VERSLAG
STATENGRIFFIE
*831339*
Registratienummer: 831339
Betreft: Datum: Tijd: Locatie:
vergadering van commissie Ruimte donderdag 28 mei 2009 15.30 uur Commissiekamer, Provinciehuis, Visarenddreef 1 in Lelystad
Aanwezig:
De heren J.N.J. Appelman (voorzitter), R.T. van der Avoort (VVD), A.J. Steendijk (VVD), W.R. Bouma (CDA), B.G. van het Erve (CDA), A.A. Rijsdorp (PvdA), H. van Ravenzwaaij (SP), A. Stuitvenberg (SP), J.E. Geersing (ChristenUnie), C. Meijer (GroenLinks), J.N. Simonse (SGP), A.W.H.J. van der Avoird (PvdD) en W. Boerma (commissiegriffier) Ook aanwezig is:
Lid van Gedeputeerde Staten: gedeputeerde A.E. Bliek-de Jong Afwezig zijn:
Heren W.R. Ruifrok (PvdA)en B. v.d. Vegte (ChristenUnie)
1. Opening 2. Vaststellen agenda De voorzitter: de agendapunten 4 en 5 worden in één keer behandeld. Begonnen wordt met de presentatie van de landbouwadviseurs. 3. Mededelingen Er zijn geen mededelingen.
V ERSLAG
4. Vaststelling rapport Tussenbalans 2009 Flevoland, dynamiek in balans (Statenvoorstel, zie commissie Bestuur) 5. Voorjaarsnota 2009 en Kader 2010-2013 (Statenvoorstel, zie commissie Bestuur) Eerste termijn De voorzitter: GroenLinks heeft schriftelijk een aantal voorstellen gedaan. GroenLinks: de vraag aan allen is om kennis te nemen van de voorstellen en te reageren. De fractie wil in juni hierover van gedachten wisselen om tot een gezamenlijke motie te komen. Het is jammer dat in de Tussenbalans weinig aandacht wordt gegeven aan alternatieve energie. De verdrogingsaanpak rond de Strandgaperbeek loopt niet. Het CDA: heeft het college nagedacht over invulling van de speerpunten gezien de veranderende economische situatie? Er is sinds meerdere jaren sprake van onderbesteding. De fractie vindt dat er een doorbraak moet komen. Kunnen aanvragers van projecten ondersteund worden? De passage over verdrogingsbestrijding wordt niet begrepen. Is er wel of geen verdrogingsprobleem? De fractie is voorstander van een trekkersrol voor de provincie. Naar de resultaten van de bestuurskrachtmeting wordt uitgekeken. Blz. 29: is de 15.000 euro extra t.b.v. omgevingsplan een stelpost? Als natuurvriendelijke oevers versneld binnen het budget aangelegd kunnen worden is dat een goede zaak. Het is van belang het proces van grondverwerving zorgvuldig te voeren en daarna te gaan versnellen. De ChristenUnie: Noordelijk Flevoland wil een speerpunt zijn. De provincie moet haar regierol hierin oppakken. Het is goed dat gekeken wordt naar het beheer van natuurgebieden; toegankelijkheid van natuur heeft consequenties voor het beheer.
