VERSLAG STORECHECK Drank met extra vitamine D en calcium
Vrijdag 21 december 2012, Den Haag
VERSLAG STORECHECK Drank met extra vitamine D en calcium
Tutorgroep 4, VD1-e2 Eline Kion (12073806), Iris Krijger (12074683), Amy Krul (12062537), Burçin Küçükbiyik (11044292), Isabelle Man in ’t Veld (12039608) en Iris Maring (12096814)
INHOUD INLEIDING ................................................................................................................................................................ 2 METHODE ................................................................................................................................................................ 2 RESULTATEN ............................................................................................................................................................ 3 Voedingskundige waarde productvoorstel ..................................................................................................... 3 Het belang van macronutriënten .................................................................................................................... 3 Het belang van micronutriënten ..................................................................................................................... 4 Belangrijkste concurrerende producten ......................................................................................................... 5 Overzicht belangrijkste concurrenten ............................................................................................................. 5 Voedingsclaims ................................................................................................................................................... 7 Gezondheidsclaims ......................................................................................................................................... 8 CONCLUSIE .............................................................................................................................................................. 8 DISCUSSIE ................................................................................................................................................................ 9 LITERATUURLIJST................................................................................................................................................... 10 BIJLAGE 1: OVERZICHT PRODUCTAANBOD VAN CONCURRENTEN ....................................................................... 11 BIJLAGE 2: Advertenties concurrenten ................................................................................................................. 23
1
INLEIDING Tot op heden zijn er door het bedrijf Vitalis Nederland enkel reguliere consumentenproducten op de markt gebracht. Met reguliere consumentenproducten wordt gerefereerd naar voedingsmiddelen welke geen functioneel ingrediënt bevatten. Om hier verandering in te brengen, richt het bedrijf zich op de ontwikkeling van “functional foods”. Bij functional foods ligt de nadruk op de werking van toegevoegde bioactieve stoffen of ingrediënten. Aan het marketingteam is de opdracht gegeven een drankje te ontwikkelen met extra vitamine D en calcium. Als doelgroep van het drankje is gekozen voor kinderen in de leeftijdscategorie 4 tot 12 jaar.
Door middel van een onderzoek in diverse supermarkten zal worden gekeken welke concurrerende producten er reeds op de markt zijn en hoe deze worden gepresenteerd in de winkel. Aan de hand hiervan zal worden bepaald aan welke criteria het nieuwe product moet voldoen om zich te onderscheiden. Hierdoor zal het sterk op de markt gezet kunnen worden. Daarnaast zal een literatuuronderzoek plaatsvinden naar de gezondheidseffecten van calcium en vitamine D en het belang van deze ingrediënten bij kinderen. Verder zal onderzocht worden welke claims er aan de hand van de voedingswaarden eventueel gebruikt mogen worden op de verpakking.
METHODE Voor het supermarktonderzoek is in drie verschillende supermarkten het aanbod van drankproducten met extra calcium en/of vitamine D bekeken. Dat waren de volgende supermarkten: de Albert Heijn XL te Rotterdam, de Bas van der Heijden te Barendrecht en de Jumbo te Den Haag. Hierbij is gekeken naar de volgende criteria: hoe het product zich kan onderscheiden in prijs, verpakking, claims, presentatie in de winkel, imago, voedingswaardes, ingrediënten en smaken.
Om de voedingskundige waarde van het productvoorstel vast te stellen, is gekeken naar de vergelijkbare producten en aan de hand hiervan is de hoeveelheid macro- en micronutriënten vastgesteld die het product zou moeten bevatten. Om de gezondheidseffecten van de nutriënten te beschrijven is gezocht op de site van het “Rijksinstituut voor volksgezondheid en milieu”, google scholar en de website van het “voedingscentrum”. De volgende zoektermen zijn hiervoor gebruikt: vitamine D, calcium, children, voedselconsumptiepeiling en jonge kinderen.
Daarnaast is op de website van de “Voedsel en Waren Autoriteit” gezocht op “claims” en is gebruik gemaakt van het wetboek van het Warenwetbesluit. Tot slot is voor het onderzoek naar de marketing van de concurrenten beeldmateriaal aangevraagd van Alpro Soya en Vifit.
2
RESULTATEN VOEDINGSKUNDIGE WAARDE PRODUCTVOORSTEL Het voorgestelde product is een drank met toegevoegde vitamine D en calcium. De drank zal per verpakkings/consumptie-eenheid gemiddeld 8,4 g eiwitten, 10 g koolhydraten, 2 g vet, 0,6 g vezels, 240 mg calcium en 1,5 µg vitamine D bevatten (zie tabel 1). Dit is gebaseerd op de voedingswaardes van vergelijkbare producten (zie BIJLAGE 1). TABEL 1
VOEDINGSWAARDE:
Per 100 ml
Per pakje (200 ml)
ENERGIE
196 kJ (46 kcal)
391 kJ (93 kcal)
EIWITTEN
4,2 g
8,4 g
KOOLHYDRATEN
5,0 g
10 g
5,0 g
10 g
1,0 g
2,0 g
waarvan verzadigd
0,2 g
0,4 g
waarvan onverzadigd
0,8 g
1,6 g
VOEDINGSVEZELS
0,3 g
0,6 g
NATRIUM
0,05 g
0,1 g
CALCIUM
120 mg
240 mg
VITAMINE D
0,75 µg
1,5 µg
waarvan suikers VETTEN
HET BELANG VAN MACRONUTRIËNTEN De eiwitten in het productvoorstel omslaan 37 energieprocent en het zijn belangrijke voedingsstoffen. De aminozuren, waaruit eiwit is opgebouwd, vormen de bouwstoffen voor de eiwitten in lichaamscellen. Deze kan het lichaam niet zelf maken en moeten dus uit voeding komen, dit zijn de essentiële aminozuren. De nietessentiële aminozuren kan het lichaam wel zelf maken. Omdat kinderen nog groeien hebben zij per kilogram lichaamsgewicht meer eiwit nodig. Kinderen van 4 tot 12 jaar hebben per kilogram lichaamsgewicht 0,9 gram eiwit per dag nodig (Voedingscentrum, 2012).
