Verslag scholenoverleg SO 12 maart 2015
Aanwezig: zie aanwezigheidslijst www.logokempen.be Locatie: Cardijnzaal – campus.net in Turnhout: 12.30u – 15.00u
Agenda 1. 2. 3. 4. 5.
Welkom en kennismaking Nieuwe LOGO-projecten Interactieve werksessie Gezonde Scholen methodiek Afronden
1. WELKOM EN KENNISMAKING: Onderwijs: Sportleerkracht, lid werkgroep gezondheid, leerkracht voeding, verpleegkundige CLB, schoolarts LOGO Kempen: Leen: trekker sector onderwijs en themaverantwoordelijke milieu en gezondheid, Christine: administratief medewerker Centrum voor Geestelijke Gezondheid: Inge Truyens: vormingsmedewerker De Meander, verslavingszorg- en preventie 2. NIEUWE LOGOPROJECTEN: voorstelling van de nieuwe scholenbrochure 2015 - 2016 Op de agenda: Provinciale vorming dinsdag 27/10/2015 in Antwerpen: Kennis en vaardigheden doorgeven rond gezondheidsbeleid op school Het aanbod van gezondheidsacties wordt vanaf dit schooljaar een schooljaar op voorhand voorgesteld zodat scholen zich beter kunnen voorbereiden om in te gaan op het aanbod. Datum van het volgende scholenoverleg: donderdag 17 maart in Turnhout voor het aanbod in het schooljaar 2016-2017. Inhoud: - Ons aanbod: acties, partners, kadermethodiek voor het opstellen van een gezondheidsbeleid op school en dit zowel voor leerlingen als personeel, draaiboeken, contactadressen per regio. - Extra katern met 3 projecten die enkel aangeboden worden in de regio Kempen en Antwerpen: GeestjeGezond-box – kleuter en lager onderwijs Bezoek veiling Hoogstraten – ook voor de lagere graad middelbaar onderwijs Bezoek proefserre Thomas More hogeschool - lager onderwijs In de kijker: ook te bekijken via http://www.logokempen.be/index.cfm?Id=539 Groene pagina’s bevatten de projecten en acties voor het secundair onderwijs. Air@school: gezonde lucht in secundaire scholen? Het kan! Fit in je Hoofd, werken aan welbevinden op school. Kies Keurig, een lesmodule etiketten lezen – weet wat je eet. 1
Wedstrijd rookvrije klassen: rookvrij, ik blijf erbij - Roze pagina: extra pagina voor personeelsactie ‘10000 stappen’, elke stap telt - Aan de slag: Hier vind je een selectie van materialen en pakketten waar je zelf mee aan de slag kan. Gezond beleid op school Gezonde acties Materialen kan je bij ons of bij de contactadressen ontlenen. Voor meer uitleg hierover:
[email protected]. - Contactgegevens LOGO’s De brochure werd aan de directies via post bezorgd. Via de contactpersoon CLB’s-vestigingen ontvangen alle scholen nog een extra brochure en je kunt, zolang de voorraad strekt, nog een extra exemplaar bij LOGO opvragen. -
Voordracht voedings- en bewegingsbeleid: Wij geven niet zelf de toelichting maar dit is door SVS en via onze diëtistenpool. De aanvraag gebeurt bij ons. Gezond opvoeden: website voor ouders met kinderen van o-18 jaar. Geen lespakket maar wel informatie voor vormingsavonden voor ouders. Meer informatie:
[email protected]
Voorstelling: Inge Truyens, vormingsmedewerker van de Meander, verslavingszorg- en preventie CGG werkt samen met LOGO, VAD (Vereniging voor Alcohol en andere Drugproblemen) en VIGeZ (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie) rond sensibilisatie van verslavingszorg en -preventie. Vertrekpunt om te werken naar het onderwijs is een leerlingenbevraging waaruit blijkt dat het nuttig blijft om aan verslavingsproblemen te blijven werken . Samen met VIGeZ en VAD werden er per graad (leeftijd) leerlijnen uitgewerkt waarin gefocust wordt om leerlingen inzicht te laten verwerven rond bv. voor- en nadelen van gamen, tabak & alcohol & drugs en de vaardigheid om weerstand en assertiviteit op te bouwen. Het is belangrijk dat de