Verslag over de doorlichting van Centrum voor Volwassenenonderwijs Hageland - Aarschot te AARSCHOT

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL [email protected] www.onderwijsinspectie.be

Verslag over de doorlichting van Centrum voor Volwassenenonderwijs Hageland Aarschot te AARSCHOT Hoofdstructuur volwassenenonderwijs Instellingsnummer Instelling Directeur Adres Telefoon Fax E-mail Website Bestuur van de instelling Adres Scholengemeenschap Adres

31898 Centrum voor Volwassenenonderwijs Hageland - Aarschot Ann VERHAEGEN Schaluin 28 - 3200 AARSCHOT 016-55.11.15 016-55.11.17 [email protected] cvohageland.sjca.be VZW Sint-Jozefscollege Schaluin 28 - 3200 AARSCHOT Consortium volw L4 vzw Provincieplein 1 - 3010 KESSEL-LO

Dagen van het doorlichtingsbezoek 07/10/2013, 08/10/2013, 09/10/2013, 10/10/2013, 11/10/2013, 14/10/2013 Einddatum van het doorlichtingsbezoek 14/10/2013 Datum bespreking verslag met de instelling 19/11/2013 Samenstelling inspectieteam Inspecteur-verslaggever Robert Vandeput Teamleden Dirk Fiers, Els Van Raemdonck, Geert Polfliet, Hilde De Rijbel, Walter Van den Brandt Deskundige(n) behorend tot de nihil administratie Externe deskundige(n) nihil

31898 – vwo – Centrum voor Volwassenenonderwijs Hageland - Aarschot te AARSCHOT (Schooljaar 2013-2014)

1

INHOUDSTAFEL INLEIDING .............................................................................................................................................. 3 1

SAMENVATTING ............................................................................................................................. 5

2

DOORLICHTINGSFOCUS ................................................................................................................... 6 2.1 2.2

3

Opleidingen in de doorlichtingsfocus ................................................................................................. 6 Procesindicatoren of procesvariabelen in de doorlichtingsfocus ....................................................... 6

RESPECTEERT HET CENTRUM DE ONDERWIJSREGLEMENTERING? ..................................................... 7 3.1

Respecteert het centrum de erkenningsvoorwaarden? ..................................................................... 7

3.1.1 3.1.1.1 3.1.1.2 3.1.1.3 3.1.1.4 3.1.1.5 3.1.1.6 3.1.1.7 3.1.2 3.1.3 3.2 4

Voldoet het centrum aan de onderwijsdoelstellingen? .............................................................. 7 Farmaceutisch technisch assistent ......................................................................................... 7 Medisch administratief bediende........................................................................................... 9 Informatica: toepassingssoftware ........................................................................................11 Frans richtgraad 1, Frans richtgraad 2 ..................................................................................15 Italiaans richtgraad 1 ............................................................................................................17 Portugees richtgraad 1 .........................................................................................................19 Spaans richtgraad 1, Spaans richtgraad 2, Spaans richtgraad 3 ...........................................20 Voldoet het centrum aan de erkenningsvoorwaarde ’hygiëne en bewoonbaarheid’? ............23 Voldoet het centrum aan de overige erkenningsvoorwaarden? ..............................................23

Respecteert het centrum de overige reglementering? ....................................................................23

BEWAAKT HET CENTRUM DE EIGEN KWALITEIT? ............................................................................ 25 4.1 4.2

Aanvangsbegeleiding ........................................................................................................................25 Evaluatiepraktijk................................................................................................................................25

5

ALGEMEEN BELEID VAN HET CENTRUM ......................................................................................... 27

6

STERKTES EN ZWAKTES VAN HET CENTRUM .................................................................................. 29 6.1 6.2 6.3

Wat doet het centrum goed?............................................................................................................29 Wat kan het centrum verbeteren? ...................................................................................................29 Wat moet het centrum verbeteren?.................................................................................................29

7

ADVIES BETREFFENDE DE ERKENNINGSVOORWAARDEN ................................................................ 30

8

VASTSTELLINGEN BETREFFENDE DE OVERIGE REGELGEVING .......................................................... 30

2


INLEIDING De decretale basis van het onderzoek Tijdens een doorlichting gaat de onderwijsinspectie na of het centrum 1. de onderwijsreglementering respecteert, 2. op systematische wijze haar eigen kwaliteit onderzoekt en bewaakt, 3. haar tekorten al dan niet zelfstandig kan wegwerken (zie artikel 38 van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs, 8 mei 2009). Een doorlichting is dus een onderzoek van 1. de onderwijsreglementering, 2. de kwaliteitsbewaking door het centrum, 3. het algemeen beleid van het centrum. Een onderzoek in drie fasen Een doorlichting bestaat uit drie fasen: het vooronderzoek, het doorlichtingsbezoek en het doorlichtingsverslag. - Tijdens het vooronderzoek bekijkt het inspectieteam het gehele centrum aan de hand van het CIPO-referentiekader. Het vooronderzoek wordt afgesloten met een doorlichtingsfocus: een selectie van te onderzoeken aspecten tijdens het doorlichtingsbezoek. - Tijdens het doorlichtingsbezoek voert de onderwijsinspectie het onderzoek uit aan de hand van observaties, gesprekken en analyse van documenten. - Het doorlichtingsverslag beschrijft het resultaat van de doorlichting, bevat een advies over de verdere erkenning en wordt gepubliceerd op www.doorlichtingsverslagen.be. Een gedifferentieerd onderzoek 1. Omdat de onderwijsinspectie gedifferentieerd doorlicht, onderzoekt het inspectieteam in het centrum een selectie van de onderwijsreglementering: het voldoen aan de onderwijsdoelstellingen Hiertoe selecteert de onderwijsinspectie een aantal opleidingen. Daarbij onderzoekt de onderwijsinspectie altijd de volgende procesvariabelen uit het CIPOreferentiekader:  het onderwijsaanbod  de uitrusting  de evaluatiepraktijk  de leerbegeleiding. een selectie van andere erkenningsvoorwaarden, waaronder de erkenningsvoorwaarde hygiëne en bewoonbaarheid. een selectie van overige regelgeving. 2. Om de kwaliteitsbewaking door het centrum na te gaan, selecteert het inspectieteam een aantal procesvariabelen. Het inspectieteam gaat met de kwaliteitswijzer na of het centrum voor deze procesvariabelen aandacht heeft voor doelgerichtheid: welke doelen stelt het centrum voorop? ondersteuning: welke ondersteunende initiatieven neemt het centrum om efficiënt en doelgericht te werken? doeltreffendheid: bereikt het centrum de doelen en gaat het centrum dit na? ontwikkeling: heeft het centrum aandacht voor nieuwe ontwikkelingen?


3

3. Het inspectieteam onderzoekt ten slotte het algemeen beleid van het centrum aan de hand van vier procesvariabelen: leiderschap, visieontwikkeling, besluitvorming, kwaliteitszorg.

Het advies De adviezen die de onderwijsinspectie uitbrengt, hebben betrekking op alle of op afzonderlijke structuuronderdelen van het centrum. De onderwijsinspectie kan drie adviezen uitbrengen: - een gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de verdere erkenning van het centrum of van structuuronderdelen. - een beperkt gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de erkenning van het centrum of van structuuronderdelen als het centrum binnen een bepaalde periode voldoet aan de voorwaarden vermeld in het advies. - een ongunstig advies: het inspectieteam adviseert om de procedure tot intrekking van de erkenning van het centrum of van structuuronderdelen op te starten. Bij een ongunstig advies beoordeelt de onderwijsinspectie bovendien of het centrum de vastgestelde tekorten zelfstandig kan wegwerken. Tot slot Binnen een termijn van dertig kalenderdagen na ontvangst van het definitieve doorlichtingsverslag informeert de directeur van het centrum de ouders en cursisten over de mogelijkheid tot inzage. Binnen de dertig kalenderdagen na ontvangst moet de directeur van het centrum het verslag volledig bespreken tijdens een personeelsvergadering. Het bestuur van het centrum of zijn gemandateerde tekent het verslag voor gezien. Het bestuur stuurt het binnen dertig kalenderdagen na ontvangst terug naar de onderwijsinspectie en maakt eventueel melding van zijn opmerkingen. Het centrum mag het verslag niet gebruiken voor publicitaire doeleinden.

Meer informatie? www.onderwijsinspectie.be en www.doorlichtingsverslagen.be

4


1

SAMENVATTING

Het CVO Hageland-Aarschot maakt deel uit van de vzw Sint-Jozefscollege. Het centrum biedt zes studiegebieden aan in het secundair volwassenenonderwijs (SVWO). Het doorlichtingsteam onderzocht tien opleidingen uit vijf verschillende studiegebieden die samen ongeveer 96,5 % van het aanbod vertegenwoordigen. Enkel het studiegebied Mechanica-Elektriciteit behoorde niet tot deze doorlichting. Uit de resultaten van de doorlichting blijkt dat de opleiding Farmaceutisch-technisch assistent uit het studiegebied Chemie, de opleiding Medisch administratief bediende uit het studiegebied Handel en de opleidingen Portugees en Italiaans richtgraad 1 uit het studiegebied Talen richtgraad 1 en 2 een gunstig advies krijgen. De opleidingen Frans en Spaans richtgraad 1 en 2 uit het studiegebied Talen richtgraad 1 en 2 en de opleiding Spaans richtgraad 3 uit het studiegebied Talen richtgraad 3 en 4 krijgen net als de opleiding Informatica: toepassingssoftware uit het studiegebied Informatie- en communicatietechnologie een beperkt gunstig advies. Vooral het volledig aanbieden van de leerplandoelstellingen, het gepast aanwenden van multimedia, het toepassen van een valide evaluatiepraktijk en het nastreven van de sleutelvaardigheden in sommige opleidingen kunnen beter. De aanvangsbegeleiding voor beginnende leraren is dankzij de inschakeling van didactische coördinatoren goed gestructureerd en geïmplementeerd. Het centrum bewijst hiermee de aandacht voor een professionele ondersteuning van nieuwe personeelsleden. Een grote uitdaging voor het directieteam en voor alle leraren is de structurele aanpak van het evaluatiebeleid. Het centrum heeft geen visie op evalueren, waardoor de vernieuwingen occasioneel gebeuren op initiatief van de leraar. Of de evaluatiepraktijk afgestemd is op de leerplandoelstellingen wordt onvoldoende opgevolgd door de centrumleiding, wat tevens in een aantal inbreuken tegen de regelgeving resulteert. Het algemeen beleid van de centrumleiding is eerder op organisatorische aspecten gericht. Het agogisch beleid is in handen van twee didactische coördinatoren. In het centrum zijn voldoende inspraakmogelijkheden om mee de beleidslijnen uit te zetten. Een snellere informatiedoorstroming en een opvolging van de implementatie van beleidsbeslissingen zijn interne werkpunten. Het centrum ontwikkelt een intern kwaliteitszorgsysteem, maar de PDCA-cirkel is nog niet volledig rond voor een aantal decretale elementen. Ook in de opleidingen is de interne kwaliteitszorg nog onvoldoende merkbaar.


5

2

DOORLICHTINGSFOCUS

Op basis van het vooronderzoek en in het kader van een gedifferentieerde doorlichting selecteerde de onderwijsinspectie onderstaande opleidingen en procesindicatoren/procesvariabelen voor verder onderzoek.