Daarnaast bevat het product koolhydraten, welke een belangrijke rol spelen bij de energielevering voor het lichaam. Verder verrichten de sacchariden andere belangrijke functies in het lichaam, onder andere in de rode bloedcellen en de hersenen. De Gezondheidsraad (2006) adviseert om zo min mogelijk producten te consumeren met toegevoegde suikers, dit om overgewicht te voorkomen. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) koolhydraten voor kinderen van 4 tot 12 jaar is 45 energieprocent (Voedingscentrum, 2012) en de koolhydraten in het voorstel leveren 43 energieprocent.
3
Het vet in het product levert eveneens energie, namelijk 19 energieprocent en bestaat uit essentiële vetzuren en vitaminen A, D en E. Vet wordt onderscheiden in verzadigd en onverzadigd vet, waarbij onverzadigd vet het “goede” vet is en verzadigd het “slechte” vet. Wanneer er meer vet geconsumeerd wordt dan nodig, ontstaat een risico op overgewicht. Hierdoor kunnen verschillende gezondheidsproblemen ontstaan, waaronder harten vaatziekten, diabetes type 2 en een te hoog cholesterolgehalte (Voedingscentrum, 2012). De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vet voor kinderen van 4 tot 12 jaar is 20 tot 35 energieprocent, de bovengrens voor verzadigde vetten is tien energieprocent (Richtlijnen Goede Voeding, 2006; Voedingscentrum, 2012).
Tot slot dragen de vezels in het voorgestelde product bij aan een goede darmwerking en stoelgang. Deze houden namelijk water vast waardoor de ontlasting zachter wordt, meer volume krijgt en zo de stoelgang vergemakkelijkt. Tevens helpen deze voedingsstoffen bij het behouden van een gezond gewicht en leveren relatief weinig kilocalorieën. Voor kinderen tussen de 4 en 12 jaar is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid zo’n 25 gram per dag (Voedingscentrum, 2012).
HET BELANG VAN MICRONUTRIËNTEN Natrium is onder andere verantwoordelijk voor de vochtbalans van het lichaam, het regelen van de bloeddruk en de prikkeloverdracht in spier- en zenuwcellen (Lim, 1998). De aanvaardbare bovengrens van natrium voor kinderen van 4 tot 12 jaar ligt tussen maximaal 1,6 en maximaal 2,4 gram per dag, afhankelijk van de leeftijd. (Voedingscentrum, 2012).
Calcium speelt een rol in onder meer de bloedstolling, de overdracht van zenuwprikkels, het samentrekken van spieren, de activering van enzymen, de afscheiding en activering van hormonen en de groei en ontwikkeling van cellen. Uit onderzoek onder prepuberale kinderen blijkt dat voldoende inname van calcium een positieve invloed heeft op de botdichtheid (Johnston, C. C. et al, 1992). Daarnaast geeft het Voedingscentrum (2012) aan dat het voor kinderen van belang is genoeg calcium binnen te krijgen. Bij een calciumdeficiëntie neemt namelijk de kans op een verstoorde botontwikkeling op jonge leeftijd toe, wat kan een leiden tot rachitis en spierkramp (tetanie) bij kinderen. Op oudere leeftijd neemt de kans op botontkalking en beenverweking toe in geval van een tekort (Pijper, K. & Eekhof, J., 2009). Bovenstaande aandoeningen worden echter vaak veroorzaakt door een verstoorde vitamine D spiegel, zelf als de voeding voldoende calcium bevat (Gezondheidsraad, 2000). De aanvaardbare bovengrens van de calciuminname is voor alle leeftijdsgroepen 2,5 gram per dag (EFSA, 2012).
Vitamine D speelt naast het stimuleren van de groei van het skelet ook een belangrijke rol in de regulering van de bijschildklier, het immuunsysteem, de huid, de preventie van kanker, en in cellulaire ontwikkeling/deling en differentiatie. Daarnaast bevordert vitamine D de opname van calcium in het lichaam (DeLuca, 2008). Bronnen van vitamine D zijn onder andere voeding en de productie van vitamine D door de huid onder invloed van
4
ultraviolette straling. Bij een tekort aan vitamine D, een deficiëntie, kan bij kinderen rachitis optreden (Tamminga, N. & Boot, A.M., 2010). Deze ziekte leidt tot stoornissen in de botmineralisatie en groei. Bij volwassenen kan een deficiëntie leiden tot beenverweking met als gevolg spierzwakte, botpijn en botverkrommingen (Gezondheidsraad, 2000).
