versterk media, versterk mensen

versterk media, versterk mensen JAARVERSLAG

2009

“Freedom of the Press is the Red, Beating Heart of Democracy”

2

In 2009 woedde er in Nederland een felle discussie over het nut van ontwikkelingshulp. Geld zou belanden in de verkeerde handen. Hulpbehoevende mensen zouden hulpverslaafd zijn geraakt. Geld zou verdwijnen in een bodemloze put. In die discussie is het fenomeen mediaontwikkeling als een effectieve vorm van ontwikkelingshulp stevig overeind blijven staan. Bij de projecten van Press Now gaat er geen cent naar twijfelachtige regimes of bureaucratische organisaties, maar direct naar de mensen die met de verandering van hun samenleving bezig zijn. Met de ontwikkeling van onafhankelijke media in repressieve landen stellen we mensen in staat issues en misstanden aan de kaak te stellen die van invloed zijn op hun eigen leven. Onafhankelijke informatie is van levensbelang in oorlogsgebieden en fragiele staten als Darfur, Irak en Afghanistan. Press Now werkte ook in 2009 hard aan de ontwikkeling van onafhankelijke media in conflictgebieden. Dat het werk van Press Now effect heeft constateren wij niet alleen zelf, dat blijkt ook uit de reacties van luisteraars, lezers en onderzoekers. Eind 2009 ontving onze Irakese partner Asos Hardi, eigenaar van het mediaconcern Awene, de Gebran Tueni-prijs van de World Association of Newspapers and News Publishers. En ons project Radio Darfur is vanuit het niets in één jaar uitgegroeid tot het meest betrouwbare nieuws- en informatiekanaal voor Darfur, waarnaar dagelijks 2 miljoen Darfuri luisteren. Dat is letterlijk een prestatie van wereldformaat. En voor alle zwartkijkers die niet meer geloven in ontwikkeling, let op: Radio Darfur is een succes door de inzet van de Darfuri zelf, die vaak met gevaar voor eigen leven het op zich nemen om hun landgenoten van onafhankelijke informatie te voorzien.

Ik ben er van overtuigd dat persvrijheid en vrijheid van meningsuiting onvervangbare mensenrechten zijn. Vrijheid van pers levert een essentiële bijdrage aan de ontwikkeling van democratische samenlevingen. Voortbouwend op de resultaten van 2009, blijft Press Now zich in talrijke conflictgebieden en repressieve landen hartstochtelijk inzetten voor de ontwikkeling van onafhankelijke journalistiek. Leon Willems Directeur Press Now juni 2010

PRESS NOW JAARVERSLAG 2009


Dan Rather

voorwoord

3

4

Inleiding een stormachtig, maar succesvol jaar

6

Over Press Now ontwikkeling van media waar het hard nodig is

9

Activiteiten: Voorlichting, draagvlak en bewustwording

11

Activiteiten: mediaondersteuning en mediaontwikkeling

15

9 PRESS NOW projecten uitgelicht

24

organisatie

35

Verantwoordingsverklaring Press Now

39

jaarrekening

41

accountantsverklaring

44

medewerkers

45

colofon

47



Inhoudsopgave

5

s tafleden voor Radio Darfur, een nieuwe projectmedewerker voor de Hoorn van Afrika en een communicatiemedewerker. Het interne kwaliteitssysteem van Press Now heeft in 2009 een ISO-certificaat gekregen. Naast het CBF keurmerk een extra teken dat Press Now ook organisatorisch goed op orde is.

Succes en groei

Inleiding

een stormachtig, maar succesvol jaar Press Now maakte in 2009 een stormachtige ontwikkeling door. Een directeurswisseling, uitbreiding van de staf, nieuwe samenwerkingen en groot succes van lopende projecten leidden tot een druk maar succesvol jaar voor Press Now.

6

Leon Willems werd in april 2009 de nieuwe directeur van Press Now, nadat Wilco de Jonge aan de slag was gegaan bij Amnesty International. Voordien werkte Willems voor de Verenigde Naties in Soedan en was hij werkzaam bij de IKON televisie als hoofd informatieve programma’s. Leon Willems werkt sinds 2008 voor Press Now en zette samen met hoofdredacteur Hildebrand Bijleveld Radio Darfur op. Willems breidde de staf van Press Now uit met een aantal

De grootste groei in 2009 werd gerealiseerd in het door Press Now opgezette

trainingscentrum in Irak, het Independent Media Centre Kurdistan (IMCK), dat in 2009 het aantal trainingen bijna verdubbelde.

van Buitenlandse Zaken, heeft Press Now besloten samen met die organisaties een gezamenlijke aanvraag in te dienen.

Allianties en samenwerking

In 2009 is ook een begin gemaakt met intensief overleg en afstemming tussen Press Now en Free Voice, waardoor betere samenwerking tussen de mediaontwikkelingsorganisaties in Nederland een feit werd.

In 2009 werd in Nederland intensief gedebatteerd over het doel van de internationale samenwerking en ontwikkelingshulp. Press Now nam actief deel aan de debatten en toonde zich een warm voorstander van meer samenwerking. Press Now en collega-instelling RNTC besloten in het licht van deze discussie de bestaande samenwerking uit te bouwen tot een strategische en praktische alliantie in de periode 2011 – 2015. Press Now heeft daarnaast succesvol toenadering en samen werking gezocht met het Hivos Media/ICT programma in Afrika en Azië en met IKV-Pax Christi voor de Kaukasus, het MiddenOosten en Noord-Afrika. In de voorbereiding van de nieuwe subsidieperiode voor de medefinanciering door het Ministerie

samenwerking op het gebied van media ontwikkeling in Nederland is een feit__



Nieuwe directeur

Het in 2008 opgestarte project voor Darfur, Radio Darfur, bereikte in korte tijd een zeer professionele kwaliteit. De radiozender breidde vanaf april 2009 haar zendtijd uit van één naar drie uur. Na een onafhankelijk extern luisteronderzoek ter plaatse, kwam eind 2009 vast te staan dat één op de drie Darfuri dagelijks luistert naar Radio Darfur. Vanwege dit succes in Soedan is Press Now actief aan het werken aan vergelijkbare projecten in de Hoorn van Afrika.

7

Over Press Now

ontwikkeling van media waar het hard nodig is Sinds 1993 zet Press Now zich in voor de ontwikkeling van onafhankelijke media daar waar deze het hardst nodig zijn: In conflictgebieden, in repressieve landen en in landen die op weg zijn naar een democratie.

Doelstellingen Stichting Press Now

8

l Het verlenen van hulp aan mensen in ontwikkelings landen, repressieve staten en conflictlanden waar ook ter wereld, door middel van het uitvoeren van ontwikkelingsprojecten op het terrein van de media, voornamelijk gericht op de bevordering van ‘vrije’ media en onafhankelijke journalisten. Daarbij inbegrepen zijn de traditionele media (radio, televisie, krant, film, video), de

zogenaamde nieuwe media (digitale media, internet, mobiele media) en mediaondersteunende organisaties; l Het opleiden en uitzenden van deskundigen en andere hulpkrachten naar ontwikkelingslanden, conflictlanden en repressieve staten, voornamelijk gericht op het opleiden van personen afkomstig uit die landen en het opbouwen van lokale expertise; l Het bevorderen van de belangen van onafhankelijke media in conflictlanden, repressieve staten en ontwikkelingslanden door middel van publicaties, conferenties, radio- en televisie-uitzendingen en andere communicatiemiddelen. Dit behelst ook het houden van inzamelingsacties die tot doel hebben de financiering van een of meer ontwikkelingsprojecten of de bevordering van ontwikkelingshulp aan de media in meer algemene zin.

Door een combinatie van financiële hulp, apparatuur en technische assistentie, training en deskundig advies, streeft Press Now naar onafhankelijkheid, kwaliteit, doeltreffendheid, zelfstandigheid en rendement.

Noodhulp versus de lange termijn Waar het in het begin vooral ging om noodhulp aan individuele media-instellingen, is de focus van de activiteiten verschoven naar lange-termijn investeringen en strategieën, resulterend in meerjarige projecten met mediapartners in de regio. De core business van Press Now bestaat uit kennisoverdracht met daaraan gekoppeld financiële hulp, aanschaf van productiemiddelen en training op inhoudelijk en management vlak. In 2006 is het opzetten en ondersteunen van netwerken van journalisten die in onderdrukkende samenlevingen opereren hier aan toegevoegd. Dit gebeurt door training, het opzetten van alternatieve distributiesystemen en zogenaamde ‘’linking and learning” projecten, gericht op vrije toegang tot informatie en bescherming tegen censuur.

Van de Balkan tot Afrika Press Now is in 1993 opgericht door een aantal journalisten en politici, gesteund door de Nederlandse Vereniging van Journalisten en politiek-cultureel centrum De Balie in Amsterdam – uit bezorgdheid om de oorlog in voormalig Joegoslavië. Press Now steunde onafhankelijke media in voormalig Joegoslavië, die een tegenwicht boden voor de propaganda en haatcampagnes van de staatsmedia.

’Manipulatie van informatie is olie op het vuur van conflicten.’__



l Het bevorderen van vrije en pluriforme meningsvorming, democratische verhoudingen en duurzame vrede door middel van de bevordering van de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid, waar ook ter wereld, met inachtneming van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, het Europees Verdrag Rechten van de Mens en de Helsinki Akkoorden 1975 en de uit die Akkoorden voortvloeiende vervolgverdragen, belichaamd in de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE);

Door bestaande onafhankelijke media te ondersteunen en zelf mediaprojecten te initiëren levert Press Now een bijdrage aan de ontwikkeling van open en democratische samenlevingen. Diverse en onafhankelijke media zijn essentieel voor de ontwikkeling van democratie. De ondersteuning bestaat onder andere uit trainingen op het gebied van management, financiële onafhankelijkheid en journalistieke waarden en vaardigheden. Wanneer er in belangrijke conflictgebieden geen onafhankelijke media zijn, initieert Press Now zelf mediaprojecten.

Vanaf 2002 breidde Press Now haar activiteiten uit naar geheel Oost-Europa, de Kaukasus en Centraal-Azië. Vanaf 2006 zijn het Midden-Oosten en Noord-Afrika onderdeel van het progamma met projecten in Irak, Iran, Marokko en Soedan.

9

Activiteiten:

Voorlichting, draagvlak en bewustwording Een wezenlijk onderdeel van het werk van Press Now is het verwerven van steun en draagvlak voor haar werk. Press Now zette zich in 2009 dan ook in om het Nederlandse en internationale publiek bewust te maken van het belang van persvrijheid en onafhankelijke en diverse media in de wereld.

ondersteund. Tijdens in totaal 95 missies verzorgden 67 Journalisten training en advies voor de lokale partners van Press Now.

Voorlichting, draagvlak en bewustwording

Publieksbijeenkomsten

Voor Press Now is het van groot belang om draagvlak te organiseren voor haar activiteiten. Steun voor het werk van Press Now levert naamsbekendheid, donateurs, vrijwilligers en goodwill op bij overheden en partners. Om dit te bereiken heeft Press Now in 2009 een halfjaarlijkse nieuwsbrief uitgegeven en de website www.pressnow.nl ingezet om nieuws en achtergronden over Press Now te geven. Verder zijn publicaties in de media gestimuleerd, is er een jaarverslag 2008 gepubliceerd en zijn er talrijke presentaties en publieks bijeenkomsten georganiseerd.

Donateurs en vrijwilligers

Bovendien waren er in 2009 21 stagiaires werkzaam voor Press Now, die de projectcoördinatoren hebben ondersteund bij de uitvoering van de projecten.

Op 9 januari 2009 werd er een groot Turkije debat georganiseerd, in samenwerking met het Turkije Instituut en de stichting Reportaj. Circa 200 mensen namen hier aan deel om kennis te nemen van de stand van zaken op het gebied van de persvrijheid in het land, tegen de achtergrond van de discussie over het EU lidmaatschap van Turkije. Verder vonden er debat- en informatieavonden plaats in diverse Nederlandse universiteitssteden om de betrokkenheid van studenten bij Darfur te vergroten en te discussiëren over de toekomst van het conflict in Darfur en de rest van Soedan. Dat gebeurde in samenwerking met CREA Amsterdam (20 januari 2009), Tumult Utrecht (23 maart 2009) en Studium Generale Wageningen (21 april 2009).

10

Verder heeft een grote schare professionals uit de Nederlandse media-industrie het werk van Press Now deels op vrijwillige basis



Een belangrijke indicatie van particuliere steun voor het werk van Press Now is de groep donateurs die de organisatie voorziet van een onafhankelijke bron van inkomsten. Het afgelopen jaar bedroeg de totale opbrengst 58.577 euro.

11

Op 3 mei werd de jaarlijkse Persvrijheidlezing georganiseerd door Press Now, RNTC, de Nederlandse Vereniging van Journalisten, de Nederlandse Dagblad Pers, het Persmuseum en Free Voice. Press Now, RNTC en Free Voice presenteerden een documentaire over hun activiteiten in het Midden-Oosten. Press Now Directeur Leon Willems gaf in 2009 gastcolleges aan studenten van masteropleidingen van Hogeschool INHolland (1 september 2009) en de Universiteit van Amsterdam (30 september 2009) en op de Stagemarkt van de UvA (19 november 2009) over het verband tussen journalistiek, media en conflicten. Op 7 November werd een Oezbekistandag georganiseerd in het Compagnietheater in Amsterdam in samenwerking met de Alfred Mozer Stichting, Amnesty International en de Soros Foundation. Via debatten, cultuur, films en live internet verbindingen met Oezbekistan werd aandacht gevraagd voor de situatie in dit land. Op 2 december werd het éénjarig bestaan van Radio Darfur gevierd in Studio Desmet in Amsterdam. Er werd een live uitzending gebracht vanuit Desmet, met optredens van bekende artiesten uit Darfur. Die avond werd ook het computerspel ‘On the Ground Reporter’ officieel gelanceerd door de makers Butch en Sundance . “On the Ground Reporter” werd ook als lesmateriaal ingezet op een tiental middelbare scholen in Nederland met steun van Oxfam Novib en NCDO.

