Verslag bijeenkomst Veiligheid & Kind Op 3 februari 2015, versie 26022015 DEF Met de nieuwe Jeugdwet zijn de gemeenten ook verantwoordelijk voor het beschermen van kinderen. In de regio Hart van Brabant hebben gemeenten en de organisaties/professionals in het zogenoemde ‘gewongen kader’ de afgelopen maanden hard gewerkt om deze taken samen te gaan vervullen. Zo zijn er (boven)regionale afspraken gemaakt met de Raad voor de Kinderbescherming, Veilig Thuis (het AMHK), de Jeugdbescherming en Jeugdreclassering, het Zorg-‐ en Veiligheidshuis, de koppeling met CORV, en de crisisdiensten. Er is een groot aantal beleidsstukken vastgesteld die de samenwerking voor veiligheid van kinderen bekrachtigen. Denk aan het Samenwerkingsprotocol van de Raad voor de Kinderbescherming en de gemeenten en het vastleggen van afspraken over CORV. Op dinsdag 3 februari 2015 kwamen professionals van de lokale toegang en wijkteams, en beleidsmedewerkers jeugd en veiligheid van de Hart van Brabant-‐gemeenten bij elkaar om stil te staan bij al die gemaakte afspraken over veiligheid van kinderen: wat betekenen die voor het werk in de praktijk? Medewerkers van vijf organisaties lichtten hun rol en taken toe: het Zorg-‐ en Veiligheidshuis, Veilig Thuis, de Raad voor de Kinderbescherming, Bureau Jeugdzorg, en de Crisisdienst SEZ. Het was goed om al deze informatie op een rij te horen en zien. Uit de zaal kwamen vooral praktische vragen van de toegang/wijkteamprofessionals: waar kan ik in welk geval terecht en hoe doe ik dat? Ook waren er vragen over de samenhang en (soms) overlap van de verschillende dienstverlening. Hieronder vind je per organisatie de vragen uit de zaal en de antwoorden. De gebruikte presentaties hebben we gebundeld in een apart pdf: Veiligheid & Kind Presentaties 03022015: https://www.zorginregiohartvanbrabant.nl/content/files/Veiligheid%20&%20Kind%2003022015%20 Presentaties.pdf Zorg-‐ en Veiligheidshuis (ZVH) Zie ook de twee PowerPointpresentaties van het Zorg-‐ en Veiligheidshuis John Wauben laat aan de hand van een filmpje (https://www.youtube.com/watch?v=55p32pDR7ZQ) zien waar de landelijke ZVH’s voor staan. Hij licht toe dat de gemeente Heusden inmiddels ook tot het werkgebied behoort De drie belangrijkste onderdelen van het ZVH zijn: een ‘kantoorverzamelgebouw’ voor professionals zorg en veiligheid; een servicebureau/informatieknooppunt en het PGA-‐team (Persoons-‐ en Systeemgerichte Aanpak). In het ZVH is een dagelijkse triage met politie, Veilig Thuis en procesregisseur PGA. John licht toe hoe de agendering en triage in zijn werk gaat. Vragen en antwoorden: V: Hoe krijg je vanuit het wijkteam een casus op het JBO (Jeugdbeschermingsoverleg)? A: Via het aanmeldformulier (verkrijgbaar via Veilig Thuis). V: Kan alleen de Toegang opschalen of ook andere hulp/zorgverleners? A: Iedereen kan opschalen.