De aanvaardbare bovengrens van de vitamine D-inname voor volwassenen en kinderen van 11 t/m 17 jaar is 100 microgram per dag (Weggemans, R., Schaafsma, G., & Kromhout, D, 2009). Voor kinderen van 1 t/m 10 jaar is de grens 50 microgram per dag en voor kinderen tot 1 jaar is de bovengrens 25 microgram (EFSA, 2012). Uit de Voedselconsumptiepeiling – Jonge kinderen (RIVM, 2005-2006) blijkt dat een redelijk aantal jonge kinderen in de leeftijdscategorie twee tot zes jaar te maken hebben met een vitamine D tekort.
BELANGRIJKSTE CONCURRERENDE PRODUCTEN In de supermarkten zijn een aantal belangrijke concurrenten gevonden, waarvan de volgende producten het belangrijkst waren: Danoontje Knijpzakje, Vifit Drink, Alpro Soya Drink, Rice Dream Original en Campina Calcium Plus Melk (zie BIJLAGE 1 voor het volledige concurrentie aanbod).
Danoontje is een belangrijke concurrent omdat het product dezelfde doelgroep aanspreekt: kinderen. Daarnaast bevat het, net zoals het productvoorstel extra vitamine D en calcium. Vifit Drink is vooral qua voedingswaarden een grote concurrent, het bevat per 100 ml 0,38 µg vitamine D en het is een melkdrank. Alpro Soya is wellicht de grootste concurrent daar het zowel toegevoegde calcium als vitamine D bevat, het verkrijgbaar is in vele smaken (zie BIJLAGE 1) en er kleine meeneemverpakkingen van hen op de markt zijn. Daarnaast is Rice Dream een melkachtige drank en bevat toegevoegde calcium en vitamine D. Tot slot is de Campina Calcium Plus Melk een grote concurrent. Hoewel dit product maar in één smaak verkrijgbaar is, bevat het wel dezelfde toegevoegde functionele ingrediënten en is het ook een melkdrank (zie BIJLAGE 1).
OVERZICHT BELANGRIJKSTE CONCURRENTEN Danoontje Knijpzakje is, zoals de naam al zegt, een soort lobbige kwark verpakt in een knijpzakje met vrolijke kleuren en een vrolijk beestje. Het product is enkel in aardbeiensmaak verkrijgbaar en de belangrijkste ingrediënten zijn: kwark, aardbei, suiker en vitamine D. De producent, Danone, heeft al naamsbekendheid en een goed imago opgebouwd waardoor consumenten zich sneller kunnen identificeren met het product. Claims
“Extra vitamine D en calcium”
Doelgroep
kinderen
Prijs per 80 gram
rond de €0,65
Structuur
lobbige kwark
Presentatie winkel
in
de
de Danoontje Knijpzakjes staan in het koelvak opvallend en op volwassen ooghoogte opgesteld
5
Vifit Drink is verpakt in een witte kartonnen verpakking met een foto van de fruitsoort van de desbetreffende smaak en de verpakkingen zien er aantrekkelijk en fris uit. De producten van Vifit stonden in de supermarkt op ooghoogte van de consument. Verder stonden de pakken goed in het zicht door de plaatsing in het midden van de stelling. Deze producten zijn verkrijgbaar in verschillende smaken: bosvruchten, sinaasappel, perzik, rode vruchten en appel-kaneel. De belangrijkste ingrediënten zijn: yoghurt, fructose en vitamine D. Vifit is daarnaast onderdeel van het Campina concern, een bedrijf wat reeds een groot aandeel van de zuivelproductie in Nederland in handen heeft. Het bedrijf heeft onder andere om die reden een kwalitatief goed imago.
Claims
“Met belangrijke vitaminen voor je afweersysteem”
Doelgroep
volwassenen
Prijs per 1000 ml
rond de €1,40
Prijs per 500 ml
rond de €0,85
Structuur
melkachtige drank, glad
Presentatie in de
Vifit Drink beslaat een flink deel van het schap, en staat op
winkel
ooghoogte van volwassenen opgesteld
Alpro Soya Drink is in kleine pakjes van 250 ml en in een pak van 1000 ml verkrijgbaar. Deze producten zijn in verschillende smaken te verkrijgen, zoals vanille, gele vruchten, choco, original en banana. Daarnaast is er tevens een light versie van het product verkrijgbaar. De sojadrank is in een kartonnen pak verpakt en de kleur van de verpakking verschilt per smaak (zie BIJLAGE 1). De pakken (1000 mL) van Alpro Soya werden in de supermarkt op ooghoogte van de consument gepresenteerd. Verder werden de kleinere verpakkingen (3 × 250 mL) gepresenteerd, echter op ooghoogte van kinderen. De belangrijkste ingrediënten zijn: water en vitamine D2. Alpro Soya staat verder vooral bekend om de plantaardige oorsprong van het product en het gezonde imago.