De verjaardag van Radio Darfur kon rekenen op veel mediaa andacht; er verscheen een groot aantal publicaties in de dagbladen, op het internet en er waren veel radio- en televisieuitzendingen over het radiostation.

Partnerconferentie ‘Strengthening Media, Empowering People’ Het grootste project in 2009 was de organisatie van de Press Now partnerconferentie in Nederland. Managers en afgevaardigden van 41 partners uit 24 landen namen deel aan deze driedaagse conferentie, die plaatsvond in Hilversum van 9 tot 11 september. De deelnemers discussieerden over beleidslijnen voor de toekomst. Zij formuleerden de volgende aanbevelingen: • Partners vroegen Press Now om meer te investeren in kennis over inzet en gebruik van crossmedial content, het opzetten en verbeteren van websites en het trainen op het gebied van ‘citizen journalism’. • Partners vroegen of Press Now meer aandacht zou willen geven aan de toenemende overheidsbemoeienis, met de vermindering van internettoegankelijkheid tot gevolg. Ook vroeg men aandacht voor de persoonlijke veiligheid van journalisten in kwetsbare gebieden. Verder vroeg men om steun bij het opzetten van media-instellingen die de jour nalisten beschermen. • Press Now werd gevraagd mee te werken aan het opzetten en onderhouden van partnernetwerken voor de onderlinge uitwisseling van kennis. • Press Now werd gevraagd zich in te zetten voor meer coherentie tussen westerse donoren door het opstellen van een gedragscode. Ook pleitten de partners ervoor dat Press Now zich inzet voor meer fondsvorming voor onafhankelijke media, waar momenteel steeds meer geld beschikbaar komt voor strategische informatie.

12

• Press Now heeft vakbonden in Somalië en Bosnië die zich

te bouwen, voor het opzetten van een multimediale website. • Een doorlopend aandachtspunt van Press Now is het bieden van kennispartnerships op het gebied van digitalisering. Dat onder andere in samenwerking met de partners op de Kaukasus uitgewerkt in een twinning tussen mediapartners daar en regionale omroepen in Nederland.

Global Forum For Media Development Op het gebied van synergie tussen donoren en lobby voor meer fondsen voor onafhankelijke media, heeft Press Now als stuurgroeplid van het Global Forum For Media Development (GFMD ), bijgedragen aan de totstandkoming van een gedragscode voor mediaontwikkelingsorganisaties. Daarnaast bereidt Press Now samen met GFMD stappen voor om vooral binnen de Europese Unie meer geld voor onafhankelijke media te pleiten. In Nederland zelf zijn onafhankelijke media al een belangrijke prioriteit bij het mensenrechtenfonds.



In 2009 heeft Press Now het volgende met de aanbevelingen van partners kunnen doen:

gerichten op het verbeteren van mediawetgeving, ondersteund en probeert samen te werken aan het verbeteren van ‘early warning’ monitoring systemen en het opzetten van ‘safe-houses’. In november 2009 heeft Press Now een conferentie met Somalische media georganiseerd waar Press Now werd gevraagd door de Somalische journalisten om een speciaal programma op te zetten voor de Somalische situatie. Daarvoor worden in 2010 fondsen gezocht. • Al voor de partnerconferentie was Press Now begonnen met het organiseren van een trainersworkshop op het gebied van internet en dataveiligheid. Die training werd voor het eerst in de praktijk gebracht in een grote training voor journalisten, ‘citizen journalists’, mensenrechtenactivisten en partnerorganisaties in Centraal-Azië van 12 tot 22 september 2009. • Press Now heeft eind 2009 een tender uitgeschreven om een goedkope, voor alle partners betaalbare, en toegankelijke toolkit

13

Activiteiten:

mediaondersteuning en mediaontwikkeling Press Now heeft ook in 2009 hard gewerkt aan de ondersteuning en ontwikkeling van onafhankelijke media wereldwijd. De projecten richtten zich op de structurele ontwikkeling van gedrukte media, radio- en televisiestations, journalistieke opleidingen en media-instituties.

14

Georgië – Southern Gates De tweetalige krant ‘Southern Gates’ (Armeens en Georgisch) vormt een brugfunctie tussen de Georgische en Armeense bevolking in het zuiden van Georgië. De krant vertoonde in het afgelopen jaar tekenen van herstel na de Russisch-Georgische oorlog in 2008. De oplage is vergroot en het aantal pagina’s is uitgebreid. Verder zijn er enkele trainingen georganiseerd voor journalisten en is er een ‘hotline’ gecreëerd om de communicatie en interactie met de lezers, die sterk verspreid over het gebied wonen, te verbeteren. Southern Gates heeft zich creatief getoond in het bedenken van promotieacties, bijvoorbeeld door bezorgers te belonen voor het aanbrengen van nieuwe lezers. Ook biedt het blad een gratis digitale versie aan, voor de duur van drie maanden. Press Now heeft in 2010 een nieuwe missie gepland naar Southern Gates, om de vormgeving van het blad aantrekkelijker te maken. Aangezien Southern Gates hard op weg is naar een onafhankelijke status, gaat men er vanuit dat 2010 het laatste jaar is waarin Press Now financiële steun verleent aan deze krant.

Irak – Awene Awene is een krant die uitgegeven wordt in de Koerdische provincies As Sulaimaniyah, Erbil en Duhok. De krant verschijnt één maal per week in een oplage van ca. 10.000 en dient naast nieuwsvoorziening als platform voor opinie en debat; er is ruimschoots aandacht voor opiniestukken en ingezonden brieven. In de beginjaren heeft Awene een gedegen journalistieke reputatie opgebouwd als onafhankelijke krant voor Koerdisch Irak. In december 2009 ontving Asos Hardi (hoofdredacteur en directeur) de prestigieuze Gebran Tueni Prijs van de World Association of Newspapers (WAN). In zijn toespraak roemde



Gedrukte media

Georgië – Batumelebi De krant Batumelebi is de belangrijkste regionale krant van Georgië. De krant onderscheidt zich door haar serieuze aanpak en heeft een voorbeeldfunctie voor andere publicaties in de regio. De krant is in 2001 speciaal opgericht om onafhankelijke berichtgeving in een onderdrukt gebied mogelijk te maken. Sinds de oprichting heeft de krant verschillende aanvaringen gehad met het regime, waaronder bedreigingen van journalisten, fysieke aanvallen en juridische vervolging. Het blad heeft een turbulent jaar achter de rug, waarin sprake was van de meest ernstige bedreigingen in haar bestaan. Batumelebi’s werk is mede mogelijk gemaakt door Press Now, dat de krant in 2009 financieel steunde en adviseerde. In 2009 werd Henk van Setten namens Press Now uitgezonden, mede om marketingtraining te verzorgen en de directeur te adviseren over het strategisch plan. De directeur kwam afgelopen jaar op uitnodiging van Press Now naar Nederland voor de Press Now partnerconferentie.

15

Timothy Balding, CEO van de WAN, de moed en het leiderschap van Asos Hardi: ‘It has taken both courage and leadership to run newspapers that address crucial, yet unreported issues, with fairness and honesty.’ Naast Awene Newspaper geeft Awene publishing ook de bladen Awene Sport en Awenekan Magazine uit. Awene hield in 2009 na de verkiezingen onder lezers een enquête over de inhoud en de lay-out van de publicaties. De resultaten waren overweldigend positief: “More than 74% of the readers believe Awene is independent. More than 68% trust Awene’s news. More than 70% of our readers are between 2245- years-old.”

16

Kosovo – Gradanski Glasnik Gradanski Glasnik is een tweewekelijke Servisch-talige krant in Kosovo. De krant is de meest onafhankelijke nieuwsbron voor Servische minderheden in Kosovo. Het was namelijk het enige Servisch-talige medium uitgebracht in Kosovo zonder connecties met politieke partijen. Hoewel er in 2009 succesvol verslag werd gedaan van de lokale verkiezingen in enkele Servische enclaves, heeft Gradanski besloten te stoppen met de krant. De dalende koopkracht van de Kosovaren was er debet aan dat de oplages daalden en er geen sprake meer was van een duurzame finan ciële basis. Ook kwam de focus van de Kosovaarse regering en plaatselijke NGO’s steeds meer op elektronische media te liggen, ten koste van de gedrukte media.

Macedonië – Monitor Monitor was een regionale krant die sinds 2004 werd uitgegeven in West-Macedonië – een gebied met een gemengd Albanees Macedonische bevolking. Monitor had een gemengde redactie en verscheen in een Albanese en een Macedonische editie. De krant die sinds 2005 door Press Now is gesteund, bouwde een goede journalistieke reputatie op. Press Now heeft de redactie onder andere geholpen met het schrijven van een bedrijfsplan en traingen in management, distributie en marketing. Monitor slaagde er de afgelopen jaren niet in de verkochte oplage van 1300 stuks wezenlijk te vergroten. Monitor bleef afhankelijk van straatverkoop. Campagnes om abonnees te werven, boekten maar beperkt resultaat. De concurrentie van nationale kranten, waaronder gratis kranten, was groot. Monitor had vooral moeite om voet aan de grond te krijgen in Tetovo – een grotere stad in West-Macedonië. Wel lukte het om de advertentie-inkomsten te vergroten.

Moldavië – Timpul Timpul Daily, een onafhankelijk Roemeenstalig dagblad in Moldavië, heeft ook in 2009 steun van Press Now ontvangen. De steun bestond uit de voortzetting van ‘Satiric’ (een gratis satirische bijlage die maandelijks aan de vrijdagkrant wordt toegevoegd) en het verder ontwikkelen van de inhoud van zowel de gedrukte als de digitale versie van de krant. ‘Satiric’ is uniek in zijn soort in Moldavië en heeft een geweldige marketingfunctie voor de krant. Uit onderzoek onder de lezers bleek dat de bijlage zeer wordt gewaardeerd door de lezers. De krant kan in feite niet meer zonder. De krant heeft in de loop van 2009 een paar nieuwe columns en het interviewkatern ‘în dialog cu cititorii noştri’ (een vaste wekelijks open lijn tussen politici en ministers en lezers/bellers) gestart. De input van de lezers is gestegen en eveneens de waardering voor de artikelen. Ook de website heeft een plek in de markt verworven in 2009 en heeft stabiele bezoekersaantallen van rond de 60.000 per maand. De twinning-relatie met NRC-Next heeft bijgedragen aan een verbetering van de website en de achterliggende strategie. Ondanks de moeilijke economische omstandigheden in Moldavië, is Timpul erin geslaagd de maandelijkse oplage gelijk te houden ten opzichte van 2008. Opiniepeilingen laten een groeiend vertrouwen zien van de lezers wat betreft de onafhankelijkheid en betrouwbaarheid van de berichtgeving door Timpul.

De impact van Timpul is ook tijdens de parlementaire verkiezingen in april en juli 2009 merkbaar geweest. De krantoplage, maar ook het bezoek aan de website is fors gestegen. Dat illustreert dat Timpul een belangrijke bron van informatie was tijdens en na de verkiezingen en de protesten die erna volgden. Wat betreft de financiële onafhankelijkheid gaat het steeds beter met Timpul. In 2009 kon Timpul 87% van de totale kosten met eigen inkomsten dekken (in 2008 was dat 84%; in 2007 78% en in 2006 68%). Timpul daily streeft ernaar in 2010 haar eigen inkomsten met minsten 4% te laten stijgen. Oezbekistan – Uznews.net Press Now heeft in 2009 de internetkrant Uznews gesteund met trainingen op het gebied van teambuilding, ICT veiligheid en online journalistiek. Uznews, een onafhankelijke nieuwswebsite gericht op Oezbekistan, werkt met een kernredactie vanuit het buitenland en krijgt toegang tot informatie via ‘stringers’ en burgerjournalisten die vanuit Oezbekistan berichten. Vanwege het autoritaire regime in Oezbekistan en een extreem repressieve campagne tegen onafhankelijke journalisten, is veiligheid één van de hoogste prioriteiten van Uznews. Uit de trainingen kwam naar voren dat, als gevolg van de geografische spreiding, het team gebrek had aan cohesie en zelfreflectie. Dit bleek ondermeer uit de keuze van nieuwsonderwerpen. De door Press Now georganiseerde trainingen hebben een sterke impuls gegeven aan het team om zich op dit punt te verbeteren. De



Press Now steunt Awene sinds haar oprichting in 2006. Awene wordt steeds minder afhankelijk van donoren en slaagt erin haar eigen inkomsten te verhogen. In 2009 maakte Awene voor het eerste een bescheiden winst – voornamelijk door een forse stijging van de advertentie-inkomsten en de aanschaf van een nieuwe drukpers, waardoor commercieel printen mogelijk werd. Awene is er echter minder goed in geslaagd om de oplage te vergroten. Voor distributie is Awene afhankelijk van – weinig betrouwbare – lokale distributiebedrijfjes. Pogingen om een gezamenlijk distributienetwerk op te zetten samen met andere onafhankelijke kranten zijn nog niet van de grond gekomen. In 2010 zal de steun van Press Now vooral gericht zijn op versterking van de internetpoot van Awene.

Deze tendens zette ook in 2009 door. Monitor was nog steeds sterk afhankelijk van donorbijdragen. De journalistieke integriteit van de redactie staat buiten kijf. Maar de (vaak oneerlijke) concurrentie van nationale kranten en de vele lokale radio- en TV-stations in de regio, maakte dat de levensvatbaarheid van de krant onzeker bleef. Begin maart 2009 is Press Now Monitor bijgesprongen met financiële noodhulp. Maar de situatie bleef hetzelfde: de verkoop viel tegen, het lukte maar niet om de distributie goed te regelen. En hoewel ze redelijk wat advertenties verkochten, bleek het moeilijk om geld te innen, omdat veel bedrijven hun rekeningen niet betaalden. Een veelvoorkomend probleem in Macedonië. Uiteindelijk is Monitor in september 2009 opgeheven.

