VERSLAG BEWONERSBIJEENKOMST WELZIJN & ZORG HENGSTDAL
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
1
Wat vooraf ging Er zijn veel veranderingen gaande als het gaat om Welzijn en Zorg. De algemene tendens is dat er van burgers verwacht wordt dat zij meer zelf en samen gaan doen. Maar hoe denken burgers hierover? En wat willen en kunnen zij zelf? Dat zijn vragen die leven bij de gemeente Nijmegen, maar ook bij woningcorporaties, welzijnsen zorginstellingen. Op 1 oktober 2013 heeft daarom een bijeenkomst plaatsgevonden in de Ark om met bewoners van Hengstdal van gedachten te wisselen. De bijeenkomst was voorbereid door een groepje dat bestond uit een inwoner van Hengstdal, de wijkmanager van de gemeente en vertegenwoordigers van woningcorporaties, welzijn- en zorginstellingen. Alle inwoners van Hengstdal zijn per brief uitgenodigd. Zo’n 60 bewoners waren aanwezig. Aan de hand van thema’s is aan bewoners gevraagd wat er leeft en hoe men de toekomst ziet. Het resultaat is beknopt weergegeven in dit verslag.
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
2
Thema leefbaarheid en communicatie Hieronder wordt verstaan: prettig wonen in de wijk, contact tussen bewoners, samenleven in de buurt. Vraagstukken Fysieke bereikbaarheid: ● Bereikbaarheid van de voorzieningen is belangrijk voor de leefbaarheid. Bijvoorbeeld: bij het nieuwe zwembad is de bushalte / buslijn verdwenen. ● Een veilige wijk is belangrijk zodat mensen ook ‘s avonds naar buiten durven gaan Elkaar leren kennen ● Behoefte om de wijkprofessionals beter te leren kennen met een gezicht erbij. ● Hoe vind je de mensen die in de wijk werken zoals de wijkagent ed.? ● Elkaar ECHT leren kennen is belangrijk voor de leefbaarheid. Weten wie je bent, wat je doet en wat je bezig houd. Communicatie: ● Ouderen hebben soms geen internet dus ook goed over nadenken hoe mensen analoog blijven benaderen.De papieren wijkkrant is erg belangrijk voor de wijk. ● De wijkwebsite is een belangrijk communicatie middel maar is niet toegankelijk en gebruiksvriendelijk ● Hoe kun je buurtbewoners een duwtje in de rug geven bij activiteiten ontwikkelen? ● Hoe de vraagverlegenheid te verminderen?(online: 80% biedt aan, 20% vraagt) ● Het online meer aanbieden dan vragen kan liggen in het feit dat het te grootschalig en te anoniem is. ● Stip moet nauwe contacten hebben met woningbouw, instellingen, etc
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
3
Ideeën: ● ● ● ●
● ● ●
hulpbemiddeling in de vorm van een hulpmakelaar. Scholen beter laten communiceren met wijkbewoners. Inloopmiddagen voor hulp zoals het repaircafe bij het OBG. Bewoners hoeven geen subsidie te krijgen voor het organiseren van een straatfeest maar het organiseren moet zo makkelijk mogelijk kunnen (vergunning en geen kosten voor brengen en halen dranghekken) Meer onderlinge alarmsystemen of (telefonische) belroutes. Soort smoelenboek in de straat maken, weten wie waar woont. zorg voor een leuke manier om met buren in contact te komen
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
4
Thema ontmoeting Hieronder verstaan we het ontmoeten tussen bewoners, tussen bewoners en werkers en ook het ontmoeten van bijzondere doelgroepen Jeugd en jongeren ● Hangjeugd is een probleem van alle tijd ● Hangjongeren positief benaderen / betrekken ● Hangjongeren kun je zelfregulatie bijbrengen als je erbij gaat staan. ● Hangjongeren: Jaag ze niet weg maar geef ze een plek ● Laat bij de keuze van een hangplek niet afhangen waar “wij” ze niet willen maar daar waar de hangjeugd wel wil hangen.