2.1

Opleidingen in de doorlichtingsfocus

Chemie Farmaceutisch technisch assistent Handel Medisch administratief bediende Informatie- en communicatietechnologie Informatica: toepassingssoftware Talen richtgraad 1 en 2 Frans richtgraad 1 Frans richtgraad 2 Italiaans richtgraad 1 Portugees richtgraad 1 Spaans richtgraad 1 Spaans richtgraad 2 Talen richtgraad 3 en 4 Spaans richtgraad 3

2.2

Procesindicatoren of procesvariabelen in de doorlichtingsfocus

Personeel - Professionalisering Aanvangsbegeleiding Onderwijs - Evaluatie Evaluatiepraktijk

6


3 3.1

RESPECTEERT HET CENTRUM DE ONDERWIJSREGLEMENTERING? Respecteert het centrum de erkenningsvoorwaarden?

3.1.1 Voldoet het centrum aan de onderwijsdoelstellingen? Het onderzoek naar het voldoen aan de onderwijsdoelstellingen levert voor de geselecteerde opleidingen het volgende op. 3.1.1.1

Farmaceutisch technisch assistent

Voldoet De opleiding is van een uitstekende kwaliteit en beantwoordt aan de vereisten van het Koninklijk besluit van 5 februari 1997 betreffende de beroepstitel en de kwalificatievereisten voor de uitoefening van het beroep van farmaceutisch-technisch assistent en houdende vaststelling van de lijst van handelingen waarmee deze laatste door een apotheker kan worden belast. De valide evaluatie toont aan dat de meeste cursisten de leerplandoelstellingen bereiken. Outputgegevens De vaststellingen zijn gebaseerd op de veertien modules van de opleiding. Leerprestaties De overgrote meerderheid van de cursisten die het volledige leertraject Outcomes afwerken, slaagt voor het certificaat Farmaceutisch-technisch assistent. Er is Tevredenheid weinig uitval en de meeste cursisten zijn zeer tevreden over de wijze waarop het centrum hen heeft opgeleid. De cursisten die daarnaast ook het diploma so bezitten (nagenoeg allemaal) en daardoor de beschermde beroepstitel van ‘farmaceutisch-technisch assistent’ (FTA) verwerven, vinden vrij vlot werk. Onderwijsaanbod Doelmatigheid Volledigheid Beheersingsniveau Samenhang Evenwicht

De vorige schooljaren noemde het centrum de modules Toegepaste fysica en chemie FTA en Toegepaste analytische chemie FTA respectievelijk Farmaceutische basiswetenschappen en Farmaceutisch rekenen. Het centrum deed dit om kandidaat-cursisten niet af te schrikken voor de wetenschappelijke vakken die in deze modules voorkomen. Farmaceutisch-technisch assistent was toen immers nog een knelpuntenberoep. Sinds dit jaar is dat niet meer het geval. De naam Farmaceutisch rekenen veroorzaakt niet alleen een verkeerd beeld van de inhoud van de module, maar heeft ook als gevolg gehad dat de praktische opleiding in de analytische chemie niet aangeboden werd. De vakgroep oordeelde dat dit overbodig was omdat men tegenwoordig geen chemische analyses meer uitvoert in de apotheken. Ze vergat daarbij echter dat een praktische opleiding in de analytische chemie een wettelijk verplicht onderdeel van de opleiding is. Ook de stages die enkele cursisten uitsluitend in een ziekenhuisapotheek uitgevoerd hebben, dekten niet alle leerplandoelstellingen die er gerealiseerd moeten worden. Omdat het centrum de foute modulenamen nog voor het einde van de doorlichting door de juiste heeft vervangen, de vakgroep de praktische opleiding in de analytische chemie in de lessenreeks heeft geïntegreerd en de cursisten hun stage voortaan minstens gedeeltelijk in een officina zullen uitvoeren, beantwoorden alle modules die dit schooljaar gestart zijn, aan alle wettelijke voorschriften. De tekorten uit het verleden hebben dan ook geen gevolgen voor de erkenning van het centrum. De opleiding wordt beroepsgericht gegeven en is inhoudelijk van een uitstekende kwaliteit. Dankzij de goede samenhang tussen de natuurwetenschappelijke en farmaceutische modules, krijgen de cursisten een duidelijk inzicht in de samenstelling en de werking van farmaceutische producten en beseffen ze het belang van nauwkeurig werken bij galenische bereidingen. De meeste sleutelvaardigheden zijn inherent aan de opleiding en krijgen automatisch de vereiste aandacht. Het stageverloop is zorgvuldig uitgewerkt en wordt nauwgezet en deskundig door de stagebegeleiders opgevolgd, die daarvoor beter dan wie


7

ook geplaatst zijn, omdat zij naast hun lesopdracht nog deeltijds als apotheker werkzaam zijn. In de lessen heerst een aangenaam en aanmoedigend leerklimaat. Om vast te stellen of de cursisten de leerinhouden correct begrijpen, stellen de leraren geregeld vragen tijdens de lesopbouw. Ook de cursisten kunnen dan bijkomende uitleg vragen. Het probleemoplossend denken wordt vooral geoefend met denkvragen en vraagstukken en voor het verwerven van de motorische vaardigheden zijn er beroepsgerichte practica. Onderwijsorganisatie Organisatie curriculum Samenstelling klasgroepen

Uitrusting ICT Inzet uitrusting Leermiddelen

Leerbegeleiding Preventief Curatief

Evaluatiepraktijk Evenwicht Volledigheid Beheersingsniveau Transparantie

8

De opleiding kan in dag- of avondonderwijs gevolgd worden. De dagopleiding heeft het voordeel dat ze in één schooljaar afgewerkt kan worden, tegenover drie schooljaren voor de avondopleiding. Hoewel de cursisten behalve voor de stages, zelf hun leertraject kunnen samenstellen, worden zij sterk aangeraden het traject van het centrum te volgen. Om de leerinhouden goed te kunnen begrijpen, is het immers noodzakelijk om de module toegepaste fysica en chemie te volgen voor de module toegepaste biochemie, de module toegepaste analytische chemie voor of samen met de module galenica en de module farmacologie na de modules toegepaste biologie en toegepaste anatomie en fysiologie. Voor de overige modules is een vaste volgorde minder belangrijk. De meeste cursisten volgen de raad van het centrum op en verhogen daardoor hun slaagkansen. De stages mogen pas aangevat worden na de theoretische en praktische vooropleiding. Het cursusmateriaal is verzorgd en dekt ruimschoots de te behandelen leerinhouden. De practica vinden plaatst in een goed uitgerust wetenschapslokaal, dat aan de leerplanvereisten en de veiligheidsvoorschriften voldoet. De overige lessen worden in een theorielokaal gegeven, waar aanschouwelijk onderwijs uitsluitend via digitale projectie mogelijk is. De leraren zorgen wel voor wat bijkomend didactisch materiaal, maar optimaal is deze situatie niet. De cursisten kunnen via e-mail ook buiten de lessen bij hun leraren terecht. De elektronische leeromgeving wordt daarvoor niet opengesteld, hoewel dit medium zeer geschikt is voor remediëring en differentiatie. De evaluatie is aangepast aan de aard van de modules, peilt naar een degelijk beheersingsniveau en is transparant, valide en representatief voor de leerplandoelstellingen. De stages worden met een woordelijke vierpuntenschaal getoetst, waarin ook de meeste sleutelvaardigheden verwerkt zijn. Herexamens komen voor, maar in zeer geringe mate. De meeste cursisten die aan de examens deelnemen, slagen immers vlot.


3.1.1.2

Medisch administratief bediende

Voldoet Het centrum bereikt in voldoende mate de leerplandoelstellingen. De leerplandoelstellingen worden nagenoeg volledig gepland en behandeld. Het gehanteerde didactische materiaal laat grotendeels toe om de leerplandoelstellingen te bereiken. Outputgegevens De leerplandoelstellingen worden in voldoende mate bereikt en dit in alle Leerprestaties modules. Het centrum kan onvoldoende aantonen dat de sleutelvaardigheden Leerloopbaan worden nagestreefd (leerplan p.9). Outcomes Tevredenheid Het centrum biedt de volledige opleiding aan op jaarbasis. De cursisten schrijven zich in voor één of meerdere modules en de klasgrootte schommelt rond de theoretische deler (14). Uit de resultaten van vorig schooljaar blijkt een normale doorstroming van cursisten. De opvallendste uitval situeerde zich in de ICTmodules en was te wijten aan cursisten die enkel deze computermodules wilden volgen. Niet alle cursisten beogen een studieduur van één schooljaar. De meesten spreiden de opleiding over meerdere schooljaren. Vermits het centrum geen Aanvullende algemene vorming (AAV) aanbiedt, verstrekt het hierover de nodige informatie en reikt het de voorziene studiebewijzen uit (deelcertificaten, certificaat en/of diploma so) en dit volgens de individuele schoolloopbaan van de cursisten. Het centrum is summier gestart met de gegevensverzameling van cursisten die doorstromen naar de arbeidsmarkt, maar niet naar vervolgonderwijs. De meeste cursisten van dit schooljaar werken overdag en volgen deze beroepsopleiding met het oog op een betere tewerkstelling in de medische sector. De tevredenheid van de cursisten is opgenomen in de cursistenbevraging van 20122013, zonder expliciet op deze opleiding gericht te zijn. Ook de stagegevers zijn nog niet expliciet bevraagd. Onderwijsaanbod Volledigheid Evenwicht Doelmatigheid Beheersingsniveau Samenhang

Het centrum maakt gebruik van vorderingsplannen die doorgaans goed afgestemd zijn op de leerplandoelstellingen en meestal verwijzen naar de basiscompetenties. In Zakelijk Nederlands1 komen de behandelde leerinhouden niet volledig overeen met de pedagogische wenken van het leerplan. Dit is bijvoorbeeld het geval voor koerierdocumenten en soorten briefomslagen en kennismaking en onthaal. Toch levert het centrum hier een inspanning om een evenwicht te vinden tussen een theoretische basis en een vaardigheidsgerichte opleiding. Bij Tekstverwerking 1 ontbreekt het hanteren van de helpfunctie. Bij de planning van de leerplandoelstellingen houdt het centrum ook rekening met het beheersingsniveau van de cursisten. Zo worden sommige vaardigheden van de medisch administratief bediende effectief ingeoefend via case studies, groepswerk en rollenspelen. Naast het onderwijsleergesprek hanteert het centrum dus ook andere, gepaste werkvormen om de leerplandoelstellingen te bereiken. De link met de praktijk gebeurt enerzijds via het uitnodigen van gastsprekers en anderzijds via de stage. Opvallend is de afwezigheid van de sleutelvaardigheden in het overgrote deel van de vorderingsplannen. Op dit vlak is er absoluut geen samenhang. Wat ook verwondering opwekt, is de planning van één les in afstandsonderwijs en dit na de eindevaluatie. De stage wordt degelijk gepland rekening houdend met de individuele situatie van de cursist.


