Verslag Klankbordraad 11 juni 2009
Verslag Klankbordraad: Vervanging van stoomgeneratoren Doel 1 – Communicatiecampagne Nucleair Forum
Verslag: Vergadering Klankbordraad Datum: 11 juni 2009 Dienst: Externe Communicatie Kerncentrale Doel Aanwezig: Guus Scherbeijn, Cees Jaspers, André Verté, Frans Devos, Luc Vigoureux, Michel De Spiegeleer, Sven Van den Bergh, Marc Van Hecke, Rudi Sempels, Jan Trangez (Electrabel), Els De Clercq (Electrabel), Jan Defloor (Electrabel), Brigitte Dierckx (Nucleair Forum). Verontschuldigd: Frank Buyssens, Renaat Michielsen, Toon De Backer, Adrie Dobbelaar Verslag: Sarah Devis en Els De Clercq
1. Agenda: - 20.00h tot 20.45h: kennismaking met het project Vervanging Stoomgeneratoren Doel 1 (door Jan Defloor, projectleider Electrabel) - 20.45h tot 21.30h: update communicatiecampagne Nucleair Forum (door Brigitte Dierckx, Nucleair Forum) - 21.30h tot 22.00h: varia en vragen
2. Vervanging van stoomgeneratoren bij Doel 1 in najaar 2009 Nieuwe stoomgeneratoren voor Doel 1 o o o o o
Twee stoomgeneratoren Hoogte = 20 m Diameter = 4 m Gewicht = 280 Ton Gebouwd in Japan bij Mitsubishi
Stoomgeneratoren Doel 1 in Japan – mei 2009
3/09/2009
1/11
Verslag Klankbordraad 11 juni 2009
Wat zijn stoomgeneratoren?
Een stoomgenerator doet wat zijn naam zegt: hij genereert stoom. Die stoom, onder hoge druk, doet een turbine draaien die, via een alternator, de elektriciteit opwekt. Een stoomgenerator is dus een essentiële stap in het proces kernsplijting -> warmte -> (stoom)druk -> draaibeweging -> elektriciteit. Dat gaat als volgt: de primaire waterkring, opgewarmd door de splijting van uraniumkernen, stroomt door duizenden U-vormige buisjes in de stoomgenerator. De warmte gaat over in het water van de secundaire kring, dat rond de buisjes stroomt. Daardoor verdampt het secundaire water tot stoom onder hoge druk en hoge temperatuur. Die stroom doet de turbine draaien. Een alternator op de turbineas zet de beweging om in elektrische stroom.
3/09/2009
2/11
Verslag Klankbordraad 11 juni 2009
Waarom de stoomgeneratoren vervangen? o o o o o o
o
In dienst sinds 1974 Meer en meer herstellingen nodig 35 jaar = respectabele leeftijd voor stoomgenerator Electrabel wil de centrale veilig blijven uitbaten tot zolang het (wettelijk) mogelijk is + klaar staan voor 40+ jaar uitbating indien dit nodig zou zijn. Staat er een levensduur op de nieuwe stoomgeneratoren? Neen. Kwaliteit van de stoomgeneratoren wordt permanent opgevolgd. Heeft dit project een invloed op de toekomstige onderhoudsperiodes van de kerncentrales (revisies‟)? Inderdaad: minder onderhoud nodig aan de stoomgeneratoren! Door vervanging van de stoomgeneratoren verhoogt rendement van de kerncentrale met 10 procent ongeveer
Zevende vervanging van stoomgeneratoren in België o o o o o o o
1993 1995 1996 1998 2001 2004 2009
: : : : : : :
Doel 3 Tihange 1 Doel 4 Tihange 3 Tihange 2 Doel 2 Doel 1
Hoe stoomgeneratoren vervangen bij Doel 1?
o Zoals bij Doel 2: door openingen in dak van reactorgebouw o Het gaat hier om een unieke werkwijze: enkel de centrales Doel 1 en Doel 2 o o
3/09/2009
zijn niet voorzien van een materiaalpoort om de stoomgeneratoren aan te voeren. Ook in een aantal Amerikaanse centrales is dit procédé al toegepast. Vervanging stoomgeneratoren Doel 2 in 2004: wereldprestatie op vlak van veiligheid en stralingsbescherming.