Volwassenen ● Buurtfeesten stimuleren (niet financieel) ● Help buurtbewoners te ontmoeten en elkaar te helpen ● Help het groentetuin initiatief ● Bij moestuinen: overheid/ corporaties voorwaarden laten scheppen ● De Wijkwebsite: hoe bereik je niet digitale ouderen? ●
Ontmoetingsplekken moeten zo laagdrempelig mogelijk zijn.
Onderzoek & cijfers Meer dan gemiddeld vinden de inwoners van Oost dat zij voldoende sociale contacten hebben (82%). Het bezoeken van het wijkcentrum is beneden gemiddeld. Slechts 4% van de inwoners van Oost bezoekt regelmatig het wijkcentrum. Het Nijmeegs gemiddelde is 9%.
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
5
Thema sport & bewegen Vraagstukken: ● Gemeentegids met daarin alle sport en activiteiten komt niet meer huis-aan-huis ● Hoe bereik je mensen die niet uit zichzelf komen? ● Sport moet in de buurt kunnen (fietsafstand) ● Subsidie wordt minder. Kunnen mensen niet nog betalen? Ideeën: ● Beweegtuin voor ouderen, net als in hatert ● Sportzaal de Ark beter benutten (dutch tennis is opgeheven, volleybal met softbal) ● Gymles terug op school ● Jongeren motiveren tot bewegen ● Wandelgroepjes oprichten via contacten in de buurt ● Bekendheid van wat er allemaal is vergroten (zowel gemeentegids als particulier initiatief ‘de opstap”) → weekkrant, website gemeente
Onderzoek & cijfers In Nijmegen Oost vindt men meer dan gemiddeld dat er goede speelmogelijkheden zijn voor kinderen (61%). Dit komt uit de wijkenmonitor (2011) naar voren.
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
6
Thema cultuur, hobby en creativiteit Hieronder wordt verstaan: al dan niet georganiseerde activiteiten in wijkcentrum, ontspannen, recreëren, vrienden/activiteitenclubjes. Vraagstukken en randvoorwaarden: ● Gezien de huidige werkeloosheid zal ’t nodig zijn om dichtbij voorzieningen te herstellen, zodat bij mensen depressies en dus zorgkosten kunnen worden voorkomen. ● Een wijkcentrum moet een laagdrempelige ontmoetingsplaats zijn. ● Bereikbaarheid van voorzieningen moet goed zijn, met name voor ouderen. Veel voorzieningen zijn uit de wijk (nabijheid) verdwenen, zoals het zwembad ● Wijkkrant (papier) is belangrijk als informatiebron. Ideeën: ● bibliotheek (bijv. bibliotheekbus), uitbreiden hobbycentrum, uitbreiden van de buurttafel ● Jaarlijks cultureel festival, waarop mensen uit de wijk hun talenten kunnen laten zien. Voor alle leeftijden. ‘Hengstdal got talent’. ● Ondernemers betrekken bij culturele activiteiten. ● Ontmoetingspunt (plaats) waar mensen uitgenodigd worden om hun verhaal te vertellen (delen). Met vaste regelmaat (dag in de maand, tijdstip) en een thema. ● Bij C1000 of COOP verhalen vertellen bij het koffiepunt of onder de toren van de Koningshof. ● Wijkactiviteiten: Driekoningenzingen in de Ark, carnavalsoptocht, lente-optocht (lentejool), Sinterklaasoptocht met Stefaantjes erbij, ‘De Opstap”. Vroeger werden enkele van dit soort dingen georganiseerd vanuit bs. De Ark. ● Expositie in De Ark van allerlei amateurkunst van mensen uit de wijk, eventueel met diploma-uitreiking, publiek heeft een stem! ● Samenwerking met de scholen: ruimtes (huren?). Bijvoorbeeld Muze als brede school? ● Theater voor ouderen/senioren: mensen vertellen hun verhalen en worden in kleine voorstellingen omgezet. → Je kunt de genoemde activiteiten scheiden in doelgroepgerichte activiteiten en wijkgerichte activiteiten. Met name die laatste categorie werd geregeld genoemd. Smeerolie voor het functioneren van een wijk?