Claims
“+ Calcium, Vitamine B, B12 & D” “100 % plantaardig vegetal”
Doelgroep
kinderen
Prijs Smaken (3x250ml)
rond de €1,65
Prijs Smaken (1000 ml)
rond de €1,70
Prijs Original (1000 ml)
rond de €1,20
Structuur Presentatie in de winkel
melkachtige drank, glad Alpro Soya beslaat vrijwel het hele schap, van onder tot boven en springt direct in het oog
Rice Dream bevat extra calcium en vitamine D2. Rice Dream is enkel te verkrijgen in één smaak, namelijk original. Dit product stond in de winkel op ooghoogte van volwassenen. Het is in een kartonnen pak verpakt en heeft een lichtblauwe verpakking. De belangrijkste ingrediënten zijn: water en vitamine D2. Rice Dream is verder nog niet heel erg bekend, maar doet denken aan concurrent Alpro Soya.
6
Claims
“+ Calcium, Vitamins D2 & B12”
Doelgroep
volwassenen
Prijs 1000 ml
rond de €2,10
Structuur
melkachtige rijstdrank, glad
Presentatie in de winkel
Rice Dream staat redelijk onderaan in het schap en valt niet direct op
De verpakking van Campina Calcium Plus Melk is van karton en de naam van het product is goed zichtbaar. Op de verpakking staan verder nog een koe, grassprieten en blauwe lucht, waardoor de melk een gezonde en natuurlijke uitstraling krijgt. Er is daarnaast maar één versie/smaak en dat is de halfvolle melk versie, waarvan de belangrijkste ingrediënten zijn: halfvolle melk, calcium en vitamine D. Beschikbaar en de verpakkingen werden onder ooghoogte geplaatst in de supermarkt, waardoor het niet opviel tussen de andere zuivelproducten. Het bedrijf heeft een groot deel van de zuivelproductie in Nederland in handen heeft een kwalitatief goed imago.
Claims
“Voor sterke botten!” “Toegevoegde calcium & vitamine D”
Doelgroep
volwassenen
Prijs 1000 ml
rond de €0,95
Structuur
melkachtige drank, glad
Presentatie in de winkel
Campina Calcium Plus Melk staat erg hoog in het schap en valt niet direct op
VOEDINGSCLAIMS Uit onderzoek blijkt dat er een aantal claims aan het product toegevoegd mogen worden. Hieronder een overzicht: Er is gebleken dat een verpakking de vermelding bron van calcium mag bevatten wanneer het product, in dit geval een pakje drinken met een inhoud van 200 milliliter, minimaal 15% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid aan calcium bevat. Wanneer de verpakking vermeldt dat het product rijk aan calcium is, dan moet het product minimaal 30% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid aan calcium bevatten. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van calcium is 800 milligram. Bij een bron van calcium komt dit dus neer op minimaal 120 milligram per 200 milliliter, ofwel minimaal 60 milligram per 100 milliliter. Bij rijk aan calcium komt dit neer op minimaal 240 milligram per 200 milliliter, ofwel 120 milligram per 100 milliliter.
7
Voor vitamine D gelden dezelfde waarden. Eén portie, dus een pakje drinken van 200 milliliter, moet minimaal 15% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid aan vitamine D bevatten om de vermelding bron van vitamine D te mogen gebruiken. Tevens is het van belang dat, wanneer op de verpakking van het product vermeld staat: rijk aan vitamine D, het product
minimaal
30%
van
de
aanbevolen
dagelijkse
hoeveelheid
aan
vitamine
D
bevat.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van vitamine D is 5 microgram (µg). Bij een bron van vitamine D komt dit dus neer op minimaal 0,75 microgram per 200 milliliter of wel 0,275 microgram per 100 milliliter. Bij rijk aan vitamine D komt dit neer op minimaal 1,5 microgram per 200 milliliter ofwel 0,75 microgram per 100 milliliter. De vermelding natriumarm mag gebruikt worden wanneer het product maximaal 0,12 gram aan natrium per 100 milliliter bevat (Verordening (EG) nr. 1924/2006).
GEZONDHEIDSCLAIMS Enkele gezondheidsclaims die op het product vermeld mogen staan betreffende vitamine D en calcium volgens artikel. 13(1), van artikellijst 13 van de Claimsverordening zijn: -
Calcium draagt bij de groei en onderhoud van gezonde botten en een gezond gebit bij kinderen.
-
Calcium en vitamine D zijn van belang voor de groei en ontwikkeling van gezonde botten bij kinderen.
-
Calcium draagt bij aan het normaal functioneren van spieren.
-
Calcium draagt bij aan de overdracht van zenuwprikkels (neurotransmission).
-
Calcium draagt bij aan het normaal functioneren van cellen in het lichaam.
-
Vitamine D zorgt voor de opname van calcium in het lichaam en een goede calcium waarde in het bloed.