3/11
Verslag Klankbordraad 11 juni 2009
Kan dit zomaar? Openingen maken in reactorgebouw om stoomgeneratoren te vervangen? o o o o
o
o o
o
Nee, natuurlijk niet Vergunning nodig van Overheid (FANC= Federaal Agentschap Nucleaire Controle) Operaties overwaakt door Erkende Instelling (BELV) Speciale voorzorgen: Reactor stilgelegd Kern volledig ontladen Alle splijtstof overgebracht naar ander gebouw Openingen Zoveel mogelijk afgedekt met zeilen Afzuiging uit reactorgebouw zodat steeds luchtstroom van buiten naar binnen Oude stoomgeneratoren worden wit geschilderd vooraleer ze uit het reactorgebouw verwijderd worden om zo radioactieve besmetting van de omgeving tegen te gaan (eventuele besmette deeltjes plakken vast in de speciale verf) Veiligheid: belang van klassieke veiligheid – veel hijs-en hefwerkzaamheden, gevaar voor vallend materiaal! Reactorgebouw wordt nadien terug hermetisch afgesloten en er worden druktesten uitgevoerd op het reactorgebouw om zeker te zijn dat het dak terug sterk genoeg is (testen conform ASME-wetgeving: 158 Bar) De stoomgeneratoren worden volledig getest na productie in Japan, bij aankomst op de site, bij plaatsing in het reactorgebouw
Vervanging stoomgeneratoren Doel 2 2004
3/09/2009
4/11
Verslag Klankbordraad 11 juni 2009
Is vervanging stoomgeneratoren Doel 1 groot project? o o o o o
JA Budget = 70.000.000 € Voorbereidingen al gestart in 2005 Helft meer mensen in reactorgebouw dan tijdens normale stilstand Tijdelijk gebouw nodig met kleedkamers (bureelcontainers)
Staat alles klaar voor vervanging van stoomgeneratoren bij Doel 1? o o o o o
Voorbereidingen al bijna 4 jaar bezig Controles en testen uitgevoerd Draaiboeken liggen klaar Max. geprofiteerd van ervaring opgedaan tijdens vorige 6 vervangingen Er is aan heel veel gedacht, ook aan stormweer…
Wat ga je zien van vervanging stoomgeneratoren? o o o
Aankomst van nieuwe stoomgeneratoren in september – worden aangevoerd via de Schelde Voorbereidingen op dak van reactorgebouw in september/oktober (hokken) Eigenlijke vervanging in november/december (80 m hoge kraan) – kraan geleverd door Nederlandse firma Mammoet, wordt volledig geassembleerd op de site
Vervanging stoomgeneratoren Doel 2 2004
3/09/2009
5/11
Verslag Klankbordraad 11 juni 2009
Hoe gaan we hierover communiceren? o o o o
Infosessie voor lokale stakeholders oktober 2009 Artikel in Doelbewust september 2009 Brochure Bezoek tijdens vervanging voor Klankbordraad – timing eind november, begin december – wordt later nog meegedeeld
3. Stand van zaken communicatiecampagne Nucleair Forum Context: o o
Begin 2009 start communicatiecampagne over kernenergie door het Nucleair Forum Tweede helft 2009 nieuwe „wave‟ gepland. Wat is de stand van zaken nu?