V: Staan de Veiligheidshuizen in Nederland met elkaar in contact? Of kan een crimineel van de radar verdwijnen? A: Alle cliënten zijn in beeld via GCOS, de informatie wordt landelijk gedeeld. V: Als in de triage wordt bepaald dat een casus naar de Toegang gaat, hoe verloopt de overdracht dan? A: Bij voorkeur via GCOS. Dit is nog niet overal geregeld. Wendy Beerends neemt hierover contact op met de Toegang. V: Moeten de Toegang/wijkteams iets met CORV? (Collectieve Opdracht Routeervoorziening) A: CORV is een digitale, beveiligde route om informatie uit te wisselen in de justitieketen. De gemeente en/of de toegang is aangesloten op CORV en kan deze berichten ook ontvangen. Vooralsnog duurt de digitale route nog langer, maar handmatig is ook nog mogelijk. Veilig Thuis Zie ook de PowerPointpresentatie van Veilig Thuis Gerrianne Rozema benadrukt hoe belangrijk het is om samen tot oplossingen te komen en dat het goed is om met de partners fysiek bij elkaar te zitten in het ZVH. Voor de beeldvorming gaat zij eerst in op landelijke cijfers en de gevolgen voor kinderen. Gerrianne licht toe dat cases in de dagelijkse triage een kleurcode krijgen: een geel/groene code wordt doorgespeeld naar de Toegang/wijkteam en de bestaande hulpverlening; een oranje/rode code gaat via Veilig Thuis, hier geldt ‘wat is nodig om zo snel mogelijk tot veiligheid te komen?’ In het JBO (Jeugdbeschermingsoverleg) komen twee maal per week zaken aan de orde op het snijvlak van drang en dwang. Medewerkers van de Toegang/wijkteams kunnen hier zelf zaken inbrengen. Vragen en antwoorden: V: Waarvoor kun je bij Veilig Thuis terecht A: Voor advies en melding over huiselijk geweld, kindermishandeling, seksueel geweld in al zijn verschijningsvormen (inclusief ouderenmishandeling, eergerelateerd geweld en jeugdprostitutie) kun jebij Veilig Thuis terecht. We hebben een speciaal nummer geopend voor professionals naast het algemene 0800-‐2000, daarmee kan de Toegang/wijkteams direct de frontoffice bereiken: 013-‐ 7516789. Veilig Thuis is 24/7 bereikbaar. V: Wanneer meld je bij Veilig Thuis, het Zorg en Veiligheidshuis of het Expertiseteam? A: Zaken rondom huiselijk geweld of kindermishandeling altijd melden bij Veilig Thuis. In het regionaal expertiseteam ‘zit’ ook expertise vanuit Veilig Thuis, maar enkel om te adviseren, niet om te interveniëren. Voor geweld in afhankelijkheidsrelaties zijn we vanuit Veilig Thuis direct bereikbaar. V: Wie bepaalt de toeleiding naar het jeugdbeschermingsoverleg (JBO)? A: Veilig Thuis, maar iedereen kan verzoeken om een casus op het JBO in te brengen. V: Moet je een zaak altijd schriftelijk inbrengen bij het JBO of kun je ook mondeling een melding maken? A: In principe moet dat schriftelijk, maar er zijn nog geen sluitende afspraken over hoe precies. Dit is per 1 april duidelijk. Voorlopig kan Veilig Thuis de medewerker van de toegang/het wijkteam ondersteunen bij het opstellen van een meldingsformulier. V: Hoe verhoudt Veilig Thuis zich tot het SEZ. Wanneer moet je waar melden? A: Veilig Thuis is 24/7 bereikbaar. Buiten kantoortijden gebeurt dit in samenhang met het SEZ. U wordt hiervoor gewoon doorgeschakeld. I.v.m. de doorontwikkeling van de bereikbaarheid worden professionals verzocht om na kantoortijden enkel bij spoedzaken te bellen.
Zie ook de informatie over crisishulp op de wegwijzer specialistische jeugdhulp www.jeugdhulphvb.nl V: Als een situatie te heftig wordt voor de Toegang of bijvoorbeeld IMW, moet je dan altijd bij Veilig Thuis melden? A: Als de veiligheid in de thuissituatie in het gedrang komt, neem je contact op met Veilig Thuis. Samen stemmen we af wat nodig is. Dit gebeurt binnen het kader van de Meldcode. Ook biedt Veilig Thuis trainingen aan op het gebied van de Meldcode. Het programma Implementatie Meldcode loopt tot juni 2015. V: Moet iedereen met de Meldcode kunnen werken? A: Ja. Iedereen meteen trainen is misschien niet haalbaar. We