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
7
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
8
Thema wonen & vitaliteit
Vraagstukken: ● Als ouderen ergens aan mee willen doen kost dat altijd geld dat hebben de mensen niet. ● De bieb was op eens weg en de wijk is niet geïnformeerd ? Dat soort informatie moet in de wijkkrant komen ● Vitaal in de wijk voor alle doelgroepen is veel meer dan een beugel bij het toilet plaatsen . Ouderen zijn vaak eenzaam ook ouderen moeten zich thuis voelen in hun wijk.
Ideeën: ● Onderwijs hoofd van scholen er bij betrekken om jongeren positief zichtbaar te laten zijn. ● Voor oudere mensen hofjes maken zodat ouderen zich niet eenzaam voelen in hun wijk. ● 1 maal per jaar een buurtborrel organiseren waarbij mensen zelf hun hapjes en borrel mee naar toe nemen. ● Senioren complexen en ontmoetingsruimtes kleinschalig maken
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
9
Thema woonomgeving & wonen Hieronder worden zowel de sociale als fysieke woonomgeving verstaan. Maar ook het wonen voor kwetsbare mensen (ouderen, mensen met een beperking, etc) Vraagstukken: ● Sociale contacten in de wijk zijn belangrijk. Hoe organiseer je dit? ● Bewoners durven niet altijd hulp te vragen ● Bewoners zouden elkaar moeten durven aanspreken. Nu is dat niet zo Ideeën: Sociaal niveau ● Bewoners elkaar leren kennen, liefst op straatniveau. Kennen en gekend worden is belangrijk want dat geeft een veilig gevoel ● Een ‘durf te vragen’ actie is wenselijk ● Buren kunnen elkaar helpen met klussen in huis/tuin ● Bewoners kunnen verschillende zaken zoals gereedschap delen met elkaar delen. ● De bibliotheek moet echt blijven heeft een sociale functie in de wijk. Wellicht kunnen bewoners de bibliotheek draaiende houden Omgevingsniveau: ● Houd de omgeving schoon. Zorg voor voldoende prullenbakken ● Organiseer (bewoners met een beetje hulp) gezamenlijke acties, zoals sneeuwschuiven, plantjes acties, en wat er verder gewenst is ● Meer bloemen in de straat
Onderzoek & Cijfers Uit de wijkenmonitor (2012) komt naar voren dat Hengstdal als een prettige woonomgeving wordt ervaren. Het sociaal klimaat in de wijk blijft enigszins achter. Dit komt met name door leefbaarheidsproblemen in de Spoorbuurt en Het Rode Dorp. Daar spelen jeugd- en jongerenoverlast een negatieve rol. Voor heel Nijmegen Oost geldt dat inwoners zich meer dan gemiddeld verantwoordelijk voelen voor de buurt (77%), vaker dan gemiddeld deelnemen aan buurtactiviteiten (44%) en SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
10
77% is gehecht aan de eigen buurt.
