Verslag werkvloerbijeenkomst De kredietcrisis en de gevolgen daarvan Van grijze golf naar zilveren stroom

de c ember 2 0 0 8

BULLETIN VAN HET AFDELINGSGROEPSBESTUUR ABVAKABO LAGERE OVERHEDEN

[ EE EE NN

Verslag werkvloerbijeenkomst De kredietcrisis en de gevolgen daarvan Van grijze golf naar zilveren stroom

BULLETIN VAN HET AFDELINGSGROEPSBESTUUR ABVAKABO FNV AMSTERDAM LAGERE OVERHEDEN

AC C TT U U EE EE LL EE N N II N N FF O OR RM M EE R R EE N ND D B B LL A AD D V VO OO OR R D D EE A AM M SS TT EE R RD DA AM M SS EE A AB BV VA AK KA AB BO O -- LL EE D D EE N N] A

NUMMER

36

De redactie wenst alle lezers nog een strijdbaar 2009 toe. 1

Verslag Werkvloerbijeenkomst ABVAKABO FNV heeft in het kader van onze CAO landelijk een aantal werkvloerbijeenkomsten belegd om de leden zo breed mogelijk bij de invulling van de CAO te betrekken. Op 30 oktober 2008. werd in kantine van de reiniging Stadsdeel Centrum de aftrap gegeven. Aanwezig waren: vanuit de Bond, Bert de Haas (een van de CAO onderhandelaars), Fred Bos (Bestuurder afdeling Amsterdam + onderhandelaar Amsterdamse arbeidsvoorwaarden), enkele leden van het AGB (Amsterdams Groep Bestuur) en ongeveer 120 medewerkers reiniging. Na het voorstellen van deze men­ sen en een korte inleiding door een BLG lid van stadsdeel Centrum N U M M E R 3 6 - de c ember 2 0 0 8

nam Bert de Haas het woord en aan de aanwezigen kort uitgelegd wat de bedoeling van de bijeen­ komst was. Vooral het feit dat de aanpak van deze bijeenkomst anders dan anders was, werd door hem belicht. Het was de bedoe­ ling dat hij alleen een korte inlei­ ding zou houden en daarna werden de aanwezigen uitgenodigd om of vragen te stellen of het woord te nemen over een onderwerp van hun keuze. Hierbij zou wel de rode draad zijn de aanstaande CAO onderhandelingen van 2009. Na een aarzelend begin zijn er

dat mensen veel langer door

in de 45 minuten die de bijeen­

moeten werken zullen zij dus op

hun bezorgdheid dat de loon­

komst duurde redelijk veel vragen

hogere leeftijd bij de uitvoering

eis weer te laag zal zijn. In hun

gesteld. Ook zijn er veel opmer­

van hun werk te maken krijgen

opvatting is dat al jaren ook het

kingen gemaakt vanuit de zaal.

met normeringen die wellicht te

geval. Zij stellen dan ook dat het

Onderstaand een greep uit de

hoog zijn. Daarom moet het per­

langzaam maar zeker tijd wordt

onderwerpen;

soneelsbeleid én het werk waar

om de looneisen voor ambte­

> Ouderenbeleid bij de gemeenten In het licht van de politieke wens

ouderen mee te maken krijgen

naren eens naar een beduidend

daarop goed aangepast worden.

hoger niveau wordt gebracht

Inhoud Ve r s l a g w e r k v l o e r b i j e e n k o m s t

2

S o c i a a l s t a t u u t Ge m e e n t e A m s t e r d a m

3

De k r e d i e t c r i s i s e n d e g e v o l g e n d a a r v a n

5

K a d e r v o r m i n g B LG ’ s

7

Co l u m n O m e J a n

8

Jongeren en de bond

2

9

Va n g r i j z e g o l f n a a r z i l v e r e n s t r o o m

10

Solidair tot in de dood

12

> Reiskosten woon-werkverkeer Bij de gemeenten is deze arbeidsvoorwaarde al jaren gele­ den afgeschaft en/of bevroren. De mensen willen nu toch wel daar verandering in gebracht wordt. > De ziektekostenvergoeding Deze begint volgens velen nu toch achter te lopen op de ont­ wikkelingen van de prijzen van de ziektekostenverzekeringen. > De looneis voor 2009 en verder

De aanwezigen uitten wederom

dan de maximale grens van 3,5% die het FNV stelt. > De belangenbehartiging De veranderingen en aanpassin­ gen die het bondsbestuur enke­ le jaren geleden heeft ingezet in de bondsorganisatie, hebben een zeer nadelig effect gehad op onder andere de bereikbaarheid, herkenbaarheid, maar vooral de ondersteuning naar de indi­ viduele leden. Er zijn genoeg voorbeelden aan te halen om

aan te tonen dat de ingeslagen

Bert de Haas en Fred Bos conclu­

daad klopt dat dit verslechterd

weg veel schade heeft toege­

deerden aan het eind van de bij­

was en de bondsraad en bonds­

bracht aan diverse leden. Ook

eenkomst dat deze aanpak hun

bestuur besloten hebben dat zij

het imago van de bond maar ook

goede informatie heeft opgele­

dit gaat veranderen. Wij worden

vooral aan de kaderleden die

verd die zij daadwerkelijk gaan

over die veranderingen op de

voor en namens de leden en de

gebruiken in hun op te stellen

hoogte gehouden.

bond zich inzetten is door deze

inzet voor de onderhandelingen.

veranderingen geschaad.