kunnen bijvoorbeeld afspreken dat twee professionals per team de training volgen. De training loopt overigens deze zomer af, dus schrijf je op tijd in! V: Welke rol heeft Veilig Thuis bij scheidingen? A: Wanneer sprake is van een “vechtscheiding” kan contact worden opgenomen met Veilig Thuis. Gezamenlijk kunnen we inschatten in hoeverre er preventief nog interventies verricht kunnen worden, de situatie voldoende veilig is en/of de positie van betrokken kinderen in het gedrang is. Elke situatie vraagt maatwerk. Veilig thuis biedt geen juridische ondersteuning. V: Kunnen we in de teams al uitdragen dat er een sluitende aanpak is? A: Zeker, er wordt al goed samengewerkt in de keten. Raad voor de Kinderbescherming Zie ook de PowerPointpresentatie van de Raad voor de Kinderbescherming. Paul van Seeters licht het motto van de Raad toe: ‘Terughoudend waar het kan, doorpakken waar nodig’ en legt uit op welk moment de Raad in beeld komt. De Raad is geen hulpverlenende instantie, maar treedt wel steeds meer naar voren in het proces om samen met ouders en professionals (grotere) problemen te voorkomen. Het adviesteam van de Raad is gehuisvest in het ZVH, neemt deel aan het JBO en is beschikbaar voor vragen van de Toegang/wijkteams. Vragen en antwoorden: V: Hoe weet ik wanneer ik een zaak moet melden bij de Raad voor de Kinderbescherming? A: Formeel meldt Veilig Thuis een zaak bij de Kinderbescherming in jet JBO (Jeugdbeschermingsoverleg). De Toegang meldt bij Veilig Thuis. Bespreek de situatie eerst met collega’s en zet op een rij: is er sprake van dreiging; hebben we alles geprobeerd en komen we niet verder? Misschien heb je een beeld van wat er zou moeten gebeuren, maar kom je niet binnen bij de ouders. Het is belangrijk om aan te tonen dat er al hulp geboden is en dat die niet werkt of wordt geweigerd. V: Waar is de gedragswetenschapper gepositioneerd? A: Onder meer bij Veilig Thuis. Bij maatregelen tegen de wil van de ouders wordt tijdens het raadsonderzoek altijd een gedragswetenschapper ingeschakeld. V: Wie gaat op papier zetten wat de situatie is en welke zorg er al ingezet is? Dit vraagt de nodige deskundigheid die niet in de wijkteams geborgd is. Komt hier een sluitende afspraak over? A: Veilig Thuis neemt dit mee in het projectoverleg. De verslaglegging moet in ieder geval zorgvuldig zijn, voldoen aan de eisen van de Raad, en werkbaar zijn voor de Toegang/wijkteams. Op 1 april is hier duidelijkheid over; in december evalueren we.
V: Zijn de wijkteams vertegenwoordigd in het projectoverleg? A: Daar willen we wel naar toe, want het is de bedoeling dat de wijkteams zelf de verslagen gaan schrijven. Tot 1 april gebeurt de verslaglegging in overleg met Veilig Thuis. V: Kunnen de Toegang/wijkteams rechtstreeks terecht bij het JBO of een verzoek tot onderzoek indienen? A: Nee, altijd eerst via Veilig Thuis. Een hulpverlener kan wel uitgenodigd worden om een case toe te lichten. V: Kun je wel rechtstreeks advies of informatie vragen bij de Raad? A: Dat kan altijd. Het Adviesteam is de verbinding met de professionals. V: Heeft de Raad op dit moment een wachtlijst? A: Dat fluctueert. Aan het eind van 2014 zijn er veel zaken bijgekomen, dus momenteel is er wel een wachtlijst. Beschermingszaken kunnen we redelijk snel verwerken, binnen 4 weken. Voor gezag-‐ en omgangszaken geldt ca. 2 maanden. V: Klopt het dat als de Raad besluit dat er geen onderzoek komt, de burgemeester kan opleggen dat dit toch gebeurt? A: Dat klopt, de burgemeester kan de Raad opleggen om de zaak toch voor te leggen aan de rechter, maar dit zal heel incidenteel voorkomen en in goed overleg. V: Op welk moment toetst de Raad of een OTS verlengd moet worden? A: De Raad toetst of een OTS niet verlengd wordt. Een verlenging gebeurt op verzoek van de gezinsvoogd door de rechter. Verzoeken bij de Rechtbank of de Raad moeten tien weken voor het einde van de termijn worden ingediend. A: