Versie 2008
9 Erkenning van je rechten en hoe kan je ze verdedigen?
Verantwoordelijke Uitgever: Daniël Samyn, Dienst Beroepsopleiding, departement Onderwijs en Vorming, Koning Albert-II laan 15, 1210 Brussel
9 Erkenning van je rechten en hoe kan je ze verdedigen? 9.1
Gelijke rechten en kansen voor vrouwen en mannen
Elke inwoner van de Europese Unie heeft verscheidene rechten waar hij of zij zich vaak niet echt bewust van is. Het is een feit dat, in welk land je ook werkt, je recht hebt op een gelijke beloning voor gelijk welk werk ongeacht het geslacht van de werknemer in kwestie. Dit geldt niet alleen voor de verrichte arbeid, maar ook voor de opleidingskansen. Als E.U-burger heeft iedereen het recht om in elk land van de Unie te werken (zie het onderdeel over werken in het buitenland.). Het is een feit, dat waar men ook tewerkgesteld is, de Gemeenschapswetgeving bepaalt dat men op de werkplek niet mag worden gediscrimineerd op basis van geslacht. Zowel mannen als vrouwen moeten op de werkplek op dezelfde manier worden behandeld en dezelfde rechten en kansen krijgen als werknemers van het andere geslacht. 9.1.1
Rechten met betrekking tot werkgelegenheid
Indien men burger is van een lidstaat en men in de Europese Unie werkt, moet men dezelfde verloning krijgen als een werknemer van het andere geslacht, die hetzelfde werk verricht. Onder de term verloning begrijpen we alles wat de werkgever een werknemer uitkeert in het kader van een contract, een wet of een C.A.O of op vrijwillige basis. Het kan gaan om voordelen in geld of in natura, (denk maar aan vervoersonkosten of aan huisvesting) een premie voor ploegendienst of een vergoeding voor overuren. 9.1.2
Gelijke behandeling in wettelijke sociale zekerheidsstelsel
Mannen en vrouwen die hetzelfde soort van arbeid verrichten, hebben in principe recht op dezelfde wettelijke sociale zekerheidstelsels. Het is ook zo dat de uitkeringen op dezelfde manier moeten worden berekend. Ook de voorwaarden, die bepalen hoe lang je recht hebt op deze uitkeringen moeten gelijk zijn voor mannen en vrouwen. Op sommige gebieden, cfr de pensioenleeftijden, is het wel toegestaan om een afwijkende behandeling te vragen. 9.1.3
De rechten van de werkende ouder
Tijdens de zwangerschap en moederschap zijn vrouwen kwetsbaar op gezondheidsgebied. Om te verzekeren dat de werknemer, in welk land hij ook werkt, voor en na de geboorte voldoende bescherming geniet, kent de Gemeenschapswetgeving de werknemer een aantal rechten toe. Het gaat hier onder andere over het bevallings- en moederschapsverlof, maar ook over het ouderschapsverlof om dringende gezinsredenen. Voor meer informatie aangaande al de vorige onderwerpen verwijzen we u graag door naar de site van Eures. http://europe.eu.int/eures
2
9.1.4
Beroepsclassificatiesystemen
In sommige lidstaten worden beroepsclassificatiesystemen gebruikt als middel om jobs in te delen in categorieën. Op basis van dit systeem wordt dan de relatieve beloning in de hiërarchie van de banen bepaald. De systemen moeten ten allen tijde wel gebaseerd zijn op het gelijkwaardigheidprincipe tussen mannelijke en vrouwelijke werknemers. De criteria moeten dus wel kunnen beantwoord worden door werknemers van beide geslachten.
3
9.2
Uw rechten als consument
9.2.1
Wat zijn mijn grondrechten?