Verslag Bladnummer
2
V ERSLAG
Voor duurzame energie zijn grotere inspanningen nodig. Te denken valt bijvoorbeeld aan het saneren van asbestdaken en het aanbrengen van zonnepanelen. Ook kunnen zaken naar voren worden gehaald. De voorzitter: Noordelijk Flevoland is onderwerp van de commissie Werk. De PvdA: duurzame samenleving. Er wordt hard aan gewerkt aan 'planet'. Maar er moet meer ingezet worden op verbinding tussen mensen en het beleid voor duurzaamheid. De fractie wil hier straks en in juni op terugkomen. Wat is het resultaat van de doelstelling om mensen meer gebruik te laten maken van bestaande natuurgebieden? Ten aanzien van toegankelijkheid gaat het ook om de opvatting van de beheerders. Verdroging: er is zorg over de ambitie van het waterschap om er werk van te maken en om maatregelen te treffen. Het college wil anticiperen op de peilstijging/koppeling IJsselmeer/Markermeer: de fractie voelt daar niet voor. Regie bij uitvoering van het gebiedsproces ligt technisch bij het waterschap, maar bij ruimtelijke vraagstukken ligt de regie bij de provincie. De groene kleur bij het speerpunt Markermeer/IJmeer verbaast, gezien de opvattingen aan de overkant. Het PMJP is ronduit alarmerend. Er is geen vertrouwen dat het vanzelf goed komt; ook niet naar aanleiding van de ontvangen stukken. De fractie denkt aan het organiseren van een hoorzitting: waarom zo weinig initiatieven, zijn het rijks- of provinciale regels die een probleem zijn? In ieder geval zou er een kwartaalrapportage + moeten plaatsvinden over het PMJP. Eenmalige vrijval natuur- en milieugelden (blz. 47, 2e alinea): dit hoort niet naar de algemene middelen te gaan maar bestemd te worden voor het doel waarvoor het is bestemd. De SGP deelt de eerder gestelde vragen over het PMPJ en de opmerking over het waterpeil Markermeer/IJmeer. Gaat de grondverwerving Oostvaarderswold onverminderd door, ondanks de economische situatie? De fractie voelt niet voor zaken als voorfinanciering. Bij de algemene beschouwingen komt de SGP terug op de kerntaken en niet-wettelijke taken. De VVD vindt dat het opschalen/saneren van windenergie door moet gaan zo lang dit mogelijk is en dat alternatieve duurzame energiebronnen naast windenergie meer aandacht moeten krijgen. De regierol van de provincie bij de waterkwantiteit is belangrijk. Markermeer/IJmeer: het rijk moet nu over de brug komen. Het college wordt gesteund dat financiering van proceskosten worden geborgd. Eens met de gemaakte opmerkingen over PMJP. Dit moet opgepakt worden. Jammer dat er geen draagvlak is voor Nieuw Flevolands Peil. Goed dat natuurvriendelijke oevers versneld worden aangelegd. De SP heeft op dit moment geen inhoudelijke reactie en houdt haar kruit droog. De PvdD: Tussenbalans. De fractie is in het algemeen tevreden over de voortgang, met name met Oostvaarderswold. TMIJ: zorgen of het proces van ecologische verbetering wel de tijd krijgt. Heeft de provincie voldoende middelen de gemeenten de komende 20-30 jaar in toom te houden? Gemist wordt de aandacht voor dierenwelzijn. Geen co-vergisting; deze projecten moeten worden stopgezet. Er zijn zorgen over ontwikkelingen rondom het project megastallen. Voorlichting over het nut van minder eten van vlees is nog niet op gang gekomen. Kadernota. De fractie bepleit een gedeputeerde dierenwelzijn. Inkomsten Nuon/Essent moeten geoormerkt worden voor duurzame ontwikkeling. De fractie heeft dezelfde opmerkingen over PMJP. Zij is blij met de extra formatie natuurkennisontwikkeling. Bij de beslispunten gaat de fractie voor Oostvaarderswold, openbare verlichting en versnelde aanleg van natuurvriendelijke oevers. De bedragen voor natuur en milieu moeten ook voor deze doelen bestemd worden. Gedeputeerde Bliek: Staatsbosbeheer/waterschap is verzocht om een verslag Strandgaperbeek. Deze informatie komt nog. Economische crisis. De speerpunten strekken zich over jaren uit. De economische crisis zal naar verwachting korter duren maar wel invloed hebben op de speerpunten. Oostvaarderswold. De grondverwerving zal over een maand uitgebreid aan de orde komen. Het is een langjarig traject waardoor van voorfinanciering sprake zal moeten zijn. Het PMJP. In deze begroting is de correctie met betrekking tot gelden van derden niet doorgevoerd. Dit geeft een vertekend beeld. In het college worden kwartaalrapportages besproken. Tezamen met de beoogde correctie in de begroting moet dit voldoende inzicht geven. Bij de POP-gelden dreigt een onderuitputting. Daarvoor zijn maatregelen genomen.