Voor wat de belangenbehartiging

Namens

betreft, zei Bert nog dat het inder­

R o n R u m ko r f

de

BLG SD C e n t r u m

Na jaren van oplaten van diverse proefballonnen voor sociale plannen, lijkt het er nu toch van te komen; één sociaalstatuut voor de gehele gemeente Amsterdam.

wat grotere onderhandelingsstap­ pen worden gemaakt. Dit mondt uiteindelijk uit in een Georgani­ seerd Overleg tussen bonden en gemeentesecretaris waar over de

Geschiedenis De geschiedenis van het sociaal­ statuut begon met het reorganisa­ tiestatuut uit de jaren zeventig / tachtig dat meer geënt was op de toenmalige medezeggenschap­ commissies. Vervolgens kwamen er aanpassingen waarin de bevoegdheden van ondernemings­ raden en vakbonden meer tot uiting kwamen met een evaluatie als gevolg van richtlijnen op lokaal niveau. Ongeveer 5 jaar geleden startte de discussie over een kaderstellend sociaal plan ter vervanging van ARA artikel 1134. Één sociaalstatuut voor de hele gemeente Amsterdam wil zeggen dat het van toepassing zal worden op alle diensttakken en stads­ delen. Het is een hels karwei om een sociaalstatuut uit te onderhan­ delen, er zijn namelijk vele situa­ ties die geregeld moeten worden in het statuut: grote/kleine of wel/ geen ingrijpende reorganisatie, fusie, verzelfstandigingen, privati­ sering e.d. Er moet een sociaal­

statuut komen dat op iedere plek

laatste zaken wordt onderhandeld.

van de gemeente toe te passen is.

Dat leidt wel of niet tot een zoge­ naamd onderhandelingsresultaat

Onderhandelingsproces Nu het er meer dan waarschijnlijk is dat er en sociaalstatuut voor de gemeente Amsterdam zal komen, is het voor de meningsvorming ook van belang om te weten hoe het onderhandelingsproces eruit ziet van begin (uitwisselen van weder­ zijdse uitgangspunten) tot eind (onderhandelingsresultaat). Het proces begint met het formu­ leren van uitgangspunten voor het dossier, voor de AbvaKabo levert het Afdeling Groep Bestuur Amsterdam (AGB) de input van uit­ gangspunten aan onderhande­ laar Fred Bos. Hij brengt het dan in bij zijn collega’s van CNV, MHP en ABGP die samenwerken in de Samenwerkende Overheid Organi­ saties Amsterdam, kortweg SOOA. Het SOOA overlegt met verte­ genwoordigers van de gemeen­ te Amsterdam in technisch over­ leg waar, in diverse overleggen, de

welke wordt voorgelegd aan de achterbannen van bonden. Bij een fiat van de leden is er een akkoord, bij afwijzing moet dat lei­ den tot nieuwe onderhandelingen. Dat laatste moet vaak wel afge­ dwongen worden door middel van actievoeren, immers de werkgever gaat ervan uit dat er een door de bonden verdedigbaar onderhan­ delingsresultaat lag. De werkgever voelt zich dan vaak niet geroepen om één, twee, drie terug te keren aan de onderhandelingstafel.

Ondernemingsraden Voor het AGB dient het sociaal­ statuut handvatten te bieden voor OR’en en bonden en helder te maken wat de scheidingslijnen zijn tussen de verschillende orga­ nen met hun taken en bevoegd­ heden. De komst van het sociaal­

BULLETIN VAN HET AFDELINGSGROEPSBESTUUR ABVAKABO FNV AMSTERDAM LAGERE OVERHEDEN

Sociaalstatuut Gemeente Amsterdam

Wordt vervolgd op pagina 4 ...>

3

Vervolg van pagina 3 ...> statuut kan het moment zijn om de rol van de ondernemingsraden om medezeggenschap te bedrijven en dus de plannen te kunnen beoor­ delen en helder voor het voetlicht te krijgen. De bonden hebben ingebracht dat de medezeggenschap een heldere positie dient te krijgen in het pro­ ces van reorganisatie. Dat begint met een duidelijke adviesaan­ vraag, het is de bedoeling om in N U M M E R 3 6 - de c ember 2 0 0 8

het sociaalstatuut vast te leggen wat er in de adviesaanvraag dient te staan.

teit’ alleen kan plaatsvinden onder

Het sociale statuut levert de rand­

voorwaarde dat de gewenste kwa­

voorwaarden, dus de onderne­

liteitsveranderingen geoperati­

mingsraden kunnen zich echt rich­

onaliseerd kunnen worden. Met

ten op de reorganisatieplannen

andere woorden de gewenste kwa­

met het bijbehorende adviestra­

liteitsveranderingen dienen meet­

ject. Bonden en OR’en hoeven niet

baar te zijn.

meer op elkaar te wachten omdat de randvoorwaarden al vast liggen.

De AbvaKabo (middels het AGB) en de andere bonden zijn van mening

Uitgangspunten AGB Inhoudelijk heeft het AGB als pri­ mair uitgangspunt ‘bemiddelen van werk naar werk’. De discus­ sie zal zich op dit punt toespitsen op de bemiddelingstermijn. Het AGB is van mening dat de bemid­ delingstermijn afhankelijk is van gehele om-, her- of bijscholings­ traject. De samenwerkende bonden zijn ook van mening dat het is beter is om geen bemiddelingstermijnen af te spreken maar wel een weder­ zijdse inspanningsverplichting door middel van een trajectover­ eenkomst met toetsbare criteria. Er moet inspanning op de termij­ nen blijven staan zowel vanuit de werkgever als ook vanuit de mede­ werker.

dat er een onafhankelijke toet­ singscommissie, in het sociaal­ statuut moet worden opgenomen. De toetsingscommissie moet een rol krijgen bij geschillen tussen medewerker en werkgever, ver­ schillen van interpretaties van het sociaalstatuut, etc. Het advies van de toetsingscommissie dient een zwaarwegende of bindende status te krijgen. De samenstelling (één lid namens de werkgever, één lid namens de bonden en een onafhankelijk voor­ zitter) rol en werkwijze van de toetsingscommissie dient helder beschreven te zijn in het statuut. De arbeidsongeschikten vormen nog een aandachtspunt in het licht van de vraag of zij wel/ niet onder het sociaalstatuut moeten gaan

4

Selectie op kwaliteit is ook een

vallen, indien men er wel voor

heet hangijzer. De werkgevers­

kiest dan wordt ook hun wettelijke

vertegenwoordiging heeft aan­

bemiddelingstermijn van drie jaar

gegeven dat ‘selectie op kwali­

ingepast in het statuut.