Het Nucleair Forum: wie? o
Agoria, Areva, Belgoprocess, Electrabel, IRE, Laborelec, MPE, SCK●CEN, SPE Luminus, Synatom, Tractebel Engineering, Tecnubel, Transnubel, Transrad en Westinghouse Electric Belgium
Het Nucleair Forum: wat? o
o o o
Opgericht in 1972 als beroepsvereniging voor contacten tussen ingenieurs, exploitanten, wetenschappers en overheid in de piekperiode van de nucleaire ontwikkeling in België Later een opdracht om kernenergie beter bekend te maken bij beleidsverantwoordelijken en de media (bedrijfsbezoeken, magazine, …) De afgelopen twintig jaar discreet, maar dus ook afwezig in het openbaar debat. Daardoor eenzijdig debat met enkel tegenstem Vandaag de ambitie om een actieve partner in het energiedebat te zijn Eerste stap : een publieke informatiecampagne
De stap naar het publiek: waarom? o
o o
o
3/09/2009
Uit een opiniepeiling over kernenergie in 2007 (1000 personen) bleek dat: De bevolking klaagt over een groot gebrek aan informatie. Een groot deel van de bevolking geen duidelijk uitgesproken mening heeft over kernenergie 32% = onverschillig 21% = eerder tegen 14% = grote voorstander 22% = pragmatische voorstander 11% = grote tegenstander De publieke opinie en de media zijn meestal geïnformeerd en dus beïnvloed door de actieve tegenstanders van kernenergie Het energiedebat is herleid tot een cliché: „The good, the bad and the ugly‟, met hernieuwbare energie als „de goede‟, en kernenergie als „de lelijke, slechte‟ Er circuleert veel onvolledige of onjuiste informatie over kernenergie
6/11
Verslag Klankbordraad 11 juni 2009 o Het „merk‟ kernenergie polariseert de publieke opinie o Kernenergie in de energiemix heeft nog altijd zin. De burger moet daarover worden geïnformeerd
De stap naar het publiek: waarom nu? o
Wereldwijde consensus dat we het gebruik van fossiele brandstoffen moeten afbouwen: Voor het klimaat Voor onze energieonafhankelijkheid Om de energieprijzen stabiel te houden
De stap naar het publiek: een keuze voor informatie en dialoog o
o o o o
Geleidelijk vat proberen krijgen op het publieke debat door een goed georganiseerde, open en transparante aanpak gebaseerd op dialoog Wij willen niet overtuigen. Wij willen dat de burgers begrijpen. De voorwaarden creëren voor een democratisch debat waaraan het Nucleair Forum actief deelneemt Een verantwoordelijke en respectvolle toon Geen taboes: realisme over onze oplossingen, respect voor de alternatieven, de nadelen niet minimaliseren Een zo breed mogelijk aanbod van informatie over alle vreedzame toepassingen van kernenergie
Wat willen we bereiken? o o o
o o o
3/09/2009
Korte en halflange termijn De burgers doen inzien dat ze zich nog niet echt een eigen mening hebben gevormd De burgers op basis van degelijke informatie doen inzien dat kernenergie ongetwijfeld – en zoals alle andere energiebronnen – nadelen heeft, maar ook voordelen De burgers aanzetten tot een goed onderbouwd debat De beleidsverantwoordelijken voor hun verantwoordelijkheid plaatsen PUSH: communicatie naar het publiek(informatiecampagnes) wat moet leiden tot PULL: (betrekken van) het beleid (zodat kernenergie op de politieke agenda komt)
7/11
Verslag Klankbordraad 11 juni 2009
Hoe kijken de Belgische ‘stakeholders naar kernenergie?
Wat willen we bereiken? o
Langere termijn: Binnen 3 tot 4 jaar de burgers bewuster maken van de energieproblemen en van de plaats van kernenergie in de energiemix Ervoor zorgen dat de burgers een meer positieve kijk krijgen op kernenergie. Daartoe moet hun aandacht worden getrokken op het wetenschappelijke, industriële en medische belang van de vreedzame toepassing van kernenergie De spelers van de Belgische nucleaire industrie, hun lange en gerespecteerde ervaring en hun expertise meer bekendheid geven. Dat moet dan weer leiden tot meer respect voor al wie in de sector werkt (cfr. BR3-reactor SCK Mol is één van de 6 reactoren wereldwijd die medische isotopen maken. België is een echte wereldspeler hierin!)
De campagne: in 3 fasen o o o
Fase1 (voorjaar 2009): de aandacht vestigen, confronteren, het debat lanceren Fase 2 (najaar 2009): het debat voeden, de feiten geven Fase 3 (volgende jaren) : het „hele verhaal‟; transparant, open en constructief blijven informeren
Fase 1: hoe lanceren we het debat? o
3/09/2009
Geen pro-campagne Een pro-campagne die de nucleaire oplossing idealiseert is onrealistisch en heeft een negatief effect: “De nucleaire lobby ontwijkt de problemen. Ze hebben iets te verbergen.” Drie „goede voornemens‟ om over kernenergie te praten: o Realisme: kernenergie niet idealiseren o Respect voor de alternatieven: een evenwichtige energiemix met kernenergie, hernieuwbare energie en fossiele energie is de beste oplossing o Aandacht voor en openheid over de nadelen o Geen imagocampagne
8/11
Verslag Klankbordraad 11 juni 2009 Grootste uitdaging voor fase 1: redelijkheid proberen brengen in een erg emotioneel debat
Hoe lanceren we het debat ? o o o o o o
Een uitnodiging tot nadenken: Laat u niks wijsmaken! Kijk naar de feiten! „t Is niet zo simpel ! Vorm uw eigen mening! Durf denken! “Kernenergie, al eens goed over nagedacht?” “L‟énergie nucléaire, y avez-vous déjà réfléchi?