Verslag Bladnummer
3 De verdrogingsgebieden zijn wel en geen knelpunt. Dat heeft te maken met de definitie. Die is nu duidelijk. Voor de resterende periode is een programmering gemaakt. Hierover komt informatie. Er is overleg over besteding De stelpost op blz. 29 is een samenvatting van andere bedragen. Er wordt onderzoek uitgevoerd naar natuurbeleving van mensen. Er wordt vooral gezocht naar de vorm waarin dit kan plaatsvinden. Het project asbest/zonnepanelen is van een negatief advies voorzien. Het college heeft dit advies gevolgd. Mogelijk kan het project gestimuleerd worden. Duurzame samenleving krijgt een iets andere invulling. Hierop kan zij nog niet concreet ingaan. De gedeputeerde wil niet dogmatisch vaststellen wie bij de wateropgave de regie heeft. Dit moet per geval bekeken worden. De doelen voor de natuur- en milieugelden zijn bereikt; er was meer geld ontvangen. Straatverlichting. Er is een pilot. Afgewacht wordt of het rijk met geld komt. Het is geen wettelijke taak. Het college is nog niet tot een uitspraak gekomen over het waterpeil Markermeer/IJmeer. De voorzitter: GroenLinks en PvdA komen met initiatieven rondom wind- en zonne-energie, de VVD met een voorstel over duurzame energie. Nadere informatie komt over het PMJP, de Strandgaperbeek, het waterpeil en de rapportage landschapsbeleving. Tweede termijn De VVD: er is geen behoefte aan een hoorzitting, eerst de rapportages afwachten. Eerst deze sessie, dan eventueel concluderen tot een hoorzitting. PvdA: het doel is geïnformeerd te worden door het veld en grip te krijgen op de oorzaken. Misschien is het woord hoorzitting te zwaar. De ChristenUnie: zal zich in het algemeen niet verzetten tegen dit soort initiatieven en vindt dat het opgepakt moeten worden. De voorzitter stelt voor de griffie een voorstel nader te laten uitwerken in samenwerking met de PvdA. Het CDA onderschrijft dit voorstel. De fractie wil wel dat het geld in 2009 wordt besteed, anders moeten maatregelen genomen worden. Gedeputeerde Bliek: bij de POP-gelden is sprake van onderuitputting, maar het is niet dramatisch. Dat laat onverlet dat maatregelen genomen moeten worden waar dat mogelijk is. Het is beter eerst de provinciale stappen te laten zien waarna de Staten actie kunnen ondernemen. Het CDA: alle fracties vragen aandacht. Het is een serieus punt. De rapportages voor 2009, met de bedoelde bestemming, moeten er op tijd zijn. De voorzitter constateert dat het onderwerp voldoende is besproken. 6. Portefeuillehouder A.E. Bliek-de Jong a. Mededelingen Er zijn geen mededelingen
V ERSLAG
b. Bespreekstuk(ken) 1. Scenario´s duurzame energie Eerste termijn De VVD: scenario 2 lijkt realiseerbaar. Zonne-energie kost veel geld, dat is een probleem. De fractie wil een stimuleringsfonds creëren voor ontwikkeling van innovatie energie. Zij komt hierop terug bij de algemene beschouwingen. De SP constateert uit het scenario dat zonne-energie niet haalbaar lijkt te zijn. Scenario 2 beperkt zich tot wind- en bio-energie. Toch wordt gevraagd de ontwikkelingen rond zonne-energie te blijven volgen. De PvdA zegt dat verdere ontwikkeling van windenergie niet alleen een technische inpassing maar ook om een maatschappelijke inpassing vergt. In het nieuwe Hoofdlijnenakkoord wil de fractie de ambitie aangeven voor duurzame energie. De fractie zal hiervoor met voorstellen komen. Daarbij wordt gedacht aan het maken van een visie op concentratiegebieden door een gerenommeerde landschapsarchitect, combinatie met landschapskunst, scenario's voor draagvlakontwikkeling en een visie op de rol van de provincie.