Thema educatie, ontwikkelen en leren Vraagstukken: ● Contact tussen wijkbewoners/buren gaat niet vanzelf, dat moet men leren ● Voor sommige mensen is het invullen van formulieren moeilijk ● Bibliotheek (locatie weg uit Hengstdal); Hoe is dit te rijmen met de beperkte mobiliteit en laag internet gebruik door ouderen? ● Aanbod voor taal bij Turkse vrouwen; Cursusaanbod is niet toereikend. Het gaat ook om de alledaagse vragen/ emancipatie en wegwijs maken. ● Nu wordt nog vaak aanbodgericht gewerkt. Hoe kan meer vanuit de vragen van burgers worden gewerkt? ● Mensen worstelen met alle eisen van het leven: werk/gezin/ inkomen. ● De ontwikkeling van een brede school meer gericht op de wijk. (De Muze/ De Buut) ● Differentiatie in de wijk is sterk (Spoorbuurt). De juiste samenstelling (match) van bevolking van een wijk draagt zorg voor juiste dynamiek, sfeer en gevoel van veiligheid Ideeën: ● Een locatie (eventueel Brede school) met de rol van Cultuurplein/ontmoetingscentrum voor alle achtergronden en leeftijden. Dit moet (niet zoals de Ark) gezellig en uitnodigend zijn. Ruimte voor informatie. Vanuit direct contact en bijvoorbeeld zorg voor de kinderen ondersteuning bieden op andere vragen (meer leefgebieden). ● Ont-moeten – ervaringsleren. Leren van elkaar. Er is veel potentie in de wijk. ● Voorbeeldfunctie van mensen in de wijk benutten ● Inzet wijkkrant. ● Praat – thema (mid)dag organiseren (zoals deze avond)
Onderzoek & cijfers Voor wat betreft het onderwijsniveau scoort Hengstdal bovengemiddeld (wijkenmonitor SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
11
2102). Meer dan tweederde van de jongeren zit op havo/vwo.
Thema religie, zingeving en eigen kracht Zingeving is de sleutel voor eigen kracht. Zowel voor gezonde mensen als voor kwetsbare mensen. Algemene indruk: Er is veel potentieel ‘eigen kracht’ in de wijk aanwezig. Het gaat dan o.a. om eigen inzet in de eigen buurt. Bijvoorbeeld op de Limos, bij de Molenveldlaan. Wat daar in helpt is: de manier waarop er gebouwd is, er is meer contact, ook per mail, ze helpen elkaar informeel, daarbij is wederkerigheid belangrijk; geven en nemen, diversiteit in wonen; leeftijd, koop en huur. Dit geldt ook voor de Verzetsheldenbuurt. Ze organiseren daar een buurfeest en via die mailinglijst is nu een soort van vraag en aanbod ontstaan. Ook hier speelt de bouw/setting een belangrijke rol. Het is kleinschalig en daardoor is er sociale controle. En ook voor Centraal Wonen op de Limos. Er gebeurt al veel en de gemeenschappelijke ruimte helpt daar bij. Maar er zou nog wel meer mogelijk zijn. Er wordt wel informele hulp gegeven. Er zijn wel verschillen te zien tussen de ‘sub buurten’. Waar mensen elkaar kennen is er ondersteuning en anders niet.
Vraagstukken ● De Spoorbuurt was voorheen close, maar nu is er verschuiving zichtbaar, mede door de vele wisselingen. Hoe kan dit weer veranderen? ● Er mist in de wijk kennis over wat er allemaal is. Bijvoorbeeld over zingeving, maar ook andere informatie, zoals wat er allemaal te doen is en wie actief is. Welke geloof gemeenschappen zijn er? Zijn er lotgenotengroepen? Etc. ● De dingen die er zijn lijken van korte duur te zijn, zoals een aantal cursussen in de Ark en OBG. Dit biedt geen/weinig continuïteit. ● Dat niet alles bekend is, is niet voor iedereen een probleem. Een aantal mensen geeft aan dat ze wel achter de informatie kan komen als dat nodig is. ● Een ander vraagstuk rond dit thema is vraagverlegenheid. Veel mensen vinden het lastig om vragen te stellen aan anderen. En dan met name anderen lastig vallen daar in. ● Geven is makkelijker, maar daar zitten ook grenzen aan. Dat zit vooral in de duur en het soort vragen (weinig animo voor zorg vragen bijvoorbeeld) ● De balans tussen zorg uit omgeving en familie kan ook lastig zijn. Een tafelgenoot heeft ervaring met zorg voor een oudere buurtgenoot; hoe meer zij deden, hoe minder de familie deed. Dat voelde niet goed. ● Er is ook weinig nazorg als mensen bijvoorbeeld stoppen met een activiteit in de Ark bijvoorbeeld; waarom is iemand gestopt? Dit kan helpen om eenzaamheid te voorkomen. ● Er is ook weinig zicht en contact met mensen met een beperking.