-
Calcium helpt bij het behouden van een goede bloeddruk. (EFSA, 2012)
CONCLUSIE Zoals in de inleiding vermeld kon er op basis van het onderzoek en een voorlopig voorstel van een drank met toegevoegde calcium en vitamine D voor de leeftijdscategorie van 4 tot 12 jaar en de criteria daarvoor ontwikkeld worden. Zo is in het onderzoek onderzocht aan welke eisen dit nieuwe drankproduct met extra vitamine D en calcium moet voldoen en welke concurrerende producten er reeds op de markt zijn. Daarbinnen is gekeken naar hoe de producten worden gepresenteerd in de winkel. Uit de resultaten kan worden geconcludeerd dat Danoontje Knijpzakje, Vifit Drink, Alpro Soya Drink, Rice Dream Original en Campina Calcium Plus Melk de grootste concurrenten van het product zijn. Op basis van de onderzochte concurrerende producten, gezondheidseffecten van de micronutriënten en de research naar verschillende claims kan geconcludeerd worden dat het product wat op de markt gezet gaat worden moet voldoen aan een aantal criteria. Het product moet de juiste hoeveelheden calcium en vitamine D bevatten. De aanvaardbare bovengrens van de vitamine D- inname voor kinderen van één tot en met tien jaar is 50 microgram per dag. De
8
grens voor kinderen van elf tot en met zeventien jaar is 100 microgram per dag. De aanvaardbare bovengrens van de calciuminname is 2,5 gram per dag.
Qua presentatie en plaatsing in de winkel zijn er ook een aantal aandachtspunten vastgesteld. Zo zal het product op ooghoogte van de kinderen worden geplaatst en de verpakking van een extraatje worden voorzien. Dit zal leiden tot een grotere aantrekkingskracht van product naar het kind. Wat smaken betreft is gekozen voor de combinaties banaan/kiwi, aardbei en appel/peer. Deze fruitsoorten zijn van zichzelf al zoet en vormen bekende smaakcombinaties voor kinderen. De pakjes drinken zullen een inhoud van 200 milliliter hebben en in drievoud verpakt worden om de meeneembaarheid te verhogen.
Het product moet minimaal 15 procent van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid aan vitamine D bevatten om de vermelding bron van vitamine D te mogen gebruiken. Bij de vermelding rijk aan vitamine D moet het product 30% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid aan vitamine D bevatten. Ook bij calcium gelden de waardes van 15 en 30 procent van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid om de claim rijk aan calcium of een bron van calcium op de verpakking te vermelden. Uit onderzoek kan worden geconcludeerd dat verschillende gezondheidsclaims vermeld mogen worden op de verpakking van het product.
DISCUSSIE Voor de storecheck zijn drie supermarkten onderzocht. Door de omvang van het concurrerende productaanbod zijn er wellicht producten over het hoofd gezien, dit kan de resultaten hebben beïnvloed. Bij het onderzoeken van de voedingswaarden bleek dat deze op de website niet overeenkwamen met de werkelijke verpakking. Dit zorgde voor verwarring, daarom werd er gebeld naar de fabrikanten van Vifit en Friesche Vlag. In het vervolg kan er beter naar meerdere filialen worden gegaan van dezelfde supermarkt om een beter overzicht te krijgen van het werkelijke aanbod.
9
LITERATUURLIJST -
Johnston, C. C., Miller J. Z., Slemenda, C.W., Reister, T. K., Hui, S., Christian, J. C.& Peacock, M. (1992). Calcium supplementation and increases in bone mineral density in children. The New England Journal of Medicine. 327:82-87. DOI: 10.1056/NEJM199207093270204.
-
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (2005-2006). VCP-Jonge kinderen (2005-2006). Bilthoven.
-
Europese Verordening over voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen. (2006). Verordening (EG) Nr. 1924/2006.
-
EU register on nutrition and health claims. (2012). 13(1)claims. artikel 13(1).
-
Gezondheidsraad. (2006). Richtlijnen goede voeding 2006. Den Haag, publicatie nr 2006/21.
-
DeLuca, H. F. (2008). Evolution of our understanding of vitamin D. Nutrition reviews, 66, 73–87.
-
Lim, M. (1998). Hoe groot is bij de mens de dagelijkse behoefte aan natrium? Voedingscentrum/Voorlichtingsbureau voor de Voeding. Den Haag.
-
Weggemans, R., Schaafsma, G., & Kromhout, D. (2009). Naar een toereikende inname van vitamine D. Huisarts en Wetenschap, 52(2), 73-75.
-
Tamminga, N. & Boot, A.M. (2010). Pijn, spierzwakte en vermoeidheid als presenterende symptomen van vitamine D-deficiëntie. Tijdschrift voor Kindergeneeskunde, 78(4), 175-175.
-
Pijper, P. & Eekhof, J. (2009). Calciumgebruik en osteoporose. Huisarts en Wetenschap, 52(12), 614614.