17

impact van de trainingen werd vrijwel meteen zichtbaar in de kwaliteit van de website. Uznews heeft onder de huidige omstandigheden geen kans om financieel onafhankelijk te worden, maar heeft wel de potentie om zich organisatorisch te verduurzamen. Daarom blijft Press Now zich concentreren op het versterken van de uitvoeringscapaciteit van Uznews. Ook de impact van de inhoud en het vergroten van onafhankelijk nieuwsaanbod voor de Oezbeekse bevolking blijft een prioriteit. Tegelijkertijd adviseert Press Now Uznews over een diversificatie van inkomstenbronnen.

18

Turkije – Kaos GL Press Now steunt Kaos GL, de emancipatorische organisatie voor homo’s, lesbiennes en transseksuelen al sinds 2007 . De steun is gericht op een onafhankelijk blad en een website, twee journalistieke producten van de organisatie. Kaos GL brengt het enige tijdschrift uit voor en door homoseksuelen in Turkije. Kaos GL wil hiermee een forum bieden aan homoseksuelen zodat zij hun ideeën, observaties en problemen kunnen delen en hun zichtbaarheid in de Turkse maatschappij kunnen vergroten. In 2009 heeft Press Now financiële steun en expertise verleend aan Kaos GL, om grotere redactionele onafhankelijkheid van het blad en de website te stimuleren. Er zijn mensen in dienst genomen om de continuïteit in de productie van het blad te garanderen. De site had in 2009 60.000 hits per maand, ten opzichte van 40.000 in 2008. De verkoop van het blad is gestegen van 500 naar 750 exemplaren per maand. Turkije – Taraf Taraf is de eerste volledig onafhankelijke krant sinds de staatsgreep van 1980. Sindsdien werd het medialandschap gedomineerd door de belangen van oligarchen en het leger. Vandaag de dag staat Taraf bekend als de ‘dapperste’ krant van Turkije en laat zien dat de vrije pers bijdraagt aan democratisering en hervorming van het politieke systeem. Zo onderscheidde Taraf zich door het taboethema van de Armeense genocide open te breken en door te schrijven over controversiële onderwerpen als het Koerdische probleem, de politisering van het rechterlijk systeem en de Ergenekon zaak. Daardoor staat Taraf regelmatig onder druk. In januari 2009 werd Adnad Demir, redacteur bij Taraf, aangeklaagd voor het publiceren van geheime militaire informatie. Financieel was het een zwaar jaar voor Taraf: adverteerders en financiers trokken zich onder druk van intimidatie terug. Press Now is de enige organisatie die Taraf financieel steunt. In 2009

heeft Press Now een nooddonatie gegeven om te zorgen dat de krant niet in financiële problemen zou komen. Met het geld zijn de kosten voor het krantenpapier gedekt, is er een samenwerkingsverband opgesteld met Nederlandse kranten en is de krant meer internationale bekendheid gegeven. Zimbabwe: The Zimbabwean Met haar financiële steun aan The Zimbabwean, een krant die pas in 2005 is opgericht, had Press Now in 2009 twee doelen voor ogen. Ten eerste de continuering van de marketing- en verkoopactiviteiten in Zuid-Afrika, waar een groot aantal Zimbabwanen woont en werkt. Deze activiteiten gingen van start in 2007, nadat men met steun van Press Now een business plan had geschreven waarin Zuid-Afrika werd geïdentificeerd als een mogelijke groeimarkt. Een tweede doel dat bereikt werd met behulp van de financiële steun in 2009, was het opzetten van een kantoor in Harare, Zimbabwe. Het momentum was geschapen na de vorming van de zogenaamde ‘inclusive government’, maar vooral na de ‘dollarisatie’ van de Zimbabwaanse economie, waarbij handel in de Amerikaanse munteenheid mogelijk werd gemaakt. Het lag toen voor de hand om, na jaren van absentie, een lokale aan wezigheid op te bouwen. Het resultaat van het project is zonder meer succesvol te noemen. Nadat bleek dat men in eerdere jaren te optimistisch was geweest, had The Zimbabwean voor 2009 zijn doelen naar

Radiostations Afghanistan – Lokale stations in Balkh en bamiyan In 2009 heeft Press Now de eerste stappen gezet voor een project in Afghanistan. Press Now heeft een workshop over regionale journalistiek gegeven en er werden twee haalbaarheidsstudies uitgevoerd om de mogelijkheden voor verdere projecten in Afghanistan te bekijken. Naar aanleiding hiervan is een pilot project opgezet met een mobiel radiostation in de provincie Bamiyan. Daarnaast werd gekeken naar de mogelijkheid voor het ondersteunen van lokale FM-stations in de provincie Balkh. Press Now sloot een overeenkomst met de Balkh universiteit in Mazar-e-Sharif om in 2010 een conferentie te houden over regionale onafhankelijke journalistiek. De voorbereidingen hiervoor zijn in 2009 gestart. Met de universiteit van Bamiyan is een samenwerkingsovereenkomst gesloten voor ondersteuning van het mobiele radioproject en het leveren van journalistieke trainingen Eritrea – Radio Eritrea In reactie op de talrijke aanvragen voor steun voor een onafhankelijk radio project gericht op Eritrea heeft Press Now in 2009 een pilot project gestart om te bezien of het mogelijk is om het informatievacuüm voor de bevolking van Eritrea te doorbreken



Tadzjikistan – ‘Increasing the viability of seven regional newspapers’ In 2009 is de samenwerking tussen Press Now en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) in Tadzjikistan voortgezet. Het betrof het project: ‘Increasing the viability of seven regional newspapers.’ Een deel van de activiteiten in 2009 zijn vertraagd vanwege organisatorische problemen bij de OVSE, in het bijzonder de managementtraining en een workshop over distributie. Het deel van de activiteiten dat daardoor in 2009 geen doorgang vond, zal in 2010 plaatsvinden. Het project heeft tot doel om via trainingen gericht op inhoudelijke journalistiek, management, vormgeving, de bedrijfsvoering en performance van de kranten te helpen verbeteren. Uiteindelijk moet dit leiden tot het vergroten van oplage en inkomsten. Met andere woorden: meer financiële onafhankelijkheid. Momenteel worden er in Tadzjikistan geen dagbladen uitgegeven. Kranten verschijnen wekelijks en de meeste kranten hebben een te kleine oplage om winstgevend te kunnen zijn. De zeven

beneden toe bijgesteld. In plaats van de verwachte 25 % groei in advertentieverkoop is in de Zuid-Afrikaanse markt echter een groei van 38% gerealiseerd. Geen slecht resultaat voor een krant gericht op een gemeenschap die verspreid in kleine groepen over heel Zuid-Afrika woont. Daar komt bij dat deze groep tot voor kort een belangrijk doelwit was van xenofobe aanvallen. Wat betreft de activiteiten in Zimbabwe mag er ook van een klein succes gesproken worden. Daar behaalde The Zimbabwean namelijk een bescheiden omzet van ongeveer 11.000 euro. Dit is een knappere prestatie dan je op het eerste gezicht zou zeggen. Vooral wanneer je bedenkt dat Zimbabwe nog steeds een land is waar de economie totaal geruïneerd is en waar 90% van de bevolking in armoede leeft.

kranten zijn geselecteerd op basis van de evaluatie van al gehouden activiteiten, hun business plan en business model. Press Now ondersteunt deze kranten ook op basis van hun kans om hun positie op de krantenmarkt te behouden en te verbeteren.

19

via radio. Het opstarten van het project is gefinancierd door Stichting Doen en de activiteiten van het pilot project zullen doorlopen in 2010.

20

Iran – Radio Zamaneh Radio Zamaneh is een goed voorbeeld van een Diasporamedium omdat het uitzendt van buiten Iran. Radio Zamaneh levert een unieke bijdrage aan het Iranese medialandschap door haar non-politieke aanpak. Radio Zamaneh heeft op geen enkele wijze banden of connecties met enige politieke, etnische of sociale groepering binnen of buiten Iran. Hoewel Radio Zamaneh een belangrijke rol had als onafhankelijke nieuwsbron tijdens de demonstraties rond de verkiezingen in 2009, is zij geen oppositiebezit maar blijft zij journalistiek onafhankelijk. De non-politieke aanpak betekent niet dat politiek en de politieke situatie in Iran niet besproken worden via het medium. Maar in plaats van propagandapraatjes door Iranese staatslieden worden juist de gewone mensen aan het woord gelaten. Mensen die tot een minderheidsgroep behoren of onderdrukt worden krijgen bij Radio Zamaneh een stem. De taboe onderwerpen die gecensureerd worden op staatsmedia, worden bij Radio Zamaneh steeds aangekaart. Mensenrechten en burgervrijheden staan hoog op de agenda. Het medium probeert pluralisme te bevorderen door burgerjournalistiek te promoten en mensen aan te moedigen om gebruik te maken van de participatieprogramma’s die Radio Zamaneh aanbiedt.

Het resultaat is dat Radio Zamaneh in hoog aanzien staat in binnen- en buitenland. Ondanks de blokkades die de overheid de website van het station oplegt, is het aantal reacties op de webpagina gegroeid. Onafhankelijk onderzoek en enquêtes laten zien dat meer dan 80 procent van de bezoekers uit Iran dagelijks naar de site surft. De meerderheid bevestigt dat Radio Zamaneh helpt om politieke en sociale kwesties beter te begrijpen. Radio Zamaneh heeft altijd als doel gehad achtergrondverhalen en analyses naast het dagelijks nieuws te laten horen. Radio Zamaneh draagt zo direct bij aan de diversiteit van het Iranese medialandschap. Het bezoekersaantal voor de website van Radio Zamaneh in 2009 staat op 7,3 miljoen. Gemiddeld meer dan 600.000 bezoekers per maand. Het aantal gepubliceerde reacties op de website was 33.229 over heel 2009. Dat zijn gemiddeld 2769 reacties per maand. De Engelse website van Radio Zamaneh bleek ook een groot succes, 6 maanden na oprichting was de site al 56.000 keer bekeken. Nauwe en intensieve samenwerking tussen Radio Zamaneh en Press Now is voordelig gebleken. Zowel project management, financieel beheer, fondsenwerving en verslaggeving vallen onder de punten van aandacht. Radio Zamaneh wordt gefinancierd door een netwerk van donoren uit binnen- en buitenland.

Kosovo – Radio Prizren Radio Prizren, één van de leden van het INC netwerk in Kosovo, is een radiostation dat onafhankelijke en professionele programma’s in vier talen (Albanees, Bosnisch, Turks en Roma) uitzendt. De lancering van de website radioprizreni.eu in 2007, heeft sindsdien meer luisteraars gegenereerd. Er worden op de site steeds meer nieuwe rubrieken en foto’s geplaatst. Radio Prizren heeft zich naast de website geconcentreerd op de training van drie werknemers. Een van hen heeft een training vanuit INC gevolgd en twee van de journalisten hebben een lokale licentie om journalisten in de regio te kunnen trainen. Inhoudelijk gezien wordt er steeds meer aandacht besteed (minimaal één keer per week) aan een belangrijk maatschappelijk thema voor Kosovo: Europese integratie. Verschillende deelonderwerpen als rechten, financiën, de vrije markt en vrijheid van meningsuiting worden hierin besproken. Radio Prizren is echter ook een belangrijke nieuwsbron als het gaat om regionale thema’s. In termen van onafhankelijkheid en nieuwswaardigheid valt Radio Prizren in positieve zin op. Als gevolg van een gezond financieel beleid is het station bovendien steeds onafhankelijker geworden. Daarom

was 2009 het laatste jaar waarin Press Now Radio Prizren ondersteunde. Soedan – Radio Darfur Sinds eind 2008 heeft Press Now een radioproject in Soedan: Radio Darfur. Deze radiozender, in Darfur zelf bekend als Radio Dabanga, zendt vanuit Nederland dagelijks drie uur nieuws naar de regio Darfur in Soedan. Vanwege beperkingen die de overheid heeft opgelegd, is het niet mogelijk om uit te zenden vanuit Soedan. De productie en verslaggeving wordt vanuit Soedan aangeleverd aan een centrale redactie in Nederland. Radio Dabanga zendt informatie uit over recente gebeurtenissen, bestuur, democratie, gezondheid en toegang tot justitie. De programma’s ondersteunen de regionale dialoog door middel van onafhankelijke en onbevooroordeelde journalistiek. Ook bevorderen ze een sterke link tussen de vluchtelingen, IDPs en dorpsbewoners. In samenwerking met the Institute for War & Peace Reporting (IWPR) is een radioprogramma ontwikkeld genaamd ‘On the Scale’. Hier wordt de ‘rule of law’ in Darfur onderzocht in relatie met de constitutionele rechten en internationale verdragen betreffende mensenrechten die door Soedan zijn ondertekend. Press Now wil uiteindelijk Radio Dabanga een voortbestaan geven in Soedan. Hiervoor zijn in 2009 de eerste stappen gezet. Lokale journalisten werden getraind om voor Radio Dabanga te werken. Het correspondentennetwerk is verder uitgebreid. In



Georgië – Radio Atinati Radio Atinati is een Georgisch radiostation in de buurt van Abchazië, het gebied waar in 2008 de oorlog tussen Rusland en Georgië uitbrak. Atinati heeft als doel om onafhankelijke, objectieve informatie te verschaffen aan mensen in de regio. Voor de oorlog was het al een moeilijk gebied om in te werken, onder andere vanwege etnische spanningen en vluchtelingenstromen. Het station werd gebombardeerd en geplunderd tijdens de oorlog. Omdat veel materieel verloren was gegaan en het bestaande materieel sterk verouderd was, hebben de NPS en Press Now in 2009 noodhulp verschaft door Atinatie een nieuwe productiestudio aan te bieden.

Kosovo – INC/Urban FM Het INC (Independent News Centre) netwerk verstrekt sinds 2007 onafhankelijk nieuws aan de inwoners van de zeven grootste steden in Kosovo via de lokale radiostations. In oktober en november 2009 heeft het INC netwerk verslag gedaan van de lokale verkiezingen. Zo werden er dagelijks politieke debatten uitgezonden op de zeven aangesloten radiostations. Ten behoeve van volledige informatievoorziening rond de verkiezingen werd bovendien een Servisch nieuwsteam geformeerd. Er werd dagelijks een verkiezingsshow uitgezonden in het Servisch, die te beluisteren was op tien nieuw bij het netwerk aangesloten Servische radiostations. Onder het motto ‘Think locally, vote globally’, volgde een uiterst succesvolle marathonuitzending op 15 november, de dag van de verkiezingen, waarbij het INC netwerk over heel het land verslag deed van de verkiezingen in het Albanees en Servisch. Dit is mede mogelijk gemaakt door Press Now, dat het INC netwerk in 2009 financieel en met advies ondersteunde.

