhouden. Hij bleek achter een quad aan te rijden, dus geen wonder dat zijn auto het moeilijk kreeg. Ook in Nederland gaan we regelmatig het terrein in met de Land Cruiser Club, maar dat is toch heel iets anders dan zo’n reis.”