10
BIJLAGE 1: OVERZICHT PRODUCTAANBOD VAN CONCURRENTEN Bij Albert Heijn, Bas van der Heijden en Jumbo Merknaam
Product
Variaties
Almond Dream
Almond Dream (1000 mL) + Calcium, Vitamines D2 & B12
Original
Alpro Soya
Alpro Soya Drink (1000 mL)
Banana (houdbaar) Junior (houdbaar) Choco (houdbaar) Choco Light (houdbaar) Gele Vruchten (houdbaar) Ongezoet (houdbaar) Original (fresh en houdbaar) Original Light (fresh en houdbaar) Rode vruchten (houdbaar) Vanille (houdbaar)
Alpro Soya Drink (3 × 250 mL)
Banana (houdbaar) Banana minder suiker (houdbaar) Choco (houdbaar) Choco Light (houdbaar) Original (houdbaar) Vanille Light (houdbaar)
Calcium Plus Melkdrank
Halfvolle melk
Vifit Drink (500 mL)
Aardbei Appel – Kaneel Bosvruchten Framboos Limoen Perzik Rode vruchten Sinaasappel Summer edition Winter edition
Actimel Drink (4 × 100 mL)
Framboos light Naturel Naturel 0 % vet Powerfruit aardbei & cranberry Powerfruit multifruit
Danoontje Knijpzakje (80 g)
Aardbei
De Beste (huismerk Bas van der Heijden)
Volle Chocolademelk (1000 mL)
Chocola
Friesche Vlag
Milk & Fruit
Aardbei Kers Mango
Campina
Danone
11
Rice Dream
TopVit
Rice Dream Original (1000 mL) + Calcium, Vitamines D2 & B12
Original
Rice Dream Original (3 × 200 mL) + Calcium, Vitamines D2 & B12
Original
Drink (1000 mL)
Limoen
Drink (500 mL)
Aardbei Perzik abrikoos
Voedingswaarde & prijs vergelijkingen per 100 mL / 100 g Product AD AS CP CV Energie (kcal) 47 56 52 58 Eiwitten (g) 0,1 2,6 3,9 3,1 Koolhydraten (g) 9,4 7,3 5,3 8,3 waarvan suikers 4,0 7,3 5,3 8,1 Vetten (g) 1,0 1,5 1,5 0,8 waarvan verzadigd 0,1 0,3 1,1 0,5 waarvan onverzadigd 0,9 1,2 0,4 0,3 waarvan vetzuren Voedingsvezels (g) 0,1 0,4 0,0 1,0 Natrium (g) 0,05 0,1 0,06 0,11 Calcium (mg) 120 120 200 100 Vitamine B2 (mg) 0,21 0,13 Vitamine B6 (mg) Vitamine B11 (µg) 15 Vitamine B12 (µg) 0,375 0,38 0,40 0,27 Vitamine C (mg) Vitamine D (µg) 0,75 0,75 0,38 Vitamine D2 (µg) 0,75 Prijs (€) 0,22 0,17 0,10 0,14
DA 75 2,7 11,8 11,8 1,5 1,1 0,4 0,1 0,04 120 0,21 0,75 0,41
DK 87 6,2 10,9 10,5 2,0 1,2 0,2 0,04 240 1,25 0,81
DB 87 3,5 12,2 11,9 2,7 1,8 0,9 0,5 0,05 105 0,09
MF 67 2,0 12 12 0,5 0,5 0,0 0,03 120 0,21 0,38 12 0,11
RD 47 0,1 9,4 4,0 1,0 0,1 0,9 0,1 0,05 120 0,375 0,75 0,21
TV 28 2,9 4,0 2,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,04 120 0,32 0,40 12 0,12
AD = Almond Dream, AS = Alpro Soya, CP = Campina Calcium Plus Melk, CV = Campina Vifit, DA = Danone Actimel, DK = Danoontje knijpzakje, DB = De Beste, MF = Friesche Vlag Milk & Fruit, RD = Rice Dream, TV = TopVit
12
Almond Dream Almond Dream, 1000 mL Claims
+ Calcium, Vitamins E, D & B12
Doelgroep
Volwassenen/Kinderen
Prijs
rond de €1,99
1000 ml
Structuur
Melkachtige amandeldrank
Algemene ingrediënten Water, maïssiroop, amandelen (2,5%), rijstzetmeel, calciumcarbonaat, verdikkingsmiddel: gellangom, zeezout, vitamines E, B2 & D12, emulgator: zonnebloemlecithine. Voedingswaarde per 100 mL Energie Eiwitten Koolhydraten waarvan suikers Vetten waarvan verzadigd waarvan onverzadigd Voedingsvezels Natrium Calcium Vitamine B12 Vitamine D
197 kJ / 47 kcal 0,1 g 9,4 g 4,0 g 1,0 g 0,1 g 0,9 g 0,1 g 0,05 g 120 mg 0,375 µg 0,75 µg
Presentatie in de winkel De amandeldrank van Almond Dream stond in de supermarkt te midden van andere houdbare melkachtige dranken. Verder was het op ooghoogte van volwassenen geplaatst en viel dus meer op dan andere producten.
13
Alpro Soya Alpro Soya Drink, 1000 ml
Alpro Soya Drink, 3 × 250 ml
Claims
Claims
+ Calcium, Vitamine B, B12 & D
+ Calcium, Vitamine B, B12 & D
100 % plantaardig vegetal Doelgroep
Volwassenen/Kinderen
100 % plantaardig vegetal Doelgroep
Prijs
Smaken rond de €1,70
Prijs
Prijs
Original rond de €1,20
Structuur
Structuur
Kinderen
Smaken rond de €1,65 Melkachtige drank, glad
Melkachtige drank, glad
Algemene ingrediënten Water, gepelde sojabonen (4 – 6 %), zuurteregelaar (mono- of dikaliumfosfaat), stabilisatoren (gellangom/xanthaangom/guarpitmeel/carrageen/pectine/agar-agar), aroma’s, vitaminen (riboflavine, B12, D2). Voedingswaarde per 100 mL Energie Eiwitten Koolhydraten waarvan suikers Vetten waarvan verzadigd waarvan onverzadigd Voedingsvezels Natrium Calcium Vitamine B2 Vitamine B12 Vitamine D2
253 kJ / 56 kcal 2,6 g 7,3 g 7,3 g 1,5 g 0,3 g 1,2 g 0,4 g 0,1 g 120 mg 0,21 mg 0,38 µg 0,75 µg
Voedingswaarde per 100 mL (light variant) Energie 123 kJ / 29 kcal Eiwitten 2,1 g Koolhydraten 2,0 g waarvan suikers 2,0 g Vetten 1,2 g waarvan verzadigd 0,2 g waarvan onverzadigd 1,0 g Voedingsvezels 1,2 g Natrium 0,04 g Calcium 120 mg Vitamine B12 0,38 µg Vitamine D2 0,75 µg
Presentatie in de winkel De pakken (1000 mL) van Alpro Soya werden in de supermarkt op ooghoogte van
de
consument
gepresenteerd.