Als schoolmaatschappelijk werker krijg ik nooit terugkoppeling na het aanmelden van een zaak. Gaat dat veranderen? V: Dat gebeurt inderdaad niet altijd. Terugkoppeling gaat naar de ouders en de formele melder, zij kunnen jou informeren. Je wordt alleen betrokken als je een rol hebt in het vervolg van de hulpverlening. Bureau Jeugdzorg Zie ook de PowerPointpresentatie van Bureau Jeugdzorg regio Midden Brabant Renate Tempelman en Marte Bakker melden dat er op 1 april helderheid zal zijn over de voorlopige certificatie van BJZ. Aan de hand van een (fictieve) casus lichten zij de routes ‘drang en dwang’ toe. Ook geven zij uitleg over de mogelijkheid van een familienetwerkberaad onder leiding van een facilitator van BJZ. Vragen en antwoorden: V: Kan een wijkteam direct een netwerkberaad aanvragen? A: Ja dat kan, ook als het gezin/kind nog geen cliënt is van BJZ. In dat geval moet er wel apart betaald worden. Informatie over de kosten en inhoud van zo’n traject kunt u opvragen bij Renate Tempelman, tel. 013-‐4620300/06-‐53567305 en E-‐mail: r.tempelman@jeugdzorg-‐nb.nl V: Wat is het verschil tussen de keukentafelgesprekken waarin de Toegang/wijkteams getraind worden en het netwerkberaad van BJZ? A: De facilitator van BJZ heeft vooral veel kennis van veiligheid en het opstellen van een veiligheidsplan. Deze is gecertificeerd in de Deltamethodiek (handboek Jeugdbescherming), opgeleid
in Signs of Safety en Sonestra (netwerkstrategieën). Bovendien zijn de facilitators gewend en bekwaam om met conflicten en tegengestelde belangen om te gaan. V: Zijn de ouders zelf ook aanwezig bij een netwerkberaad? A: Ja, bij een familienetwerkberaad zitten alle betrokkenen om de tafel. V: Hoe verhoudt zich dit tot de wens van de gemeenten om netwerkgesprekken in de wijkteams te voeren? Antwoord: Het is zeker wenselijk om in het vrijwillige kader al te werken met netwerkgesprekken/beraden. In de nieuwe wet Herziening kinderbeschermingsmaatregelen is het familiegroepsplan opgenomen en moet er een aanbod gedaan worden aan het gezin om zelf (of met ondersteuning) tot een familiegroepsplan te komen. Als dit al gebeurd is in de Toegang, dan kan dit meegenomen worden, mocht het uiteindelijk leiden tot een maatregel. Dus een netwerkgesprek/beraad kan zeker gedaan worden door (getrainde) professionals in de Toegang. De ervaring leert dat het houden van een familienetwerkberaad wel een bepaalde expertise vraagt. Bureau Jeugdzorg kan hierin (tegen betaling) een aanvullend aanbod doen in meer complexe situaties (ons product Familienetwerkberaad). V: Hoeveel tijd is er nodig/beschikbaar om een GGA-‐plan te maken? A: Binnen zes weken. Dit is in de wet geregeld voor de Jeugdbescherming en de Jeugdreclassering. BJZ houdt echter deze termijn ook voor het preventief justitieel kader aan. V: Ik merk dat de gemeenten verschillend denken over wat drang is en wat niet. Hoe zit dat? A: De noemer van drang is preventief-‐justitieel: ofwel het voorkomen van dwangmaatregelen. Dit betekent dat de geboden hulpverlening niet vrijblijvend is. Wil de cliënt hier niet aan meewerken, dan kan er alsnog verzocht worden om een kinderbeschermingsmaatregel of in het geval van een strafbaar feit kan dit leiden tot een jeugdreclasseringsmaatregel. V: Moet de Toegang ook indicaties gaan afgeven? A: Tegenwoordig spreken we van een verleningsbeslissing (vrijwillig) of een Bepaling Jeugdhulp (gedwongen kader). Zowel de Toegang als BJZ kan een verleningsbeslissing aanvragen. Een Bepaling Jeugdhulp kan alleen door BJZ gegeven worden. In het geval van een vrijwillige gesloten plaatsing, is vooralsnog afgesproken dat BJZ zorgdraagt voor de route aangezien dit ook vergezeld moet zijn met een verzoekschrift naar de rechtbank. V: Wanneer moet je precies bij BJZ zijn en wanneer bij Veilig Thuis? A: Bij Veilig Thuis kun je terecht als je je zorgen maakt over de veiligheid van kinderen in de thuissituatie. Veilig Thuis kan