9


Evaluatiepraktijk Evenwicht Volledigheid Beheersingsniveau Transparantie Feedback


Het studiemateriaal is vaak een zelfgemaakte syllabus, die geschikt is om de leerplandoelstellingen te bereiken en aangevuld wordt met een naslagwerk en/of informatie van het internet. Het centrum beschikt over de nodige hard- en software om de ICT-vaardigheden in te oefenen. Enkel in de module Medische correspondentie wordt nog geen gebruik gemaakt van een dictafoon en/of een digitaal dicteersysteem met spraaktechnologie, wat een medisch administratief bediende moet kunnen hanteren. Omdat het centrum gebruikt maakt van de leslokalen van de secundaire school ontbreekt een passende leeromgeving. Verouderde borden, niet ergonomische stoelen, een pc met internetverbinding en projectieapparatuur zijn hierin aanwezig. De leraar is binnen de centrumafspraken autonoom bevoegd voor de organisatie van de evaluatie. Hoewel alle modules worden afgesloten met een eindevaluatie (in het centrum is het begrip examen nog gebruikelijk) evolueren sommige leraren naar een meer gespreide vorm van evaluatie (en hier bedoelen we niet de deelexamens in langlopende modules). Zo zijn er portfolio’s en case studies die meetellen voor de eindevaluatie. Anderzijds zijn er nog vaardigheden die puur theoretisch beoordeeld worden op een eindexamen. Hoewel er een paar uitstekende voorbeelden zijn van eindevaluaties zoals in Secretariële vaardigheden en Kantoorsoftware integratie, mist het geheel van de evaluaties nog het nodige evenwicht om de verworven basiscompetenties effectief te evalueren. Zo worden in deze beroepsgerichte opleiding de telefonische vaardigheden nog steeds theoretisch beoordeeld. Conform de centrumafspraak zijn de eindevaluaties voorzien van een puntenverdeling maar zelden van een modeloplossing. Opvallend is de afwezigheid van duidelijke beoordelingscriteria in de opdrachten die de cursisten in de loop van de module maken. Samen met het ontbreken van een schriftelijke neerslag van de evaluatieafspraken is dit niet echt een transparante wijze van evalueren. Een evaluatie van de sleutelvaardigheden ontbreekt volledig. In de evaluatie van de stage wordt gebruik gemaakt van zelfevaluatie. Volgens het evaluatiereglement is er geen tweede zittijd voorzien. Toch werden vorig schooljaar in Organisatie gezondheidszorg en Deontologie herexamens gehouden. Een gevolg hiervan is dat de processen-verbaal voor deze cursisten foutief zijn opgesteld. Dit is een inbreuk op de reglementering, op het eigen evaluatiereglement en op de rechten van de cursisten. Het centrum zorgt in de meeste modules voor een systematische feedback aan de cursisten. Het uittekenen van het leertraject voor de cursisten is voor bijsturing vatbaar. Het evaluatieproces binnen de opleiding is uitgeschreven door de didactische coördinator. In tegenstelling tot het centrumreglement sluit deze tekst vrijstellingsproeven uit voor de meerderheid van de modules. Dit is juridisch niet onderbouwd, evenmin als de voorziene slaagcriteria. Het centrum stelt vast dat bij enkele cursisten een basiskennis van het Nederlands ontbreekt, maar heeft nog geen adviserende procedure hiervoor voorzien (leerplan p.5). De directeur verleende vrijstellingen voor Kantoorsoftware integratie op basis van elders verworven kwalificaties (EVK) en vrijstellingsproeven. Het advies van de leraar was voor twee deelproeven niet gelinkt aan de basiscompetenties van het leerplan. Tijdens de module zijn de leraren verantwoordelijk voor remediërende initiatieven. De stage wordt degelijk voorbereid en begeleid. In het dossier ontbreekt op de risicoanalyse de noodzakelijke inbreng van de arbeidsgeneesheer-preventieadviseur.

10 31898 – vwo – Centrum voor Volwassenenonderwijs Hageland - Aarschot te AARSCHOT (Schooljaar 2013-2014)

Inbreuk(en) op Het organiseren van herexamens, het onvoldoende kunnen aantonen van het regelgeving nastreven van de sleutelvaardigheden en de fouten in de processen-verbaal en de risicoanalyse van de stage. 3.1.1.3

Informatica: toepassingssoftware

Voldoet niet De leerplandoelstellingen worden niet in alle modules van de opleiding bereikt. Dat is grotendeels het gevolg van het oneigenlijk gebruik van sommige modules. Er is onvoldoende aandacht voor de sleutelvaardigheden. In enkele modules ontbreekt de evaluatiepraktijk. Outputgegevens Het centrum bereikt de leerplandoelstellingen niet in alle modules van de Leerprestaties opleiding. Dat is het geval voor de module Update als gevolg van het oneigenlijk Leerloopbaan gebruik van die module. Ook in Rastertekenen 1 komen niet alle Outcomes Tevredenheid leerplandoelstellingen aan bod. Er is onvoldoende aandacht voor de sleutelvaardigheden van de opleiding. Het centrum houdt de gegevens met betrekking tot de leerloopbaan bij. Het is niet duidelijk of en hoe deze data gebruikt worden in functie van de kwaliteitszorg voor de opleiding. Opvallend zijn de grote uitval van 10,2% in de loop van de opleiding en het nog groter aantal cursisten (16,5%) dat niet deelneemt aan de evaluatie. Meer dan een kwart van de ingeschreven cursisten verlaat op die manier ongekwalificeerd de opleiding. De slaagkansen voor wie wel deelneemt aan de evaluatie is daarentegen nagenoeg 100% in alle modules, wat zeer uitzonderlijk is en vragen oproept over de doeltreffendheid van de evaluatiepraktijk. Het centrum biedt quasi alle modules van de opleiding aan, maar dat resulteert niet in het uitreiken van certificaten voor deze opleiding. Eén en ander is het gevolg van het concept van het opleidingsprofiel en de beperkte maatschappelijke relevantie van het certificaat Informatica: toepassingssoftware. Voor de meeste cursisten is persoonlijke ontwikkeling het belangrijkste motief om zich in te schrijven voor deze opleiding. De meer gespecialiseerde modules zoals CAD, Webdesign en -scripting vormen hierop een uitzondering. Het centrum houdt geen tewerkstellingsgegevens bij van zijn ICT-opleidingen. Het centrum heeft een traditie in het peilen naar de tevredenheid van de cursisten. Waar alle cursisten vroeger zeer frequent bevraagd werden, kiest het centrum er nu voor om een enquête voor te leggen aan een beperkte groep. De meest recente bevraging dateert van juli en augustus 2013. De data van deze bevraging werden nog niet geanalyseerd. De conclusies zijn in oktober 2013 nog niet bekend. De cursisten geven aan dat ze niet geïnformeerd worden over de acties die het centrum heeft ondernomen op basis van de cursistbevragingen. Uit een gesprek met een delegatie van de cursisten blijkt over het algemeen een grote mate van tevredenheid. Dat is vooral het geval voor de deskundigheid van de lesgevers en het niveau van de opleidingen. De sterk verouderde infrastructuur scoort naar verwachting erg slecht. Onderwijsaanbod Volledigheid Evenwicht Doelmatigheid Beheersingsniveau Samenhang

De informaticaopleidingen vormen naast de taal-, paramedische en accountancyopleidingen, één van de pijlers van het aanbod van het CVO. Het aantal inschrijvingen voor ICT gaat de laatste jaren echter in dalende lijn (-18%). Een tendens die zich ook in de rest van Vlaanderen manifesteert. Onder druk van het afnemend aantal inschrijvingen gaat het centrum permanent op zoek naar nieuw aanbod dat tegemoet komt aan de vraag van de cursisten. Het huidige opleidingsprofiel is hierin de beperkende factor. Het centrum hanteert het opleidingsprofiel op zeer creatieve wijze maar respecteert daarbij onvoldoende de inhoud van de modules zoals bepaald in het opleidingsprofiel/leerplan. Het


11

geeft aan diverse modules een andere invulling dan die welke door de overheid werd vooropgesteld. Zo worden o.a. de modules Multimedia 1 en Update aangewend om leerinhouden rond fotografie aan te bieden. De modules Digitale Fotografie behoren formeel tot het studiegebied Grafische technieken, een studiegebied waarvoor het centrum geen onderwijsbevoegdheid heeft. De module Update wordt nog op andere manieren oneigenlijk gebruikt. De overheid heeft deze module gecreëerd om cursisten die de basisvaardigheden van een bepaald softwarepakket al onder de knie hebben, te laten kennismaken met aangepaste functionaliteiten en nieuwe mogelijkheden van een recentere versie. Het centrum hanteert deze module om een tweede en een derde module Webscripting aan te bieden, terwijl het opleidingsprofiel slechts één module voorziet. Hetzelfde verhaal voor Webdesign en Desktop Publishing, waar het centrum respectievelijk één en twee extra modules toevoegt aan de twee formeel erkende modules uit het opleidingsprofiel. De module Update wordt met negen verschillende inhouden aangeboden maar geen enkele keer conform de omschrijving van het opleidingsprofiel. Het centrum voorziet niet in structureel toezicht op de realisatie van de leerplandoelstellingen. De controle op de conformiteit van de leerstofplanningen met de leerplandoelstellingen behoort tot het takenpakket van de didactisch coördinator. Door de vrij recente start in deze functie en de uitgebreide lijst aan taken is de betrokken coördinator nog niet aan deze opdracht toegekomen. De leerstofplanningen worden niet ontwikkeld volgens een standaard opmaak. Diverse sjablonen worden gehanteerd. Ze zijn bovendien leerkrachtafhankelijk; d.w.z. dat voor parallelle modules verschillende leerstofplanningen circuleren, hoewel de doelgroep niet significant verschillend is. In de leerstofplanningen wordt steeds verwezen naar de basiscompetenties van het opleidingsprofiel. Een prima initiatief, maar in sommige modules loopt het mis. Zo wordt bijvoorbeeld voor de module Lightroom (eigen benaming van het centrum) het deelcertificaat Update uitgereikt, terwijl de leerplandoelstellingen van Rastertekenen 4 worden beoogd en in Digitale Fotografie 2 (eigen benaming van het centrum) wordt verwezen naar doelstellingen die niet in het opleidingsprofiel voorkomen. De meeste leerkrachten maken gebruik van zelf ontwikkelde syllabi. Deze zijn doorgaans van uitstekende kwaliteit en sporen in grote mate met de leerplandoelstellingen. Uiteraard vormen de modules Update en Rastertekenen 1 hierop een uitzondering zoals eerder werd verduidelijkt. Een beperkt aantal lesgevers hanteren een handboek en in een enkel geval worden illegale kopieën van handboeken uitgedeeld. Het is duidelijk dat dit laatste een inbreuk vormt tegen de regelgeving en onmiddellijk moet stoppen. De leerkrachten zijn onvoldoende vertrouwd met de sleutelvaardigheden uit het opleidingsprofiel en de wijze waarop deze in het onderwijsleerproces aan bod kunnen komen. In de lespraktijk is er nagenoeg geen aandacht voor. Het centrum vermeldt in zijn reglement de mogelijkheid voor cursisten om gebruik te maken van het openleercentrum (OLC). Volgens het reglement krijgen de cursisten na afspraak met de leerkrachten de gelegenheid om al dan niet onder begeleiding zelfstandig te leren. In de praktijk blijken slechts enkele cursisten per schooljaar gebruik te maken van deze mogelijkheid. Een duidelijker communicatie kan leiden tot een frequenter gebruik van het OLC. Het centrum maakt gebruik van een elektronische leeromgeving (ELO) maar stelt die niet open voor de cursisten. Zeker in de ICT-opleidingen kan het gebruik van een ELO als didactische tool een meerwaarde betekenen voor de opleiding. Het centrum laat hier een kans onbenut om zijn opleidingen naar een hoger niveau te tillen. Eenmalig werd een uitzondering gemaakt voor een project gecombineerd onderwijs dat vorig schooljaar werd aangeboden. 12 31898 – vwo – Centrum voor Volwassenenonderwijs Hageland - Aarschot te AARSCHOT (Schooljaar 2013-2014)