Verslag Bladnummer
4
V ERSLAG
De VVD: 40% van de windmolens staat in Flevoland. Is het noodzakelijk die voorsprong te behouden? Is het niet beter naar een volgende periode te kijken? Het gebied moet ook duurzaam blijven voor mensen die er willen werken, wonen en recreëren. Dan moet je kijken naar vormen van energieopwekking die maatschappelijk wel aanvaardbaar zijn. De PvdA: of het ruimtelijk en maatschappelijk inpasbaar is, dat zijn vragen waarop eerst antwoord moet komen. SP: wil de PvdA ook nadenken over alternatieven voor windmolenenergie? De PvdA: ja, maar als het om productie gaat is er nu nog geen keuze. De SGP is voor scenario 2. Opwekking van zonne-energie maakt een enorme vlucht. Over vijf jaar zal opwekking van zonne-energie met minder subsidie meer opbrengen dan opwekking van energie via windmolens. Flevoland kan hierin vooroplopen. De VVD: de technologie van windmolens is uitontwikkeld. Zonne-energie geeft meer kansen voor rendement. De PvdA gaat het om het maken van meters of is het een ontwikkelverhaal? De SGP: zolang windenergie rendement heeft moet dit benut worden maar de fractie wil vooral zonneenergie bevorderen. Het CDA: waarom kan de zuidblob niet in 2011 operationeel zijn? Wat levert het accres in Lelystad op? Het opschalen en saneren stagneert. Wellicht kan de provincie projecthulp verlenen. Hoe stimuleert de provincie gebruik van de SED-regeling. De provincie doet te weinig op het gebied van zonne-energie. De ambitie mag een tandje hoger. De ChristenUnie vraagt welk percentage duurzame energie in 2011 wel haalbaar is. Desnoods moet er een tandje bijgezet worden om het oorspronkelijke doel te halen. Dat kan bijvoorbeeld door de realisatie van kleine initiatieven met betrokkenheid van de burger, toepassing van LED-verlichting, het gebruik van heipalen die energie kunnen opwekken, de bestemming van de aandelengelden en het revolving fund. De fractie is voor scenario 2. De PvdD: Amsterdam neemt het initiatief voor het zelf opwekken van duurzame energie. Er kan gedacht worden aan samenwerking. Amsterdam heeft het geld, Flevoland de ruimte. De extra investering voor het groene maatregelenproject van 2 miljard is een goede zaak. De fractie kiest voor scenario 2. Energiebesparing in de woningbouw is beperkt maar het moet nagestreefd worden. Goed om ervaring op te doen met zonne-energie. De presentatie van CO2 was indrukwekkend. De fractie is tegen co-vergisting met dieren. GroenLinks kiest voor scenario 2. Hoe komt het dat voor de laatste 4 procent grote projecten opgestart moeten worden? Er is veel meer mogelijk met zonne-energie dan het college doet voorkomen. Aangeraden wordt om het door GroenLinks bijgebrachte materiaal nog eens te bekijken. De fractie verwacht dat het nog tien jaar duurt voor er nieuwe molens komen bij landbouwbedrijven. In die periode moet naar zonneenergie gekeken worden. Daar liggen mogelijkheden. Gedeputeerde Bliek: dit najaar is er een conferentie over het opschalen en saneren van windenergie. Daarbij is