Onderhandelingen Voor de gemeente waren er twee punten (bemiddelingstermijnen en toetsing op kwaliteit) in het sociaalstatuut waarvoor zij bereid waren om te zoeken naar draagvlak voor herdefiniëring van hun oor­ spronkelijke uitgangspunten. De werkgeversdelegatie heeft bij haar achterban (diensten en stadsde­ len) het draagvlak gevonden voor de herdefiniëring van hun oor­ spronkelijke uitgangspunten. Uitkomst is dat men zich wel kan vinden in het loslaten van de toepassing van de kwaliteits­ criteria mits de te onderscheiden functie indelingen A, B, B1 & C en de gewenste bemiddelings­ termijnen gehandhaafd blijven. De werkgeversdelegatie heeft dit gebracht als uiterste bod ter afhandeling in het GO van novem­ ber 2008, dat is inmiddels van tafel, het overleg loopt nog. De bonden en de werkgever streven naar een overeenkomst op hoofd­ lijnen, maar feitelijk zit ook hier niet veel vaart meer in. De kern­ discussies draaien om de volgende hoofdpunten: > bemiddelen van ‘werk naar werk’; > bemiddelingstermijnen; > selectie op kwaliteit;

> toetsingscriteria voor de weder­

lingsproces vroeg aan het licht zijn

ces reeds eenmaal op scherp heeft

zijdse inspanningsverplichting

gekomen, maar dat betekent niet

gezet door aan te geven dat hun

bij bemiddeling;

over de rest van het sociaalstatuut

aanbod hun uiterste bod is.

> taak en rol toetsingscommissie;

al een akkoord is. Deze moet nog

In het licht van de historische

> sociale randvoorwaarden bij

volledig doorgeakkerd worden.

samenwerking tussen werkgevers

privatisering en/ of verzelf­

Een overeenstemming zal nog op

en werknemers, in polderend

standiging van gemeentelijke

zich laten wachten.

Nederland, is het een merkwaar­

taken.

In de volgende Amsterdams Aan­

dige situatie om zo vroeg al een

Procedureel stellen de bonden zich

een wordt het verhaal vervolgd,

uiterst bod te doen. Vooral in

op het standpunt dat bovenge­

de bonden en het AGB vinden het

een tijd van crisis waarbij weder­

noemde pijnpunten/ tegengestel­

frappant dat de werkgeversde­

zijdse partijen niet gebaat zijn

de opinies tijdens het onderhande­

legatie het onderhandelingspro­

bij arbeidsconflicten.

De crisis moet betaald worden door degenen die hem hebben veroorzaakt. De gevolgen van de kredietcrisis die de wereld de afgelopen maanden overspoeld heeft, zijn groot. En de risico’s zijn nog groter dat die gevolgen van de financiële paniek direct en indirect zullen worden afgewenteld op de ‘gewone’ mensen. President Wellink van de Nederlandse Bank heeft zelf gezegd dat de meest kwetsbare groepen in de samenleving de gevolgen van de kredietcrisis het zwaarst zullen voelen. Het is aan ons om ervoor te zorgen dat zijn voorspelling niet gaat uitkomen. Als wij ons willen verzetten tegen

van de crisis. Die ligt niet alleen

gen over op een politiek van neo­

alle verslechteringen die op ons

in de uitwassen van de financiële

liberalisme, wat gepaard ging met

af komen, is het nodig om de ach­

wereld, met z’n steeds ingewikkel­

grote ‘bezuinigingen’ op uitkerin­

tergronden van de kredietcrisis

der en ondoorzichtiger producten,

gen en sociale voorzieningen, met

zo goed mogelijk te begrijpen. De

maar die ligt in het kapitalistische

privatisering, deregulering en een

verklaringen en de voorgestelde

systeem zelf. Daarom kan alleen

heilig geloof in de markt. Naomi

‘oplossingen’, die tot nu toe zijn

een radicale aanpak ons helpen.

Klein beschrijft in haar boek The

gegeven voor de grootste financi­

De naoorlogse periode van grote

Shock Doctrine hoe dat in veel

ële crisis sinds de jaren dertig, zijn

economische bloei, met hoge

delen van de wereld gepaard ging

volstrekt onvoldoende.

groeicijfers en betrekkelijk lage

met ondemocratische aanvallen op

Natuurlijk klopt het dat er aller­

werkloosheid, en met de opkomst

de bevolking.

lei psychologische factoren een

van de ‘welvaartsstaat’ of ‘verzor­

Een van de belangrijke gevolgen

rol spelen, zoals een opgeklop­

gingsstaat’, kwam in de loop van

van deze omslag in de economi­

te graaicultuur van steeds hogere

de jaren zeventig ten einde. Daar­

sche situatie en de economische

salarissen en bonussen voor de top

mee kwam ook een eind aan de

politiek vanaf begin jaren tachtig,

van de financiële wereld. Meest­

Keynesiaanse overheidspolitiek,

was dat de winsten wel bleven stij­

al gecombineerd met onkunde en

warmee de overheid actief stimu­

gen – onder meer door een daling

onbenul en vooral met kortzichtig

lerend in de economie ingreep.

van de lonen en uitkeringen – maar

eigenbelang.