Onderwijsorganisatie Organisatie curriculum Samenstelling klasgroepen



Het centrum heeft zowel een dag-, een avond- als een beperkt weekendaanbod. Het bereikt op die manier een breed publiek van werkende en anders actieve cursisten. Het centrum heeft geen traditie in het aanbieden van opleidingen in de vorm van gecombineerd onderwijs. Vorig schooljaar organiseerde het eenmalig een opleiding in gecombineerd onderwijs in samenwerking met de FOD Justitie. Het centrum participeert aan een project van het consortium L4, waarbij een voorbereidingsjaar wordt voorzien voor anderstalige cursisten die een opleiding hoger onderwijs willen aanvatten. Het project is waardevol en komt tegemoet aan een concrete nood. De opleiding is opgevat als voltijds leren en telt momenteel 16 cursisten. Het lessenpakket wordt gerealiseerd door de verschillende CVO’s van het consortium. Het CVO Hageland neemt er de informaticaopleiding voor zijn rekening i.c. de module Initiatie in de informatica. De uitrusting is zowel in de hoofdvestiging als in de vestiging aan de Bekaflaan voldoende hedendaags en performant. In alle ICT-lokalen is er degelijke projectieapparatuur voorhanden. Hoewel het evaluatiereglement vormen van gespreide of permanente evaluatie toelaat, beperken de leerkrachten van de ICT-opleidingen zich vooral tot eindevaluaties. In mindere mate wordt ook gebruik gemaakt van geïntegreerde eindwerken als evaluatietool. De evaluaties zijn praktijkgericht. De eindexamens peilen naar het geheel van de vaardigheden die tijdens de module aan bod kwamen. Ze zijn bijgevolg voldoende afgestemd op de leerplandoelstellingen. De beoordelingscriteria en de puntenverdeling zijn duidelijk. Sommige leerkrachten verwijzen ook bij de evaluaties naar de leerplandoelstellingen wat een vorm van zelfcontrole toelaat. Een duidelijk voorbeeld van goede praktijk dat navolging verdient. Afspraken ter bevordering van een gelijkgerichte aanpak zijn er enkel voor parallelle modules, niet voor het geheel van de ICT-opleidingen. Bij een opvallend groot aantal cursisten (16,5%) veroorzaakt de eindevaluatie behoorlijk wat stress en faalangst. Zij nemen niet deel aan het eindexamen, terwijl de evaluatie een noodzakelijk onderdeel vormt van het onderwijsleerproces. Ondanks dit duidelijk signaal neemt het centrum geen maatregelen en schakelt het niet over op meer geschikte evaluatievormen. De directie verklaart dat ze er op vraag van de cursisten voor kiest om in sommige klasgroepen elke vorm van evaluatie te laten vallen. Dit is in strijd met de regelgeving. Artikel 38 § 1 van het decreet betreffende het volwassenenonderwijs stelt duidelijk dat het centrum voor elke module een evaluatie moet organiseren. De cursisten beamen dat ze bij de start van elke module door de lesgever worden geïnformeerd over de evaluatiepraktijk die zal worden toegepast. In de les na de eindevaluatie wordt schriftelijk en mondeling feedback geleverd door de leerkrachten.


13


Aanvangsbegeleiding Ondersteuning beginnende leerkracht

Deskundigheidsbevordering Overleg

Het centrum voorziet in een trajectbegeleiding door de lesgevers. Deze leertrajectbegeleiding blijft beperkt tot het verstrekken van een advies over het meest geschikte vervolgtraject. Het centrum voert een consequent toelatingsbeleid, maar de kwaliteit van de toelatingsproeven varieert. De meeste toelatingsproeven zijn gericht op het testen van vaardigheden en zijn afgestemd op de leerdoelen van de sequentieel voorafgaande module. Binnen het studiegebied ICT zijn dit schooljaar zes beginnende leerkrachten actief. Ze worden intensief begeleid door de didactische coördinator. Deze begeleiding behelst vooral praktische, administratieve en agogisch-didactische aspecten. Vakspecifieke ondersteuning is niet structureel voorzien, maar de beginnende leerkrachten worden wel aangezet tot lesobservatie bij meer ervaren collega’s. De coördinatie van de opleiding is toegewezen aan een didactisch coördinator die daarnaast ook de paramedische en accountancyopleidingen coördineert. De betrokken coördinator krijgt vier uur vrijstelling van lesopdracht voor een zeer uitgebreid takenpakket. De kwaliteitsvolle uitvoering van die functie wordt daardoor gehypothekeerd. Binnen de ICT-opleidingen is er geen traditie om te streven naar maximale gelijkgerichtheid en er werden recent geen initiatieven ter zake genomen. Dat blijkt duidelijk uit de verscheidenheid aan leerstofplanningen, het gebrek aan concrete afspraken voor het cursusmateriaal en de evaluatiepraktijk en de inhoud van de overkoepelende vakvergaderingen. Deze worden georganiseerd met een frequentie van één à twee keer per schooljaar en worden voorgezeten door de directie. Inhoudelijk beperken deze vergaderingen zich tot het bespreken van het aanbod voor de volgende periode, rekening houdend met de vraag van de cursisten en de nieuwe tendensen in de wereld van de informatica. Daarnaast nemen sommige leerkrachten zelf het initiatief om een vakvergadering te organiseren voor een cluster van parallelle modules. De enige vorm van streven naar een gelijkgerichte aanpak situeert zich op dit niveau.

Inbreuk(en) op Het niet organiseren van een evaluatie in elke module is in strijd met de regelgeving regelgeving. Artikel 38 § 1 van het decreet betreffende het volwassenenonderwijs.


3.1.1.4

Frans richtgraad 1, Frans richtgraad 2

Voldoet niet De leerplandoelstellingen worden onvolledig, onevenwichtig en niet volgens het verwachte beheersingsniveau aangeboden. De evaluatiepraktijk is niet valide en gaat onvoldoende na of de leerplandoelstellingen worden bereikt. De cursisten behalen het verwachte taalvaardigheidsniveau niet. Outputgegevens De leerplandoelstellingen worden in onvoldoende mate bereikt. De resultaten Leerprestaties van de cursisten zijn goed maar zijn gebaseerd op een onvolledig Leerloopbaan onderwijsaanbod en op een niet representatieve evaluatie, zodat ze geen Tevredenheid correcte informatie geven over het bereiken van de leerplandoelstellingen en het reële studiepeil van de cursisten. Volgens de gegevens waarover de onderwijsinspectie beschikt, liggen de cijfers over uitval beduidend hoger dan het Vlaamse gemiddelde. Het centrum verzamelt zelf ook cijfergegevens over uitval, deelname en slagen, maar dit gaf nog geen aanleiding tot verdere analyse of doelgerichte acties. Uit een gesprek met een delegatie van cursisten blijkt een zekere mate van tevredenheid. De doorstroom naar vervolgmodules is voor sommige jaren echter beperkt. Onderwijsaanbod Beheersingsniveau Samenhang Volledigheid Evenwicht Doelmatigheid

De leerplandoelstellingen zijn niet opgenomen in de leerstofplanning en zijn te weinig gekend door de leraren. De handboeken die gebruikt worden in Waystage en Threshold 1 en 2 zijn niet op het niveau van de richtgraad. In Threshold 4 wordt gewerkt met een eigen syllabus, die een compilatie is van fragmenten uit handboeken voor verschillende niveaus en die daardoor ook onvoldoende afgestemd is op de leerplandoelen en het verwachte beheersingsniveau. De verticale samenhang wordt niet bewaakt. Dit blijkt ook uit de vorderingsplannen, waar dezelfde leerstof in verschillende niveaus gepland wordt. Voor de verschillende vaardigheden en in de verschillende niveaus worden de leerplandoelen onvolledig en onevenwichtig aangeboden. De receptieve vaardigheden worden in alle modules frequent ingeoefend, maar de variatie in tekstsoorten is te beperkt waardoor klachten, narratieve, prescriptieve en persuasieve teksten onvoldoende aan bod komen. In Threshold 4 ontbreken in de meeste thema's luisteroefeningen en zijn de aangeboden leesteksten onvoldoende geschikt om de leesdoelen te bereiken. Het trainen van spreekvaardigheid staat voldoende centraal in alle modules, maar opnieuw is er door gebrek aan kennis van de leerplandoelen geen doelgerichte opbouw van het beschrijvende naar het structurerende en het beoordelende verwerkingsniveau. Enkel in Breakthrough, Threshold 2 en Threshold 3 is het trainen van schrijfvaardigheid afgestemd op de leerplandoelen en het verwachte beheersingsniveau. In Threshold 4 wordt schrijven onvoldoende getraind en zijn er geen opdrachten op beoordelend niveau. De leraren besteden voldoende aandacht aan de verwerving van de ondersteunende kennis. Het aanbod stemt overeen met de moeilijkheidsgraad aangegeven in de leerplannen. In de geobserveerde lessen zijn de activiteiten voldoende georiënteerd op de training van lees-, luisteren spreekvaardigheid en er heerst een stimulerend leerklimaat. Leraren hanteren ook consequent de doeltaal, al blijft in sommige klassen de leraar simultaan vertalen, waardoor het Nederlands een prominente rol blijft spelen. Leraarafhankelijk worden activerende werkvormen gehanteerd om de interactie en communicatie te bevorderen.


15

Uitrusting Inzet uitrusting ICT

Evaluatiepraktijk Beheersingsniveau Volledigheid Transparantie


Deskundigheidsbevordering Beginsituatieanalyse Vorming Overleg

De avondcursussen Frans vinden plaats in de campus Bekaflaan, waar de lokalen uitgerust zijn met een computer met internetverbinding. Niet in elk klaslokaal is een beamer aanwezig, waardoor het gebruik van beeldmateriaal in bepaalde klasgroepen beperkt is. Dit blijkt ook uit de planningsdocumenten. De dagcursussen Frans worden aangeboden in de campus Schaluin. De lokalen op de tweede verdieping zijn onvoldoende uitgerust om multimediaal te kunnen lesgeven. De evaluatiepraktijk is niet representatief voor het beoogde niveau, doordat de leerplandoelen niet als uitgangspunt dienen voor het opstellen van evaluaties. Ondersteunende kennis wordt meestal niet getoetst in situationele contexten en het gebruik van metataal overweegt in de opdrachten. In de evaluatie van de receptieve vaardigheden wordt het evenwicht tussen globaal en gedetailleerd tekstbegrip niet altijd bewaakt. Vaak ontbreken ook bronvermelding en soms ook titels. De evaluatie voor spreken voldoet in de meeste modules behalve in Threshold 4, waar de opdrachten niet representatief zijn voor de te beoordelen spreekdoelen. In Breakthrough, Waystage en Threshold 4 omvat de evaluatie van schrijfvaardigheid geen functionele opdrachten : het schrijfdoel ontbreekt en het doelpubliek is in de vage opdrachten niet duidelijk. Toch zijn er leraarafhankelijk voorbeelden van goede evaluatievragen waarin de doelstellingen op een valide manier gemeten wordt. Ook zijn er evaluatiecriteria en scorewijzers ontwikkeld voor de beoordeling van spreek- en schrijfvaardigheid, maar deze worden niet consequent gebruikt. De evaluatie is hierdoor in sommige modules onvoldoende objectief en transparant. Volgens de richtlijnen van het centrum dienen de vaardigheden ook beoordeeld te worden doorheen het schooljaar via gespreide evaluatie. Deze evaluaties konden voor verschillende modules niet voorgelegd worden tijdens de doorlichting. Op basis van een gevalideerde plaatsingstoets wordt de beginsituatieanalyse van de cursisten in kaart gebracht. Deze proef wordt, indien nodig, aangevuld met een mondelinge toets. De vragen hiervan werden niet voorgelegd tijdens de doorlichting, zodat het niet duidelijk is of deze mondelinge toets afgestemd is op de leerplandoelstellingen. De aandacht voor remediëring is leraarafhankelijk. De elektronische leeromgeving wordt hierbij nog niet aangewend om het leerproces van de cursisten individueel te ondersteunen. De vakgroep heeft de professionele behoeften van het lerarenteam niet in kaart gebracht. Leraren volgen vooral op eigen initiatief externe nascholingen. Deze zijn zowel vakinhoudelijk als agogisch-didactisch van aard. Op centrumniveau namen enkele leraren deel aan een begeleidingsproject rond ‘Functioneel evalueren in Moderne Vreemde Talen’. Via leren van elkaar wil het coördinatieteam de verworven inzichten verspreiden en de competenties van het lerarenteam verder ontwikkelen. Hiervoor groepeert men leraren van verschillende talen in eenzelfde overleg, maar een uitwisseling van good practices heeft nog niet plaatsgevonden. Het formele overleg betreft voornamelijk organisatorische elementen. Inhoudelijke thema’s zoals het uitwerken van vorderingsplannen en evaluaties met als uitgangspunt de leerplandoelstellingen, komen niet aan bod.