ook LTO betrokken. Zij is het niet eens met de constatering dat de zaak stagneert. Windmolens hebben een afschrijvingstermijn en zijn voorlopig technisch nog niet afgeschreven. Wat tot op heden gepresteerd is, is boven verwachting. Zij verwacht dan ook dat in 2020 woningen in Flevoland door eigen duurzame energiewinning kunnen worden voorzien van energie. Waarom kunnen projecten niet sneller? Er moet een rijksprocedure gevolgd worden en er moeten knelpunten worden opgelost. Daar wordt hard aan gewerkt. De SED-regeling is een regeling voor ondernemers en niet voor de provincie. Om de laatste procenten te halen is een groot park nodig binnen anderhalf jaar. Dat is niet realistisch. Groei is afhankelijk van kleinere projecten. De ChristenUnie: wat wordt dan wel het doel? Gedeputeerde Bliek: of 60% haalbaar is, is koffiedik kijken. De commissie kiest voor scenario 2. Willen de Staten eerst een uitwerking of willen de Staten eerst budget toekennen en vervolgens een uitwerking ontvangen? Tweede termijn De VVD vindt het belangrijk dat ondersteuning wordt gegeven bij scenario 2. Wat kost het, hoe bereik je het? Zonne-energie biedt kansen. De organisatie zou dit kunnen uitwerken. Vervolgens zou er een een gezamenlijke motie kunnen komen.
Verslag Bladnummer
5 GroenLinks vraagt of toepassing van LED-verlichting tot het gewenste percentage van 60% in 2011 kan leiden. De andere fracties wordt gevraagd te reageren op de notitie van GroenLinks om tot een goede gezamenlijke motie te komen. De ChristenUnie vraagt eerst met een uitwerking te komen, rekening houdend met de opmerking in de commissie. Het CDA vraagt om eerst het rekenwerk uit te voeren. De SGP komt met een motie om een tandje bij te zetten t.a.v. zonne-energie, liefst samen met anderen. De PvdD verzoekt om een uitwerking van scenario 2. De SP ondersteund de oproep van de SGP. De voorzitter concludeert dat het onderwerp voldoende is besproken. 2. Presentatie landbouwadviseurs Oostvaarderswold De heer Tersteeg van CLM houdt een presentatie. In de zomer van 2008 werd geconstateerd dat onder de boeren weinig draagvlak bestond en dat bij de projectorganisatie weinig landbouwsensitiviteit aanwezig was. Na een inwerkperiode en het doen van observaties zijn door de landbouwadviseurs Oostvaarderswold bijeenkomsten gehouden met agrarische ondernemers. Ook zijn er bijeenkomsten geweest met LTO Noord over de ontsluiting Zuidlob, met LTO Noord en Waterschap over hydrologie en met boeren, projectorganisatie en grondverwervers DLG. Conclusies: er is een meer open communicatie tussen boeren en provincie ontstaan, er is een goede en open communicatie met LTO ontstaan, landbouwadviseurs zijn een schakel geworden tussen boeren en provincie, de planvorming van Oostvaarderswold is goed onderbouwd, boeren realiseren zich dat Oostvaarderswold er komt maar zij hebben behoefte aan duidelijkheid over hun toekomstige situatie. De presentatie wordt op papier uitgedeeld. De voorzitter geeft gelegenheid tot het stellen van vragen.