Vanaf begin jaren tachtig schakel­

Maar dat is niet de diepere oorzaak

den de ondernemers en de regerin­

BULLETIN VAN HET AFDELINGSGROEPSBESTUUR ABVAKABO FNV AMSTERDAM LAGERE OVERHEDEN

De kredietcrisis en de gevolgen daarvan

Wordt vervolgd op pagina 6 ...>

5

Vervolg van pagina 5 ...> dat een groot deel van die winsten niet meer productief in de econo­ mie werd geïnvesteerd. Dat leidde tot wat genoemd wordt een ‘financialisering’ van de economie, met een steeds grotere losstaan­ de financiële sector. De financi­ ële markt is van 4 biljoen in 1980 opgeblazen tot meer dan 100 bil­ joen nu. Om toch zoveel mogelijk rendement te maken op al dat geld dat niet meer in de reële economie N U M M E R 3 6 - de c ember 2 0 0 8

werd geïnvesteerd (laat staan in de

6

bestrijding van armoede en socia­ le noden of in een gezond klimaat),

en door de krankzinnige uitgaven

Tot voor kort was dat een van de

werd steeds meer geld gestoken in

voor bewapening. Binnenlands

grootste autofabrieken ter wereld

ondoorzichtige en riskante finan­

zijn er allerlei vormen van schul­

en nu dreigt een faillissement. In

ciële producten. En dat in de hele

den van bedrijven en consumen­

Nederland is het personeel van

geglobaliseerde en gederegu­

ten en die worden al lang niet meer

DAF en Nedcar al geraakt door de

leerde wereldmarkt. Ook de pen­

gedekt door een waardestijging

crisis en er wordt verwacht dat er

sioenfondsen hebben daarin hun

van de huizen en van de aande­

20.000 voltijdbanen in de bouw

rol gespeeld. Ongeveer een derde

len. De Amerikaanse staatsschuld

zullen verdwijnen. In veel landen in

van de belegde vermogens in de

bedraagt nu meer dan tien duizend

West Europa groeit de economie al

wereld zit in de pensioenfondsen.

miljard dollar.

drie kwartalen niet meer.

Dat kan een tijdje goed gaan, maar

De gevolgen van deze ‘financië­

Tot nu toe weten de regeringen

niet eeuwig. Nadat we in de jaren

le tsunami’ zijn moeilijk precies in

ineens honderden miljarden te vin­

negentig al enkele kleinere finan­

te schatten, want crises verlopen

den in een poging om het kapitalis­

ciële crises hebben gehad, onder

altijd chaotisch en onvoorspelbaar.

tische financiële systeem overeind

meer in Azië en in Rusland, – en in

Maar alom wordt er gesproken

te houden, maar wie gaan die mil­

1987 de eerste grote beurskrach –

over recessie. Het Internationaal

jarden betalen? Bovendien gaan de

kregen we deze eeuw eerst het uit­

Monetaire Fonds (IMF) voorspelt

opties en superbonussen in deze

eenspatten van de internetzeepbel

voor 2009 voor de Westerse eco­

sector deels gewoon door en blij­

in 2001 en nu dus de kredietcrisis.

nomieën zelfs voor het eerst sinds

ven bedrijven zeer grote bedragen

Een van de achtergronden van de

de Tweede Wereldoorlog econo­

aan dividenden uitkeren aan de

kredietcrisis en een van de rede­

mische krimp. De bekende eco­

aandeelhouders.

nen dat die vooral in de Verenig­

noom Joseph Stiglitz spreekt van

Als er zo veel maatschappelijk geld

de Staten uitbrak, is de enor­

“het vooruitzicht van de langste en

van ons wordt gestoken in de pri­

me zee van schulden waarop de

diepste economische crisis in een

vate financiële sector die de kre­

Amerikaanse economie al lange­

kwart eeuw en misschien wel sinds

dietcrisis heeft veroorzaakt, dan

re tijd drijft. Het gaat om exter­

de Grote Depressie”. Zoals altijd

moet die sector ook in zijn geheel

ne en interne schulden. De VS ken­

in het kapitalisme zullen de ‘gewo­

genationaliseerd (onteigend) wor­

nen sinds Reagan een steeds gro­

ne’ mensen daar het meest van

den en onder democratische con­

ter handelstekort met het buiten­

voelen, bijvoorbeeld door oplo­

trole worden gebracht, om die

land, terwijl van 1895 tot 1980 een

pende werkloosheid en uitholling

grondig te kunnen reorganise­

positieve handelsbalans bestond.

van de pensioenen. De bevolking

ren. Een beetje meer toezicht op

Begrotingstekorten en handels­

van IJsland is al zwaar getroffen. In

de banken gaat niet helpen. De VS

tekorten werden en worden door

de VS zijn al meer dan een miljoen

kennen al sinds 1863 een toezicht­

het buitenland gefinancierd. Die

banen verdwenen sinds het begin

houdende financiële autoriteit

tekorten worden deels veroor­

van de kredietcrisis. Dat het snel

voor het bankwezen en dat heeft

zaakt door de oorlogen van de VS

kan gaan bewijst General Motors.

dus niet erg geholpen. De maxi­

male beloningen in de financiële

Daarnaast is er de strijd voor

de vakbeweging is in de afgelo­

sector zouden sterk moeten

sociale investeringen en tegen de

pen decennia verzwakt door een

worden verlaagd.

werkloosheid en tegen verdere

gebrek aan democratie, strijdbaar­

De dividenden van de bedrijven

aanvallen op onze lonen, pensioe­

heid en organisatie op de werk­

zouden in een sociaal fonds moe­

nen en uitkeringen. Een goed mid­

vloer. Als we er niet alles aan doen

ten worden gestort, waaruit nood­

del van de vakbeweging in de strijd

om die negatieve trend in onze

zakelijke investeringen in bijvoor­

tegen de werkloosheid blijft een

bonden te keren, dan gaan de

beeld onderwijs en gezondheids­

algemene arbeidstijdverkorting

gevolgen van de kredietcrisis ons

zorg zouden moeten worden

met behoud van loon.

hard treffen.

betaald.