21

totaal zijn in 2009 vier trainingen geweest, waarvan twee in Nederland, één in Tsjaad en één in Egypte. Deze trainingen waren gericht op journalistieke en technische vaardigheden voor radioproductie. De journalisten op de centrale redactie kregen een on-the-job training. Hiervoor is een capacity builder aangesteld, die zich bezighoudt met de journalistieke voortgang van het project. Ook worden er managementvaardigheden en -verantwoordelijkheden aangeleerd. Daarnaast is er een basisstructuur van bescherming en veiligheid voor journalisten opgezet. Het station wordt gefinancierd door een netwerk van binnen- en buitenlandse donoren.

22

Zimbabwe – Radio Voice of the People (VOP) Radio VOP is een nieuwe partner van Press Now. Net als The Zimbabwean opereert ook VOP voornamelijk vanuit het buitenland, waar het na een bomaanslag in 2002 naar uitweek. Sindsdien wordt vanuit Johannesburg dagelijks een programma van een 1 uur voorbereid, dat via de korte golf uitgezonden wordt naar Zimbabwe. De technische ondersteuning hiervoor wordt geleverd door de Nederlandse Wereldomroep. Het station is opgericht met als doel het monopolie op de nieuws- en informatievoorziening van de Zimbabwaanse staatsomroep te doorbreken. VOP wordt gezien als een onafhankelijk en belangrijk station. Het station heeft veel luisteraars onder bewoners van het platteland, een groep die niet door andere media wordt bediend. Het verzoek om noodhulp kwam eind 2009, toen er vanuit de nieuwe regering werd bericht dat nieuwe uitzendvergunningen zouden worden uitgegeven. VOP vroeg steun om de nodige documenten zoals een business plan en een technisch plan te kunnen voorbereiden. Verder wilde het station zijn personeel voorbereiden op een mogelijke toename van de producties als het een FM-vergunning zou krijgen. Hiernaast had het station ook dringend behoefte aan een technische upgrade. Concreet behaalde resultaten zijn dat de staf is getraind in het werken voor een FM-station en dat er ook een deel van de kleine technische uitrusting is aangeschaft. De komende tijd richt VOP zich op het schrijven van een business plan voor de komende twee jaar.

Televisiestations Armenië – Kjavar TV Kjavar TV is sinds 1997 werkzaam in Gavar, Armenië. Vanaf haar oprichting opereert het station onafhankelijk en verslaat het nieuws uit de regio. Belangrijke prioriteiten in de afgelopen jaren waren het verbeteren van de technische uitrusting, training van de medewerkers en het verbeteren van het niveau waarop verslaggeving werd gedaan. Press Now heeft hier in de afgelopen jaren aan bijgedragen, in 2009 door het steunen van een missie van twee experts van Omroep Brabant, een twinning partner van Kjavar TV. Zij hebben onder andere trainingen verzorgd, geadviseerd over het business plan, en plannen opgesteld voor digitalisering. Net als de andere Armeense televisiestations is ook Kjavar TV in Nederland op bezoek geweest in het kader van een uitwisseling met regionale Nederlandse zenders. Armenië –Lori TV Lori TV is een onafhankelijk commercieel televisiestation dat opereert vanuit de stad Vanadzo in de Lori regio in Armenië. Het station heeft als doelstelling om zich te ontwikkelen tot een multimediale organisatie voor radio, tv en internet. 2009 heeft voor een groot deel in het teken gestaan van de overgang van

Armenië –STV1 STV1 is een Armeens televisiestation in de Sevan regio, dat als doelstelling heeft onafhankelijk nieuws te verslaan op landelijk en lokaal gebied. Press Now heeft STV1 gesteund met adviezen, technische middelen en financiële steun. In samenwerking met RTV Oost heeft Press Now STV1 de afgelopen jaren ondersteund in het verbeteren van de programmering en de technische infrastructuur. Net als de andere Armeense televisiestations is ook STV1 op bezoek geweest in het kader van een uitwisseling met Nederlandse regionale zenders. Georgië – GARB Georgië kent veel spanningen tussen verschillende etnische en politieke groepen in de regio. Berichtgeving is vaak eenzijdig op de stad gericht en zelfs regionale media richten zich voornamelijk op de hoofdstad Tbilisi en berichten alleen over hun regio wanneer er grote problemen zijn. Daarom heeft GARB (Georgian Association of Regional Broadcasters) ondersteuning van Press Now ontvangen, om een regionaal nieuwsprogramma te produceren dat gedistribueerd wordt onder 26 regionale televisiestations. Het uitwisselen van programma’s tussen de verschillende stations is een belangrijk doel van de organisatie, als ook het bundelen van krachten om te kunnen lobbyen bij de overheid en gezamenlijk advertentietijd te kunnen bieden. Het doel van Press Now is geweest om dit aspect van GARB te ondersteunen en te versterken.



Turkije – Çingeneyiz De website Çingeneyiz is het enige medium in Turkije dat als doelstelling heeft om wederzijds begrip te kweken tussen zigeunerminderheden en de rest van de bevolking. De website is opgezet om, met name, jonge Roma’s te helpen met het accepteren van hun identiteit en om vooroordelen over deze groep de wereld uit te helpen. Om de populariteit van de site te vergroten is de redactie begonnen met een online radiokanaal. Dat groeide snel uit van twee naar zeven uitzendingen per week. Hun doelstelling is om 24 uur per dag uit te gaan zenden. Çingeneyiz heeft de financiële steun van Press Now in 2009 gebruikt om een kantoorruimte te huren, kantoormaterialen en studioapparatuur te kopen en om een gedeelte van hun arbeidskrachten te professionaliseren. Het resultaat was dat de belang-

analoge naar digitale technologie. Digitale technologie biedt veel mogelijkheden zoals meer interactie tussen nieuwsproducent en consument. De economische en sociale impact kunnen nauwelijks overschat worden. Press Now heeft daarom in samen werking met het Caucasus Instituut in november 2009 een workshop verzorgd voor haar Armeense partners, waar onder andere Lori TV aan deelnam. Twee Nederlandse media-experts hebben hier gesproken over de snelheid en de implicaties van dit overgangsproces, dat kan worden beschouwd als de grootste uitdaging voor de televisie-industrie. Ook mensen van Lori TV kwamen in Nederland op bezoek in het kader van een uitwisseling met Nederlandse regionale zenders.

stelling voor de website en het online radiokanaal snel is gegroeid. Een deel van de bezoekers van de site bleek ook niet-Roma te zijn. Het aantal mensen dat vrijwillig een bijdrage levert aan de website door bijvoorbeeld artikelen te plaatsen of als correspondent te fungeren is gegroeid van 300 naar 500 mensen.

23

8

7

9 PRESS NOW projecten uitgelicht

5 4

9

1

3 2 2

1

Independent Media Center Kurdistan In de paar jaar sinds haar oprichting begin 2008 is het IMCK uitgegroeid tot een van de meest actieve mediatrainingscentra in Irak. In 2009 verzorgde het IMCK meer dan 50 cursussen. Lees verder op blz. 27

4

Uznews.net Onafhankelijke nieuwswebsite gericht op Oezbekistan. Vanwege het autoritaire, repressieve regime, werkt Uznews met een redactie vanuit het buitenland. De redactie krijgt het toegang tot informatie via stringers en burgerjournalisten uit Oezbekistan. Lees verder op blz. 17


Caucasian Knot Caucasian Knot is de voornaamste onafhankelijke nieuwsbron in de Kaukasus, een regio die wordt geteisterd door conflicten. Caucasian Knot heeft een

uitgebreid netwerk van correspondenten in de conflicthaarden. Lees verder op blz. 33 6

The Zimbabwean Onafhankelijk weekblad The Zimbabwean gemaakt door een redactie in ballingschap en verspreid vanuit Zuid-Afrika. In 2009 heeft The Zimbabwean voor het eerst sinds haar oprichting een kantoor in Harare kunnen openen. Lees verder op blz. 19

7

BH Novinari BH Novinari is één van de sleutelorganisaties geworden in het medialandschap van Bosnië en Herzegovina. Deze vereniging van journalisten werkte in 2009 onder moeilijke omstandigheden. De dienst ‘Free Media Help Line’ van BH Novinari, registreerde 75 gevallen van bedreiging en loste er 40 op. Lees verder op blz. 29

8

Timpul Timpul Daily, een onafhankelijk Roemeenstalig dagblad in Moldavië, was een belangrijke bron van informatie tijdens en na de verkiezingen en de protesten die erna volgden. Lees verder op blz. 17

9

Baku School of Journalism In 2009 studeerden 45 studenten af aan de Baku School of Journalism in Azerbeidzjan. Ondanks tegenwerking door de overheid geniet de school een steeds betere reputatie in Azerbeidzjan. Studenten hebben diverse prijzen gewonnen. Lees verder op blz. 26 PRESS NOW JAARVERSLAG 2009

24

Radio Zamaneh Goed voorbeeld van een diasporamedium omdat het uitzendt van buiten Iran. Onderwerpen die gecensureerd worden bij staatsmedia, worden bij Radio Zamaneh aangekaart. Met een gemiddeld aantal websitebezoekers van 600.000 per maand een groot succes. Lees verder op blz. 20

3

5

6

Radio Darfur Bekend als Radio Dabanga in Soedan. Met twee miljoen luisteraars in Darfur binnen één jaar uitgegroeid tot het meest betrouwbare nieuws- en informatiekanaal voor de regio. Lees verder op blz. 21

25

26

Turkije – Serhat TV Serhat TV is een nieuwe partner van Press Now. Press Now heeft Serhat TV in 2009 benaderd om te fungeren als partner in een samenwerkingsproject tussen een Turks en Armeens televisiestation. Dit valt samen met de lopende onderhandelingen tussen Turkije en Armenië over het openen van de grens in dit gebied. Eind 2009 heeft het Armeense Lori TV een documentaire gemaakt over het dagelijks leven in de Turkse stad Kars. Vervolgens heeft Serhat TV een documentaire gemaakt over de bewoners van de Armeense grensstad Gyumri. De medewerkers van de stations hebben elkaar opgezocht en er is een plan opgesteld om crossborder-producties te maken over regionale problemen en conflicten. In 2010 is één van de gezamenlijke producties genomineerd is voor ‘beste regionale programma’ in een wedstrijd van Circom, de Europese associatie voor regionale televisie. Serhat TV zal in de toekomst vaker deelnemen aan grensoverschrijdende projecten.

Journalistieke opleidingen Armenië – Caucasus Institute Sinds 2007 steunt Press Now het Caucasus Institute (CI). Het CI verzorgt masterprogramma’s aan journalisten en persfotografen uit de gehele Kaukasus. Dit is hard nodig in de regio, waar professionele en onafhankelijke journalistiek nauwelijks bestaat. Het CI is het enige instituut in deze regio waar trainingen en opleidingen worden verzorgd voor journalisten. In 2009 werden er experts van de afdeling Journalistiek van de Universiteit van Amsterdam gestuurd naar het instituut om trainingen en workshops te verzorgen, waarbij de focus in het afgelopen jaar vooral lag op de omgang met de nieuwe media. Ook dit jaar werden de beste verslagen van studenten vertaald in het Frans en gepubliceerd in het Franse weekblad ‘Les Nouvelles d’Armenie’. Gezien de vele financiële bronnen die CI tot zijn beschikking heeft, stopt Press Now in 2010 met het geven van directe financiële steun maar gaat door met het sturen van trainers naar het instituut, aangezien dit zijn waarde in de afgelopen periode bewezen heeft. Azerbeidzjan – Baku School of Journalism In 2009 studeerden 45 studenten af aan de Baku School of

Journalism in Azerbeidzjan. Sinds de start in 2005 ontvangt dit opleidingsinitiatief van de ‘Helsinki Citizens Assemblee’ steun van Press Now in de vorm van toelagen en trainingen. Onze trainer Vladimir Bartelds bezocht de school in het afgelopen jaar. De cursus ‘Civil Journalism’ die hij ontwikkeld heeft blijkt een groot succes te zijn. Studenten van de school zijn toegewijd, wat noodzakelijk is gezien de moeilijke omstandigheden waaronder de school opereert. Ondanks tegenwerking door de overheid geniet de school een steeds betere reputatie in Azerbeidzjan. Studenten hebben diverse prijzen gewonnen en alumni van de opleiding vormen gezamenlijk het AZNAN netwerk, waarin studenten vele activiteiten organiseren, ervaringen met elkaar delen en elkaar waar nodig steunen. Zo heeft het netwerk in samenwerking met de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) door heel het land trainingen Civil Journalism en Nieuwe Media georganiseerd. Ook heeft Press Now trainer Pyns Bosker de school geadviseerd over het nieuwe plan om op het internet te publiceren. Bosnië-Herzegovina – Media centar Sarajevo Journalisten in Bosnië-Herzegovina (BiH) en andere voormalige Joegoslavische republieken hebben nog steeds een gelimiteerde toegang tot online bronnen met journalistieke hoogwaardige kwaliteit. Er zijn geen publiekelijk toegankelijke online databases of publicaties beschikbaar die journalisten kunnen helpen met het controleren van feiten of om betere en diepgaande verhalen te maken. Het Media Centar Sarajevo biedt zulke diensten wel aan, via haar digitale database Infobiro en het bronnencentrum voor journalisten Mediacentar Online. Deze bronnen zijn, niet verwonderlijk, erg populair bij journalisten. Het digitale archief van ‘Infobiro’ is een geheel doorzoekbare database van gedrukte media en onderzoeksrapporten. Journalisten mogen gebruik maken van de database op voorwaarde dat ze hun artikelen beschikbaar stellen voor de service. Dagbladen zoals Dnevi Avaz, Oslobodjenje, Nezavisne novine en wekelijkse en tweewekelijkse bladen als Dani, Slobodna Bosna, Reporter, Start en gespecialiseerde financiële bladen werken mee aan de service. Daarnaast zijn er 46 NGO’s die hun onderzoeksrapporten beschikbaar stellen aan de Infobiro database.