richtlijnen ingebed zijn in een beleid die verschillende pijlers omvatten o.a. regelgeving, procedures, educatie, begeleiding, structurele maatregelen. Voor elke pijler kan je beroep op VAD of CGG, coachen drugbeleid, regels uitwerken, vorming motiverende gespreksvoering,… Hieruit volgde de ontwikkeling van enkele pedagogische pakketten . LOL zonder alcohol Game Over @ TABAK Vlucht naar AVATAR: gamen Maat in de shit: voor 2de graad met als insteek ‘een vriend in problemen’ ( inleving, waarden en normen waardoor de jongere ook over zichzelf gaat reflecteren). Train-de-trainer voor leerkrachten (Stad Herentals en Turnhout organiseerden deze vorming eerder)? Alcohol en cannabis… zonder boe of bah: pakket op maat voor jongeren uit het bijzonder onderwijs (visueel gemaakt omwille van de doelgroep) Rock Zero: voor 2de graad: laagdrempelig gesprek over alcohol. Het pakket is mogelijk ook bruikbaar in de derde graad. De vragen kunnen afgestemd worden op de leeftijd. CRUSH: werken met jongeren rond relaties, alcohol en cannabis (middelengebruik en relatie) voor 3de graad. Uit de leerlingenbevraging kwam naar voor dat onder invloed van middelen sneller toegestemd werd om grenzen te verleggen. Methodieken die ook gelinkt worden aan facebook e.d.
2
-
Aanbod naar ouders: ‘Als kleine kinderen groot worden’: gespreksavond voor ouders met jongeren in de leeftijd van 10 tot 15 jaar. Interactieve avond waar gesproken wordt over grenzen stellen, opvoedingsstijl binnen middelengebruik thematiek.
3. INTERACTIEVE WERKSESSIE - Schrijf op een blauwe post-it een vraag of probleem, met betrekking tot het gezondheidsbeleid op school waar je een antwoord op wenst. We overlopen samen alle vragen en bundelen gelijkaardige. - Schrijf voor minstens 5 vragen/problemen een mogelijk antwoord/oplossing op een gele post-it. - We overlopen de ideeën samen, bundelen de gelijkaardige gegevens en verduidelijken en/of geven meer uitleg waar nodig. - Dikwijls start een actie na een incident! Deze actie is dikwijls snel terug uitgedoofd. Hoe kunnen mensen worden gemotiveerd om te blijven werken aan breder draagvlak, structurele veranderingen? Hoe kan je er voor zorgen dat een actie leidt tot gedragsverandering – nu organiseren we wel een projectdag, maar daar blijft het bij. Actiegericht wordt er wel gewerkt maar de motivatie verdwijnt na de actie. Herhaling bevorderd gedragsverandering. Er zijn vaak te veel onderwerpen die aan bod komen. Je moet een keuze maken. Breng eventueel jaarthema naar voor om op een bepaald onderwerp te focussen. Tracht om collegaleerkrachten bij te schaven. Het onderwerp kan in elke les terugkomen. Bij coaching door CGG komt ook vaak naar voor dat er enkel naar aanleiding van een incident actie ondernomen wordt. Daarom is vanuit die hoek een pleidooi om zaken op te nemen in het beleid, reglement. Per school zouden er enkele leerkrachten vrij moeten zijn om een beleid op poten te zetten en op te volgen. Er zijn te veel projecten, zorg voor leerlingen, extra andere taken waardoor niet alles opvolgbaar is. De directie heeft hierin een belangrijke rol om in een open sfeer ruimte te creëren. Weet dat niet elke leerkracht geschikt is of tijd heeft om zaken op te volgen. Het is aan de school, de directie de keuze om budget voor gezondheid vrij te maken. Overlegmomenten zonder resultaat demotiveren vaak mensen. Interesse van directie is belangrijk. Directie moet goed gebriefd worden waardoor niet in alle werkgroepen hun aanwezigheid vereist is. Dit is wel nodig voor sancties en reglementering vast te leggen. Meerwaarde om in de werkgroep ook graadcoördinatoren (diverse opleidingen) op te nemen, niet