Dit is makkelijker opgeschreven dan in de praktijk gebracht. Want

Rob Gerretsen

Kadervorming BLG’s

Tijdens het scholingsprogramma zou­

> Actuele zaken.

te betrekken, zie ook elders in deze

den de volgende aan de orde moeten

Het is de bedoeling dat in het voorjaar

Aaneen. Het scholingsprogramma kan

komen:

het scholingsprogramma wordt uitge­

een eerste aanzet zijn voor jongeren om

> Wat zijn de taken en wat is de rol van

werkt, om vanaf mei 2009 met de daad­

hun betrokkenheid bij het vakbonds­

werkelijke scholing te starten.

werk in de praktijk toe te gaan passen.

> Wat houdt het Georganiseerd Overleg in?

De scholing zal uit meerdere dagdelen

In de moderne tijd staat het zelfs goed

> Hoe is taak en de rol van de BLG in rela­

bestaan, waarschijnlijk zo’n stuk of vijf.

op je CV, immers door vakbondswerk

De deelnemers krijgen daarvoor vak­

worden bepaalde competenties meer

bondsverlof, hun dienst of stadsdeel

en meer ontwikkeld. Competenties die

dient hen dus in de gelegenheid te

men in het dagelijkse werk ook kan toe­

stellen om deel te nemen.

passen.

de Bedrijfsledengroep (BLG)?

tie met de ondernemingsraad? > Wat is de rol en de taak van de bezol­ digd bestuurder? > Wat houdt Individuele belangen

Abvakabo-leden schroom niet om con­

behartiging in en hoe wordt dat vorm Na het lezen van dit artikel kan het zo

tact op te nemen als je een BLG wil

> Wat zijn de taken en de rollen van de

zijn dat andere bedrijfsledengroepen

oprichten. Vanuit het AGB en de Afde­

AbvaKabo vakbondsconsulenten?

van de gemeente Amsterdam de moti­

ling kan men de expertise leveren om

vatie en de kriebels krijgen om ook het

de eerste schreden op het pad van het

scholingsprogramma te volgen. Zij kun­

kaderwerk vorm te geven. Het aan­

nen hiervoor contact opnemen met de

vullende scholingsprogramma zorgt

rol speelt de BLG en de Landelijke

AbvaKabo afdeling Noordwest – 079

ervoor dat men als BLG op eigen benen

Advies Commissie hierbij?

3536687 vragen naar Fred Bos of per

kan staan. Vervolgens kan er eventueel

e-mail: [email protected] of

doorstroom plaatsvinden naar het afde­

[email protected].

lings- of landelijke kaderwerk.

gegeven?

> Welke rol speelt de BLG bij de leden­ werving? > Hoe komt de CAO tot stand en welke

> Wat doet het Afdelingsgroep bestuur en het Afdelingsbestuur? > Wat gebeurt er in de Bondsraad en het Congres.

BULLETIN VAN HET AFDELINGSGROEPSBESTUUR ABVAKABO FNV AMSTERDAM LAGERE OVERHEDEN

In 2008 zijn er toch weer leden die het voortouw hebben genomen om een bedrijfsledengroep op te richten bij hun dienst of stadsdeel. Deze kaderleden lopen dan tegen vele zaken aan die relevant zijn voor het vakbondskaderwerk. Binnen het Afdeling Groep Bestuur (AGB) trekt met name Ruud van Eijk de kar om in de bedrijven collega’s te motiveren om zich in te zetten voor het vakbondswerk. Samen met Henk Spijker heeft Ruud van Eijk zich dan ook sterk gemaakt om een gedegen scholingsprogramma op te zetten voor Bedrijfsledengroepen. Dat hebben zij vorm gegeven samen met afdelingsbestuurder Fred Bos.

Binnen het AGB is een discussie gaande om jongeren meer bij het vakbondswerk

7

Column

Ome Jan

N U M M E R 3 6 - de c ember 2 0 0 8

Crisis, een woord dat een schok veroorzaakt. Veel mensen vragen zich af waar gaat dat heen, houd ik mijn werk, hoe staat er het voor met de koopkracht, kan men eventuele schulden nog betalen? Zie hier, beste lezer, vragen, vragen en nog eens vragen. Het is duidelijk dat het dit is wat de onrust weergeeft. Er zijn ook zaken die met verbazing worden gevolgd. Al vele jaren is ons door de werkgevers en regering voorgehouden geen hoge looneisen te stellen want dan zou er een crisis ontstaan en dat had als gevolg dat er aan de onderhandelingstafel handje klap werd gespeeld. Met als gevolg dat wij in ons bondsblad van die mooie stukjes lazen van: “wij hebben er uitgehaald wat er in zat”, of “het resultaat daar zullen wij mee moeten leven, maar wij hijsen de vlag op het bondsgebouw in top”. zijn stempel op. Zo ook de bodem­ schatten, b.v. de oliebronnen, die door het kapitaal beheerd wor­

rechten > de cao onderhandelingen

den en waarvan zij de prijs bepa­

buiten­spel zetten en per bedrijf

len. Nu kan er gedacht worden het

de lonen te regelen en daar de

zal wel zo zijn, als ze maar zorgen

vakbonden buitenspel zetten.

dat er brood op de plank is en voor de rest, ze doen maar. Dat is dus zo

Ik heb nu geprobeerd u iets uit te

iets als ze mij met rust laten laat ik

leggen over de klassenstrijd. Nu

die gasten met rust.