De Mediacentar Online portal richt zich op en een groter publiek van mediaprofessionals. Journalisten, redacteuren, managers en mediaonderzoekers werken samen aan een online bronnencentrum voor het opleiden van media experts, een uitgebreid naslagwerk en netwerkspot voor de gemeenschap van journalisten. Het biedt kwalitatief hoogwaardige voorlichtende artikelen voor journalisten en redacteuren en journalisten in opleiding, de nieuwste media-onderzoeken en analyses over journalistiek en de staat van de media in de regio, nieuws over media en informatie over journalistieke opleidingsmogelijkheden. Het is een uniek webportaal in Zuidoost-Europa, en de inhoud en kwaliteit kan vergeleken worden met leidende webportalen in Westerse landen. Er komen gemiddeld 14.500 bezoekers op de website van Mediacentar Online. Het portaal heeft een adresboek van journalisten met meer dan 1100 registraties uit 50 verschillende landen. Ook heeft de site een pagina met mediavacatures. In 2009 had de site 151.165 unieke bezoekers en 206.177 bezoekers in totaal. Het Media Centar Sarajevo werkt samen met relevante organisaties en instituten in de regio en wereldwijd. Zo werken ze samen met de BBC, Transitions Online en het Zuidoost-Europese netwerk voor Professionalisering van de Media (SEENPM). Irak – Independent Media Center Kurdistan Het IMCK begon zijn werk als onafhankelijk mediacentrum in april 2008 met financiële steun van Press Now en het fonds van de Stichting Democratie en Media. Het IMCK stelt zich ten doel



Tadzjikistan – TV Regar TV Regar, een regionaal televisiestation in het zuiden van Tadzjikistan, werd ook in 2009 met een financiële bijdrage aan het budget gesteund. Het station heeft haar programma’s verbeterd en relevanter gemaakt voor de specifiek lokale kijkers. In 2009 is het station ook versterkt op het gebied van management en personeelsbeleid. Financieel was 2009 een heel moeilijk jaar. Ook Tadzjikistan werd getroffen door de wereldwijde financiële crisis. Door een vermindering van economische prestaties, maar ook door een drastische terugloop van overboekingen van geld door de emigranten in het buitenland, waren er in 2009 minder advertentiemogelijkheden voor TV Regar. Regionale televisie blijft in Tadzjikistan het medium bij uitstek om de bevolking te informeren, want kranten zijn voor veel mensen te duur en de leescultuur is onderontwikkeld. Radiostations zenden voornamelijk amusement uit. Om deze redenen blijft Press Now ook in 2010 aandacht besteden aan regionale tv-stations. TV Regar zal in 2010 toetreden tot een netwerk van regionale TV-stations en zal een voorbeeldfunctie vormen voor de andere stations.

27

28

Macedonië – Macedonian Institute for Media Het Macedonian Institute for Media (MIM) werd in 2001 opgericht als trainingscentrum voor journalisten en mediaprofessionals, en is één van Press Now’ s meest ervaren partners in de regio. In de loop der jaren namen ruim 800 journalisten deel aan de diverse trainingen en workshops van het MIM. Het MIM levert daarmee een belangrijke bijdrage aan verbetering van de kwaliteit van de journalistiek in Macedonië. Press Now heeft het MIM gedurende de afgelopen jaren geholpen bij het zoeken naar financiële onafhankelijkheid. In 2007

financierde Press Now een haalbaarheidsonderzoek naar het opzetten van een Faculteit Journalistiek en Communicatie en hielp bij het schrijven van een bedrijfsplan. In 2008 werd deze faculteit geopend en deze trok dat jaar 50 studenten. In 2009 waren er 30 nieuwe studenten. De faculteit moet op termijn kostendekkend kunnen opereren op basis van collegegelden. Dit zou het geval zijn bij ongeveer 200 studenten, verdeeld over de drie jaren. Het MIM hoopt dit over twee jaar te realiseren. In de toekomst zou het project zelfs voldoende moeten opleveren om ook andere, niet–commerciële activiteiten van het MIM te kunnen financieren. De faculteit is erkend door het Ministerie van Onderwijs. Het curriculum werd opgesteld in samenwerking met de Danish School of Journalism en de Hogeschool Windesheim. De studenten van MIM hebben in het verleden altijd gemakkelijk werk gevonden. Door concurrentie met andere, net geopende, opleidingen was het in 2009 moeilijk om voldoende studenten te vinden. De medewerkers van het MIM hebben dit jaar dan ook veel moeite gestoken in het werven van studenten voor de opleiding via radio, tv en promotiemateriaal. De opleiding verloopt voorspoedig en de studenten zijn enthousiast. Eind 2009 werden er partners gezocht voor nieuwe projecten om getalenteerde studenten naar de opleiding te trekken, en studenten bewust te maken van de mogelijkheden die een beroepsgeoriënteerde opleiding biedt. Press Now heeft haar steun in de opleiding voortgezet onder de voorwaarde dat het MIM naar aanvullende fondsen zou zoeken voor het tweede jaar van de opleiding (2009-2010). Dit is deels gelukt: er is in 2009 geld

over prostitutie van Marokkaanse vrouwen in Egypte, wordt aangeduid als het meest indrukwekkende stuk op het gebied van onderzoeksjournalistiek in Marokko. Ook in 2010 zal de wedstrijd worden uitgeschreven.

binnengekomen van de Helsinki Committee for Human Rights, de Open Society Insitute (OSI) en de delegatie van de Europese Commissie. In 2009 stortte Press Now de geplande financiële steun voor 2010 alvast, waarmee de steun aan het MIM door Press Now nu is afgelopen. Marokko – Masterclass Onderzoek journalistiek In 2009 werd voor de tweede keer een masterclass over onderzoeksjournalistiek georganiseerd. Het doel van deze masterclass was het stimuleren en onder de aandacht brengen van het belang van onderzoeksjournalistiek. Jonge Marokkaanse journalisten ontvingen in dit kader een training van een week. Daarna werkten zij zes tot acht weken onder begeleiding van een Marokkaanse trainer aan hun onderzoek. Marokko – Prijs voor onderzoekjournalistiek De prijs voor onderzoeksjournalistiek werd in 2009 voor de derde keer uitgereikt. Het project werd wederom positief ontvangen. De focus lag op bewustwording van sociale diversiteit. Er waren wederom prijzen in drie talen: Arabisch, Frans en Amazigh (Berber). Dit werd gewaardeerd, omdat hiermee direct het idee van sociale diversiteit in praktijk werd gebracht. De impact van de wedstrijd was groot: de meeste Marokkaanse journalisten zeggen de competitie te kennen. Één van de winnende verhalen,

Turkije – Galata Fotografhanesi Photo Academy Press Now heeft in 2009 zorg gedragen voor de financiële steun voor een training van Kadir van Lohuizen, een fotograaf van het wereldberoemde fotoagentschap NOOR. Het was de eerste cursus uit een reeks van drie, de volgende lessen vinden plaats in 2010. In deze trainingen leren de studenten technieken voor documentaire fotografie en journalistieke fotografie. De fotojournalistiek is nog onderontwikkeld in Turkije, de Photo Academy is de eerste plek in Turkije waar de technieken van fotojournalistiek onderwezen worden. De school is opgezet in maart 2009 en is bedoeld om een gemeenschap van fotografen te vormen die zich inzetten voor mensenrechten, vrijheid van meningsuiting en alternatieve media. De school moet uitgroeien tot een bekend instituut dat de kwaliteit van fotografie op journalistiek gebied waarborgt.

Media-instituties Birma – Journalisten in Birma In de zomer van 2009 heeft Press Now op verzoek van het Birma Centrum Nederland een werkbezoek gebracht aan Birma. Hieruit zijn twee concrete projecten voortgekomen: steun bij het organiseren van een serie korte trainingen voor jonge journalisten, en steun bij het uitgeven van een tijdschrift. Omwille van de veiligheid van de betrokkenen, de repressie in Birma en het confidentiële karakter van de samenwerking worden nadere details niet naar buiten gebracht. Bosnië-Herzegovina – BH novinari In 2009 heeft Press Now haar steun aan de Vereniging van Jounalisten in Bosnië–Herzegovina (BH Novinari) voorgezet met trainingen en advies. Deze vereniging werkte in 2009 onder moeilijke sociale en politieke omstandigheden. Verdere radicali-



om de kwaliteit van Irakese journalisten en media te verbeteren. Hiervoor werkt het met een combinatie van zowel internationale als Koerdische trainers. In de paar jaar sinds haar oprichting is het IMCK uitgegroeid tot een van de meest actieve mediatrainingscentra in de regio. In 2009 verzorgde het IMCK meer dan 50 cursussen en workshops. Naast de algemene training Civil Journalism’ verzorgt het IMCK op verzoek van de media, ‘on the job’ trainingen voor journalisten en managers. Voorwaarde is dat de betreffende media minimaal de helft van de kosten zelf betalen. Eind 2008 is een nieuwe activiteit gestart, gericht op het professionaliseren van de relatie tussen politiek en media. Hiervoor is een programma opgestart met mediatraining en confrontaties tussen de twee groepen politici en journalisten. Het succesvolle programma voor Koerdistan is in 2009 doorgezet en uitgebreid naar cursisten uit andere regio’s van Irak. Verder is er in augustus 2009 een postdoctorale mediaopleiding van start gegaan: ‘Media bo Khalq’ (Media voor Mensen), met 22 studenten. Hierin krijgen jongeren een praktische opleiding van één jaar, om ze klaar te stomen voor de journalistiek. De eerste lichting heeft eind 2009 het theoretische gedeelte van de opleiding afgesloten, en zal begin 2010 met een stage beginnen. Het IMCK steunt voor een belangrijk deel op buitenlandse (Nederlandse) trainers. Zij werken samen met lokale collega’s om zo hun kennis over te dragen en een groep van Irakese trainers op te leiden. In april 2009 kreeg het IMCK toestemming van de regering om zichzelf officieel een Koerdische NGO te noemen.

29

sering van het politieke toneel was zichtbaar in heel Bosnië – Herzegovina. Ook was er een toename van invloed en druk vanuit nationalistische partijen op alle facetten van het leven, inclusief de media. De fysieke aanvallen op journalisten en mediakanalen zijn hevig toegenomen. De dienst ‘Free Media Help Line’ van BH Novinari, registreerde 75 gevallen van bedreiging en loste er 40 op. Bijzonder verontrustend waren de open doodsbedreigingen aan journalisten van het televisieprogramma ‘60 Minutes’, en het feit dat er politiebescherming nodig was voor journalisten tijdens de uitvoering van hun werk. De Free Media Helpline registreerde ook een sterke invloed en druk op media door verschillende religieuze groeperingen. BH Novinari versterkte in 2009 zijn positie en vergrootte zijn positieve imago binnen de mediagemeenschap. Er was een toename van aanvragen door mediakanalen en journalisten voor de BH Novinari dienst Free Media Help Line. BH Novinari heeft succesvol zijn toonaangevende positie onder de zes journalistieke verenigingen van Bosnië – Herzegovina behouden, dankzij efficiënte openbare vertegenwoordiging en de bescherming van de journalistieke rechten en vrijheden. BH Novinari versterkte zijn huidige diensten door de activiteiten van de ‘Free Media Help Line’, het Solidariteit Fonds en onderwijsprogramma’s. De ontwikkeling van nieuwe non-profit diensten voor zijn leden had ook een positieve impact.

30

Kosovo – Press Council Ook in 2009 heeft Press Now steun verleend aan het belangrijke werk van de ‘Press Council Kosovo’, die een goed jaar beleefde. Alle Kosovaarse dagbladen en persbureaus die nog geen lid waren, hebben zich in het afgelopen jaar aangesloten. Net als vorig jaar werd er voor een gedeelte van het jaar een juridisch adviseur ingehuurd om te helpen bij het behandelen van de klachten en een PR-adviseur om de naamsbekendheid te vergroten. ‘Press Council Kosovo’ toonde zich zeer actief gedurende heel 2009. Er werden een twintigtal klachten in behandeling genomen. Bij het toewijzen van een klacht eist de raad doorgaans een rectificatie door de in overtreding zijnde krant. Ook is er gewerkt aan het opzetten van een breder netwerk van mediaprofessionals dat toe zou moeten zien op ethische aspecten van het mediawerk en een belangrijke rol zou moeten spelen bij zelfregulering van de media in Kosovo. Het aantal leden dat de contributie niet betaalde is gedaald, al vormt deze contributie slechts een symbolische bijdrage die bij lange na niet voldoende is voor het zelfstandig functioneren van ‘Press Council Kosovo’. Gezien de zorgwekkende staat van de economie en de moeilijkheden die veel gedrukte media ervaren, is dit niet verwonderlijk. Press Now blijft de ‘Press Council

Moldavië – Association of Independent Press (API) In 2009 heeft API met steun van Press Now een business plan voor de mogelijke oprichting van een onafhankelijke drukkerij geproduceerd. Expert Pyns Bosker heeft samen met API en lokale experts de mogelijkheden in kaart gebracht en heeft zijn aanbevelingen gedaan. Door de bewogen politieke tijden vanaf de zomer tot dicht bij het einde van het jaar 2009, heeft API een aantal van de aanbevelingen al in concrete stappen vertaald en gaat dit verder uitzetten in 2010. De politieke omwenteling in 2009 heeft voorlopig geen algemene verbeteringen in de media sector opgeleverd, maar voorlopig blijven de politieke en economische situatie kwetsbaar en instabiel. Press Now blijft daarom aan API gecommitteerd, ook in 2010. API, een vereniging van onafhankelijke gedrukte media in Moldavië, heeft momenteel eenentwintig leden. API speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van regionale gedrukte pers, maar ook in de sector als geheel. API heeft al resultaten gescoord in het zetten van goede, professionele en ethische trends in de sector van gedrukte media. Moldavië – DECA Press DECA Press, een onafhankelijk persbureau dat sinds 2006 structureel gesteund wordt door Press Now, heeft in 2009 haar financiële onafhankelijkheid verder vergroot. Haar succes bestaat uit de uitgevoerde diversificatie van haar producten. Door consultaties en coaching, heeft DECA Press de juiste stap op het juiste moment kunnen zetten. Gedwongen door oneerlijke concurrentie in tijden van repressie en door de wereldwijde economische crisis in Moldavië, begon Deca Press zich in 2009 uitsluitend te richten op de online-omgeving. Volgens marktprognoses zal het internet in toenemende mate een van de belangrijkste bronnen van informatie in het land zijn. Daarom heeft DECA Press met hulp van Press Now, de site www. deca.md steeds meer als visitekaartje van het agentschap gebruikt. Tevens is de website een platform voor nieuwsgebruikers die het nieuws liever online lezen.