3.1.1.5

Italiaans richtgraad 1

Voldoet De leerplandoelstellingen worden volgens het verwachte beheersingsniveau bereikt. Kennis, vaardigheden en attitudes worden evenwichtig en met voldoende samenhang aangeboden. De evaluatiepraktijk gaat in voldoende mate na of de leerplandoelstellingen worden bereikt. Outputgegevens De resultaten die het centrum met zijn cursisten behaalt, voldoen. De Leerprestaties meerderheid van de cursisten neemt deel aan de examens en slaagt. Aangezien Leerloopbaan de evaluatie voldoende valide is, wijst dit op een voldoende bereiken van de Tevredenheid leerplandoelen door de cursisten. Volgens de gegevens waarover de onderwijsinspectie beschikt, benaderen de slaagcijfers na richtgraad 1 het Vlaamse gemiddelde. De gegevens over uitval liggen echter beduidend hoger dan het Vlaamse gemiddelde. Het centrum verzamelt zelf ook cijfergegevens over uitval, deelname en slagen, maar dit gaf nog geen aanleiding tot verdere analyse of doelgerichte acties. Uit een gesprek met een delegatie van cursisten tijdens de doorlichting blijkt een grote tevredenheid. De cursisten benadrukken positief de vlotte administratieve verwerking van de inschrijvingen, de didactische aanpak van de huidige leraren en hun ondersteuning tijdens en na de les. Hun tevredenheid wordt ook bevestigd door de grote doorstroming naar vervolgmodules. Onderwijsaanbod Samenhang Volledigheid Evenwicht Beheersingsniveau Doelmatigheid

De planningsdocumenten verwijzen enkel naar taaltaken, contexten en ondersteunende kennis waarbij het handboek het uitgangspunt is en niet de leerplandoelstellingen. Hierdoor is de verticale samenhang onvoldoende geëxpliciteerd. Leerstrategieën en attitudes worden wel uitdrukkelijk opgenomen in de leerstofplanningen. Het onderwijsaanbod dekt in voldoende mate de leerplandoelstellingen. Deze worden voor de vier vaardigheden evenwichtig en quasi volledig aangeboden. De receptieve vaardigheden worden voldoende getraind maar met een beperkte aandacht voor variatie in tekstsoorten. Narratieve en persuasieve teksten worden wel aangereikt, maar komen minder frequent aan bod. Voor de productieve vaardigheden is het aanbod afgestemd op het verwachte beheersingsniveau. Alle onderwijsdoelstellingen voor spreken en gesprekken voeren, worden aangeboden. Door het uitnodigend en dynamisch onderwijs en door het gebruik van doelmatige werkvormen krijgen de cursisten voldoende spreekkansen. Voor schrijven worden de leerplandoelen nipt gehaald. Informatieve teksten zoals een persoonlijk briefje of een berichtje komen voldoende aan bod. Formulieren en documenten invullen, beschrijvingen geven en boodschappen noteren zijn minder vertegenwoordigd in het aanbod. In de lessen staat de communicatieve aanpak voldoende centraal : ondersteunende kennis wordt geleidelijk opgebouwd maar steeds in functie van de spreek-, schrijf-, lees- en luistertaken. Het systematisch gebruik van de doeltaal als instructietaal vormt voor de cursisten een hefboom om compenserende luisteren spreekstrategieën te gebruiken. Het taalgebruik van de leraren is verzorgd en ook de cursisten zelf worden voldoende aangemoedigd om het Italiaans als voertaal te hanteren in de klas.


17

Uitrusting ICT Inzet uitrusting

Evaluatiepraktijk Beheersingsniveau Evenwicht Volledigheid Transparantie Feedback


Deskundigheidsbevordering Beginsituatieanalyse Vorming Overleg

De leraren zetten het aanwezige didactisch materiaal voldoende efficiënt in met het oog op het bereiken van de leerplandoelstellingen. De meeste lessen Italiaans vinden plaats in de campus Bekaflaan, waar de lokalen uitgerust zijn met een computer met internetverbinding. Niet in elk klaslokaal is een beamer aanwezig, wat het gebruik van beeldmateriaal enigszins hindert. De leraren leveren echter creatieve inspanningen om op regelmatige basis leerstof via multimedia aan te bieden. Het verkorte traject Italiaans wordt aangeboden in de campus Schaluin in een lokaal van de secundaire school. Dit lokaal is voldoende uitgerust om multimediaal te kunnen lesgeven. De evaluatie is voldoende representatief voor het geheel van de leerplandoelen en is afgestemd op het verwachte beheersingsniveau. Ondersteunende kennis wordt uitsluitend getoetst in een zinvolle en betekenisvolle context. De toetsing van lees-, luisteren spreekvaardigheid is quasi volledig en voldoende evenwichtig, al is de evaluatie van de receptieve vaardigheden niet altijd gevarieerd in tekstsoorten. De toetsing van schrijfvaardigheid vormt het zwakke broertje en is onvoldoende afgestemd op de leerplandoelen, waardoor niet alle schrijfdoelen geëvalueerd worden. Positief is wel dat de evaluatie van de productieve vaardigheden steeds functionele opdrachten betreft met een duidelijk schrijf- of spreekdoel en een duidelijk doelpubliek. Het coördinatieteam heeft op centrumniveau duidelijke richtlijnen uitgewerkt m.b.t. de evaluatie van het taalvaardigheidsonderwijs. Voor richtgraad 1 passen de leraren Italiaans deze richtlijnen consequent toe. Hierdoor wordt aan de verschillende leerplandoelen een duidelijke puntenverhouding toegekend en worden de vaardigheden ook doorheen het schooljaar getoetst via gespreide evaluatie. Cursisten krijgen zo een correct beeld van hun kunnen ter voorbereiding op het eindexamen. De cursisten worden vooraf ook op de hoogte gebracht van de evaluatiecriteria en de puntenverdeling. Scorewijzers worden gebruikt voor het beoordelen van spreek- en schrijfvaardigheid, maar worden nog onvoldoende gebruikt als feedbackinstrument voor de cursisten. De beginsituatieanalyse is nog niet gebaseerd op een gevalideerde toelatings- of plaatsingsproef, maar via mondelinge en schriftelijke toetsen trachten de leraren snel het startniveau in kaart te brengen. Er is voldoende aandacht voor remediëring, die ook individueel gebeurt en aangepast is aan de noden van de cursisten. De elektronische leeromgeving wordt nog niet aangewend ter ondersteuning van het leerproces van de cursisten. Het handboek stelt aan de cursisten wel extra online remediëringsmateriaal ter beschikking. De vakgroep heeft de professionele behoeften van het lerarenteam niet in kaart gebracht. Leraren volgen vooral op eigen initiatief externe nascholingen. Deze zijn zowel vakinhoudelijk als agogisch-didactisch van aard. Op centrumniveau namen enkele leraren deel aan een begeleidingsproject rond ‘Functioneel evalueren in Moderne Vreemde Talen’. Via leren van elkaar wil het coördinatieteam de verworven inzichten verspreiden en de competenties van het lerarenteam verder ontwikkelen. Hiervoor groepeert men leraren van verschillende talen in eenzelfde overleg, maar een uitwisseling van good practices heeft nog niet plaatsgevonden. Dit formele overleg betreft ook voornamelijk organisatorische elementen. Inhoudelijke thema’s, zoals het uitwerken van vorderingsplannen en evaluaties met als uitgangspunt de leerplandoelstellingen, komen niet aan bod.


3.1.1.6

Portugees richtgraad 1

Voldoet De leerplandoelstellingen worden bereikt. Het beheersingsniveau van de cursisten is zeer goed voor dit niveau. Authentiek multimediamateriaal wordt efficiënt ingezet. Outputgegevens De leerplandoelstellingen worden bereikt. Het slaagcijfer voor de cursisten Leerprestaties Portugees ligt aanzienlijk hoger dan het Vlaamse gemiddelde. Alle cursisten die Leerloopbaan deelnemen aan de eindevaluatie slagen effectief met een hoog resultaat. Tevredenheid Waarom tot een vierde van de ingeschreven cursisten afhaakt, wordt nog niet systematisch geanalyseerd. Systematische tevredenheidsenquêtes voor de lessen Portugees zijn er niet, maar uit gesprekken blijkt dat de cursisten zeer tevreden zijn met de manier waarop de lessen worden gegeven. Onderwijsaanbod Volledigheid Evenwicht Doelmatigheid Beheersingsniveau Samenhang

Onderwijsorganisatie Organisatie curriculum Samenstelling klasgroepen



Het vorderingsplan toont aan dat de planning van de leerstof in de eerste plaats gebeurt op basis van het gebruikte handboek. Een inhoudelijke link met de leerplandoelstellingen ontbreekt, al is er wel aandacht voor de leerstrategieën en attitudes en voor de contexten. Het handboek is op het niveau van de richtgraad en wordt aangevuld met authentiek audiovisueel materiaal en met extra oefeningen op ondersteunende kennis. Het handboek kent een logische en evenwichtige leerlijn. Er is ook aandacht voor links op het internet met interactieve oefeningen die de cursisten uitnodigen om ook buiten de les te oefenen. In het onderwijsleerproces is er aandacht voor variatie in agogische methodieken en wordt de doeltaal consequent gehanteerd. De cursisten gebruiken spontaan compenserende strategieën om zich verstaanbaar te maken in het Portugees. Het beheersingsniveau is goed tot zeer goed voor een richtgraad 1. De klasdynamiek is aangenaam en er heerst een uitnodigend en stimulerend leerklimaat. De cursisten zijn uiterst betrokken op het lesgebeuren. Geregeld zijn er buitenschoolse en culturele activiteiten of wordt een native speaker uitgenodigd. De groepsgrootte in Waystage is lager dan de deler wat de inrichting van een niveau Threshold hypothekeert. Het centrum richt op dit ogenblik afwisselend een niveau Breakthrough en een niveau Waystage in. Dit had al tot gevolg dat enkele cursisten de cursus Portugees opnieuw startten en daardoor voor een ‘vals’ beginnersniveau zorgden. Aan de leraar om ervoor te zorgen dat het beheersingsniveau voor de echte beginner bewaakt blijft. De lessen gaan voorlopig door in containerklassen, in afwachting van het nieuwbouwproject waarin leslokalen beschikbaar zullen zijn voor het centrum. In de lokalen is multimedia-apparatuur aanwezig die ook effectief wordt ingezet om de cursus aantrekkelijker en authentieker te maken. De centrumafspraken over evalueren worden opgevolgd met de bijhorende puntenverdeling. De evaluatiemethodiek is klassiek met twee examenperiodes per schooljaar. Uit de evaluaties van 2012-2013 blijkt dat het bevragen van de ondersteunende kennis nog te weinig in concrete contexten gebeurt. De examens bevragen evenwichtig alle vaardigheden en zijn in die zin volledig, maar de link met de leerplandoelstellingen ontbreekt ook hier (zie aanbod). Zo worden bij schrijfvaardigheid, met goede resultaten, doelstellingen getoetst die op een niveau richtgraad 2 pas aan bod komen. Wat ontbreekt zijn de neerslagen van de gespreide evaluaties: de opgave wordt terugbezorgd aan de cursisten met de nodige feedback. Dit is een meerwaarde voor het opvolgen van het individuele