V ERSLAG
De vragen worden beantwoord door de heer Tersteeg, de heer van der Schans en gedeputeerde Bliek. De SGP vraagt om welke redenen men in de Arcadis-periode men niet wilde besluiten tot het veldonderzoek. Van Oostvaarderswoldboeren wordt gezegd dat zij voorrang hebben hij grondtoewijzing. Dat is in tegenspraak met de presentatie. De PvdA vraagt of alle instrumenten worden ingezet bij grondmobiliteit of is er nog ruimte. Welke stappen kunnen de regie in dit proces verbeteren? Antwoord: alle instrumenten die beschikbaar zijn, worden gebruikt. Op zich zijn verbetering mogelijk, vooral ten aanzien van coördinatie en regie. Het proces gaat over vele schijven, daarin zouden verbeteringen moeten worden aangebracht. Ook kunnen niet alle instrumenten optimaal worden benut, bij voorbeeld door de insteek van Domeinen. Het CDA: in de zomer zijn de landbouwadviseurs ingeschakeld, in februari gaat het op een bijeenkomst mis. Waar is het tussen de provincie en de landbouwadviseurs mis gegaan? Antwoord: de vraag die bij deze bijeenkomst werd gesteld overviel de landbouwadviseurs. Nog niet duidelijk was dat geen veldwerk was verricht. Wel was bekend dat Arcadis had geadviseerd een veldonderzoek uit te voeren, maar dit was afgewezen. Het was niet goed mogelijk op de bijeenkomst een antwoord op de gestelde vraag te geven. De ChristenUnie: is overwogen naar buiten te komen met de informatie en de provincie opnieuw te raadplegen? Antwoord: nee, het heeft voor de tijd van de landbouwadviseurs plaatsgevonden. De adviseurs zijn niet bij MER/LER betrokken geweest. Het bleek pas op de februari-avond dat het issue speelde. De ChristenUnie: er hebben reparatiewerkzaamheden plaatsgevonden. Hebben de boeren deze vervanging als voldoende ervaren? Antwoord: het is een kwestie van repareren geweest. Het was beter voor planvorming en communicatie als voorafgaand een onderzoek had plaatsgevonden. Of dit tot een andere uitkomst zou hebben geleid staat niet vast. De ChristenUnie: is er reden voor een vervolg in het traject? Antwoord: er is een aanstelling tot oktober. Een eventueel vervolg is aan de provincie.
Verslag Bladnummer
6 De VVD: waarom wordt aanbevolen de boeren buiten de groenblauwe zone zo expliciet bij de verdere planvorming te betrekken? Antwoord: in het voorgaande traject is duidelijk geworden dat er effect is op hun bedrijfsvoering. Het advies is geef binnen de mogelijkheden ruimte aan de belangen van deze boeren. De SP: waar is het breekpunt ontstaan om de band tussen boeren en provincie te verbeteren? Antwoord: er is geen breekpunt gekomen om een versnelling door te voeren. De opdracht was het contact te verbeteren. Het gaat om een kwestie van vertrouwen herwinnen; dat kost tijd. De SP: welke intenties zijn er bij de provincie waaruit afgeleid kan worden dat de contacten verbeterd kunnen worden. Antwoord: dat is gebaseerd op gesprekken en ervaringen binnen de provincie. Ook landelijke ervaringen ondersteunen dit. Het CDA: wat gedaan moest worden in het veldonderzoek, is dat gedaan? Hoe reageert de provincie op het bericht dat Domeinen niet echt meewerkt en het signaal van degenen die verplaatst moeten worden, dat dit zo snel mogelijk moet gebeuren. Antwoord: het vervangende onderzoek heeft voldoende informatie opgeleverd. Gedeputeerde Bliek: er is overlegd met het rijk of in Flevoland exclusief gronden voorbehouden kunnen worden in verband met verplaatsingen als gevolg van Oostvaarderswold. Het antwoord is dat er rijksprioriteiten zijn die voorgaan. Desondanks blijft de provincie aandringen op een voorkeurspositie. Een en ander is eerder meegedeeld aan de Staten. Met Domeinen bestaat een aantal ambtelijke en bestuurlijke bespreekpunten. Indien nodig wordt op rijksniveau overlegd. Overleggen vinden op verschillende niveaus plaats. Het