Iedereen heeft toegang tot de Europese interne markt. Een logisch gevolg hiervan is dat we de keuze hebben uit een ruimer aanbod van producten en diensten. Door een verhoogde competitiviteit worden deze ons tegen concurrerende prijzen aangeboden. De wetgeving zorgt er eveneens voor dat we binnen de Unie overal en onder bepaalde voorwaarden veilige goederen en diensten kunnen kopen. 9.2.2
Verstrekken van persoonlijke gegevens
Bij veel dingen die we in ons dagelijkse leven doen, staan we niet stil bij het feit dat er persoonsgegevens bekend geraken. Denk maar eens als je een vlucht boekt, het Internet gebruikt, etc. De Europese wetgeving zorgt ervoor dat er geen onwettig of oneerlijk gebruik kan gemaakt worden van deze gegevens. Het is ons recht om: – te weten wanneer gegevens worden gebruikt of verzameld. – toegang te krijgen tot gegevens die betrekking hebben op de eigen persoon. – een klacht in te dienen bij misbruik. 9.2.3
Belastingen
Ook op aankopen betalen we belastingen. Het is zo dat als we in een EU land diensten of goederen kopen voor persoonlijk gebruik, dezelfde regels gelden als voor de burgers van dat land. Auto’s, tabaksproducten en alcohol zijn echter uitzonderingen op deze regel. 9.2.4
Verzekeringen
Het is mogelijk om in elke EU lidstaat een verzekeringscontract af te sluiten. Het is ook een optie om de eigen auto te laten verzekeren bij een erkende verzekeringsmaatschappij uit een andere lidstaat. 9.2.5
Financiële instellingen
Dankzij de Europese interne markt beschikken de consumenten over een ruimer aanbod aan financiële producten. Indien er moeilijkheden zijn op dit vlak kan je terecht bij FIN-net. Zij helpen bedrijven en consumenten snel en efficiënt hun geschillen oplossen. Je vindt ze op onderstaande webstek: http://ec.europa/internal_market/finservices-retail/finnet/index_en.htm 9.2.6
Geld overmaken
De EU heeft door middel van verschillende initiatieven het overmaken van valuta sneller, goedkoper en vooral betrouwbaarder gemaakt.Dit heeft te maken met het gebruik van het IBAN nummer en de BIC code.Het eerste is een internationaal bankrekeningnummer en het tweede is een identificatiecode voor banken. Zo zijn de financiële instellingen in staat om alle betalingen meteen te verwerken. Ondanks deze ontwikkelingen zijn de transfers nog niet gratis, maar de kostprijs is in principe hetzelfde als in je thuisland
4
9.3
Hoe kan ik mijn rechten laten gelden?
Indien er een geschil of dispuut zou zijn met jouw werkgever of met een producent van goederen, dan bestaat de mogelijkheid om je te verdedigen. Het is zo dat in alle lidstaten van de Unie speciale rechtbanken bestaan die over deze materie uitspraak kunnen doen. Bovendien kan je in bepaalde gevallen advies en steun krijgen van verenigingen en vakbonden. Wij willen hier even de raad meegeven dat het aangewezen is om eerst op nationaal niveau stappen te ondernemen. Er bestaan daar meestal meer mogelijkheden om in beroep te gaan en omdat hier meestal de kans bestaat dat uw kosten kunnen vergoed worden. De nationale rechters moeten altijd toezien op de naleving van de verplichtingen die voortvloeien uit het Gemeenschapsrecht. Zij zijn de bewakers van iedere regel die met deze wetgeving in strijd zou kunnen zijn. Ook op het Europese niveau bestaan er verschillende mogelijkheden om in beroep te gaan. Het is mogelijk om een klacht in te dienen bij de Europese Commissie. Als zou blijken dat de klacht gegrond is, kan de Commissie de lidstaat in kwestie aanmanen om de schending van het Gemeenschapsrecht te beëindigen. Legt het land in kwestie deze aanmaning naast zich neer, dan kan de Commissie beslissen om de zaak voor te leggen aan het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschap. Een tweede mogelijkheid is om een verzoekschrift in te dienen bij het Europese parlement of je kan ook het probleem voorleggen aan een Europarlementslid van je keuze. Hij of zij is dan in de mogelijkheid om aan de Commissie en de Raad van Ministers vragen te stellen. De antwoorden op deze interpellaties moeten dan openbaar worden gemaakt. Een derde mogelijkheid is om je tot de Europese Ombudsman te wenden. Dit kan wel enkel en alleen wanneer de klacht te maken heeft met eventueel slecht bestuur door één van de Europese instellingen. De Ombudsman is wel niet bevoegd om klachten over de daden van nationale of plaatselijke overheden te behandelen. Zijn bevoegdheid strekt zich alleen uit over de Europese materie en instellingen. Het is mogelijk om de ombudsman op onderstaand adres te contacteren: http://www.euro-ombudsman.eu.int/ In het kader van de visie rond de open dialoog met de burgers heeft de Europese Unie een aantal gidsen en brochures uitgegeven. Bij deze boekjes zijn meestal een aantal informatiebladen per land toegevoegd. Deze geven meer informatie over de uitoefening van jouw rechten in dat land. Het is mogelijk om deze te bestellen via volgende website: http://europa.eu.int/citizensrights/signpost Als je concrete vragen hebt met betrekking tot de uitoefening van jouw rechten, kan je op onderstaand telefoonnummer altijd, vrijblijvend, advies vragen. Europa Direct: 00800 67 89 10 11 Of op deze website: http://europa.eu.int/youreurope Bovendien kan je, als je met een probleem geconfronteerd wordt, dat is ontstaan omdat een overheidsdienst in een ander land de EU wetgeving verkeerd toepast terecht bij SOLVIT. Meer informatie vind je op onderstaande webstek: http://europa.eu.int/solvit
5
Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor deze publicatie (mededeling) ligt uitsluitend bij de auteur; de Commissie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik van de informatie die erin is vervat.
6