19

onderwijsleerproces van elke cursist. De cursisten weten op welke manier ze getoetst worden en de goede output bewijst dat ze de taal in voldoende mate beheersen. Om de transparantie te verhogen is een overzicht nodig met opgave van elke evaluatieopdracht, al dan niet met een link naar de leerplandoelstellingen, en een vermelding van de bronnen van alle teksten en luisteroefeningen. Leerbegeleiding Preventief Curatief

Deskundigheidsbevordering Overleg Vorming

3.1.1.7

De zij-instroom van cursisten in Waystage gebeurt volgens de leraar meestal op basis van een geldige certificering van een ander centrum. Het centrum kon de instaptoets voor dit schooljaar echter niet voorleggen op het moment van de doorlichting. In de kleine klasgroep heeft de leraar aandacht voor feedback en remediëring aangepast aan de noden van elke cursist. De opleidingsbehoeften van de taalleraren is nog niet in kaart gebracht. Portugees sluit verplicht aan bij de vakwerkgroep Frans en Spaans. Ook al zijn deze talen verwant, toch kan de vraag gesteld worden waarom deze ‘kleine’ taalgroep niet aansluit bij de exotische talen. De problematiek van deze taalgroepen is gelijkaardig alsook het profiel van deze taalleraren, die vaak native speaker zijn. Er is duidelijk behoefte aan horizontaal taaloverleg om evaluatiepraktijk en agogisch didactisch handelen te bespreken. De uitwisseling van good practices kan alle kleine taalgroepen ten goede komen.

Spaans richtgraad 1, Spaans richtgraad 2, Spaans richtgraad 3

Voldoet niet De leerplandoelstellingen worden onvoldoende bereikt. Het aanbod is onvolledig en vertrekt niet vanuit de doelstellingen van het leerplan. Multimedia worden onvoldoende aangewend als ondersteuning en stimulering van het onderwijsleerproces. De evaluatie is niet volledig en niet evenwichtig. Outputgegevens De leerplandoelstellingen worden in onvoldoende mate bereikt. Het slaagcijfer Leerprestaties voor de cursisten Spaans ligt hoger dan het Vlaamse gemiddelde en elke cursist Leerloopbaan die deelneemt aan de evaluaties slaagt. Dit cijfer betekent niet dat de Outcomes Tevredenheid leerplandoelen worden bereikt. Waarom de doorstroming naar een vervolgmodule soms stremt, wordt onvoldoende onderzocht. De cursisten zijn over het algemeen tevreden over de inzet van de leraren en over de kwaliteit van de lessen. Toch merken zij grote verschillen in aanpak van leraar tot leraar. Onderwijsaanbod Volledigheid Evenwicht Doelmatigheid Beheersingsniveau Samenhang

Uit de vorderingsplannen blijkt dat niet alle leerplandoelstellingen worden aangeboden. Een inhoudelijke link met de leerplannen ontbreekt. Er is wel een vermelding van de contexten op basis van het aanbod in het handboek. Uit gesprekken met de leraren blijkt dat ze de leerplandoelstellingen onvoldoende kennen: ze volgen enkel het handboek als leidraad. Het aftoetsen van het handboek aan de leerplandoelstellingen is niet gebeurd. Er worden vanaf dit schooljaar handboeken gebruikt tot en met richtgraad Threshold 2, daarna wordt er gewerkt met eigen syllabi. De handboeken zijn in overeenstemming met het beheersingsniveau van de richtgraad, maar worden onvoldoende aangevuld met authentiek lees- en luistermateriaal. Het extra materiaal dat aangeboden wordt is in de eerste plaats bedoeld om ondersteunende kennis extra in te oefenen, niet om bijvoorbeeld de lacunes in tekstsoorten aan te vullen om zo alle leesdoelen te bereiken. Er ligt te veel nadruk op het correct schrijven en op het beheersen van de ondersteunende kennis, waardoor een onevenwicht in het aanbod ontstaat. De syllabus in Threshold 3 bestaat uit integrale en onbewerkte kopies van


handboeken, zonder bronvermelding en zonder bewaking van de onderwijsdoelstellingen. Dit is niet toegelaten: ofwel wordt er een handboek aangekocht ofwel wordt er een eigen cursus ontwikkeld met bronvermelding en met eigen oefeningen. Een verticale samenhang ontbreekt, zodat er tot op een hoger niveau soms oefeningen aangeboden worden die volgens de leerplannen in een lagere richtgraad thuishoren. Ook al is het logisch dat op een Vantage-niveau grammaticale correctheid en het correct gebruik van de woordenschat steeds belangrijker worden, toch moeten de leraren erover waken deze taalelementen naar een gevorderd beheersingsniveau te tillen. Daarnaast komen prescriptieve en narratieve teksten als basis voor de spreekdoelen nauwelijks tot niet aan bod. In het materiaal is ook te weinig informatie terug te vinden voor het bereiken van de luisterdoelen. Of er al dan niet actueel en authentiek luistermateriaal wordt aangeboden blijkt onvoldoende uit het aangeboden materiaal omdat ook hier de bronnen ontbreken. Al blijkt uit het klasbezoek dat het beheersingsniveau van deze cursisten goed is, veel cursisten in deze groep volgen de cursus al voor de tweede, derde of zelfs voor de vijfde keer. De enkele instromers vanuit Threshold 4 verklaren dat tot Threshold 2 de nadruk lag op ondersteunende kennis met weinig aandacht voor het echte gebruik van de taal. De horizontale samenhang ontbreekt. De instructietaal is niet consequent Spaans bij alle leraren van dezelfde richtgraad, zodat een aantal cursisten onvoldoende luisteren spreekstrategieën inoefenen en ze al te gemakkelijk terugvallen op vertalingen. Uit de klasbezoeken blijkt dat er in de meeste klassen een aangename sfeer heerst waarbij cursisten betrokken worden bij het leerproces. Er zijn weinig voorbeelden van een doelmatig gebruik van multimedia in het aanbod of als remediëring. Onderwijsorganisatie Organisatie curriculum Samenstelling klasgroepen


De groepsgrootte is erg wisselend en hypothekeert in grote klassen de realisatie van de onderwijsdoelstellingen. Zo zijn er klassen in richtgraden 1 en 2 van meer dan 25 cursisten naast groepen met minder dan 10 cursisten. Dit zorgt uiteraard voor een groot onevenwicht en voor onbegrip bij een aantal cursisten die deze indeling moeilijk begrijpen en menen dat ze te weinig aan bod kunnen komen, ondanks de inzet van de leraar. Sinds dit schooljaar is er gestart met een groep cursisten uit het secundair onderwijs die op dinsdag na de dagschool een versnelde opleiding Breakthrough volgen. Het enthousiasme is erg groot. Ook hier vinden we een zeer grote klasgroep van 27 jongeren. De aanwending van de lestijden is volledig afgestemd op de dagschool zodat deze cursus eindigt voor de paasvakantie. Het is een waardevol initiatief en bij succes kan het deze jonge mensen warm maken voor het levenslang leren van een moderne vreemde taal. De lessen gaan overdag door in de hoofdvestigingsplaats Schaluin en ‘s avonds in Bekaf. De cursisten die overdag les volgen zijn niet tevreden over de infrastructuur en klagen over alle gebreken in de klaslokalen. De cursisten die ‘s avonds les volgen zijn over het algemeen tevreden. ICT-apparatuur is nog niet overal structureel aanwezig en wordt, leraarafhankelijk, met regelmaat of zelden gebruikt. Het centrum zorgt systematisch voor een verbetering van de multimediamogelijkheden in elk leslokaal. Het centrum gebruikt de elektronische leeromgeving nog niet als platform voor de cursisten om bijvoorbeeld extra materiaal of interessante links aan te bieden.


21



Het centrum hanteert instructies over de cijferverdeling, waarbij het percentage dat toegekend wordt aan ondersteunende kennis systematisch afneemt. Er zijn twee examenperiodes per jaar aangevuld met een score voor gespreide of permanente evaluatie. Er zijn in het centrum ook scorewijzers uitgewerkt per vaardigheid, maar in de evaluaties van 2012-2013 zijn vooral de scorewijzers voor spreekvaardigheid terug te vinden. Positief is wel dat de examens van alle groepen van hetzelfde niveau identiek zijn en in overleg zijn opgesteld. Een eerste algemene vaststelling is dat het cijfer dat toegekend wordt aan de tussentijdse evaluaties niet transparant is. Er is geen neerslag van de opgaves of van de doelstellingen van deze evaluatievorm. De validiteit van het toegekende cijfer kan zo op geen enkele manier beoordeeld worden. Een tweede algemene vaststelling is dat er op geen enkele evaluatie een bronvermelding staat voor de lees- en luisteropdrachten. Opnieuw geen transparantie, geen link met het verwachte beheersingsniveau, geen waarborg over de authenticiteit en de actualiteit van het materiaal. Aan alle vaardigheden wordt een cijfer toegekend. In de praktijk blijkt dat de onderwijsdoelen niet volledig aan bod komen in de evaluatie. De link met de leerplandoelstellingen ontbreekt omdat de leraren de doelstellingen niet kennen. Zoals al gemeld bij aanbod is er een onevenwicht. Er wordt veel belang gehecht aan de ondersteunende kennis, die nog al te vaak contextloos en met gebruik van metataal wordt getoetst. De nadruk ligt op wat cursisten weten over de taal en minder op wat ze ermee kunnen doen in concrete taalsituaties. Daarnaast wordt schrijfvaardigheid, met opnieuw de nadruk op de vormcorrectheid, soms op een hoger beheersingsniveau getoetst dan voorzien in de leerplannen in Breakthrough, terwijl in Threshold een aantal schrijfdoelen niet getoetst worden. Voor luistervaardigheid ontbreken in richtgraad 1 systematisch oefeningen op globaal luisteren en in richtgraad 2 komen de luisterdoelen op basis van prescriptieve en narratieve teksten niet aan bod. Voor leesvaardigheid ontbreken verschillende tekstsoorten in richtgraad 2: er komen geen prescriptieve of narratieve teksten voor. De evaluatie van de leesdoelen in Threshold 2 is voor een niveau richtgraad 1. Bovendien is het gebruik van Nederlands in een evaluatie Spaans richtgraad 2 niet in overeenstemming met de centrumafspraken. Voor spreekvaardigheid is er in richtgraad 1 een opgave terug te vinden, voor de andere niveaus is er enkel een toegekend cijfer. Of dit overeenkomt met de doelstellingen uit de leerplannen kan dus op geen enkele manier vastgesteld worden. De leerkrachten geven feedback aan de cursisten na de evaluatie, via de kopij of klassikaal bij veel voorkomende fouten. De meeste cursisten stromen intern door naar een volgend niveau. Cursisten die instromen uit andere centra beschikken over de correcte attestering. Een transparant uitgewerkt systeem van toelatingsproeven ontbreekt echter. Nieuwkomers die al een basiskennis hebben, krijgen verschillende proeven naargelang hun beheersingsniveau. Elke uniformiteit ontbreekt. De cursisten zijn tevreden over de zorg van de meeste leraren om elke cursist individueel te begeleiden. De grootte van enkele klassen hypothekeert echter deze individuele begeleiding. De ELO kan hiervoor een oplossing bieden als remediëring en bron van extra oefenmateriaal.