zijn er ook mensen die de klas­

Helaas ze laten u en mij geen van

senstrijd ontkennen. Zij benade­

alle met rust, wij worden nu in

ren het anders. Hun visie luidt zo:

deze crisis en dat is in elke crisis

in de toekomst zal het kapitaal, de

zo, opgezadeld met de tegenstel­

bezittende klasse dus, een zodani­

Ik neem aan dat u het nog allemaal

lingen die het kapitaal veroor­

ge maatschappij inrichten dat die

zal weten en natuurlijk ook onze

zaakt. Aan de ene kant ontstaat

voor iedereen leefbaar is, dat wil

bestuurders, die even laten zien

overproductie aan de andere kant

zeggen geen armoede meer, geen

waarom ze zo goed betaald worden.

onderbetaling. Hier spreekt men

werkloosheid, geen uitbuiting en

Dat laatste vraagt misschien om

over een onoplosbaar probleem,

ga zo maar door. Dat is dan de klas­

meer uitleg. Laat ik het proberen,

als men blijft produceren en de

senvrede. Om die dat te laten spe­

het gaat hier om politiek. Al in het

productie niet verkoopt vanwege

len nemen onze CAO onderhande­

verleden werd er gesproken over

de lage lonen krijgt men over­

laars daar aan de overlegtafel stee­

klassenstrijd, eenvoudig gezegd

productie. Dus de oplossing is de

vast een voorschot op. Zo wordt

er is een bezittende klasse en een

lonen te verhogen, maar daar heeft

de klassenstrijd ontkend. Nu mag

niet-bezittende klasse. De bezit­

het kapitaal ook geen trek in.

men dan wel roepen “eenheid

tende klasse is het kapitaal aan

Wat zijn nu de middelen voor de

geeft macht”, die eenheid wordt

hen is de macht een macht die zo

bezittende klasse om er uit te

door dit manoeuvreren stelsel­

ver gaat dat ze ook bepaalt hoe de

komen, onder andere:

matig afgebroken. Eenheid is een

onderklasse leeft. Bijvoorbeeld

> afbraak van sociale voorzieningen

machtig wapen in de klassenstrijd.

uw inkomen en uw uitgaven als de belasting, de tarieven voor ver­ voer, dat soort zaken, daar drukt de bezittende klasse (het kapitaal)

8

> rommelen aan de pensioen­

te bestempelen als onbetaalbaar > langer werken voor hetzelfde loon

Jan Moelee (ik

hoop op discussie)

Jongeren en de bond Het Amsterdams Groepsbestuur heeft in haar vergadering van 2 december het thema werving jongeren besproken. Jongeren werven en betrekken bij het bondsgebeuren is sinds jaren één van de hoofdpunten ABVAKABO beleid. Feit is dat, evenals soortgelijke belangenverenigingen, de bond vergrijst en de instroom van jongen leden maar niet echt op gang komt. Er zijn wel gerichte campagnes opgestart maar die hebben nog niet tot het gewenste resultaat geleid.

aanvallen op de rechtspositie. Ook was de bondsbestuurder laagdrempelig benaderbaar. Vooral het laatste punt: “de onzichtbaarheid van de vakbond op de werkvloer”, wordt door het AGB als belangrijkste oorzaak gezien voor het missen van de aan­ sluiting met de jongere lichting Het groepsbestuur wijt het missen

Dat de bond strijd voor onze

collega’s.

van de aansluiting aan de volgen­

CAO en rechtspositie, bemiddelt

de factoren

in arbeidsconflicten, sociale

Om het jongerenbeleid op afde­

> Een te afstandelijke en bureau-

plannen afsluit, bedrijvenwerk

lingsniveau weer handen en voeten

doet, is veelal onbekend.

te geven zal het (oude) bedrijven­

cratische benadering van de doelgroep. De campagnes om jongeren te werven beperkten zich voor­

> Relatief goede maatschappelijke omstandigheden. Het is een gegeven dat in tijden

werk weer een nieuwe impuls moe­ ten krijgen. Het kennismaken met de bond en de werving zal weer

namelijk tot het beleggen van

van langdurige crisis en armoede­

op werkplekniveau plaats moeten

speciaal gerichte bijeenkom­

val de neiging om gezamenlijk

vinden. Als er op deze werkplek­

sten, het verspreiden van info in

voor een rechtvaardige verde­

ken geen (kader) leden actief zijn,

de vorm van brochures, posters

ling van het zoet en zuur te knok­

zullen daartoe extra inspanningen

en flyers.

ken groter is. Vanuit het per­

moeten worden gepleegd.

> Een andere maatschappelijke achtergrond van de doelgroep.

spectief van veel jongeren heb­ ben wij het (nog) relatief goed.

Om hieraan een eerste invulling

> De onzichtbaarheid van de

te geven zal het AGB voor 2009 in

het belang van de bond voor de

vakbond op de werkvloer.

een aantal bedrijven en deel­raden

collectieve, maar ook individue­

Nog niet zo lang geleden, en

Het gros van de zittende leden is

werkplekbezoeken/ kantine­

le, belangenbehartiging met de

nu nog in enkele grote bedrij­

bijeenkomsten plannen. Deze bij­

paplepel ingegeven. Bij de mees­

ven zoals het GVB, was bekend

eenkomsten zullen dezelfde opzet

te jongeren en nieuwe Neder­

wie de kaderleden van de bond

hebben als het werkplekbezoek

landers ontbreekt deze achter­

waren. Zij stonden midden in

in het kader van onze CAO, zoals

grond. Zij zien de bond veelal als

het bedrijf en waren zichtbaar

eerder in dit nummer beschreven,

een soort rechtsbijstandsverze­

in woord en daad. Zij werden

alleen het onderwerp is anders.

kering, of een veredelde ANWB.

benaderd met vragen over de

De verdere uitwerking zullen wij

rechtspositie, bemiddelden bij

melden in het volgende nummer

arbeidsconflicten, organiseer­

van Amsterdams Aaneen.