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
12
● ● ●
De insteek op alle veranderingen moet zijn: niet alles wordt minder, maar alles wordt anders. Positieve insteek stimuleren Contacten met zorginstellingen, zoals op de Limos met een particuliere woonvorm en Iriszorg is er niet/nauwelijks. De zorginstellingen zitten daar voor het gevoel van de bewoners ‘tussen’. Er zijn vooral contacten tussen gelijke leefstijlen en weinig tussen verschillende leefstijlen.
Ideeën: ● Inzetten van (vormen van) eigen kracht conferenties ● Vijftigers mee laten denken over inrichting van de wijk, met name in lange termijn visie (o.a. levensloopbestendig maken van woningen) ● Zingeving meer laagdrempelig maken en continuïteit in aanbrengen. ● Opties voor aanpak ‘School of life’ van Alain Botton (alternatief voor de kerk). ●
Bij ouderen speelt eenzaamheid. Complex tegenover de C1000 is erg geliefd onder ouderen, ze doen daar veel samen. Zingeving kan hier wel iets in betekenen.
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
13
Thema zorg en hulp voor elkaar Hiermee wordt bedoeld de “samenredzaamheid” van de wijk. Elkaar helpen, gevraagd en ongevraagd. Het kan gaan om tijdelijke, incidentele hulp of structurele hulp. Het gaat over allerlei groepen in de wijk, gezonde mensen, mensen met een beperking, jong, oud, alleenstaanden, gezinnen, etc. Vraagstukken Vraag & aanbod van hulp ● Hulp aanbieden bij een persoonlijke relatie is vaak moeilijk omdat dat verwachtingen kan scheppen waaraan je op termijn niet aan kunt voldoen. ● Hulp vragen moet je durven. Hoe de vraagverlegenheid te verminderen?(online: 80% biedt aan, 20% vraagt) ● Waar komen vraag en aanbod samen? Informatie ● Zijn alle zorgpartijen of het nu de grote Nijmeegse zijn of kleinere of ZZP-ers, in de wijk bij de bewoners bekend en hoe zijn deze partijen te bereiken voor de bewoners? Centraal punt. ● Nog niet iedereen heeft internet, dus de wijkkrant ook op papier. ● Wat is het bezorggebied van de wijkkrant? Waar ligt de wijkkrant voor het pakken? ● Voor wat kan ik bij de STIP terecht? ● De STIP moet ook zichtbaar zijn in de wijk en de mensen opzoeken. AWBZ: ● ● ● ● ●
Voor welke zaken heb je een indicatie nodig? Hoe ga je om met speciale doelgroepen en woonvormen in de wijk? Professionele zorg blijft nodig! Hoe kan er tussen de diverse thuiszorginstellingen beter samengewerkt worden? Meer waardering voor de mantelzorger!
Ideeën: ● Creëer een ontmoetingsplaats voor bewoners. ● benut de wijkkrant ● Organiseer een ruilbeurs SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
14
● ●
Elkaars boodschappen doen en/of dragen, de beesten verzorgen, iemand wegbrengen met de auto, kliko buiten zetten. Samen eten met alleenstaanden.
Onderzoek & cijfers Uit de wijkenmonitor (2012)komt naar voren dat 86% van de inwoners in Oost zich gezond voelt. Het percentage inwoners in Hengstdal dat een beroep doet om maatschappelijk werk komt overeen met het Nijmeegs gemiddelde. Het aantal cliënten bij de geestelijke gezondheidszorg (Ribw) is in hengstdal hoger dan in andere wijken. Dit komt waarschijnlijk doordat er een aantal woonvormen van de Ribw in Hengstdal is. Het aantal huishoudens dat in de afgelopen 3 jaar met regelingen vanuit zorg- werk en inkomen te maken heeft gehad is in Hengstdal bijna tweemaal zo groot als in Nijmegen Oost als geheel. 90% van de inwoners van Oost geeft aan hulp en steun te krijgen. Dit is hoger dan het Nijmeegs gemiddelde (83%).