Deskundigheidsbevordering Beginsituatieanalyse Overleg Vorming

Het centrum heeft de competenties en de professionele behoeften van de leraren Spaans niet in kaart gebracht. Het team Spaans heeft weinig vakdidactische uitwisseling en volgt weinig nascholingen, tenzij ze in het eigen centrum worden georganiseerd tijdens klasvrije uren. Uit de vakverslagen blijkt dat overleg over agogische en inhoudelijke thema’s ontbreekt. De vakwerkgroep werkt onvoldoende als hefboom voor de verbetering van de onderwijskwaliteit, al is er vakcompetentie.

3.1.2 Voldoet het centrum aan de erkenningsvoorwaarde ’hygiëne en bewoonbaarheid’? Het welzijnsbeleid wordt globaal gevoerd voor het basis-, secundair en volwassenenonderwijs. De organisatie en de bewaking van de bewoonbaarheid, de veiligheid en de hygiëne van de leer- en werkomgeving zijn uitstekend hoewel de preventieadviseur slechts over de helft van het aantal uren beschikt die de Prebes-norm daarvoor voorziet. Er zijn wel nog enkele infrastructurele problemen: het gebouw in Schaluin is op vele plaatsen aan verfraaiing toe en het aantal sanitaire voorzieningen is op beide campussen ontoereikend voor het aantal cursisten dat er dagelijks les volgt. Er zijn evenwel geen wachtrijen zodat het alleen maar een numeriek probleem betreft. Bovendien zijn deze problemen tijdelijk vermits de bouw van het nieuwe gebouw, waarin ook lokalen voor het CVO voorzien zijn, nog dit schooljaar start.

3.1.3 Voldoet het centrum aan de overige erkenningsvoorwaarden? Het onderzoek naar het voldoen aan de geselecteerde erkenningsvoorwaarden levert het volgende op. Onderzochte erkenningsvoorwaarde Leeft het centrum de bepalingen na over de taalregeling in het onderwijs? (decreet volwassenenonderwijs (DV), art. 56,6°)

3.2

ja

Respecteert het centrum de overige reglementering?

Het onderzoek naar het voldoen aan de geselecteerde reglementering levert het volgende op. Onderzochte regelgeving Heeft het centrum een reglement waarin de verplichte bepalingen correct zijn opgenomen? (decreet volwassenenonderwijs (DV), art. 120 en 121) • de bijdrageregeling (art.120 en 121 DV) • het reglement van orde (art. 120 DV) • het evaluatiereglement dat minstens de evaluatievoorwaarden, de vorm van elke evaluatie, de tijdvakken waarbinnen de evaluaties worden afgelegd, de samenstelling van de evaluatiecommissies, de wijze van beraadslaging door de evaluatiecommissies en bekendmaking van evaluatieresultaten en de procedures voor afhandeling van conflicten en vrijstellingen omvat (art. 39 en 120 DV) • informatie over de regionale ombudsdienst (art. 120 DV)

Respecteert het centrum de vakantieregeling en de aanwending van de onderwijstijd? (art. 26 DV) • Het centrum is gedurende 40 weken administratief geopend. • Een module kan starten op elk ogenblik van het schooljaar en gespreid worden over een aantal dagen en weken, zoals het centrum het nodig acht, met inachtneming van de vakantieregeling. • Een centrumbestuur organiseert het opleidingsaanbod op die manier dat het aantal geplande lestijden overeenstemt met het aantal te organiseren lestijden, zoals bepaald in de opleidingsprofielen. Lestijden die samenvallen met een wettelijke, decretale of reglementaire feestdag, worden geacht gepland te zijn. • Om een correcte uitvoering van de vakantieregeling mogelijk te maken, kan het aantal geplande lestijden maximaal 8% afwijken van het aantal te organiseren lestijden zoals bepaald in de opleidingsprofielen.

neen ja ja neen ja ja ja ja ja

ja


23

Ontwikkelt het centrumbestuur een kwaliteitszorgsysteem met betrekking tot (art. 52 DV) • de organisatie van het onderwijsaanbod • de leertrajectbegeleiding op het niveau van de individuele cursist • de uitvoering van andere onderwijsopdrachten en bevoegdheden toegekend aan de centra • de organisatie en het beheer van de instelling zodat de doelstellingen van de organisatie behaald worden • de behandeling van de cursist en van de personeelsleden met respect voor hun rechten en plichten • de uitvoering van de administratieve en organisatorische opdrachten en bevoegdheden toegewezen aan de centra • de permanente vorming van het personeel

Realiseert het centrumbestuur dit kwaliteitszorgsysteem door permanent en op eigen initiatief toe te zien op de kwaliteit van hun onderwijsactiviteiten? (art. 52 DV) Beoordeelt en certificeert het centrum de reeds verworven competenties? (art. 3,6°)

neen ja neen ja ja neen ja neen neen ja


4

BEWAAKT HET CENTRUM DE EIGEN KWALITEIT?

Het onderzoek naar de kwaliteit en de kwaliteitsbewaking van de geselecteerde procesindicatoren of procesvariabelen levert het volgende op.

4.1

Aanvangsbegeleiding Doelgerichtheid Het centrum hecht belang aan de professionele loopbaan van de personeelsleden en heeft haar visie op aanvangsbegeleiding en haar werkwijze dan ook expliciet geformuleerd. Beginnende leraren wacht een begeleidingsproces over verschillende maanden. Het centrum schakelt hiervoor in de eerste plaats de twee didactische coördinatoren in, waardoor vooral het algemeen agogisch handelen aan bod komt. De vakgebonden begeleiding is nog een knelpunt. Ondersteuning Om de integratie van nieuwe personeelsleden binnen de bestaande centrumcultuur te bevorderen, biedt het centrum de nodige ondersteuning aan. Een concreet uitgewerkt draaiboek met de nodige instrumenten voor het schooljaar 2013-2014 is beschikbaar. Het kwaliteitshandboek beschrijft het voorziene begeleidingsproces voor beginnende personeelsleden en interimarissen. Naast de specifieke onthaalbrochure zorgen de didactische coördinatoren voor verschillende infosessies rond diverse aspecten van het centrumgebeuren. Zo is er een technische scholing inzake het gebruik van het elektronische platform. Op agogisch vlak ondersteunen de didactische coördinatoren o.a. het opstellen van het vorderingsplan, het didactisch proces en de evaluatie. Aan de hand van een kijkwijzer doen zij klasbezoeken en houden ze nabesprekingen waarbij werkpunten worden aangereikt. Het didactisch coördinatieteam heeft een adviserende taak en geen evaluerende functie. Beginnende leraren krijgen ook de gelegenheid om hun ervaringen in het centrum onder elkaar uit te wisselen. Van de meer ervaren leraren verwacht het centrum een spontane medewerking wanneer het over vakspecifieke aspecten gaat. Nieuwe leraren krijgen ook de kans om bij hen een les bij te wonen. Doeltreffendheid De didactische coördinatoren hebben de aanvangsbegeleiding uitgewerkt en geïmplementeerd. Het centrum heeft de doeltreffendheid van de aanvangsbegeleiding als procesgebeuren nog niet uitdrukkelijk geëvalueerd. Noch de beginnende leraren noch de andere actoren zijn hierover bevraagd. Ontwikkeling Het centrum werkt eerder op een interne manier om de nieuwe personeelsleden te ondersteunen en doet geen beroep op de externe pedagogische begeleidingsdienst.

4.2

Evaluatiepraktijk Doelgerichtheid Het centrum heeft geen visie op evalueren geëxpliciteerd. De evaluatie kan per opleiding of module verschillen. De afspraken worden geoperationaliseerd in de vakgroep of door de individuele leraar. Het centrum streeft hierbij naar een horizontale uniformiteit op het niveau van parallelle modules maar bereikt dit niet. Grote verschillen inzake evaluatiepraktijk zijn de realiteit, ook in parallelle modules. Het centrum is op het vlak van evalueren eerder traditioneel ingesteld. Doorgaans worden de modules nog afgesloten met een eenmalig eindexamen. Wat niet betekent dat er door sommige leraren geen andere vormen van evaluatie worden toegepast, waaronder het werken met portfolio’s of in mindere


25

mate met gespreide evaluatie. De didactische coördinatoren nemen initiatieven om het evaluatieproces binnen bepaalde opleidingen te stroomlijnen. Ondanks de vaststelling dat de evaluatievorm meer en meer dient afgestemd te worden op het meten van de basiscompetenties van de cursisten, wordt er weinig initiatief vanuit de centrumleiding genomen om dit belangrijk onderwijskundig proces gestructureerd te vernieuwen. De opgestelde processen-verbaal vertonen geregeld fouten tegen de reglementaire voorschriften, wat de rechten van de cursisten kan schaden. Ondersteuning Het centrumreglement bevat het evaluatiereglement en is vlot consulteerbaar. Hoewel het evaluatiereglement geen tweede evaluatieperiode voorziet (punt 1.2) worden toch sporadisch herexamens afgenomen. Het centrum handelt hier niet consequent met haar eigen evaluatiereglement. Voor bepaalde, langdurige modules spreekt het evaluatiereglement over deelexamens (punt 3.2). Dit laatste is niet gedefinieerd. De infobrochure leerkrachten en coördinatieteam bevat niet alleen didactische richtlijnen voor een verantwoorde evaluatie maar ook een overzicht van algemene afspraken die gelden binnen de onderscheiden opleidingen. Elke leraar informeert mondeling en op voorhand de cursisten over de toegepaste evaluatiepraktijk in zijn/haar module. Het ontbreken van schriftelijke afspraken kan aanleiding zijn voor discussie en maakt het geheel onoverzichtelijk. Het centrum ervaart dat sommige cursisten eerder angstig staan tegenover evaluaties. Het gebeurt dat cursisten niet wensen deel te nemen aan de evaluaties. Het centrum heeft nog geen centrumbrede visie ontwikkeld op evaluatie die het leerproces van de cursist kan ondersteunen en de stress voor de eindevaluatie kan reduceren. Doeltreffendheid Eventuele kleine bijsturingen van de evaluatiepraktijk gebeuren hetzij vanuit de vakgroep hetzij vanuit de individuele leraar. Tot op heden heeft het centrum niet uitdrukkelijk gepeild naar de doeltreffendheid van de toegepaste evaluatiepraktijk. De opvallende slaagpercentages, de heterogene groepen en het feit dat modules afgesloten worden zonder evaluatie hebben nog niet geleid tot enige reflectie op centrum- en vakniveau en tot het bijsturen van de eigen onderwijs- en evaluatiepraktijk. Ontwikkeling Het centrum stuurt niet direct aan op een passende evaluatiepraktijk voor volwassenen. Illustratief is het volledig ontbreken van een visie over het nastreven van de sleutelvaardigheden uit sommige leerplannen. Inbreuk(en) op Het niet organiseren van een evaluatie voor elke module (art. 38 DV). Het regelgeving organiseren van herexamens (art.39 DV). De fouten in de processen-verbaal (MO VWO/2011/02).