Daarnaast heeft DECA Press haar marketing/verkoopstrategie gediversifieerd. In 2009 heeft zij een nieuw portaal met minimale kosten geopend: HotNews.md. Dit wordt een steeds belangrijkere bron van inkomsten voor het agentschap. In 2009 dekte Press Now met haar financiële bijdrage 26% van de uitgaven (in vergelijking met 34% in 2008). Dit percentage blijft afnemen. Ondanks het feit dat DECA in 2010 nog niet het ‘break even point’ zal bereiken, is dit portaal een van de alternatieve bronnen van inkomsten voor het agentschap. In 2009 sloot DECA Press een partnerschap met de site HotNews.ro, een van de meest populaire onlinekranten in Roemenië. Op deze manier heeft zij een deel van de kosten voor ontwikkeling en opleiding van het personeel extern gefinancierd. Deca Press is uniek in het medialandschap van Moldavië, met een uitgesproken focus op regionaal en lokaal geproduceerd nieuws waardoor burgers structureel betrokken worden bij gebeurtenissen in eigen land. Somalië – Mooge festival & Hargeisa International Book Fair Er kwamen in 2009 een groot aantal steunaanvragen voor Somalië binnen bij Press Now. Ondanks politieke spanningen en een verslechterende veiligheidssituatie konden meer dan 12.000 bewoners van de regio Somaliland, drie dagen lang het Mooge Festival en de Hargeisa International Book Fair bijwonen. Dit werd mede mogelijk gemaakt door de financiële steun van Press



BH Novinari bereikte ongekende resultaten in de toename van de betalende leden. BH Novinari bereikte het aantal van 678 leden, terwijl er 555 gepland waren. BH Novinari ontwikkelde verschillende projecten en activiteiten die financieel gedekt kunnen worden door openbare budgetten en ontwikkelde samenwerking met andere internationale organisaties zoals USAID, UNIFEM en de Raad van Europa. BH Novinari is één van de sleutelorganisaties geworden in het medialandschap van Bosnië. Zij zijn, samen met de Regulatory Agency CRA/RAK, Media Centre Sarajevo, BiH Press Council en de Ombudsman, de waakhonden van de publieke media.

Kosovo’ steunen. Hoewel het om een relatief kleinschalig project gaat, kan het belang van de rol die Press Council Kosovo speelt in Kosovo nauwelijks onderschat worden.

31

Now. De festivals zijn erop gericht om een (letterlijk) gemengd publiek bloot te stellen aan de traditionele cultuur van Somaliland en om het lezen onder de bevolking te stimuleren. De onderliggende boodschap is het overbrengen van verdraagzaamheid, maatschappelijke betrokkenheid en de emancipatie van verschillende bevolkingsgroepen. De relatieve stabiliteit van deze Somalische regio staat sinds eind vorig jaar onder druk vanwege rellen rondom het uitstellen van de verkiezingen. Ook de dreiging van het overslaan van de al meer dan twintig jaar durende burgeroorlog vanuit andere Somalische regio’s blijft een alledaagse realiteit. In reactie hierop treedt de overheid harder op, neemt intolerantie toe en keren mensen zich steeds meer tot de traditionele Islam. Deze festivals proberen communicatie, tolerantie, betrokkenheid en ontwikkeling te stimuleren, in een moeilijke tijd voor de bevolking van Somaliland.

32

beerde een discussie op gang te brengen in de Marokkaanse media over de wijze waarop zij rapporteren over minderheden. De campagne resulteerde onder meer in een handleiding voor media en journalisten over ‘reporting diversity’. Het project vormt een vervolg op een eerder project waarin de wijze waarop media rapporteren over de islam werd onderzocht. Centraal staat het debat over individuele rechten en vrijheden en de mate waarin die in Marokko gewaarborgd zijn.

Somalië – Conferentie over de Ontwikkeling van Somalische Media Samen met de National Union of Somali Journalists (NUSOJ) heeft Press Now een conferentie in Nairobi, Kenia georganiseerd om samen met de Somalische media-organisaties een plan te formuleren voor ontwikkeling van de Somalische mediasector. De media hebben aangegeven een gebrek te hebben aan nieuws uit de verschillende regio’s en een tekort aan journalistieke- en managementtrainingen. Daarbij komt dat journalisten zich in een moeilijke situatie bevinden. Somalië is één van de gevaarlijkste landen ter wereld om als journalist in te werken. De aanleiding voor het organiseren van de conferentie is het formuleren van een gezamenlijk plan voor de media van Somalië, zodat ondersteuning en aansluiting bij de behoeftes van de media gegarandeerd kunnen worden. Tijdens de conferentie is een plan ontwikkeld dat voorziet in een trainingscentrum waar journalisten uit alle Somalisch-sprekende gebieden getraind kunnen worden. Verder is gesproken over een nieuwsdienst waar informatie en producties naartoe gestuurd kunnen worden, die vervolgens bewerkt en verspreid worden via het netwerk. De verzamelde radio- en televisiestations hebben Press Now gevraagd om dit project uit te werken en te implementeren. Dit was de eerste keer dat de overgrote meerderheid van de Somalische media uit alle regio’s bij elkaar waren om te overleggen over een regio overstijgend plan. Press Now is op dit moment bezig met het ontwikkelen van het plan en het verkrijgen van fondsen om dit plan ook daadwerkelijk te realiseren.

Moldavië – Chisinau School of Advanced Journalism In het kader van het Matra programma ‘Professionalization of Media for a Better Informed Public’ van Press Now is een drieen-een-half jaar durend project voortgezet, dat zal worden afgerond op 30 juni 2010. De School of Advanced Journalism (SAJ) is een kwalitatief hoogstaande postacademische opleiding die jonge mediaprofessionals klaarstoomt voor de Moldavische arbeidsmarkt volgens moderne maatstaven. Dit Matra-project ging in 2009 zijn derde jaar in. Ook in 2009 heeft de school aan 17 studenten één jaar postacademisch en praktisch journalistiek onderwijs gegeven. Een belangrijke gebeurtenis in 2009 was de goedkeuring en erkenning van de school door het Ministerie van Onderwijs van Moldavië. Door elk jaar dit programma te herhalen zal de school erin slagen het medialandschap in Moldavië en vervolgens de wijze waarop de informatie wordt geleverd aan de bevolking op een toegankelijke en verantwoorde wijze te veranderen. Nieuwe instructeurs en vooraanstaande journalisten uit Moldavië zijn gerekruteerd. Dit komt de reputatie van de school ten goede. Door voornamelijk lokale instructeurs aan te stellen, bouwt de school aan haar duurzame aanwezigheid.

MATRA projecten MATRA (Maatschappelijke Transformatie) is een subsidieprogramma van het Ministerie van Buitenlandse Zaken dat maatschappelijke verandering, democratie en marktwerking in transitielanden wil stimuleren. De ontwikkeling van onafhankelijke media is daarbij onmisbaar. Het gaat om projecten in de landen Albanië, Armenië, Bosnië-Herzegovina, Georgië, Kosovo, Kroatië, Marokko, Macedonië, Moldavië, Oekraïne, Russische Federatie, Servië, Montenegro, Turkije en Wit-Rusland. Projecten moeten tot stand komen door samenwerking van een Nederlandse en lokale organisatie. Press Now heeft ook in 2009 een aantal MATRA projecten voorgezet, ontwikkeld en uitgevoerd. Marokko – democratie, islamisme en de media Het MATRA programma dat Press Now, in nauwe samenwerking met IKV-Pax Christi uitvoerde in Marokko, werd in 2009 afgerond. Het programma onderzocht de verhouding tussen Islamisten en seculieren in Marokko en de wijze waarop in de media daarmee omgaan. IKV-Pax Christi organiseerde een serie debatten tussen vertegenwoordigers van Islamitische partijen en seculiere partijen over de verhouding tussen politiek en geloof in Marokko. Press Now ondersteunde onder meer een campagne rond ‘media reporting diversity in society’. De campagne pro-

Rusland – Caucasian Knot In Rusland ondersteunde Press Now de nieuws website ‘Caucasian Knot’ (www.kavkaz-uzel.ru). ‘Caucasian Knot’ is de voornaamste onafhankelijke bron van nieuws en informatie over de Kaukasus, een regio die wordt geteisterd door conflicten. ‘Caucasian Knot’ heeft een uitgebreid netwerk van correspondenten,



Somalië – Overleg over Amenderen van de Somalische Perswetgeving De perswetgeving in Somalië laat veel ruimte open voor censuur van overheidszijde. Onder andere, door ‘het belang van de staat’ te laten prevaleren over de vrijheid van meningsuiting. Tijdens de invoering van deze wetgeving in 2007 is er veel internationale kritiek geweest op deze perswetgeving. Onder internationale druk heeft de Somalische overheid aangegeven bereid te zijn de perswetgeving aan te passen. De regering heeft de National Union of Somali Journalists (NUSOJ) gevraagd om amendementen op de perswetgeving in te dienen. NUSOJ heeft met finan

ciële steun van Press Now in Mogadishu en Garowe vergaderingen gehouden waar journalisten van alle radio- en televisiestations konden beslissen wat voor nieuwe punten en veranderingen in- en doorgevoerd zouden moeten worden in de nieuwe perswetgeving. In beide vergaderingen is men tot overeenstemming gekomen over de aan te brengen wijzigingen. Deze wijzigingen zijn door de overheid geaccepteerd en op dit moment wordt er gewerkt aan de nieuwe wetstekst.

33

voornamelijk in de conflicthaarden, en bericht over mensen rechten en de gevolgen van de vier conflicten voor het dagelijks leven. In 2009 begon ‘Caucasian Knot’ in samenwerking met BBC World Service een project voor webloggers uit de regio. Press Now hielp ‘Caucasian Knot’, met steun van het MATRA programma van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, bij de vernieuwing van de website en trainde de journalisten. ‘Caucasian Knot’ kwam in 2009 in het nieuws nadat haar correspondent in Tsjetsjenië, tevens activiste voor de mensenrechtenorganisatie Memorial, werd vermoord.

34

Een ander belangrijk resultaat van het MATRA project is dat de partners ‘Demokrat Radyo’, ‘Kazete’ en ‘Voice of Ege’ financieel onafhankelijk zijn geworden. De nieuwswebsite ‘Bianet’ is, zoals voorzien, gedeeltelijk financieel zelfstandig geworden en is hard op weg om volledig zelfstandig te worden. Ook zijn de partners in staat gebleken om zelfstandig een kwalitatief hoogwaardige journalistieke instantie te runnen. Zoals het op vrouwen gerichte opinieblad ‘Kazete’ bijvoorbeeld. Zij hebben hun lezersgebied uitgebreid naar Europa en de Verenigde Staten. ‘Demokrat Radyo’ heeft de kwaliteit van haar nieuwsprogramma verbeterd, wat ook meer adverteerders heeft aangetrokken. ‘Voice of Ege’ heeft geïnvesteerd in onderzoeksjournalistiek: de aandacht die

Een degelijke bedrijfsvoering van Press Now is onmisbaar bij de uitvoering van de projecten. In 2009 zijn een aantal organisatorische vernieuwingen in gang gezet om de bedrijfsvoering te verbeteren. Op 21 april 2009 werd door externe auditoren vastgesteld dat Press Now aan alle vereisten voldoet en vanaf die dag het ISO 9001:2008 certificaat mag voeren. Het CBF keurmerk was al eerder toegekend.

ze geven aan bijvoorbeeld corruptie heeft het publieke debat in de regio van Izmir op gang gebracht. ‘Bianet’ is nog verder uitgegroeid tot een gerenommeerde bron van informatie voor internationale media en media-organisaties die de kwaliteit van journalistiek wereldwijd monitoren. Tijdens de uitvoering van het MATRA programma zijn er twee verbeteringen opgetreden in het Turkse medialandschap. Ten eerste: de journalistieke standaarden van de diverse mediabedrijven die we gesteund hebben door intensieve praktijktrainingen zijn geprofessionaliseerd. Ten tweede: de verhoging van de zelfstandigheid en de onafhankelijkheid van de getrainde journalisten heeft een positief effect op collega’s in de omgeving. Andere journalisten nemen de kennis over, waardoor de algemene kwaliteit en vakkundigheid wordt verhoogd.

Press Now is na de toekenning van de ISO certificatie verder gegaan met het verbeteren van de organisatie. Zo werd in overleg met bestuur en externe experts een interne gedragscode opgesteld en een vertrouwenscommissie benoemd waar melding gedaan kan worden van normafwijkend gedrag. Verder is er eind 2009 eeen communicatiemedewerker aangesteld om onder andere de huisstijl en de website van Press Now te actualiseren.

Willems. Eind 2009 zijn er 10,16 fte werkzaam op het hoofdkantoor van Press Now in Hilversum, in functies verdeeld over zeven programmacoördinatoren, twee financieel medewerkers, een office manager, een communicatiemedewerker en een directeur. In 2009 hebben gemiddeld per stageperiode vijf tot zes on bezoldigde stagiaires zich ingezet voor het werk van Press Now. Daarnaast zijn eind 2009 voor Radio Darfur Network 9,3 fte werkzaam.

