Verslag van het bezoek aan Cottbus in maart 2015 door Annie Bos
Op donderdagmorgen 19 maart vertrekken vijftien leden van de Berlijngroep naar Cottbus voor een weekend met gemeenteleden van de Krchengemeinde Berlin Baumschulenweg. Elf mensen gaan per trein vanuit Meppen via Rheine en BerlijnOstbahnhof naar Cottbus, vier per auto rechtstreeks, naar ons logeeradres het St. Johanneshaus aan de Adolph Kolpingstrasse in Cottbus. Een Gästehaus met 24 kamers, een eetzaal met keuken, met verschillende ontmoetingsruimtes.
Na een lange reis, met vertraging wegens spoorwerkzaamheden, zijn we net op tijd voor het Abendbrot in de eetzaal. De ontmoeting met de Berlijners is als altijd allerhartelijkst, alsof we elkaar al jaren kennen. Wat voor de meesten van ons ook zo is. Bij het Abendbrot is gezorgd voor veel koffie, immers de Berlijners weten dat de Emmenaren liefhebbers zijn van koffie, op meer momenten van de dag dan in Duitsland gebruikelijk is. De maaltijden beginnen we met het zingen van een aanvangslied, vaak in canon. Sabine uit Berlijn heeft op een A4 een collage gemaakt van verschillende canons die we samen kunnen zingen.
Na de maaltijd gaan we naar een bovenzaal waar we als groep samen de avond doorbrengen. We maken het ons gezellig met koffie en wijn, er is tijd voor echte ontmoeting en bijpraten met elkaar. Maar we leren ook een lied, die we 3-stemmig aanleren onder leiding van Tonnis en Sabine. Na enig oefenen lukt het ons en klinkt het bijna professioneel goed.
Vrijdagmorgen is er na het gezamenlijk ontbijt even een moment voor eigen invulling van de tijd. Sommigen verkennen de omgeving, anderen gaan even de stad in. Het is prachtig weer, de zon schijnt en enkelen hebben de zonsverduistering nog even kunnen zien. Door een speciale bril die ze kort mochten lenen van een vriendelijke jongeman.
Na het middagmaal kregen we een Stadtführung door een Cottbuscher Postkutscher! In wit-blauw uniform met hoge hoed leidde hij ons rond in Cottbusch, vertelde ons de geschiedenis op een fijne humoristische manier. De avond tevoren hadden we de slogan al geoefend: “Der Cottbuscher Postkutsch putzt den Cottbuscher Postkutschkasten”…… Een tongbreker om zo snel als mogelijk is uit te spreken.
In Cottbusch zijn we (kort) in het Wendisch Museum geweest, waar een uitgebreide tentoonstelling was van kunst die met het paasfeest verband houdt. Von Marc Chagall bis Isa Brützke Bilder zur Passion. Daarnaast was er een tentoonstelling van volkskunst, allemaal bijzondere versierde eieren met paasmotieven, uit de eigen collectie van het museum. In deze regio werd vroeger, als religieuze traditie van de vastentijd, op Goede Vrijdag niet gewerkt, en op die dag werden eieren beschilderd met religieuze motieven. In Cottbus zijn alle straatnamen en aankondigingen tweetalig. In zowel Duits als Wendisch ( of Sorbisch). ‘De Sorben vormen een West-Slavisch minderheidsgroep die volgens culturele definities maximaal 40.000 en volgens taalkundige definitie wellicht nog 10.000 inwoners telt in het oosten van Duitsland, in de deelstaten Saksen en Brandenburg. Ze leven in een gebied, de zogeheten Lausitz, tussen Berlijn en Dresden met oorspronkelijk een omvang van hemelsbreed 100 bij 50 kilometer. Zij spreken hun eigen Slavische taal, het Sorbisch, die twee varianten kent: het Obersorbisch en het Nedersorbisch. De Sorbischtaligen spreken zowel Sorbisch als Duits. Hun taal is verwant aan het Tsjechisch en het Pools.’ (Wikipedia) Er was een periode in de geschiedenis dat Sorbisch niet gewenst was, later in de DDR tijd mocht het weer wel, maar er zijn nu niet veel mensen die het nog spreken. Ook onze gids niet. Na afloop van de standswandeling genieten we samen na op de markt (in de zon) van heerlijke koffie en thee, met voor sommigen Kuchen of ijs. Het Abendbrot eten we vroeg, want er zijn plaatsen gereserveerd in het Staatstheater. We gaan samen naar de opera Hoffmans Erzählungen van Offenbach. Een schitterende uitvoering waar we met elkaar van hebben genoten. Prachtig decor, schitterende stemmen, een prachtige uitvoering in een mooie schouwburg, vergelijkbaar met de schouwburg in Groningen. Deze voorstelling werd aan ons aangeboden door de Baumschulenweggemeinde, waarvoor we onze dank hebben uitgesproken. Na afloop genieten we bij een gevuld glas nog heerlijk na van de voorstelling.