5

ALGEMEEN BELEID VAN HET CENTRUM

Het onderzoek naar het algemeen beleid van het centrum levert volgende vaststellingen op. Leiderschap Het centrum werkt binnen de structuren van de vzw Sint-Jozefscollege en de directieleden zijn met de werking vertrouwd. Zo worden in deze gemeenschap de krachten gebundeld en de taken verdeeld. Door het gebrek aan ruimte op de hoofdvestiging werken zowel de directeur, de adjunct-directeur als de administratieve medewerkers vanuit het kleine secretariaat. Er zijn op korte termijn concrete vooruitzichten om de centrumleiding een meer geschikte werkomgeving te bieden. Een informele omgang is in dit centrum nog gebruikelijk en de drempel voor de cursisten is laag. Daarnaast verloopt de interne communicatie veelal via digitale kanalen. De positie van het centrum binnen het volwassenenonderwijs, de trends in het cursistenpubliek en het personeelsbeleid stellen de centrumleiding meer dan ooit voor de uitdaging om gedragen keuzes te maken. Deze evoluties worden vooral vanuit het schoolbestuur bewaakt. De leiding van het centrum focust zich op de organisatorische werking, terwijl de onderwijskundige aansturing toevertrouwd wordt aan de didactische coördinatoren. Momenteel ontbreekt een doorgedreven beleidsmatige aansturing. Het centrum opteert er bewust voor om de beschikbare lestijden zoveel mogelijk als onderwijstijd te benutten, waardoor slechts een beperkt aantal uren aan andere opdrachten worden besteed. Naast de ondersteuning van de informaticavoorzieningen en de uitbouw van de interne kwaliteitszorg zijn er twee beperkte coördinerende opdrachten van didactische aard. Visieontwikkeling Het centrum beschikt over een gedragen uitgeschreven missie en visie. De missie is zowel gericht op het aanbieden van beroepsgerichte opleidingen als opleidingen gericht op de persoonlijke ontwikkeling van de cursisten en dit alles binnen een klantvriendelijke omgeving. In hun visie staat de cursist centraal en is het aanbod afgestemd op betaalbare ICT-, taal-, paramedische- en accountancyopleidingen. Het centrum heeft ook aandacht voor de agogische aanpak van de opleidingen en voor een eigen personeelsbeleid. Het centrum wil vooral zijn marktpositie in het onderwijslandschap verstevigen en staat open voor samenwerkingsverbanden met andere organisaties uit de regio. Het centrum werkt in dit verband mee aan het initiatief van het consortium ‘Voorbereidingsjaar hoger onderwijs voor anderstalige nieuwkomers’ en geeft ook les in de gevangenis. Om de beleidslijnen van het centrum planmatig aan te pakken, werkt het met de hulp van de kwaliteitscoördinator aan de opmaak van een centrumplan. Het uittekenen van de strategische en operationele doelen is hierin gepland voor het najaar 2014. Besluitvorming Het lokale overlegcomité (LOC) is sinds oktober 2011 niet meer operationeel geweest. Protocols van akkoord van het LOC laten vervangen door beslissingen van de leraarsraad is wettelijk niet voorzien. Begin 2013 is de LOC-werking heropgestart. Terecht, want de mogelijke ontwikkelingen in het volwassenenonderwijs met betrekking tot schaalvergroting en de benoemingspolitiek van het centrum vereisen een formeel en gestructureerd personeelsoverleg. Alle personeelsleden werken binnen een aangepast arbeidsreglement. Traditiegetrouw is er een actieve leraarsraad. De samenstelling is voortaan afgestemd op het opleidingsaanbod van het centrum en de leden worden tweejaarlijks democratisch verkozen. De leraarsraad vormt het gemeenschappelijke draagvlak om het dagelijks beleid van het centrum te 31898 – vwo – Centrum voor Volwassenenonderwijs Hageland - Aarschot te AARSCHOT (Schooljaar 2013-2014)

27

bespreken en heeft een adviserende functie. Vooral de cursistenevolutie binnen de onderscheiden opleidingen wordt nauwgezet opgevolgd en besproken, wat rechtstreeks impact heeft op de programmatie van het aanbod en de inzetbaarheid van het personeel. Sommige leraren hebben geen behoefte om deel te nemen aan de strategische beleidsvoering. Vaak omdat zij een beperkte opdracht hebben binnen dit centrum. Een algemene personeelsvergadering bij de start van het schooljaar is gebruikelijk. De vakgroepwerking is ingeburgerd, maar de werking en de aansturing ervan verschilt volgens de opleiding. In dit centrum zijn voldoende initiatieven om het beleid mee te dragen, maar een vlotte doorstroming van de informatie vormt een intern werkpunt. Sommige personeelsleden verwachten een snellere berichtgeving. Bovendien wordt de implementatie van de genomen beslissingen onvoldoende opgevolgd door het beleid. Kwaliteitszorg Het centrum ontwikkelt een intern kwaliteitszorgsysteem (IKZ). De methodiek die het daarbij hanteert, is in evolutie. Aanvankelijk werd er geëxperimenteerd met Proza. In 2011 was er een IKZ-werkgroep, in 2012 werd aangesloten bij een lerend netwerk vanuit de pedagogische begeleidingsdienst en momenteel is er een deeltijdse kwaliteitscoördinator. Een niet onbelangrijk initiatief is het geplande onderzoek naar het beleidsvoerend vermogen. Deze zelfevaluatie zal het aanknopingspunt vormen voor het opstellen van een centrumplan en het uittekenen van de verdere centrumontwikkeling. Daarnaast zijn er nog andere, concrete verbeteringsacties gepland. Een aantal zijn reeds volgens de PDCA-cirkel gerealiseerd. Traditioneel zijn er binnen deze zorg voor kwaliteitsverbetering ook cursistenbevragingen en sporadisch personeelsbevragingen. Afwezige cursisten worden systematisch opgevolgd door de leraars. Eén en ander resulteert in een kwaliteitshandboek dat de basis moet vormen voor een cyclische aanpak. Momenteel bevat het kwaliteitshandboek uitvoerige informatie over de organisatie van het centrum en over de verschillende functiebeschrijvingen. Het in kaart brengen van alle lopende processen binnen de opleidingen vormt de rode draad. De communicatie over deze gestructureerde wijze van interne kwaliteitszorg moet nog gebeuren en de personeelsleden moeten er nog stapsgewijze mee vertrouwd raken. Het centrum is zich bewust van deze verdere ontwikkelingsfase. Hoewel het centrum met deze initiatieven gevolg tracht te geven aan de decretale verplichtingen, zijn er nog een aantal facetten die tot nu toe onbeantwoord bleven, zeker op het vlak van de meting van de doeltreffendheid. Dit is onder meer het geval voor de leertrajectbegeleiding, de bewaking van de rechten en plichten van de cursisten en het personeel en de permanente vorming van het personeel. De gerichtheid op kwaliteitsverbetering is nog niet aanwezig in de opleidingen en de uitval wordt onvoldoende geanalyseerd. Inbreuken op de Het niet realiseren van het kwaliteitszorgsysteem door permanent en op eigen regelgeving initiatief toe te zien op de kwaliteit van bepaalde onderwijsactiviteiten (Art. 52 DV).


6 6.1

STERKTES EN ZWAKTES VAN HET CENTRUM Wat doet het centrum goed?

Wat betreft de kwaliteit/kwaliteitsbewaking van de processen  De gestructureerde en doelgerichte aanvangsbegeleiding.  De beroepsgerichte aanpak in de opleiding Farmaceutisch-technisch assistent.  Het ontwikkelen van kwaliteitsvolle syllabi in Informatica: toepassingssoftware.  Het ondersteunen van het onderwijsleerproces met uitvoerige schriftelijk en mondeling feedback na de evaluatie in de ICT-opleidingen.  Het efficiënt inzetten van authentiek multimediamateriaal in Portugees richtgraad 1. Wat betreft het algemeen beleid  Het inschakelen van didactische coördinatoren.

6.2

Wat kan het centrum verbeteren?

Wat betreft de erkenningsvoorwaarden  Het nemen van maatregelen om de deelname aan de evaluatie in de ICT-opleidingen te maximaliseren.  Het implementeren van de sleutelvaardigheden in het onderwijsleerproces. Wat betreft de kwaliteit/kwaliteitsbewaking van de processen  Het ontwikkelen van een visie op evaluatie.  De leerplangerichtheid van de evaluatiepraktijk in een aantal opleidingen. Wat betreft het algemeen beleid  Het ontwikkelen van een visie op onderwijskundig beleid.  Het ondersteunen van de didactische coördinatoren bij de implementatie van de beleidsbeslissingen.

6.3

Wat moet het centrum verbeteren?

Wat betreft de erkenningsvoorwaarden  Het bereiken van de leerplandoelstellingen in Frans richtgraad 1 en 2, Spaans richtgraad 1, 2 en 3 en Informatica: toepassingssoftware. Wat betreft de regelgeving  De toepassing van het interne kwaliteitszorgsysteem.  Het organiseren van een evaluatie voor elke module.  De toepassing van het evaluatiereglement.  Het correct opstellen van de processen-verbaal.  Het correct invullen van de risicoanalyse in het stagedossier.


29

7

ADVIES BETREFFENDE DE ERKENNINGSVOORWAARDEN

In uitvoering van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 is het advies: GUNSTIG  voor de erkenningsvoorwaarde 'hygiëne en bewoonbaarheid'.  voor de overige erkenningsvoorwaarden.

BEPERKT GUNSTIG  voor de erkenningsvoorwaarde 'voldoen aan de onderwijsdoelstellingen'

omwille van het onvoldoende realiseren van de onderwijsdoelstellingen voor Informatie- en communicatietechnologie Informatica: toepassingssoftware Talen richtgraad 1 en 2 Frans richtgraad 1 Frans richtgraad 2 Spaans richtgraad 1 Spaans richtgraad 2 Talen richtgraad 3 en 4 Spaans richtgraad 3 Om deze tekorten op te volgen voert de onderwijsinspectie vanaf 14-10-2016 opnieuw een controle uit.

8

VASTSTELLINGEN BETREFFENDE DE OVERIGE REGELGEVING

Het inspectieteam stelde volgende inbreuk(en) vast: Het niet ontwikkelen van een interne kwaliteitszorg op het vlak van een aantal aspecten (art. 52 van het decreet betreffende het volwassenenonderwijs). Om deze inbreuk(en) op te volgen voert de onderwijsinspectie vanaf 14-10-2016 opnieuw een controle uit.

Namens het inspectieteam

Voor kennisname namens het bestuur

Robert Vandeput de inspecteur-verslaggever

Ann VERHAEGEN de directeur

Datum van verzending aan de directie en het bestuur van het centrum


Verslag over de doorlichting van Centrum voor Volwassenenonderwijs Hageland - Aarschot te AARSCHOT

Recommend Documents