enkel leerkrachten LO en Voeding. Betrek ook het leerlingenplatform om de draagkracht van de acties, het project te vergroten. Hoe gaan we over van een actie naar een beleid: zie matrix (niet te breed, gericht invullen, bv. voeding, verslaving,…) om hiaten in te vullen. Is er een oplijsting wat onder gezondheid valt? Breder dan LOGO-thema’s, ook hygiëne, luizen, SENSOA, e.d. Het atheneum van Geel heeft ruimte in het keuzevak (2*/jaar 2u module). Hierin zit o.a. een module ‘coach jezelf’ (geestelijke gezondheid en koken) . CLB werkt met matrix in de scholen. Scholen staan niet te springen om die in te vullen waarschijnlijk omdat dit zo ’n breed draagvlak heeft en het een extra tijdsinvestering vraagt. Er zijn al zoveel zaken om in te vullen. Nood aan structuur hangt ook af van graad en profiel van de leerlingen (ASO, TSO, BSO) Deeltijds onderwijs: Door de beperkte aanwezigheid van de leerlingen op de school (2 dagen: hebben acties niet veel invloed. 3
-
-
-
-
-
Middagsport: Hoe kan je minder-sportieve leerlingen motiveren om deel te nemen? Nu is het altijd hetzelfde ‘kliekje’ dat intekent. Kies iedere maand een andere sport. Vooral jongens doen mee. Middagpauze is vaak te kort om te eten, sporten en douchen. Sporten na school is hiervoor een goed alternatief. Ga na of het dominante sporters zijn die anderen afschrikken. SVS-momenten woensdagnamiddag? Bevragen waarom ze niet komen of waarom wel. Geen interesse, geen tijd, aanbod aanpassen,… Systeem van middagactiviteiten (sport, dansen, breien, …) De organisatie van Highland Games was een succes. Dit is een idee voor een volledige sportdag. Inschrijving gebeurt niet structureel. Sport-o-theek: materiaal beschikbaar stellen ( vaak seizoensgebonden). Jongeren haken af als het op een les lijkt. Wissel af van leerkracht, laat leerlingen een workshop geven. Regels volgen is vaak moeilijk. Weet dat mensen motiveren vaak moeilijk is en zeker mensen die niet reageren. Vriendjesdag: vriendje meebrengen Skaters, rope skipping: truukjes leren door anderen. Speelmiddag gedurende een maand georganiseerd door de leerlingen eerste graad. Iedere klasverantwoordelijke is vertegenwoordiger voor hun klas. Dit kan ook schaken zijn in een lokaal of onder het afdak.(VITO Hoogstraten: 400 leerlingen in eerste graad en 150 deelnemers) Hoe pak je het aan om een frisdrankautomaat te verwijderen? Motivatie: Waarom werken aan gezonde voeding als je tijdens de pauze cola kunt kopen? Directie moet keuze maken (geld opbrengen ten koste van gezondheid)? Hoe kan je als CLB-medewerker actief betrokken geraken en blijven bij het gezondheidsbeleid op school? Als er een crisismoment is, wordt de CLB-medewerker opgeroepen. Vaak ontbreekt het dan aan tijd om uit te zoeken welke werkgroepen er zijn binnen de school om een samenwerking rond gezondheid op poten te zetten. Niet alle medewerkers van de werkgroepen kunnen gelijktijdig opkomen. De school moet toestemming gegeven aan medewerkers om agenda’s af te stemmen voor een bespreking. Er wordt vaak veel gedaan om VOETen in orde te krijgen. Daarna valt alles stil. Papieren moeten in orde zijn. Pesten zet vaak aan tot pesten. Spreken rond gezonde voeding – juiste persoon uitleg laten geven. Hoe kan je ongezonde schoolsnacks bannen ten voordele van gezonde? Mag je aan ouders en leerkrachten vragen om enkel gezonde snacks mee te brengen? WIN-WIN: minder inkomsten maar ook minder afval Water drinken in de klas, ook geen frisdrank van thuis meebrengen is opgenomen in het schoolreglement. Start een gezondheidsbeleid op om gezondheid in de school te brengen. Eerste aanzet was werken aan een jaarthema en dan volgde de structurele aanpak. Het winkeltje blijft maar met gezonde zaken. Hoe breng je het thema geestelijke gezondheid aan zonder bepaalde leerlingen te kwetsen of te stigmatiseren? HIVSET: binnen een bepaald vak gastsprekers zoeken, geeft positieve reacties. 4