De zaterdag gebruiken we om ons te verdiepen in het thema “Verantwortung fur die bewahrung der Schöpfung”, onder leiding van ds. Kähler. Dit thema is aangereikt en voorbereid door de Baumschulenweggemeinde, ds. Kähler stelt in zijn inleiding dat in de loop der eeuwen er een verschuiving is gekomen in de bewustwording van de mens in relatie tot de verantwoordelijkheid die we voelen voor de schepping. In vroeger eeuwen was er sprake van ‘standsverschil’, sommigen hadden geërfde privileges, konden (veel) grond in bezit nemen ‘omdat het mocht’. Of, indien iemand over genoeg soldaten beschikte, had hij macht, en kon het gevecht aangaan en na een overwinning de buit binnenhalen……. In de huidige tijd geldt een ander denkpatroon: als ik iets wil hebben moet ik vooraf nadenken over de toekomstige schade. Ik ben verantwoordelijk voor mezelf, en tegenover God, om de wereld om ons heen te bewaren. Door iedere dag verantwoord te leven, en dat uit te dragen. Dat dwingt tot nadenken, over bijvoorbeeld winst maken. Zonder winst kan een organisatie niet blijven bestaan, maar winstmaximalisatie, is dat ethisch verantwoord in het licht van ons thema? In de politiek zijn het tegenwoordig niet alleen de christelijke partijen die zich met dit ethisch vraagstuk bezighouden. Sleutelwoorden bij verantwoord leven ten opzicht van de wereld zijn vertrouwen en respect. Respect voor de natuur en naar anderen. ‘Niet altijd winnaar willen zijn’, soms is de ‘linkerwang’ beter dan de confrontatie, soms ergens van afzien of iets niet te doen. We lezen psalm 104, een klassieke scheppingspsalm. De dichter begint met een intro ‘waarom God zo groot is’, vervolgt met het wereldbeeld van destijds, een platte aarde. De dichter vertelt, in gedetailleerde woordschildering, hoe wonderbaar God de wereld geschapen heeft. De schepping, die tijd en ruimte tot leven biedt aan de mens. De vruchtbare aarde is ons gegeven, om op een goede wijze te mogen gebruiken. De aarde waar de mens zijn eigen brood, wijn en geurige olie kan verbouwen, om gesterkt en met plezier te mogen leven. De psalmdichter eindigt met een loflied op de Heer. “Wenn wir loben geben wir ein Resonanzraum an unsere Gott.” Het luisteren en bespreken van het thema brengt ons naar de vraag: ‘Hoe kunnen we onze verantwoordelijkheid invullen in ons dagelijks leven’. We bespreken in vier groepen een praktische uitwerking bij (a) Erziehung zur Schöpfungsverantwortlichkeit (b) Kauf- und Konsumverhalten (c) Ressourcenverbrauch (d) Medizinische Verantwortlichkeit. Ad (a) komen we terecht bij de aandacht in de opvoeding door ouders en school voor de natuur en de eigen verantwoordelijkheid om de schepping te bewaren, en je koopgedrag. Ad (b) bewustwording van je eigen koopgedrag, weten waar en onder welke omstandigheden het product dat je koopt is gemaakt. Genetisch gemanipuleerd? Of onder slechte arbeidsomstandigheden? En wat doe je met je afval? Ad (c ) zuinig zijn met gas, licht en water. Bewust gebruikmaken van vervoersmogelijkheden: lopen, fietsen, bus, trein of auto. Bij beslissing om iets te kopen ook rekening houden met de ‘footprint’ = de grondstoffen die nodig waren om het product te maken. Ad (d) God is liefde, heeft het beste met ons voor, hoe kunnen er dan zulke vreselijke ziekten zijn zoals kanker…… is dat een fout in de natuur….. Mogen we ingrijpen door middel van medicijnen, en tot
welke grens. Zijn dierproeven bij ontwikkeling van medicijnen toegestaan? Afsluitend zijn we ons bewust dat we onze eigen verantwoordelijkheid moeten nemen, De zaterdagavond vullen we met gezelligheid, op alle tafels zijn spelletjes neergezet, waar we enthousiast mee aan de slag gaan. Zelfs verstokte niet-spelletjesmensen doen mee. We sluiten af met vrolijk gezang uit het blauwe boekje.
Zondagmorgen vieren we in de Klosterkirche een bijzondere dienst. Ruim twintig jonge mensen ‘Konfirmanten’ hebben deze dienst voorbereid met de predikant, en uitgevoerd, als onderdeel van de voorbereiding tot hun Konfirmation (geloofsbevestiging). Prachtig om mee te maken, deze levendige dienst vol met jonge mensen en jonge gezinnen. Na afloop kregen we een rondleiding door de Kloosterkerk, in 1303 gesticht en daarna uitgebreid. Een lang en smalle kerk, met een bijzondere crucifix en prachtig kleurrijk houtwerk.
Na het middagmaal, zoals alle maaltijden uitstekend en smaakvol voor ons gekookt door de kok van het huis, nemen we afscheid van de Berlijners en keren huiswaarts. We gaan samen met de trein, de Berlijners zijn na een uurtje thuis, wij doen er iets langer over om in Emmen terug te zijn.