Daarnaast werden ook de kleinere verpakkingen
(3
×
250
mL)
gepresenteerd, echter op ooghoogte van
kinderen.
14
Campina Calcium Plus Melk, 1000 ml Claims
Voor sterke botten! Toegevoegd calcium & vitamine D.
Doelgroep
Volwassenen/Kinderen
Prijs
rond de €0,95
1000 ml
Structuur
Vloeibare melkdrank.
Algemene ingrediënten Halfvolle melk, magere melkpoeder, calcium, stabilisator, carrageen, vitamine D.
Voedingswaarde per 100 mL Energie Eiwitten Koolhydraten waarvan suikers Vetten waarvan verzadigd waarvan onverzadigd Voedingsvezels Natrium Calcium Vitamine B12
217 kJ / 52 kcal 3,9 g 5,3 g 5,3 g 1,5 g 1,1 g 0,4 g 0g 0,06 g 200 mg 0,40 µg
Presentatie in de winkel De pakken van Campina Calcium plus werden in de winkel iets onder ooghoogte gepresenteerd en stonden daarnaast opgesteld tussen de andere melkproducten en vielen dus niet erg op.
15
Vifit Drink, 1000 ml / 500 ml Claims
Met belangrijke vitaminen voor je afweersysteem.
Doelgroep
Personen die alles uit het leven willen halen.
Prijs
1000 ml
rond de €1,40
Prijs
500 ml
rond de €0,85
Structuur
Vloeibare melkdrank.
Algemene ingrediënten Yoghurt met L. rhamnosus Gorbach & Goldin, met L.acidophilus en B.lactis; suiker; oligofructose; fructose; voedingszuur; citroenzuur; aroma; vitamine B11 en D
Voedingswaarde per 100 mL Energie Eiwitten Koolhydraten waarvan suikers Vetten waarvan verzadigd waarvan onverzadigd Voedingsvezels Natrium Calcium Vitamine B2 Vitamine B11 Vitamine B12 Vitamine D
243 kJ / 58 kcal 3,1 g 8,3 g 8,1 g 0,8 g 0,5 g 0,3 g 1,0 g 0,11 g 100 mg 0,13 mg 15 µg 0,27 µg 0,38 µg
Presentatie in de winkel De producten van Vifit stonden op
ooghoogte
van
de
consument, verder stonden de pakken goed in het zicht door de plaatsing in het midden van de stelling. Daarnaast waren de Vifit dranken allemaal naast elkaar opgesteld en dankzij het vrij grote aanbod opvallend in het schap.
16
Danone Actimel Drink, 4 × 100 ml Claims
Ondersteunt het immuunsysteem. L. Caseï Danone & Vitamines B6 + D.
Doelgroep
Volwassenen
Prijs
rond de €1,62
400 ml
Structuur
Vloeibare melkdrank.
Algemene ingrediënten
yoghurt, afgeroomde melk, suiker of vloeibare suiker (sacharose) 7,3%, dextrose, concentraat van melkmineralen, lactobaccilus Caseï Danone, vitamines: B6, D, melkeiwit, lactose. Voedingswaarde per 100 mL Energie Eiwitten Koolhydraten waarvan suikers Vetten waarvan verzadigd waarvan onverzadigd Voedingsvezels Natrium Calcium Vitamine B6 Vitamine D
316 kJ / 75 kcal 2,7 g 11,8 g 11,6 g 1,5 g 1,1 g 0,4 g 0,1 g 0,04 g 120 mg 0,21 mg 0,75 µg
Voedingswaarde per 100 mL (light varianten) Energie 130 kJ / 31 kcal Eiwitten 2,7 g Koolhydraten 3,7 g waarvan suikers 3,5 g Vetten 0,1 g waarvan verzadigd 0g waarvan onverzadigd 0,1 g Voedingsvezels 0,5 g Natrium 0,04 g Calcium 120 mg Vitamine B6 0,21 mg Vitamine D 0,75 µg
Presentatie in de winkel De
verpakkingen
stonden
op
van
ooghoogte
Actimel in
de
stellingen en waren dan ook goed zichtbaar in het zuivelvak.
17
Danoontje Knijpzakje, 80 gram
Claims
Extra vitamine D en calcium.
Doelgroep
Kinderen
Prijs
rond de €0,65
80 gram
Structuur
Lobbige kwark.