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
15
Hoe verder? Doel is om in de twee vervolgbijeenkomst verder in te gaan op de vraagstukken en ideeen zoals die in dit verslag zijn verwoord. Graag willen wij samen de prioriteiten voor 2014 bepalen op het gebied van welzijn en zorg. Ook willen we samen vaststellen hoe de prioriteiten aangepakt gaan worden (werkvorm).
Onderzoek & cijfers Uit onderzoek van de gemeente naar zogenaamde “burgerschapstijlen” komt naar voren dat in Hengstdal overwegend “verantwoordelijken” wonen, gevolgd door evenveel “pragmatici” als “buitenstaanders” (Motivaction, juli 2013). De 43% verantwoordelijken in Hengstdal worden gedreven door maatschappelijke betrokkenheid en het algemeen belang. Zij voelen zichzelf hiervoor in hoge mate persoonlijk verantwoordelijk. Zij zien de overheid en de politiek als een belangrijk instrument om de publieke zaak te dienen en nemen een coöperatieve maar kritische houding aan jegens de overheid. Vaak werken verantwoordelijken zelf ook bij de overheid, of bijvoorbeeld bij charitatieve instellingen, in de culturele sector of in de journalistiek. Ook probeert men invloed uit te oefenen door inspraakavonden te bezoeken. Men is doorgaans goed geïnformeerd over overheidsbeleid. Het vertrouwen in de overheid en de politiek is bij verantwoordelijken het sterkst. Zij staan ook pal achter de getrapte democratie en zijn huiverig voor populisme en vormen van directe democratie. Buitenstaanders (22% van de inwoners in Hengstdal) zijn minder maatschappelijk betrokken en meer op hun eigen leven gericht. Zij denken minder in plichten en meer in de rechten die zij hebben als burger en als consument. Van de overheid verlangen ze dat die duidelijkheid creëert door grenzen te stellen en streng te handhaven. Daarbij willen ze dat de overheid opkomt voor hun rechten, maar in de praktijk hebben ze vaak het gevoel dat hun rechten onvoldoende worden geborgd. Zo vinden zij dat de overheid hun koopkracht, de veiligheid, de ontslagbescherming en de kwaliteit van de zorg en de Nederlandse cultuur niet goed bewaakt. Dit leidt tot een sterk wantrouwen jegens de overheid en de politiek. Die houden in hun ogen te weinig rekening met hun belangen en ze voelen zich daardoor vaak niet door hen erkend en vertegenwoordigd. Populair bij buitenstaanders zijn daarom vormen van directe democratie als het (bindend) referendum en de direct gekozen minister-president. De 20% pragmatici in Hengstdal zijn vooral gericht op hun eigen belangen en de rechten die zij hebben. Ze zijn individualistisch en pragmatisch ingesteld en zien de wereld om hen heen in termen
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
16
van kansen om hun persoonlijke doelen te realiseren. Daardoor staan ze relatief open tegenover de samenleving en de overheid. De samenleving en de overheid worden primair bekeken als middel om hun doelen te realiseren. Ze vinden dat de overheid en de politiek de randvoorwaarden moet scheppen waardoor zij zich kunnen ontplooien. Teveel regeldruk en bemoeizucht' worden niet op prijs gesteld. Van de overheid verlangen ze vooral klantgerichtheid, gemak, (liefst 24-uurs) bereikbaarheid, snelheid en efficiency. Pragmatici kunnen goed voor zichzelf opkomen, hun eigen zaken goed regelen en waar nodig de dialoog aangaan met de overheid en alternatieven zoeken.
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
17
Bijlage: deelnemers 1 oktober (voor zover bekend)
SW08 Verslag bijeenkomst 011013, D. Seelen
18