Vrijwilligers In het vrijwilligersbeleid onderscheid Press Now drie categorieën. Stagiaires van universiteiten en journalistieke opleidingen assisteren bij het werk van projectcoördinatoren. Press Now verleent hen buiten reiskosten alleen zakgeldvergoeding voor de lunch. De uitgezonden experts werken voor een deel vrijwillig aan de expertiseoverdracht in het programma van Press Now, in binnen en buitenland, tegen betaling van reis- en onkosten. Verder assisteren mensen op vrijwillige basis aan de projecten van Press Now in Nederland, zoals kantoorassistentie voor het project Radio Darfur. Press Now vergoedt hen de gemaakte reiskosten en een vrij willigersbijdrage.

Bestuur, directie en medewerkers De stichting Press Now wordt bestuurd door een onafhankelijk en onbezoldigd bestuur. In het bestuur van Press Now vond in 2009 één wijziging plaats, door het ontijdige overlijden van bestuurslid Jan ter Laak op 13 maart 2009. De vacante plaats werd op 22 april 2009 ingenomen door mevrouw Corine de Vries, adjunct hoofdredacteur van de Volkskrant. De dagelijkse leiding over Press is sinds april 2009 in handen van directeur Leon

‘Het ISO certificaat en het CBF keurmerk geven aan dat Press Now organisatorisch goed op orde is’__



Turkije: LGBT, Demokrat Radyo, Bianet, Kazete, Voice of Ege Press Now heeft in 2009 in totaal 65 journalisten getraind in Turkije, verdeeld over drie regio’s. Een van de seminars was gericht op LGBT (Lesbian, Gay, Bisexual, Transexual) journalisten. Het was de eerste keer dat er een training was voor journalisten die zich bezighouden met LGBT-zaken. Een belangrijk aspect hiervan is dat de trainingen allemaal plaatsvonden voor de regionale verkiezingen in maart 2009. Op deze manier kregen de deelnemers informatie over journalistieke codes die nodig zijn om onafhankelijke berichtgeving te genereren in verkiezingstijd. Daarnaast zijn positieve veranderingen gesignaleerd in het journalistieke discours met betrekking tot nieuws over vrouwen en kinderen. Dit is een uitkomst van de journalistieke trainingen die Press Now in 2008 heeft gegeven.

organisatie

35

Samenwerking met RNTC Press Now en RNTC werkten in 2009 verder aan de uitvoering van het programma “Strengthening Media Empowering People”. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken verleent hiervoor subsidie in het kader van het Medefinancieringsprogramma voor 2007-2010. Het programma is onderdeel van een strategisch samenwerkingsverband dat Press Now in 2006 aanging met het Radio Netherlands Training Centre (RNTC) in Hilversum. Press Now ondersteunt mediaorganisaties en -instituties in Oost Europa, Centraal Azië, het Midden-Oosten en Noord Afrika. RNTC richt zich op het versterken van de capaciteit van radio in Afrika. Het gaat in totaal om een budget van iets minder dan 2,5 miljoen Euro per jaar.

36

Leren binnen de organisatie In 2009 werd van 31 augustus tot 2 september een speciale ‘training of trainers’ gehouden over de veiligheid van medewerkers, gegevensbestanden en de nieuwe media technieken. De kennis opgedaan tijdens deze training werd via een vervolgtraining doorgegeven aan de partners in Centraal Azië en aan de radioprojecten van Press Now voor Iran en Soedan. Op 8 en 9 september organiseerde Press Now een training of trainer workshop voor experts die regelmatig voor Press Now in het buitenland werken met het doel kennis en ervaringen uit te wisselen. Op 5 en 6 november volgde een projectcoördinator nog een individuele training over het opzetten en schrijven van zogenaamde logical frameworks in de Europese Unie om de expertise om EU fondsen binnen te halen, te vergroten.

Press Now en RNTC organiseerden in 2009 interne studiebijeenkomsten om de inhoudelijke kennis van de medewerkers over ontwikkelingen in de media te versterken: • 10 februari gaf Niels ten Oever een presentatie over het door Press Now gesteunde community radio project ‘Radio Jimma’ in Ethiopië. Daarbij stonden de ervaringen met lokale autoriteiten centraal, evenals de strategie die is gevolgd om Radio Jimma duurzaam op te zetten en te verankeren in de gemeenschap. • Op 12 maart verzorgde Kees Bieckart een lezing over de theorie van ‘civic driven change.’ Naast de projectcoördinatoren van Press Now waren ook de internationale studenten van RNTC aanwezig. • Op 9 september werd na afloop van de Training of Trainers een presentatie gegeven aan de staf van Press Now en RNTC over internet- en

Financiering Naast subsidie door het Ministerie van Buitenlandse Zaken in het kader van het

Medefinancieringsprogramma (MFS), ontving Press Now subsidies voor projecten in Marokko, Moldavië, Rusland en Turkije in het kader van het zogenaamde MATRA-programma. Ook kreeg Press Now subsidie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor projecten in Iran. De Nederlandse ambassade in Marokko steunde de projecten in Marokko. Andere donoren waren in 2009 Amnesty International, Cordaid, Stichting Democratie & Media, Stichting Doen, de Eurasia foundation, de Haella stichting, Hivos, de Alfred Mozer stichting, de Beate Oestreicher Stichting, het Open Societies Institute en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa.

Fondsen Voor Radio Darfur werden verstrekt door de ambassade van Nederland in Soedan, het Duitse Ministerie van Buitenlandse Zaken, het Noorse ministerie van Buitenlandse Zaken, Stichting Vluchteling, Stichting Doen en een groot aantal privé personen en organisaties die anoniem wensen te blijven.

Partneridentificatie In 2009 werd op verzoek van potentiële partners van Press Now aandacht gevraagd voor de situatie in Somalië en Birma. Na overleg werd een aantal kleine activiteiten op poten gezet voor Somalië in samenwerking met de Somalische vakbond voor journalisten NUSOJ. De activiteiten richten zich vooral op het in



Press Now en RNTC waren dit jaar ook gezamenlijk na aan het denken over verbetering van monitoring- en evaluatiemethodes op het gebied van mediaontwikkeling. Samen met het Duitse CAMECO is door Press Now en RNTC speciaal voor de conferentie over moni toren en evaluatie in Bad Honnef een voorbeeld portal gemaakt voor een Wikipedia pagina over monitoring en evaluatie in conflictgebieden. De verwachting is dat dit project in 2010 officieel van start zal gaan met steun van Press Now en RNTC.

’Strengthening Media Empowering People’__

dataveiligheid, om zodoende risico’s en opties voor verbetering voor de partners onder de aandacht te brengen. • Op 26 oktober werd het door Radio Dabanga ontwikkelde internetspel ‘on-the-ground-reporter’ toegelicht en bediscussieerd. In dat spel wordt aan de speler via simulaties duidelijk gemaakt waaraan journalisten in conflictgebieden zoals Darfur worden blootgesteld. Het spel bereikte in korte tijd veel succes bij jongeren en in de media.

37

Verantwoordingsverklaring Press Now Sturen, verantwoorden en leren Press Now wordt bestuurd door een onafhankelijk en onbezoldigd bestuur. Benoeming geschiedt voor een periode van drie jaar. Ieder bestuurslid treedt drie jaar na infunctietreding af en kan worden herbenoemd voor een periode van drie jaar. Het bestuur bestond in 2009 uit 8 leden.

38

kaart brengen van het medialandschap van Somalië en het steunen van activiteiten gericht op een betere bescherming van journalisten. In Birma werd door Press Now een aantal trainingen georganiseerd op verzoek van partners van het Birma Centrum Nederland. Daarbij werd overlegd met collega instelling Free Voice die ook in Birma actief is om zodoende complementariteit te verzekeren. Press Now voerde ook twee omvangrijke identificatiemissies uit in Oezbekistan (24-29 augustus 2009) en Oeganda (december 2009), het laatste met ondersteuning van Hivos. Naast deze nieuwe landen werden ook nieuwe partners geïdentificeerd in bestaande werkgebieden. Hierbij werd

vooral gekeken naar de plaats die de partner binnen het totale medialandschap inneemt. De procedure van selectie van lokale partners werd vastgelegd in het kader van de ISO-certificatie van Press Now.

Verantwoordings verklaring Press Now De verantwoordingsverklaring is onderdeel van de nieuwe richtlijnen van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) waarin het bestuur verantwoording aflegt over de volgende onderdelen: • In hoeverre zijn de functies ‘toezicht houden’ en ‘besturen’ dan wel ‘uit-

voeren’ duidelijk gescheiden; • Op welke wijze wordt gewerkt aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling van Press Now; • Op welke wijze de stichting streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing. Hiernaast is de verantwoordings verklaring integraal opgenomen.

De directie stelt een strategisch meerjarenplan op en – in samenwerking met het Hoofd Financiën – een meerjarenbegroting die ter goedkeuring wordt voorgelegd aan het bestuur van Press Now. De respectievelijke taken en verantwoordelijkheden rondom besturen, toezicht houden en verantwoorden zijn vastgelegd in de statuten en het directiereglement.

Het monitoren van het beheer van onze programma’s, vindt plaats op basis van financiële rapportages waarin de realisatie van de bestedingen ten opzichte van de kostenramingen wordt gepresenteerd. Voorts is in 2009 een kwaliteitshandboek vastgesteld waarin alle organisatorische en administratieve procedures zijn vastgelegd. Deze wordt periodiek aangepast aan actuele ontwikkelingen en verbeterd. Het kwaliteitshandboek is de basis voor de in 2009 verkregen ISO-certificering door Press Now. De directie overlegt tweewekelijks met de programmacoördinatoren over relevante onderwerpen die binnen Press Now spelen.

Op basis van het strategisch meerjarenplan wordt een jaarplan en begroting opgesteld waarin de doelstellingen, projecten, beoogde resultaten alsmede de daartoe ingezette mensen en middelen zijn omschreven. Het jaarplan en de begroting worden ter goedkeuring voorgelegd aan het bestuur. Press Now ziet het als haar plicht om een getrouw en helder beeld te geven van de wijze waarop de financiële middelen besteed zijn. Wel wordt daarbij gezocht naar een goede balans tussen een maximale controle over de besteding van het geld tegen een minimum aan kosten.

Extern toezicht wordt uitgevoerd door: • Dubois en Co (accountantscontrole, audit control en beheer); • Het Ministerie van Buitenlandse Zaken (Medefinancieringsstelsel); • Het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF-keurmerk). • LRQA inzake de ISO certificering

Press Now beschikt over een ‘monitoringsprotocol’. Hierin is de systematiek van de interne monitoring van programma’s door

Bezoldiging directie Directeur: € 69.951

Toezicht



De dagelijkse leiding is in handen van de directie en bestaat uit een directeur. Deze legt verantwoording af aan het bestuur. Dit gebeurt door middel van 1 vergadering per kwartaal en incidenteel overleg.

programmaleiders en –medewerkers, teamleiders en de directie en de externe monitoring door o.a. het Ministerie van Buitenlandse Zaken vastgelegd. Press Now ziet monitoring als een middel voor sturen, verantwoorden en leren. Met name voor ons werk in de vaak snel veranderende conflictsituaties, is het van essentieel belang om snel in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen. Press Now heeft daarom gekozen voor een diversiteit aan monitoringsinstrumenten, waaronder voortgangsrapportages, veldbezoeken, regelmatige voortgangsbesprekingen in en met de teams en onderzoek door onafhankelijke experts.

39

jaarrekening De directie was per 31 december 2009 als volgt samengesteld: Naam Functie / nevenfunctie Leon Willems, directeur Press Now

Press Now heeft ook in 2009 haar werkzaamheden uitgevoerd respectievelijk verantwoord conform de eisen van het Reglement CBF-keur. Ten aanzien van de algehele financiële verantwoording van de organisatie, gelden de regels op de jaarverslaggeving voor fondsenwervende instellingen.

Het bestuur was per 31 december 2009 als volgt samengesteld: Naam Functie / nevenfuncties Gerrit Valk (voorzitter), voormalig lid Tweede Kamer, historicus, voorzitter Kamer van Koophandel Noordwest-Holland Fieneke Diamand, voormalig eindredacteur buitenland VPRO-radio Teus Eenkhoorn, (penningmeester), Hoofd Finance Control and Facilities KIT Huub Elzerman, voorzitter Nederlandse Vereniging van Journalisten Tiddo Hofstee, voormalig ambassadeur in Moskou, voorzitter Nederlands Helsinki Comité Jack Kroes, voormalig directeur RTV West Jan Schinkelshoek, lid van de CDA-fractie in de Tweede Kamer Corine de Vries, adjunct hoofdredacteur de Volkskrant (vanaf 22 april 2009)

Transparant informeren

40

Press Now legt op een zo transparant mogelijke wijze verantwoording af over de besteding van de middelen, conform de (verantwoordings-)eisen van de geldgevers.

De Stichting acht het zeer belangrijk om draagvlak en bewustwording te creëren voor haar activiteiten en uitgangspunten. Via de nieuwsbrief die 2x per jaar verschijnt, wil Press Now haar donateurs en andere belanghebbenden informeren over haar activiteiten. Het jaarverslag wordt verspreid onder met name subsidiegevers en partners. Via het houden van debatten, seminars en partnerconferenties wil Press Now contact onderhouden met belanghebbenden en andere geïnteresseerden en tevens bijdragen aan kennisvermeerdering en kruisbestuiving van plannen en ideeën. De website is een middel om relaties en publiek op een meer constante basis op de hoogte te houden van onze activiteiten en daaraan gerelateerde onderwerpen.