De eerste fase in cijfers o
Zo‟n 20 klachten werden ingediend bij de JEP (de jury die waakt over wanpraktijken in de reclame) „Verdict‟: De klachten werden ongegrond verklaard. De jury vond dat de argumenten voor en tegen kernenergie door het Nucleair Forum goed gedocumenteerd waren en in evenwicht.
Greenpeace : “Het is „window dressing‟ van Electrabel”
3/09/2009
9/11
Verslag Klankbordraad 11 juni 2009 Veel verwarring over de naam „Forum‟ (die sinds 1972 bestaat). Mensen interpreteren dat vandaag als „internetforum‟.
De volgende stappen o o
o o o o
Nieuwe informatiecampagne in het najaar (in het kader van publiek debat na GMIX-studie) Het debat is gelanceerd, nu moet het worden gevoed: meer feiten, meer informatie. (Leden van de Klankbordraad tonen hun interesse om bij debatten aanwezig te zijn) Ondertussen, voortbouwend op het effect van de campagne: Contacten met beleidsverantwoordelijken, met „stakeholders‟ (beroepsfederaties; vakbonden; …) Website; chats; krantenbijlages; elektronische nieuwsbrief voor stakeholders; voordrachten; internationale contacten met zusterorganisaties; … Nieuwe, grootschalige enquête over kernenergie
4. Varia en vragen Uitbatingsinfo o o
o
INES 1: defect dieselgenerator Doel 3 – 14 mei 2009 Revisies 2009 Doel 2: Start op 18 april 18 dagen geduurd Herlading Plus Ongeval met contractant op watervang Doel 3: Start op 16 mei Duurtijd normaal 5 weken voorzien Overlappen revisies van kerncentrales soms? We proberen dat te vermijden want het zijn vaak dezelfde mensen die op verschillende plaatsen meewerken en hun expertise moeten gebruiken.
Veiligheid o o o
OHSAS-certificaat verlengd EMAS-audit gepland eind juni Bart De Maeyer – door Agoria verkozen tot preventie-adviseur van het jaar: Agoria = federatie van technologische industrie Jury = FOD arbeidsinspectie Beleid rond veiligheid zowel voor eigen medewerkers als contractanten
Noodplanoefeningen 2009 o
3/09/2009
30-6-2009 jaarlijkse noodplanoefening met hulpdiensten: Oefening indringing op site Betrokken hulpdiensten: lokale en federale politie, DOVO, CGSU
10/11
Verslag Klankbordraad 11 juni 2009 o Eind oktober 2009 jaarlijkse noodplanoefening Nucleair Noodplan Coördinatie Crisiscentrum van de overheid Voor de eerste keer: oefening van meerdere dagen Indienstneming Puyenbroeck Medewerking Klankbordraad?
5. Volgende vergadering De volgende bijeenkomst van de Klankbordraad zal doorgaan op dinsdag 29 september 2009. Het voorlopige programma ziet er zo uit: 18.00u – 19.45u: ontvangst met een lichte maaltijd te Beveren (restaurant Jules Verne, Grote Markt 38, 9120 Beveren, www.julesverne.be) 19.45u – 20.00u: wandeling naar Crisiscel van de gemeente Beveren 20.00u – 20.30u: uiteenzetting door de heer Yves D‟Eer (Ambtenaar Noodplanning van de gemeente Beveren) over de noodplanorganisatie en -infrastructuur van de gemeente Beveren 20.30u – 21.00u: uiteenzetting door mevrouw Els Thoelen (verantwoordelijke Nucleaire Veiligheid van de kerncentrale van Doel) over de noodplanorganisatie van de kerncentrale van Doel 21.00u – 22.00u: bezoek aan de crisiskamer en kazerne van de gemeente Beveren Parkeertip: gratis parkeren is mogelijk op de grote parking Centrum aan CC Ter Vesten.
3/09/2009
11/11