> De onbekendheid met het brede werkterrein van de bond.

BULLETIN VAN HET AFDELINGSGROEPSBESTUUR ABVAKABO FNV AMSTERDAM LAGERE OVERHEDEN

den acties in CAO verband of bij

9

Van grijze golf naar zilveren stroom U herinnert zich ongetwijfeld de hete herfst van najaar 2004. Een door de vakbeweging georganiseerde protestdemonstratie bracht op zaterdag 2 oktober maar liefst 300.000 mensen op de been op het Museumplein in Amsterdam. Uit het hele land waren ze toegestroomd om te protesteren tegen de verslechteringen in de sociale zekerheid en prepensionering, zoals voorgesteld door het kabinet Balkenende II.

Met de daarop volgende CAON U M M E R 3 6 - de c ember 2 0 0 8

onderhandelingen wisten de vak­ organisaties het één en ander tegen te houden. Bijvoorbeeld, de leeftijd waarop werknemers formeel afscheid nemen van het arbeidsproces. De regering zette in op 65, in CAO’s werd dat een lagere leeftijd; vaak 62 of 61 jaar. Veel werknemers, zeker in de slij­ tende beroepen, hebben het na 45 jaar hard werken wel gehad voor zover ze al niet ziek of gehan­ dicapt thuis zitten - en kijken uit naar een wat rustiger periode.

Langer doorwerken De laatste jaren wordt ingezet op een omslag van cultuur, mentali­ teit en beleving ten aanzien van het ouder worden in het arbeids­ proces. Het klinkt nogal dreigend. Er komt een ‘grijze golf’ op ons af. Dat kan volgens de autoriteiten de Neder­ landse economie niet dragen. De boodschap is duidelijk, we zul­ len er door overspoeld en meege­ sleurd worden. Ik denk even aan de wijze woorden van Annie M.G. Schmidt: “Noem ons liever een zil­ veren stroom en zie ons ouderen als een verrijking van de samenle­ ving.” De overheid wil dat de werkne­ mer langer meedoet en zelf gaat geloven dat hij dat kan en wil. De aanname is dat de vergrijzing van de bevolking financieel niet op

10

te brengen is, tenzij de grijsaards

Uit de harde praktijk blijkt dat met

langer blijven werken. Maar daar

de ouderdom de kwalen komen

wordt verschillend over gedacht.

en de hersteltijd van arbeid bij

De regiegroep GrijsWerkt onder

iemand van 55 nou eenmaal langer

leiding van Ed Nijpels (opgevolgd

duurt dan iemand die dertig jaar

door Talent45plus) propageert

jonger is. Dat lijkt me een objec­

langer werken. Het leeftijdsbe­

tieve rechtvaardigingsgrond voor

wuste personeelsbeleid in bedrij­

het maken van onderscheid.

ven staat in het teken hiervan. De Commissie Gelijke Behandeling beschouwt de extra vrije dagen voor oudere werknemers, opge­ nomen in veel CAO’s, als leeftijds­ discriminatie. Een merkwaardige uitspraak, alsof je mensen tussen 20 en 65 jaar als leeftijdloos kunt zien. Die extra dagen zijn niet voor niets in de CAO terechtgekomen.

Jong voor oud Maar gaat het de overheid er nou alleen om mensen tot hun AOW aan de slag te houden of mogelijk zelfs de pensioenleeftijd te ver­ hogen? Een nauwelijks verbor­ gen agenda bij al die voorstellen is arbeid goedkoper te maken. Dat pikken werkgevers graag op. In

en het arbeidsproces kijken, zodat

onderwijs­vernieuwing van de

kenende II ruilde minister De Geus

werknemers het vol kunnen hou­

afgelopen twintig jaar. Jongeren

van Sociale zaken en Werkgele­

den. Gezond en wel de 65 halen.

en leerkrachten werden het slacht­

genheid het ‘lifo-principe’ bij ont­

Het tegendeel lijkt het geval. Over

offer van irreële ambities en poli­

slag (last in, first out) in voor het

verlichting van de arbeidsbelas­

tieke compromissen.

afspiegelingsprincipe (naar leef­

ting, over een andere inrichting

Over een jaar of tien zal een nieuw

tijdgroepen). Ten opzichte van

van het arbeidsproces, kom ik bit­

parlementair onderzoek wel uit­

voorheen werkt dat nadelig uit

ter weinig tegen. Niemand kan

wijzen dat de politiek, in dit geval

voor oudere werknemers en is het

tegen slimmer en efficiënter wer­

het kabinet Balkenende-Zalm,

financieel aantrekkelijk

ken zijn, maar het betekent ook

voort­gezet door Balkenende IV,

voor werkgevers. Voor zover je

dàn nog net zo hard of harder wer­

de generatie oudere werknemers

op je vijftigste elders aan de slag

ken om de gewenste hogere pro­

heeft opgeofferd aan misplaatste

kunt, zal het tegen een lager sala­

ductiviteit te halen. De werkge­

dadendrang en economisch wens­

ris zijn en zul je bovendien de eer­

versvoorstellen bij CAO-onder­

denken.

ste zijn die er in een mogelijke ont­

handelingen zetten in op de ver­

slagronde bij die nieuwe baas uit­

mindering van de seniorendagen,

Dit is een verkorte versie van

gaat. Waar vroeger een oudere en

met afschaffing als uiteindelij­

“Een zilveren stroom. Oog voor

wat duurdere werknemer bij een

ke bedoeling. Bij de CAO metaal­

de oudere werknemers”.

reorganisatie niet kon worden ont­

techniek willen werkgevers de hal­

www.solidariteit.nl

slagen, blijft nou een goedkopere

vering van de leeftijdsdagen zelfs

jongere collega achter. Alle onder­

gebruiken

zoeken wijzen uit dat werknemers

voor het in het leven roepen van

boven de 55 kansloos zijn op de

een zorgfonds waaruit zaken gefi­

arbeidsmarkt.