-
-
-
Heel de voormiddag een maand lang werken aan geestelijke gezondheid. PD, pedagogische leerkrachten werken individueel aan geestelijke gezondheid. Werken aan sociale vaardigheden. Pedagogische dossiers, verkrijgbaar bij LOGO (NOKNOK en FIJH): http://www.logokempen.be/index.cfm?Id=475 Welke werkgroepen bestaan er in de andere scholen rond gezondheidsbeleid? Ingedeeld per thema of algemeen? Gezondheid (RSV, drugsbeleid, geestelijke gezondheid). De groepen overlappen vaak maar toch blijft iedereen in zijn eigen hokje werken. Zaken worden wel geïmplementeerd (bv. spijbelwijzer, drugswijzer). Maar er zijn te veel afspraken om door het bos de bomen nog te zien. 1 werkgroep veiligheid, gezondheid en milieu. Beter om op 1 thema per jaar in te zetten en uit te werken. Verlies je hierdoor geen belangrijke zaken uit het oog? Het jaarthema wordt uitgewerkt door een werkgroep. Voor sommige groepen is dit een herhaling, bv. werken rond de voedingsdriehoek door leerlingen in de voedingsrichting. Geen permanente werkgroep. Communicatie loopt soms mank. Tijdelijke werkgroep werkt enkele, losse zaken uit. Insteek naar ouders toe is ideaal. Thuisopvoeding is belangrijk. Bepaalde ouders hebben zelf geen eetcultuur. Bij overgang van het lager naar eerste graad secundair onderwijs is er nog wel belangstelling van de ouders. Nagaan waarom er minder omkadering is om thuis aan gezondheid te werken (financieel, geen tijd,…). Moeilijk om in te grijpen of sommige ouders te bereiken. Keuzes maken is belangrijk. Het belang wordt nog niet ingezien omdat er nog geen gezondheidsproblemen aan gezondheid gekoppeld worden op die leeftijd. Ouders laten soms niet toe om te ‘bemoeien’ in de privésfeer. Ook op school is het vaak moeilijk om keuzes te maken. Ook daar kost het vaak moeite en geld om gezondheid aan te bieden (appels vervallen – wafels niet zo snel). Hoe krijg je andere leerkrachten gemotiveerd om mee te werken aan gezondheidsbeleid? Vakleerkrachten mee op de kar krijgen, is vaak moeilijk. Je kunt niet eisen van collega’s dat ze dit opnemen. Communicatie verloopt via mail, item op teamvergadering, informeel onder de middag. Utopisch om iedereen op de kar te krijgen. Gemotiveerde en minder gemotiveerde mensen samen zetten. In een groep betrokken personen samen brengen en zorgen dat er niet te veel negatieve energie wegloopt. Hoe houd je verkoopsmomenten gezond? Minionderneming met aanbod soep HUT: Recepten meegeven met de klassen zodat ze die zelf kunnen maken. Overschot van bv. soep kan ingevroren worden. Leerkrachten mee motiveren om zaken op te volgen in de les. Vraag om alternatieven op te zoeken indien eigen voorstellen afgeketst wordt Noten verkopen.
5
Kinderen kennen soms te weinig groenten en fruit waardoor ze er niet van eten. Zelfs in de opleiding voeding gebeurt dit niet. Kleine stappen nemen. Fruitspiesjes maken Spaghetti met veel groenten
4. GEZONDE SCHOLENMETHODIEK Kadermethodiek gezonde school: vooraan in de brochure: via website www.gezondeschool.be Zelfevaluatietest voor gezondheidsbeleid op school http://evaluatie.gezondeschool.be 5. AFRONDEN - 27/10: vorming integraal gezondheidsbeleid - Matrix invullen is tijdsintensief maar het is een goed werkinstrument om te reflecteren wat er gebeurt binnen de scholen. Het is vaak een probleem om op te lijsten omdat er te veel punten zijn. VOLGENDE SCHOLENOVERLEG: donderdag 17 maart 2016 TE TURNHOUT
6