veldonderzoek. Het voorstel van Arcadis voor een veldonderzoek was gebaseerd op een standaardpassage in hun offerte. Er werd nog geen rekening gehouden met de beschikbare onderzoeken. Vervolgens is gezamenlijk geconcludeerd dat een veldonderzoek niet nodig was. Een aantal zaken dat nader onderzoek vroeg, zoals de verkeerssituatie en de wateropgave zijn in een latere periode behandeld. Met LTO is afgesproken dat een bijeenkomst wordt georganiseerd over dierziekten als hieraan behoefte is in het veld. Met deze aanpak is de stagnatie, die in februari 2008 is ontstaan, gerepareerd. De PvdA: hoe kijkt de gedeputeerde er op terug? Gedeputeerde Bliek: het proces is voor verbetering vatbaar. Achteraf gezien had het anders gemoeten. De methodiek van de landbouwadviseurs is een goede aanpak. Het geven van zekerheid en duidelijkheid is belangrijk. Het vertrouwen is broos. Maar het herstel is opgestart. Het CDA: de fractie houdt er moeite mee dat het mis is gegaan met een gevoelig punt als de rapportage. Het had niet moeten gebeuren. Er is waardering voor de aanpak daarna. De ChristenUnie: de gedeputeerde zei bij een eerder overleg niet te weten waarom het veldwerk niet is uitgevoerd. De landbouwadviseurs zeggen dat het stagneren van het contact met de boeren de hoofdoorzaak is geweest. Nu zegt de gedeputeerde dat er al zoveel was gedaan dat een veldonderzoek niet nodig was. Wat was de reden? De PvdA: de ChristenUnie vraagt voor de derde keer naar hetzelfde. Gedeputeerde Bliek: met Arcadis is geconcludeerd dat de onderzoeken plus de laatste landbouwenquête voldoende waren voor het maken van de LER. Het is niet ongebruikelijk dat als deze onderzoeken worden voorgelegd, er nog punten overblijven. De voorzitter constateert dat het handelen rondom de LER en het verslag van de landbouwadviseurs voldoende is behandeld. Het college heeft geconcludeerd dat de aanbevelingen zoveel mogelijk worden meegenomen.
V ERSLAG
c. Er zijn geen vragen. De voorzitter schorst de vergadering. Na afloop van de vergadering van Provinciale Staten wordt de vergadering voortgezet. De voorzitter heropent de vergadering.
Verslag Bladnummer
7 7. Presidium a. Waarnemers communicatieproces Oostvaarderswold Het CDA heeft voorkeur voor de oplossing die aan het einde gegeven wordt: alle commissieleden worden op de hoogte gesteld van de bijeenkomsten met het doel om er te luisteren en waar te nemen. Er vindt dan geen terugrapportage plaats. De SGP vindt het waarnemersinstrument belangrijk genoeg om het uit te proberen. Het dilemma is goed geschetst. Leg het waarnemen op aan een beperkte groep met een aantal goede afspraken. De PvdA wil met het waarnemen doorgaan uitgaande van goede afspraken. De ChristenUnie is positief over het waarnemerschap. Er zijn dilemma's geconstateerd. Er moet goed geformuleerd worden wat het waarnemerschap inhoudt. GroenLinks wil alleen nog waarnemen als het op een andere manier gaat. De beperkingen worden als onaangenaam ervaren. De VVD is voorstander van het waarnemerschap. Er moet een professioneel protocol komen. De SP vindt dat het waarnemerschap te grote beperkingen oplegt aan politici. De fractie neigt er naar niet in deze vorm door te willen gaan. De PvdD neigt naar het voorstel van het CDA. De voorzitter: de commissie is verdeeld. Er is een kleine meerderheid voor voortzetting. Om het instrument goed toe te passen is eensgezindheid nodig. De voorzitter stelt voor om per bijeenkomst te beslissen of het instrument ingezet wordt waarbij goede afspraken gemaakt worden. De leermomenten en dilemma's uit de afgelopen periode worden in klein comité doorgenomen. 8. Rondvraag Er zijn geen vragen. 9. Sluiting De voorzitter sluit de vergadering.
V ERSLAG
Vastgesteld in de vergadering van 25 juni 2009, De commissiegriffier, de voorzitter,