ACTIVA 31-12-09 31-12-08 Vaste activa 10.897 13.696 Vlottende activa 610.569 504.626 Liquide middelen 684.224 1.638.741 TOTAAL DER ACTIVA 1.305.690 2.157.063 PASSIVA 31-12-09 31-12-08 Reserve en fondsen Continuiteitsreserve 126.773 125.863 Bestemmingsreserve donateursprojecten 103.437 104.643 Bestemmingsfonds IMCK 2.100 1.238 Totaal reserve en fondsen 232.310 231.744 Kortlopende schulden Verplichtingen lopende projecten 384.081 291.130 Vooruitontvangen subsidies 367.568 1.315.059 Overige verplichtingen 321.732 319.130 Totaal kortlopende schulden 1.073.381 1.925.319 TOTAAL DER PASSIVA 1.305.690 2.157.063 STAAT VAN BATEN EN LASTEN BATEN 2009 Begroting 2008 Baten uit eigen fondsenwerving 779.770 1.767.589 545.094 Overheidssubsidies 4.833.528 4.214.861 4.070.326 Overige baten 3.564 5.000 20.308 TOTALE BATEN 5.616.862 5.987.450 4.635.729 LASTEN Besteed aan doelstelling Programma mediaondersteuning 5.365.891 5.739.114 4.372.864 Besteed aan werving donaties Kosten uit eigen fondsenwerving 37.125 29.780 32.380 Besteed aan werving van overheidssubsidies 28.841 29.780 32.382 65.966 59.560 64.762 Besteed aan beheer en administratie Beheer en administratie 184.438 183.925 208.345 TOTAAL LASTEN 5.616.295 5.982.599 4.645.971 RESULTAAT 566 4.851 -10.242



Press Now streeft naar tevredenheid van haar belanghebbenden. Donoren, donateurs en partners nemen daarbij een belangrijke plaats in. Press Now beschikt over meerdere Instrumenten om de tevredenheid van haar belanghebbenden te peilen. Tweejaarlijks voert Press Now een onderzoek uit onder partners om de tevredenheid met Press Now te peilen. Via zogenaamde partnerconferenties en mid- term reviews hebben de partners ook invloed op het beleid van Press Now. Zowel voor donateurs, partnerorganisaties en overige belanghebbenden hanteert Press Now een formele klachtenregeling. Hiertoe houdt de stichting een klachtenregister bij.

Press Now maakt naast een uitgebreid (‘ministerieel’) jaar verslag tevens een ‘publieksverslag’, waarin de fondsenwervende en voorlichtende activiteiten van Press Now extra aandacht krijgen. Het publieksverslag is voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. Met het nieuwe Medefinancieringsstelsel van de Nederlandse overheid zijn ook nieuwe verantwoordings eisen van kracht geworden. Doelmatigheid neemt daarbij een belangrijke plaats in.

BALANS

41 41

42 42

TOELICHTING OP DE LASTEN

Baten uit eigen fondsenwerving 2009 Begroting 2008 Bijdragen donateurs tbv Press Now 55.500 50.000 77.259 Bijdragen donateurs tbv Radio Darfur Network 2.216 9.000 Bijdragen donateurs tbv IMCK - Irak 862 4.238 Subsidie ICTY appartement 18.172 15.000 18.935 Stichting Doen 188.380 78.333 Beate Oestreicher Friedenswerke 8.549 26.451 Donatie tbv Radio Darfur Network 1.600.000 112.791 Cordaid 116.703 15.392 Stichting Demokratie en Media tbv IMCK 50.000 50.000 50.000 PADCO 58.196 24.731 NED 14.168 Oxfam 170.087 32.000 Stichting Vluchtelingenwerk 63.706 26.294 Leden vrienden van Darfur 37.825 Hivos tbv Oeganda resp. IMCK 20.000 10.000 Overige subsidies 13.231 42.589 31.845 779.770 1.767.589 545.094 Overheidssubsidies 2009 Begroting 2008 Medefinancieringsstelsel (MFS), BuZa 1.972.905 1.665.780 1.551.206 Ministerie BuZa, Radio Zamaneh 1.447.828 1.265.000 1.500.000 Ministerie BuZa, journalistentraining Iran 5.262 154 European Agency for Reconstruction 56.542 100.000 213.143 Duitsland 400.000 239.878 Matra subsidie Albanië (afgewezen) 223.500 0 Matra subsidie Rusland 12.136 150.389 Matra subsidie Marokko 23.485 96.821 Matra subsidie Moldavië 127.971 161.500 121.486 Matra subsidie Turkije 108.694 121.000 197.249 Koninkrijk der Nederlanden, RDN 470.617 600.000 Royal Norwegian Embassy 99.152 Koninkrijk der Nederlanden/Ambassade Marokko 30.856 BuZa, tbv IMCK 78.081 78.081 Totaal 4.833.528 4.214.861 4.070.326

Besteed aan doelstelling Programma media ondersteuning 2009 Begroting 2008 Gedrukte media 357.421 315.000 294.970 Participatieve Radio 161.475 169.735 182.170 Televisiestations 185.436 177.141 126.844 Journalistieke opleidingen 584.688 365.000 408.602 Media instituties 191.746 164.000 81.707 Planning, monitoring en evaluatie 142.078 110.000 76.546 Communicatie en bewustwording 98.761 37.500 29.207 Medefinancieringsstelsel (MFS) 1.721.605 1.338.376 1.200.045 Radio Zamaneh 1.496.640 1.250.000 1.520.467 IMCK 0 3.000 Training journalisten Iran 2.785 0 -2.176 Kantoor Belgrado 62.443 65.000 146.424 Matra programma Albanië (afgewezen) 165.774 0 Matra programma Turkije 83.514 107.000 152.846 Matra programma Rusland 9.642 0 132.253 Matra programma Marokko 21.281 0 90.646 Matra programma Moldavië 111.696 138.200 101.191 ICTY Appartement Den Haag 18.172 15.000 18.487 Radio Darfur Network (RDN) 888.125 1.257.250 277.831 Overige projectuitgaven 7.920 11.451 Meer/minderuitgaven projecten 2008 -17.082 24.217 Totaal programma media-ondersteuning 4.406.741 4.336.600 3.676.683 Toegerekende kosten eigen organisatie 1.200.451 1.403.250 696.181 5.607.192 5.739.850 4.372.864

Overige baten Rente op MFS bijdrage 7.000 Rente 3.564 5.000 13.308 3.564 5.000 20.308

Lasten Media Eigen Werving onder- fondsen- subsidie van steuning werving overheden Subsidies partnerorganisaties/eigen activiteiten 4.406.741 1.508 1.508 2.211 4.411.968 3.229.850 3.690.393 Personeelskosten 715.668 27.191 20.867 139.116 902.842 533.250 759.615 Huisvestingskosten 27.397 2.063 1.583 10.556 41.599 42.000 53.056 Bureaulasten 216.085 6.363 4.883 32.555 259.886 114.000 142.907 Totaal 5.365.891 37.125 28.841 184.438 5.616.295 3.919.100 4.645.971

Percentuele verhouding van de baten naar herkomst Eigen bijdrage Ministerie van Buitenlandse Zaken, BuZa 1.972.905 European Agency of Reconstruction Serbia 56.542 2% Overige subsidies binnenland 667.072 20% Overige subsidies buitenland 553.273 17% Donaties particulieren 58.578 2% Overige baten 3.564 0% 3.311.933 40%

SPECIFICATIE EN VERDELING KOSTEN NAAR BESTEMMING

bestemming: doelstelling werving werving beheer & totaal baten baten administratie 2009

percentages Besteding doelstelling / totale baten Kosten eigen fondsenwerving / Inkomsten eigen fondsenwerving

2009

BG2009

begroot 2009

totaal 2008

2008

95,53%

92,61%

90,03%

4,76%

1,58%

16,23%



TOELICHTING OP DE BATEN

43 43

accountantsverklaring

medewerkers

Opdracht

Directeur

Wij hebben gecontroleerd of de in dit verslag opgenomen verkorte jaarrekening van Stichting Press Now te Amsterdam over 2009 op de juiste wijze is ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2009 van Stichting Press Now. Bij die jaarrekening hebben wij op 22 april 2010 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkorte jaar rekening in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2009 van Stichting Press Now. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de verkorte jaarrekening te verstrekken.

Werkzaamheden Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dien overeenkomstig dienen wij onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de verkorte jaarrekening op de juiste wijze is ontleend aan de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel Naar ons oordeel is de verkorte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de jaarrekening.

Toelichting Wij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van de stichting en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle de verkorte jaarrekening dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 22 april 2010 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel.

44

Dubois & Co. Registeraccountants Origineel getekend door A.F.M. van Klaren en G. Visser

Programmacoördinatoren Steven Assies Ruken Baris Zoran Djukanovic Nada Josimovic Jeroen Keuning Niels ten Oever Elisabetta Plebani Albana Shala

Projectmedewerkers

Radio Darfur: Hildebrand Bijleveld, hoofdredacteur Jeroen Keuning, projectcoördinator Anne Haaksman de Koster, junior project medewerker [ * Overige staf van Radio Darfur blijft hier om veiligheidsredenen anoniem ]

Interne Organisatie

Johan Jansen, administrator Else Lenselink, communicatieadviseur (vanaf november 2009) Abdelhouaid Malki, financieel assistent Hanne van Noordt, office manager (tot medio 2009) Yvonne Pinxteren, hoofd financiën ad interim Anja van Rossum, office manager (vanaf medio 2009)

Kantoor Press Now Belgrado

Jelena Leskovac, lokaal vertegenwoordiger

Stagiaires Anne Haaksman de Koster Anne van Leeuwen Anne-Mischa van Schouwenburg Arja van den Bergh Hanneke van der Heijden Hilde Groen Jantine van Herwijnen Jojanneke Spoor Lennart Hofman Lijsje Goosen Nina Schat Petra Modderkolk Rianne Bos Sanne Bode Tabitha Gerrets Veysel Yuce Walter Faaij Willem Berghoef Yeganeh Zolfaghar Alan Daudey Zinzi Spear

Externe deskundigen In 2009 zette Press Now de volgende trainers en adviseurs in: Muhamed Ako Ingrid Al Jouke Algra Pieter van Baarle Robert Baltus Yahya Barzinjy Nicole Bauritius Tanja van Bergen Natalia Berger Michael Bergmeijer Jan Dirk Blaauw Pyns Bosker

Paul Brouwer Erwin Buler Edward George Buter Graham Carrington Joop Daalmeijer Adriane van Dam Fieneke Diamand Xdir Domle Hans Douma Arie Elshout Leo Enthoven Frits van Exter Ernst Faber Huub Gales Sabina Gazic Roel Geeraedts Koen Geurts Karin Greep Paul Grijpma Elisabet Groenendijk Afran Groenewoud Nico Haasbroek Koen Hak Franciscus van Haren Redouan Harrak Wilhelmus Jansen Clara Joosten Joris van de Kerkhof Mariloe Kersemaekers Ferry Kesselaar Elisabeth Klumper Jack Kroes Rommert Kruithof Nynke la Porte Kadir van Lohuizen Tanja Lvira Marinus Maas Hans Maas



Amsterdam, 22 april 2010

Leon Willems

45

Helen MacKintosh Ayaan Mahamoud Jacqueline Maris Guido Meeuwis Johan Meijer Job Muller Judit Neurink Nafiss Nia Gregorius Niessen Don North Hassan Rachidi Alan Greth Rawlinson Richard Rogers Adriana Roling Jojanneke Spoor Henk van Setten Asos Shafiq Robert Slagt Gerard Stronks Gordana Svirac Jenda Terpstra Sybren Terpstra Karin Timmerman Laurie Upshon Ana Uzelac Gerrit Valk Maaike Veen Maurice Velthuis Hans Verploeg Marco Visser André van der Vlugt Bastiaan de Waal Liesbeth van Warmerdam Eddy van Wessel Milja de Zwart

Bestuur

Gerrit Valk (voorzitter), voorm. lid Tweede Kamer, historicus, voorzitter Kamer van Koophandel Noordwest Holland Fieneke Diamand, voorm. eindredacteur buitenland VPRO-radio Teus Eenkhoorn (penningmeester), Hoofd Finance, Control and Facillities Koninklijk Instituut voor de Tropen Huub Elzerman, vicevoorzitter van de Nederlandse Vereniging van Journalisten, oud-redacteur van dagblad Trouw en ou d-directeur School voor de Journalistiek Tiddo Hofstee, voorm. ambassadeur in Moskou, voorzitter Nederlands Helsinki Comité Jack Kroes, voorm. directeur RTV West Jan ter Laak, senior adviseur van het Nederlands Helsinki Comité († 13 maart 2009) Jan Schinkelshoek, lid CDA-fractie Tweede Kamer Corine de Vries, adj. hoofdredacteur Volkskrant, voorm. Correspondent Moskou (m.i.v. 22 april 2009)

Comité van aanbeveling

Niek Biegman, voorm. NATO vertegen woordiger Macedonië, voorm. VN-ambassadeur New York Jan Dirk Blaauw, voorm. lid Tweede Kamer Anet Bleich, redacteur De Volkskrant Prof. Dr. Theo van Boven, Hoogleraar Internationaal Recht, voorm. directeur VN mensen rechtencentrum Mgr. H.C.A. Ernst, bisschop (em.) van Breda Andree van Es, voorm. lid Tweede Kamer, voorm. directeur De Balie Gijsbert van Es, adjunct hoofdredacteur NRC Handelsblad Emile Fallaux, voorm. Vrij Nederland Nico Haasbroek, voorm. Hoofdredecteur NOS-Journaal, voorm. directeur TV/Radio Rijnmond Erik Jurgens, lid Eerste Kamer, voorm. voorzitter NOS, lid Parl. Assemblée Raad van Europa Chris Keulemans, schrijver, voorm. directeur De Balie Prof. Mr. Peter Kooijmans, rechter in het Internationale Hof van Justitie Rabbi David Lilienthal, rabbi van de Liberaal Joodse Gemeente Rotterdam Rudie van Meurs, voorm. redacteur Vrij Nederland Felix Rottenberg, voorm. directeur De Balie Sajidah Abdus Sattar, schrijver Lejo Schenk, directeur Tropenmuseum, voorm. directeur IKON Lily Sprangers, zakelijk directeur Duitsland Instituut Gerrit Jan Wolffensperger, voorm. voorzitter van de Raad van Bestuur van de NOS


Gerrit Valk, voorzitter 22 April 2010

46

colofon Teksten: Team Press Now Redactie: Willem Kramer Else Lenselink Mildred Luijdjens Vormgeving: Riesjart Annaars Fotografie: Hildebrand Bijleveld Emilio Brizzi Hollandse Hoogte Team Press Now Drukwerk: Drukkerij Atlantic Oplage: 750

Stichting Press Now Witte Kruislaan 55 1217 AM Hilversum t 035-6254300 e [email protected] i www.pressnow.nl

versterk media, versterk mensen

Recommend Documents