vervolgens een onderzoek instellen en zonodig in overleg met de Toegang de casus inbrengen in het JBO met de Raad voor de Kinderbescherming en een verzoek tot raadsonderzoek doen. De Raad kan vervolgens een onderzoek starten en advies uitbrengen aan de rechter. Wanneer de rechter een maatregel (JB/JR) uitspreekt komt BJZ in beeld. Een dwangmaatregel kan worden uitgesproken wanneer blijkt dat ouders niet/onvoldoende willen meewerken aan vrijwillige trajecten en de veiligheid van het kind of de kinderen in het geding is. Vandaar de naam: ‘gedwongen kader’. BJZ kan al eerder in beeld komen wanneer men in de toegang het vermoeden heeft dat vrijwillige medewerking erg lastig gaat worden. Als laatste stok achter de deur vóór een gedwongen maatregel kan BJZ ingeschakeld worden voor het drang-‐traject, wat inhoudt dat men een traject gaat inzetten met o.a. een veiligheidsplan en duidelijke afspraken. De Gezinsgerichte Aanpak is een benaderingswijze waarbij gebruik gemaakt wordt van gevalideerde methodieken. Wanneer men zich niet aan de afspraken houdt, kan een dwangmaatregel alsnog volgen. Voordeel is dat dezelfde werker van BJZ direct door kan met zijn of haar werk met het gezin. BJZ maakt dus in het preventief
justitieel kader (drangtraject) gebruik van elementen uit de Deltamethodiek, inclusief risicotaxaties en verplichte beslismomenten die gemaakt worden samen met de gedragswetenschapper. Crisisdienst SEZ Adri-‐Jan van der Velden en Rachel Kruitbosch lichten kort de bereikbaarheid van SEZ toe. Bij (vermoeden van) een crisis is SEZ 24/7 voor iedereen te raadplegen. SEZ maakt vervolgens een inschatting of het inderdaad om een crisis gaat. Zo ja, dan kunnen zij voor maximaal 28 dagen een tussenoplossing regelen, denk aan ambulante spoedhulp of een pleeggezin. Na deze 4 weken moet er zicht zijn op een langdurige oplossing, of wordt er afgeschaald naar de Toegang/wijkteam. Vragen en antwoorden: V: Hoe weet ik wanneer de situatie een crisis is? A: Als jij denkt dat iets een crisis is, is het dat meestal ook. Bellen dus! V: Wat verstaat SEZ onder een crisis? A: Een situatie waarin in de afgelopen of de komende 24 uur de veiligheid (van het kind, of voorbeeld zijn omgeving) niet gewaarborgd is. V: Wat als de crisis niet binnen 28 dagen is opgelost? A: Deze weken zijn bedoeld om naar het juiste vervolg te zoeken. Meestal is een crisis kortdurend, in principe kán het dus na 28 dagen geen crisis meer zijn. Het kan wel zijn dat de situatie nog steeds erg zorgelijk is. Als er na vier weken nog geen verandering of oplossing gevonden is, spreken we niet meer van een crisis maar van een chronische situatie. We koppelen dit terug naar de toegangsmedewerker om vervolgens overleg te hebben over de te nemen vervolgstappen. V: Wat kan het wijkteam in die 28 dagen van het SEZ verwachten? A: Inschatting, intake, inschakelen zorg, tussenevaluatie en eindevaluatie. V: Wat is het verschil tussen SEZ en Veilig Thuis? A: Er is veel overlap, de exacte taakverdeling is nog in ontwikkeling voor 1 april is dit duidelijk. SEZ richt zich op acute crisissituaties. V: Kan het SEZ ook een zorgmelding doen? A: Ja, dat kan bij het JBO. V: Wanneer draagt het SEZ een casus over aan de Raad voor de Kinderbescherming? A: SEZ regelt dat niet zelf, maar adviseert daarover. Mits, bij melding bij SEZ, de situatie acuut is, dan benaderen we de raad rechtstreeks. Dat doen we ook als de situatie er buiten kantoortijden om vraagt. V: Regelt het SEZ ook een voorlopige ondertoezichtstelling (VOTS)? A: Zie de vorige vraag. Als de raad een VOTS afgeeft, voert SEZ deze uit (is huidige situatie i.v.m. ontbreken certificering BJZ). V: Is ambulante spoedhulp gekoppeld aan het SEZ? A: Ja, wij zijn in dat geval nodig om te besluiten of iets een crisis is. De bijeenkomst wordt besloten met de afspraak dat uiterlijk 1 april 2015 de rolverdeling Veilig Thuis en SEZ verhelderd wordt (allebei 24/7 bereikbaar).