Algemene ingrediënten Verse kwark, vloeibare suiker, aardbei (6,3%), fructosesiroop, mineraal (calciumcitraat), verdikkingsmiddelen (gemodificeerd maïszetmeel, guargom), geconcentreerd zwart wortelsap, natuurlijke aroma, zuurteregelaars (citroenzuur, natriumcitraat), vitamine D. Voedingswaarde per 100 g Energie Eiwitten Koolhydraten waarvan suikers Vetten waarvan vetzuren Voedingsvezels Natrium Calcium Vitamine D
366 kJ / 87 kcal 6,2 g 10,9 g 10,5 g 2,0 g 1,2 g 0,2 0,04 g 240 mg 1,25 µg
Presentatie in de winkel De Danoontje Knijpzakjes stonden in het koelvak opvallend opgesteld en stonden op ooghoogte van de volwassen consument.
18
De Beste Volle chocolademelk, 1000 ml
Claims
Bron van calcium.
Doelgroep
Kinderen
Prijs
rond de €0,89
1000 ml
Structuur
Vloeibare melkdrank.
Algemene ingrediënten
Melk, suiker, 1,8% cacao, verdikkingsmiddel E407. Voedingswaarde per 100 mL Energie Eiwitten Koolhydraten waarvan suikers Vetten waarvan verzadigd waarvan onverzadigd Voedingsvezels Natrium Calcium
386 kJ / 87 kcal 3,5 g 12,2 g 11,9 g 2,7 g 1,8 g 0,9 g 0,5 g 0,05 g 105 mg
Presentatie in de winkel De verpakking van de volle chocolademelk van De Beste stond tussen de andere houdbare melk(achtige)producten, waaronder die van Alpro Soya. De verpakking stond echter onder ooghoogte van de consument, waardoor het oog sneller viel op de verpakking van de concurrent.
19
Friesche Vlag Milk & Fruit, 1000 ml
Claims
Bron van Calcium, Eiwit en Vitaminen. Al het goede van melk.
Doelgroep
Volwassenen/Kinderen
Prijs
rond de €1,09
1000 ml
Structuur
Vloeibare melkdrank.
Algemene ingrediënten
Gedeeltelijk afgeroomde melk 70 %, vruchtensap 10 %, water, suiker, aroma, cultures van microorganismen, vitamines: C, B2 en B12. Voedingswaarde per 100 mL Energie Eiwitten Koolhydraten waarvan suikers Vetten waarvan verzadigd Voedingsvezels Natrium Calcium Vitamine B2 Vitamine B12 Vitamine C
282 kJ / 67 kcal 2,0 g 12 g 12 g 0,5 g 0,5 g 0g 0,03 g 120 mg 0,21 mg 0,38 µg 12 mg
Presentatie in de winkel De pakken van Milk & Fruit waren ver
boven
ooghoogte
van
de
consument opgesteld, links in de hoek en stonden niet duidelijk in het zicht.
20
Rice Dream Original, 1000 ml
Claims
+ Calcium, Vitamins D2 & B12.
Doelgroep
Volwassenen/Kinderen
Prijs
rond de €2,10
1000 ml
Structuur
Melkachtige rijstdrank.
Algemene ingrediënten
Water, rijst (14%), zonnebloemolie, calciumfosfaat, zeezout, vitamines D2 & B12. Voedingswaarde per 100 mL Energie Eiwitten Koolhydraten waarvan suikers Vetten waarvan verzadigd waarvan onverzadigd Voedingsvezels Natrium Calcium Vitamine B12 Vitamine D
197 kJ / 47 kcal 0,1 g 9,4 g 4,0 g 1,0 g 0,1 g 0,9 g 0,1 g 0,05 g 120 mg 0,375 µg 0,75 µg
Presentatie in de winkel De rijstdrank van Rice Dream stond in de supermarkt te midden van andere houdbare melkachtige dranken. De verpakking kleurenpalet.
viel
niet
erg
op
Verder
was
het
vanwege op
het
rustige
ooghoogte
van
volwassenen in het schap geplaatst en stond het naast de amandelvariant ‘Almond Dream’.
21
TopVit Original, 500 ml
Claims
Goed voor je weerstand. Bron van vitaminen en calcium. Minder calorieën.
Doelgroep
Volwassenen
Prijs
rond de €0,60
500 ml
Structuur
Vloeibare yoghurt-/ontbijtdrink.
Algemene ingrediënten
Magere yoghurt, vloeibare melkbestanddelen, calcium, gemodificeerd maïszetmeel, aroma, zoetstof: E950/E951, stabilisator: E410, zuurregulator: E524, vitamine C, B6 en B2. Bevat een bron van fenylalanine. Voedingswaarde per 100 mL Energie Eiwitten Koolhydraten waarvan suikers Vetten waarvan verzadigd waarvan onverzadigd Voedingsvezels Natrium Calcium Vitamine B2 Vitamine B6 Vitamine C
117 kJ / 28 kcal 2,9 g 4,0 g 2,9 g 0g 0g 0g 0g 0,04 g 120 mg 0,32 mg 0,40 mg 12 mg
Presentatie in de winkel In het schap van de zuivelproducten stond de yoghurtdrink van TopVit iets onder ooghoogte van de consument. De verschillende producten stonden overigens niet allemaal bij elkaar in het schap, de grote verpakking van 1000 mL stond boven in het schap en was niet duidelijk zichtbaar.
22
BIJLAGE 2: ADVERTENTIES CONCURRENTEN Alpro Soya
Vifit Drink
23
24