nancierd kunnen worden als een

Hierop gelet, is het navrant dat De

kraamverlof voor gezondheids­

Geus het lifo-principe heeft afge­

onderzoek en een hypotheek

schaft. In het conceptvoorstel van

voor jonge starters. Wie bedenkt

de ABVAKABO voor de CAO Wel­

zoiets? Zo worden werknemers

zijn las ik over een afspiegelings­

ook nog tegen elkaar uitgespeeld.

beginsel bij aanname van perso­

Wanneer het in dit verband over

neel. Dit met het oog op het voor­

arbeidstijden en een verstandige

komen van uitsluiting van oude­

benutting van het arbeidspotenti­

ren op de arbeidsmarkt. Een ori­

eel gaat, mag je toch verwachten

gineel idee. Demotie is ook iets

dat werkgevers

waar we de laatste tijd meer van

met voorstellen komen over deel­

horen. Het zal best soms verstan­

tijdpensioen. Bijvoorbeeld vanaf

dig zijn dat een werknemer, tot

je zestigste met behoud van inko­

aan de directeur toe, op een gege­

men vier dagen in de week wer­

ven moment een wat rustiger baan

ken,

krijgt met minder verantwoorde­

vanaf je 62-ste drie dagen in de

lijkheid. Maar vaak betekent dat

week. Dat heeft niets met leef­

onverhoeds en keihard een ande­

tijdsdiscriminatie te maken, ieder­

re functie, misschien niet meteen

een bereikt die leeftijd in principe.

met een inkomensachteruitgang,

Zo kan vakkennis voor de organi­

maar wel zonder financieel groei­

satie worden behouden en over­

perspectief.

gedragen op de jongere generatie

Parlementair onderzoek Er van uitgaande van de leeftijd van 65 jaar waarop mensen met pensioen gaan, zou je verwach­ ten dat werkgevers op een crea­ tieve manier naar hun personeel

en kan de werknemer rustig af­bouwen.

BULLETIN VAN HET AFDELINGSGROEPSBESTUUR ABVAKABO FNV AMSTERDAM LAGERE OVERHEDEN

dezelfde regeerperiode van Bal­

De commissie Dijsselbloem bracht half februari 2008 een ver­ bijsterend rapport uit over de

11

Solidair tot in de dood Het klink misschien wel raar: “Soli­

niet maken, ik denk dat u dat wel

dair tot in de dood”, maar als vak­

kunt.

bondsleden vinden we het toch heel gewoon om solidair te zijn

Die stap is niet zo moeilijk te

met mensen om ons heen. Ook zijn

maken hoor, u kunt nú het besluit

we bereid om minder meer te vra­

om orgaandonor te worden in

gen als de minder bedeelden dan

daden omzetten.

N U M M E R 3 6 - de c ember 2 0 0 8

een beetje meer krijgen. Minder loon in ruil voor verkorting van

Vul de onderstaande bon in, stuur

de werktijd, waardoor meer men­

het op en u krijgt een (of meer)

sen aan het werk kunnen. Regeling

aanmeldingsformulier (en) thuis­

voor ouderschapsverlof in ruil voor

gestuurd. Vul er één voor uzelf in,

minder loonsverhoging, terwijl je

en ga het gesprek met collega’s

eigen kinderen al zo oud zijn dat

aan om het ook te doen.

je daar zelf geen ouderschapsver­

Aanmelden via het internet kan ook

lof meer voor krijg. Kortom we zijn

op www.donorregister.nl

solidair met anderen.

Stel het nu niet meer uit. Uw besluit

Maar heeft ook iedereen al de

om na uw dood een nier of ander

stap genomen om ook na zijn /haar

orgaan te doneren, kan een leven

dood iets na te laten voor iemand

gevend geschenk blijken te zijn.

die in nood verkeerd? Ik bedoel dan ook écht in doodsnood.

En wees nou eerlijk, als je dood bent

Onze regering kon de beslissing,

heb je zelf toch niets meer aan een

om jaarlijks 150 levens te redden

goed werkende nier, lever of hart.

Colofon

✁ Bent ú al geregistreerd?

Bent u nog niet geregistreerd en wilt u dat wel? Vraag dan met deze coupon één of meerdere donorformulieren aan. Uw gegevens (graag volledig invullen!) Voorletter(s)  Geslacht m / v Achternaam  Straat en huisnummer  Woonplaats

(doorhalen wat niet van toepassing is)

Aantal formulieren 

U kunt deze coupon sturen (een postzegel is niet nodig) naar: Donorregister Antwoordnummer 10150 6460 ZP KERKRADE Meer informatie? Dan kunt u bellen met onze helpdesk telefoonnummer: 045 - 456 97 200; Of kijk op www.donorregister.nl

12

Amsterdams Aaneen is een bulletin van en voor de Amsterdamse leden Lagere Overheden, uitgegeven onder verantwoording van het Afdelingsgroepsbestuur LO. Redactie: Kees de Jong, Hjalmar Silberman, Nico Lammers, Jonny Middelkoop, Philip Bodenstaff Aan dit nummer werkten verder mee: Max van den Berg, Ome Jan, Rob Gerretsen, Ron Rumkorf Vormgeving/lay-out Vormgevingsbureau Stadsdrukkerij Amsterdam n.v. Druk: Stadsdrukkerij Amsterdam NV

Oplage: 7.500

Schriftelijke reacties richten aan: Redactie Amsterdams Aaneen Naritaweg 10 1043 BX Amsterdam e-mail: [email protected] AGB website AGB @-mail

sites.abvakabofnv.nl/aga [email protected]

Ingezonden reacties kunnen (in overleg) worden ingekort. Anonieme reacties worden niet in behandeling genomen.